Transgraniczne umieszczanie dzieci, w tym w rodzinach zastępczych

1 Do którego organu należy się zwrócić, jeżeli przed transgranicznym umieszczeniem dziecka wymagane jest uprzednie zasięgnięcie opinii i uzyskanie zgody?

Portugalskim organem centralnym właściwym w zakresie stosowania rozporządzenia Rady (UE) 2019/1111 jest:

Direcção-Geral de Reinserção e Serviços Prisionais – DGRSP (Dyrekcja Generalna ds. Resocjalizacji i Służby Więziennej)

Gabinete Jurídico e Contencioso – GJC (Departament ds. Prawnych i Postępowań Spornych)

Travessa da Cruz do Torel 1

1150-122 Lisboa

Tel.: +351 218 812 200

Faks: (+351) 218 853 653

E-mail: gjc@dgrsp.mj.pt

Strona internetowa

2 Proszę krótko opisać procedurę konsultacji i uzyskania zgody (w tym wymagane dokumenty, terminy, procedury i inne istotne szczegóły) w przypadku transgranicznego umieszczania dzieci na terytorium Państwa kraju.

Procedura umieszczenia małoletniego w pieczy zastępczej w Portugalii obejmuje wymienione poniżej etapy.

Etap 1 – Uprzednia zgoda na umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej udzielona przez portugalski organ centralny (Autoridade Central Portuguesa – ACP)

• Przekazanie wniosku o udzielenie uprzedniej zgody przez organ centralny państwa wnioskującego;
• dokonanie przeglądu przedłożonej dokumentacji i przeprowadzenie oceny pod kątem zgodności z kryteriami i warunkami umieszczenia w pieczy zastępczej;
• wydanie lub odmowa wydania uprzedniej zgody przez ACP;
• czysto orientacyjny termin: 1–3 miesięcy od dnia otrzymania wszystkich dokumentów wymaganych na poparcie wniosku, w zależności od stopnia złożoności sprawy.

Etap 2 – Stwierdzenie wykonalności przez sąd

• Rodzina zastępcza, instytucja ramowa lub placówka, której powierzono pieczę nad dzieckiem, składa wniosek o uznanie decyzji i stwierdzenie jej wykonalności do sądu [wydziału rodzinnego i nieletnich (Juízo de Família e Menores) właściwego dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej lub dla siedziby instytucji]. Do wniosku należy załączyć dokumenty potwierdzające uzyskanie uprzedniej zgody ACP oraz dokumenty uzupełniające zawierające szczegółowe informacje na temat umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej: czas trwania pieczy zastępczej, plan interwencji, oświadczenie rodziny zastępczej potwierdzające jej zdolność do pokrycia kosztów swojego utrzymania.

Ewentualnie zamiast tego:

Decyzję/orzeczenie w przedmiocie umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej wydane przez organ administracji lub organ sądowy państwa pochodzenia przesyła się ACP wraz z dodatkową dokumentacją zawierającą szczegółowe informacje na temat umieszczenia w pieczy zastępczej: czas trwania pieczy zastępczej, plan interwencji, oświadczenie rodziny zastępczej potwierdzające jej zdolność do pokrycia kosztów swojego utrzymania.

ACP przekazuje wniosek o stwierdzenie wykonalności środka prokuraturze (Ministério Público) przy właściwym sądzie, gdzie zostanie on oficjalnie złożony w imieniu dziecka.

• Sąd wydaje orzeczenie. W przypadku stwierdzenia wykonalności środka sąd może wyznaczyć Instytut Zabezpieczenia Społecznego (Instituto da Segurança Social – ISS, IP) jako organ odpowiedzialny za monitorowanie wdrażania tego środka w Portugalii.

Etap 3 – Realizacja środka w zakresie umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej w Portugalii

• Po wydaniu decyzji o stwierdzeniu wykonalności środka dziecko lub osoba młoda mogą przybyć do Portugalii – z tą chwilą rozpoczyna się ich okres umieszczenia w pieczy zastępczej.
• Jeżeli wniosek o stwierdzenie wykonalności przesłano za pośrednictwem ACP (i każdorazowo w przypadku, gdy sąd informuje ACP o treści swojego orzeczenia w tym zakresie), ACP powinien przekazać orzeczenie sądu swojemu odpowiednikowi we właściwym państwie członkowskim.
• Instytut Zabezpieczenia Społecznego sprawuje nadzór nad tym środkiem i sporządza sprawozdania okresowe z jego wdrażania, które przekazuje się następnie sądowi oraz ACP, jeżeli sąd tak postanowi.
• Jakiekolwiek przedłużenie okresu obowiązywania środka wymaga uzyskania nowej uprzedniej zgody ACP oraz przeprowadzenia pozostałych czynności przewidzianych w opisanej powyżej procedurze.

W celach informacyjnych pod tym adresem opublikowano sporządzony w języku angielskim wykaz dokumentów, jakie należy przekazać ACP, aby uzyskać zgodę na umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce w Portugalii.

3 Czy to państwo członkowskie zniosło wymóg uprzedniej zgody w przypadku, gdy dziecko ma zostać umieszczone u określonych kategorii członków najbliższej rodziny? Jeżeli tak, jakich kategorii członków najbliższej rodziny to dotyczy?

Wymóg zasięgnięcia opinii i uprzedniego uzyskania zgody nie obowiązuje w przypadku, gdy dziecko powierzono osobie, z którą łączą je więzy rodzinne, np. dziadkom, stryjom/wujom i stryjenkom/ciotkom lub starszemu rodzeństwu. W takich przypadkach za wystarczające uznaje się przekazanie informacji portugalskiemu organowi centralnemu przez organ podejmujący decyzję w sprawie umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej.

4 Czy w tym państwie członkowskim obowiązują porozumienia lub ustalenia upraszczające procedurę konsultacji w celu uzyskania zgody na transgraniczne umieszczenie dzieci?

W Portugalii obowiązuje procedura określona w odpowiedzi na pytanie nr 2, która ma uprościć procedurę konsultacji w celu uzyskania zgody na transgraniczne umieszczanie dzieci.

Linki do aktów prawnych:

rozporządzenie Rady (UE) 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r.

Uwaga

Informacje przedstawione w tej części nie są wiążące dla punktu kontaktowego Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych, sądów ani innych podmiotów i organów. Należy również zapoznać się z treścią obowiązujących aktów prawnych. Podlegają one regularnym aktualizacjom i zmianom wykładni na podstawie orzecznictwa.