Για τις διασυνοριακές υποθέσεις διατροφής, οι κανόνες δικαιοδοσίας της ΕΕ καθορίζονται στον κανονισμό για τις υποχρεώσεις διατροφής, ενώ το εφαρμοστέο δίκαιο σε υποθέσεις διατροφής ρυθμίζεται από το πρωτόκολλο της Χάγης του 2007 σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής. Επιπλέον, η σύμβαση της Χάγης του 2007 για την ανάκτηση διατροφής παιδιών εφαρμόζεται σε καταστάσεις που σχετίζονται με τρίτες χώρες (όπως η Ουκρανία).
Διεθνής δικαιοδοσία
Η δικαιοδοσία για υποθέσεις διατροφής στην ΕΕ καθορίζεται βάσει του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής. Γενικά, οι κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής αποσκοπούν στη διαφύλαξη των συμφερόντων του δικαιούχου διατροφής, ο οποίος θεωρείται ασθενέστερος μέρος. Το άρθρο 3 του κανονισμού προβλέπει ότι η διεθνής δικαιοδοσία μπορεί συνήθως να βασίζεται είτε i) στη συνήθη διαμονή του υπόχρεου διατροφής ή του προσώπου που ζητεί διατροφή [1], είτε ii) στο δικαστήριο που έχει διεθνή δικαιοδοσία για την εκδίκαση διαφοράς σχετικά με την προσωπική κατάσταση (για παράδειγμα τη θεμελίωση γονικής σχέσης μεταξύ παιδιού και γονέα) ή τη γονική μέριμνα (για παράδειγμα το δικαίωμα επιμέλειας ή προσωπικής επικοινωνίας με το παιδί), εάν η αίτηση διατροφής είναι παρεπόμενη της διαδικασίας αυτής. Ως εκ τούτου, η διεθνής δικαιοδοσία δικαστηρίου κράτους μέλους της ΕΕ όσον αφορά αξιώσεις διατροφής για τη στήριξη παιδιού που έχει εκτοπιστεί από την Ουκρανία πρέπει να αποφασίζεται κατά περίπτωση.
Για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου εφαρμογής του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής, χρήσιμο εργαλείο αποτελεί ο πρακτικός οδηγός, που είναι διαθέσιμος εδώ.
Η σύμβαση της Χάγης του 2007 για την ανάκτηση διατροφής παιδιών εφαρμόζεται σε διασυνοριακές υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται κράτος μέλος της ΕΕ και τρίτη χώρα που είναι συμβαλλόμενο κράτος της σύμβασης. Η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ όσον αφορά την Ουκρανία από την 1η Νοεμβρίου 2013 και όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης (HCCH | #38 – Πίνακας κατάστασης].
Εφαρμοστέο δίκαιο
Το εφαρμοστέο δίκαιο σε υποθέσεις διατροφής ρυθμίζεται από το πρωτόκολλο της Χάγης του 2007 σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής. Το πρωτόκολλο τέθηκε σε ισχύ όσον αφορά την Ουκρανία από την 1η Δεκεμβρίου 2022 και εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ με εξαίρεση τη Δανία (HCCH | #39 – Πίνακας κατάστασης].
Ο γενικός κανόνας για το εφαρμοστέο δίκαιο θεσπίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 και προβλέπει ότι οι υποχρεώσεις διατροφής διέπονται από το δίκαιο του κράτους της συνήθους διαμονής του προσώπου που ζητεί διατροφή. Το άρθρο 3 παράγραφος 2 διευκρινίζει περαιτέρω ότι, σε περίπτωση αλλαγής της συνήθους διαμονής του εν λόγω προσώπου, από τη στιγμή που επέρχεται η αλλαγή εφαρμόζεται το δίκαιο του κράτους της νέας συνήθους διαμονής.
Ως εκ τούτου, σύμφωνα με το άρθρο 3, το ουκρανικό δίκαιο θα πρέπει να εφαρμόζεται στα παιδιά που εξακολουθούν να έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ουκρανία. Για την εφαρμογή του άρθρου 3 παράγραφος 2, θα πρέπει να επέλθει αλλαγή της συνήθους διαμονής του παιδιού.
Αναγνώριση και εκτέλεση
Όσον αφορά την αναγνώριση και την εκτέλεση στην ΕΕ αποφάσεων διατροφής που εκδίδονται στην Ουκρανία, είναι συναφείς οι διατάξεις της σύμβασης της Χάγης του 2007 για την ανάκτηση διατροφής παιδιών. Οι βάσεις για την αναγνώριση και την εκτέλεση προβλέπονται στο άρθρο 20 της σύμβασης.
Η σύμβαση της Χάγης του 2007 για την ανάκτηση διατροφής παιδιών εφαρμόζεται επίσης όταν οι αποφάσεις των δικαστηρίων της ΕΕ πρέπει να αναγνωριστούν και να εκτελεστούν στην Ουκρανία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι εάν ζητείται στην Ουκρανία η αναγνώριση και εκτέλεση απόφασης που εκδόθηκε σε δικαστήριο κράτους μέλους της ΕΕ, η εν λόγω απόφαση μπορεί να μην αναγνωριστεί και να μην είναι εκτελεστή σε περίπτωση που το δικαστήριο προέλευσης έχει θεμελιώσει τη δικαιοδοσία του σε βάση δικαιοδοσίας που δεν αναφέρεται στο άρθρο 20 της σύμβασης της Χάγης του 2007 [π.χ. επικουρική δικαιοδοσία και αναγκαστική δικαιοδοσία (forum necessitatis)].
Η αίτηση αναγνώρισης ή εκτέλεσης απόφασης διατροφής μπορεί να υποβληθεί είτε απευθείας στο δικαστήριο ή στις αρμόδιες αρχές του κράτους στο οποίο απευθύνεται το αίτημα είτε έμμεσα μέσω της κεντρικής αρχής του κράτους στο οποίο κατοικεί το πρόσωπο που ζητεί διατροφή.
Για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου εφαρμογής του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής, χρήσιμο εργαλείο αποτελεί ο πρακτικός οδηγός, που είναι διαθέσιμος εδώ.
Συνεργασία μεταξύ κεντρικών αρχών
Οι κεντρικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διασυνοριακή ανάκτηση διατροφής. Οι συγκεκριμένες λειτουργίες τους απαριθμούνται στο άρθρο 51 του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής και στο άρθρο 6 της σύμβασης της Χάγης του 2007 για την ανάκτηση διατροφής παιδιών.
Οι κεντρικές αρχές μπορούν να παράσχουν συνδρομή στην υποβολή αιτήσεων αναγνώρισης, στην κήρυξη της εκτελεστότητας ή στην εκτέλεση απόφασης διατροφής που έχει εκδοθεί, καθώς και στη διεκπεραίωση αιτήσεων για την έκδοση νέας απόφασης και στην τροποποίηση υφιστάμενης απόφασης διατροφής. Επιπλέον, μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό του προσώπου από το οποίο ζητείται διατροφή και στην απόκτηση σχετικών πληροφοριών σχετικά με το εισόδημα και την οικονομική κατάσταση του εν λόγω προσώπου, ή να παράσχουν άλλη αναγκαία βοήθεια στους τομείς της αρμοδιότητάς τους.
Για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου εφαρμογής του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής, χρήσιμο εργαλείο αποτελεί ο πρακτικός οδηγός, που είναι διαθέσιμος εδώ. Οδηγίες σχετικά με τον τρόπο συμπλήρωσης των εντύπων αίτησης του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής διατίθενται εδώ.
Τα στοιχεία επικοινωνίας των κεντρικών αρχών διατίθενται παρακάτω:
- Κανονισμός για τις υποχρεώσεις διατροφής
- Σύμβαση της Χάγης του 2007 για την ανάκτηση διατροφής παιδιών
Πώς μπορεί να βοηθήσει το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο για αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΔΔ-αστικές υποθέσεις);
Το ΕΔΔ-αστικές υποθέσεις παρέχει υποστήριξη για την εφαρμογή των πράξεων της ΕΕ στον τομέα της αστικής δικαιοσύνης στην καθημερινή νομική πρακτική. Αν αντιμετωπίζετε συγκεκριμένο πρόβλημα σε διασυνοριακή υπόθεση, μπορείτε, εκτός από την κεντρική αρχή, να επικοινωνήσετε και με το σημείο επαφής του ΕΔΔ στο κράτος μέλος σας για να σας βοηθήσει. Το σημείο επαφής στο κράτος μέλος σας μπορεί, για παράδειγμα, να ζητήσει πληροφορίες σχετικά με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ορισμένη αίτηση, να βοηθήσει να έλθουν σε επαφή δύο δικαστήρια ή να βρει τα στοιχεία επικοινωνίας μιας αρμόδιας αρχής σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ΕΔΔ και το πώς μπορεί να βοηθήσει.
Πώς μπορώ να βρω το εθνικό μου σημείο επαφής;
Χρήσιμοι σύνδεσμοι
- Πληροφορίες σχετικά με την ουκρανική νομοθεσία
- Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη διατροφή στην Ουκρανία (248 Kb)
- Γενικές πληροφορίες σχετικά με τον κανονισμό για τις υποχρεώσεις διατροφής και πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία των κρατών μελών
- Πρακτικός οδηγός σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής και τη συμπλήρωση των εντύπων του
- Εισηγητική έκθεση της σύμβασης της Χάγης του 2007 για την ανάκτηση διατροφής παιδιών
- Εισηγητική έκθεση του πρωτοκόλλου της Χάγης του 2007 σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής
- Κεντρικές αρχές:
[1] Για την ερμηνεία της έννοιας της «συνήθους διαμονής», βλ., για παράδειγμα, τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση C-644/20. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. επίσης τον Πρακτικό οδηγό για την εφαρμογή του κανονισμού για τις υποχρεώσεις διατροφής.
Για τη διαχείριση αυτής της ιστοσελίδας υπεύθυνη είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην παρούσα σελίδα δεν απηχούν κατ’ ανάγκη την επίσημη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Παρακαλείσθε να συμβουλευθείτε την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου σχετικά με το καθεστώς πνευματικής ιδιοκτησίας που διέπει τις σελίδες των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.