Autor treści:
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)
Wyszukaj informacje według regionu
W Finlandii istnieją trzy różne procedury mediacji rodzinnej: 1) mediacja pozasądowa, 2) mediacja sądowa jako odrębna procedura oraz 3) mediacja jako jeden z etapów wykonywania orzeczenia dotyczącego prawa pieczy nad dzieckiem lub prawa do kontaktów z dzieckiem.
1. Mediacja pozasądowa
Zgodnie z ustawą o małżeństwie (234/1929) spory i kwestie prawne wynikające ze stosunków rodzinnych powinny być rozstrzygane przede wszystkim w drodze negocjacji między członkami rodziny, którzy zawierają ugodę. Jeżeli członkowie rodziny będą potrzebowali pomocy osoby trzeciej, aby rozstrzygnąć spór, mogą skorzystać z usług mediatorów rodzinnych – świadczonych przez gminne rady ds. opieki społecznej. W większości przypadków funkcję mediatorów rodzinnych pełnią wyznaczeni pracownicy służb udzielających porad w sprawach wychowawczych i rodzinnych oraz innych służb socjalnych. Mediacja rodzinna nie należy do usług socjalnych i usług z zakresu doradztwa rodzinnego; jej celem jest znalezienie rozwiązania sporu między stronami poprzez wzajemne dyskusje i negocjacje. Poza gminami usługi mediacji świadczą również kościelne ośrodki terapii małżeńskiej, a także inne organizacje i osoby fizyczne uprawnione do prowadzenia mediacji.
Szczególnym zadaniem mediatora jest ochrona praw dzieci w przypadku rozwodu. Mediator pomaga rodzicom polubownie rozstrzygnąć wszelkie kwestie dotyczące dzieci w drodze zawarcia porozumienia szczególnie na temat ewentualnej pieczy wspólnej, miejsca zamieszkania dziecka, kontaktów z drugim rodzicem oraz utrzymania dziecka. Jeżeli rodzice dojdą do porozumienia, mediator pomoże im sporządzić stosowną umowę. W celu zapewnienia wykonalności umowy mediator zwraca się do rodziców, aby przedłożyli ją do zatwierdzenia urzędnikowi ds. ochrony dziecka. Zatwierdzona umowa jest równoważna orzeczeniu sądowemu.
Mediacja rodzinna jest dobrowolna, poufna i bezpłatna. Z służbami świadczącymi usługi w zakresie mediacji rodzinnej może skontaktować się cała rodzina lub małżonkowie (wspólnie lub niezależnie od siebie).
2. Mediacja sądowa
Sądy mogą prowadzić mediację w sprawach dotyczących prawa pieczy nad dzieckiem, miejsca zamieszkania, prawa do kontaktów z dzieckiem i łożenia na utrzymanie dzieci (art. 10 ustawy nr 394/2011 o mediacji w sprawach cywilnych i zatwierdzaniu ugód przez sądy powszechne). Mediacja jest procedurą odrębną od postępowania sądowego. Udział w mediacji jest dobrowolny, ale do jej przeprowadzenia wymagana jest zgoda obojga rodziców. Mediacja jest szybszą i tańszą metodą rozstrzygnięcia sporu niż postępowanie sądowe.
Mediację rozpoczyna się na wniosek stron wniesiony do sądu. Możliwe jest również skierowanie do mediacji sprawy, w której toczy się już postępowanie sądowe. Mediację można zakończyć na dowolnym etapie. Mediatorem jest sędzia, którego wspiera specjalista, najczęściej psycholog lub pracownik socjalny. Strony biorące udział w mediacji mogą korzystać ze wsparcia adwokata lub innego specjalisty. Strona biorąca udział w mediacji sądowej może wystąpić o pomoc prawną z budżetu państwa na pokrycie kosztów wynagrodzenia specjalisty. W toku mediacji sądowej dobro dziecka jest najważniejsze. Przed zatwierdzeniem umowy sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę przepisy ustawy o prawie pieczy nad dzieckiem i prawie do kontaktów z dzieckiem (nr 361/1983) oraz ustawy o świadczeniach alimentacyjnych na rzecz dzieci (nr 704/1975). Zatwierdzona umowa jest równoważna orzeczeniu sądowemu. Jeżeli nie ma możliwości osiągnięcia porozumienia, sąd kończy postępowanie. Jeżeli sprawa została skierowana do mediacji w toku postępowania sądowego, w przypadku gdy mediacja zakończy się niepowodzeniem, postępowanie sądowe w danej sprawie zostaje podjęte na nowo.
3. Mediacja jako jeden z etapów postępowania egzekucyjnego
Ta forma mediacji jest dostępna jedynie wówczas, gdy jedno z rodziców wszczęło postępowanie egzekucyjne przed sądem rejonowym. W tym przypadku sąd wydał już orzeczenie w danej sprawie, ale jedno z rodziców nie wykonało jego postanowień.
Zgodnie z ustawą o wykonywaniu orzeczeń dotyczących prawa pieczy nad dzieckiem i prawa do kontaktów z dzieckiem (nr 619/1996), w przypadku gdy jedna ze stron zwróciła się do sądu o wykonanie orzeczenia dotyczącego prawa pieczy nad dzieckiem lub prawa do kontaktów z dzieckiem sąd co do zasady wyznacza mediatora. Mediatorem jest zazwyczaj psycholog specjalizujący się w psychologii dziecięcej, pracownik socjalny zaznajomiony z problematyką ochrony dziecka lub urzędnik ds. ochrony dziecka. Mediacja służy ułatwieniu współpracy między rodzicami dzieci lub innymi zainteresowanymi stronami na potrzeby zagwarantowania dobra dziecka. Mediator organizuje spotkanie z udziałem rodziców i odbywa prywatną rozmowę z dzieckiem (lub z dziećmi), aby poznać jego (ich) opinie i preferencje, jeżeli jest to możliwe, biorąc pod uwagę wiek i stopień rozwoju dziecka (lub dzieci). Mediator sporządza dla sądu sprawozdanie z przebiegu mediacji. Jeżeli mediacja nie doprowadzi do zawarcia ugody między rodzicami, sąd rozstrzyga sprawę, opierając się między innymi na sprawozdaniu sporządzonym przez mediatora.
Informacje o mediatorach
Odpowiedzialność za przeprowadzenie mediacji rodzinnej spoczywa na gminnych radach ds. opieki społecznej. Dane kontaktowe odpowiednich organów na szczeblu gminy można znaleźć pod tym adresem: http://www.kunnat.net/fi/Yhteystiedot/kunta-alan-yhteystiedot/kunnat/Sivut/default.aspx.
Fińska Izba Adwokacka szkoli adwokatów, przygotowując ich do pełnienia funkcji mediatorów w sporach z zakresu prawa rodzinnego:
Odpowiedzialność za przeprowadzenie mediacji sądowej spoczywa na sądach rejonowych. Dane kontaktowe sądów rejonowych zostały udostępnione na stronie internetowej administracji sądowej: http://oikeus.fi/tuomioistuimet/karajaoikeudet/fi/index/yhteystiedot.html.
Informacje o mediacji
Sekcja strony internetowej administracji sądowej poświęcona mediacji: https://oikeus.fi/fi/index/esitteet/avioliittolaki/perheasioidensovittelu.html.
Broszura Ministerstwa Sprawiedliwości na temat mediacji sądowej w sporach dotyczących prawa pieczy nad dzieckiem:
https://oikeus.fi/en/index/esitteet/expert-assistedmediationofcustodydisputes_2.html.
Broszura w języku angielskim: https://oikeus.fi/en/index/esitteet/expert-assistedmediationofcustodydisputes_2.html.
Krajowy Instytut Zdrowia i Opieki Społecznej, Podręcznik dotyczący ochrony dziecka, mediacja rodzinna:
Procedura polubownego rozstrzygania sporów z zakresu prawa rodzinnego opracowana przez Fińską Izbę Adwokacką:
Fińskie Forum Mediacji:
http://www.ssf-ffm.com/index.php.
Przepisy krajowe
Przepisy szczególne dotyczące mediacji rodzinnej zawierają następujące ustawy:
ustawa o małżeństwie (nr 234/1929):
ustawa o prawie pieczy nad dzieckiem i o prawie do kontaktów z dzieckiem (nr 361/1983):
http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1983/19830361;
ustawa o wykonywaniu orzeczeń dotyczących prawa pieczy nad dzieckiem i prawa do kontaktów z dzieckiem (nr 619/1996):
http://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/1996/19960619;
ustawa o mediacji w sprawach cywilnych i zatwierdzaniu ugód przez sądy powszechne (nr 394/2011):
Ostatnia aktualizacja:
19/04/2024
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.