I. Wykazy i rejestry biegłych

W Republice Słowackiej prowadzi się oficjalny wykaz/rejestr biegłych. Wykaz biegłych jest powszechnie dostępny na stronie internetowej.

Podmiotem odpowiedzialnym za prowadzenie rejestru biegłych jest Ministerstwo Sprawiedliwości.

Aby uzyskać wpis do rejestru, biegły musi spełniać następujące kryteria:

• ma pełną zdolność do czynności prawnych,
• przedstawił wyciąg z rejestru karnego potwierdzający niekaralność,
• ma odpowiednie wykształcenie (w miarę możliwości ukończone studia wyższe),
• ukończył specjalny krótkoterminowy kurs na temat norm prawnych regulujących zawód biegłych sądowych,
• ma co najmniej siedmioletnie doświadczenie w odpowiedniej dziedzinie wiedzy specjalistycznej (zdobyte w całości po ukończeniu studiów),
• złożył specjalny egzamin organizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości lub podmiot delegowany,
• ukończył specjalny długoterminowy kurs na temat norm prawnych regulujących zawód biegłych sądowych oraz na temat odpowiedniej sekcji lub podsekcji wykazu (wymagane wyłącznie w przypadku wybranych sekcji i podsekcji),
• dysponuje niezbędnym sprzętem,
• w ciągu ostatnich trzech lat nie został wykreślony z wykazu z powodu naruszenia przepisów prawa administracyjnego w ramach czynności biegłego sądowego ani nie nałożono na niego z tego powodu obowiązującego zakazu pełnienia funkcji biegłego,
• złożył przysięgę biegłego sądowego.

Aby uzyskać wpis do rejestru, biegły musi złożyć przysięgę. Wpis biegłego do rejestru następuje na jego wniosek. Ministerstwo Sprawiedliwości ma obowiązek wpisania do wykazu biegłych każdej osoby, która spełnia wymogi ustawowe.

Ministerstwo Sprawiedliwości może wykreślić biegłego z wykazu:

• na pisemny wniosek biegłego,
• jeżeli dana osoba przestała spełniać wyżej wymienione wymogi,
• w ramach sankcji dyscyplinarnej,
• jeżeli dana osoba prowadzi działalność bez ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej,
• jeżeli dana osoba nie przeszła weryfikacji kompetencji zawodowych.

Wykaz biegłych jest stale aktualizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Biegłego można znaleźć za pomocą wyszukiwarki. Pozwala ona wyszukać dowolnego biegłego. Wykaz biegłych sporządza się w podziale na specjalizacje, które są dostępne w rejestrze.

II. Kwalifikacje biegłego

Aby uzyskać wpis do rejestru, biegły ma obowiązek osiągnąć określony poziom wykształcenia w swojej dziedzinie specjalizacji. Aby występować w charakterze biegłego, nie trzeba należeć do samorządu zawodowego. Biegli są zobowiązani do regularnego podnoszenia swoich kwalifikacji. Do organizacji szkoleń z zakresu doskonalenia zawodowego uprawnione są wyspecjalizowane instytuty biegłych.

III. Wynagrodzenie biegłego

Z instytucją zamawiającą, która nie jest sądem ani innym organem publicznym, biegły może uzgodnić wynagrodzenie w drodze umowy lub ustalić własną kwotę wynagrodzenia. W braku uzgodnienia biegłemu przysługuje wynagrodzenie taryfowe, zwrot wydatków oraz rekompensata za utracony czas. Kwota wynagrodzenia taryfowego biegłych jest ustalana według stawki godzinowej, według metody udziałowej albo według metody stawki zryczałtowanej.

Biegli powołani przez sąd mogą otrzymać zaliczkę na poczet kosztów. W postępowaniu cywilnym wynagrodzenie biegłego pokrywają strony, a w postępowaniu karnym – państwo.

IV. Odpowiedzialność biegłego

W prawie obowiązującym w Republice Słowackiej przewidziano przepis szczególny regulujący kwestie związane z odpowiedzialnością biegłego. Ustawa nr 382/2004 w Zbiorze Ustaw. z najnowszymi zmianami reguluje kilka rodzajów przestępstw administracyjnych.

Biegli mają obowiązek wykupienia polisy ubezpieczeniowej od ewentualnej odpowiedzialności zawodowej. Takie ubezpieczenie nie obejmuje odpowiedzialności biegłego za porady udzielane przez niego w pozostałych państwach członkowskich.

Odpowiedzialność biegłego jest ograniczona do kwoty 33 193 euro.

V. Dodatkowe informacje na temat postępowania z udziałem biegłego

Najważniejsze przepisy prawne mające zastosowanie do biegłych sądowych w Republice Słowackiej to ustawa nr 382/2004 w Zbiorze Ustaw, z najnowszymi zmianami, rozporządzenie nr 228/2018 W Zbiorze Ustaw, kodeks postępowania cywilnego, kodeks postępowania karnego oraz kodeks postępowania administracyjnego.

Przepisy ogólne dotyczące wyznaczenia biegłego na potrzeby postępowania przed sądami cywilnymi, karnymi lub administracyjnymi są tożsame.

W systemie prawnym Republiki Słowackiej nie dokonuje się rozróżnienia między biegłymi występującymi w charakterze świadków, biegłymi technicznymi, biegłymi w dziedzinie prawa ani żadnego innego rodzaju biegłymi. Szacuje się, że łączna liczba biegłych wpisanych do rejestru wynosi około 3 000.

Wyznaczenie biegłego

Biegłego może wyznaczyć sąd lub inny organ publiczny. Biegłego można również wyznaczyć na potrzeby postępowania przedsądowego lub przygotowawczego. W postępowaniu przygotowawczym w sprawie karnej biegłego może wyznaczyć funkcjonariusz policji lub prokurator.

Procedura powoływania biegłego jest taka sama niezależnie od tego, czy powołuje się go na potrzeby postępowania przed sądem cywilnym, karnym czy administracyjnym. Na biegłych wyznaczanych przez sądy spoczywa zobowiązanie prawne do zgłaszania wszelkich przypadków konfliktu interesów. W sprawach, w których biegłego wyznacza sąd, sąd wybiera biegłego z wykazu lub rejestru. Biegły z wykazu może zostać wyznaczony przez sąd lub wybrany przez jedną ze stron. Jeżeli w wykazie nie ma żadnego zarejestrowanego biegłego sądowego lub jeżeli żaden zarejestrowany biegły sądowy nie jest w stanie wykonać ekspertyzy, sąd może wyznaczyć biegłego sądowego na zasadzie ad hoc.

Postępowanie

Postępowanie cywilne

W toku rozprawy biegłych przesłuchują zazwyczaj obydwie strony. Sąd nie jest związany treścią opinii biegłego.´ Opinia biegłego´ ma taką samą wartość dowodową jak każdy inny dowód, a sędzia dokonuje jej swobodnej oceny, biorąc pod uwagę inne dowody zgromadzone w sprawie.

Nie przewidziano żadnej procedury, w ramach której biegli mogliby spotkać się przed rozprawą lub zostać przesłuchani przez stronę przeciwną w celu uszczegółowienia zakresu opinii i przedstawienia różnic opinii sądowi.

Na żądanie sądu strony są zobowiązane do współpracy z biegłym przy wyszukiwaniu źródeł lub danych niezbędnych do sporządzenia ekspertyzy.

1. Opinia biegłego

Opinia biegłego musi być sporządzona według następującego wzoru:

• strona tytułowa
• wprowadzenie
• opinia
• wnioski
• załączniki
• klauzula biegłego.

Biegły nie ma obowiązku przedstawić wstępnej opinii. W swojej opinii biegły nie musi odnosić się do argumentów stron.

Sąd może nakazać biegłemu przedstawienie dodatkowej opinii. Biegły wydaje opinię w formie pisemnej lub ustnej.

2. Rozprawa sądowa

Biegły ma obowiązek stawić się na posiedzeniu wstępnym. Musi również wziąć udział w rozprawie, aby odpowiedzieć na pytania sądu i stron. W toku rozprawy biegłych przesłuchują zazwyczaj obydwie strony.

Informacje przedstawione na tej stronie zgromadzono w ramach projektu „Znajdź biegłego”. Przekazały je osoby wyznaczone do kontaktów w poszczególnych państwach przez Europejski Instytut Ekspertyz i Biegłych Sądowych (EEEI).