

Wyszukaj informacje według regionu
W prawie francuskim obowiązek alimentacyjny oznacza obowiązek nałożony na mocy prawa na osoby, które dysponują odpowiednimi środkami, dotyczący zaspokajania potrzeb innej osoby, z którą łączy je stosunek rodzinny lub węzeł małżeński. Istnieją zatem różne kategorie osób uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych, w tym:
Jeżeli chodzi o świadczenia alimentacyjne na rzecz dzieci, nie istnieje ustawowe ograniczenie wiekowe – spoczywający na rodzicach obowiązek wychowania i edukacji dziecka nie wygasa automatycznie z chwilą osiągnięcia przez dziecko pełnoletności (art. 371-2 kodeksu cywilnego). Należy wyróżnić dwa okresy:
Świadczenie może zostać wypłacone w całości lub w części bezpośrednio na rzecz dziecka po osiągnięciu przez nie pełnoletności.
Jeżeli zobowiązany nie wypełnia dobrowolnie spoczywającego na nim obowiązku alimentacyjnego, wierzyciel alimentacyjny, jego pełnomocnik lub główny opiekun muszą wytoczyć powództwo w celu ustalenia należnej kwoty i zobowiązania dłużnika do jej zapłaty.
Roszczenie alimentacyjne może być głównym przedmiotem powództwa lub można je zgłosić w toku postępowania rozwodowego lub postępowania o ustalenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej.
Jeżeli chodzi o roszczenia alimentacyjne między osobami pełnoletnimi, osoba wnosząca o alimenty musi udowodnić, że znajduje się w niedostatku i że nie jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb. Jeżeli wierzyciel sam rażąco uchybił swoim obowiązkom wobec dłużnika, sędzia może jednak zwolnić dłużnika z obowiązku zapłaty całości lub części długu alimentacyjnego (art. 207 kodeksu cywilnego).
Zgodnie z prawem francuskim małoletni nie są uznawani za wierzycieli alimentacyjnych – mianem tym określa się wyłącznie rodzica/krewnego lub osobę trzecią sprawującą pieczę nad dzieckiem, którym to osobom przysługuje zdolność procesowa do wytoczenia powództwa przeciwko drugiemu rodzicowi lub rodzicom w celu ustalenia ich wkładu w edukację i wychowanie dziecka.
Zgodnie z art. 205 kodeksu cywilnego (art. L132-7 kodeksu socjalnego i rodzinnego – code de l’action sociale et des familles) służby socjalne mogą występować w imieniu wierzyciela alimentacyjnego, jeśli on sam jest do tego niezdolny.
Szpitale i placówki publicznej opieki zdrowotnej / placówki opiekuńcze mogą wystąpić z bezpośrednim roszczeniem zwrotnym do dłużnika alimentacyjnego osoby przebywającej w tego rodzaju placówce (art. L6145-11 kodeksu zdrowia publicznego – code de la santé publique).
Osoba objęta opieką musi być reprezentowana przez swojego opiekuna (art. 475 kodeksu cywilnego).
Pozew należy wnieść do sędziego rozpoznającego sprawy rodzinne (juge aux affaires familiales) w sądzie wielkiej instancji (tribunal de grande instance) (art. L. 213-3 kodeksu organizacji wymiaru sprawiedliwości – code de l’organisation judiciaire).
Z zastrzeżeniem przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych art. 1070 kodeksu postępowania cywilnego (code de procédure civile) stanowi, że właściwym sędzią rozpoznającym sprawy rodzinne jest:
W przypadku pozwu wspólnego właściwość przysługuje sędziemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania jednej ze stron. Wyboru sędziego dokonują strony.
Jeżeli jednak spór dotyczy wyłącznie świadczeń alimentacyjnych, wkładu w wychowanie i edukację dziecka, wkładu w zaspokajanie potrzeb rodziny lub świadczeń wyrównawczych, właściwość może mieć sędzia właściwy ze względu na miejsce zamieszkania małżonka będącego wierzycielem lub rodzica, który przez większość czasu sprawuje opiekę nad dziećmi, nawet jeżeli dzieci są pełnoletnie.
Postępowanie jest ustne i nie istnieje przymus adwokacki: powodowie mogą stawić się przed sędzią osobiście wraz z koniecznymi dowodami.
Powództwo można wytoczyć za pomocą wezwania do stawienia się przed sądem (za pośrednictwem komornika sądowego (huissier de justice)) lub zwykłego pozwu wniesionego do sądu.
W przypadku wystąpienia o alimenty w toku sądowego postępowania rozwodowego powoda musi reprezentować adwokat (avocat).
W pierwszej instancji strony nie ponoszą żadnych kosztów sądowych. W postępowaniu w drugiej instancji należy wnieść opłatę w wysokości 225 euro.
Powodowie znajdujący się w określonej sytuacji finansowej mogą uzyskać pomoc prawną.
Wkład w wychowanie i edukację dziecka może przybrać następujące formy:
Wkład oblicza się z uwzględnieniem środków, jakimi dysponuje każde z rodziców, oraz potrzeb dziecka. Od 2010 r. Ministerstwo Sprawiedliwości (Ministère de la justice) publikuje tabelę referencyjną o charakterze czysto informacyjnym sporządzaną w odniesieniu do dochodów dłużnika i wierzyciela, liczby dzieci znajdujących się pod ich opieką oraz zakresu prawa do kontaktów i zakwaterowania. Sędzia dokonuje systematycznej indeksacji wkładu (na podstawie ogólnego wskaźnika cen konsumpcyjnych dla miejskich gospodarstw domowych).
Inne świadczenia alimentacyjne
Przy ustalaniu kwoty wkładu małżonka w zaspokajanie potrzeb rodziny sędzia musi uwzględnić wszelkie poniesione przez daną osobę koszty odpowiadające użytecznym lub koniecznym wydatkom. Wkład może przybrać formę zapłaty kwoty pieniężnej, przejęcia odpowiedzialności za spłatę kredytu lub nawet zamieszkiwania we wspólnym domu małżonków.
W przypadku przyznania świadczenia alimentacyjnego na rzecz małżonka w toku postępowania rozwodowego w oparciu o obowiązek alimentacyjny między małżonkami sędzia może postanowić o przejęciu przez jednego z małżonków obowiązku uiszczania całości lub części miesięcznych rat kredytowych; sądy skłaniają się jednak co do zasady ku wariantowi comiesięcznych płatności. Sędzia ustala wysokość tego świadczenia na podstawie standardu życia, którego może się domagać małżonek wytaczający powództwo, biorąc pod uwagę możliwości współmałżonka.
Sędzia przyznaje świadczenia alimentacyjne wstępnym i teściom wyłącznie proporcjonalnie do potrzeb powoda oraz do poziomu zamożności zobowiązanego. Sędzia może – nawet z urzędu, z uwagi na okoliczności sprawy – ustanowić klauzulę umożliwiającą zmianę wysokości świadczeń alimentacyjnych (clause de variation) dozwoloną na mocy obowiązujących przepisów prawa (art. 208 kodeksu cywilnego).
Jeżeli chodzi o świadczenia alimentacyjne, zawsze istnieje możliwość zmiany ich wysokości, pod warunkiem że powód przedstawi dowody potwierdzające pojawienie się nowego czynnika wpływającego na sytuację finansową wierzyciela lub dłużnika bądź potrzeby dziecka/wierzyciela.
W kodeksie cywilnym nie wskazano preferowanego sposobu płatności. Strony mogą ustalić sposoby płatności w drodze umowy. W braku tego rodzaju umowy sędzia ustala sposoby płatności w drodze postanowienia.
Świadczenie alimentacyjne jest wypłacane bezpośrednio wierzycielowi, placówkom opieki społecznej, szpitalowi lub placówkom opieki publicznej lub zdrowotnej, które wytoczyły powództwo w imieniu wierzyciela.
Należy zauważyć, że w przypadku wkładu w wychowanie dziecka świadczenie alimentacyjne można zastąpić – w całości lub w części – uiszczaniem określonej kwoty na rzecz akredytowanego podmiotu, który będzie w zamian wypłacał dziecku świadczenia podlegające indeksacji (art. 373-2-3 kodeksu cywilnego). Sędzia może również postanowić, że świadczenie alimentacyjne będzie wypłacane bezpośrednio pełnoletniemu dziecku.
Jeżeli wierzyciel posiada tytuł wykonawczy, może zwrócić się bezpośrednio do komornika sądowego o przeprowadzenie egzekucji z majątku dłużnika (z wyjątkiem zajęcia majątku lub wynagrodzenia, w przypadku którego wymagane jest uprzednie postanowienie sądu). Komornikom sądowym przysługuje szeroki zakres uprawnień dochodzeniowych w kontaktach z organami w celu zdobycia informacji koniecznych do ustalenia miejsca pobytu dłużnika lub miejsca położenia należących do niego rzeczy.
Do głównych rodzajów środków egzekucyjnych, jakie może zastosować wierzyciel alimentacyjny, należą:
Koszty egzekucji komorniczej ponosi wyłącznie dłużnik alimentacyjny.
W postępowaniu karnym dłużnik może zostać skazany za porzucenie rodziny. Przestępstwo to jest zagrożone karą dwóch lat pozbawienia wolności oraz karą grzywny w wysokości 15 000 euro (art. 227-3 kodeksu karnego – code penal).
Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem 5 lat od chwili upływu terminu wymagalności poszczególnych płatności (art. 2224 kodeksu cywilnego).
Procedury płatności bezpośredniej nie można zastosować w odniesieniu do zaległości przekraczających okres 6 miesięcy. Zasada ta pozostaje bez uszczerbku dla możliwości korzystania z innych środków egzekucyjnych w celu odzyskania wcześniejszych zaległości.
Środki egzekucyjne muszą ograniczać się do minimum niezbędnego do odzyskania należnego długu i przy ich wyborze nie może dochodzić do nadużyć.
Niektóre rzeczy są uznawane za niepodlegające zajęciu z mocy prawa: świadczenia alimentacyjne, przedmioty codziennego użytku oraz niezbędne do pracy zarobkowej dłużnika, przedmioty niezbędne osobom niepełnosprawnym, określone świadczenia i dodatki rodzinne. W przypadku osoby stanu wolnego można zająć wyłącznie kwoty zgromadzone na rachunku bankowym przekraczające dochód minimalny (revenu de solidarité active). W przypadku zajęcia wynagrodzenia kwotę podlegającą zajęciu ustala się z uwzględnieniem wysokości wynagrodzenia oraz liczby osób pozostających na utrzymaniu dłużnika.
Organizacje odpowiedzialne za wypłacanie świadczeń rodzinnych mogą pod pewnymi warunkami wstąpić w prawa wierzyciela alimentacyjnego. Mogą one wówczas wszcząć postępowanie egzekucyjne w imieniu wierzyciela. Ponadto w przypadku nieskuteczności prywatnego postępowania egzekucyjnego istnieje również możliwość zwrócenia się do prokuratora Republiki (procureur de la République) o wszczęcie publicznego postępowania egzekucyjnego za pośrednictwem księgowego środków publicznych (comptable public).
Organizacje odpowiedzialne za wypłacanie świadczeń rodzinnych mogą pod pewnymi warunkami wypłacić wierzycielowi alimentacyjnemu świadczenie rodzinne jako zaliczkę na poczet należnego świadczenia alimentacyjnego.
Jeżeli dłużnik zamieszkuje w państwie trzecim, a wierzyciel przebywa we Francji, wierzyciel może się skontaktować z Biurem ds. Odzyskiwania Długów Alimentacyjnych (Bureau de Recouvrement des Créances Alimentaires – RCA) przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych i Rozwoju Międzynarodowego (Ministère des Affaires Étrangères et du Développement International). Biuro skontaktuje się z organem centralnym państwa, w którym zamieszkuje dłużnik, aby odzyskać dług.
Wierzyciel może się również skontaktować z Kasą Świadczeń Rodzinnych (Caisse d’Allocations Familiales – CAF), która może zapewnić wsparcie finansowe w przypadku uchylania się od zapłaty przez dłużnika, nawet jeśli przebywa on za granicą.
Z francuskim organem centralnym można skontaktować się listownie, telefonicznie lub pocztą elektroniczną:
Ministère de l'Europe et des affaires étrangères
Bureau de recouvrement des créances alimentaires
27, rue de la Convention
CS 91533
75732 Paris Cedex 15
Tel.: + 33 (0) 1 43 17 90 01
Faks: +33 (0)1 43 17 81 97
E-mail: obligation.alimentaire@diplomatie.gouv.fr
Jeżeli dłużnik zamieszkuje we Francji, a wierzyciel przebywa za granicą, wierzyciel musi skontaktować się z organem centralnym w państwie, w którym zamieszkuje. Organ centralny składający wniosek skontaktuje się następnie z francuskim organem centralnym (Biurem ds. Odzyskiwania Długów Alimentacyjnych przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych i Rozwoju Międzynarodowego, który podejmie środki konieczne do odzyskania długu.
Jeżeli wierzyciel posiada tytuł wykonawczy, może się również zwrócić bezpośrednio do komornika sądowego w celu odzyskania długu (bez konieczności zwracania się do organów centralnych). W takim przypadku nie może korzystać z pomocy organu centralnego.
Należy zauważyć, że w braku orzeczenia sądu zasądzającego alimenty organ centralny państwa członkowskiego składającego wniosek może przekazać wniosek o uzyskanie orzeczenia Biuru ds. Odzyskiwania Długów Alimentacyjnych w celu zasądzenia alimentów na mocy orzeczenia sądu francuskiego (załącznik VII do rozporządzenia (UE) nr 4/2009).
Z francuskim organem centralnym można skontaktować się listownie, telefonicznie lub pocztą elektroniczną:
Ministère de l'Europe et des affaires étrangères
Bureau de recouvrement des créances alimentaires
27, rue de la Convention
CS 91533
75732 Paris Cedex 15
Tel.: + 33 (0) 1 43 17 90 01
Faks: +33 (0) 1 43 17 81 97
E-mail: obligation.alimentaire@diplomatie.gouv.fr
Jeżeli wierzyciel ma zamiar skontaktować z komornikiem sądowym bezpośrednio, w zakładce „Znajdź komornika sądowego” („Trouver un huissier”) lub na stronie internetowej Krajowej Izby Komorników Sądowych (Chambre nationale des huissiers de justice) może znaleźć dane kontaktowe osób uprawnionych do wykonywania tego zawodu.
Tak.
Nie dotyczy.
Pomoc prawna może być pełna lub częściowa. Pomoc prawna jest przyznawana:
We Francji pomoc prawna obejmuje honorarium adwokata wyznaczonego w postanowieniu o przyznaniu pomocy prawnej do celów postępowania sądowego oraz honorarium komornika sądowego wyznaczonego w tym samym postanowieniu do celów postępowania egzekucyjnego.
Wnioski o pomoc prawną w sprawach dotyczących obowiązku alimentacyjnego podlegają takiej samej procedurze jak wnioski o pomoc prawną w innych sporach transgranicznych zgodnie z dyrektywą Rady 2003/8/WE z dnia 27 stycznia 2003 r.
Wierzyciel składa wniosek o pomoc prawną sporządzony w języku francuskim w Wydziale ds. Dostępu do Wymiaru Sprawiedliwości oraz Wsparcia na rzecz Ofiar (Service de l’accès au droit et à la Justice et de l’aide aux victimes – SADJAV) mieszczącym się pod adresem:
Ministère de la Justice
Service de l’accès au droit et à la Justice et de l’aide aux victimes
Bureau de l’aide juridictionnelle
13, place Vendôme
75042 PARIS cedex 01
Tel.: 01 44 77 71 86
Faks: 01 44 77 70 50
Biuro ds. Odzyskiwania Długów Alimentacyjnych potwierdza wpłynięcie wniosku złożonego przez zagraniczny organ centralny wraz z załączonymi dowodami. Sprawdza kompletność akt, a także prawidłowość i możliwość wykorzystania dokumentów, w szczególności pism sądowych. Aby zapobiec wszelkim problemom związanym z egzekucją, biuro zwraca się do wnoszącego organu o wyjaśnienia lub inne wyciągi lub tłumaczenia wyciągów w stosownych przypadkach. Biuro ułatwia wszczynanie postępowań dotyczących wniosków określonych w art. 56, przekazujące je właściwym miejscowo organom sądowym.
Biuro pomaga w ustaleniu miejsca pobytu dłużnika oraz ułatwia wyszukiwanie informacji dotyczących jego środków, kierując sprawę do prokuratora Republiki oraz wydziałów Generalnej Dyrekcji Finansów Publicznych (Direction Générale des Finances Publiques) zgodnie z art. 61, 62 oraz 63 rozporządzenia (WE) nr 4/2009.
Organ centralny ułatwia również zawieranie ugód, nawiązując bezpośredni kontakt z dłużnikiem i przekazując mu wnioski o dobrowolną zapłatę na rzecz wierzyciela za pośrednictwem organu centralnego państwa miejsca zamieszkania wierzyciela.
W przypadku niezawarcia ugody nadal istnieje możliwość wszczęcia sądowego postępowania egzekucyjnego, pod warunkiem że zagraniczne orzeczenie jest wykonalne we Francji. Biuro pozostaje w kontakcie z komornikami sądowymi, którym powierzono odzyskanie długu, w celu zapewnienia prawidłowego przebiegu postępowania egzekucyjnego.
Biuro systematycznie zwraca się o dokonanie przelewu bankowego.
W sprawach, w których należy ustalić pochodzenie dziecka w celu odzyskania należności alimentacyjnych, biuro informuje wierzyciela o organie właściwym do przeprowadzenia tego rodzaju postępowania.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.