Διεξαγωγή αποδείξεων με τηλεδιάσκεψη

1 Είναι δυνατή η διεξαγωγή αποδείξεων μέσω βιντεοδιάσκεψης, είτε με τη συμμετοχή δικαστηρίου στο αιτούν κράτος μέλος είτε απευθείας από δικαστήριο του εν λόγω κράτους μέλους; Εάν ναι, ποιες είναι οι σχετικές εθνικές διαδικασίες ή οι νόμοι που εφαρμόζονται;

Ο κώδικας πολιτικής δικονομίας (Zakon o parničnom postupku) [Narodne Novine (NN, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Δημοκρατίας της Κροατίας) αριθ. 53/91, 91/92, 58/93, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 84/08, 123/08, 57/11, 148/11, 25/13, 89/14, 70/19 και 80/22, στο εξής: ZPP] καθορίζει τον τρόπο διεξαγωγής αποδείξεων εξ αποστάσεως σε αστικές υποθέσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 115 παράγραφος 3 του ZPP, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει τη διεξαγωγή συγκεκριμένων αποδείξεων εξ αποστάσεως με τη χρήση κατάλληλων οπτικοακουστικών συσκευών και τεχνολογικής πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως επικοινωνία. Το άρθρο 115 παράγραφος 5 του ZPP ορίζει ότι το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την εξ αποστάσεως διεξαγωγή συγκεκριμένης απόδειξης αφού λάβει παρατηρήσεις επί του θέματος από τους διαδίκους και τους λοιπούς συμμετέχοντες που πρόκειται να παραστούν σε ακροαματική διαδικασία η οποία θα διεξαχθεί εξ αποστάσεως.

Οι προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή αποδείξεων με οπτικοακουστικές συσκευές και τεχνολογική πλατφόρμα για την εξ αποστάσεως επικοινωνία θα καθοριστούν λεπτομερέστερα με κανόνες που θα εκδοθούν από τον αρμόδιο υπουργό για τις δικαστικές υποθέσεις. Η διεξαγωγή αποδείξεων με βιντεοδιάσκεψη με τη συμμετοχή του δικαστηρίου είναι δυνατή όταν ο αρμόδιος υπουργός για τις δικαστικές υποθέσεις κρίνει με απόφαση ότι πληρούνται οι τεχνικές απαιτήσεις για την ηχογράφηση της ακροαματικής διαδικασίας από τα επιμέρους ενδιαφερόμενα δικαστήρια.

2 Υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά τα πρόσωπα που μπορούν να εξεταστούν μέσω βιντεοδιάσκεψης — για παράδειγμα, πρόκειται μόνο για μάρτυρες ή μπορούν να εξεταστούν κατ’ αυτόν τον τρόπο και άλλα πρόσωπα, όπως πραγματογνώμονες ή διάδικοι;

Δεδομένου ότι οι κανόνες σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή αποδείξεων με τη χρήση οπτικοακουστικών συσκευών και τεχνολογικής πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως επικοινωνία δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, εξακολουθούν να υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά τα πρόσωπα που μπορούν να εξεταστούν μέσω βιντεοδιάσκεψης. Ωστόσο, σύμφωνα με τις διατάξεις του ZPP, δεν υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά τα πρόσωπα (μάρτυρες, πραγματογνώμονες και διάδικοι) που μπορούν να καταθέσουν ως μορφή απόδειξης σε αστικές διαδικασίες.

3 Ποιοι περιορισμοί, εφόσον υπάρχουν, διέπουν το είδος των αποδεικτικών μέσων που μπορούν να υποβληθούν με βιντεοδιάσκεψη;

Ο ZPP δεν προβλέπει γενικούς περιορισμούς όσον αφορά το είδος των αποδεικτικών στοιχείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απόδειξη ορισμένων πραγματικών περιστατικών που είναι κρίσιμα για την έκδοση απόφασης επί της ουσίας της υπόθεσης. Σύμφωνα με το άρθρο 115, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει τη διεξαγωγή ακρόασης εξ αποστάσεως με τη χρήση κατάλληλων οπτικοακουστικών συσκευών και τεχνολογικής πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως επικοινωνία ή τη διεξαγωγή αποδείξεων με τον ίδιο τρόπο. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 115 παράγραφος 5 του ZPP, το δικαστήριο αποφασίζει αν θα διεξαχθεί εξ αποστάσεως ακρόαση ή αν θα διεξαχθούν αποδείξεις εξ αποστάσεως, μόλις λάβει παρατηρήσεις επί του θέματος από τους διαδίκους και τους λοιπούς συμμετέχοντες που πρόκειται να παραστούν σε ακροαματική διαδικασία η οποία θα διεξαχθεί εξ αποστάσεως. Ως εκ τούτου, το δικαστήριο αποφασίζει σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση αν μπορούν να διεξαχθούν αποδείξεις με αυτόν τον τρόπο ή αν υπάρχουν περιορισμοί που εμποδίζουν την εν λόγω διεξαγωγή αποδείξεων.

4 Υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με τον τόπο όπου πρέπει να εξεταστεί το πρόσωπο μέσω βιντεοδιάσκεψης — πρέπει, δηλαδή, να βρίσκεται σε δικαστήριο;

Δεδομένου ότι δεν έχουν ακόμη εκδοθεί οι κανόνες σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή αποδείξεων με οπτικοακουστικές συσκευές και τεχνολογική πλατφόρμα για την εξ αποστάσεως επικοινωνία, δεν μπορεί να δοθεί απάντηση όσον αφορά τους περιορισμούς σχετικά με τον τόπο στον οποίο μπορεί να εξεταστεί το πρόσωπο μέσω βιντεοδιάσκεψης.

5 Επιτρέπεται η καταγραφή των ακροάσεων μέσω βιντεοδιάσκεψης και, εάν ναι, είναι διαθέσιμη η δυνατότητα;

Δεδομένου ότι οι κανόνες σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή αποδείξεων με τη χρήση οπτικοακουστικών συσκευών και τεχνολογικής πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως επικοινωνία δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, δεν μπορεί να δοθεί απάντηση.

6 Σε ποια γλώσσα πρέπει να διεξαχθεί η ακρόαση: α) όταν διαβιβάζονται παραγγελίες βάσει των άρθρων 12 έως 14 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων· και β) όταν διεξάγονται αποδείξεις απευθείας βάσει των άρθρων 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων;

Οι διάδικοι και οι λοιποί συμμετέχοντες στη διαδικασία έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους όταν συμμετέχουν σε ακροάσεις και προβαίνουν σε άλλες διαδικαστικές πράξεις προφορικώς ενώπιον του δικαστηρίου. Αν η δικαστική διαδικασία δεν πραγματοποιείται στη γλώσσα του διαδίκου ή των άλλων συμμετεχόντων στη διαδικασία, θα παρέχεται διερμηνεία στη γλώσσα τους όσων παρουσιάζονται στην ακρόαση και μετάφραση στη γλώσσα τους των εγγράφων που χρησιμοποιούνται στην ακρόαση για την παρουσίαση των αποδεικτικών στοιχείων.

7 Εάν απαιτούνται διερμηνείς, ποιος είναι υπεύθυνος για την εξεύρεσή τους και πού πρέπει να βρίσκονται α) όταν διαβιβάζονται παραγγελίες βάσει των άρθρων 12 έως 14 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων· και β) όταν διεξάγονται αποδείξεις απευθείας βάσει των άρθρων 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων;

Οι διάδικοι και οι λοιποί συμμετέχοντες στη διαδικασία ενημερώνονται για το δικαίωμά τους να παρακολουθήσουν την προφορική διαδικασία ενώπιον του δικαστηρίου στη γλώσσα τους με τη βοήθεια διερμηνέα. Μπορούν να παραιτηθούν από το δικαίωμά τους σε διερμηνεία δηλώνοντας ότι γνωρίζουν τη γλώσσα στην οποία διεξάγεται η διαδικασία. Το γεγονός ότι έχουν ενημερωθεί για το δικαίωμά τους και οι δηλώσεις των διαδίκων και των λοιπών συμμετεχόντων σημειώνονται στα πρακτικά. Η διερμηνεία πραγματοποιείται από διερμηνείς. Τα έξοδα διερμηνείας βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο διάδικο ή συμμετέχοντα.

8 Ποια διαδικασία διέπει τις λεπτομέρειες της ακρόασης και την ενημέρωση του προς εξέταση προσώπου σχετικά με τον χρόνο και τον τόπο αυτής α) όταν διαβιβάζονται παραγγελίες βάσει των άρθρων 12 έως 14 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων· και β) όταν διεξάγονται αποδείξεις απευθείας βάσει των άρθρων 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων; Και στις δύο περιπτώσεις, μετά από ποιο χρονικό διάστημα θα πρέπει να προσδιοριστεί η ακρόαση, ώστε να μπορεί το πρόσωπο που θα εξεταστεί να ενημερωθεί καταλλήλως;

Δεδομένου ότι οι κανόνες σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή αποδείξεων με τη χρήση οπτικοακουστικών συσκευών και τεχνολογικής πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως επικοινωνία δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, δεν μπορεί να δοθεί απάντηση.

9 Τι κόστος συνεπάγεται η χρήση βιντεοδιάσκεψης και πώς πρέπει να καταβληθεί;

Το δικαστήριο, όταν αποφασίζει σχετικά με τα έξοδα της διαδικασίας, διατάσσει τον διάδικο να καταβάλει μόνο τα έξοδα που ήταν αναγκαία για τη διεξαγωγή της διαδικασίας. Τα αναγκαία έξοδα και το ύψος τους αποφασίζονται από το δικαστήριο, εξετάζοντας προσεκτικά όλες τις περιστάσεις, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τους κανόνες που διέπουν την προπαρασκευαστική διαδικασία της κύριας επ’ ακροατηρίου συζητήσεως, η οποία περιλαμβάνει την υποβολή γραπτών προτάσεων, μία προπαρασκευαστική επ’ ακροατηρίου συζήτηση και μία κύρια επ’ ακροατηρίου συζήτηση.

Όταν ένας διάδικος ζητεί τη διεξαγωγή αποδείξεων, υποχρεώνεται με δικαστική απόφαση να καταβάλει εκ των προτέρων το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των αναμενόμενων δαπανών της διεξαγωγής αποδείξεων. Αν η διεξαγωγή αποδείξεων προτείνεται από αμφότερους τους διαδίκους ή αν διαταχθεί από το δικαστήριο αυτεπαγγέλτως, το δικαστήριο θα ζητήσει από τους δυο διαδίκους να καταθέσουν το ήμισυ του απαιτούμενου ποσού ο καθένας. Εάν το δικαστήριο έχει διατάξει αυτεπαγγέλτως τη διεξαγωγή αποδείξεων, μπορεί να διατάξει την κατάθεση του ποσού από έναν μόνο διάδικο.

Ο ηττηθείς εν όλω διάδικος πρέπει να καλύψει τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε ο αντίδικος και ο παρεμβαίνων στη διαδικασία. Ο παρεμβαίνων υπέρ του ηττηθέντος διαδίκου πρέπει να καλύψει τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε λόγω των ενεργειών του.

Εάν οι διάδικοι κερδίσουν εν μέρει τη διαφορά, το δικαστήριο καθορίζει καταρχάς το ποσοστό επιτυχίας καθενός από αυτούς και στη συνέχεια αφαιρεί το ποσοστό επιτυχίας του λιγότερο νικήσαντος διαδίκου από το ποσοστό επιτυχίας του περισσότερο νικήσαντος διαδίκου, και, στη συνέχεια, καθορίζει το ποσό των ειδικών και συνολικών εξόδων του νικήσαντος διαδίκου στην υπόθεση που ήταν αναγκαία για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας, και έπειτα διατάσσει την επιστροφή στον εν λόγω διάδικο του μέρους των συνολικών αυτών εξόδων που αντιστοιχεί στο εναπομένον ποσοστό, αφού έχει λάβει υπόψη τα ποσοστά επιτυχίας των διαδίκων στην υπόθεση. Το ποσοστό επιτυχίας στην υπόθεση αξιολογείται με βάση τις αξιώσεις που έγιναν δεκτές, λαμβανομένης επίσης υπόψη της επιτυχίας στην παροχή αποδεικτικών στοιχείων για την υποστήριξη των αξιώσεων.

10 Ποιες απαιτήσεις, εφόσον υπάρχουν, εξασφαλίζουν ότι το πρόσωπο που εξετάζεται απευθείας από το αιτούν δικαστήριο έχει ενημερωθεί ότι η διεξαγωγή των αποδείξεων θα πραγματοποιηθεί σε εθελοντική βάση;

Οι μάρτυρες λαμβάνουν γραπτή κλήτευση στην οποία αναφέρονται το όνομα του προσώπου που κλητεύεται, η ώρα και ο τόπος, η υπόθεση για την οποία κλητεύεται και αναφορά ότι κλητεύεται ως μάρτυρας. Με την κλήτευση οι μάρτυρες ενημερώνονται για τις συνέπειες της αδικαιολόγητης απουσίας και για το δικαίωμά τους για επιστροφή των εξόδων στα οποία θα υποβληθούν. Ο δικαστής ενημερώνει τους μάρτυρες ότι μπορούν να αρνηθούν να καταθέσουν σχετικά με ζητήματα που o διάδικος έχει εκμυστηρευτεί σε αυτούς υπό την ιδιότητά τους ως εκπροσώπων του διαδίκου ή ο διάδικος ή άλλο πρόσωπο έχει αναφέρει στο πλαίσιο εξομολόγησης σε αυτούς υπό την ιδιότητά τους ως θρησκευτικών εξομολογητών, καθώς και σχετικά με πραγματικά περιστατικά που ο μάρτυρας έχει πληροφορηθεί ως δικηγόρος, ιατρός ή κατά την εκτέλεση οποιουδήποτε άλλου επαγγέλματος ή δραστηριότητας, εάν υπάρχει υποχρέωση τήρησης του απορρήτου των πληροφοριών που έχουν αποκτηθεί κατά την εκτέλεση του επαγγέλματος ή της δραστηριότητας. Επιπλέον οι μάρτυρες μπορούν να αρνηθούν να απαντήσουν σε επιμέρους ερωτήσεις για επιτακτικούς λόγους, ιδίως, εάν απαντώντας σε μια τέτοια ερώτηση, θα εξέθεταν τον εαυτό τους ή έναν συγγενή τους εξ αίματος σε ευθεία γραμμή οποιουδήποτε βαθμού, ή έναν συγγενή τους εξ αίματος σε πλάγια γραμμή έως τον τρίτο βαθμό, συμπεριλαμβανομένων των συζύγων ή των συγγενών εξ αγχιστείας έως τον δεύτερο βαθμό —ακόμα κι αν έχει λυθεί ο γάμος— και του επιτρόπου ή του ανηλίκου υπό επιτροπεία, του θετού γονέα ή τέκνου, σε σοβαρή ατίμωση, σημαντική περιουσιακή ζημία ή ποινική δίωξη. Ο δικαστής της μονομελούς σύνθεσης ή ο πρόεδρος του τμήματος ενημερώνει τον μάρτυρα ότι μπορεί να αρνηθεί να απαντήσει στις ερωτήσεις που του υποβάλλονται.

11 Ποια διαδικασία ακολουθείται για την εξακρίβωση της ταυτότητας του προς εξέταση προσώπου;

Για την εξακρίβωση της ταυτότητάς του, ο δικαστής ζητεί από τον μάρτυρα να αναφέρει το ονοματεπώνυμό του, τον αριθμό ταυτότητάς του, το πατρώνυμό του, το επάγγελμά του, τη διεύθυνσή του, τον τόπο γέννησής του, την ηλικία του και τη σχέση του με τους διαδίκους.

12 Ποιες απαιτήσεις ορκοδοσίας ισχύουν και ποιες πληροφορίες απαιτούνται από το αιτούν δικαστήριο όταν απαιτείται ορκοδοσία κατά την απευθείας διεξαγωγή αποδείξεων σύμφωνα με τα άρθρα 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων;

Το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει ότι ο μάρτυρας πρέπει να ορκιστεί σχετικά με τις δηλώσεις που έκανε ή ότι πρέπει να ορκιστεί πριν από την εξέτασή του. Ο όρκος δίνεται προφορικά λέγοντας τα εξής: «Ορκίζομαι στην τιμή μου ότι απάντησα σε κάθε ερώτηση που μου έκανε το δικαστήριο λέγοντας την αλήθεια και ότι δεν έχω αποκρύψει καμία πληροφορία που είναι γνωστή σε εμένα σε σχέση με το ζήτημα». Οι μάρτυρες με προβλήματα ομιλίας που μπορούν να διαβάσουν και να γράψουν ορκίζονται με υπογραφή του κειμένου του όρκου, ενώ οι κωφοί μάρτυρες ορκίζονται με ανάγνωση του κειμένου. Εάν οι κωφοί μάρτυρες ή οι μάρτυρες με προβλήματα ομιλίας δεν μπορούν να διαβάσουν ή να γράψουν, ορκίζονται με τη βοήθεια διερμηνέα. Όταν ένας μάρτυρας εξετάζεται εκ νέου, δεν δίνει όρκο εκ νέου, αλλά του υπενθυμίζεται ο όρκος που έχει ήδη δώσει. Δεν απαιτείται όρκος από τους μάρτυρες οι οποίοι, κατά τον χρόνο της εξέτασης, δεν έχουν ενηλικιωθεί ή δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν το νόημά του.

13 Πώς διασφαλίζεται ότι υπάρχει υπεύθυνος επικοινωνίας στον τόπο της βιντεοδιάσκεψης με τον οποίο μπορεί να επικοινωνήσει το αιτούν δικαστήριο, καθώς και πρόσωπο διαθέσιμο κατά την ημέρα της ακρόασης για τον χειρισμό των εγκαταστάσεων βιντεοδιάσκεψης και την αντιμετώπιση τυχόν τεχνικών προβλημάτων;

Δεδομένου ότι οι κανόνες σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή αποδείξεων με τη χρήση οπτικοακουστικών συσκευών και τεχνολογικής πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως επικοινωνία δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, δεν μπορεί να δοθεί απάντηση.

14 Ποιες, ενδεχομένως, συμπληρωματικές πληροφορίες απαιτούνται από το αιτούν δικαστήριο;

Δεδομένου ότι οι κανόνες σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή αποδείξεων με τη χρήση οπτικοακουστικών συσκευών και τεχνολογικής πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως επικοινωνία δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, δεν μπορεί να δοθεί απάντηση.