Εκτέλεση δικαστικής απόφασης

1 Ποια η έννοια της εκτέλεσης στις αστικές και εμπορικές υποθέσεις;

Οι κανόνες σχετικά με την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων στις αστικές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών υποθέσεων, θεσπίζονται στον πολωνικό κώδικα πολιτικής δικονομίας (Kodeks postępowania cywilnego) της 17ης Νοεμβρίου 1964 (Εφημερίδα της Κυβέρνησης 2021, σημείο 1805, όπως τροποποιήθηκε).

Η αναγκαστική εκτέλεση είναι η χρήση νομίμων μέτρων εξαναγκασμού από τις αρμόδιες εθνικές αρχές για την ανάκτηση των χρηματικών ποσών που οφείλονται στους δανειστές δυνάμει εκτελεστού τίτλου. Οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης κινούνται με την κατάθεση αίτησης εκτέλεσης.

Ο εκτελεστός τίτλος αποτελεί τη βάση της αναγκαστικής εκτέλεσης. Κατά κανόνα, ο εκτελεστός τίτλος είναι διαταγή εκτέλεσης που περιέχει ρήτρα εκτελεστότητας (άρθρο 776 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Η εν λόγω ρήτρα δεν απαιτείται για ορισμένες δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται σε επίπεδο κράτους μέλους ή για τις συμφωνίες συμβιβασμού και τα επίσημα έγγραφα που αναφέρονται στον άρθρο 1153 παράγραφος 14 του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Εάν οι εν λόγω δικαστικές αποφάσεις, συμφωνίες συμβιβασμού και επίσημα έγγραφα πληρούν τους παραπάνω όρους, συνιστούν εκτελεστό τίτλο με τον οποίο οι δανειστές μπορούν να απευθυνθούν απευθείας στην αρχή αναγκαστικής εκτέλεσης.

Στη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης συμμετέχουν δύο αρμόδιες αρχές:

• τα δικαιοδοτικά όργανα — στις διαδικασίες ενσωμάτωσης ρήτρας εκτελεστότητας στον εκτελεστό τίτλο [προεδρεύων δικαστής, περιφερειακά δικαστήρια (sąd rejonowy), πρωτοδικεία (sąd okręgowy), εφετεία (sąd apelacyjny) και δικαστικοί υπάλληλοι (referendarz sądowy)]·
• οι αρχές αναγκαστικής εκτέλεσης — στις σχετικές διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης,·αυτές είναι τα περιφερειακά δικαστήρια και οι δικαστικοί επιμελητές (άρθρο 758 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Τα μέρη τόσο στη διαδικασία κήρυξης εκτελεστότητας όσο και στη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης είναι ο οφειλέτης και ο δανειστής.

Το πολωνικό δίκαιο προβλέπει τις παρακάτω διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης:

Αναγκαστική εκτέλεση χρηματικών απαιτήσεων που προκύπτουν από:

• κινητά πράγματα·
• αμοιβή για εργασία·
• τραπεζικούς λογαριασμούς·
• λοιπές απαιτήσεις·
• λοιπά περιουσιακά δικαιώματα·
• ακίνητα·
• ποντοπόρα πλοία.

Αναγκαστική εκτέλεση μη χρηματικών απαιτήσεων:

• παράδοση κινητών·
• απόδοση ακινήτων·
• εκτέλεση αποφάσεων που απαιτούν δήλωση βουλήσεως, συμπεριλαμβανομένης της σύναψης σύμβασης (άρθρο 1047 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• ενέργεια πράξεων και παραλείψεων που μπορούν να γίνουν μόνον από τον οφειλέτη ή όχι μόνο από αυτόν (άρθρα 1049-1056 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Αναγκαστική εκτέλεση απαιτήσεων διατροφής — το δικαστήριο ενσωματώνει αυτεπαγγέλτως ρήτρα εκτέλεσης στον εκτελεστό τίτλο. Στις περιπτώσεις αυτές ο εκτελεστός τίτλος κοινοποιείται οίκοθεν στον δανειστή. Στις περιπτώσεις που διατάσσεται η καταβολή διατροφής, τότε η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης μπορεί να κινηθεί κατόπιν αιτήματος του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου που εκδίκασε τη σχετική υπόθεση διατροφής. Το εν λόγω αίτημα κατατίθεται ενώπιον της αρμόδιας αρχής αναγκαστικής εκτέλεσης. Ο δικαστικός επιμελητής υποχρεούται, εκ του νόμου, να διενεργήσει έρευνα για τον προσδιορισμό των εσόδων, των περιουσιακών στοιχείων και του τόπου κατοικίας του οφειλέτη. Εάν η έρευνα αποβεί άκαρπη, τότε η αστυνομική αρχή, κατόπιν αιτήματος του δικαστικού επιμελητή, προβαίνει στις κατάλληλες ενέργειες για να προσδιορίσει τον τόπο κατοικίας και εργασίας του οφειλέτη. Η έρευνα θα πρέπει να πραγματοποιείται σε διάστημα το πολύ 6 μηνών. Εάν από την έρευνα δεν καταστεί δυνατός ο προσδιορισμός του εισοδήματος ή των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, τότε ο δικαστικός επιμελητής ζητεί από το δικαστήριο να διατάξει τον οφειλέτη να γνωστοποιήσει τα περιουσιακά του στοιχεία. Εάν ο οφειλέτης είναι υπερήμερος για πάνω από έξι μήνες, τότε ο δικαστικός επιμελητής υποβάλλει αυτεπαγγέλτως αίτηση ενώπιον του Εθνικού Δικαστικού Μητρώου (Krajowy Rejestr Sądowy) για τη συμπερίληψη του οφειλέτη στον κατάλογο αφερέγγυων οφειλετών. Τυχόν μη εφαρμογή μέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης δεν συνιστά λόγο για διακοπή της διαδικασίας.

2 Ποια αρχή ή ποιες αρχές είναι αρμόδιες για την εκτέλεση;

Σύμφωνα με το άρθρο 758 του κώδικα πολιτικής δικονομίας, οι υποθέσεις που αφορούν την αναγκαστική εκτέλεση εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των περιφερειακών δικαστηρίων και των δικαστικών επιμελητών που ενεργούν για λογαριασμό τους.

3 Ποιες οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να εκδοθεί ένας εκτελεστός τίτλος ή μια απόφαση;

Σύμφωνα με το άρθρο 803 του κώδικα πολιτικής δικονομίας, ο εκτελεστός τίτλος αποτελεί τη βάση για την αναγκαστική εκτέλεση ως προς το σύνολο της απαίτησης σε όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά. Η αρχή εκτέλεσης δεν έχει εξουσία να εξετάσει την εγκυρότητα και την εφαρμοσιμότητα του εκτελεστού τίτλου στον οποίο εφαρμόζεται αυτή η υποχρέωση. Ωστόσο, απαιτείται να εξετάσει αν η απαίτηση για την οποία έχει εκδοθεί ο εκτελεστός τίτλος υπόκειται σε αμφισβήτηση.

Κατά κανόνα, η ρήτρα εκτελεστότητας είναι ενσωματωμένη στον εκτελεστό τίτλο.

Σύμφωνα με το άρθρο 777 του κώδικα πολιτικής δικονομίας, τα ακόλουθα μπορούν να αποτελέσουν εκτελεστό τίτλο:

• τελεσίδικη ή άμεσα εκτελεστή δικαστική απόφαση και συμφωνίες συμβιβασμού που έχουν επιτευχθεί ενώπιον δικαστηρίου·
• τελεσίδικη ή άμεσα εκτελεστή απόφαση που έχει εκδοθεί από δικαστικό υπάλληλο (referendarz sądowy)·
• λοιπές δικαστικές αποφάσεις, συμφωνίες συμβιβασμού και νομικές πράξεις που εκτελούνται μέσω δικαστικής εκτέλεσης·
• συμβολαιογραφική πράξη δυνάμει της οποίας ο οφειλέτης συμμορφώνεται εκουσίως με μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης για την καταβολή χρηματικού ποσού ή την παράδοση αντικειμένων που προσδιορίζονται κατά είδος και στην ποσότητα που ορίζεται στη συμβολαιογραφική πράξη, ή για την παράδοση αντικειμένων που προσδιορίζονται μεμονωμένα, υπό τον όρο ότι η συμβολαιογραφική πράξη ορίζει την ημερομηνία έως την οποία η εν λόγω υποχρέωση πρέπει να εκπληρωθεί ή ορίζει το γεγονός που πρέπει να επέλθει για να διενεργηθεί η αναγκαστική εκτέλεση·
• συμβολαιογραφική πράξη δυνάμει της οποίας ο οφειλέτης συμμορφώνεται εκουσίως με μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης για την καταβολή του χρηματικού ποσού που ορίζεται στη συμβολαιογραφική πράξη ή που υπολογίζεται με βάση ρήτρα τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, στην οποία περίπτωση η πράξη ορίζει το γεγονός που πρέπει να επέλθει για τη συμμόρφωση με την εν λόγω υποχρέωση και την ημερομηνία μέχρι την οποία ο δανειστής μπορεί να αιτηθεί την ενσωμάτωση ρήτρας εκτελεστότητας στη συμβολαιογραφική πράξη·
• η συμβολαιογραφική πράξη που ορίζεται στην περίπτωση 4 ή 5, με την οποία πρόσωπο που δεν είναι προσωπικός οφειλέτης και του οποίου η περιουσία, η απαίτηση ή το δικαίωμα βαρύνεται με ενέχυρο ή υποθήκη, έχει συμμορφωθεί εκουσίως με την πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του υποθηκευμένου ή ενεχυριασμένου περιουσιακού στοιχείου με σκοπό την ικανοποίηση της χρηματικής απαίτησης του εξασφαλισμένου δανειστή.

Η δήλωση του οφειλέτη για εκούσια υπαγωγή σε αναγκαστική εκτέλεση μπορεί επίσης να γίνει σε χωριστή συμβολαιογραφική πράξη.

Μόνον οι έγκυρες δικαστικές αποφάσεις που ενσωματώνουν ρήτρα εκτελεστότητας ή είναι άμεσα εκτελεστές (δυνάμει απόφασης περί άμεσης εκτελεστότητας που εκδίδεται αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αιτήματος οποιουδήποτε διαδίκου) συνιστούν εκτελεστούς τίτλους. Η συμβολαιογραφική πράξη ισοδυναμεί με εκτελεστό τίτλο εάν συμμορφώνεται με τους όρους του κώδικα πολιτικής δικονομίας και τους κανόνες περί συμβολαιογραφικών πράξεων.

Άλλοι εκτελεστοί τίτλοι είναι και οι εξής: απόσπασμα του καταλόγου απαιτήσεων σε πτωχευτικές διαδικασίες, νομικά έγκυρος τραπεζικός διακανονισμός, πίνακας κατάταξης για τη διανομή χρηματικών ποσών που εισπράχθηκαν από αναγκαστική εκποίηση ακινήτων, τραπεζικός εκτελεστός τίτλος όπως ορίζεται στο τραπεζικό δίκαιο, ωστόσο αποκλειστικά μετά την ενσωμάτωση της ρήτρας εκτελεστότητας από το δικαστήριο, οι αποφάσεις αλλοδαπών δικαστηρίων και οι συμφωνίες συμβιβασμού που έχουν συναφθεί ενώπιον των εν λόγω αλλοδαπών δικαστηρίων μετά την κήρυξη της εκτελεστότητάς τους από πολωνικό δικαστήριο. Αποφάσεις που έχουν εκδοθεί από αλλοδαπά δικαστήρια σε αστικές υποθέσεις οι οποίες είναι εκτελεστές μέσω δικαστικής εκτέλεσης λογίζονται ως εκτελεστοί τίτλοι αφότου κηρυχθούν εκτελεστές από το πολωνικό δικαστήριο. Μια απόφαση θεωρείται εκτελεστή εάν είναι εκτελεστή στη χώρα έκδοσής της και δεν συντρέχει κανένα από τα κωλύματα που προβλέπονται στο άρθρο 1146 παράγραφοι 1 και 2 του κώδικα πολιτικής δικονομίας.

3.1 Η διαδικασία

Ο εκτελεστός τίτλος αποτελεί τη βάση για τη κίνηση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης. Κατά γενικό κανόνα, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που επιλαμβάνεται της υπόθεσης ενσωματώνει τη ρήτρα εκτελεστότητας στους εκτελεστούς τίτλους που εκδίδονται από δικαστήριο (άρθρο 781 παράγραφος 1 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Οι αιτήσεις για ενσωμάτωση ρήτρας εκτελεστότητας εξετάζονται αμελλητί από το δικαστήριο και το αργότερο εντός τριών ημερών από την υποβολή τους ενώπιον του αρμόδιου οργάνου (άρθρο 781 παράγραφος 1 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Η ρήτρα εκτελεστότητας ενσωματώνεται αυτεπαγγέλτως στους εκτελεστούς τίτλους που εκδίδονται σε διαδικασίες που έχουν κινηθεί ή θα μπορούσαν να έχουν κινηθεί αυτεπαγγέλτως. Το δικαστήριο ενσωματώνει αυτεπαγγέλτως τη ρήτρα εκτελεστότητας σε διαταγές πληρωμής που εκδίδονται σε ηλεκτρονικές διαδικασίες διαταγής πληρωμής, αμέσως μόλις καταστούν οριστικές (άρθρο 782 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Κατά κανόνα, μια πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης επισπεύδεται κατόπιν αιτήματος. Σε διαδικασίες που μπορούν να κινηθούν αυτεπαγγέλτως, η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης μπορεί να κινηθεί αυτεπαγγέλτως κατόπιν αιτήματος του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου που εκδικάζει την υπόθεση. Το αίτημα αυτό υποβάλλεται ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου ή δικαστικού επιμελητή (άρθρο 796 παράγραφος 2 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Αίτηση για κίνηση διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης μπορεί να κατατεθεί από τον δανειστή ενώπιον του αρμόδιου περιφερειακού δικαστηρίου ή του δικαστικού επιμελητή του εν λόγω δικαστηρίου. Μπορεί επίσης να υποβληθεί από άλλες αρμόδιες αρχές (δικαστήριο ή εισαγγελική αρχή σε υποθέσεις αναγκαστικής εκτέλεσης που αφορούν πρόστιμα, χρηματικές ποινές, δικαστικά και διαδικαστικά έξοδα που καταβάλλονται υπέρ του Δημόσιου Ταμείου).

Κατά κανόνα, οι αιτήσεις για την κίνηση διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης πρέπει να γίνονται εγγράφως. Ο εκτελεστός τίτλος πρέπει να επισυνάπτεται στην αίτηση.

Οι κανόνες που διέπουν το ύψος και την είσπραξη των σχετικών αμοιβών ορίζονται στον νόμο περί αμοιβών δικαστικών επιμελητών, της 28ης Φεβρουαρίου 2018 (Εφημερίδα της Κυβέρνησης, 2023, στοιχείο 1357).

Χρεώνονται οι ακόλουθες αμοιβές για τις πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης:

1) έξοδα εκτέλεσης για τη διεξαγωγή διαδικασίας εκτέλεσης, για την εκτέλεση διαταγής για την εξασφάλιση της πληρωμής χρηματικής απαίτησης, ή ευρωπαϊκής διαταγής δέσμευσης τραπεζικού λογαριασμού, ή για την εκτέλεση απόφασης σχετικά με τη διατήρηση αποδεικτικού στοιχείου ή την παράδοση αποδεικτικού στοιχείου σε υποθέσεις διανοητικής ιδιοκτησίας: σε υποθέσεις που αφορούν την εκτέλεση χρηματικών απαιτήσεων, ο δικαστικός επιμελητής χρεώνει στον οφειλέτη αναλογική αμοιβή ίση με το 10 % της απαίτησης για την οποία επισπεύδεται η αναγκαστική εκτέλεση. Εάν, εντός ενός μηνός από την επίδοση της ειδοποίησης για την κίνηση της διαδικασίας εκτέλεσης, ο οφειλέτης καταβάλει στον δικαστικό επιμελητή ή στον τραπεζικό λογαριασμό του το σύνολο ή μέρος της προς εκτέλεση απαίτησης, ο δικαστικός επιμελητής χρεώνει στον οφειλέτη αναλογική αμοιβή ίση με το 3 % της απαίτησης που εκτελέστηκε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Η ελάχιστη αμοιβή για απαίτηση που εκτελείται κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι 150 PLN. Εάν η απαίτηση εκτελέστηκε αποκλειστικά ως αποτέλεσμα αναγκαστικής εκτέλεσης επί άλλης απαίτησης, τραπεζικού λογαριασμού, αμοιβής για παροχή εργασίας ή παροχών κοινωνικής ασφάλισης, ή ως αποτέλεσμα της καταβολής από τον οφειλέτη του ποσού της απαίτησης στον δικαστικό επιμελητή ή στον τραπεζικό λογαριασμό του δικαστικού επιμελητή μετά τη λήξη της προθεσμίας ενός μηνός από την επίδοση στον οφειλέτη της ειδοποίησης για την κίνηση της διαδικασίας εκτέλεσης, η ελάχιστη αμοιβή ανέρχεται σε 200 PLN.

Εάν η απαίτηση εκτελέστηκε κατά τρόπο διαφορετικό από αυτόν που περιγράφεται ανωτέρω, η ελάχιστη αμοιβή ανέρχεται σε 300 PLN.

Το πάγιο τέλος για την αίτηση παράδοσης κινητών ανέρχεται σε 400 PLN. Το πάγιο τέλος για την αίτηση απόδοσης ακινήτου που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του οφειλέτη ή για την αφαίρεση κάθε κινητού από τους χώρους που χρησιμοποιεί ο οφειλέτης για την κάλυψη των στεγαστικών του αναγκών ανέρχεται σε 1 500 PLN. Το πάγιο τέλος για την αίτηση απόδοσης άλλου ακινήτου ή αφαίρεσης κινητών από άλλους χώρους ανέρχεται σε 2 000 PLN. Εάν το ακίνητο, οι χώροι ή το δωμάτιο χρησιμοποιούνται από τον οφειλέτη αποκλειστικά για την άσκηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, το τέλος των 2 000 PLN αυξάνεται κατά 1 000 PLN ανά δωμάτιο για το δεύτερο και κάθε επιπλέον δωμάτιο που αποτελεί μέρος του ακινήτου ή των χώρων που υπόκεινται σε αναγκαστική εκτέλεση. Η συνολική αμοιβή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 30 000 PLN.

Το πάγιο τέλος για:

• την παράδοση των περιουσιακών στοιχείων σε διαχειριστή αφερεγγυότητας ή διαχειριστή περιουσίας·
• την παράδοση της διαχείρισης του ακινήτου σε διαχειριστή ακινήτων·
• τη διατήρηση αποδεικτικού στοιχείου σε υποθέσεις διανοητικής ιδιοκτησίας·
• την παράδοση αποδεικτικού στοιχείου σε υποθέσεις διανοητικής ιδιοκτησίας, είναι 400 PLN.

Το πάγιο τέλος για την κατανίκηση της σωματικής αντίστασης του οφειλέτη και για την εκτέλεση της διαταγής του δικαστηρίου να τεθεί ο οφειλέτης υπό προσωπική κράτηση ανέρχεται σε 1 000 PLN.

Εάν ο οφειλέτης εξοφλήσει την απαίτηση που αναφέρεται στον εκτελεστό τίτλο το αργότερο τρεις ημέρες πριν από την προβλεπόμενη αναγκαστική εκτέλεση του εκτελεστού τίτλου, ο δικαστικός επιμελητής επιστρέφει το 50 % της αμοιβής που καταβλήθηκε στον δανειστή. Εάν ο οφειλέτης εξοφλήσει την απαίτηση πριν του επιδοθεί ειδοποίηση για την κίνηση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης ή πρόσκληση για εκούσια πληρωμή, ο δικαστικός επιμελητής επιστρέφει στον δανειστή το μέρος του καταβληθέντος ποσού που υπερβαίνει τα 200 PLN.

2) έξοδα για τη διεξαγωγή άλλων διαδικασιών ή την εκτέλεση άλλων πράξεων — Πάγιο τέλος αίτησης για:

• την εκτέλεση απόφασης για την εξασφάλιση κληρονομίας· ή
• τη σύνταξη απογραφής κληρονομίας ανέρχεται σε 400 PLN.

Το πάγιο τέλος για την άμεση και προσωπική επίδοση ή κοινοποίηση εγγράφων, εφόσον διαταχθεί από το δικαστήριο ή ζητηθεί από τον αιτούντα, ανέρχεται σε 60 PLN. Το τέλος χρεώνεται για την επίδοση ή κοινοποίηση στην ίδια διεύθυνση του συγκεκριμένου εγγράφου της υπόθεσης, ανεξάρτητα από τον αριθμό των παραληπτών που κατοικούν στην εν λόγω διεύθυνση και τον αριθμό των αποπειρών επίδοσης ή κοινοποίησης που πραγματοποιήθηκαν. Το πάγιο τέλος για την αίτηση λήψης μέτρων για τον προσδιορισμό της τρέχουσας διεύθυνσης του παραλήπτη ανέρχεται σε 40 PLN. Το πάγιο τέλος για τη σύνταξη επίσημων εκθέσεων ανέρχεται σε 400 PLN.

3.2 Οι κύριες προϋποθέσεις

Η αναγκαστική εκτέλεση επισπεύδεται μέσω αίτησης του δανειστή στην οποία επισυνάπτεται ο σχετικός εκτελεστός τίτλος. Είναι σημαντικό να κατονομάζεται ο οφειλέτης στην αίτηση. Ο δανειστής μπορεί να προσδιορίσει τον τρόπο διενέργειας της αναγκαστικής εκτέλεσης, δηλαδή να προσδιορίζει τα σχετικά περιουσιακά δικαιώματα. Για την εκτέλεση απαιτήσεων σχετικά με δικαιώματα επί ακινήτων πρέπει επίσης να αναφέρεται το σχετικό κτηματολόγιο. Σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών πραγμάτων, δεν απαιτείται λεπτομερής παράθεση κάθε περιουσιακού στοιχείου, δεδομένου ότι η αναγκαστική εκτέλεση ισχύει για το σύνολο των κινητών πραγμάτων του οφειλέτη.

4 Αντικείμενο και φύση των μέτρων εκτέλεσης

4.1 Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εκτέλεσης;

Κάθε αντικείμενο ή εξοπλισμός που αποτελεί μέρος των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως, μεταξύ άλλων, κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία, αμοιβή από εργασία, τραπεζικοί λογαριασμοί, μερίδιο επί ακινήτου, ποντοπόρα πλοία και λοιπές απαιτήσεις και περιουσιακά δικαιώματα του οφειλέτη.

Τα άρθρα 829 και 831 του κώδικα πολιτικής δικονομίας επιβάλλουν ορισμένους περιορισμούς σχετικά με το είδος του αντικειμένου ή εξοπλισμού που μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης. Σύμφωνα με τις εν λόγω διατάξεις, εξαιρούνται από την αναγκαστική εκτέλεση τα ακόλουθα αντικείμενα ή εξοπλισμός: οικοσκευή, κλινοσκεπάσματα, εσώρουχα και καθημερινός ρουχισμός που απαιτούνται ευλόγως για την κάλυψη των βασικών οικιακών αναγκών του οφειλέτη και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του, καθώς και ρουχισμός που είναι απαραίτητος για τον οφειλέτη για την εκτέλεση των δημόσιων ή επαγγελματικών του καθηκόντων· η ποσότητα τροφίμων και καυσίμων που απαιτούνται για την κάλυψη των βασικών αναγκών του οφειλέτη και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του για χρονικό διάστημα ενός μήνα· εργαλεία και λοιπά αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τον οφειλέτη για την πραγματοποίηση επ’ αμοιβή εργασίας, καθώς και πρώτες ύλες που απαιτούνται για την παραγωγική διαδικασία μίας εβδομάδας, με εξαίρεση τα μηχανοκίνητα οχήματα.

Εκτός από τις διατάξεις του κώδικα πολιτικής δικονομίας, υπάρχουν και άλλοι εθνικοί κανόνες που ορίζουν τα είδη απαιτήσεων που εξαιρούνται από πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης και τον βαθμό στον οποίο εφαρμόζεται η εν λόγω εξαίρεση [π.χ. ο εργατικός κώδικας (Kodeks pracy) θεσπίζει τα όρια μέχρι τα οποία μπορεί να επισπευσθεί αναγκαστική εκτέλεση επί της αμοιβής από την εργασία του οφειλέτη].

4.2 Ποια τα αποτελέσματα των μέτρων εκτέλεσης;

Ο εκτελεστός τίτλος αποτελεί τη βάση για την αναγκαστική εκτέλεση ως προς το σύνολο της απαίτησης όσον αφορά το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά.

Ο οφειλέτης δικαιούται να διαχειρίζεται τα περιουσιακά του στοιχεία, εκτός εάν το δικαστήριο του αφαιρέσει το σχετικό δικαίωμα.

Μετά την κίνηση διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών πραγμάτων, ο δικαστικός επιμελητής προβαίνει στην κατάσχεσή τους και συντάσσει την κατασχετήρια έκθεση. Τα αποτελέσματα που παράγει η κατάσχεση είναι ότι η διαχείριση της κατασχεθείσας περιουσίας δεν θίγει την περαιτέρω εξέλιξη της διαδικασίας, και ότι μπορεί να κινηθεί διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης όσον αφορά την κατασχεθείσα περιουσία και κατά του αγοραστή. Ωστόσο, ο δικαστικός επιμελητής έχει τη διακριτική ευχέρεια, για σπουδαίο λόγο, να παραχωρήσει σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας τον έλεγχο των κατασχεθέντων κινητών πραγμάτων σε άλλο πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένου του δανειστή.

Σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης επί ακινήτων, ο δικαστικός επιμελητής πρώτα ζητά από τον οφειλέτη να εξοφλήσει την οφειλή εντός δύο εβδομάδων. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, ο δικαστικός επιμελητής προβαίνει σε περιγραφή και εκτίμηση της αξίας της περιουσίας του οφειλέτη. Η διαχείριση των ακινήτων μετά την κατάσχεση δεν θίγει την περαιτέρω εξέλιξη της διαδικασίας. Ο αγοραστής μπορεί να συμμετάσχει στη διαδικασία με την ιδιότητα του οφειλέτη.

Σε περίπτωση που ο οφειλέτης κληθεί να απόσχει από συγκεκριμένη ενέργεια ή να μην επέμβει στις ενέργειες του δανειστή, το δικαστήριο, κατόπιν αιτήματος του δανειστή, επιβάλλει πρόστιμο στον οφειλέτη εάν ο τελευταίος δεν συμμορφωθεί με την εν λόγω υποχρέωση· οφειλέτης που δεν καταβάλλει το πρόστιμο τιμωρείται με φυλάκιση.

4.3 Ποια η ισχύς αυτών των μέτρων;

Ο κώδικας πολιτικής δικονομίας δεν προβλέπει προθεσμίες για την κατάθεση αίτησης για την κίνηση διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης. Ωστόσο, σύμφωνα με το πολωνικό δίκαιο, απαιτήσεις που αναγνωρίζονται με τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου ή άλλου οργάνου που έχει οριστεί ως αρμόδιο για τις σχετικές υποθέσεις ή με απόφαση διαιτητικού δικαστηρίου, ή απαιτήσεις που βασίζονται σε συμφωνία που έχει επιτευχθεί ενώπιον δικαστηρίου ή διαιτητικού δικαστηρίου ή σε συμφωνία που έχει επιτευχθεί ενώπιον διαμεσολαβητή και έχει εγκριθεί από το δικαστήριο, παραγράφονται μετά την πάροδο έξι ετών, ακόμα και εάν η παραγραφή για τις εν λόγω απαιτήσεις είναι βραχύτερη [άρθρο 125 παράγραφος 1 του αστικού κώδικα (Kodeks cywilny)]. Εάν η απαίτηση που έχει εγκριθεί με τον τρόπο αυτόν καλύπτει περιοδικές υποχρεώσεις, τυχόν μελλοντικές απαιτήσεις από περιοδικές υποχρεώσεις υπόκεινται σε τριετή παραγραφή.

Οι αιτήσεις για την κίνηση διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης εξετάζονται από την αρμόδια αρχή προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συμμορφώνονται με τις τυπικές προϋποθέσεις και τα κριτήρια παραδεκτού. H μη συμμόρφωση με τις ειδικές απαιτήσεις μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη της αίτησης ή τη διακοπή της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης.

5 Υπάρχει δυνατότητα προσφυγής κατά της απόφασης που διατάσσει ένα τέτοιο μέτρο;

Οι διάδικοι μπορούν να ασκήσουν προσφυγή κατά της δικαστικής απόφασης περί της ενσωμάτωσης της ρήτρας εκτελεστότητας.

Στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης οι διάδικοι έχουν στη διάθεσή τους τα ακόλουθα ένδικα μέσα:

• ανακοπή κατά των πράξεων του δικαστικού επιμελητή (η οποία πρέπει να κατατεθεί στο περιφερειακό δικαστήριο· αυτή αφορά επίσης τις παραλείψεις του δικαστικού επιμελητή. Η ανακοπή μπορεί να ασκηθεί από διάδικο ή πρόσωπο του οποίου τα δικαιώματα έχουν προσβληθεί ή απειληθεί από την εν λόγω πράξη ή παράλειψη του δικαστικού επιμελητή. Η προθεσμία για την άσκηση ανακοπής είναι μία εβδομάδα από την ημέρα της πράξης ή την ημέρα κατά την οποία ο διάδικος ή το πρόσωπο έλαβε γνώση της παράλειψης)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης (έφεση κατά απόφασης δικαστικού υπαλλήλου) περί ενσωμάτωσης ρήτρας εκτελεστότητας (άρθρο 795 του κώδικα πολιτικής δικονομίας —η προθεσμία για την άσκηση έφεσης αρχίζει, στην περίπτωση του δανειστή, από την ημερομηνία χορήγησης του εκτελεστού τίτλου στον δανειστή ή από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης με την οποία δεν έγινε δεκτή η αναγκαστική εκτέλεση, ή, στην περίπτωση του οφειλέτη, από την ημερομηνία επίδοσης της σχετικής γνωστοποίησης ότι έχει κινηθεί διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης με την οποία κηρύσσεται εκτελεστή ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής (άρθρο 795 παράγραφος5 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης για την αναστολή ή διακοπή της διαδικασίας (άρθρο 828 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης για τον περιορισμό της αναγκαστικής εκτέλεσης (άρθρο 839 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• δικαστική διαταγή με την οποία περιορίζεται η αναγκαστική εκτέλεση και ανακοπή κατά της διαταγής αυτής (άρθρο 839 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• προσφυγή του οφειλέτη κατά των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης (άρθρα 840 έως 843 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης για την καταβολή της αμοιβής επιστάτη (άρθρο 859 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης όσον αφορά την περιγραφή και την εκτίμηση κατά τη διάρκεια αναγκαστικής εκποίησης ακινήτων (άρθρο 950 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• προφορική ανακοπή κατά των πράξεων του δικαστικού επιμελητή κατά τη διάρκεια του πλειστηριασμού, η οποία υποβάλλεται ενώπιον του εποπτεύοντος οργάνου (άρθρο 986 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης για την ανάθεση σύμβασης (άρθρο 997 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• αντιρρήσεις κατά του σχεδίου διανομής των ποσών που εισπράχθηκαν μέσω αναγκαστικής εκτέλεσης [εντός δύο εβδομάδων από τη γνωστοποίηση προς την αρχή αναγκαστικής εκτέλεσης η οποία συνέταξε το σχέδιο (άρθρο 998 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)]·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης επί αντιρρήσεων ως προς το σχέδιο διανομής (άρθρο 1028 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης για την αναστολή ή διακοπή της διαδικασίας (άρθρο 1055 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)·
• έφεση κατά δικαστικής απόφασης εξαίρεσης περιουσιακών στοιχείων από την κατάσχεση κατά τη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης που αφορά το Δημόσιο Ταμείο (άρθρο 1061 παράγραφος 2 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

6 Υπάρχουν περιορισμοί στην εκτέλεση, ιδίως όσον αφορά την προστασία του οφειλέτη ή τις προθεσμίες;

Σύμφωνα με το άρθρο 829 του κώδικα πολιτικής δικονομίας εξαιρούνται από την αναγκαστική εκτέλεση τα ακόλουθα αντικείμενα:

1. οικοσκευή, κλινοσκεπάσματα, εσώρουχα και καθημερινός ρουχισμός που απαιτούνται ευλόγως για την κάλυψη των βασικών οικιακών αναγκών του οφειλέτη και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του, ειδικότερα, ψυγείο, πλυντήριο ρούχων, ηλεκτρική σκούπα, φούρνος ή φούρνος μικροκυμάτων, θερμαινόμενη πλάκα για τη θέρμανση και την προετοιμασία γευμάτων, κλίνες, τραπέζια και καρέκλες ικανού αριθμού για τις ανάγκες του οφειλέτη και των μελών της οικογένειάς του, καθώς και μία πηγή φωτισμού ανά δωμάτιο, εκτός εάν πρόκειται για αντικείμενα των οποίων η αξία υπερβαίνει σημαντικά τη μέση τιμή των νέων ειδών του οικείου τύπου·
2. ρουχισμός που είναι απαραίτητος για τον οφειλέτη για την εκτέλεση των δημόσιων ή επαγγελματικών του καθηκόντων·
3. η ποσότητα τροφίμων και καυσίμων που απαιτούνται για την κάλυψη των βασικών αναγκών του οφειλέτη και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του για χρονικό διάστημα ενός μήνα·
4. μία αγελάδα, δύο κατσίκες ή τρία πρόβατα τα οποία απαιτούνται για τη διαβίωση του οφειλέτη και των εξαρτώμενων από αυτόν προσώπων, καθώς και επαρκής ποσότητα ζωοτροφής και στρωμνής για να επιβιώσουν μέχρι την επόμενη σοδειά·
5. εργαλεία και λοιπά αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τον οφειλέτη για την πραγματοποίηση επ’ αμοιβή εργασίας, καθώς και πρώτες ύλες που απαιτούνται για την παραγωγική διαδικασία μίας εβδομάδας, με εξαίρεση τα μηχανοκίνητα οχήματα·
6. στην περίπτωση οφειλέτη που λαμβάνει πάγιες αποδοχές σε τακτική βάση, ποσό των αποδοχών που αντιστοιχεί στο τμήμα των αποδοχών που δεν υπόκειται σε αναγκαστική εκτέλεση για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη ημερομηνία πληρωμής και στην περίπτωση οφειλέτη που δεν λαμβάνει πάγιες αποδοχές, ποσό που αντιστοιχεί στους πόρους διαβίωσης του οφειλέτη και των μελών της οικογένειάς του για χρονικό διάστημα δύο εβδομάδων·
7. αντικείμενα ή εξοπλισμός που απαιτούνται για εκπαιδευτικούς σκοπούς, προσωπικά έγγραφα, διακοσμητικά αντικείμενα και αντικείμενα που χρησιμοποιούνται για την άσκηση θρησκευτικών καθηκόντων, καθώς και αντικείμενα καθημερινής χρήσης που μπορούν να πωληθούν μόνο σε τιμή σημαντικά χαμηλότερη της αρχικής τους αξίας αλλά έχουν ιδιαίτερη χρηστική αξία για τον οφειλέτη·
8. φαρμακευτικά προϊόντα κατά την έννοια του νόμου για τα φάρμακα της 6ης Σεπτεμβρίου 2001 (Prawo farmaceutyczne, Εφημερίδα της Κυβέρνησης 2008, τεύχος 45 σημείο 271, όπως έχει τροποποιηθεί) τα οποία είναι απαραίτητα για την ορθή λειτουργία μονάδας υγειονομικής περίθαλψης κατά την έννοια των διατάξεων σχετικά με την ιατρική δραστηριότητα για χρονικό διάστημα τριών μηνών, καθώς και τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα που είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της λειτουργίας της κατά την έννοια του νόμου για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα της 20ής Μαΐου 2010 (Ustawa o wyrobach medycznych) (Εφημερίδα της Κυβέρνησης, τεύχος 107, στοιχείο 679· 2011, τεύχος 102, στοιχείο 586·και 2011, τεύχος 113, στοιχείο 657)·
9. είδη ή εξοπλισμός τα οποία είναι απαραίτητα λόγω αναπηρίας του οφειλέτη ή μελών της οικογένειάς του.

Σύμφωνα με το άρθρο 831 παράγραφος 1 από την κατάσχεση εξαιρούνται τα ακόλουθα:

1. πληρωμές και παροχές σε είδος που προορίζονται για την κάλυψη εξόδων ή εξόδων επαγγελματικών ταξιδιών·
2. κονδύλια που χορηγούνται από το Δημόσιο Ταμείο για ειδικούς σκοπούς (κυρίως υποτροφίες και προγράμματα στήριξης), εκτός εάν η απαίτηση για την οποία επισπεύδεται η αναγκαστική εκτέλεση προκύπτει από την υλοποίηση των εν λόγω σκοπών ή από υποχρεώσεις διατροφής·
3. πόροι από προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τα κονδύλια που αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφοι 1, 2 και 3 του νόμου για τα δημόσια οικονομικά, της 27ης Αυγούστου 2009 (Ustawa o finansach publicznych) (Εφημερίδα της Κυβέρνησης 2013, στοιχεία 885, 938 και 1646), εκτός εάν η απαίτηση για την οποία επισπεύδεται η αναγκαστική εκτέλεση προκύπτει από την υλοποίηση του έργου για το οποίο χορηγήθηκαν αυτά τα κονδύλια·
4. αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα, εκτός εάν επιτρέπεται η μεταβίβασή τους δυνάμει σύμβασης, σε περίπτωση που οι υπηρεσίες που παρέχονται μπορούν να εκτελεστούν ή η άσκηση του εν λόγω δικαιώματος μπορεί να παραχωρηθεί σε άλλη οντότητα·
5. απαιτήσεις από προσωπική ασφάλεια και ασφάλεια περιουσίας, εντός των ορίων που καθορίζονται με κανονιστική απόφαση που εκδίδουν από κοινού ο υπουργός Οικονομικών και ο υπουργός Δικαιοσύνης· η εξαίρεση αυτή δεν ισχύει για μέτρα εκτέλεσης για την ικανοποίηση απαιτήσεων που απορρέουν από υποχρεώσεις διατροφής·
6. η κοινωνική συνδρομή κατά την έννοια του νόμου για την κοινωνική συνδρομή της 12ης Μαρτίου 2004 (Ustawa o pomocy społecznej) (Εφημερίδα της Κυβέρνησης 2013, στοιχείο 182, όπως έχει τροποποιηθεί)·
7. ποσά που καταβάλλονται στον οφειλέτη από τον κρατικό προϋπολογισμό ή το Εθνικό Ταμείο Υγείας για παροχή υγειονομικής περίθαλψης κατά την έννοια του νόμου για τη δημόσια υγειονομική περίθαλψη, της 27ης Αυγούστου 2004 (Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) (Εφημερίδα της Κυβέρνησης 2008, τεύχος 164, στοιχείο 1027, όπως έχει τροποποιηθεί) πριν από τη διακοπή καταβολής των εν λόγω παροχών, κατά το ποσό που αντιστοιχεί στο 75 % της εκάστοτε πληρωμής, εκτός εάν πρόκειται για απαιτήσεις των εργαζομένων του οφειλέτη ή παρόχων υγείας, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφος 41 στοιχεία α) και β) του ως άνω νόμου·
8. ποσά που επιδικάστηκαν με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εάν η απαίτηση οφείλεται στο Δημόσιο Ταμείο·
9. παροχές επαναπροσαρμογής κατά την έννοια του νόμου για την κοινωνική απασχόληση της 13ης Ιουνίου 2003 (Ustawa o pomocy społecznej) (Εφημερίδα της Κυβέρνησης 2020, στοιχείο 176)·
10. ποσά καταβλητέα σε στεγαστικό συνεταιρισμό από τα μέλη του και από μη μέλη που έχουν συνεταιριστικό δικαίωμα σε εγκαταστάσεις ή είναι ιδιοκτήτες χώρων, όσον αφορά τις αμοιβές που προβλέπονται στο άρθρο 4 του νόμου περί στεγαστικών συνεταιρισμών της 15ης Δεκεμβρίου 2000 (Επίσημη Εφημερίδα 2021, στοιχείο 1208), καθώς και οι πόροι που έχει στη διάθεσή του ο συνεταιρισμός σε σχέση με την καταβολή των εν λόγω αμοιβών, εκτός εάν η απαίτηση που αποτελεί αντικείμενο της αναγκαστικής εκτέλεσης γεννήθηκε σε σχέση με την πληρωμή από τον οφειλέτη των απαιτήσεων που αποτελούν αντικείμενο της αναγκαστικής εκτέλεσης από τις αμοιβές που προβλέπονται στο άρθρο 4 του εν λόγω νόμου.

Σύμφωνα με το άρθρο 833 παράγραφος 1 του κώδικα πολιτικής δικονομίας, οι αποδοχές από την εργασία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης όπως ορίζεται στον εργατικό κώδικα της 26ης Ιουνίου 1974 (Εφημερίδα της Κυβέρνησης 2020, στοιχείο 1320). Οι εν λόγω διατάξεις εφαρμόζονται κατ’ αναλογία στο επίδομα ανεργίας, στα επιμίσθια κινητροδότησης, στις υποτροφίες και τα επιδόματα κατάρτισης που καταβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την προώθηση της απασχόλησης και τους φορείς της αγοράς εργασίας.

Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 στοιχείο 1) του εργατικού κώδικα, τα ακόλουθα ποσά αποδοχών δεν υπόκεινται σε παρακρατήσεις:

1) ο κατώτατος μισθός που θεσπίζεται δυνάμει μεμονωμένων διατάξεων, ο οποίος καταβάλλεται σε απασχολουμένους πλήρους ωραρίου, μετά την παρακράτηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και την παρακράτηση φόρου, αφαιρουμένων των ποσών που αποτελούν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης δυνάμει εκτελεστού τίτλου για την ικανοποίηση απαιτήσεων που δεν συνιστούν υποχρεώσεις διατροφής·

2) το 75 % των αποδοχών που ορίζονται στην παράγραφο 1, μετά την αφαίρεση των προκαταβολών που χορηγούνται στον εργαζόμενο·

3) το 90 % των αποδοχών που ορίζονται στην παράγραφο 1, μετά την αφαίρεση των προστίμων που ορίζονται στο άρθρο 108 του εργατικού κώδικα.

Εάν ο εργαζόμενος απασχολείται υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης, τα ποσά μειώνονται ανάλογα με το ωράριο εργασίας.

 

Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.

Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.