Przeprowadzenie dowodu w drodze wideokonferencji

1 Czy istnieje możliwość przeprowadzenia dowodu z wykorzystaniem wideokonferencji z udziałem sądu we wzywającym państwie członkowskim lub też bezpośrednio przez sąd tego państwa członkowskiego? Jeżeli tak, jakie obowiązują w tym względzie procedury lub przepisy krajowe?

Zgodnie z ustawą nr CXXX z 2016 r. Kodeks postępowania cywilnego („ustawa nr CXXX z 2016 r.”), sąd, działając na wniosek strony albo z urzędu, może przesłuchać stronę, innych uczestników postępowania sądowego, świadka lub biegłego oraz – pod warunkiem, że właściciel przedmiotu wyrazi na to zgodę – przeprowadzić oględziny za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej. Przesłuchanie za pomocą sieci łączności elektronicznej sąd może zarządzić wówczas, gdy takie rozwiązanie jest praktyczne na przykład w celu przyspieszenia postępowania, wówczas, gdy przesłuchanie w miejscu, w którym sprawa jest rozpatrywana, byłoby trudne do zorganizowania lub nieproporcjonalnie kosztowne, bądź wówczas, gdy jest to niezbędne w celu zapewnienia ochrony świadkowi.

Przepisy dotyczące przesłuchań za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej zawarto w ustawie nr CXXX z 2016 r. oraz dekrecie Ministra Sprawiedliwości 19/2017 z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie wykorzystania sieci łączności elektronicznej podczas rozpraw i przesłuchań w toku postępowania cywilnego („dekret Ministra Sprawiedliwości 19/2017 z dnia 21 grudnia”).

2 Czy istnieją jakieś ograniczenia co do rodzaju osób, jakie można przesłuchać w drodze wideokonferencji – np. czy w ten sposób można przesłuchać wyłącznie świadków czy też inne osoby, np. biegłych lub strony?

Nie istnieją żadne ograniczenia, jeżeli chodzi o osoby, które można przesłuchiwać za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej. Z metody tej można korzystać przy przesłuchiwaniu stron i innych uczestników postępowania sądowego, świadków, biegłych i właścicieli przedmiotów, które należy poddać oględzinom.

3 Jakie ewentualne ograniczenia istnieją w odniesieniu do rodzaju dowodu, jaki można przeprowadzić w drodze wideokonferencji?

Rozprawę, przesłuchanie lub oględziny za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej można przeprowadzić w celu przesłuchania stron, świadków i biegłych lub w celu przeprowadzenia oględzin.

4 Czy istnieją jakieś ograniczenia co do miejsca przesłuchania osoby przy wykorzystaniu wideokonferencji – np. czy musi się ono odbyć w sądzie?

Przesłuchania za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej mogą się odbywać w siedzibie sądu lub innego organu, w odrębnych pomieszczeniach przeznaczonych do prowadzenia wideokonferencji, o ile zapewnione zostaną warunki niezbędne do prawidłowego działania sieci łączności elektronicznej.

5 Czy dozwolone jest rejestrowanie przesłuchań przeprowadzanych w drodze wideokonferencji, a jeżeli tak, to czy dostępne są w tym celu odpowiednie środki?

Zgodnie z ustawą nr CXXX z 2016 r. na etapie procesu sąd może zarządzić – na wniosek dowolnej strony lub z urzędu – aby protokół rozprawy, przesłuchania lub oględzin przeprowadzonych za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej sporządzono z wykorzystaniem nieprzerwanych i symultanicznych nagrań audiowizualnych.

Jeżeli protokołów nie sporządza się w taki sposób, sąd prowadzący postępowanie w miejscu, w którym sprawa jest rozpoznawana, może zarządzić sporządzenie nagrania audiowizualnego zdarzeń rozgrywających się w miejscu, w którym odbywa się rozprawa, oraz w odrębnych pomieszczeniach podczas przesłuchania lub oględzin z wykorzystaniem sieci łączności elektronicznej.

6 W jakim języku powinno być prowadzone przesłuchanie: a) w przypadku wniosków na mocy art. 10-12; oraz b) w przypadku bezpośredniego przeprowadzania dowodu na mocy art. 17?

W przypadku wniosków składanych na podstawie art. 10–12 rozporządzenia Rady (WE) nr 1206/2001 przepisy ustawy nr CXXX z 2016 r. należy stosować zgodnie z art. 10 ust. 2. Zgodnie z ustawą nr CXXX z 2016 r. postępowanie sądowe jest prowadzone w języku węgierskim, przy czym prawa żadnego z uczestników postępowania nie mogą zostać ograniczone z uwagi na nieznajomość języka węgierskiego. W toku postępowania sądowego każdy ma prawo posługiwać się w mowie swoim językiem ojczystym, językiem regionalnym lub językiem mniejszości, jeżeli taką możliwość przewidziano w konwencjach międzynarodowych. W stosownych przypadkach sąd ma obowiązek zapewnić obecność tłumacza ustnego.

Jeżeli chodzi o wnioski składane na podstawie art. 17, przesłuchanie prowadzi sąd wzywający, o którym mowa w art. 17 ust. 6, zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego.

7 Jeżeli konieczna jest obecność tłumacza, kto odpowiada za zapewnienie jego obecności w przypadku obydwu rodzajów przesłuchań i gdzie tłumacz powinien się znajdować?

W przypadku wniosków składanych na podstawie art. 10–12, jeżeli konieczne jest zapewnienie możliwości posługiwania się językiem ojczystym, regionalnym lub językiem mniejszości, sąd wezwany ma obowiązek skorzystać z usług tłumacza ustnego.

Ustawa nr CXXX z 2016 r. nie zawiera żadnych przepisów szczególnych dotyczących miejsca, w którym powinien znajdować się tłumacz ustny w przypadku przesłuchania przeprowadzanego za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej. Przewiduje ona jednak, że tłumacze ustni są obecni w pomieszczeniach przeznaczonych do takich przesłuchań. Zgodnie z dekretem Ministra Sprawiedliwości 19/2017 z dnia 21 grudnia 2017 r. tłumacz ustny musi być widoczny na przekazywanym nagraniu.

W przypadku wniosków składanych na podstawie art. 17 stosuje się przepisy art. 17 ust. 4 i 6.

8 Jaką procedurę stosuje się przy organizacji przesłuchania oraz powiadamianiu osoby, która ma zostać przesłuchana, o terminie i miejscu przesłuchania? Z jakim wyprzedzeniem należy ustalić termin przesłuchania, aby osoba, która ma zostać przesłuchana, otrzymała powiadomienie z odpowiednim wyprzedzeniem?

Postanowienie o przeprowadzeniu przesłuchania za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej doręcza się osobom wezwanym do stawiennictwa w tym samym czasie co wezwanie do stawiennictwa na rozprawie, przesłuchaniu lub oględzinach. Postanowienie o przeprowadzeniu przesłuchania za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej sąd wysyła niezwłocznie do sądu lub innego organu zapewniającego specjalne pomieszczenia przeznaczone do prowadzenia przesłuchań za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej.

Ustawa nr CXXX z 2016 r. nie zawiera żadnych przepisów szczególnych dotyczących wezwań do stawiennictwa na przesłuchaniach, które zostaną przeprowadzone za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej. Wezwanie do stawiennictwa na przesłuchaniu musi zostać przesłane na tyle wcześnie, aby potwierdzenie doręczenia tego wezwania zgodnie z prawem mogło wrócić do sądu przed przesłuchaniem.

Pierwsze przesłuchanie musi zostać zaplanowane w takim terminie, aby zapewnić doręczenie stronom wezwania do stawiennictwa co do zasady najpóźniej piętnaście dni przed terminem przesłuchania. W pilnych przypadkach sąd może skrócić ten termin.

W przypadku wniosków składanych na podstawie art. 17 stosuje się przepisy art. 17 ust. 4 i 6.

9 Jakie koszty wiążą się z wykorzystaniem wideokonferencji do przeprowadzenia dowodu i jak powinny one być pokrywane?

Wysokość kosztów jest zróżnicowana i ponosi je sąd wzywający.

10 Jakie ewentualne wymogi powinny zostać spełnione, aby zagwarantować poinformowanie osoby przesłuchiwanej bezpośrednio przez sąd wzywający, że występuje ona na zasadzie dobrowolności?

Zgodnie z art. 17 ust. 2 sąd wzywający musi poinformować zainteresowaną osobę o tym, że przesłuchanie odbywa się na zasadzie dobrowolności.

11 Jaką procedurę stosuje się w celu zweryfikowania tożsamości osoby, która ma zostać przesłuchana?

Tożsamość osoby, która ma zostać przesłuchana za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej, weryfikuje się na podstawie:

– informacji dotyczących tej osoby przekazanych na potrzeby potwierdzenia jej tożsamości i adresu zamieszkania oraz

– okazania za pomocą określonego w przepisach sprzętu technicznego oficjalnego dokumentu tożsamości lub dokumentu pobytu tej osoby.

Jeżeli sąd nakazał zapewnienie poufności danych świadka, należy zagwarantować, aby w czasie okazywania oficjalnego dokumentu tożsamości lub dokumentu pobytu świadka za pomocą określonego w przepisach sprzętu technicznego dokument był widoczny wyłącznie dla przewodniczącego składu sędziowskiego (lub urzędnika sądowego (bírósági titkár), w przypadku gdy prowadzi on przesłuchanie lub oględziny).

Sąd korzysta również ze środków elektronicznych lub bezpośrednio przeszukuje bazę danych, aby potwierdzić, że:

– informacje przekazane przez osobę przesłuchiwaną za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej, potwierdzające jej tożsamość i adres, są zgodne z informacjami figurującymi w stosownych rejestrach oraz

– oficjalny dokument oraz dokument pobytu okazany przez osobę jako dowód tożsamości są ważne i zgodne z informacjami figurującymi w stosownych rejestrach.

12 Jakie wymogi powinny zostać spełnione przy odbieraniu przysięgi i jakie informacje od sądu wzywającego są konieczne, kiedy przysięga jest wymagana przy bezpośrednim przeprowadzaniu dowodu na mocy art. 17?

Ustawa nr CXXX z 2016 r. nie przewiduje składania przyrzeczenia w toku postępowania sądowego.

13 Przy pomocy jakich środków zapewnia się w miejscu przeprowadzania wideokonferencji obecność osoby do kontaktów, do której sąd wzywający może się zwracać w razie potrzeby, oraz osoby, która jest dostępna w dniu przesłuchania i zajmuje się obsługą sprzętu do przeprowadzenia wideokonferencji oraz rozwiązuje ewentualne problemy techniczne?

W ustawie nr CXXX z 2016 r. przewidziano obecność osoby odpowiedzialnej za zapewnienie prawidłowego działania i funkcjonowania sprzętu technicznego niezbędnego do przeprowadzania przesłuchań za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej w pomieszczeniach przeznaczonych do tego celu.

Przed rozpoczęciem przesłuchania operator musi zapewnić, aby sprzęt techniczny niezbędny do przeprowadzenia przesłuchania był w pełni sprawny. Jeżeli wystąpi jakakolwiek przeszkoda uniemożliwiająca prawidłowe funkcjonowanie sprzętu technicznego, operator sprzętu niezwłocznie powiadamia o usterce sędziego obecnego w pomieszczeniach przeznaczonych do przesłuchania i zapewnia naprawę usterki. Następnie o usterce technicznej i zastosowanych środkach informuje się na piśmie bezpośredniego przełożonego operatora. Przesłuchania za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej nie można rozpocząć ani kontynuować, dopóki usterka nie zostanie naprawiona. Krok proceduralny podejmowany w przypadku usterki lub awarii sprzętu technicznego wykorzystywanego do prowadzenia przesłuchań za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej należy w razie konieczności powtórzyć.

14 Czy od sądu wzywającego wymaga się przekazania jakichkolwiek informacji dodatkowych?

Zasadniczo nie wymaga się przekazania żadnych innych informacji.