Διαζύγιο και δικαστικός χωρισμός

1 Ποιες είναι οι προϋποθέσεις έκδοσης διαζυγίου;

Το δίκαιο του Λουξεμβούργου προβλέπει δύο μορφές διαζυγίου, ήτοι το συναινετικό διαζύγιο και το διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού των συζυγικών σχέσεων.

• Συναινετικό διαζύγιο

Οι σύζυγοι μπορούν να ζητήσουν από κοινού συναινετικό διαζύγιο εφόσον έχουν συμφωνήσει ως προς τη λύση του γάμου και τις συνέπειες αυτής.

Εάν οι σύζυγοι έχουν να διαχωρίσουν περιουσιακά στοιχεία, αυτά πρέπει να απογραφούν και να αποτιμηθούν από συμβολαιογράφο. Στη συνέχεια, οι σύζυγοι ρυθμίζουν με πλήρη ελευθερία τα αντίστοιχα δικαιώματά τους στα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία. Αντιθέτως, εάν δεν υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία προς απογραφή, δεν απαιτείται η σύμπραξη συμβολαιογράφου.

Οι σύζυγοι πρέπει επίσης να συμφωνήσουν για τον τόπο διαμονής τους κατά τη διαδικασία έκδοσης του διαζυγίου, για το μέλλον των τέκνων τους κατά τη διάρκεια της εν λόγω διαδικασίας και μετά από αυτήν, για τη συνεισφορά του καθενός στην εκπαίδευση και τη συντήρηση των τέκνων πριν από και μετά το διαζύγιο και, τέλος, για το ποσό της ενδεχόμενης διατροφής που θα καταβάλλει ο ένας εκ των συζύγων στον άλλον κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αλλά και μετά την έκδοση του διαζυγίου. Η συμφωνία αυτή πρέπει να αποδεικνύεται με έγγραφο (στο εξής «η συμφωνία»), συνταχθέν από δικηγόρο ή από συμβολαιογράφο. Η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από το δικαστήριο, το οποίο βεβαιώνει ότι η συμφωνία διασφαλίζει το υπέρτερο συμφέρον των τέκνων και δεν θίγει κατά τρόπο προδήλως δυσανάλογο τα συμφέροντα ενός από τους συζύγους. Η επικυρωμένη συμφωνία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δικαστικής απόφασης περί διαζυγίου.

• Διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού των συζυγικών σχέσεων

Διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού των συζυγικών σχέσεων μπορεί να ζητήσει ο ένας εκ των συζύγων ή, όταν υπάρχει συμφωνία ως προς τη λήψη διαζυγίου αλλά όχι ως προς όλες τις συνέπειές του, και οι δύο από κοινού.

Ο ισχυρός κλονισμός τεκμαίρεται από τη συμφωνία των συζύγων για λήψη διαζυγίου ή από την αίτηση ενός μόνο συζύγου, ο οποίος εμμένει σε αυτήν μετά την παρέλευση περιόδου μεταμέλειας η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις μήνες, με δυνατότητα άπαξ ανανέωσης.

2 Ποιοι είναι οι λόγοι διαζυγίου;

Το δίκαιο του Λουξεμβούργου προβλέπει δύο μορφές διαζυγίου, ήτοι το συναινετικό διαζύγιο και το διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού των συζυγικών σχέσεων.

3 Ποιές είναι οι νομικές συνέπειες του διαζυγίου όσον αφορά:

3.1 τις προσωπικές σχέσεις των συζύγων (π.χ. επώνυμο);

Ο γάμος λύεται με δικαστική απόφαση διαζυγίου. Παύουν οι αμοιβαίες υποχρεώσεις πίστης, αρωγής και συμπαράστασης.

Η νομοθεσία του Λουξεμβούργου ορίζει ότι κανένας πολίτης δεν μπορεί να φέρει άλλο όνομα ή επώνυμο από αυτό που αναγράφεται στη ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς του: αυτοί που έχουν παύσει να τα χρησιμοποιούν υποχρεούνται να τα ανακτήσουν. Μια μεταβολή της οικογενειακής κατάστασης, όπως ο γάμος, δεν συνεπάγεται, κατά συνέπεια, αλλαγή του επωνύμου ενός εκ των συζύγων. Δεν αποτελεί κεκτημένο δικαίωμα να φέρει κάποιος το επώνυμο του συζύγου του. Ο σύζυγος πρέπει να δώσει τη συγκατάθεσή του για τη χρήση του ονόματός του.

Τα δικαστήρια του Λουξεμβούργου έχουν αποφανθεί σχετικά με τις επιπτώσεις του διαζυγίου στο χρησιμοποιούμενο όνομα:

Η διαζευγμένη σύζυγος μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το επώνυμο του πρώην συζύγου της μόνο με την άδεια του, η οποία μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή. Δεδομένου ότι επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του πρώην συζύγου να αντιταχθεί στη χρήση του επωνύμου του, δεν εναπόκειται στα δικαστήρια να επιτρέψουν στη διαζευγμένη σύζυγο να συνεχίσει να φέρει το επώνυμο του συζύγου της για απεριόριστο χρονικό διάστημα, ακόμα και για τις ανάγκες του επαγγέλματός της, σε περίπτωση που ο σύζυγος αντιτίθεται. Το δικαστήριο μπορεί, ωστόσο, να λάβει υπόψη τη φήμη που απέκτησε η σύζυγος στο επάγγελμά της με το επώνυμο του συζύγου της και, προκειμένου αυτή να μην υποστεί οικονομική ζημία, να της τάξει προθεσμία για να γίνει γνωστή στην πελατεία της με το δικό της όνομα. – Δικαστήριο, 24 Μαΐου 2006, Pasicrisie τεύχος 33, σ. 258

3.2 την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων των συζύγων;

• Η απόφαση διαζυγίου διατάσσει τη ρευστοποίηση και τη διανομή των κοινών περιουσιακών στοιχείων των συζύγων. Εφόσον δεν υπάρχει γαμικό σύμφωνο, οι σύζυγοι εμπίπτουν στο καθεστώς της κοινοκτημοσύνης εκ του νόμου, δηλαδή της κοινοκτημοσύνης των αποκτημάτων. Το διαζύγιο λύει την κοινοκτημοσύνη. Κατά τη διανομή των περιουσιακών στοιχείων, πρέπει να γίνει διάκριση ανάμεσα σε δύο βασικά στάδια:
  • Στο πρώτο στάδιο, ο κάθε σύζυγος ανακτά τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν είχαν υπαχθεί στην κοινοκτημοσύνη, εάν σώζονται αυτούσια, άλλως τα περιουσιακά στοιχεία που τα υποκατέστησαν.
  • Σε ένα δεύτερο στάδιο, ρευστοποιείται το ενεργητικό και παθητικό της κοινής περιουσίας. Στο όνομα κάθε συζύγου καταρτίζεται λογαριασμός των αποζημιώσεων που του οφείλονται από την κοινή περιουσία και των αποζημιώσεων που οφείλει ο ίδιος στην κοινή περιουσία.
• Όταν ένας εκ των συζύγων έχει καταδικαστεί, με απόφαση που έχει αποκτήσει ισχύ δεδικασμένου, για αδίκημα από τα προβλεπόμενα στα άρθρα 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 401bis, 402, 403, 404, 405 και 409 του Ποινικού Κώδικα (έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, βιασμό, σωματική βλάβη εκ προθέσεως, θανατηφόρα σωματική βλάβη, ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και εκ προμελέτης, βρεφοκτονία και δηλητηρίαση), το οποίο τελέστηκε κατά τη διάρκεια του γάμου κατά του άλλου συζύγου ή τέκνου που ζει στο ίδιο σπίτι ή για απόπειρα ενός από τα αδικήματα που προβλέπονται στα άρθρα 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 401, 403, 404 και 405 του Ποινικού Κώδικα, η οποία στρέφεται κατά των ίδιων προσώπων κατά τη διάρκεια του γάμου, χάνει, κατόπιν αίτησης του άλλου συζύγου, τα εκ του γάμου οφέλη του. Ο αθώος σύζυγος, από την άλλη πλευρά, διατηρεί τα οφέλη που του έχει χορηγήσει ο σύζυγός του, ακόμα και αν τα οφέλη αυτά θα έπρεπε να είναι αμοιβαία και η προϋπόθεση αυτή δεν πληρούται.

• Εάν ένας σύζυγος έχει εγκαταλείψει ή περιορίσει την επαγγελματική του δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του γάμου, μπορεί να προβεί σε αναδρομική εξαγορά από το γενικό συνταξιοδοτικό ασφαλιστικό σύστημα, σύμφωνα με τους όρους και τα κριτήρια που καθορίζονται από τους νόμους οι οποίοι ισχύουν για αστικές υποθέσεις και υποθέσεις κοινωνικής ασφάλειας. Προς τούτο, ο σύζυγος μπορεί, πριν από την έκδοση της απόφασης διαζυγίου και υπό τον όρο ότι κατά την υποβολή της αίτησης δεν έχει υπερβεί την ηλικία των εξήντα πέντε ετών, να ζητήσει από το δικαστήριο που δικάζει την αίτηση διαζυγίου να προβεί στον υπολογισμό ενός «ποσού αναφοράς» με βάση τη διαφορά μεταξύ των αντίστοιχων εισοδημάτων των συζύγων κατά την περίοδο της εγκατάλειψης ή του περιορισμού της επαγγελματικής δραστηριότητας. Οι όροι υπολογισμού αυτού του ποσού καθορίζονται από τον κανονισμό του Μεγάλου Δούκα της 11ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με τον υπολογισμό του ποσού αναφοράς και τους όρους καταβολής και απόδοσης των ποσών που προβλέπονται στο άρθρο 252 του Αστικού Κώδικα. Για την αναδρομική εξαγορά, ο σύζυγος που εγκατέλειψε ή περιόρισε τη δραστηριότητά του έχει αξίωση έναντι του άλλου συζύγου για το πενήντα τοις εκατό του ποσού αναφοράς, υπολογιζόμενου εντός των ορίων του ενεργητικού που αποτελείται από κοινά ή αδιαίρετα περιουσιακά στοιχεία διαθέσιμα μετά τον διακανονισμό του παθητικού. Ένα ποσό ισοδύναμο με αυτή την αξίωση βαρύνει τον δικαιούχο σύζυγο.

3.3 τα ανήλικα τέκνα των συζύγων;

Καταρχήν, το διαζύγιο των γονέων δεν μεταβάλλει τους όρους άσκησης της γονικής μέριμνας, την οποία συνεχίζουν να ασκούν και οι δύο γονείς από κοινού. Οφείλουν να συνεχίσουν να λαμβάνουν από κοινού κάθε απόφαση σημαντική για τη ζωή του τέκνου (ανατροφή, εκπαίδευση, σχολικός προσανατολισμός κ.λπ.).

Μόνο όταν το επιτάσσει το υπέρτερο συμφέρον του τέκνου, το δικαστήριο αναθέτει την άσκηση της γονικής μέριμνας αποκλειστικά σε έναν από τους δύο γονείς. Σε αυτή την περίπτωση, ο γονέας στον οποίο έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας λαμβάνει μόνος τις αποφάσεις που αφορούν το τέκνο. Εντούτοις, ο άλλος σύζυγος διατηρεί το δικαίωμα να ενημερώνεται και να επιβλέπει την ανατροφή και την εκπαίδευση του τέκνου. Εξαιρουμένης της περίπτωσης κατά την οποία συντρέχουν σοβαροί λόγοι, έχει επίσης το δικαίωμα επίσκεψης και διανυκτέρευσης. Έτσι, στην περίπτωση χωρισμού των γονέων, καθένας εκ των δύο οφείλει να διατηρεί προσωπικές σχέσεις με το τέκνο και να σέβεται τους δεσμούς του τέκνου με τον άλλο γονέα.

Σε περίπτωση διαζυγίου, οι γονείς οφείλουν να συνεχίσουν να συνεισφέρουν από κοινού στις δαπάνες συντήρησης και εκπαίδευσης του τέκνου, εκτός αν άλλως ορίζεται στη δικαστική απόφαση. Η συνεισφορά αυτή λαμβάνει τη μορφή διατροφής και δεν παύει αυτομάτως με την ενηλικίωση του τέκνου. Μπορεί να καταβάλλεται απευθείας στο ενήλικο τέκνο και να αναθεωρείται ανάλογα με τις ανάγκες του τέκνου και την εξέλιξη των πόρων και των δαπανών κάθε γονέα.

Όσον αφορά τη διαμονή του τέκνου, μπορεί να προκύψουν δύο περιπτώσεις (εκτός από την εξαιρετική περίπτωση κατά την οποία το δικαστήριο αποφασίζει να αναθέσει την επιμέλεια του τέκνου σε τρίτο):

• Είτε ορίζεται ως τόπος διαμονής του τέκνου η κατοικία ενός από τους γονείς. Στην περίπτωση αυτή, ο άλλος γονέας έχει δικαίωμα επίσκεψης και διανυκτέρευσης, εκτός αν συντρέχουν σοβαροί λόγοι.
• Είτε ως τόπος διαμονής καθορίζεται εναλλάξ η κατοικία κάθε γονέα, οπότε ο δικαστής βεβαιώνει ότι η εκ περιτροπής διαμονή είναι προς το συμφέρον του τέκνου. Η εκ περιτροπής διαμονή δεν προϋποθέτει απαραιτήτως αυστηρά ίση κατανομή του χρόνου διαμονής του τέκνου στην κατοικία κάθε γονέα.

Όταν οι σύζυγοι συμφωνούν ως προς τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας, τον τόπο κατοικίας και διαμονής του τέκνου, το δικαίωμα επίσκεψης και διανυκτέρευσης, καθώς και τη συνεισφορά στη συντήρηση και την εκπαίδευση του τέκνου, μπορούν να υποβάλουν αυτή τη συμφωνία στον δικαστή στο πλαίσιο της διαδικασίας έκδοσης διαζυγίου. Το δικαστήριο μπορεί να λάβει υπόψη τη συμφωνία στην απόφασή του, εάν θεωρεί ότι αυτή διαφυλάσσει επαρκώς το συμφέρον του τέκνου και ότι η συναίνεση των συζύγων έχει δοθεί ελεύθερα.

Το διαζύγιο των γονέων δεν στερεί από τα τέκνα τα πλεονεκτήματα που θα τους αναγνωρίζονταν διαφορετικά. Από την άποψη αυτή, εξομοιώνονται πλήρως με τα τέκνα μη διαζευγμένων γονέων.

3.4 την υποχρέωση καταβολής διατροφής στον άλλο σύζυγο;

Το δικαστήριο μπορεί να υποχρεώσει έναν εκ των συζύγων να καταβάλλει διατροφή στον άλλο. Το ποσό της διατροφής καθορίζεται ανάλογα με τις ανάγκες του συζύγου στον οποίο καταβάλλεται και τις δυνατότητες συνεισφοράς του άλλου συζύγου. Σε περίπτωση συμφωνίας των συζύγων, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει ότι η διατροφή καταβάλλεται σε κεφάλαιο, καθορίζοντας το ύψος και τις λεπτομέρειες αυτού.

Κατά τον προσδιορισμό των αναγκών και των δυνατοτήτων συνεισφοράς των συζύγων, το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη μεταξύ άλλων, τα εξής:

1° την ηλικία και την κατάσταση της υγείας των συζύγων

2° τη διάρκεια του γάμου

3° τον χρόνο που οι σύζυγοι έχουν ήδη αφιερώσει ή οφείλουν να αφιερώσουν στην εκπαίδευση των τέκνων

4° τα προσόντα τους και την επαγγελματική τους κατάσταση σε συνάρτηση με την αγορά εργασίας

5° τη διαθεσιμότητά τους για (νέα) απασχόληση

6° τα υφιστάμενα και προβλεπόμενα δικαιώματά τους

7° την περιουσία τους, τόσο σε κεφάλαιο όσο και σε εισόδημα, κατόπιν ρευστοποίησης των κοινών περιουσιακών στοιχείων των συζύγων.

Η διάρκεια της καταβολής διατροφής δεν μπορεί να υπερβαίνει τη διάρκεια του γάμου, πλην

εξαιρετικών περιπτώσεων.

Η διατροφή, εξαιρουμένων των περιπτώσεων κατά τις οποίες καταβάλλεται σε κεφάλαιο, μπορεί να αναθεωρηθεί και να ανακληθεί.

Όταν ένας εκ των συζύγων έχει καταδικαστεί, με απόφαση που έχει αποκτήσει ισχύ δεδικασμένου, για αδίκημα από τα προβλεπόμενα στα άρθρα 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 401bis, 402, 403, 404, 405 και 409 του Ποινικού Κώδικα (έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, βιασμό, σωματική βλάβη εκ προθέσεως, θανατηφόρα σωματική βλάβη, ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και εκ προμελέτης, βρεφοκτονία και δηλητηρίαση), το οποίο τελέστηκε κατά τη διάρκεια του γάμου κατά του άλλου συζύγου ή τέκνου που ζει στο ίδιο σπίτι ή για απόπειρα ενός από τα αδικήματα που προβλέπονται στα άρθρα 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 401, 403, 404 και 405 του Ποινικού Κώδικα, η οποία στρέφεται κατά των ίδιων προσώπων κατά τη διάρκεια του γάμου, χάνει, κατόπιν αίτησης του άλλου συζύγου, κάθε δικαίωμα διατροφής.

4 Τι σημαίνει στην πράξη ο νομικός όρος «δικαστικός χωρισμός»;

Ο δικαστικός χωρισμός χαλαρώνει τον δεσμό του γάμου, αλλά δεν τον λύει. Καταργεί την υποχρέωση συγκατοίκησης, αλλά επιτρέπει να εξακολουθεί να υφίσταται μεταξύ των συζύγων η υποχρέωση πίστης και οικονομικής στήριξης.

5 Ποιες είναι οι προϋποθέσεις του δικαστικού χωρισμού;

Οι λόγοι δικαστικού χωρισμού ταυτίζονται με τους λόγους διαζυγίου λόγω ισχυρού κλονισμού των συζυγικών σχέσεων.

6 Ποιες είναι οι νομικές συνέπειες του δικαστικού χωρισμού;

Ο δικαστικός χωρισμός συνεπάγεται πάντοτε χωρισμό των περιουσιακών στοιχείων. Αν ο δικαστικός χωρισμός διήρκησε τρία χρόνια, οποιοσδήποτε εκ των δύο συζύγων μπορεί να υποβάλει αίτηση διαζυγίου στο δικαστήριο. Εάν ο έτερος σύζυγος δεν συναινεί αμέσως στην παύση του καθεστώτος δικαστικού χωρισμού, το δικαστήριο εκδίδει την απόφαση διαζυγίου.

7 Τι σημαίνει στην πράξη η έννοια «ακύρωση του γάμου»;

Η ακύρωση του γάμου σημαίνει εξαφάνιση του γάμου με δικαστική απόφαση. Με άλλα λόγια, ο γάμος δεν υπήρξε ποτέ.

8 Ποιοι είναι οι λόγοι ακύρωσης του γάμου;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι ακύρωσης του γάμου:

• ο γάμος συνάφθηκε χωρίς την ελεύθερη συναίνεση των συζύγων: αυτό συμβαίνει σε περίπτωση άσκησης βίας ή ύπαρξης πλάνης σχετικά με τις ουσιώδεις ιδιότητες του προσώπου
• ο γάμος συνάφθηκε χωρίς τη συναίνεση των γονέων (ή την άδεια του δικαστηρίου) όταν ένας από τους συζύγους είναι ανήλικος κατά τον χρόνο τέλεσης του γάμου
• η διγαμία: αυτό ισχύει όταν ο ένας σύζυγος είναι παντρεμένος ταυτόχρονα με περισσότερα πρόσωπα
• οι σύζυγοι συνδέονται με ορισμένου βαθμού συγγένεια
• ο γάμος είναι εικονικός και αποσκοπεί σε ωφέλειες που σχετίζονται με τη διαμονή
• δεν πληρούνται οι τυπικές προϋποθέσεις του γάμου: γάμος για τη σύναψη του οποίου δεν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας, γάμος που τελέσθηκε ενώπιον αναρμόδιου δημόσιου λειτουργού.

9 Ποιες είναι οι νομικές συνέπειες της ακύρωσης ενός γάμου;

Ο γάμος που κηρύσσεται άκυρος παράγει αποτελέσματα (θεωρία του νομιζόμενου γάμου):

• έναντι και των δύο συζύγων, εάν ο γάμος έχει συναφθεί καλόπιστα
• έναντι του καλόπιστου συζύγου
• έναντι του τέκνου που γεννήθηκε σε αυτόν τον γάμο, ακόμη και αν οι δύο σύζυγοι είναι κακόπιστοι.

Αντίθετα, ο γάμος που κηρύσσεται άκυρος δεν παράγει ποτέ έννομα αποτελέσματα έναντι του κακόπιστου συζύγου.

10 Υπάρχουν εναλλακτικά εξωδικαστικά μέσα επίλυσης των θεμάτων που αφορούν ένα διαζύγιο, χωρίς προσφυγή στη δικαιοσύνη;

Στο Μεγάλο Δουκάτο, ο γάμος μπορεί να λυθεί μόνο με δικαστική απόφαση και ποτέ με εναλλακτικά εξωδικαστικά μέσα ή με διαμεσολάβηση. Αντίθετα, για ζητήματα που αφορούν τη ρευστοποίηση και διανομή των κοινών και εξ αδιαιρέτου περιουσιακών στοιχείων, τις υποχρεώσεις διατροφής και τη συνεισφορά στα βάρη του γάμου, την υποχρέωση διατροφής των τέκνων και την άσκηση της γονικής μέριμνας, είναι δυνατή η προσφυγή στην οικογενειακή διαμεσολάβηση.

11 Πού πρέπει να καταθέσω την αίτηση αγωγής διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου; Ποιες είναι οι επίσημες διαδικασίες και ποια τα σχετικά έγγραφα που πρέπει να συνυποβάλλονται με την αγωγή;

Πού να απευθύνω την αίτησή μου

• Η αίτηση διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού πρέπει να κατατίθεται στο πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου οι σύζυγοι έχουν την κοινή τους κατοικία ή, ελλείψει αυτής, στην περιφέρεια του οποίου ο εναγόμενος ή, σε περίπτωση συναινετικού διαζυγίου, ένας εκ των διαδίκων έχει την κατοικία του, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανόνων που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2003, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000.

• Η αίτηση για ακύρωση του γάμου πρέπει να κατατίθεται στο πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας της οικογένειας ή, αν οι γονείς ζουν χωριστά, στο πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας του γονέα με τον οποίο διαμένουν συνήθως τα ανήλικα τέκνα σε περίπτωση από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας, ή του τόπου κατοικίας του γονέα που την ασκεί αποκλειστικά ή, στις λοιπές περιπτώσεις, στο πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας εκείνου που δεν ανέλαβε την πρωτοβουλία κίνησης της διαδικασίας. Σε περίπτωση κοινής αίτησης, αρμόδιο είναι το πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας ενός εκ των διαδίκων, κατ' επιλογή τους. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται με την επιφύλαξη της τήρησης των κανόνων που προβλέπονται στον προαναφερθέντα Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2201/2003.

Οι αιτήσεις εξετάζονται από τον «δικαστή οικογενειακών υποθέσεων».

Διατυπώσεις που πρέπει να τηρούνται και συνοδευτικά έγγραφα

• Όσον αφορά το συναινετικό διαζύγιο, διακρίνονται πολλά στάδια της διαδικασίας: εφόσον υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία προς διανομή, το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας των συζύγων πρέπει να απογραφεί και να εκτιμηθεί από συμβολαιογράφο. Οι σύζυγοι ρυθμίζουν με πλήρη ελευθερία τα αντίστοιχα δικαιώματά τους στα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία. Επιπλέον, οφείλουν να ρυθμίσουν με συμφωνία ορισμένα ζητήματα, όπως ο τόπος διαμονής τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, η επιμέλεια του προσώπου και η διοίκηση της περιουσίας των τέκνων, το δικαίωμα επίσκεψης, η συνεισφορά των συζύγων στη συντήρηση και την εκπαίδευση των τέκνων, καθώς και η διατροφή που θα καταβάλλει ενδεχομένως ο ένας σύζυγος στον άλλο. Αυτή η συμφωνία πρέπει να συντάσσεται από δικηγόρο ή από συμβολαιογράφο.
  
  Στη συνέχεια, το δικαστήριο επιλαμβάνεται κατόπιν κοινής αίτησης των δύο συζύγων, που κατατίθεται στη γραμματεία. Δεν είναι υποχρεωτικό η αίτηση προς το δικαστήριο να υπογράφεται από δικηγόρο.

Η αίτηση περιέχει:

1° ημερομηνία

2° όνομα, επώνυμο, επάγγελμα και κατοικία/-ες των συζύγων

3° ημερομηνία και τόπο γέννησης των συζύγων

4° κατά περίπτωση, αναφορά της ταυτότητας των κοινών τέκνων

5° αίτημα

6° συνοπτική έκθεση των πραγματικών περιστατικών και των προβαλλόμενων ισχυρισμών.

Εκτός από τη συμφωνία που αναφέρεται ανωτέρω, στην αίτηση πρέπει να επισυνάπτονται τα ακόλουθα έγγραφα:

1° απόσπασμα της ληξιαρχικής πράξης γάμου

2° αποσπάσματα των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης των συζύγων

3° αποσπάσματα των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης των κοινών τέκνων

4° έγγραφο που πιστοποιεί την ιθαγένεια των συζύγων

5° κατά περίπτωση, τη συμφωνία για την επιλογή του δικαίου που θα είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο των συζύγων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1259/2010 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2010, για τη θέσπιση ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό και σύμφωνα με τους τύπους που προβλέπονται από τον εν λόγω κανονισμό. Οι σύζυγοι μπορούν επίσης να ορίσουν το δίκαιο που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο κατ' εφαρμογή του άρθρου 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1259/2010 και σύμφωνα με τους τύπους που προβλέπονται από τον εν λόγω κανονισμό στη συμφωνία συναινετικού διαζυγίου

6° οποιοδήποτε άλλο έγγραφο το οποίο επιθυμούν να επικαλεστούν οι σύζυγοι.

Εάν οι πράξεις και τα έγγραφα που κατατίθενται μαζί με την αίτηση και τα οποία οι διάδικοι επιθυμούν να επικαλεστούν προέρχονται από αλλοδαπή δημόσια αρχή πρέπει, κατά περίπτωση, να είναι επικυρωμένα.

• Σε περίπτωση διαζυγίου λόγω ισχυρού κλονισμού των συζυγικών σχέσεων ή δικαστικού χωρισμού, η παράσταση με δικηγόρο είναι υποχρεωτική. Το πρωτοδικείο επιλαμβάνεται κατόπιν αίτησης που κατατίθεται στη γραμματεία.

Η αίτηση περιέχει:

1° ημερομηνία

2° όνομα, επώνυμο, επάγγελμα και κατοικία/-ες των συζύγων

3° ημερομηνία και τόπο γέννησης των συζύγων

4° κατά περίπτωση, αναφορά της ταυτότητας των κοινών τέκνων

5° αίτημα

6° συνοπτική έκθεση των πραγματικών περιστατικών και των προβαλλόμενων ισχυρισμών.

Η αίτηση μπορεί να περιέχει επίσης αιτήματα λήψης ασφαλιστικών μέτρων που αφορούν το πρόσωπο, τη διατροφή και τα περιουσιακά στοιχεία τόσο των συζύγων όσο και των τέκνων τους.

Τα ακόλουθα έγγραφα πρέπει να επισυνάπτονται στην αίτηση:

1° απόσπασμα της ληξιαρχικής πράξης γάμου

2° αποσπάσματα των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης των συζύγων

3° αποσπάσματα των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης των κοινών τέκνων

4° έγγραφο που πιστοποιεί την ιθαγένεια των συζύγων ή του αιτούντος αντίστοιχα

5° κατά περίπτωση, τη συμφωνία για την επιλογή του δικαίου που θα είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο των συζύγων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1259/2010 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2010, για τη θέσπιση ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό και σύμφωνα με τους τύπους που προβλέπονται από τον εν λόγω κανονισμό

6° κατά περίπτωση, σχέδιο διακανονισμού των αποτελεσμάτων του διαζυγίου για τα οποία οι σύζυγοι έχουν συμφωνήσει

7° κατά περίπτωση, αντίγραφο της απόφασης που καταδικάζει τον/τη σύζυγο για ένα από τα αδικήματα που προβλέπονται στα σημεία 3.2 και 3.4 ανωτέρω

8° οποιοδήποτε άλλο έγγραφο το οποίο επιθυμούν να επικαλεστούν οι αιτούντες.

Εάν οι πράξεις και τα έγγραφα που κατατίθενται μαζί με την αίτηση και τα οποία οι διάδικοι επιθυμούν να επικαλεστούν προέρχονται από αλλοδαπή δημόσια αρχή πρέπει, κατά περίπτωση, να είναι επικυρωμένα.

• Σε περίπτωση αίτησης ακύρωσης του γάμου, το δικαστήριο επιλαμβάνεται κατόπιν αίτησης που κατατίθεται στη γραμματεία. Δεν είναι υποχρεωτικό η αίτηση προς το δικαστήριο να υπογράφεται από δικηγόρο. Η αίτηση περιέχει:

1° ημερομηνία

2° όνομα, επώνυμο και κατοικίες των μερών

3° ημερομηνία και τόπο γέννησης των μερών

4° αίτημα

5° συνοπτική έκθεση των πραγματικών περιστατικών και των προβαλλόμενων ισχυρισμών.

Εάν οι πράξεις και τα έγγραφα που κατατίθενται μαζί με την αίτηση και τα οποία οι διάδικοι επιθυμούν να επικαλεστούν προέρχονται από αλλοδαπή δημόσια αρχή πρέπει, κατά περίπτωση, να είναι επικυρωμένα.

12 Μπορώ να τύχω νομικής συνδρομής για τα έξοδα της διαδικασίας;

Τα πρόσωπα με εισόδημα που θεωρείται ανεπαρκές σύμφωνα με τη νομοθεσία του Λουξεμβούργου μπορούν να τύχουν του ευεργετήματος της πενίας. Προς τον σκοπό αυτόν, οφείλουν να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο που διατίθεται από τον Δικηγορικό Σύλλογο του Λουξεμβούργου και να το αποστείλουν στον πρόεδρο του κατά τόπον αρμόδιου Δικηγορικού Συλλόγου, ο οποίος λαμβάνει τη σχετική απόφαση.

Το ευεργέτημα πενίας καλύπτει όλα τα έξοδα που αφορούν τις δίκες, τις διαδικασίες ή τις πράξεις για τις οποίες χορηγείται. Καλύπτει κυρίως τα τέλη χαρτοσήμου και πρωτοκόλλου, τα παράβολα γραμματείας, τις αμοιβές των δικηγόρων, τα τέλη και τα έξοδα του δικαστικού επιμελητή, τα έξοδα και τις αμοιβές των συμβολαιογράφων, τα έξοδα και τις αμοιβές των τεχνικών συμβούλων, τα τέλη των μαρτύρων, τις αμοιβές των μεταφραστών και διερμηνέων, τα τέλη για πιστοποιητικά ύπαρξης εθιμικού κανόνα δικαίου, τα έξοδα μετακίνησης, τα τέλη και έξοδα διατυπώσεων εγγραφών, υποθηκών και ενεχύρων καθώς και τα έξοδα δημοσίευσης στις εφημερίδες, εάν είναι αναγκαίο.

13 Υπάρχει δυνατότητα προσφυγής κατά απόφασης διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου;

Στο Μεγάλο Δουκάτο, είναι δυνατή η άσκηση έφεσης κατά μίας τέτοιας απόφασης. Η προθεσμία άσκησης έφεσης είναι κατά κανόνα 40 ημέρες, αλλά μπορεί να παραταθεί, εάν ο εκκαλών διαμένει στο εξωτερικό. Το αρμόδιο δευτεροβάθμιο δικαστήριο είναι το Ανώτατο Δικαστήριο (Cour supérieure de justice).

14 Τι πρέπει να κάνω για να επιτύχω αναγνώριση στο παρόν κράτος μέλος απόφασης διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου η οποία έχει εκδοθεί από δικαστήριο άλλου κράτους μέλους;

Απόφαση διαζυγίου / δικαστικού χωρισμού / ακύρωσης γάμου που εκδόθηκε από δικαστήριο άλλης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης τυγχάνει, δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2003, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000, εφαρμογής στο Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου δυνάμει της αρχής αυτοδίκαιης αναγνώρισης. Αυτό σημαίνει ότι η αναγνώριση της απόφασης δεν υπόκειται σε καμία διαδικασία.

Προβλέπεται επίσης η ενημέρωση των ληξιαρχικών πράξεων στο Μεγάλο Δουκάτο μετά από απόφαση δικαστηρίου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει ισχύ δεδικασμένου, χωρίς να απαιτείται καμία προηγούμενη διαδικασία. Η απόφαση του δικαστηρίου για την έκδοση διαζυγίου πρέπει να αναφέρεται στο περιθώριο της ληξιαρχικής πράξης γάμου και των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης των συζύγων. Εάν ο γάμος τελέστηκε στο εξωτερικό, η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει να καταχωριστεί στα μητρώα του ληξιαρχείου του δήμου όπου είχε καταχωριστεί η ληξιαρχική πράξη γάμου ή, σε διαφορετική περίπτωση, στα μητρώα του ληξιαρχείου της πόλης του Λουξεμβούργου, και να αναφέρεται επίσης στο περιθώριο των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης κάθε συζύγου.

15 Ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για την προσβολή της αναγνώρισης απόφασης διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου η οποία έχει εκδοθεί από δικαστήριο άλλου κράτους μέλους; Ποια διαδικασία ακολουθείται σε αυτή την περίπτωση;

Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει, με υποβολή αίτησης, από τον πρόεδρο του πρωτοδικείου να εκδώσει απόφαση περί μη αναγνώρισης απόφασης διαζυγίου / δικαστικού χωρισμού / ακύρωσης γάμου που έχει εκδοθεί από δικαστήριο άλλης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο πρόεδρος του πρωτοδικείου αποφαίνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς να μπορεί το πρόσωπο κατά του οποίου στρέφεται η αίτηση μη αναγνώρισης, σε αυτό το στάδιο της διαδικασίας, να υποβάλει παρατηρήσεις. Η αίτηση μπορεί να γίνει δεκτή μόνο για τους εξής λόγους:

• η αναγνώριση αντίκειται προδήλως στη δημόσια τάξη
• δεν έγιναν σεβαστά τα δικαιώματα της υπεράσπισης
• η απόφαση είναι ασυμβίβαστη με απόφαση που εκδόθηκε σε συναφή δίκη.

Κάθε διάδικος μπορεί να προσβάλει στο εφετείο την απόφαση του προέδρου του πρωτοδικείου. Η έφεση εκδικάζεται σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τη διαδικασία της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας. Κατά της απόφασης του εφετείου μπορεί να υποβληθεί αίτηση αναίρεσης ενώπιον του ακυρωτικού δικαστηρίου.

16 Ποιο δίκαιο εφαρμόζεται από το δικαστήριο στο πλαίσιο μιας διαδικασίας διαζυγίου μεταξύ συζύγων που δεν διαμένουν στο παρόν κράτος μέλος ή που έχουν διαφορετικές ιθαγένειες;

Το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου εφαρμόζει τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1259/2010 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2010, για τη θέσπιση ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 21 Ιουνίου 2012 στο Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Εσθονία (από τις 11 Φεβρουαρίου 2018), τη Γαλλία, την Ελλάδα (από τις 29 Ιουλίου 2015), την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία (από τις 22 Μαΐου 2014), το Λουξεμβούργο, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, την Αυστρία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία, και ορίζει ότι οι σύζυγοι μπορούν να επιλέξουν με κοινή συμφωνία το δίκαιο που θα είναι εφαρμοστέο σε περίπτωση διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό είναι ένα από τα ακόλουθα δίκαια:

• το δίκαιο του κράτους της συνήθους διαμονής των συζύγων κατά τον χρόνο σύναψης της συμφωνίας ή
• το δίκαιο του κράτους της τελευταίας συνήθους διαμονής των συζύγων, υπό την προϋπόθεση ότι ο ένας εξ αυτών εξακολουθεί να διαμένει εκεί κατά τον χρόνο σύναψης της συμφωνίας ή
• το δίκαιο του κράτους της ιθαγένειας ενός εκ των συζύγων κατά τον χρόνο σύναψης της συμφωνίας ή
• το δίκαιο του δικάζοντος δικαστηρίου.

Δυνάμει του ίδιου κανονισμού, ελλείψει επιλογής σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, το διαζύγιο και ο δικαστικός χωρισμός υπόκεινται στο δίκαιο του κράτους:

• της συνήθους διαμονής των συζύγων κατά τον χρόνο υποβολής αγωγής στο δικαστήριο ή, ελλείψει αυτής,
• της τελευταίας συνήθους διαμονής των συζύγων, υπό την προϋπόθεση ότι η διαμονή αυτή δεν έπαυσε να υφίσταται ένα έτος και πλέον πριν από την υποβολή αγωγής στο δικαστήριο και εφόσον ο ένας εκ των συζύγων εξακολουθεί να διαμένει στο συγκεκριμένο κράτος κατά τον χρόνο υποβολής αγωγής στο δικαστήριο ή, ελλείψει αυτής,
• της ιθαγένειας των δύο συζύγων κατά τον χρόνο υποβολής αγωγής στο δικαστήριο ή, ελλείψει αυτής,
• του επιληφθέντος δικαστηρίου.

Όταν δεν εφαρμόζεται ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1259/2010, το διαζύγιο και ο δικαστικός χωρισμός διέπονται από το δίκαιο του Λουξεμβούργου ως ακολούθως:

• από το εθνικό δίκαιο των συζύγων, εφόσον έχουν κοινή ιθαγένεια
• από το δίκαιο του τόπου της κοινής πραγματικής κατοικίας, εφόσον έχουν διαφορετικές ιθαγένειες
• από το δίκαιο του δικάζοντος δικαστηρίου, όταν οι σύζυγοι έχουν διαφορετική ιθαγένεια και δεν έχουν κοινή πραγματική κατοικία.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Φυλλάδιο: Le divorce au Grand-Duché de Luxembourg (Το διαζύγιο στο Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου)

LEGILUX

Διαδικτυακή πύλη για τη δικαιοσύνη.

 

Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.

Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.