Europejski nakaz zapłaty

1 Istnienie postępowania w sprawie wydania nakazu zapłaty

1.1 Zakres i postępowanie

1.1.1 Jakie rodzaje roszczeń są kwalifikowalne (np. tylko roszczenia pieniężne, tylko roszczenia wynikające ze zobowiązań umownych itp.)?

Krajowe postępowanie w sprawie nakazu zapłaty ma zastosowanie do następujących wierzytelności:

• zobowiązań finansowych wynikających z umów, których kwota nie przekracza 15 000 euro zgodnie z art. 1 dekretu z mocą ustawy nr 269 z dnia 1 września 1998 r.;
• opóźnień w płatnościach z tytułu transakcji handlowych określonych w art. 10 ust. 1 dekretu z mocą ustawy nr 62 z dnia 10 maja 2013 r., niezależnie od ich wartości.

W przypadkach wymienionych powyżej i w przypadku wierzytelności bezspornej postępowanie w sprawie nakazu zapłaty przewidziane w prawie krajowym umożliwia wierzycielowi uzyskanie tytułu egzekucyjnego (título executivo) bez konieczności wytaczania powództwa o ustalenie stosunku prawnego.

Postępowanie w sprawie nakazu zapłaty ustanowiono dekretem z mocą ustawy nr 269/98 i uregulowano przepisami rozdziału II załącznika do tego dekretu. Art. 10 dotyczy wzoru wniosku o wydanie nakazu zapłaty zatwierdzonego ministerialnym rozporządzeniem wykonawczym (portaria) nr 21 z dnia 28 stycznia 2020 r.

1.1.2 Czy istnieje górny pułap wartości roszczenia (wartości przedmiotu sporu)?

Maksymalna wartość roszczeń wynikających z umów wynosi 15 000 euro.

W przypadku roszczeń wynikających z transakcji handlowych nie określono górnego pułapu.

1.1.3 Czy skorzystanie z postępowania jest fakultatywne czy obligatoryjne?

Opisane postępowanie jest fakultatywne.

1.1.4 Czy możliwe jest zastosowanie postępowania, jeżeli pozwany mieszka w innym państwie członkowskim lub w państwie trzecim?

Przepisy dotyczące postępowania w sprawie nakazu zapłaty mają również zastosowanie w przypadku, gdy dłużnik zamieszkuje poza Portugalią.

1.2 Sąd właściwy

Właściwym organem w Portugalii jest Krajowy Urząd ds. Nakazów Zapłaty (Balcão Nacional de Injunções), który pełni funkcję centralnego rejestru, z siedzibą w Porto. Dane kontaktowe urzędu można znaleźć tutaj.

Wierzyciel może złożyć wniosek o wydanie nakazu zapłaty w Krajowym Urzędzie ds. Nakazów Zapłaty, w sekretariacie sądu miejsca wykonania zobowiązania lub w sekretariacie sądu miejsca zamieszkania dłużnika, który następnie przesyła go do Krajowego Urzędu ds. Nakazów Zapłaty (art. 8 ust. 1 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98).

Użytkownicy mogą zasięgnąć informacji o postępowaniu w sprawie nakazu zapłaty i uzyskać dostęp do tytułu wykonawczego drogą elektroniczną na portalu Citius.

1.3 Wymogi formalne

Zgodnie z art. 10 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98 do celów postępowania w sprawie nakazu zapłaty wnioskodawca ma obowiązek:

• wskazać sekretariat sądu, do którego skierowany jest wniosek;
• wskazać strony sporu;
• podać adres, pod który należy doręczyć powiadomienie, określając, czy jest to miejsce zamieszkania wskazane w pisemnej umowie;
• zwięźle opisać okoliczności faktyczne leżące u podstaw roszczenia;
• sformułować roszczenie, określając kwotę zobowiązania, należne odsetki oraz inne kwoty przypadające do zapłaty;
• potwierdzić wniesienie opłat sądowych;
• w stosownych przypadkach wskazać, że roszczenie dotyczy „transakcji handlowej”;
• podać swoje miejsce zamieszkania;
• podać swój adres e-mail, jeżeli chce otrzymywać wiadomości lub powiadomienia tą drogą;
• określić, czy chce, żeby sprawa ta była rozpatrywana jako powództwo o ustalenie stosunku prawnego, w razie odrzucenia powiadomienia;
• wskazać sąd właściwy do przeprowadzenia oceny dokumentów, jeżeli sprawa ma być rozpatrywana jako powództwo o ustalenie stosunku prawnego;
• określić, czy chce, żeby powiadomienie doręczył doradca prawny zajmujący się kwestiami związanymi z egzekucją (solicitador de execução) czy pełnomocnik, a w przypadku wybrania tej drugiej opcji – podać imię i nazwisko takiej osoby i adres, pod którym prowadzi ona swoją działalność gospodarczą;
• jeżeli powództwo dotyczy umowy konsumenckiej, określić, czy przedmiotowa umowa zawiera warunki ogólne, pod rygorem uznania za osobę wszczynającą bezpodstawne sprawy sądowe;
• podpisać wniosek.

Przepisy regulujące składanie i doręczenie wniosku o wydanie nakazu zapłaty zawarto w art. 5 ministerialnego rozporządzenia wykonawczego (portaria) nr 220-A/2008 w związku z art. 8 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98. Powyższe przepisy stanowią, że:

• wniosek można złożyć w dowolnym miejscu w kraju;
• adwokaci (advogados) i doradcy prawni (solicitadores) mają obowiązek złożyć wniosek drogą elektroniczną;
• wierzyciele, którzy nie są reprezentowani przez adwokatów ani doradców prawnych (solicitadores), mogą złożyć wniosek w formie papierowej. W tym ostatnim przypadku wierzyciel nie może złożyć wniosku w formie papierowej w Krajowym Urzędzie ds. Nakazów Zapłaty – może to zrobić w sekretariacie sądu właściwego dla miejsca wykonania zobowiązania albo w sekretariacie sądu właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika. W przypadku wytoczenia powództwa przed sąd szczególny lub sąd o właściwości szczególnej wniosek należy złożyć w sekretariacie właściwego sądu zgodnie z odpowiednimi przepisami regulującymi właściwość rzeczową. Następnie sekretariat sądu wprowadza informacje zawarte we wniosku do systemu informatycznego przetwarzającego nakazy zapłaty. Datę złożenia pisma w sekretariacie sądu odnotowuje się jako datę złożenia wniosku.

1.3.1 Czy skorzystanie ze standardowego formularza jest obowiązkowe? (Jeżeli tak, gdzie można pobrać taki formularz?)

Obowiązkowy formularz wniosku o wydanie nakazu zapłaty przewidziany w ministerialnym rozporządzeniu wykonawczym nr 21 z dnia 18 stycznia 2020 r. można pobrać tutaj.

Sekretariaty sądów właściwych do przyjmowania wniosków o wydanie nakazu zapłaty w formie papierowej mogą udostępniać obywatelom, na żądanie, standardowe formularze wniosków.

Adwokaci i doradcy prawni (solicitadores) mogą uzyskać dostęp do formularza w formie elektronicznej, wysyłając wiadomość na adres e-mail portalu Citius.

1.3.2 Czy istnieje przymus adwokacki?

W toku tego postępowania nie obowiązuje przymus adwokacki, choć wnioskodawcy mogą wyznaczyć pełnomocnika procesowego, jeżeli uznają to za stosowne (art. 10 ust. 5 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98).

1.3.3 Jak bardzo szczegółowo należy opisać roszczenie?

W art. 10 ust. 2 lit. d) dekretu z mocą ustawy nr 269/98 wymaga się od wnioskodawców zwięzłego przedstawienia okoliczności faktycznych leżących u podstaw powództwa.

1.3.4 Czy konieczne jest przedstawienie dowodów pisemnych dotyczących danego roszczenia? Jeżeli tak, jakie dokumenty są dopuszczalne jako dowody?

Nie.

Dowody należy przedstawić wyłącznie w przypadku wniesienia zarzutów, które powodują, że postępowanie w sprawie nakazu zapłaty przekształca się w postępowanie o ustalenie stosunku prawnego w trybie szczególnym lub zwykłym zgodnie z przypadkami opisanymi odpowiednio w art. 3 dekretu z mocą ustawy nr 269/98 i w art. 10 ust. 2–4 dekretu z mocą ustawy nr 62/2013.

1.4 Odrzucenie pozwu

Sąd może odrzucić wniosek o wydanie nakazu zapłaty z przyczyn określonych w art. 11 dekretu z mocą ustawy nr 269/98, jeżeli:

• wniosek nie jest skierowany do sekretariatu właściwego sądu lub jeżeli wnioskodawca nie wskazał sądu właściwego do przeprowadzenia oceny dokumentów w przypadku, gdy sprawa dotyczy ustalenia stosunku prawnego lub prawa;
• wniosek nie zawiera informacji na temat tożsamości stron, miejsca zamieszkania wnioskodawcy ani adresu, pod który należy doręczyć powiadomienie skierowane do dłużnika;
• wniosek nie jest podpisany – dotyczy to wyłącznie przypadku, w którym wniosek został złożony w formie innej niż elektroniczna;
• wniosek nie jest sporządzony w języku portugalskim;
• wniosek nie jest zgodny z wzorem zatwierdzonym na podstawie zarządzenia Ministra Sprawiedliwości;
• wniosek nie zawiera informacji o uiszczeniu opłat sądowych;
• wartość przedmiotu sporu przekracza 15 000,00 euro i nie ma informacji o tym, że roszczenie dotyczy transakcji handlowej;
• wniosek nie jest zgodny z kwotą ani celem postępowania.

1.5 Odwołanie

Zażalenie na postanowienie o odrzuceniu wniosku można przekazać sędziemu lub, w przypadku gdy w danym sądzie pracuje więcej niż jeden sędzia, sędziemu rozpoznającemu sprawę (art. 11 ust. 2 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98).

1.6 Sprzeciw

Termin na złożenie zarzutów od nakazu zapłaty wynosi 15 dni (art. 12 ust. 1 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98).

1.7 Skutek wniesienia sprzeciwu

Wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty przez pozwanego powoduje, że przedmiotowy nakaz zapłaty nie zostaje opatrzony klauzulą wykonalności.

Postępowanie zostaje przekształcone w postępowanie o ustalenie stosunku prawnego w trybie szczególnym lub zwykłym zgodnie z przypadkami opisanymi odpowiednio w art. 3 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98 i w art. 10 ust. 2–4 dekretu z mocą ustawy nr 62/2013.

1.8 Skutek niewniesienia sprzeciwu

Jeżeli po otrzymaniu odpowiedniego powiadomienia zgodnie z art. 12 i 13 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98 pozwany nie wniesie zarzutów, urzędnik sądowy (oficial de justiça) opatrzy wniosek o wydanie nakazu zapłaty następującą adnotacją: „Niniejszy dokument stanowi tytuł wykonawczy” (Este documento tem força executiva) (art. 14 ust. 1 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98).

Przedmiotowy nakaz stanowi wówczas tytuł wykonawczy.

1.8.1 Co należy zrobić, aby nakaz zapłaty stał się tytułem wykonawczym?

Po nadaniu klauzuli wykonalności urzędnik sądowy udostępnia nakaz zapłaty wnioskodawcy, najlepiej drogą elektroniczną (art. 14 ust. 5 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98).

1.8.2 Czy orzeczenie to jest prawomocne czy nadal istnieje możliwość, aby pozwany odwołał się od tego orzeczenia?

Na postanowienie o odmowie nadania klauzuli wykonalności można wnieść zażalenie do sądu. Sąd może odmówić nadania klauzuli wykonalności, jeżeli wniosek nie odpowiada kwocie lub celowi postępowania (art. 14 ust. 3 i 4 załącznika do dekretu z mocą ustawy nr 269/98).

Powiązane strony:

Portal Citius

Dekret z mocą ustawy nr 269/98

Ministerialne rozporządzenie wykonawcze 220-A/2008

Ministerialne rozporządzenie wykonawcze 21/2020

Uwaga:

Informacje przedstawione w tym arkuszu informacyjnym nie są wiążące dla punktu kontaktowego europejskiej sieci sądowej w sprawach cywilnych i handlowych, sądów ani innych podmiotów i organów, a ich wykładnia może podlegać zmianom na podstawie orzecznictwa. Informacje są regularnie aktualizowane, jednak należy każdorazowo zapoznać się z treścią obowiązujących przepisów.