

Στο γαλλικό δίκαιο, ο όρος «υποχρέωση διατροφής» αναφέρεται στην υποχρέωση που επιβάλλεται από τον νόμο προς πρόσωπο που διαθέτει τα μέσα να καλύψει τις ανάγκες ενός άλλου προσώπου με το οποίο συνδέεται με δεσμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγένειας. Ως εκ τούτου, διατροφή μπορούν να λάβουν διάφορα πρόσωπα, και ιδίως τα εξής:
Ο νόμος δεν ορίζει όριο ηλικίας για τη διατροφή των τέκνων: Η υποχρέωση των γονέων να συντηρούν και να παρέχουν εκπαίδευση στο τέκνο δεν παύει αυτοδικαίως με την ενηλικίωση του τέκνου (άρθρο 371-2 του αστικού κώδικα). Πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ των εξής δύο περιόδων:
Η συνεισφορά μπορεί να καταβάλλεται εν όλω ή εν μέρει στα χέρια του ενήλικου τέκνου.
Εάν η διατροφή δεν καταβληθεί αυτοβούλως, ο δικαιούχος της διατροφής, ο εκπρόσωπός του ή το πρόσωπο που έχει αναλάβει κατά κύριο λόγο τη φροντίδα του δικαιούχου θα πρέπει να προσφύγει στο δικαστήριο ζητώντας να καθοριστεί η διατροφή και να υποχρεωθεί ο υπόχρεος στην καταβολή της.
Το αίτημα καταβολής διατροφής μπορεί να είναι το κύριο αντικείμενο της δίκης, ή να διατυπωθεί, για παράδειγμα, στο πλαίσιο διαδικασίας διαζυγίου ή καθορισμού των λεπτομερειών άσκησης της γονικής μέριμνας.
Για τα αιτήματα καταβολής διατροφής μεταξύ ενηλίκων, ο αιτών πρέπει να αποδείξει ότι βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης και ότι αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες διατροφής του. Ωστόσο, εάν ο δικαιούχος αθετεί και ο ίδιος σημαντικά τις υποχρεώσεις του προς τον υπόχρεο, ο δικαστής μπορεί να απαλλάξει τον τελευταίο από την υποχρέωση καταβολής διατροφής εν όλω ή εν μέρει (άρθρο 207 του αστικού κώδικα).
Στο γαλλικό δίκαιο, ο ανήλικος δεν θεωρείται δικαιούχος διατροφής: Δικαιούχος διατροφής θεωρείται μόνο ο γονέας ή ο τρίτος που αναλαμβάνει μ’ αυτήν την ιδιότητα την επιμέλεια του ανηλίκου και που μπορεί να στραφεί κατά του άλλου γονέα ή κατά των γονέων με σκοπό τον προσδιορισμό διατροφής για την εκπαίδευση και τη συντήρηση του τέκνου.
Οι υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας μπορούν να ενεργούν αντί και για λογαριασμό του δικαιούχου διατροφής σε περίπτωση απραξίας αυτού, βάσει του άρθρου 205 του αστικού κώδικα (άρθρο L 132-7 του κώδικα κοινωνικής δράσης και οικογενειακών υποθέσεων).
Τα νοσοκομεία και τα δημόσια ιδρύματα υγείας/ιδρύματα υποδοχής έχουν δικαίωμα να στραφούν απευθείας κατά των υπόχρεων διατροφής προς νοσηλευόμενα πρόσωπα (άρθρο L6145-11 του κώδικα δημόσιας υγείας).
Πρόσωπο που βρίσκεται υπό κηδεμονία πρέπει να εκπροσωπείται από τον κηδεμόνα του (άρθρο 475 του αστικού κώδικα).
Η αγωγή υποβάλλεται ενώπιον του δικαστή οικογενειακών υποθέσεων του πολυμελούς πρωτοδικείου (tribunal de grande instance) (άρθρο L. 213-3 του κώδικα περί οργάνωσης των δικαστηρίων).
Με την επιφύλαξη της εφαρμογής των διατάξεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 4/2009 του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2008, για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων και τη συνεργασία σε θέματα υποχρεώσεων διατροφής, το άρθρο 1070 του γαλλικού κώδικα πολιτικής δικονομίας προβλέπει ότι αρμόδιο δικαστήριο οικογενειακών υποθέσεων είναι:
Σε περίπτωση από κοινού αίτησης, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ενός εκ των μερών και επιλέγεται από τα μέρη.
Ωστόσο, όταν η διαφορά αφορά μόνο την καταβολή διατροφής, τη συνεισφορά για τη συντήρηση και την εκπαίδευση του τέκνου, τη συνεισφορά στα βάρη του γάμου ή αντισταθμιστική παροχή, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του δικαιούχου συζύγου ή του γονέα που έχει αναλάβει κατά κύριο λόγο τη φροντίδα των τέκνων, ακόμα και ενηλίκων.
Η διαδικασία είναι προφορική και η εκπροσώπηση δεν είναι υποχρεωτική: ο αιτών μπορεί να εμφανιστεί αυτοπροσώπως ενώπιον του δικαστή με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
Η διαδικασία κινείται με κλήτευση (παρέμβαση δικαστικού επιμελητή) ή με απλή αίτηση προς το δικαστήριο.
Εάν ζητείται διατροφή στο πλαίσιο διαδικασίας διαζυγίου, ο αιτών πρέπει να εκπροσωπείται από δικηγόρο.
Στην πρωτόδικη διαδικασία δεν επιβάλλονται τέλη. Στη δευτεροβάθμια διαδικασία, καταβάλλεται τέλος 225 ευρώ.
Ο αιτών μπορεί να λάβει νομική αρωγή (ευεργέτημα πενίας), υπό ορισμένες προϋποθέσεις ως προς τους πόρους του.
Η συνεισφορά στη συντήρηση και την εκπαίδευση του τέκνου μπορεί να λάβει τις ακόλουθες μορφές:
Η συνεισφορά υπολογίζεται σε συνάρτηση με τους πόρους του κάθε γονέα και τις ανάγκες του τέκνου. Από το 2010, το υπουργείο δικαιοσύνης δημοσιεύει καθαρά ενδεικτικό πίνακα αναφοράς, ο οποίος καταρτίζεται σε συνάρτηση με τα έσοδα του υπόχρεου και του δικαιούχου, του αριθμού των συντηρούμενων τέκνων και του εύρους του δικαιώματος επικοινωνίας και φιλοξενίας. Ο δικαστής προβλέπει συστηματικά στην απόφασή του την τιμαριθμική προσαρμογή της διατροφής (βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή για νοικοκυριά σε αστικές περιοχές).
Άλλες κατηγορίες διατροφής:
Για τον καθορισμό του ύψους της συνεισφοράς συζύγου στα βάρη του γάμου, ο δικαστής πρέπει να λάβει υπόψη το σύνολο των βαρών του οικείου προσώπου τα οποία αντιστοιχούν σε χρήσιμες ή αναγκαίες δαπάνες. Η συνεισφορά συνίσταται σε χρηματική παροχή, σε ανάληψη δανείου ή ακόμα και σε διαμονή στη συζυγική οικία.
Στην περίπτωση της διατροφής προς σύζυγο λόγω διαζυγίου στο πλαίσιο του καθήκοντος αρωγής, μπορεί να προβλεφθεί η ανάληψη του συνόλου ή μέρους των μηναίων δόσεων δανείου ωστόσο, τα δικαστήρια δείχνουν προτίμηση για τη μηνιαία καταβολή. Η παροχή αυτή καθορίζεται σύμφωνα με το βιοτικό επίπεδο το οποίο μπορεί να διεκδικήσει ο/η σύζυγος που ζητά τη διατροφή, λαμβάνοντας υπόψη τα μέσα του/της άλλου/-ης συζύγου.
Διατροφή που καταβάλλεται στους γονείς του άλλου συζύγου και στους ανιόντες αντιστοιχεί μόνο στο επίπεδο ανάγκης του αιτούντος και στην περιουσία του υπόχρεου. Το δικαστήριο μπορεί, ακόμα και αυτεπαγγέλτως και ανάλογα με τις περιστάσεις της υπόθεσης, να εξαρτήσει τη διατροφή από ρήτρα διακύμανσης, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 208 του αστικού κώδικα).
Είναι πάντα δυνατή η αναθεώρηση του ύψους της διατροφής, με την επιφύλαξη ότι ο αιτών θα τη δικαιολογήσει με βάση νέα στοιχεία που επηρεάζουν τους πόρους του δικαιούχου και/ή του υπόχρεου και/ή τις ανάγκες του παιδιού/του υπόχρεου.
Ο αστικός κώδικας δεν προκρίνει καμία μέθοδο πληρωμής. Οι όροι πληρωμής μπορούν να καθοριστούν με συμφωνία μεταξύ των μερών. Εάν δεν υπάρχει σχετική συμφωνία, ο δικαστής καθορίζει τους όρους πληρωμής στην απόφασή του.
Η διατροφή καταβάλλεται απευθείας στον δικαιούχο ή στην υπηρεσία, στο νοσοκομείο, στο δημόσιο ίδρυμα υποδοχής ή στο ίδρυμα υγείας το οποίο προσέφυγε στο δικαστήριο αντί και για λογαριασμό του δικαιούχου.
Σε ό,τι αφορά τη συμβολή στη συντήρηση του τέκνου, πρέπει να σημειωθεί ότι η διατροφή μπορεί να αντικατασταθεί, εν όλω ή εν μέρει, από την καταβολή χρηματικού ποσού σε διαπιστευμένο φορέα ο οποίος είναι επιφορτισμένος να καταβάλλει στο τέκνο τιμαριθμικά προσαρμοζόμενη πρόσοδο (άρθρο 373-2-3 του αστικού κώδικα). Ο δικαστής μπορεί να αποφασίσει επίσης την απευθείας καταβολή της διατροφής στο ανήλικο τέκνο.
Ο δικαιούχος που διαθέτει εκτελεστό τίτλο μπορεί να επισπεύσει μέτρα εκτέλεσης επί της περιουσίας του υπόχρεου μέσω δικαστικού επιμελητή (με την εξαίρεση κατάσχεσης ακινήτου ή αμοιβών, για την οποία απαιτείται προηγούμενη δικαστική απόφαση). Για να βρει τις απαραίτητες πληροφορίες για τον εντοπισμό του υπόχρεου ή της περιουσίας του, ο δικαστικός επιμελητής διαθέτει ευρείες εξουσίες έρευνας ενώπιον των διοικητικών αρχών.
Οι κύριες διαδικασίες εκτέλεσης στις οποίες μπορεί να καταφύγει ο δικαιούχος διατροφής είναι οι ακόλουθες:
Τα έξοδα του δικαστικού επιμελητή βαρύνουν εξ ολοκλήρου τον υπόχρεο διατροφής.
Στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, ο υπόχρεος μπορεί να καταδικαστεί για εγκατάλειψη οικογένειας. Το αδίκημα αυτό επισύρει φυλάκιση δύο ετών και χρηματική ποινή 15.000 ευρώ (άρθρο 227-3 του ποινικού κώδικα).
Σε υποθέσεις διατροφής, κάθε οφειλόμενη πληρωμή υπόκειται σε πενταετή παραγραφή που υπολογίζεται από την εκάστοτε προθεσμία καταβολής (άρθρο 2224 του αστικού κώδικα).
Η διαδικασία απευθείας καταβολής δεν μπορεί να εφαρμοστεί για ποσό η καταβολή του οποίου έχει καθυστερήσει για περισσότερο από έξι μήνες. Τούτο όμως δεν αποκλείει τη χρήση άλλων μέσων εκτέλεσης για την είσπραξη παλαιότερων ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Οι διαδικασίες εκτέλεσης περιορίζονται στις αναγκαίες για την είσπραξη της απαίτησης ενέργειες και δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση κατά την επιλογή των σχετικών μέτρων.
Ορισμένα πράγματα χαρακτηρίζονται ακατάσχετα από τον νόμο: διατροφές, κινητά πράγματα που είναι απαραίτητα για τη διαβίωση και την εργασία του οφειλέτη, αντικείμενα απαραίτητα σε άτομα με αναπηρία, ορισμένα ελάχιστα κοινωνικά επιδόματα και οικογενειακές παροχές. Ακατάσχετα είναι επίσης ποσά σε τραπεζικό λογαριασμό ύψους έως και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα (revenu de solidarité active) όπως αυτό ορίζεται για ένα πρόσωπο. Σε περίπτωση κατάσχεσης αμοιβών, το κατασχέσιμο ποσό προσδιορίζεται σε συνάρτηση με το ύψος της αμοιβής και των συντηρούμενων προσώπων του υπόχρεου.
Οι φορείς που καταβάλλουν οικογενειακές παροχές μπορούν να υποκαταστήσουν δικαιούχο διατροφής στα δικαιώματά του υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Στην περίπτωση αυτή, μπορούν να κινήσουν διαδικασία στο όνομα και για λογαριασμό του δικαιούχου. Επιπλέον, εάν οι ιδιωτικές διαδικασίες εκτέλεσης είναι ατελέσφορες, είναι εφικτό να απευθυνθούν στον εισαγγελέα ώστε να κινήσει, μέσω του οργάνου είσπραξης δημόσιων εσόδων, διαδικασίες δημόσιας ανάκτησης χρέους.
Οι φορείς που καταβάλλουν οικογενειακές παροχές μπορούν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να καταβάλουν στον δικαιούχο επίδομα οικογενειακής στήριξης ως προκαταβολή επί της οφειλόμενης διατροφής.
Εάν ο υπόχρεος κατοικεί στο εξωτερικό και ο δικαιούχος στη Γαλλία, ο δικαιούχος μπορεί να απευθυνθεί στο γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής του Υπουργείου Εξωτερικών και Διεθνούς Ανάπτυξης της Γαλλίας. Το εν λόγω γραφείο θα επικοινωνήσει με την κεντρική αρχή του κράτους διαμονής του υπόχρεου προκειμένου να προβεί στην είσπραξη της απαίτησης.
Ο δικαιούχος μπορεί επίσης να επικοινωνήσει με το γαλλικό ταμείο οικογενειακών επιδομάτων (CAF), το οποίο μπορεί να του παράσχει οικονομική στήριξη σε που ο υπόχρεος αθετήσει τις υποχρεώσεις του, ακόμα και στην περίπτωση που ο υπόχρεος βρίσκεται στο εξωτερικό.
Η επικοινωνία με τη γαλλική κεντρική αρχή μπορεί να γίνει ταχυδρομικώς, τηλεφωνικώς ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο:
Ministère de l'Europe et des affaires étrangères (Υπουργείο Ευρώπης και Εξωτερικών Υποθέσεων)
Bureau de recouvrement des créances alimentaires (γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής)
27, rue de la Convention
CS 91533
75732 Paris Cedex 15
Τηλ.: + 33 (0) 1 43 17 90 01
Φαξ: +33 (0)1 43 17 81 97
Ηλ. ταχυδρομείο: obligation.alimentaire@diplomatie.gouv.fr
Εάν ο υπόχρεος κατοικεί στη Γαλλία και ο δικαιούχος στο εξωτερικό, ο δικαιούχος θα πρέπει να επικοινωνήσει με την κεντρική αρχή του κράτους στο οποίο κατοικεί. Στη συνέχεια, η αιτούσα κεντρική αρχή θα επικοινωνήσει με τη γαλλική κεντρική αρχή (γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής του Υπουργείου Εξωτερικών), η οποία και θα λάβει τα αναγκαία μέτρα για την είσπραξη της οφειλής.
Ο δικαιούχος που διαθέτει εκτελεστή απόφαση μπορεί επίσης να αναθέσει απευθείας σε δικαστικό επιμελητή την είσπραξη της απαίτησής του (χωρίς τη μεσολάβηση των κεντρικών αρχών). Στην περίπτωση αυτή, δεν μπορεί να ζητήσει τη συνδρομή της κεντρικής αρχής.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, ελλείψει δικαστικής απόφασης που να προσδιορίζει τον λόγο της διατροφής, η κεντρική αρχή του αιτούντος κράτους μέλους μπορεί να διαβιβάσει αίτηση για λήψη απόφασης στο γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής, ζητώντας τον καθορισμό του λόγου της διατροφής με απόφαση γαλλικού δικαστηρίου (παράρτημα VII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 4/2009).
Η επικοινωνία με τη γαλλική κεντρική αρχή μπορεί να γίνει ταχυδρομικώς, τηλεφωνικώς ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο:
Ministère de l'Europe et des affaires étrangères (Υπουργείο Ευρώπης και Εξωτερικών Υποθέσεων)
Bureau de recouvrement des créances alimentaires (γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής)
27, rue de la Convention
CS 91533
75732 Paris Cedex 15
Τηλ.: + 33 (0) 1 43 17 90 01
Φαξ: +33 (0)1 43 17 81 97
Ηλ. ταχυδρομείο: obligation.alimentaire@diplomatie.gouv.fr
Εάν ο δικαιούχος αποφασίσει να χρησιμοποιήσει απευθείας τις υπηρεσίες δικαστικού επιμελητή, μπορεί να βρει τα σχετικά στοιχεία επικοινωνίας στην ενότητα «Εξεύρεση δικαστικού επιμελητή» (Trouver un huissier) ή στην ιστοσελίδα του εθνικού επιμελητηρίου δικαστικών επιμελητών (Chambre nationale des huissiers de justice).
Ναι.
Άνευ αντικειμένου.
Το ευεργέτημα της πενίας μπορεί να είναι πλήρες ή μερικό. Παρέχεται:
Η νομική αρωγή περιλαμβάνει, στη Γαλλία, την αμοιβή του δικηγόρου που ορίζεται με την απόφαση νομικής αρωγής για τη δικαστική διαδικασία, καθώς και την αμοιβή του δικαστικού επιμελητή που ορίζεται από την ίδια την απόφαση για τη διαδικασία είσπραξης της απαίτησης.
Οι αιτήσεις νομικής αρωγής που σχετίζονται με υποχρεώσεις διατροφής ακολουθούν την ίδια διαδικασία με εκείνες που υποβάλλονται στο πλαίσιο άλλων διασυνοριακών διαφορών σύμφωνα με την οδηγία 2003/8/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιανουαρίου 2003.
Η αίτηση νομικής αρωγής υποβάλλεται από δικαιούχο διατροφής στα γαλλικά στην υπηρεσία για την πρόσβαση στο δίκαιο και στη δικαιοσύνη και αρωγής προς τους παθόντες (SADJAV), η διεύθυνση της οποίας είναι η ακόλουθη:
Ministère de la Justice (Υπουργείο Δικαιοσύνης)
Service de l’accès au droit et à la Justice et de l’aide aux victimes (Υπηρεσία για την πρόσβαση στο δίκαιο και στη δικαιοσύνη και αρωγής προς τους παθόντες)
Bureau de l’aide juridictionnelle (Γραφείο νομικής αρωγής)
13, Place Vendôme
75042 PARIS cedex 01
Τηλ.: 01 44 77 71 86
Φαξ: 01 44 77 70 50
Το γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής επιβεβαιώνει την παραλαβή της αίτησης που υποβλήθηκε από την αλλοδαπή κεντρική αρχή και των δικαιολογητικών που παρασχέθηκαν. Ελέγχει αν ο φάκελος είναι πλήρης και αν τα έγγραφα, ιδίως τα δικαστικά, είναι ακριβή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Με σκοπό την πρόληψη προβλημάτων στην εκτέλεση, το γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής ζητά από τη διαβιβάζουσα αρχή διευκρινίσεις και/ή άλλα αποσπάσματα ή μεταφράσεις αποσπασμάτων, όταν αυτό απαιτείται. Το γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής διευκολύνει την κίνηση διαδικασιών που σχετίζονται με τις αιτήσεις του άρθρου 56, διαβιβάζοντας τις τελευταίες στις κατά τόπον αρμόδιες δικαστικές αρχές.
Το γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής συμβάλλει στον εντοπισμό του υπόχρεου και διευκολύνει την αναζήτηση πληροφοριών ως προς τους οικονομικούς του πόρους, απευθυνόμενο στον εισαγγελέα και στις υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιων Οικονομικών, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 61,62 και 63 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 4/2009.
Η κεντρική αρχή διευκολύνει επίσης τον φιλικό διακανονισμό μέσω απευθείας επικοινωνίας με τον υπόχρεο και μεταβιβάζοντας στον δικαιούχο τις προτάσεις του υπόχρεου σχετικά με οικειοθελή πληρωμή μέσω της κεντρικής αρχής του κράτους κατοικίας του δικαιούχου.
Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί φιλικός διακανονισμός, είναι δυνατή η κίνηση διαδικασίας δικαστικής είσπραξης, στο μέτρο που η αλλοδαπή απόφαση είναι εκτελεστή στη Γαλλία. Το γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής βρίσκεται σε επαφή με τους δικαστικούς επιμελητές που έχουν επιφορτιστεί με την είσπραξη ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή εξέλιξη των διαδικασιών εκτέλεσης.
Είναι πάγια τακτική του γραφείου είσπραξης απαιτήσεων διατροφής να ζητά να δίνεται πάγια εντολή τραπεζικού εμβάσματος.
Εφόσον απαιτείται η διαπίστωση της συγγένειας για την είσπραξη της διατροφής, το γραφείο είσπραξης απαιτήσεων διατροφής υποδεικνύει στον δικαιούχο την αρχή που είναι αρμόδια για την εν λόγω διαδικασία.
Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.
Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται ο αντίστοιχος αρμόδιος επαφής του ΕΔΔ. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο δεν αναλαμβάνουν καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.