Ο αντίκτυπος της νόσου COVID-19 σε αστικές υποθέσεις και υποθέσεις αφερεγγυότητας

1 Επιπτώσεις της Covid-19 στις αστικές διαδικασίες

1.1 Προθεσμίες στις αστικές διαδικασίες

Μέχρι σήμερα, δεν έχουν ληφθεί μέτρα σχετικά με τις προθεσμίες αστικού δικαίου· οι μόνες διατάξεις που θεσπίστηκαν αφορούν παρατεταμένες διακοπές των ποινικών διαδικασιών. Ο γερμανικός κώδικας πολιτικής δικονομίας περιέχει ευέλικτες διατάξεις σχετικά με την παράταση προθεσμιών, την αναστολή διαδικασιών και την επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση, οι οποίες συμβάλλουν στην επίλυση των ζητημάτων που ανακύπτουν στις ένδικες διαφορές κατά τη διάρκεια της κρίσης της νόσου COVID-19.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα συναφή νομοθετικά μέτρα διατίθενται στον ιστότοπο του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Δικαιοσύνης και Προστασίας των Καταναλωτών.

1.2 Δικαστική οργάνωση και δικαστικό σώμα

Οι νόμιμες διατάξεις για τις αστικές διαδικασίες ήδη παρέχουν στα δικαστήρια μεγάλο περιθώριο ώστε να αντιδρούν με ευελιξία στην τρέχουσα έκτακτη κατάσταση. Εναπόκειται στα οικεία δικαστήρια και δικαστές να αποφασίζουν τα μέτρα που θα λάβουν κατά περίπτωση, π.χ. γραπτή διαδικασία, απαλλαγή από τη διεξαγωγή αποδείξεων, διεξαγωγή αποδείξεων μέσω βιντεοδιάσκεψης. Η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης διαφυλάσσεται.

1.3 Δικαστική συνεργασία εντός της ΕΕ

Συνεργασία σε υποθέσεις οικογενειακού δικαίου [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003]:

Η κεντρική αρχή κατά τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 είναι πλήρως λειτουργική. Αιτήσεις μπορούν να υποβάλλονται σε έντυπη μορφή.

Συνεργασία σε υποθέσεις διατροφής [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 4/2009]:

Η κεντρική αρχή κατά τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 4/2009 είναι πλήρως λειτουργική. Αιτήσεις μπορούν να υποβάλλονται σε έντυπη μορφή.

Διεξαγωγή αποδείξεων [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1206/2001] και επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1393/2007]:

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στη λειτουργία του δικαστικού συστήματος. Οι παραγγελίες για επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων και διεξαγωγή αποδείξεων εκτελούνται.

2 Μέτρα που έχουν θεσπιστεί ή προβλέπεται να θεσπιστούν στα κράτη μέλη στον τομέα του πτωχευτικού δικαίου (αφερεγγυότητας) μετά την εκδήλωση της πανδημίας

2.1 Μέτρα ουσιαστικού πτωχευτικού δικαίου (αφερεγγυότητας) και σχετικά μέτρα που αφορούν τις συμβάσεις

2.1.1 Αναστολή διαδικασιών αφερεγγυότητας

2.1.1.1 Αναστολή υποχρέωσης υποβολής αίτησης πτώχευσης (οφειλέτες)

Η υποχρέωση υποβολής αίτησης υπαγωγής σε διαδικασία αφερεγγυότητας για τις κεφαλαιουχικές εταιρείες, τις προσωπικές εταιρείες χωρίς απεριόριστα ευθυνόμενους εταίρους, καθώς και τα σωματεία και τα ιδρύματα δεν τελεί πλέον, από την 1η Μαΐου 2021 και μετά, υπό αναστολή. Ωστόσο, ορισμένα έννομα αποτελέσματα της αναστολής εξακολουθούν να ισχύουν, ιδίως η διευρυμένη προστασία έναντι της πτωχευτικής ανάκλησης σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 1 σημεία 2 έως 5 του νόμου για την αναστολή της υποχρέωσης υποβολής αίτησης υπαγωγής σε διαδικασία αφερεγγυότητας στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19 (COVID-19-Insolvenzaussetzungsgesetz), όπως ισχύει.

2.1.1.2 Προστασία των οφειλετών από τη δυνατότητα των πιστωτών να υποβάλουν αίτηση πτώχευσης

Ο περιορισμός του δικαιώματος των πιστωτών να υποβάλουν αίτηση υπαγωγής σε διαδικασία αφερεγγυότητας ίσχυσε μόνο μέχρι τις 28 Ιουνίου 2020. Από τις 29 Ιουνίου 2020 και μετά, η υποβολή αίτησης πιστωτή είναι εκ νέου καθ’ όλα δυνατή, αν ο πιστωτής έχει έννομο συμφέρον στην έναρξη της διαδικασίας αφερεγγυότητας και μπορεί να πιθανολογήσει την ύπαρξη της απαίτησής του και του λόγου έναρξης της διαδικασίας.

2.1.2 Αναστολή αναγκαστικής εκτέλεσης απαιτήσεων και αναστολή καταγγελιών συμβάσεων

2.1.2.1 Γενικές/ειδικές προσωρινές αναστολές αναγκαστικής εκτέλεσης απαιτήσεων / αναγκαστικής εκτέλεσης ορισμένων ειδών απαιτήσεων

2.1.2.2 Αναστολή καταγγελίας συμβάσεων (γενικές/ειδικές συμβάσεις)

2.2 Αναστολή των εργασιών των πολιτικών δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένων των πτωχευτικών, και δικονομικές αναστολές

Μέχρι στιγμής, δεν έχουν θεσπιστεί μέτρα σχετικά με τις προθεσμίες στις αστικές διαδικασίες. Δεν είναι απαραίτητο να ληφθούν ειδικά μέτρα, καθώς η νομική κατάσταση στη Γερμανία δίνει στους δικαστές τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν επαρκώς τον αντίκτυπο της νόσου Covid-19 στις εκκρεμείς δικαστικές διαδικασίες.

2.3 Άλλα μέτρα πτωχευτικού δικαίου (αφερεγγυότητας) (σχετικά με αγωγές ανάκλησης, σχέδια αναδιοργάνωσης, ανεπίσημες συμφωνίες και άλλα)

Για τη διάρκεια της αναστολής της υποχρέωσης υποβολής αίτησης υπαγωγής σε διαδικασία αφερεγγυότητας, οι κίνδυνοι αστικής ευθύνης για τους διαχειριστές, τους πιστωτές και τους συμβατικούς εταίρους αφερέγγυων εταιρειών μετριάστηκαν, προκειμένου να διευκολυνθούν η παροχή πρόσθετων κεφαλαίων και η συνέχιση των επιχειρηματικών σχέσεων — βλ. άρθρο 2 του νόμου για την αναστολή της υποχρέωσης υποβολής αίτησης υπαγωγής σε διαδικασία αφερεγγυότητας στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19 (COVID-19-Insolvenzaussetzungsgesetz – COVInsAG). Στο πλαίσιο αυτό, εξακολουθούν να ισχύουν ορισμένες διευκολύνσεις, όπως, για παράδειγμα, η διευκρίνιση ότι η αποπληρωμή νέων δανείων που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου αναστολής θεωρείται έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2023 ότι δεν είναι επιζήμια για τους πιστωτές (άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 2 του COVInsAG). Επίσης, οι πληρωμές έναντι απαιτήσεων για τις οποίες είχε χορηγηθεί προθεσμία έως τις 28 Φεβρουαρίου 2021 θεωρούνταν έως τις 31 Μαρτίου 2022 μη επιζήμιες για τους πιστωτές, εφόσον δεν είχε κινηθεί διαδικασία αφερεγγυότητας έως τις 18 Φεβρουαρίου 2021 (άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 5 του COVInsAG). Ο χρονικός ορίζοντας της πρόβλεψης για τον έλεγχο της υπερχρέωσης παρέμεινε, σύμφωνα με το άρθρο 4 του COVInsAG, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 συντομευμένος, ενώ για τις διαδικασίες διαχείρισης από τον οφειλέτη και τις λεγόμενες «διαδικασίες προστασίας» (Schutzschirmverfahren) ίσχυσαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα διάφορες διευκολύνσεις πρόσβασης (πρβλ. άρθρα 5 και 6 του COVInsAG).

2.4 Σχετικά μέτρα που δεν άπτονται του πτωχευτικού δικαίου (αφερεγγυότητας) (παράταση προθεσμιών πληρωμών, τραπεζικά δάνεια, κοινωνική ασφάλιση, ασφάλιση υγείας, επιδοτήσεις επιχειρήσεων)

Οι υποχρεώσεις των καταναλωτών από καταναλωτικά δάνεια ανεστάλησαν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, για 3 μήνες, αρχής γενομένης από την 1η Απριλίου 2020· η ρύθμιση αυτή έληξε στις 30 Ιουνίου 2020.

Οι προβλεπόμενες από το εταιρικό δίκαιο προθεσμίες για τη διεξαγωγή γενικών συνελεύσεων επιμηκύνθηκαν το δικαίωμα φυσικής παρουσίας των μετόχων ή των αντιπροσώπων τους μπορεί προσωρινά να ανασταλεί από το διοικητικό συμβούλιο (ανώνυμες εταιρείες).

Στους καταναλωτές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις που είχαν περιέλθει σε αδυναμία πληρωμών ως συνέπεια της κρίσης χορηγήθηκε το δικαίωμα να αρνηθούν την εκπλήρωση της παροχής τους για την «εκτέλεση βασικών διαρκών ενοχικών σχέσεων» (συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, της προμήθειας φυσικού αερίου, νερού, ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών), υπό την προϋπόθεση ότι οι σχετικές συμβάσεις είχαν συναφθεί πριν από τις 8 Μαρτίου 2020. Η εν λόγω ρύθμιση έληξε στις 30 Ιουνίου 2020.