

Wyszukaj informacje według regionu
Świadczenia alimentacyjne służą zaspokojeniu wszystkich usprawiedliwionych – tj. koniecznych i normalnych – potrzeb materialnych osoby, z należytym uwzględnieniem jej sytuacji życiowej. Potrzeby te obejmują w szczególności żywność, odzież i obuwie, mieszkanie (w tym ogrzewanie i energię elektryczną), opiekę zdrowotną, środki higieny, dodatkowe składki na ubezpieczenie społeczne, spędzanie czasu wolnego i wypoczynek, korzystanie z kultury i uprawianie sportu, komunikację i środki masowego przekazu (telefon, radio, telewizję, internet), a także kształcenie i szkolenie. Alimenty nie obejmują kwot na powiększenie majątku danej osoby ani jej prywatnego ubezpieczenia emerytalnego.
Obowiązek alimentacyjny oznacza obowiązek dostarczania odpowiednich środków na utrzymanie. Zakres roszczeń alimentacyjnych zależy od faktycznych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Obowiązek alimentacyjny obciąża:
Nie istnieje górna granica wieku, powyżej której dziecku nie przysługuje świadczenie alimentacyjne. Dziecko ma prawo otrzymywać świadczenia alimentacyjne do czasu, gdy jest w stanie utrzymać się samodzielnie.
Różnice pomiędzy roszczeniami alimentacyjnymi osób nieletnich i osób dorosłych dotyczą przede wszystkim sposobu ich sądowego dochodzenia.
Roszczeń alimentacyjnych dochodzi się na drodze sądowej.
Małżonkowie i zarejestrowani partnerzy muszą dochodzić swoich roszczeń w drodze spornego postępowania cywilnego poprzez wytoczenie powództwa. Sąd (w praktyce w składzie jednego sędziego) rozstrzyga sprawę wyrokiem po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. W związku z postępowaniem o rozwód albo o rozwiązanie związku partnerskiego lub postępowaniem alimentacyjnym małżonkowie i zarejestrowani partnerzy mogą wystąpić o zarządzenie tymczasowe w sprawie tymczasowego świadczenia alimentacyjnego. Sąd decyduje o takim wniosku po przeprowadzeniu postępowania dowodowego.
Alimentów na dzieci (w tym na pełnoletnie dzieci) dochodzi się w postępowaniu nieprocesowym (Außerstreitverfahren). Sąd opiekuńczy (Pflegschaftsgericht), w praktyce obradujący w składzie jednego referendarza (Rechtspfleger), rozstrzyga sprawę postanowieniem po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. W związku z postępowaniem alimentacyjnym dziecko może także wystąpić o zarządzenie tymczasowe w sprawie tymczasowego świadczenia alimentacyjnego; sąd podejmuje decyzję w sprawie takiego wniosku po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Małoletnie dziecko może zażądać tymczasowego świadczenia alimentacyjnego także niezależnie od postępowania alimentacyjnego.
Wniosek o ustalenie wysokości lub wszczęcie egzekucji świadczeń alimentacyjnych dla małoletniego dziecka może złożyć jego przedstawiciel ustawowy, tj. osoba sprawująca władzę rodzicielską (Obsorge) nad dzieckiem. Za jego zgodą dziecko może reprezentować w postępowaniu także urząd ds. opieki społecznej nad dziećmi i młodzieżą (Kinder- und Jugendhilfeträger).
We wszystkich pozostałych przypadkach reprezentować małoletnie dziecko w postępowaniu alimentacyjnym mogą tylko osoby posiadające pełnomocnictwo lub sprawujące zarządzoną sądownie opiekę (Erwachsenenvertreter).
Właściwość w sprawach alimentacyjnych jest określona ustawowo.
Zgodnie z § 114 ustawy o jurysdykcji sądu (Jurisdiktionsnorm – JN), sąd opiekuńczy (Pflegschaftsgericht) jest właściwy także do rozstrzygania spraw dotyczących ustawowych roszczeń alimentacyjnych małoletniego dziecka. W sprawach ustawowych roszczeń alimentacyjnych innych krewnych w linii prostej jurysdykcję ma sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu uprawnionego (ogólna właściwość miejscowa sądu – allgemeiner Gerichtsstand).
Zgodnie z § 76a JN w sprawach dotyczących świadczeń alimentacyjnych dla małżonków lub zarejestrowanych partnerów właściwy jest sąd, w którym wszczęto postępowanie o rozwód albo o rozwiązanie związku partnerskiego. Jeśli takie postępowanie nie zostało wszczęte, jurysdykcję określa się według ogólnej właściwości miejscowej sądu dla pozwanego (§§ 65–71 JN).
Alimenty na dzieci: W pierwszej instancji strony nie muszą być reprezentowane przez pełnomocnika. Jeśli jednak strony zdecydują się na zastępstwo procesowe, należy pamiętać, że w postępowaniach, w których przedmiotem sporu jest suma pieniężna lub wartość materialna przekraczająca 5 000 euro, pełnomocnikiem w sądzie może być tylko adwokat (Rechtsanwalt); jest to tzw. względny przymus adwokacki (relative Anwaltspflicht), § 101 ust. 1 ustawy o postępowaniu nieprocesowym (Außerstreitgesetz, AußStrG). W postępowaniu odwoławczym obowiązuje bezwzględny przymus adwokacki (absolute Anwaltspflicht).
Świadczenia alimentacyjne dla małżonków lub zarejestrowanych partnerów: W pierwszej instancji strony nie muszą być reprezentowane przez pełnomocnika. Jeśli jednak strony zdecydują się na zastępstwo procesowe, należy pamiętać, że w postępowaniach, w których przedmiotem sporu jest suma pieniężna lub wartość materialna przekraczająca 5 000 euro, pełnomocnikiem w sądzie może być tylko adwokat (Rechtsanwalt); jest to tzw. względny przymus adwokacki (relative Anwaltspflicht), § 29 ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego (Zivilprozessordnung, ZPO). W postępowaniu odwoławczym obowiązuje bezwzględny przymus adwokacki (absolute Anwaltspflicht).
Wysokość opłat sądowych w sprawach alimentacyjnych zależy od wartości przyznanych alimentów. Jako podstawa wymiaru opłat z tytułu roszczeń alimentacyjnych przyznanych za przeszły okres służy zasądzona kwota. W sprawach dotyczących przyszłych świadczeń alimentacyjnych jako podstawę wymiaru opłat należy przyjmować roczną wysokość świadczeń. Jeżeli alimenty są przyznawane na okres krótszy niż 1 rok, jako podstawę wymiaru opłat należy przyjąć łączną kwotę alimentów za ten okres [uwaga 1 do pozycji 7 tabeli opłat ustawy o kosztach sądowych (Gerichtsgebührengesetz, GGG) dla postępowań w sprawie świadczeń alimentacyjnych dla dzieci; § 15 ust. 5 GGG dla postępowań w sprawie świadczeń alimentacyjnych dla małżonków lub zarejestrowanych partnerów].
Wysokość opłat zależy także od charakteru postępowania – odróżnia się tutaj postępowanie nieprocesowe w sprawie świadczeń alimentacyjnych na dzieci i postępowanie w sprawie świadczeń alimentacyjnych dla małżonka lub zarejestrowanego partnera.
W sprawach dotyczących alimentów na dzieci wnioskodawcy, którzy są małoletni (poniżej 18. roku życia), są zwolnieni z opłat.
W przypadku wnioskodawców dorosłych opłata ryczałtowa od orzeczeń i ugód dotyczących roszczeń alimentacyjnych wynosi 0,5% wartości przyznanej kwoty (pozycja 7 tabeli opłat GGG). Opłatę uiszcza dłużnik alimentacyjny (tj. osoba zobowiązana do płacenia alimentów). W przypadku gdy kwota alimentów przyznana na mocy prawomocnego orzeczenia lub w drodze ugody zostanie podwyższona w wyniku nowego wniosku, jako podstawę wymiaru opłat należy przyjąć różnicę pomiędzy nowo przyznaną kwotą a dotychczasową kwotą alimentów.
Przykład: zasądzono przyszłe alimenty w wysokości 250 euro miesięcznie
Ryczałtowa opłata wynosi 15 euro (250 euro * 12 * 0,05).
Jeżeli osoba dorosła zobowiązana do płacenia alimentów wystąpi z wnioskiem o obniżenie kwoty alimentów, (stała) opłata ryczałtowa wynosi 15,00 euro. Opłata ta nie jest pobierana, jeśli wniosek zostanie rozstrzygnięty na korzyść wnioskodawcy (uwaga 3 do pozycji 7 tabeli opłat GGG).
W przypadku postępowań dotyczących świadczeń alimentacyjnych dla małżonka lub zarejestrowanego partnera należy zastosować pozycję 1 tabeli opłat GGG. Opłata ryczałtowa jest należna tylko od powództwa, na którego podstawie wszczynane jest postępowanie; poszczególne przedziały wysokości opłat wynikają z podstawy ich wymiaru. Jako ilustrację przedstawiono poniżej wyciąg z tabeli opłat zgodnie z pozycją 1 tabeli opłat GGG (stan na dzień 21 kwietnia 2022 r.):
wartość przedmiotu sporu – wysokość opłat
do 150 euro włącznie – 25 euro
od powyżej 150 euro do 300 euro – 48 euro
od powyżej 300 euro do 700 euro – 68 euro
od powyżej 700 euro do 2 000 euro – 114 euro
od powyżej 2 000 euro do 3 500 euro – 182 euro
od powyżej 3 500 euro do 7 000 euro – 335 euro
od powyżej 7 000 euro do 35 000 euro – 792 euro
od powyżej 35 000 do 70 000 euro – 1 556 euro
Zgodnie z §§ 63–73 ZPO sąd przychyla się do wniosku o pomoc prawną (Verfahrenshilfe/Prozesskostenhilfe) w postępowaniu cywilnym, jeśli strona nie jest w stanie ponieść kosztów prowadzenia postępowania bez uszczerbku dla swojego utrzymania w koniecznym zakresie (notwendiger Unterhalt). Zgodnie z § 7 ust. 1 AußStrG przepisy te stosuje się odpowiednio także w postępowaniu nieprocesowym (Verfahren außer Streitsachen), np. w postępowaniu dotyczącym alimentów na dzieci.
Wysokość środków na utrzymanie w koniecznym zakresie nie jest ściśle określona i kształtuje się pomiędzy statystycznym średnim dochodem pracownika a minimum socjalnym. Uważa się, że konieczne środki na utrzymanie nie są zapewnione, jeśli strona i jej uprawniona rodzina nie są w stanie pokryć kosztów nawet skromnego utrzymania; należy przy tym uwzględnić dający się spieniężyć majątek lub możliwe oszczędności zgromadzone podczas długotrwałego postępowania. Możliwe jest także udzielenie częściowej pomocy prawnej (Teilverfahrenshilfe).
Pomoc prawna może zostać przyznana tylko wówczas, gdy powództwo planowane przez powoda albo obrona pozwanego nie są wyraźnie nieuzasadnione lub są pozbawione szansy na powodzenie. Na jej udzielenie nie ma wpływu obywatelstwo posiadane przez stronę.
Pomoc prawna obejmuje w szczególności tymczasowe zwolnienie z opłat sądowych, kosztów świadków, honorariów biegłych sądowych i tłumaczy, ale także z kosztów podróży w przypadku, gdy konieczne jest osobiste stawiennictwo strony. W przypadku gdy istnieje ustawowy przymus adwokacki (np. postępowania w sprawie środków zaskarżenia) lub gdy uznaje się to za konieczne w danych okolicznosciach sprawy stronie przyznawana jest tymczasowo bezpłatna pomoc austriackiego adwokata. Pomoc adwokata obejmuje także doradztwo prawne przed rozpoczęciem procesu dotyczące możliwości ugody pozasądowej.
Zgodnie z § 71 ZPO stronę korzystającą z pomocy prawnej należy zobowiązać do zapłaty całości lub części kosztów, z których została tymczasowo zwolniona i które nie zostały jeszcze uregulowane, a także honorarium przydzielonego jej adwokata (zgodnie z odpowiednimi stawkami), kiedy tylko jest w stanie dokonać takich płatności bez uszczerbku dla swojego utrzymania w koniecznym zakresie. Ten obowiązek zwrócenia kosztów pomocy prawnej wygasa po upływie 3 lat od zakończenia postępowania. Aby sprawdzić, czy spełnione są warunki powodujące obowiązek zwrócenia kosztów pomocy prawnej, sąd może zażądać od strony, aby przedstawiła w odpowiednim terminie nowe oświadczenie majątkowe poparte dowodami z dokumentów.
Sąd przyznaje alimenty w postaci świadczenia pieniężnego. W przypadku rodzica, który prowadzi gospodarstwo domowe, za jego wkład w zaspokojenia potrzeb dziecka uznaje się opiekę nad dzieckiem. Na drugim z rodziców spoczywa obowiązek alimentacyjny w postaci świadczenia pieniężnego.
Wysokość świadczeń alimentacyjnych na dziecko zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców oraz potrzeb dziecka i jest określana indywidualnie. Zgodnie z opracowaną w orzecznictwie metodą wartości procentowych (Prozentwertmethode) przyjmuje się orientacyjnie, że dłużnik alimentacyjny musi zapłacić określony odsetek swojego dochodu miesięcznego netto:
Jeśli na dłużniku alimentacyjnym spoczywa większa liczba obowiązków alimentacyjnych, fakt ten uwzględnia się poprzez zredukowanie odpowiedniej wielkości procentowej. Za każde uprawnione do świadczenia alimentacyjnego dziecko poniżej 10. roku życia odlicza się po 1 punkcie procentowym, za każde dziecko powyżej 10. roku życia – po 2 punkty procentowe, a za każdego uprawnionego do świadczenia alimentacyjnego małżonka – od 0 do 3 punktów procentowych (w zależności od własnych dochodów małżonka).
Orzecznictwo wprowadziło górny limit roszczeń alimentacyjnych (tzw. granica luksusu – Luxusgrenze), który wynosi ok. dwu- lub trzykrotność średniej kwoty na podstawowe utrzymanie (Regelbedarf) (jej wysokość również wynika z orzecznictwa). Kwota ta jest dostosowywana raz w roku i od 1 lipca 2020 r. wynosi na każde dziecko:
Wysokość świadczenia alimentacyjnego dla małżonka lub zarejestrowanego partnera w trakcie trwania małżeństwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego określa się w indywidualnym przypadku na podstawie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego i potrzeb uprawnionego. Zgodnie z opracowaną w orzecznictwie metodą wartości procentowych przyjmuje się orientacyjnie, że podstawą określenia wymiaru roszczenia alimentacyjnego mniej zarabiającego małżonka lub zarejestrowanego partnera jest 40% dochodu rodziny (dochodu netto obu małżonków lub zarejestrowanych partnerów), pomniejszone o jego/jej własne dochody. Jeśli jeden z małżonków lub zarejestrowanych partnerów prowadzi gospodarstwo domowe i nie posiada własnych dochodów, przysługuje mu jedna trzecia (33%) dochodu netto zarabiającego współmałżonka/partnera. Należy także uwzględnić dodatkowe obowiązki sprawowania pieczy (Sorgepflichten) (poprzez odliczenia od wartości procentowych).
Alimenty płaci się z góry na początku danego miesiąca [§ 1418 austriackiego kodeksu cywilnego (Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch, ABGB); § 70 ustawy o małżeństwie (Ehegesetz); § 22 ust. 1 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich (Eingetragene Partnerschaft-Gesetz, EPG)]. Płatność należy przekazywać osobie uprawnionej lub jej przedstawicielowi [rodzicowi, specjalnemu przedstawicielowi prawnemu (Erwachsenenvertreter)].
O ile wysokość świadczenia alimentacyjnego została już określona w drodze odpowiedniego postępowania (Titelverfahren) przeciwko dłużnikowi, możliwe jest przeprowadzenie egzekucji (Zwangsvollstreckung) zgodnie z przepisami ogólnymi.
Dłużnikowi, którego nazywa się w postępowaniu egzekucyjnym „zobowiązanym” (Verpflichteter), przysługuje kwota odpowiadająca minimum socjalnemu, która nie podlega zajęciu (unpfändbarer Freibetrag). Wysokość minimum socjalnego podlega corocznej waloryzacji i zależy od wielu czynników. Zgodnie z § 291b ustawy o postępowaniu egzekucyjnym (Exekutionsordnung – EO), w przypadku egzekucji z tytułu ustawowego świadczenia alimentacyjnego zobowiązanemu może pozostać tylko 75% minimum socjalnego. Z kwoty różnicy pomiędzy tym okrojonym minimum socjalnym a ogólnie przyjętym minimum socjalnym zaspokajane są w pierwszej kolejności bieżące ustawowe roszczenia alimentacyjne – niezależnie od określonej dla nich kolejności zaspokojenia – proporcjonalnie do wysokości bieżących miesięcznych kwot alimentów. W odniesieniu do egzekucji z tej kwoty różnicy wierzycielom alimentacyjnym (tj. osobom, na rzecz których zasądzono alimenty) przysługuje zatem pierwszeństwo zaspokojenia.
Roszczenia zasądzone prawomocnym wyrokiem (Judikatschulden) przedawniają się dopiero po upływie 30 lat, czyli podlegają egzekucji sądowej przez cały ten okres.
W odniesieniu do egzekucji roszczeń alimentacyjnych nie obowiązują żadne szczególne terminy zawite.
Do celów ustalenia wysokości lub wszczęcia egzekucji świadczeń alimentacyjnych dla małoletniego dziecka jego przedstawicielem jest urząd ds. opieki społecznej nad dziećmi i młodzieżą, jeśli wyraził na to zgodę na piśmie zwykły ustawowy przedstawiciel dziecka.
Zaliczka alimentacyjna służy zapewnieniu utrzymania małoletnich dzieci, w sytuacji gdy jedno z rodziców nie wywiązuje się (lub wywiązuje się nieregularnie) ze swoich obowiązków alimentacyjnych. Zaliczka alimentacyjna jest przyznawana przez państwo na odpowiedni wniosek. Wniosek przedkłada w sądzie w imieniu dziecka rodzic, który jest uprawniony do jego reprezentowania.
Zaliczka alimentacyjna przysługuje małoletnim dzieciom, które
Zaliczkę alimentacyjną przyznaje się na okres maksymalnie 5 lat, licząc od początku miesiąca, w którym złożono wniosek. Jest ona wypłacana uprawnionej osobie przez wyższy sąd krajowy (Oberlandesgericht) pierwszego dnia miesiąca z góry.
Jeśli dłużnik alimentacyjny mieszka za granicą i nie posiada w Austrii żadnego majątku mogącego być przedmiotem egzekucji, egzekucja musi być prowadzona za granicą. Odpowiednie wnioski składa się przez organ centralny (Zentrale Behörde) (§ 8 ustawy z 2014 r. w sprawie dochodzenia roszczeń alimentacyjnych w stosunkach z innymi państwami – Auslandsunterhaltsgesetz 2014).
Przy dochodzeniu lub egzekwowaniu swoich roszczeń wierzyciel alimentacyjny może liczyć na pomoc zarówno urzędów ds. opieki społecznej nad dziećmi i młodzieżą w starostwach powiatowych (Bezirkshauptmannschaften) lub urzędach miasta (Magistrate), jak i sądów rejonowych (Bezirkgerichte). Organ centralny przekazuje wnioski za granicę.
W godzinach przyjęć interesantów w urzędach i sądach; organ centralny udziela informacji także drogą telefoniczną i mailową.
Po otrzymaniu przez właściwy sąd wniosków wierzyciela alimentacyjnego jest on traktowany zasadniczo w taki sam sposób, jakby mieszkał w Austrii.
Wnioski są przesyłane do sądu przez organ centralny. Sąd przyznaje również pomoc prawną i zwraca się do właściwej izby adwokackiej o wyznaczenie adwokata, który będzie pomagał wierzycielowi alimentacyjnemu w postępowaniu spornym (Verfahrenshelfer). Znający austriackie prawo zastępca prawny zagranicznego wierzyciela alimentacyjnego jest odpowiedzialny za przedkładanie wszelkich dalszych wniosków, przekazywanie otrzymanych kwot alimentów i informowanie o tych czynnościach (§ 9 ustawy z 2014 r. w sprawie dochodzenia roszczeń alimentacyjnych w stosunkach z innymi państwami).
W świetle zasady współpracy pomiędzy dwoma organami centralnymi obowiązek udzielenia takiej pomocy spoczywa głównie na organach w państwie członkowskim miejsca zamieszkania.
Pytanie nie dotyczy omawianej tematyki.
Tak.
Pytanie nie dotyczy omawianej tematyki.
Do 1 sierpnia 2014 r. bezpośrednie zastosowanie miały tylko przepisy tego rozdziału; po tej dacie dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach transgranicznych w UE reguluje także austriacka ustawa z 2014 r. w sprawie dochodzenia roszczeń alimentacyjnych w stosunkach z innymi państwami (§§ 10 i nast., austriacki dziennik urzędowy BGBl I nr 34/2014).
Uproszczone procedury przesyłania dokumentów ustanowiono na mocy ustawy z 2014 r. w sprawie dochodzenia roszczeń alimentacyjnych w stosunkach z innymi państwami w celu umożliwienia Departamentowi I 10 Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości zajmowania się stale rosnącą liczbą spraw bez powiększania personelu.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.