Ġbir ta’ provi permezz ta' vidjokonferenza

1 Huwa possibbli li l-provi jinġabru b’vidjokonferenza jew bil-parteċipazzjoni ta’ qorti fl-Istat Membru rikjedenti jew inkella direttament minn qorti ta’ dak l-Istat Membru? Jekk iva, x’inhuma l-proċeduri jew il-liġijiet nazzjonali rilevanti li japplikaw?

L-Att dwar il-Proċedura Ċivili (Zakon o parničnom postupku) (Narodne Novine (NN; il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja) Nri 53/91, 91/92, 58/93, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 84/08, 123/08, 57/11, 148/11, 25/13, 89/14, 70/19 u 80/22; minn hawn ’il quddiem: iz-ZPP) jistabbilixxi l-metodu li bih issir il-kumpilazzjoni ta' xhieda mill-bogħod f’kawżi ċivili. Skont l-Artikolu 115(3) taz-ZPP, il-qorti tista’ tordna l-kumpilazzjoni ta’ xhieda speċifika mill-bogħod bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv xieraq u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod. L-Artikolu 115(5) taz-ZPP jispeċifika li l-qorti tiddeċiedi dwar il-kumpilazzjoni ta’ xhieda partikolari mill-bogħod wara li tikseb osservazzjonijiet dwar il-kwistjoni mill-partijiet u minn parteċipanti oħra li għandhom jattendu seduta ta’ smigħ li tkun se ssir mill-bogħod.

Il-kundizzjonijiet għall-kumpilazzjoni ta’ xhieda bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod se jiġu stabbiliti f’aktar dettall mir-regoli li għandhom jinħarġu mill-Ministru responsabbli għall-affarijiet ġudizzjarji. Ix-xhieda tista’ tinġabar permezz ta’ vidjokonferenza bil-parteċipazzjoni tal-qorti ladarba l-Ministru responsabbli għall-affarijiet ġudizzjarji jiddetermina b’deċiżjoni li r-rekwiżiti tekniċi għar-reġistrazzjoni tal-vuċi ta’ seduta jkunu ġew issodisfati mill-qrati individwali kkonċernati.

2 Hemm xi restrizzjonijiet fuq it-tip ta’ persuna li tista’ tiġi eżaminata permezz ta’ vidjokonferenza – pereżempju, huma biss xhieda jew oħrajn bħal esperti jew partijiet jistgħu wkoll jiġu eżaminati b’dan il-mod?

Minħabba li r-Regoli dwar il-kundizzjonijiet għall-kumpilazzjoni ta’ xhieda bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod għadhom ma nħarġux, għad trid tiġi osservata kwalunkwe restrizzjoni fuq it-tip ta’ persuna li tista’ tiġi eżaminata permezz ta’ vidjokonferenza. Madankollu, skont id-dispożizzjonijiet taz-ZPP, ma hemm l-ebda restrizzjoni fir-rigward tal-persuni (xhieda, periti u partijiet) li jistgħu jixhdu bħala forma ta’ prova fi proċedimenti ċivili.

3 Liema huma r-restrizzjonijiet, jekk hemm, fuq it-tip ta’ evidenza li tista’ tinkiseb bil-vidjokonferenzi?

Iz-ZPP ma jipprevedi l-ebda restrizzjoni ġenerali fuq it-tip ta’ prova li tista’ tintuża biex jiġu ppruvati ċerti fatti li huma kruċjali għat-teħid ta’ deċiżjoni dwar is-sustanza tal-kwistjoni. Skont l-Artikolu 115, il-qorti tista’ tordna li seduta ssir mill-bogħod bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv xieraq u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod jew li xhieda speċifika tiġi kkumpilata bl-istess mod. Madankollu, skont l-Artikolu 115(5) taz-ZPP, jekk issirx seduta mill-bogħod jew jekk issirx kumpilazzjoni ta’ xhieda mill-bogħod jiġi deċiż mill-qorti malli tirċievi osservazzjonijiet dwar il-kwistjoni mill-partijiet u minn parteċipanti oħra li jridu jattendu seduta li se ssir mill-bogħod. Għalhekk, il-qorti tiddeċiedi f’kull każ speċifiku jekk ix-xhieda tistax tiġi kkumpilata b’dak il-mod jew jekk jeżistux restrizzjonijiet li jipprevjenu tali kumpilazzjoni ta’ xhieda.

4 Hemm xi restrizzjonijiet fuq fejn persuna tista’ tinstema’ bil-vidjokonferenza– jiġifieri trid tkun fil-qorti?

Peress li r-Regoli dwar il-kundizzjonijiet għall-kumpilazzjoni ta’ xhieda bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod għadhom ma nħarġux, ma tista’ tingħata l-ebda tweġiba dwar ir-restrizzjonijiet rigward il-postijiet fejn persuna tista’ tiġi eżaminata permezz ta’ vidjokonferenza.

5 Huwa permess li s-seduti bil-vidjokonferenza jiġu rekordjati u jekk iva, din il-faċilità hija disponibbli?

Peress li r-Regoli dwar il-kundizzjonijiet għall-kumpilazzjoni ta’ xhieda bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod għadhom ma nħarġux, ma tista’ tingħata l-ebda tweġiba.

6 B’liema lingwa għandu jsir is-smigħ: (a) fejn it-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?

Il-partijiet u parteċipanti oħra fil-proċedimenti għandhom id-dritt li jużaw il-lingwa tagħhom meta jipparteċipaw f’seduti u jieħdu azzjoni proċedurali oħra b’mod orali quddiem il-qorti. Jekk il-proċedimenti ma jitmexxewx bil-lingwa tal-parti jew ta’ parteċipanti oħra fil-proċedimenti, tiġi pprovduta interpretazzjoni fil-lingwa tagħhom ta’ dak li jiġi ppreżentat fis-seduta u tad-dokumenti użati fis-seduta għall-preżentazzjoni tal-provi.

7 Jekk ikunu meħtieġa interpreti, min huwa responsabbli biex jipprovdihom u fejn għandu jkun posthom (a) meta t-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?

Il-partijiet u l-parteċipanti l-oħra fil-proċedimenti jiġu infurmati bid-dritt tagħhom li jsegwu l-proċedimenti orali quddiem il-qorti bil-lingwa tagħhom stess bl-għajnuna ta’ interpretu. Huma jistgħu jirrinunzjaw għad-dritt tagħhom għall-interpretazzjoni billi jiddikjaraw li jafu l-lingwa li biha jkunu qed jitmexxew il-proċedimenti. Tittieħed nota fir-reġistru tal-fatt li ġew infurmati bid-dritt tagħhom u tad-dikjarazzjonijiet ipprovduti mill-partijiet u mill-parteċipanti l-oħra. L-interpretazzjoni ssir mill-interpreti. L-ispejjeż tal-interpretazzjoni jitħallsu mill-parti jew mill-parteċipant ikkonċernat.

8 Liema proċedura tapplika għall-arranġamenti tas-smigħ u biex il-persuni li għandhom jinstemgħu jiġu notifikati dwar il-post u l-ħin (a) fejn it-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda? Għaż-żewġ opzjonijiet, kemm għandu jitħalla żmien meta tiġi stabbilita d-data tas-smigħ biex il-persuna jkollha biżżejjed żmien minn mindu tirċievi n-notifika?

Peress li r-Regoli dwar il-kundizzjonijiet għall-kumpilazzjoni ta’ xhieda bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod għadhom ma nħarġux, ma tista’ tingħata l-ebda tweġiba.

9 Liema spejjeż japplikaw għall-użu tal-vidjokonferenza u kif għandhom jitħallsu?

Meta tiddeċiedi dwar l-ispejjeż tal-proċedimenti, il-qorti tordna lill-parti biex tirrimborża biss dawk l-ispejjeż li kienu meħtieġa għat-tmexxija tal-proċedimenti. L-ispejjeż neċessarji u l-ammont ta’ dawk l-ispejjeż jiġu deċiżi mill-qorti, billi teżamina bir-reqqa ċ-ċirkustanzi kollha, filwaqt li tieħu inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, ir-regoli li jirregolaw il-proċedura preparatorja għas-seduta prinċipali, li tinvolvi sottomissjonijiet bil-miktub, seduta preparatorja u seduta prinċipali.

Meta parti titlob li tiġi kkumpilata x-xhieda, hija obbligata permezz ta’ ordni tal-qorti li tiddepożita minn qabel l-ammont meħtieġ biex ikopri l-ispejjeż mistennija fil-kumpilazzjoni ta' xhieda. Jekk il-kumpilazzjoni tax-xhieda tiġi proposta miż-żewġ partijiet jew ordnata mill-qorti ex officio, il-qorti titlob li ż-żewġ partijiet jiddepożitaw nofs l-ammont meħtieġ. Jekk il-qorti tkun ordnat il-kumpilazzjoni ex officio tax-xhieda, hija tista’ tordna li l-ammont jiġi ddepożitat minn parti waħda biss.

Parti li titlef il-kawża fl-intier tagħha trid tkopri l-ispejjeż imġarrba mill-parti opposta u l-intervenjent tagħha fil-proċedimenti. L-intervenjent fuq in-naħa tal-parti li titlef il-kawża jrid ikopri l-ispejjeż li jirriżultaw mill-azzjonijiet tiegħu.

Jekk il-partijiet jirbħu parti mill-kawża, il-qorti l-ewwel tiddetermina l-perċentwal ta’ suċċess ta’ kull waħda minnhom u mbagħad tnaqqas il-perċentwal ta’ suċċess tal-parti l-inqas rebbieħa mill-perċentwal ta’ suċċess tal-parti l-aktar rebbieħa, u wara dan tistabbilixxi l-ammont tal-ispejjeż speċifiċi u totali tal-parti l-aktar rebbieħa fil-każ li kienu meħtieġa għat-tmexxija xierqa tal-proċedura u mbagħad tirrimborża lil dik il-parti għas-sehem ta’ dawn l-ispejjeż totali li jikkorrispondi għall-perċentwal li jifdal wara li jitqiesu l-perċentwali ta’ suċċess tal-partijiet fil-kawża. Il-proporzjon ta’ suċċess fil-kawża huwa vvalutat fuq il-bażi tat-talbiet milqugħa, filwaqt li jitqies ukoll is-suċċess fil-forniment ta’ provi insostenn tat-talbiet.

10 Liema huma r-rekwiżiti, jekk hemm, biex jiġi żgurat li l-persuna li tinstema’ direttament mill-qorti rikjedenti tkun ġiet infurmata li s-smigħ isir fuq bażi volontarja?

Ix-xhieda jirċievu taħrika bil-miktub li tispeċifika l-isem tal-persuna mħarrka, il-ħin u l-post, il-kawża li fir-rigward tagħha qed jiġu mħarrka, u indikazzjoni li huma mħarrka bħala xhieda. Fit-taħrika, ix-xhieda jiġu mgħarrfa dwar il-konsegwenzi ta’ assenza mhux ġustifikata u dwar id-dritt tagħhom għar-rimborż tal-ispejjeż imġarrba. L-imħallef jinforma lix-xhieda li huma jistgħu jirrifjutaw li jixhdu dwar kwistjonijiet żvelati lilhom mill-parti fil-kapaċità tagħhom ta’ rappreżentant tal-parti jew li l-parti jew persuna oħra tkun qerret magħhom bħala konfessur reliġjuż, u dwar fatti li x-xhud ikun sar jaf bħala avukat, tabib jew fit-twettiq ta’ kwalunkwe karriera jew attività oħra, jekk ikun hemm obbligu ta’ kunfidenzjalità ta’ dak li jkun sar jaf fit-twettiq ta’ dik il-karriera jew attività. Xhud jista’ jirrifjuta li jwieġeb mistoqsijiet individwali għal raġunijiet validi, b’mod partikolari, jekk billi jwieġeb għat-tali mistoqsija, dan ikun qed jesponi lilu nnifsu, jew il-qarib tiegħu mid-demm sa kwalunkwe grad, jew lil qarib mid-demm sat-tielet grad fil-linja kollaterali, inkluż il-konjuġi tiegħu, jew lil qraba bi żwieġ sat-tieni grad – anki jekk iż-żwieġ ikun intemm – u lill-kustodju jew lit-tutur tagħhom, lil ġenitur adottiv jew lil tfal adottati, għal dannu reputazzjonali serju, għal ħsara materjali sinifikanti jew għal prosekuzzjoni kriminali. L-imħallef uniku jew il-President tal-awla jgħarraf lix-xhud li hu jista’ jirrifjuta li jwieġeb il-mistoqsijiet li jsirulu.

11 Liema proċeduri jeżistu biex jivverifikaw l-identità tal-persuna li għandha tinstema’?

Sabiex tiġi vverifikata l-identità tagħhom, l-imħallef jitlob lix-xhud jipprovdi ismu u kunjomu, in-numru tal-karta tal-identità, isem missieru, il-professjoni, l-indirizz, il-post tat-twelid, l-età u r-relazzjoni tiegħu mal-partijiet.

12 Liema rekwiżiti japplikaw biex jittieħdu l-ġuramenti u x’informazzjoni hija meħtieġa mill-qorti rikjedenti meta ġurament ikun meħtieġ waqt il-ġbir dirett tal-provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?

Il-Qorti tista’ tiddeċiedi li xhud jieħu ġurament fuq id-dikjarazzjonijiet li jagħmel, jew li l-ġurament jittieħed qabel ma jinstema’ x-xhud. Il-ġurament jittieħed bil-fomm billi jingħad dan li ġej: “Jiena naħlef fuq l-unur tiegħi li weġibt kull mistoqsija li saritli mill-qorti b’mod onest u li ma ħbejt l-ebda informazzjoni li għandi dwar il-kwistjoni.” Ix-xhieda muti li jistgħu jaqraw u jiktbu jieħdu ġurament billi jiffirmaw it-test tal-ġurament, filwaqt li x-xhieda torox jieħdu l-ġurament billi jaqraw it-test tiegħu. Jekk xhieda torox jew muti ma jkunux jafu jaqraw jew jiktbu, huma jieħdu l-ġurament bl-għajnuna ta’ interpretu. Meta xhud jerġa’ jinstema’, ma jerġax jieħu l-ġurament iżda jiġi mfakkar dwar il-ġurament li jkun diġà ħa. Ma huwa meħtieġ l-ebda ġurament minn xhieda li, fil-mument tas-seduta, ma jkunux laħqu l-età maġġuri jew ma jkunux jistgħu jifhmu t-tifsira tiegħu.

13 Hemm xi arranġamenti biex jiżguraw li hemm persuna ta’ kuntatt fil-post tal-vidjokonferenza li l-qorti rikjedenti tkun tista’ tagħmel l-arranġamenti magħha u persuna li tkun disponibbli dakinhar tas-smigħ biex topera l-faċilitajiet tal-vidjokonferenza u tindirizza kwalunkwe problema teknika?

Peress li r-Regoli dwar il-kundizzjonijiet għall-kumpilazzjoni ta’ xhieda bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod għadhom ma nħarġux, ma tista’ tingħata l-ebda tweġiba.

14 Liema informazzjoni addizzjonali eventwali hija meħtieġa mill-qorti rikjedenti?

Peress li r-Regoli dwar il-kundizzjonijiet għall-kumpilazzjoni ta’ xhieda bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod għadhom ma nħarġux, ma tista’ tingħata l-ebda tweġiba.