Αρχική κατάρτιση δικαστών και εισαγγελέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Γενική περιγραφή

Η αρχική κατάρτιση είναι υποχρεωτική για όλους τους ασκούμενους δικαστικούς λειτουργούς και τους νεοδιορισθέντες δικαστικούς λειτουργούς. Διοργανώνεται από το βελγικό Ινστιτούτο Κατάρτισης Δικαστών και στις δύο κύριες εθνικές γλώσσες (γαλλικά ή ολλανδικά).

Πρόσβαση στην αρχική κατάρτιση

Η αρχική κατάρτιση περιλαμβάνει δύο ομάδες-στόχους:

1. Ασκούμενοι δικαστικοί λειτουργοί

Οι ασκούμενοι δικαστικοί λειτουργοί επιλέγονται μετά από ανταγωνιστικές εισαγωγικές εξετάσεις που διοργανώνονται ετησίως από το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης. Ο αριθμός των διαθέσιμων θέσεων καθορίζεται κάθε χρόνο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης για κάθε γλωσσικό ρόλο. Μόνο οι υποψήφιοι με τα κατάλληλα προσόντα μπορούν να ξεκινήσουν πρακτική άσκηση δικαστικού λειτουργού, η οποία αρχίζει την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους και διαρκεί δύο έτη. Η υποχρεωτική αρχική κατάρτιση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησής τους.

2. Νεοδιορισθέντες δικαστικοί λειτουργοί

Το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης διοργανώνει ετήσιες εξετάσεις επάρκειας για υποψήφιους δικαστικούς λειτουργούς με τουλάχιστον 5 έτη (σε εισαγγελίες) ή 10 έτη (σε δικαστήρια) επαγγελματικής πείρας, καθώς και προφορικές εξετάσεις αξιολόγησης (τις λεγόμενες «εξετάσεις τρίτου τρόπου») για δικηγόρους με τουλάχιστον 20ετή πείρα. Οι επιτυχόντες υποψήφιοι λαμβάνουν πιστοποιητικό που τους επιτρέπει να υποβάλουν αίτηση για κενή θέση στο δικαστικό σώμα εντός 5 ετών από την παραλαβή του πιστοποιητικού. Η διαδικασία επιλογής διοργανώνεται επίσης από το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης. Μετά τον διορισμό τους, πρέπει να παρακολουθήσουν εξατομικευμένο πρόγραμμα αρχικής κατάρτισης (στα γαλλικά ή στα ολλανδικά).

Μορφή και περιεχόμενο της αρχικής κατάρτισης

Για τους ασκούμενους δικαστικούς λειτουργούς, η αρχική κατάρτιση διαρκεί 2 έτη, με ετήσια έναρξη την 1η Οκτωβρίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου μετά από δύο έτη. Ξεκινά με πρακτική άσκηση 11 μηνών σε εισαγγελία, κατά τη διάρκεια της οποίας ο ασκούμενος ασκεί τα καθήκοντα εισαγγελέα υπό την εποπτεία καθοδηγητή ασκουμένων. Μετά το τέλος της πρακτικής άσκησης στην εισαγγελία, ο καθοδηγητής συντάσσει έκθεση πρακτικής άσκησης. Από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του επόμενου έτους, ο ασκούμενος πραγματοποιεί τριμηνιαία εξωτερική πρακτική άσκηση σε δικαστικές υπηρεσίες (δικαστήρια, φυλακές, αστυνομικές δυνάμεις κ.λπ.). Από τον Δεκέμβριο και μετά, η πρακτική άσκηση ξεκινά στο δικαστήριο όπου ο ασκούμενος συντάσσει αποφάσεις, επίσης υπό την εποπτεία καθοδηγητή ασκουμένων στο δικαστήριο, ο οποίος στη συνέχεια συντάσσει επίσης έκθεση πρακτικής άσκησης στο τέλος της πρακτικής άσκησης (τέλος Σεπτεμβρίου).

Κατά τη διάρκεια αυτής της 2ετούς πρακτικής άσκησης, οι ασκούμενοι πρέπει να παρακολουθήσουν υποχρεωτικό πρόγραμμα κατάρτισης (στα γαλλικά ή στα ολλανδικά) συνολικής διάρκειας 60 ημερών, συμπεριλαμβανομένων 3 σεμιναρίων διάρκειας μίας εβδομάδας το καθένα και ορισμένων ημερών κατάρτισης για συγκεκριμένα θέματα. Ένα ειδικό πρόγραμμα κατάρτισης είναι αφιερωμένο στη διεθνή συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις. Τα άλλα υποχρεωτικά μαθήματα κατάρτισης αφορούν επίσης την ευρωπαϊκή νομοθεσία, κατά περίπτωση.

Η συμμετοχή στο πρόγραμμα AIAKOS του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κατάρτισης Δικαστικών (ΕΔΚΔ) είναι επίσης υποχρεωτική: οι ασκούμενοι συμμετέχουν μία εβδομάδα σε ανταλλαγή στο εξωτερικό, μετά την οποία συμμετέχουν επίσης στην εβδομάδα AIAKOS στο Βέλγιο που διοργανώνεται από το βελγικό Ινστιτούτο Κατάρτισης Δικαστών (IGO-IFJ) για αλλοδαπούς συμμετέχοντες, η οποία επικεντρώνεται κυρίως στο ευρωπαϊκό δίκαιο, στις γλωσσικές δεξιότητες και στη δικτύωση.

Εάν ο ασκούμενος ολοκληρώσει επιτυχώς την πρακτική άσκηση και έχει παρακολουθήσει όλα τα υποχρεωτικά μαθήματα κατάρτισης, λαμβάνει πιστοποιητικό πρακτικής άσκησης που του επιτρέπει να υποβάλει αίτηση για κενές θέσεις για να γίνει δικαστικός λειτουργός. Δεν υπάρχει άλλη πρόσθετη εξέταση.

Για τους νεοδιορισθέντες δικαστικούς λειτουργούς, οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση βάσει του πιστοποιητικού επάρκειάς τους και στη συνέχεια ξεκινούν απευθείας ως δικαστικοί λειτουργοί μετά τον διορισμό τους, παρέχεται συντετμημένο πρόγραμμα κατάρτισης. Περιλαμβάνει υποχρεωτικά μαθήματα κατάρτισης σχετικά με τα καθήκοντά τους.

Τόσο οι ασκούμενοι δικαστικοί λειτουργοί όσο και οι νεοδιορισθέντες δικαστικοί λειτουργοί μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα γλωσσών, ωστόσο αυτά δεν είναι υποχρεωτικά.

Τα περισσότερα μαθήματα κατάρτισης διδάσκονται από εν ενεργεία δικαστικούς λειτουργούς και εξωτερικούς εμπειρογνώμονες. Όλα τα μαθήματα κατάρτισης δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην πρακτική εφαρμογή των δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν, με τη διοργάνωση εργαστηρίων, ασκήσεων ή αναπαραστάσεων.

Τερματισμός της διαδικασίας αρχικής κατάρτισης και απόκτησης προσόντων

Όλες οι κενές θέσεις δικαστικών λειτουργών δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα του Βελγίου.

Οι επιτυχόντες υποψήφιοι της εξέτασης επαγγελματικής επάρκειας και της προφορικής εξέτασης αξιολόγησης, οι ασκούμενοι που διαθέτουν πιστοποιητικό πρακτικής άσκησης και οι ήδη διορισμένοι δικαστικοί λειτουργοί μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τις εν λόγω κενές θέσεις μέσω του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης ζητεί ορισμένες γνώμες σχετικά με τον υποψήφιο, για παράδειγμα από τον Δικηγορικό Σύλλογο (για δικηγόρους που υποβάλουν αίτηση), από τον διοικητή του μελλοντικού δικαστηρίου και από τον διοικητή του τρέχοντος δικαστηρίου (κατά περίπτωση).

Ο φάκελος υποψηφιότητας (συμπεριλαμβανομένων των γνωμών που ελήφθησαν) αποστέλλεται στο Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης, το οποίο στη συνέχεια καλεί τους υποψηφίους σε ακρόαση, στο πλαίσιο της οποίας μπορούν να αιτιολογήσουν και να παράσχουν περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με την υποψηφιότητά τους.

Με βάση όλα αυτά τα στοιχεία, το Ανώτατο Συμβούλιο προτείνει στον υπουργό Δικαιοσύνης τους επικρατέστερους υποψηφίους με σκοπό τον επίσημο διορισμό.

Το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης είναι αρμόδιο για την επιλογή και τον διορισμό των δικαστικών λειτουργών.