Transgraniczne umieszczanie dzieci, w tym w rodzinach zastępczych

Austria
Autor treści:
European Judicial Network
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)

1 Do którego organu należy się zwrócić, jeżeli przed transgranicznym umieszczeniem dziecka wymagane jest uprzednie zasięgnięcie opinii i uzyskanie zgody?

W prawie krajowym przewidziano różne scenariusze:

a) Transgraniczne umieszczenie małoletniego. Jeżeli sprawowanie pieczy nad małoletnim powierzono dwóm osobom, zasadniczo muszą one również ustalić miejsce zamieszkania małoletniego za obopólnym porozumieniem. Zasada obopólnego porozumienia obowiązuje bez ograniczeń, tj. ma zastosowanie również w przypadku przemieszczenia małoletniego w obrębie terytorium Austrii, w szczególności jeżeli przeprowadzka w inne miejsce wywiera istotny wpływ na jego życie. Ponadto – zwłaszcza w przypadku przeprowadzki za granicę – to z rodziców, które chce wyjechać z Austrii, będzie musiało uzyskać zgodę drugiego z rodziców lub sądu. W takim przypadku sąd ma na względzie zarówno dobro małoletniego, jak i interesy jego rodziców.

Jeżeli na mocy orzeczenia sądu lub umowy sprawowanie pieczy nad dzieckiem powierzono głównie jednemu z rodziców, osoba ta ma wyłączne prawo do ustalenia miejsca zamieszkania dziecka zgodnie z § 162 ust. 2 austriackiego kodeksu cywilnego (Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch, ABGB). W takiej sytuacji zmiana miejsca zamieszkania małoletniego na terytorium Austrii nie wiąże się z koniecznością uzyskania zgody drugiego z rodziców.

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem w takich okolicznościach – w szczególności w przypadku, gdy zmiana miejsca zamieszkania małoletniego jest dla niego ważnym wydarzeniem – to z rodziców, które głównie sprawuje pieczę nad małoletnim, musi jednak również poinformować drugie z rodziców o tym fakcie i należycie uwzględnić dobro małoletniego. Ponadto zmiana miejsca zamieszkania nie powinna wywierać istotnego wpływu na możliwość sprawowania pieczy przez drugie z rodziców. Ograniczenie to obowiązuje w szczególności w przypadku przeprowadzki za granicę.

Te same zasady mają zastosowanie do rodziców zastępczych sprawujących pieczę nad dzieckiem; w praktyce taka sytuacja występuje jednak rzadko, ponieważ pieczę sprawuje wówczas zazwyczaj Urząd ds. Dzieci i Młodzieży (Kinder- und Jugendhilfeträger).

b) Umieszczenie małoletniego w placówce opiekuńczej lub w rodzinie zastępczej. W przypadku uzyskania zgody osoby sprawującej/osób sprawujących pieczę nad małoletnim – z reguły jego rodziców – umieszczenie małoletniego musi być zgodne wyłącznie z obowiązującymi przepisami kraju związkowego w zakresie ochrony dzieci i młodzieży i nie wymaga postanowienia sądu. Natomiast umieszczenie małoletniego bez zgody osoby sprawującej/osób sprawujących nad nim pieczę podlega kontroli sądowej przeprowadzanej przez sąd jako środek nadzwyczajny w rozumieniu § 211 ABGB.

c) Umieszczenie w innym państwie członkowskim. Jeżeli sąd lub właściwy organ (w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Bruksela II ter) rozważa umieszczenie małoletniego (tj. osoby poniżej 18. roku życia zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia Bruksela II ter) w innym państwie członkowskim, ma obowiązek najpierw uzyskać zgodę właściwego organu w tym innym państwie członkowskim zgodnie z art. 82 ust. 1 rozporządzenia Bruksela II ter. Takie umieszczenie zostanie zarządzone lub zorganizowane wyłącznie po tym, jak właściwy organ państwa członkowskiego, do którego skierowano wniosek, wyrazi na nie zgodę (art. 82 ust. 5 rozporządzenia Bruksela II ter). Wymóg uzyskania uprzedniej zgody w oczywisty sposób wynika z przywołanych powyżej przepisów prawa UE.

Dlatego też wnioski o wyrażenie zgody są zasadniczo przekazywane za pośrednictwem organu centralnego państwa członkowskiego, które kieruje wniosek, organowi centralnemu państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek i w którym małoletni ma zostać umieszczony (art. 82 ust. 1 rozporządzenia Bruksela II ter). Kwestie związane z przebiegiem procedury uzyskiwania zgody w poszczególnych przypadkach regulują przepisy prawa krajowego obowiązujące w danym państwie członkowskim.

Poza przypadkami, w których uzyskanie zgody nie jest wymagane (zob. pkt 3) lub w których obowiązują inne ustalenia administracyjne (zob. pkt 4), wnioski o wyrażenie zgody należy przekazywać Urzędowi ds. Dzieci i Młodzieży za pośrednictwem organu centralnego (zob. pkt 2).

Austria jest podzielona na dziewięć krajów związkowych, z których każdy – za pośrednictwem swoich organów, np. urzędu rządu kraju związkowego (Amt der Landesregierung), organu samorządu na szczeblu gminy (Magistrat) i organu samorządu na szczeblu powiatu (Bezirkshauptmannschaft) – pełni funkcję urzędu ds. dzieci i młodzieży. Zgody na umieszczenie transgraniczne udzielają urzędy ds. dzieci i młodzieży właściwe miejscowo dla obszaru, na którym dziecko ma zostać umieszczone.

Kraj związkowy

Adres

Osoba wyznaczona do kontaktów:

Burgenland

Amt der Burgenländischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Burgenland)

Abteilung 6 – Soziales und Gesundheit (Departament 6 – Sprawy Społeczne i Zdrowie)

Kinder- und Jugendhilfe (Wsparcie Dzieci i Młodzieży)

Europaplatz 1

7000 Eisenstadt, Austria

post.a6@bgld.gv.at

Daniel Novak

daniel.novak@bgld.gv.at

Karyntia

Amt der Kärntner Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Karyntia)

Abteilung 4 – Soziale Sicherheit (Departament 4 – Zabezpieczenie Społeczne)

Mießtaler Straße 1

9021 Klagenfurt, Austria

abt4.kjh@ktn.gv.at

Dolna Austria

Amt der Niederösterreichischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Dolna Austria)

Gruppe Gesundheit und Soziales (Zdrowie i Sprawy Społeczne)

Abteilung Jugendwohlfahrt (Wydział ds. Dzieci i Młodzieży)

Landhausplatz 1

3109 St. Pölten

post.gs6@noel.gv.at

dr Peter Rozsa

peter.rozsa@noel.gv.at

Górna Austria

Amt der Oberösterreichischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Górna Austria)

Direktion Gesellschaft, Soziales und Gesundheit (Departament Spraw Społecznych i Zdrowia)

Abteilung Kinder- und Jugendhilfe (Departament Wsparcia Dzieci i Młodzieży)

Bahnhofplatz 1

4021 Linz, Austria

kjh.post@ooe.gv.at

Astrid Mitter-Stöhr

astrid.mitter-stoehr@ooe.gv.at

Salzburg

Amt der Salzburger Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Salzburg)

Kinder- und Jugendhilfe (Wsparcie Dzieci i Młodzieży)

Fischer-von-Erlach-Straße 47

Postfach 527

5010 Salzburg, Austria

soziales@salzburg.gv.at

Renate Heil renate.heil@salzburg.gv.at

Styria

Amt der Steiermärkischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Styria)

Kinder- und Jugendhilfe (Wsparcie Dzieci i Młodzieży)

Hofgasse 12,

8010 Graz

kinderundjugendhilfe@stmk.gv.at

Andrea Rotmajer

andrea.rotmajer@stmk.gv.at

Tyrol

Amt der Tiroler Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Tyrol)

Abteilung Kinder- und Jugendhilfe (Departament Wsparcia Dzieci i Młodzieży)

Leopoldstrasse 3

6020 Innsbruck

kiju@tirol.gv.at

Reinhard Stocker-Waldhuber

reinhard.stocker@tirol.gv.at

Vorarlberg

Amt der Vorarlberger Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Vorarlberg)

Fachbereich Jugend und Familie (Wydział ds. Młodzieży i Rodziny)

Landhaus

Römerstraße 15

6901 Bregenz, Austria

jugend.familie@vorarlberg.at

Wiedeń

MA 11 – Amt für Jugend und Familie (Biuro ds. Młodzieży i Rodziny)

Rüdengasse 11

1030 Wien

gr@ma11.wien.gv.at

Mag. Josef Hiebl

josef.hiebl@wien.gv.at

2 Proszę krótko opisać procedurę konsultacji i uzyskania zgody (w tym wymagane dokumenty, terminy, procedury i inne istotne szczegóły) w przypadku transgranicznego umieszczania dzieci na terytorium Państwa kraju.

Procedurę konsultacji należy wszcząć przed właściwym urzędem ds. dzieci i młodzieży za pośrednictwem organu centralnego, tj. Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości (Bundesministerium für Justiz). Organ centralny przekazuje wniosek urzędowi ds. dzieci i młodzieży kraju związkowego, w którym planuje się umieścić małoletniego (zob. pkt 1). Wszystkie informacje i dokumenty potwierdzające należy przetłumaczyć na język niemiecki.

Zgodnie z art. 82 rozporządzenia Bruksela II ter wniosek musi obejmować sprawozdanie na temat małoletniego wraz z podaniem powodów, dla których proponuje się umieszczenie małoletniego lub objęcie go opieką, informacje o wszelkich rozważanych środkach finansowania i wszelkie inne informacje uznawane za istotne.

Wszystkie urzędy ds. dzieci i młodzieży uznają następujące informacje za istotne:

– szczegółowe informacje na temat małoletniego, członków jego rodziny (rodziców, rodzeństwa itp.) oraz osób sprawujących nad nim pieczę;

– powody, dla których umieszczenie służy dobru małoletniego, np. z uwagi na szczególny związek małoletniego z Austrią;

– datę i planowany czas trwania umieszczenia;

– szczegółowe informacje na temat placówki/rodziny zastępczej, w której małoletni ma zostać umieszczony (adres, dane kontaktowe);

– zgodę instytucji albo rodzica zastępczego (rodziców zastępczych);

– pełne dane właściwego organu w państwie członkowskim, które kieruje wniosek, uwzględniając dane kontaktowe tego organu;

– wiążące zobowiązanie organu, który skierował wniosek, do pokrycia kosztów umieszczenia;

– dowód ubezpieczenia zdrowotnego lub ubezpieczenia społecznego.

Właściwe urzędy ds. dzieci i młodzieży uznają również przedstawione poniżej wymogi i informacje za istotne przy udzielaniu zgody na umieszczenie, przy czym zastrzegają sobie prawo do wystąpienia o przekazanie dodatkowych informacji lub dokumentów w indywidualnych przypadkach.

Wymogi

Wymagane dokumenty

Amt der Burgenländischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Burgenland)

  • Informacje dotyczące danego problemu (cele, ustalenia, oceny, zaświadczenia, orzeczenia sądu)
  • Deklaracja zgody osoby sprawującej/osób sprawujących pieczę

Amt der Kärntner Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Karyntia)

  • Odpowiedniość rodziny zastępczej
  • Zezwolenie wymagane zgodnie z prawem cudzoziemców
  • Zgoda małoletniego i osoby sprawującej nad nim pieczę/osób sprawujących nad nim pieczę
  • Przegląd udzielonego dotychczas wsparcia wychowawczego
  • Ustalenia, diagnozy, oceny
  • Dokument opisujący aktualną sytuację w kwestii praw do kontaktów
  • Wszelkie orzeczenia sądu
  • Orzeczenie dotyczące pieczy zastępczej z adnotacją: „Wraz z umieszczeniem ... w ... odpowiedzialność za opiekę i wychowanie zostaje przeniesiona na placówkę/rodzinę zastępczą”.
  • Kopia elektronicznego dowodu tożsamości

Amt der Niederösterreichischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Dolna Austria)

  • Niezbędne ze względu na dobro małoletniego lub w Dolnej Austrii zamieszkuje osoba odpowiedzialna za dobro małoletniego
  • Umieszczenie w odpowiednim miejscu
  • Uznanie standardów zawodowych obowiązujących w Dolnej Austrii
  • Regularny przegląd planu wsparcia, w tym celów wychowawczych, przez organ, który skierował wniosek
  • Oświadczenie osoby wyznaczonej do kontaktów w przypadku konieczności zakończenia stosowania środka
  • Aktualne sprawozdania dotyczące rozwoju fizycznego, emocjonalnego, społecznego, szkolnego/zawodowego
  • Aktualne wyniki badań lekarskich
  • Kopie podstawowych dokumentów małoletniego, elektroniczny dowód tożsamości
  • Informacje o przyjmowanych lekach
  • Plan wsparcia z uwzględnieniem dotychczas udzielonego wsparcia
  • Opis problemu, diagnoza społeczna i psychologiczna, określenie celów, czas trwania i prognozy dotyczące środka
  • Protokół przesłuchania małoletniego w odniesieniu do planowanego środka
  • Pisemna zgoda osoby sprawującej/osób sprawujących pieczę
  • Zgoda co do sposobu organizacji wykonywania potencjalnych praw do odwiedzin

Amt der Oberösterreichischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Górna Austria)

  • Wcześniej ustalony status pobytowy
  • Wyraźny podział odpowiedzialności między państwem członkowskim, które kieruje wniosek (rodzaj, zakres i płatność), a państwem członkowskim, do którego kierowany jest wniosek (nadzór nad instytucją)
  • Uznanie standardów zawodowych obowiązujących w Górnej Austrii przez organ, który skierował wniosek
  • Przegląd udzielonego dotychczas wsparcia wychowawczego
  • Ustalenia, diagnozy, sprawozdania, oceny
  • Protokół przesłuchania małoletniego
  • Ogólne informacje na temat praw rodziców biologicznych do kontaktów z małoletnim
  • Formalna zgoda osoby sprawującej/osób sprawujących pieczę
  • Orzeczenia sądu
  • Kopia podstawowych dokumentów małoletniego

Amt der Salzburger Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Salzburg)

  • Zgoda właściwego miejscowo urzędu ds. dzieci i młodzieży w przypadku umieszczenia
  • Przegląd udzielonego dotychczas wsparcia wychowawczego
  • Ustalenia, diagnozy i oceny lekarskie/psychiatryczne
  • Protokół przesłuchania małoletniego
  • Ogólne informacje na temat praw rodziców biologicznych do kontaktów z małoletnim
  • Formalna zgoda osoby sprawującej/osób sprawujących pieczę
  • Orzeczenia sądu
  • Kopia elektronicznego dowodu tożsamości małoletniego

Amt der Steiermärkischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Styria)

  • Wcześniej ustalony status pobytowy
  • Zgoda opiekunów prawnych
  • Orzeczenia sądu
  • Wyniki badań lekarskich
  • Sprawozdanie przekazane przez właściwy organ, który skierował wniosek (historia sprawy, aktualna sytuacja socjalna i rodzinna, opis problemów i zasobów, wnioski i prognozy pracownika socjalnego, osiąganie celów, krótka ocena)

Amt der Tiroler Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Tyrol)

  • Plan wsparcia, historia sprawy i opis podjętych do tej pory działań
  • Wszelkie istotne raporty, badania psychologiczne itp.
  • Pisemna zgoda osoby sprawującej/osób sprawujących pieczę
  • Udokumentowana zgoda małoletniego objętego opieką – chyba że przeprowadzenie przesłuchania wydaje się nieodpowiednie z uwagi na wiek małoletniego lub (udokumentowany) poziom jego dojrzałości
  • Kopia dowodu tożsamości małoletniego
  • Przyszła sytuacja małoletniego po zakończeniu pieczy zastępczej

Amt der Vorarlberger Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Vorarlberg)

  • Orzeczenie dotyczące pieczy zastępczej z adnotacją: „Wraz z umieszczeniem ... w ... odpowiedzialność za opiekę i wychowanie zostaje przeniesiona na placówkę/rodzinę zastępczą”.
  • Dotychczas udzielone wsparcie wychowawcze
  • Umowa w sprawie planu wsparcia; perspektywy na przyszłość
  • Ustalenia/diagnozy psychiatry lub opinie psychologa dziecięcego/młodzieży
  • Protokół przesłuchania małoletniego
  • Zgoda osoby sprawującej/osób sprawujących pieczę

Magistrat der Stadt Wien (Urząd Miasta Wiednia)

  • Ustalenia, diagnozy, sprawozdania, oceny
  • Protokół przesłuchania małoletniego
  • Zezwolenie wymagane zgodnie z prawem cudzoziemców

3 Czy to państwo członkowskie zniosło wymóg uprzedniej zgody w przypadku, gdy dziecko ma zostać umieszczone u określonych kategorii członków najbliższej rodziny? Jeżeli tak, jakich kategorii członków najbliższej rodziny to dotyczy?

Podobnie jak w przypadku umieszczenia małoletniego u jednego z rodziców (art. 82 ust. 1 rozporządzenia Bruksela II ter) umieszczenie małoletniego u następujących osób bliskich w Austrii nie wiąże się z koniecznością uzyskania zgody:

  • dziadkowie;
  • wujostwo/stryjostwo;
  • pełnoletnie rodzeństwo małoletniego.

4 Czy w tym państwie członkowskim obowiązują porozumienia lub ustalenia upraszczające procedurę konsultacji w celu uzyskania zgody na transgraniczne umieszczenie dzieci?

Organ centralny nie dysponuje żadną wiedzą na temat jakichkolwiek porozumień tego rodzaju.

Ostatnia aktualizacja: 29/10/2024

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.