

Η εκτέλεση (όρος που αναφέρεται στην αναγκαστική εκτέλεση, καθώς για την εκούσια εκτέλεση από τον οφειλέτη των υποχρεώσεών του δεν απαιτείται η κίνηση διαδικασίας) καλύπτει όλες τις διαδικασίες που τον εξαναγκασμό του δανειστή, μέσω εκτελεστού τίτλου, στην εκτέλεση των υποχρεώσεών του. Οι εκτελεστοί τίτλοι είναι κυρίως οι δικαστικές αποφάσεις (εθνικές ή αλλοδαπές) και οι συμβολαιογραφικές πράξεις που έχουν περιβληθεί τον εκτελεστήριο τύπο (βλ. σημείο 2 κατωτέρω). Οι τίτλοι αυτοί επιτρέπουν, σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο, την επιβολή τριών ειδών υποχρεώσεων στον οφειλέτη: υποχρέωση πληρωμής, υποχρέωση πράξης ή παράλειψης και τέλος υποχρέωση παράδοσης ή απόδοσης.
Το δίκαιο της εκτέλεσης αφορά μόνο την περιουσία του οφειλέτη. Δεν επιτρέπεται εκτέλεση επί προσώπου. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι δεν επιτρέπεται η φυλάκιση των οφειλετών απλώς και μόνο επειδή δεν εξοφλούν τα χρέη τους. Ωστόσο, η άρνηση εκπλήρωσης ορισμένων υποχρεώσεων (υποχρεώσεων διατροφής) αποτελεί αδίκημα που διώκεται ποινικά και επισύρει ποινή φυλάκισης. Το ίδιο ισχύει για τη μεθόδευση δόλιας χρεοκοπίας από τον οφειλέτη.
Οι υποχρεώσεις πληρωμής εκτελούνται με την κατάσχεση χρηματικών ποσών, κινητών πραγμάτων ή ακινήτων που ανήκουν στον οφειλέτη. Αν η κατάσχεση αφορά χρηματικό ποσό, το ποσό που κατάσχεται αποδίδεται στον δανειστή (π.χ. κατάσχεση τραπεζικού λογαριασμού). Αν η κατάσχεση αφορά κινητό ή ακίνητο του οφειλέτη, συνεχίζεται με τον αναγκαστικό εκπλειστηριασμό του πράγματος και την απόδοση του εκπλειστηριάσματος στον δανειστή μέχρι το ύψος της απαίτησής του.
Οι υποχρεώσεις παράδοσης ή απόδοσης διαφέρουν ανάλογα με τη φύση του περιουσιακού στοιχείου. Στην περίπτωση των κινητών πραγμάτων, αυτά κατάσχονται και στη συνέχεια αποδίδονται στον νόμιμο κύριό τους. Στην περίπτωση των ακινήτων, η απόδοση της νομής του ακινήτου στον κύριο διενεργείται μέσω της αποβολής του κατόχου του απ’ αυτό.
Καθώς απαγορεύεται ο φυσικός εξαναγκασμός ενός προσώπου στην εκτέλεση υποχρέωσης που συνίσταται σε πράξη ή παράλειψη, ο οφειλέτης ενθαρρύνεται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του με την επιβολή, από το δικαστήριο, της υποχρέωσης περιοδικής καταβολής χρηματικής ποινής. Το ύψος της χρηματικής ποινής είναι το χρηματικό ποσό που θα κληθεί να καταβάλει ο οφειλέτης αν δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Το εν λόγω ποσό υπολογίζεται κατ’ αναλογία προς τον χρόνο μη εκπλήρωσης (για τις υποχρεώσεις προς πράξη) ή προς τον αριθμό παραβιάσεων της υποχρέωσης προς παράλειψη. Στον βαθμό που οι υποχρεώσεις προς πληρωμή, προς παράδοση ή προς απόδοση ερμηνεύονται και ως υποχρεώσεις προς πράξη, μπορούν επίσης να συνδυαστούν με την υποχρέωση καταβολής χρηματικής ποινής, επιπλέον άλλων μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι μόνο οι υποχρεώσεις που απορρέουν από εκτελεστό τίτλο μπορούν, καταρχήν, να αποτελέσουν αντικείμενο μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης.
Για τη διενέργεια της αναγκαστικής εκτέλεσης είναι αποκλειστικά αρμόδιοι οι δικαστικοί επιμελητές. Πρόκειται για δημόσιους λειτουργούς. Γι’ αυτόν τον λόγο, διορίζονται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, που επιβεβαιώνει ότι ασκούν τα καθήκοντά τους με σεβασμό αυστηρών δεοντολογικών κανόνων. Οι υπηρεσίες τους πληρώνονται (βλ. σημείο 3 κατωτέρω). Ο δανειστής προκαταβάλλει το κόστος των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, που στη συνέχεια μετακυλίεται στον οφειλέτη.
Όταν πρέπει να επιληφθεί δικαστής, αρμόδιος είναι καταρχήν ο δικαστής εκτέλεσης, ο οποίος είναι ειδικός δικαστής του πρωτοδικείου.
Τέλος, ενώ τα συντηρητικά μέτρα εγκρίνονται καταρχήν από τον δικαστή εκτέλεσης, μπορούν επίσης, κατ’ εξαίρεση, να εγκριθούν από τον πρόεδρο του εμποροδικείου, εφόσον αποσκοπούν στην εξασφάλιση απαίτησης που εμπίπτει στην αρμοδιότητα του εμποροδικείου.
Δεν απαιτείται δικηγόρος ώστε να ανατεθεί εντολή σε δικαστικό επίτροπο (προηγουμένως δικαστικό επιμελητή) να ενεργήσει πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης.
Η παράσταση δικηγόρου είναι υποχρεωτική καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας κατάσχεσης ακινήτων. Κατ’ εξαίρεση, ο οφειλέτης μπορεί, χωρίς δικηγόρο, να ζητήσει άδεια από τον δικαστή εκτέλεσης ώστε να προβεί σε ιδιωτική πώληση του ακινήτου του.
Στις υπόλοιπες διαδικασίες, η εκπροσώπηση από δικηγόρο είναι καταρχήν υποχρεωτική, εκτός εάν το αμφισβητούμενο μέτρο εκτέλεσης αφορά απαίτηση μικρότερη των 10.000 ευρώ. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, οι διάδικοι μπορούν να παρίστανται αυτοπροσώπως ή να επικουρούνται ή να εκπροσωπούνται από δικηγόρο, τον/τη σύζυγό τους, τον/την σύνοικο, το πρόσωπο με το οποίο έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, τους γονείς ή συγγενείς τους σε ευθεία γραμμή, τους γονείς τους ή τους συγγενείς έως και τρίτου βαθμού σε πλάγια γραμμή και τα πρόσωπα τα οποία απασχολούνται αποκλειστικά στην προσωπική τους υπηρεσία ή στην επιχείρησή τους.
Ο κατάλογος των εκτελεστών τίτλων που αναγνωρίζονται στη Γαλλία παρατίθεται στο άρθρο L. 111-3 του κώδικα διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις. Είναι οι ακόλουθοι:
Οι αποφάσεις των τακτικών δικαστηρίων είναι εκτελεστές και, ως εκ τούτου, μπορούν να επιτρέπουν τη λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης, εφόσον δεν υπόκεινται σε προσφυγή με ανασταλτικό της εκτέλεσης αποτέλεσμα, δηλαδή έφεση ή ανακοπή, εφόσον η προσωρινή εκτέλεση επιβάλλεται από τον νόμο (γεγονός που καταρχήν ισχύει για τις πρωτοβάθμιες αποφάσεις) ή έχει διαταχθεί ειδικά. Οι αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων είναι εκτελεστές ακόμη και αν υπόκεινται σε ένδικα μέσα.
Επιτρεπόμενα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης:
Μόλις ο ενδιαφερόμενος αποκτήσει εκτελεστό τίτλο, μπορεί, καταρχήν, να λάβει κάθε μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης που προβλέπεται στον κώδικα διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις, χωρίς την προηγούμενη έγκριση του δικαστή. Κατ’ εξαίρεση, δύο διαδικασίες εκτέλεσης μπορούν να κινηθούν μόνο με προηγούμενη άδεια του δικαστή:
Επιπλέον, για κάθε κατάσχεση κινητών πραγμάτων με σκοπό την ανάκτηση απαίτησης ποσού κάτω των 535 ευρώ σε τόπο κατοικίας πρέπει επίσης να έχει ληφθεί η προηγούμενη άδεια του δικαστή εκτέλεσης.
Τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης που προβλέπονται στον κώδικα διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις ποικίλλουν και διαφέρουν ανάλογα με τη φύση του περιουσιακού στοιχείου (ακίνητο, ενσώματο κινητό, χρήματα, βλ. κατωτέρω 4.2). Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να περιορίζονται στις αναγκαίες για την είσπραξη της απαίτησης ενέργειες και δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση κατά την επιλογή των σχετικών μέτρων.
Κατά παρέκκλιση από την αρχή ότι μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης μπορούν να ληφθούν μόνο βάσει εκτελεστού τίτλου, μπορούν να λαμβάνονται συντηρητικά μέτρα πριν από την έκδοση εκτελεστού τίτλου. Επιτρέπουν στον δανειστή να διασφαλίσει τα δικαιώματά του εν αναμονή του εκτελεστού τίτλου.
Τα συντηρητικά μέτρα είναι η συντηρητική κατάσχεση και η δικαστική ασφάλεια (sûreté judiciaire). Εγκρίνονται από τον δικαστή αν η απαίτηση του αιτούντος κριθεί καταρχήν βάσιμη και αυτός αιτιολογήσει περιστάσεις που μπορούν να απειλήσουν την είσπραξή της. Δεν απαιτείται η προηγούμενη έγκριση του δικαστή εφόσον έχει εκδοθεί υπέρ του δανειστή απόφαση η οποία δεν είναι ακόμα εκτελεστή. Σε κάθε περίπτωση, τα μέτρα που λαμβάνονται υπό τις συνθήκες αυτές παύουν αν ο δικαστικός επιμελητής δεν ενημερώσει χωρίς καθυστέρηση τον οφειλέτη και αν ο δανειστής δεν ασκήσει αγωγή για την ουσία της υπόθεσης, επιδιώκοντας την έκδοση δικαστικής απόφασης με την οποία θα αναγνωρίζεται η απαίτησή του.
Χρόνος κατά τον οποίο μπορούν να εκτελεστούν τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης:
Τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης εκτελούνται μόνο από τις 6 π.μ. έως τις 9 μ.μ. Απαγορεύεται η ενέργειά τους τις Κυριακές και τις αργίες εκτός αν αυτή έχει εγκριθεί εκ των προτέρων από τον δικαστή εκτέλεσης.
Κόστος μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης:
Οι υπηρεσίες του δικαστικού επιτρόπου είναι αμειβόμενες. Ο δανειστής προκαταβάλλει το κόστος των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, που στη συνέχεια μετακυλίεται στον οφειλέτη, επιπλέον της οφειλής του. Ωστόσο, ο δανειστής βαρύνεται πάντα με μέρος των εν λόγω εξόδων.
Η αμοιβή του δικαστικού επιμελητή διέπεται από το διάταγμα αριθ. 2016-230, της 26ης Φεβρουαρίου 2016, και από διάταγμα της 26ης Φεβρουαρίου 2016, το οποίο καθορίζει το οφειλόμενο ποσό για κάθε πράξη εκτέλεσης. Η εν λόγω αμοιβή αποτελείται ιδίως από τα ακόλουθα:
Παραδείγματος χάριν, για εισπραχθείσα απαίτηση ύψους 10.000 ευρώ, το ελάχιστο ποσό ορισμένων μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης έχει ως εξής:
Δεν απαιτείται καταρχήν η άδεια του δικαστηρίου για τη λήψη μέτρων εκτέλεσης βάσει εκτελεστού τίτλου (βλ. σημείο 3.1 ανωτέρω).
Εάν ο δανειστής δεν διαθέτει εκτελεστό τίτλο, μπορεί, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, να λάβει συντηρητικά μέτρα (βλ. σημείο 3.1 ανωτέρω).
Καταρχήν, όλα τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εκτέλεσης.
Ωστόσο, ο νόμος προβλέπει ότι, κατ’ εξαίρεση, ορισμένα περιουσιακά στοιχεία είναι ακατάσχετα. Πρόκειται, ιδίως, για τα ακόλουθα:
Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις οι ατομικές επιχειρήσεις απολαμβάνουν ιδιαίτερη προστασία για το σύνολο ή για μέρος της περιουσίας τους.
Τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών πραγμάτων και απαιτήσεων χρηματικής φύσης έχουν διάφορα στάδια. Ο δικαστικός επίτροπος προβαίνει στην κατάσχεσή τους. Η κατάσχεση καθιστά τα περιουσιακά στοιχεία μη διαθέσιμα. Απαγορεύει στον οφειλέτη να διαθέσει κατασχεθέν κινητό πράγμα. Αν ο οφειλέτης δεν συμμορφωθεί μ’ αυτήν την υποχρέωση διατήρησης του πράγματος, διαπράττει αδίκημα. Τα κατασχεθέντα ποσά παραμένουν δεσμευμένα στον λογαριασμό του οφειλέτη. Στη συνέχεια, ο δικαστικός επίτροπος κοινοποιεί την κατάσχεση στον οφειλέτη. Εάν ο οφειλέτης δεν ασκήσει ανακοπή ενώπιον του δικαστή εκτέλεσης, ο δικαστικός επίτροπος μπορεί να αφαιρέσει τα κινητά με σκοπό τον πλειστηριασμό τους ή να επιδιώξει να του παραδοθούν τα κατασχεθέντα χρηματικά ποσά. Σε περίπτωση άσκησης ανακοπής, ο δικαστής εκτέλεσης είτε εγκρίνει τη διενέργεια του μέτρου της αναγκαστικής εκτέλεσης είτε διατάσσει την παύση του αν αυτό δεν έχει διενεργηθεί νομίμως.
Το μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης επί ακινήτων είναι η κατάσχεση ακινήτου. Δρομολογείται με την επίδοση από τον δικαστικό επίτροπο στον οφειλέτη διαταγής πληρωμής, μη συμμόρφωση με την οποία επισύρει την κατάσχεση και η οποία καθιστά το ακίνητο μη διαθέσιμο. Στη συνέχεια ο δανειστής προσφεύγει στον δικαστή εκτέλεσης ώστε αυτός να αποφασίσει ως προς την κατεύθυνση της υπόθεσης. Αν είναι δυνατή η ιδιωτική πώληση του ακινήτου και τη ζητήσει ο οφειλέτης, ο δικαστής διατάσσει την ιδιωτική πώληση του ακινήτου και ορίζει την προθεσμία για τη διενέργειά της. Αν η ιδιωτική πώληση δεν είναι δυνατή ή είναι ατελέσφορη, ο δικαστής διατάσσει την πώληση του ακινήτου με πλειστηριασμό. Ο πλειστηριασμός διενεργείται δημόσια ενώπιον του δικαστή.
Η ισχύς των εκτελεστών τίτλων είναι, καταρχήν, δεκαετής (άρθρο L. 111-4 του κώδικα διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις). Η προθεσμία αυτή αρχίζει να τρέχει εκ νέου από τη στιγμή που ενεργείται πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης βάσει του εν λόγω τίτλου.
Η ερώτηση αφορά μόνο:
Οι εν λόγω διαδικασίες είναι ουσιαστικά τα μόνα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης που πρέπει να εγκριθούν από τον δικαστή εκτέλεσης. Κατά της απόφασης του δικαστή χωρεί έφεση ή αναίρεση, ανάλογα με το ύψος της απαίτησης.
Η ισχύς των εκτελεστών τίτλων είναι, καταρχήν, δεκαετής (άρθρο L. 111-4 του κώδικα διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις). Η προθεσμία αυτή αρχίζει να τρέχει εκ νέου από τη στιγμή που ενεργείται πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης βάσει του εν λόγω τίτλου.
Τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης εκτελούνται μόνο από τις 6 π.μ. έως τις 9 μ.μ. Απαγορεύεται η ενέργειά τους τις Κυριακές και τις αργίες εκτός αν αυτή έχει εγκριθεί εκ των προτέρων από τον δικαστή εκτέλεσης.
Επιπλέον, οι διαδικασίες εκτέλεσης περιορίζονται στις αναγκαίες για την είσπραξη της απαίτησης ενέργειες και δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση κατά την επιλογή των σχετικών μέτρων.
Εξάλλου, ορισμένα περιουσιακά στοιχεία είναι ακατάσχετα (βλ. σημείο 4.1 ανωτέρω) και κάθε κατάσχεση και πώληση σε τόπο που αποτελεί την οικία του οφειλέτη πρέπει να εγκριθεί εκ των προτέρων εφόσον αφορά την είσπραξη απαίτησης άλλης από απαίτηση διατροφής και ύψους μικρότερου από 535 ευρώ (άρθρα L. 221-2 και R. 221-2 του κώδικα διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις).
Τέλος, όταν ο οφειλέτης απολαύει ασυλίας όσον αφορά την εκτέλεση, δεν μπορεί να ληφθεί κανένα μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης επί των περιουσιακών στοιχείων του τα οποία καλύπτονται από την εν λόγω ασυλία. Για τη διενέργεια μέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης επί περιουσιακού στοιχείου τέτοιου προσώπου με την αιτιολογία ότι το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο δεν καλύπτεται από ασυλία όσον αφορά την εκτέλεση απαιτείται η πρότερη άδεια του δικαστή (άρθρα L. 111-1 έως L. 111-3 και R. 111-1 έως R. 111-5 του κώδικα διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις).
Σχετικοί σύνδεσμοι
Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.
Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται ο αντίστοιχος αρμόδιος επαφής του ΕΔΔ. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο δεν αναλαμβάνουν καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.