Divorzju u separazzjoni legali

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Sabiex jinkiseb divorzju trid tiġi ppreżentata talba għal divorzju fil-qorti reġjonali (sąd okręgowy) li jkollha ġuriżdizzjoni fuq l-aħħar residenza komuni tal-konjuġi. Il-qorti tagħti sentenza wara seduta ta’ smigħ. Deċiżjoni li tkun ittieħdet qabel dwar separazzjoni ma hijiex kundizzjoni biex jinkiseb divorzju. Iż-żwieġ irid jinstab li jkun sfaxxa kompletament u b’mod definittiv.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Ir-raġunijiet għal divorzju huma li ż-żwieġ ikun sfaxxa kompletament u b'mod definittiv. Iridu jiġu ssodisfati ż-żewġ kundizzjonijiet (l-Artikolu 56(1) tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela – “KRiO”).

Madankollu, anki jekk iż-żwieġ ikun sfaxxa kompletament u b’mod definittiv, id-divorzju ma jistax jiġi ddikjarat jekk dan ikun jagħmel ħsara lill-interess ta’ wlied minuri li jkunu twieldu fiż-żwieġ, jew jekk ikun inkompatibbli mar-regoli tal-ħajja komunitarja għal raġunijiet oħra. Id-divorzju lanqas ma jkun ammissibbli meta t-talba tiġi ppreżentata mill-konjuġi li jkun l-uniku responsabbli għall-falliment taż-żwieġ, sakemm il-konjuġi l-ieħor ma jkunx jaqbel mad-divorzju jew ir-rifjut li jagħti l-kunsens tiegħu għad-divorzju jkun, fiċ-ċirkostanzi, inkompatibbli mar-regoli soċjali tal-ħajja komunitarja.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Konjuġi ddivorzjat li jkun biddel kunjomu meta żżewweġ, jista’ jmur lura għall-kunjom li kellu qabel iż-żwieġ fi żmien tliet xhur minn meta d-digriet tad-divorzju jsir finali. Biex dan isir, trid tiġi ppreżentata dikjarazzjoni lill-kap tal-uffiċċju tar-reġistru jew lil konslu. Barra minn hekk, konjuġi li jkun iddivorzjat jista’ jerġa’ jiżżewweġ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Maż-żwieġ il-liġi tistabbilixxi l-proprjetà konġunta tal-konjuġi (sjieda konġunta statutorja), li tkopri l-proprjetà li tkun inkisbet minn konjuġi wieħed jew mit-tnejn flimkien matul is-sjieda konġunta statutorja (il-proprjetà konġunta). Il-proprjetà li ma tkunx koperta minn sjieda konġunta statutorja tikkostitwixxi l-proprjetà personali ta’ kull wieħed mill-konjuġi. Fuq talba ta’ wieħed mill-konjuġi, il-qorti tista’ taqsam il-proprjetà konġunta fid-digriet tad-divorzju sakemm id-diviżjoni tal-proprjetà ma tikkawżax dewmien eċċessiv fil-proċedimenti. Iż-żewġ konjuġi jkollhom sehem indaqs mill-proprjetà konġunta. Għal raġunijiet importanti, madankollu, kull wieħed mill-konjuġi jista’ jitlob li l-qorti taqsam il-proprjetà konġunta skont kemm kull konjuġi jkun ikkontribwixxa biex tinkiseb dik il-proprjetà.

Jekk il-konjuġi jikkondividu l-akkomodazzjoni, il-qorti tiddetermina fid-digriet tad-divorzju kif l-akkomodazzjoni għandha tintuża għall-perjodu li matulu l-konjuġi ddivorzjati jkomplu jikkondividu din l-akkomodazzjoni. F’ċirkostanzi straordinarji fejn wieħed mill-konjuġi jagħmel il-koabitazzjoni impossibbli minħabba l-imġieba manifestament kundannabbli tagħhom, il-qorti tista’ tordna li dan jitkeċċa fuq talba tal-konjuġi l-ieħor.

Jekk iż-żewġ konjuġi jitolbu dan, il-qorti tista’ tiddeċiedi wkoll fid-digriet tad-divorzju li taqsam l-akkomodazzjoni kondiviża jew li tassenja l-akkomodazzjoni lil wieħed mill-konjuġi jekk il-konjuġi l-ieħor jaqbel li jitlaq minnha mingħajr ma jingħata akkomodazzjoni alternattiva u faċilitajiet sostituttivi, sakemm ikun possibbli li l-akkomodazzjoni tinqasam jew tiġi assenjata b’dan il-mod. Meta tkun qed tiddeċiedi dwar l-akkomodazzjoni kondiviża, il-qorti tqis, l-ewwel u qabel kollox, il-bżonnijiet tal-ulied minuri u dawk tal-konjuġi li lilu tiġi fdata r-responsabbiltà ta’ ġenitur.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

F’digriet ta’ divorzju l-qorti tiddeċiedi dwar ir-responsabbiltà tal-ġenituri għall-ulied minuri kollha taż-żewġ konjuġi u dwar il-kuntatt bejn il-ġenituri u t-tfal. Il-qorti tiddetermina wkoll l-ammont li jrid jitħallas minn kull konjuġi għall-manteniment u t-trobbija tat-tfal. Il-qorti tqis ukoll ftehim bil-miktub bejn il-konjuġi dwar il-mod li bih tkun se tiġi eżerċitata r-responsabbiltà tal-ġenituri u l-arranġamenti ta’ kuntatt mal-wild minuri wara d-divorzju, sakemm il-ftehim ikun fl-aħjar interess tal-wild minuri. L-aħwa għandhom jitrabbew flimkien sakemm ma jkunx meħtieġ mod ieħor fl-aħjar interess tagħhom.

Fin-nuqqas ta’ ftehim bejn il-konjuġi, il-qorti, filwaqt li tqis id-dritt tal-wild minuri li jitrabba miż-żewġ ġenituri, tiddeċiedi dwar il-mod li bih ir-responsabbiltà tal-ġenituri għandha tiġi eżerċitata b’mod konġunt kif ukoll dwar l-arranġamenti ta’ kuntatt wara d-divorzju. Il-qorti tista’ tafda l-eżerċizzju tar-responsabbiltà tal-ġenituri lil ġenitur wieħed, u tillimita r-responsabbiltà tal-ġenitur l-ieħor għal obbligi u drittijiet speċifiċi fir-rigward tal-wild minuri, jekk dan ikun fl-aħjar interess tal-wild minuri.

Il-qorti tista’ ma tiddeċidix dwar l-arranġamenti ta’ kuntatt, jekk iż-żewġ konjuġi jitolbu dan.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Konjuġi ddivorzjat li jinstab li ma kienx unikament responsabbli għall-isfaxxar taż-żwieġ u li jkun jinsab f’diffikultajiet finanzjarji jista’ jitlob mingħand il-konjuġi l-ieħor manteniment li jikkorrispondi għall-ħtiġijiet raġonevoli tiegħu u għall-kapaċitajiet finanzjarji tal-konjuġi l-ieħor.

Jekk wieħed mill-konjuġi jinstab li kien l-uniku responsabbli għall-isfaxxar taż-żwieġ u d-divorzju jkun ifisser deterjorament sostanzjali tas-sitwazzjoni finanzjarja tal-konjuġi l-ieħor, il-qorti tista’ tordna, wara talba tal-konjuġi mhux responsabbli, li l-konjuġi li jkun l-uniku responsabbli għall-isfaxxar taż-żwieġ jikkontribwixxi għall-bżonnijiet raġonevoli tal-konjuġi mhux responsabbli, anki jekk dan tal-aħħar ma jkollux diffikultajiet finanzjarji.

L-obbligu ta’ manteniment ta’ konjuġi jiskadi meta l-konjuġi jerġa’ jiżżewweġ. Madankollu, meta konjuġi ddivorzjat li ma jkunx instab responsabbli għall-falliment taż-żwieġ ikun obbligat iħallas il-manteniment, l-obbligu tal-manteniment jiskadi wkoll ħames snin mid-digriet tad-divorzju, sakemm il-qorti ma testendix dan il-perjodu ta’ ħames snin, fuq talba tal-persuna intitolata għall-manteniment, minħabba ċirkostanzi eċċezzjonali.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Din hija separazzjoni formali, jiġifieri tiġi deċiża mill-qorti skont l-Artikoli 1 sa 6 tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela (KRiO).

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-kundizzjoni għal separazzjoni hija jekk jinstab li żwieġ ikun sfaxxa kompletament. Madankollu, anki jekk iż-żwieġ ikun sfaxxa kompletament, deċiżjoni dwar is-separazzjoni ma tistax tingħata jekk dan ikun jagħmel ħsara lill-interess ta’ wlied minuri li jkunu twieldu fiż-żwieġ, jew jekk is-separazzjoni tkun inkompatibbli mar-regoli tal-ħajja komunitarja għal raġunijiet oħra. Jekk il-konjuġi ma jkollhomx ulied minorenni bejniethom, il-qorti tista’ toħroġ deċiżjoni ta’ separazzjoni jekk jitolbuha ż-żewġ partijiet.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Il-konsegwenzi legali ta’ separazzjoni huma, bħala regola, l-istess bħal dawk ta’ divorzju. Madankollu, konjuġi sseparat ma jistax jerġa’ jiżżewweġ.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

“Annullament taż-żwieġ” tfisser il-kanċellazzjoni ta’ kull effett ta’ żwieġ b’effett retroattiv. Iż-żwieġ jiġi ttrattat daqs li kieku qatt ma eżista. L-unika eċċezzjoni hija li l-ulied minn żwieġ annullat iżommu l-istatus ta’ tfal imwielda fi żwieġ.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ir-raġunijiet biex jiġi annullat żwieġ huma elenkati fil-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela (KRiO, jiġifieri:

• xi ħadd mill-konjuġi jkun taħt l-età taż-żwieġ (l-Artikolu 10 KRiO),
• xi ħadd mill-konjuġi jkun kompletament legalment inabilitat (l-Artikolu 11 KRiO),
• xi ħadd mill-konjuġi jkollu mard mentali jew diżabilità intellettwali (l-Artikolu 12 tal-KRiO),
• xi ħadd mill-konjuġi jkun diġà miżżewweġ lil persuna oħra (l-Artikolu 13 KRiO),
• il-konjuġi jkunu relatati b’parentela lineari, kollaterali mid-demm, (aħwa, inklużi aħwa minn żwieġ ieħor u aħwa li twieldu barra miż-żwieġ) jew b’affinità lineari (l-Artikolu 14 KRiO). Madankollu, għal raġunijiet importanti, il-qorti tista’ tippermetti lill-qraba b’affinità li jiżżewġu,
• il-konjuġi jkunu relatati b’adozzjoni (l-Artikolu 15 KRiO),
• tkun ġiet ippreżentata dikjarazzjoni li, fil-mument taż-żwieġ, xi ħadd mill-konjuġi ma kienx kapaċi, għal kwalunkwe raġuni, li jesprimi konxjament ir-rieda tiegħu, kien żbaljat dwar l-identità tal-parti l-oħra jew kien taħt theddida illegali (l-Artikolu 15(1) KRiO),
• jekk żwieġ ikun sar bi prokura, il-parti awtorizzanti tista’ titlob li ż-żwieġ jiġi annullat jekk ma tkunx inħarġet deċiżjoni tal-qorti li tippermetti li ż-żwieġ jiġi ċċelebrat permezz ta’ prokura, jew jekk il-prokura kienet invalida jew effettivament revokata. Huwa impossibbli madankollu li wieħed jinvoka din ir-raġuni għal annullament, jekk il-konjuġi jkunu jgħixu flimkien.

Kull waħda mill-kawżi msemmijin hawn fuq trid tkun eżistiet meta jkun ġie kkuntrattat iż-żwieġ. Barra minn hekk, jekk ir-raġunijiet għall-annullament ma jibqgħux japplikaw, żwieġ ikkuntrattat ma jistax jiġi annullat irrispettivament minn jekk tali raġunijiet ikunux eżistew qabel.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Sentenza li tannulla iż-żwieġ hija kostituttiva u jkollha konsegwenzi għal partijiet terzi (erga omnes). Hemm żewġ tipi ta’ konsegwenzi:

• ex tunc, jiġifieri konsegwenzi li jmorru lura għad-data meta jkun ġie kkuntrattat iż-żwieġ, pereżempju, il-konjuġi jmorru lura għall-istat ċivili li kellhom qabel iżżewġu u jaqilbu għall-kunjom li kellhom qabel, il-konjuġi u l-familja tal-konjuġi l-ieħor ma jibqgħux jiġu minn xulxin b’affinità u s-suċċessjoni testamentarja ma tkunx possibbli;
• ex nunc, jiġifieri konsegwenzi li jirriżultaw biss wara li s-sentenza li tannulla ż-żwieġ issir finali, pereżempju, rigward ir-relazzjonijiet ta’ proprjetà.

Il-konsegwenzi tal-annullament taż-żwieġ għar-relazzjoni bejn il-konjuġi u t-tfal miż-żwieġ tagħhom u għar-relazzjonijiet ta’ proprjetà bejn il-konjuġi huma rregolati mir-regoli rilevanti tad-divorzju, fejn il-konjuġi li jkun iżżewweġ b’mala fide jiġi ttrattat bl-istess mod bħall-konjuġi responsabbli għall-isfaxxar taż-żwieġ.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-konjuġi fil-Polonja jistgħu jirrikorru għall-medjazzjoni tal-familja. L-għanijiet ewlenin tagħha huma li l-kunflitti bejn il-konjuġi jiġu solvuti biex jiġi evitat id-divorzju jew is-separazzjoni. Madankollu, jekk dan ikun impossibbli, il-medjazzjoni hija mfassla biex tasal bonarjament għat-termini tad-divorzju (kwistjonijiet ta’ proprjetà, indukrar tat-tfal). Is-servizzi ta’ medjazzjoni huma pprovduti prinċipalment minn organizzazzjonijiet, fondazzjonijiet u assoċjazzjonijiet mhux governattivi. Il-konjuġi jistgħu jibbenefikaw ukoll minn diversi forom ta' terapija għall-familja, għajnuna ta’ psikologi, psikoterapisti, gruppi ta’ sostenn, eċċ. Il-medjazzjoni hija wkoll possibbli meta l-proċedimenti tal-qorti jkunu pendenti.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-rikorsi għad-divorzju, is-separazzjoni jew l-annullament taż-żwieġ iridu jiġu ppreżentati fil-qorti reġjonali (sąd okręgowy) li jkollha l-ġuriżdizzjoni fuq l-aħħar post ta’ residenza komuni tal-konjuġi. Fin-nuqqas ta’ tali qorti, ir-rikorsi jridu jiġu ppreżentati fil-qorti reġjonali (sąd okręgowy) li jkollha ġuriżdizzjoni fuq l-aħħar post ta’ residenza tar-rikorrent.

Rikorsi bħal dawn huma soġġetti għal tariffa tal-qorti.

Id-dokumenti li ġejjin għandhom jiġu mehmuża mar-rikors: kopji tad-dokumenti tal-istat ċivili (ċertifikat taż-żwieġ, ċertifikati tat-twelid tat-tfal), il-prokura mogħtija lill-avukat (jekk parti tkun ħatret avukat tal-għażla tagħha) u ċertifikati oħra li jistgħu jkunu rilevanti għall-każ (ċertifikati mediċi, ċertifikati uffiċjali), deċiżjonijiet amministrattivi, eċċ.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Iva. Parti li s-sitwazzjoni finanzjarja tagħha ma tippermettilhiex li tħallas it-tariffa meħtieġa tista’ titlob lill-qorti biex tiġi eżentata milli tħallas l-ispejjeż tal-qorti kollha jew parti minnhom, u tista’ wkoll titlob lill-qorti biex taħtar rappreżentant għaliha.

Persuna li tapplika għal eżenzjoni sħiħa jew parzjali mill-ispejjeż tal-qorti jew għal rappreżentant maħtur mill-qorti trid tehmeż mar-rikors dikjarazzjoni tas-sitwazzjoni finanzjarja tagħha (fuq formola apposta, li tinġieb mill-qorti), provi tal-qligħ (dħul) u informazzjoni oħra dwar il-proprjetà u ċ-ċirkostanzi familjari.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva, f'dawn il-każijiet kollha huwa possibbli li jsir appell fil-qorti tat-tieni istanza. Il-konjuġi jistgħu jikkontestaw id-deċiżjonijiet tal-qrati reġjonali fil-qrati tal-appell.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

F’konformità mar-Regolament tal-Kunsill (UE) 2019/1111 tal-25 ta’ Ġunju 2019 dwar il-ġuriżdizzjoni, ir-rikonoxximent u l-infurzar ta’ deċiżjonijiet fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbiltà tal-ġenituri, u dwar sekwestru internazzjonali ta’ minuri (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ “Ir-Regolament Brussell IIb”), tali deċiżjonijiet jiġu rikonoxxuti awtomatikament fil-Polonja mingħajr il-ħtieġa ta’ xi proċedura ta’ rikonoxximent speċjali (l-Artikolu 30 et seq. tar-Regolament Brussell IIb).

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Kwalunkwe parti interessata tista’ tippreżenta rikors għal deċiżjoni li tikkonferma li ma jkunx hemm l-ebda raġuni biex jiġi miċħud ir-rikonoxximent ta’ sentenza (l-Artikolu 30(3) tar-Regolament Brussell IIb). Fil-Polonja, rikorsi bħal dawn jiġu ppreżentati fil-qrati reġjonali (sąd okręgowy). Il-ġuriżdizzjoni territorjali ġiet iddeterminata skont l-Artikolu 103 tar-Regolament Brussell IIb. Din l-informazzjoni tinsab fil-paġni web tal-ġustizzja elettronika.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-Polonja hija parti għal ħafna ftehimiet internazzjonali li jirregolaw il-kwistjoni ta’ hawn fuq. Dawn ir-regoli jieħdu preċedenza fuq id-dritt internazzjonali privat Pollakk. Għaldaqstant, regoli differenti jistgħu jkunu applikabbli kull meta l-konjuġi jkunu ta' nazzjonalitajiet differenti. Fin-nuqqas ta’ ftehim internazzjonali, japplika l-Att dwar id-Dritt Internazzjonali Privat tal-4 ta’ Frar 2011 (Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe). F’konformità mal-Artikolu 54 ta’ dan l-Att, ix-xoljiment ta’ żwieġ huwa rregolat mil-liġi nazzjonali komuni tal-konjuġi fil-mument tas-sottomissjoni tat-talba għax-xoljiment taż-żwieġ. Meta l-konjuġi ma jkollhomx liġi nazzjonali komuni, il-liġi applikabbli tkun il-liġi tal-pajjiż fejn iż-żewġ konjuġi jkunu domiċiljati fiż-żmien meta jippreżentaw talba għax-xoljiment. Meta l-konjuġi ma jkollhomx domiċilju komuni fil-mument tat-talba għax-xoljiment, il-liġi applikabbli tkun il-liġi tal-pajjiż li l-konjuġi kellhom l-aħħar residenza abitwali komuni tagħhom fih, dment li din tibqa’ r-residenza abitwali ta’ wieħed mill-konjuġi. F’każijiet oħra, ix-xoljiment taż-żwieġ huwa rregolat mil-liġi Pollakka.

 

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.