Ġbir ta’ provi permezz ta' vidjokonferenza

1 Huwa possibbli li l-provi jinġabru b’vidjokonferenza jew bil-parteċipazzjoni ta’ qorti fl-Istat Membru rikjedenti jew inkella direttament minn qorti ta’ dak l-Istat Membru? Jekk iva, x’inhuma l-proċeduri jew il-liġijiet nazzjonali rilevanti li japplikaw?

Jistgħu jinkisbu b’żewġ modi.

Regoli u regolamenti:

• l-Artikolu 177 tal-Liġi dwar il-Proċedura Ċivili (Ley de Enjuiciamiento Civil (LEC) f'konformità mal-Liġi 29/2015 tat-30 ta’ April 2015 dwar il-kooperazzjoni internazzjonali legali f’materji ċivili;
• l-Artikolu 229 tal-Liġi Organika dwar il-Ġudikatura (Ley Orgánica del Poder Judicial) (LOPJ) f’dak li jikkonċerna l-vidjokonferenzi; L-Artikolu 229(3) tal-Liġi Organika dwar il-Ġudikatura jippermetti li jittieħdu dikjarazzjonijiet, li jsiru mistoqsijiet, li ssir il-kumpilazzjoni tal-provi, mistoqsijiet lix-xhieda, eżamijiet, rapporti, ratifika tal-opinjonijiet esperti u proċedimenti permezz tal-vidjokonferenza, fil-preżenza ta’ mħallef jew fil-qorti, u fil-preżenza jew bl-involviment ta’, fejn ikunu meħtieġa, il-partijiet. Dan jiżgura li f’kull każ ikun possibbli għal kull parti biex tistaqsi dwar u tikkonfronta l-provi tal-parti l-oħra u tissalvagwardja d-dritt ta’ difiża. Dawn huma proċedimenti pubbliċi, ħlief għal każijiet eċċezzjonali.
• ir-Regolament Nru 1/2018 dwar l-assistenza ġudizzjarja internazzjonali u n-netwerks ta’ kooperazzjoni ġudizzjarja internazzjonali.

Il-każijiet fejn Spanja teħtieġ il-kooperazzjoni ta’ awtorità barranija

F'dawn il-każijiet, il-Liġi Nru 29/2015 hija sussidjarja skont il-prinċipju tas-supremazija tal-liġi tal-UE, li tagħti prijorità f’dan il-qasam lill-applikazzjoni tar-regoli tal-Unjoni Ewropea u lit-trattati u ftehimiet internazzjonali li Spanja hija parti tagħhom. Fil-qasam tal-kooperazzjoni ġudizzjarja internazzjonali fi kwistjonijiet ċivili, l-awtoritajiet Spanjoli jistgħu jikkooperaw ma’ awtoritajiet barranin. għalkemm ir-reċiproċità mhijiex meħtieġa, il-gvern jista’, b’digriet irjali, jistipula illi l-awtoritajiet ma jistgħux jikkooperaw mal-awtoritajiet ta’ stat barrani jekk ikun hemm rifjut ripetut tal-kooperazzjoni jew projbizzjoni legali dwar il-kooperazzjoni mill-awtoritajiet ta’ dak l-istat.

Jekk l-awtoritajiet Spanjoli jkunu jistgħu jistabbilixxu komunikazzjoni ġudizzjarja diretta:

Il-liġijiet fis-seħħ f’kull Stat dejjem jiġu rispettati. Il-komunikazzjonijiet ġudizzjarji diretti huma dawk li jsiru bejn il-qrati nazzjonali u l-qrati barranin mingħajr ebda intermedjarju. Dawn il-komunikazzjonijiet la jaffetwaw u lanqas ma huma ta’ preġudizzju għall-indipendenza tal-qrati involuti jew tad-drittijiet ta’ difiża tal-partijiet.

Il-qrati Spanjoli jirrifjutaw talbiet għall-kooperazzjoni ġudizzjarja internazzjonali fi kwistjonijiet ċivili jekk:

1. l-oġġett jew l-għan tal-kooperazzjoni mitluba jmur kontra l-ordni pubblika;
2. il-proċess li ta bidu għat-talba għal kooperazzjoni jaqa’ taħt il-ġuriżdizzjoni esklussiva tal-qorti Spanjola;
3. il-kontenut tal-att previst ma jaqax taħt il-poteri tal-qorti Spanjola rikjesta. Fejn xieraq, hija tista’ tibgħat it-talba lill-awtorità kompetenti u tinforma lill-awtorità rikjedenti biha;
4. it-talba għall-kooperazzjoni internazzjonali ma tissodisfax il-kontenut u r-rekwiżiti minimi meħtieġa mil-Liġi Nru 29/2015 sabiex tiġi proċessata;
5. il-gvern jistipula b’digriet irjali li l-awtoritajiet Spanjoli ma jistgħux jikkooperaw mal-awtoritajiet ta’ stat barrani illi jkun irrifjuta ripetutament talbiet għal kooperazzjoni jew jipprojbixxi bil-liġi l-kooperazzjoni mill-awtoritajiet ta’ dak l-istat.

2 Hemm xi restrizzjonijiet fuq it-tip ta’ persuna li tista’ tiġi eżaminata permezz ta’ vidjokonferenza – pereżempju, huma biss xhieda jew oħrajn bħal esperti jew partijiet jistgħu wkoll jiġu eżaminati b’dan il-mod?

Ma hemmx restrizzjonijiet rigward l-involviment tal-partijiet għall-proċedimenti jew ta’ kull persuna oħra li qiegħda tixhed, kemm jekk tkun xhud jew espert. Il-valutazzjoni tal-idoneità tal-provi u tal-informazzjoni mogħtija lill-esperti hija fid-diskrezzjoni tal-qorti.

3 Liema huma r-restrizzjonijiet, jekk hemm, fuq it-tip ta’ evidenza li tista’ tinkiseb bil-vidjokonferenzi?

Ir-restrizzjonijiet, li huma dejjem eċċezzjoni u jridu jiġu stabbiliti b’deċiżjoni ġudizzjarja motivata li tieħu inkunsiderazzjoni l-proporzjonalità tar-restrizzjoni, jaffettwaw meta l-kumpilazzjoni diretta tax-xhieda mitluba tkun “tmur kontra l-prinċipji fundamentali tal-liġi fl-Istat Membru tagħha” (l-Artikolu 19(7) tar-Regolament (UE) 2020/1783).

4 Hemm xi restrizzjonijiet fuq fejn persuna tista’ tinstema’ bil-vidjokonferenza– jiġifieri trid tkun fil-qorti?

Irid iseħħ fil-qorti fejn qed isiru l-proċedimenti u l-kumpilazzjoni tax-xhieda f’seduta pubblika jew, f’każijiet eċċezzjonali, f’seduta bil-bibien magħluqa. Ma hemmx restrizzjonijiet dwar il-post fejn tkun qiegħda l-persuna li għandha tieħu sehem fil-proċedimenti permezz ta’ vidjokonferenzi “jew ta’ teknoloġija ta’ komunikazzjoni mill-bogħod oħra dment li tali teknoloġija tkun disponibbli lill-qorti u l-qorti tqis l-użu ta’ tali teknoloġija bħala adatta fiċ-ċirkostanzi speċifiċi tal-każ” (il-parti finali tal-Artikolu 20(1) tar-Regolament (UE) 2020/1783). Ir-reġistratur (Letrado de la administración de justicia) tal-qorti li tkun qed tisma’ l-proċedimenti jrid jistabbilixxi, fil-qorti stess, l-identità tal-persuni li jieħdu sehem permezz ta’ vidjokonferenza, permezz tal-konsenja minn qabel jew preżentata diretta ta’ dokumenti jew minn informazzjoni personali.

5 Huwa permess li s-seduti bil-vidjokonferenza jiġu rekordjati u jekk iva, din il-faċilità hija disponibbli?

Iva. Fil-fatt, dawn iridu jiġu rreġistrati, suġġett għall-kwalifika fil-mistoqsija preċedenti (parti finali tal-Artikolu 20(1) tar-Regolament (UE) 2020/1783).

Skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 147 tal-Liġi dwar il-Proċedura Ċivili, il-proċedimenti orali, is-seduti ta’ smigħ u d-dehriet il-qorti jridu jiġu rekordjati fuq mezz addattat għar-rekordjar u r-riproduzzjoni tal-vidjo u l-awdjo. Il-qrati kollha ta’ Spanja għandhom tagħmir awdjoviżiv biex jirrekordja l-proċessi u s-seduti. Ir-rekordings jiġu arkivjati f’format DVD mir-reġistratur tal-qorti. Tista’ tinħareġ kopja lill-partijiet, bi spejjeż tagħhom.

6 B’liema lingwa għandu jsir is-smigħ: (a) fejn it-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?

Fejn ikollha x’taqsam qorti Spanjola, jidher illi huwa essenzjali li l-proċedimenti u d-dokumenti relatati jkunu bl-Ispanjol, sakemm ma tkunx aċċettata wkoll waħda mil-lingwi uffiċċjali l-oħrajn ta’ ċerti reġjuni tal-pajjiż (il-Galizjan, il-Katalan, il-Valenzjan u l-Bask) f’każ illi l-persuni li jkunu qed isirulhom domandi permezz ta’ vidjokonferenza jkunu jafu u jridu jużaw dawk il-lingwi.

7 Jekk ikunu meħtieġa interpreti, min huwa responsabbli biex jipprovdihom u fejn għandu jkun posthom (a) meta t-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?

Fil-kawżi ċivili, jistgħu jitqabbdu interpreti kemm għal waqt il-proċedimenti kif ukoll wara sabiex issir nota tal-proċedimenti; Jekk ma jitqabbdux mill-parti li għandha bżonn l-interpretarjat, jiġu pprovduti mis-servizzi tal-qorti, li huma diċentralizzati fil-każ ta’ ċerti komunitajiet awtonomi. F’każijiet oħra, dawn is-servizzi jiġu provduti mill-Ministeru tal-Ġustizzja. L-ispejjeż assoċjati ma’ dawn is-servizzi jistgħu jitħallsu mill-parti li ġiet ordnata tħallashom, tenut kont tal-każijiet ta’ dritt għall-għajnuna legali.

Sabiex tkun garantita l-possibiltà li jsiru aktar mistoqsijiet u konfront tal-provi matul il-proċedimenti, l-interpretu jista’ jkun jinstab jew il-qorti jew mal-persuna li se titkellem waqt is-seduta ta’ smigħ permezz tal-vidjokonferenza.

F’kull każ, l-interpretu jrid jieħu l-ġurament jew iwiegħed illi jgħid il-verità u jaġixxi bl-aktar mod oġġettiv fil-qadi ta’ dmirijietu.

L-Artikolu 22 tar-Regolament (UE) 2020/1783 jipprevedi l-possibbiltà li l-qorti rikjesta titlob rimborż ta’ tariffi jew spejjeż, inklużi dawk tal-interpreti.

8 Liema proċedura tapplika għall-arranġamenti tas-smigħ u biex il-persuni li għandhom jinstemgħu jiġu notifikati dwar il-post u l-ħin (a) fejn it-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda? Għaż-żewġ opzjonijiet, kemm għandu jitħalla żmien meta tiġi stabbilita d-data tas-smigħ biex il-persuna jkollha biżżejjed żmien minn mindu tirċievi n-notifika?

Il-proċedura interna għall-mistoqsijiet, fil-każ previst fl-Artikolu 10 tar-Regolament, hija stipulata fl-Artikoli 301 et seq. tal-LEC f’dak li jikkonċerna l-eżami tal-partijiet; fl-Artikoli 36 et seq. f’dak li jikkonċerna l-eżami tax-xhieda; u fl-Artikoli 335 et seq. f’dak li jikkonċerna l-ħruġ ta’ rapporti u s-sottomissjoni tagħhom għall-eżami u l-kontroeżami f’seduti pubbliċi mill-esperti.

9 Liema spejjeż japplikaw għall-użu tal-vidjokonferenza u kif għandhom jitħallsu?

Fil-prinċipju, il-vidjokonferenza ssir mingħajr ħlas, iżda jekk xi parti interessata tkun tixtieq tikseb kopja tar-rekording, hija trid tipprovdi l-mezz adattat jew tħallas l-ammont korrispondenti.

L-Artikolu 22 tar-Regolament (UE) 2020/1783 jipprevedi l-possibbiltà li l-qorti rikjesta titlob rimborż ta’ tariffi jew spejjeż, inklużi dawk tal-interpreti.

10 Liema huma r-rekwiżiti, jekk hemm, biex jiġi żgurat li l-persuna li tinstema’ direttament mill-qorti rikjedenti tkun ġiet infurmata li s-smigħ isir fuq bażi volontarja?

Dan isir taħt is-superviżjoni tal-qorti Spanjola.

11 Liema proċeduri jeżistu biex jivverifikaw l-identità tal-persuna li għandha tinstema’?

Ara t-tweġiba għall-Mistoqsija 4 hawn fuq.

Il-konsulent tal-qorti li qed tisma’ l-proċedimenti jrid jistabbilixxi, fil-qorti stess, l-identità tal-persuni involuti bil-vidjokonferenza, permezz tal-konsenja minn qabel jew preżentata diretta ta’ dokumenti jew minn informazzjoni personali.

12 Liema rekwiżiti japplikaw biex jittieħdu l-ġuramenti u x’informazzjoni hija meħtieġa mill-qorti rikjedenti meta ġurament ikun meħtieġ waqt il-ġbir dirett tal-provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?

Trid issir distinzjoni bejn il-każijiet li ġejjin:

1. Il-partijiet ma hemmx għalfejn jieħdu l-ġurament jew jagħtu kelmthom waqt l-eżami, għalkemm fin-notifika għall-verifika, il-parti konċernata trid tiġi infurmata illi f’każ illi tonqos milli tidher il-qorti mingħajr ġustifikazzjoni, il-qorti tista’ tikkunsidra bħala rikonoxxuti l-fatti illi fihom din il-parti interveniet b’mod personali; ir-rikonoxximent ta’ dawn il-fatti bħala ċerti huwa ta’ żvantaġġ kbir għal dik il-parti.
2. Xhieda: qabel jixhed, kull xhud jrid jieħu ġurament jew jagħti kelmtu illi jgħid il-verità, jew inkella jeħel il-pieni stabbiliti għar-reat ta’ sperġur f’kawżi ċivili. Il-qorti tinforma lix-xhud dwar dawn il-pieni jekk ma jkunx jaf bihom. Ix-xhieda taħt l-età stabbilita għar-responsabbiltà kriminali m’hemmx għalfejn jieħdu l-ġurament jew jaħilfu li jgħidu l-verità.
3. Esperti: meta jippreżentaw l-opinjoni tagħhom, l-esperti jridu jiddikjaraw bil-ġurament jew jagħtu kelmthom illi jgħidu l-verità u jiddikjaraw illi huma aġixxew u, fejn xieraq, se jimxu bl-aktar mod oġġettiv possibbli, kif ukoll jikkunsidraw kemm il-fatturi li jistgħu jiffavurixxu u dawk illi x’aktarx se jkunu ta’ żvantaġġ għall-partijiet, u li huma konxji mis-sanzjonijiet kriminali li jistgħu jeħlu jekk ma jaqdux dmirhom bħala esperti. Dan il-ġurament jew wegħda jerġgħu jiġu ripetuti matul is-seduta meta l-opinjoni tiġi preżentata fil-proċedimenti kontenzjużi bejn il-partijiet u l-qorti.

13 Hemm xi arranġamenti biex jiżguraw li hemm persuna ta’ kuntatt fil-post tal-vidjokonferenza li l-qorti rikjedenti tkun tista’ tagħmel l-arranġamenti magħha u persuna li tkun disponibbli dakinhar tas-smigħ biex topera l-faċilitajiet tal-vidjokonferenza u tindirizza kwalunkwe problema teknika?

L-arranġamenti għat-tagħmir awdjoviżiv isiru bil-quddiem. L-uffiċċju tal-Prim Imħallef (Secretaría del Decanato) jew tar-reġistru tal-qorti jagħżel data, ħin u post fejn issir il-vidjokonferenza u jiżgura illi jkun hemm numru suffiċjenti ta’ persunal biex imexxiha. It-testijiet normalment isiru bil-quddiem biex jiġi żgurat li l-konnessjonijiet u t-tagħmir qiegħdin jaħdmu kif suppost.

14 Liema informazzjoni addizzjonali eventwali hija meħtieġa mill-qorti rikjedenti?

Kwalunkwe informazzjoni li titqies xierqa sabiex il-kumpilazzjoni tax-xhieda ssir kemm jista’ jkun mingħajr problemi, bl-użu tal-formoli stabbiliti fl-Anness.