Οικογενειακή διαμεσολάβηση

Διαδικασίες διαμεσολάβησης σε υποθέσεις οικογενειακού δικαίου, διαζυγίου και χωρισμού

Η διαμεσολάβηση είναι μια οικειοθελής και εμπιστευτική μορφή επίλυσης διαφορών, στο πλαίσιο της οποίας τα μέρη μιας διένεξης ή διαφοράς επιχειρούν από μόνα τους να καταλήξουν σε συμφωνία με τη συνδρομή ενός ουδέτερου και αμερόληπτου διαμεσολαβητή. Τα ζητήματα που θα εξεταστούν κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης καθορίζονται από τους συμμετέχοντες. Τα θέματα στα οποία μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία αφορούν, ενδεικτικά, τη συμφιλίωση των συζύγων, τον καθορισμό των όρων χωρισμού, τις μορφές άσκησης γονικής επιμέλειας, τις επαφές με τα παιδιά, την κάλυψη των οικογενειακών αναγκών, την παροχή διατροφών, καθώς και θέματα σχετικά με την περιουσία και τη στέγη. Η διαμεσολάβηση μπορεί επίσης να συμβάλει στη διευθέτηση θεμάτων όπως η έκδοση διαβατηρίου, η επιλογή της εκπαίδευσης που θα έχει το παιδί, οι επαφές με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας και/ή η διαχείριση της περιουσίας του παιδιού.

Τα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης

• Η διαμεσολάβηση συμβάλλει στον κατευνασμό των αρνητικών συναισθημάτων και στην κατανόηση των αναγκών τόσο του ίδιου του προσώπου όσο και του άλλου μέρους, κάτι που μειώνει την ψυχολογική πίεση που ασκείται λόγω της διένεξης.

Πώς παραπέμπεται ένα θέμα στη διαμεσολάβηση;

• Η διαμεσολάβηση μπορεί να διενεργηθεί προτού η υπόθεση εξεταστεί ενώπιον δικαστηρίου ή αφού θα έχουν ξεκινήσει οι δικαστικές διαδικασίες, με βάση την απόφαση του δικαστηρίου.

• Σε κάθε περίπτωση, η διαμεσολάβηση υπόκειται στη συμφωνία των μερών.

• Κάθε διάδικος μπορεί να υποβάλει αίτηση διαμεσολάβησης σε οποιοδήποτε στάδιο των δικαστικών διαδικασιών.

Ποιος αποφασίζει τον ορισμό του διαμεσολαβητή;

• Ο διαμεσολαβητής επιλέγεται από κοινού από τους διαδίκους ή ορίζεται από το δικαστήριο προτεραιότητα δίνεται στα πρόσωπα που είναι εγγεγραμμένα στο κατάλογο των διαπιστευμένων διαμεσολαβητών.

Πόσο μπορεί να διαρκέσει η διαμεσολάβηση;

• Η διαδικασία διαμεσολάβησης που έχει κινηθεί κατόπιν δικαστικής απόφασης δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 3 μήνες, αλλά μπορεί να παραταθεί κατόπιν κοινού αιτήματος ή για οποιονδήποτε άλλο βάσιμο λόγο, αν αυτό διευκολύνει τη διευθέτηση της διαφοράς.

Ποια είναι τα στάδια της διαδικασίας διαμεσολάβησης;

• Ο διαμεσολαβητής, μόλις λάβει τη δικαστική απόφαση, επικοινωνεί με τους διαδίκους προκειμένου να καθορίσει την ημερομηνία και τον τόπο διεξαγωγής της διαμεσολάβησης.

• Ο διαμεσολαβητής εξηγεί τους κανόνες και τα στάδια της διαδικασίας διαμεσολάβησης, και ρωτά τους διαδίκους αν αποδέχονται τη διαμεσολάβηση.

• Η διαμεσολάβηση συνιστά συζήτηση μεταξύ των διαδίκων παρουσία ενός διαμεσολαβητή. Μπορεί επίσης να διεξαχθεί διαμεσολάβηση μεταξύ του διαμεσολαβητή και ενός μόνο εκ των διαδίκων.

• Οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν να συμμετάσχουν στη διαμεσολάβηση.

• Η διαμεσολάβηση έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα. Ο διαμεσολαβητής δεν πρέπει να αποκαλύψει στοιχεία της διαμεσολάβησης σε τρίτους. Τα πρακτικά της διαμεσολάβησης δεν περιλαμβάνουν κρίσεις ή θέσεις των διαδίκων.

• Ο διαμεσολαβητής δεν μπορεί να ενεργήσει ως μάρτυρας όσον αφορά τα πραγματικά περιστατικά των οποίων λαμβάνει γνώση στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης, εκτός αν οι διάδικοι τον απαλλάξουν από την υποχρέωση τήρησης του απορρήτου.

Ποια μπορεί να είναι η κατάληξη της διαμεσολάβησης;

• Η διαμεσολάβηση μπορεί να καταλήξει σε αμοιβαία αποδεκτό συμβιβασμό, που υπογράφεται από τους διαδίκους.

• Σε υποθέσεις διαζυγίου ή χωρισμού, η διαμεσολάβηση μπορεί να καταλήξει στη συμφιλίωση και/ή τη συμφωνία μεταξύ των συζύγων, ή στη διαμόρφωση κοινών νομικών θέσεων. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν τη βάση επί της οποίας το δικαστήριο θα επιλύσει το ζήτημα.

• Ο διαμεσολαβητής κοινοποιεί αντίγραφο των πρακτικών στους διαδίκους.

• Ο διαμεσολαβητής υποβάλλει τα πρακτικά, και την τυχόν συμφωνία, στο δικαστήριο.

• Η συμφωνία που προκύπτει από διαμεσολάβηση και έχει εγκριθεί από το δικαστήριο έχει τη νομική εγκυρότητα δικαστικού συμβιβασμού και περατώνει τις διαδικασίες.

• Το δικαστήριο αρνείται να εγκρίνει τον συμβιβασμό, αν αυτός αντίκειται στη νομοθεσία ή στα χρηστά ήθη, αποσκοπεί στην καταστρατήγηση της νομοθεσίας, προκαλεί σύγχυση ή περιέχει αντιφάσεις.

• Εάν ένας συμβιβασμός που έχει κηρυχθεί εκτελεστός παραμένει ανεκτέλεστος, μπορεί να παραπεμφθεί σε δικαστικό επιμελητή ο οποίος ορίζεται από το δικαστήριο.

• Εάν δεν επιτευχθεί συμβιβασμός, τα μέρη μπορούν να κινήσουν δικαστική διαδικασία.

Ποιο είναι το κόστος της διαμεσολάβησης;

• Τα έξοδα που συνεπάγεται η διαμεσολάβηση βαρύνουν τους διαδίκους. Κάθε διάδικος καταβάλλει τα μισά, εκτός αν οι διάδικοι συμφωνήσουν διαφορετικά.

• Ένας διάδικος μπορεί να ζητήσει να εξαιρεθεί από τα έξοδα της διαμεσολάβησης.

• Ανεξάρτητα από την έκβαση της υπόθεσης, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει έναν διάδικο να καταβάλει τα έξοδα που προκύπτουν από μια εξόφθαλμα αδικαιολόγητη άρνηση συμμετοχής στη διαμεσολάβηση.

• Εάν ο συμβιβασμός επιτευχθεί πριν από την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον του δικαστηρίου, επιδικάζεται στον διάδικο το 100 % των δικαστικών εξόδων.

• Εάν ο συμβιβασμός επιτευχθεί ενώπιον του διαμεσολαβητή σε μεταγενέστερη χρονική στιγμή της διαδικασίας (μετά την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας), επιδικάζεται το 75 % των δικαστικών εξόδων.

• Στις υποθέσεις διαζυγίου ή χωρισμού, εάν οι διάδικοι καταλήξουν σε συμφιλίωση ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και αποσύρουν την προσφυγή, επιστρέφεται το 100 % των δικαστικών εξόδων τα οποία καταβάλλονται κατά την προσφυγή στη δικαιοσύνη. Εάν οι διάδικοι συμφιλιωθούν πριν από την ολοκλήρωση της διαδικασίας ενώπιον του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, επιστρέφεται το 50 % των δικαστικών εξόδων για την άσκηση έφεσης.

• Σε περίπτωση εξωδικαστικής διαμεσολάβησης, η αμοιβή του διαμεσολαβητή ορίζεται από το κέντρο διαμεσολάβησης ή συμφωνείται από τα μέρη μαζί με τον διαμεσολαβητή πριν από την έναρξη της διαμεσολάβησης.