Grensoverschrijdende plaatsing van een kind, inclusief pleeggezin

1 Welke autoriteit moet worden geraadpleegd en welke autoriteit moet haar toestemming geven vóór de grensoverschrijdende plaatsing van een kind op uw grondgebied?

In het nationale recht zijn verschillende gevallen vastgelegd:

a) Verhuizing naar het buitenland Als het ouderlijk gezag bij twee personen berust, moeten zij in beginsel ook in onderlinge overeenstemming de verblijfplaats bepalen. Dit consensusbeginsel is onverkort van toepassing, dat wil zeggen ook in geval van verhuizing van het kind binnen Oostenrijk, en dus des te meer wanneer de verhuizing een ingrijpende verandering in het leven van het kind meebrengt. Evenzo, en vooral bij verlegging van de woonplaats naar het buitenland, heeft de ouder die wenst te verhuizen toestemming van de andere ouder of de goedkeuring van het gerecht nodig. Het gerecht moet bij zijn beslissing rekening houden met zowel het hogere belang van het kind als de belangen van de ouders.

Als het hoofdgezag bij gerechtelijke beslissing of bij overeenkomst aan één van de ouders wordt toevertrouwd, heeft deze overeenkomstig artikel 162, lid 2, van het Oostenrijkse algemeen burgerlijk wetboek (Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch, ABGB) het exclusieve recht om de verblijfplaats te bepalen en is er dus geen toestemming nodig voor een (binnenlandse) verhuizing.

Volgens de huidige rechtspraak moet deze ouder echter ook dan de andere ouder op de hoogte stellen en rekening houden met het hogere belang van het kind, voor zover de verhuizing van het kind een belangrijke gebeurtenis is. Bovendien mag een verlegging van de woonplaats de uitoefening van het ouderlijk gezag door de andere ouder niet ernstig belemmeren. Deze beperking geldt met name voor een verhuizing naar het buitenland.

Hetzelfde geldt voor pleegouders die het ouderlijk gezag uitoefenen, maar in de praktijk gebeurt dit zelden; meestal blijft het gezag in dergelijke gevallen bij de jeugdzorginstantie (Kinder- und Jugendhilfeträger).

b) Plaatsing in een tehuis of bij pleegouders Plaatsingen met instemming van de perso(o)n(en) bij wie het ouderlijk gezag berust (meestal de ouders) vallen onder de wettelijke bepalingen van het jeugdzorgrecht van de deelstaat. Er is daarvoor geen gerechtelijke procedure vereist. Plaatsingen zonder instemming van de perso(o)n(en) bij wie het ouderlijk gezag berust, zijn daarentegen, als noodmaatregel in de zin van het ABGB (artikel 211 ABGB), onderworpen aan gerechtelijke toetsing achteraf.

c) Plaatsing in een andere lidstaat: Indien een gerecht of een bevoegde autoriteit (in de zin van artikel 2, lid 2, punt 1, van verordening Brussel II ter) overweegt het kind (d.w.z. elke persoon jonger dan 18 jaar, overeenkomstig artikel 2, lid 2, punt 6, van Verordening Brussel II ter) te plaatsen in een andere lidstaat, moet het, respectievelijk zij, overeenkomstig artikel 82, lid 1, van de bedoelde verordening, eerst de goedkeuring vragen van de bevoegde autoriteit van die andere lidstaat. De plaatsing wordt slechts gelast of geregeld nadat de bevoegde autoriteit van de aangezochte lidstaat de plaatsing heeft goedgekeurd (artikel 82, lid 5). Voor het verkrijgen van een voorafgaande goedkeuring zijn de bepalingen van de eerder aangehaalde Uniewetgeving van kracht.

Daartoe moet de centrale autoriteit van de verzoekende lidstaat aan de centrale autoriteit van de aangezochte lidstaat waar het kind zal worden geplaatst, een verzoek om goedkeuring zenden (artikel 82, lid 1, van verordening Brussel II ter). De nationale procedure voor het verkrijgen van goedkeuring wordt bepaald door de betreffende nationale wetgevingen.

Indien geen goedkeuring is vereist (zie onder 3)) of geen verschillende administratieve regelingen bestaan (zie onder 4)), moeten goedkeuringsverzoeken via de centrale autoriteit worden ingediend bij de bevoegde jeugdzorginstanties (zie onder 2)).

Oostenrijk heeft negen deelstaten die als jeugdzorginstanties optreden via verschillende organen [zoals het bureau van de regering van de deelstaat (Amt der Landesregierung), het gemeentebestuur (Magistrat) en de districtsautoriteit (Bezirkshauptmannschaft)]. De goedkeuring van een grensoverschrijdende plaatsing wordt verleend door de jeugdzorginstanties van het gebied waarin de plaatsing moet plaatsvinden.

2 Beschrijf kort de procedure voor raadpleging en voor het verkrijgen van toestemming (met inbegrip van de vereiste documenten, termijnen, regels voor de procedure en andere relevante gegevens) in het geval van de grensoverschrijdende plaatsing van een kind op uw grondgebied.

Het verzoek tot overleg moet via de centrale autoriteit, te weten het bondsministerie van Justitie, worden ingediend bij de bevoegde jeugdzorginstantie. De centrale autoriteit zendt dit verzoek aan de jeugdzorginstantie van de deelstaat waarnaar de grensoverschrijdende plaatsing wordt overwogen (zie punt 1)). Alle informatie en bewijsstukken moeten in het Duits worden vertaald.

Overeenkomstig artikel 82 van verordening Brussel II ter moet het verzoek vergezeld gaan van een verslag over het kind, de redenen voor de voorgestelde plaatsing of zorgverstrekking, informatie over eventueel voorgenomen financiering en elke andere informatie die relevant wordt geacht.

Alle jeugdzorginstanties beschouwen de volgende informatie als relevant:

• informatie over het kind, de gezinssituatie: (ouders, broers en zussen enz.) en de perso(o)n(en) bij wie het ouderlijk gezag berust;
• redenen waarom de voorgestelde plaatsing in het hogere belang van het kind is, zoals een bijzondere relatie tussen het kind en Oostenrijk;
• de voorgestelde datum en duur van de plaatsing;
• de precieze gegevens van de instelling/het pleeggezin (adres, gegevens) waar het kind moet worden geplaatst;
• toestemming van deze instelling of de perso(o)n(en) bij wie het ouderlijk gezag berust;
• de volledige gegevens van de bevoegde autoriteit van de verzoekende lidstaat;
• de bindende verplichting van de verzoekende autoriteit betreffende de vergoeding van de kosten;
• bewijs van een ziektekostenverzekering of een bestaande dekking voor sociale zekerheid.

De bevoegde jeugdzorginstanties beschouwen ook de volgende voorwaarden en informatie als relevant voor hun goedkeuring, maar behouden zich het recht voor om in bepaalde gevallen om aanvullende informatie en/of documenten te verzoeken.

3 Heeft uw lidstaat het vereiste van voorafgaande toestemming afgeschaft wanneer het kind bij bepaalde categorieën nauwe verwanten op uw grondgebied wordt geplaatst? Zo ja, om welke categorieën nauwe verwanten gaat het?

Evenals voor de plaatsing van het kind bij een van de ouders (artikel 82, lid 1, van verordening Brussel II ter) is er geen goedkeuring vereist voor een plaatsing in Oostenrijk bij een van de volgende categorieën van nauwe verwanten:

• grootouders;
• broers en zussen van de ouders;
• meerderjarige broers en zussen van het kind.

4 Bestaan er in uw lidstaat overeenkomsten of regelingen ter vereenvoudiging van de raadplegingsprocedure voor het verkrijgen van toestemming voor de grensoverschrijdende plaatsing van kinderen?

De centrale autoriteit kent deze regelingen niet.