Kif tinforza deċiżjoni ta’ qorti

1 Xi tfisser eżekuzzjoni fi kwistjonijiet ċivili u kummerċjali?

Eżekuzzjoni f’materji ċivili u kummerċjali tfisser l-użu tal-assi tad-debitur biex tiġi ssodisfata l-pretensjoni stabbilita fit-titolu eżegwibbli, jew l-obbligu tad-debitur li jikkonsenja persuna jew li jwettaq jew joqgħod lura milli jwettaq ċerta operazzjoni.

2 Liema awtorità jew awtoritajiet huma kompetenti għall-eżekuzzjoni?

L-uffiċjali ġudizzjarji (kohtutäiturid) - id-dettalji ta’ kuntatt huma disponibbli hawnhekk.

3 Liema huma l-kundizzjonijiet biex jingħataw titoli jew deċiżjonijiet li jkunu eżekuttivi?

3.1 Il-proċedura

Deċiżjoni tal-qorti tiġi eżegwita:

(1) wara d-dħul fis-seħħ tagħha;

Sentenza tal-qorti tidħol fis-seħħ meta ma tkunx tista’ tiġi kkontestata aktar b’xi mod ieħor ħlief bil-proċedura ta’ stħarriġ (teistmismenetlus). Jekk sentenza tal-qorti tiġi appellata legalment, id-dħul fis-seħħ tagħha jiġi sospiż. Jekk tiġi appellata parzjalment, il-parti tas-sentenza li ma tiġix appellata tidħol fis-seħħ. Jekk sentenza tiġi appellata fir-rigward ta’ parti li ma tirrigwardax id-determinazzjoni tal-ispejjeż proċedurali, il-parti tas-sentenza li biha jiġi ddeterminat l-ammont tal-ispejjeż proċedurali lanqas ma tidħol fis-seħħ. Sentenza tal-qorti li tkun daħlet fis-seħħ torbot lill-parteċipanti fil-proċedimenti sa fejn it-talba ppreżentata fl-azzjoni jew fil-kontroazzjoni tiġi riżolta abbażi taċ-ċirkostanzi wara l-azzjoni, sakemm ma jkunx previst mod ieħor mil-liġi.

Sentenza tiġi eżegwita fuq il-bażi ta’ rikors mill-kwerelant.

(2) qabel id-dħul fis-seħħ tagħha jekk il-qorti tkun iddikjarat li hija soġġetta għal eżekuzzjoni immedjata.

Sentenza ddikjarata eżegwibbli minnufih tiġi eżegwita qabel ma tidħol fis-seħħ. Il-qorti tiddikjara sentenza eżegwibbli minnufih jew fis-sentenza nfisha jew permezz ta’ deċiżjoni.

Is-sentenzi jiġu eżegwiti abbażi ta’ titolu eżegwibbli.

It-titoli infurzabbli f’materji ċivili u kummerċjali jistgħu jinkludu dawn li ġejjin:

• sentenzi u sentenzi f’materji ċivili li jkunu daħlu fis-seħħ jew li jkunu soġġetti għal eżekuzzjoni immedjata;
• deċiżjonijiet minn qrati ta’ stati barranin, li huma rikonoxxuti jew soġġetti għal eżekuzzjoni mingħajr rikonoxximent;
• deċiżjonijiet ta’ bordijiet tal-arbitraġġ li joperaw b’mod permanenti fl-Estonja u deċiżjonijiet ta’ tribunali oħra tal-arbitraġġ li huma ddikjarati eżegwibbli;
• deċiżjonijiet meħuda minn kumitat għat-tilwim industrijali (töövaidluskomisjon) jew kumitat tal-kiri (üürikomisjon) li daħlu fis-seħħ.

Lista eżawrjenti ta’ titoli eżegwibbli hija pprovduta fl-Artikolu 2 tal-Kodiċi tal-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni (täitemenetluse seadustik).

Jekk titolu eżekuttiv ma jiġix eżegwit b’mod volontarju, tista’ tinbeda proċedura ta’ eżekuzzjoni abbażi ta’ rikors mill-kwerelant.

Il-pretensjonijiet li jirriżultaw mit-titoli eżekuttivi previsti mil-liġi jiġu eżegwiti skont il-Kodiċi tal-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni. L-eżekuzzjoni ta’ titoli eżekuttivi titwettaq mill-bailiffs, sakemm ma jkunx stipulat mod ieħor mil-liġi.

• Bailiff imexxi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni abbażi ta’ rikors minn kwerelant u titolu eżekuttiv. Bailiff iwettaq proċedimenti ta’ eżekuzzjoni irrispettivament minn kwalunkwe rikors minn kwerelant jekk it-titolu eżekuttiv ikun deċiżjoni dwar il-ħlas tat-tariffa tal-bailiff jew dwar l-ordni tal-ħlas tal-ispejjeż tal-eżekuzzjoni, u f’każijiet oħra previsti mil-liġi.
• F’materji ta’ eżekuzzjoni jinfetaħ fajl apposta fejn jitniżżlu l-azzjonijiet u l-avviżi ta’ eżekuzzjoni f’ordni kronoloġiku. Id-dokumenti riċevuti u maħruġa mill-bailiff fil-kwistjoni ta’ eżekuzzjoni jew kopji tagħhom jiġu ppreservati fil-fajl tal-eżekuzzjoni.
• Jekk il-kundizzjonijiet biex jinbdew il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jiġu ssodisfati, l-uffiċjal ġudizzjarju jagħti avviż ta’ eżekuzzjoni lid-debitur. Mal-konsenja ta’ avviż ta’ eżekuzzjoni lil debitur, il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jitqiesu li jkunu bdew.
• Bailiff irid jibgħat l-avviż ta’ eżekuzzjoni lil debitur, u lill-parteċipanti fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni dikjarazzjoni ta’ sekwestru ta’ proprjetà, rapport dwar l-irkant, id-deċiżjonijiet tiegħu jew tagħha dwar ilmenti mressqa kontra l-azzjonijiet tiegħu jew tagħha, u dokumenti oħra pprovduti mil-liġi.
• Jekk l-ebda terminu ma jkun speċifikat mil-liġi jew deċiżjoni tal-qorti għal konformità volontarja ma’ titolu eżekuttiv, tali terminu jiġi stabbilit mill-bailiff. It-terminu ma jistax ikun iqsar minn 30 jum, sakemm ma jkunx preskritt mod ieħor mill-Kodiċi tal-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni. Bil-kunsens tal-kwerelant, il-bailiff jista’ jistabbilixxi terminu ta’ aktar minn 30 jum għall-konformità volontarja ma’ titolu eżekuttiv.

Bailiff huwa meħtieġ li minnufih jieħu l-miżuri kollha permessi mil-liġi sabiex jeżegwixxi titolu eżekuttiv, jiġbor l-informazzjoni meħtieġa għall-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni u jispjega lill-parteċipanti fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni d-drittijiet u l-obbligi tagħhom.

• Bailiff jista’ jipposponi azzjoni ta’ eżekuzzjoni abbażi ta’ rikors mill-kwerelant jew deċiżjoni tal-qorti korrispondenti jew meta tinbidel il-persuna li tmexxi l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni.
• Abbażi ta’ rikors minn debitur, qorti tista’ tissospendi l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jew testendi jew tiddifferixxi l-eżekuzzjoni jekk ikun inġust fuq id-debitur li jkompli bil-proċedimenti. Meta jsir dan, iridu jitqiesu l-interessi tal-kwerelant u ċirkostanzi oħra, inkluża s-sitwazzjoni familjari u ekonomika tad-debitur.

3.2 Il-kundizzjonijiet ewlenin

Prerekwiżiti għall-eżekuzzjoni ta’ titolu eżekuttiv:

1. Deċiżjoni tal-qorti li tkun daħlet fis-seħħ jew deċiżjoni minn kumitat għat-tilwim industrijali jew kumitat tal-kiri li tkun daħlet fis-seħħ u mmarkata bħala li daħlet fis-seħħ hija aċċettata għall-eżekuzzjoni. L-ebda marka tad-dħul fis-seħħ ma hija mehmuża ma’ deċiżjoni soġġetta għal eżekuzzjoni immedjata.
2. Fil-każ ta’ oġġett li, minħabba n-natura tiegħu, huwa adattat għall-użu personali ta’ wieħed biss mill-konjuġi, huwa preżunt li l-oġġett jappartjeni għall-konjuġi li għandu juża l-oġġett meta titqies in-natura tiegħu.
3. Talba għal ħlas fuq il-proprjetà konġunta tal-konjuġi hija permessa bil-kunsens tal-konjuġi li mhuwiex debitur jew jekk it-titolu eżekuttiv jirrikjedi li ż-żewġ konjuġi jwettqu l-obbligu. Kwerelant jista’ jitlob li l-proprjetà konġunta tinqasam u li ssir talba għal ħlas fuq il-parti tal-proprjetà konġunta li tappartjeni lid-debitur. Fil-każ ta’ eżekuzzjoni kontra l-proprjetà konġunta tal-konjuġi fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni fir-rigward tal-proprjetà ta’ wieħed minnhom, il-kunsens tal-konjuġi li mhux debitur huwa preżunt affavur il-kwerelant. Il-proprjetà inkwistjoni tista’ tiġi ssekwestrata u tinbiegħ. Il-preżunzjoni ta’ kunsens ma tapplika għall-ebda proprjetà immobbli li tkun proprjetà tal-konjuġi li mhux debitur, l-introjtu tiegħu jew għal kwalunkwe flus f’kont bankarju miftuħ f’ismu. Il-konjuġi mhux debitur jiġi infurmat bis-sekwestru tal-proprjetà msemmija f’din it-taqsima u jingħata informazzjoni dwar il-possibbiltà li jressaq oġġezzjoni.
4. Sabiex issir talba għal ħlas fuq proprjetà ta’ sħubija, huwa meħtieġ titolu eżekuttiv li japplika għas-sħab kollha.
5. Jekk debitur imut matul il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni, il-proċedimenti jkomplu fir-rigward tal-patrimonju tad-debitur, sakemm ma jkunx preskritt mod ieħor mil-liġi.
6. Jekk titolu eżekuttiv japplika wkoll għas-suċċessur legali tal-kwerelant jew tad-debitur indikat fih, bailiff jaċċetta t-titolu eżekuttiv għall-eżekuzzjoni jekk is-suċċessjoni legali tiġi ppruvata lill-bailiff permezz ta’ deċiżjoni tal-qorti, estratt minn reġistru pubbliku jew dokument notarili. L-istess japplika meta deċiżjoni tal-qorti mogħtija fir-rigward ta’ possessur ta’ oġġett disputat tiġi eżegwita u l-possessur tal-oġġett jinbidel wara li tittieħed id-deċiżjoni tal-qorti.
7. Jekk il-maturità ta’ pretensjoni indikata f’titolu eżegwibbli tiddependi fuq l-iskadenza ta’ terminu, il-wasla ta’ data ta’ skadenza jew l-issodisfar ta’ kundizzjoni, l-azzjonijiet ta’ infurzar jistgħu jinbdew wara l-iskadenza ta’ tali terminu, il-wasla ta’ tali data ta’ skadenza jew l-issodisfar ta’ tali kundizzjoni.
8. Jekk il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jiddependu fuq il-garanzija li għandha tingħata mill-kwerelant, il-proċedimenti jistgħu jibdew biss jekk ikun ġie ċċertifikat f’dokument bil-miktub li l-garanzija ġiet ipprovduta u kopja tad-dokument ġiet ikkonsenjata lid-debitur jew qed tiġi kkonsenjata lid-debitur flimkien mal-avviż ta’ eżekuzzjoni.
9. Jekk l-eżekuzzjoni ta’ titolu eżekuttiv tiddependi fuq it-twettiq simultanju ta’ obbligu tal-kwerelant lejn id-debitur, il-bailiff ma jistax jibda proċedimenti ta’ eżekuzzjoni qabel ma jitwettaq l-obbligu tal-kwerelant jew, jekk il-kwerelant jew il-bailiff ikun għamel offerta lid-debitur biex il-kwerelant iwettaq l-obbligu, sakemm id-debitur jirrifjuta li jaċċetta tali eżekuzzjoni jew sakemm id-debitur ikun ittardja l-aċċettazzjoni tiegħu għal raġunijiet oħra.
10. Jekk kwerelant jeħtieġ ċertifikat tad-dritt tas-suċċessjoni jew kwalunkwe dokument ieħor għall-eżekuzzjoni obbligatorja, il-kwerelant jista’, minflok id-debitur, jitlob li n-nutar pubbliku jew aġenzija amministrattiva joħorġuh. Meta jagħmel dan, il-kwerelant irid jippreżenta t-titolu eżekuttiv.

4 L-għan u n-natura ta’ miżuri eżekuttivi

4.1 Liema tipi ta’ assi jistgħu jkunu suġġetti għall-eżekuzzjoni?

Talba għal ħlas tista’ ssir kontra l-proprjetà mobbli u immobbli u kontra d-drittijiet proprjetarji tad-debitur. Jekk id-dejn ikun inħoloq minħabba n-nuqqas ta’ ħlas ta’ manteniment għat-tfal, qorti tista’, matul il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni, tissospendi ċerti drittijiet tad-debitur u l-permessi maħruġa lid-debitur jew tipprojbixxi l-ħruġ tagħhom.

4.2 X’inhuma l-effetti tal-miżuri eżekuttivi?

Talba għal ħlas fuq proprjetà mobbli:

Jekk issir talba għal ħlas fuq proprjetà mobbli, tali proprjetà tiġi ssekwestrata u tinbiegħ. Mis-sekwestru, id-debitur ma jistax jiddisponi mill-proprjetà ssekwestrata. It-talba ta’ kwerelant flimkien ma’ penali għal ħlas tard u talbiet kollaterali oħra li l-limitu tagħhom huwa indikat fit-titolu eżekuttiv se jiġu ssodisfati mill-fondi riċevuti mill-bejgħ. Il-proprjetà mobbli ma tiġix issekwestrata jekk ikun jista’ jiġi preżunt li l-fondi li għandhom jiġu riċevuti mill-bejgħ tal-proprjetà li għandha tiġi ssekwestrata jkunu biss biżżejjed biex ikopru l-ispejjeż tal-eżekuzzjoni. Bailiff jittrasferixxi l-fondi mħallsa fil-kont bankarju uffiċjali tal-bailiff bħala riżultat ta’ eżekuzzjoni obbligatorja mill-assi tad-debitur (minn hawn ’il quddiem “dħul mill-eżekuzzjoni”) lill-kwerelant fi żmien għaxart ijiem tax-xogħol minn meta jirċievi l-fondi.

Jekk tiġi ppreżentata talba finanzjarja kontra l-istat jew il-gvern lokali, issir talba għal ħlas fi flus. Jekk it-talba għal ħlas fi flus ma tkunx irnexxiet f’perjodu ta’ żmien raġonevoli, issir talba għal ħlas bi tpaċija ta’oġġetti.

Mill-mument tas-sekwestru, il-kwerelant ikollu rahan fuq l-oġġett issekwestrat. Rahan fuq l-assi ssekwestrati jagħti lill-kwerelant l-istess drittijiet bħal rahan stabbilit abbażi ta’ kuntratt jew kwalunkwe rahan statutorju, sakemm ma jkunx previst mod ieħor mil-liġi.

Bailiff ibiegħ il-beni mobbli ssekwestrati f’subbasta pubblika elettronika jew orali li fiha d-dritt ta’ prelazzjoni ma jistax jiġi eżerċitat. Fuq rikors minn kwerelant jew debitur, bailiff jista’ jbigħ l-oġġetti ssekwestrati b’mod differenti minn irkant orali jew irkant elettroniku jekk l-irkant ikun falla jew jista’ jiġi preżunt li l-oġġett ma jistax jinbiegħ f’irkant jew l-introjtu preżunt mill-eżekuzzjoni li għandu jiġi riċevut mill-irkant tal-oġġett ikun iżgħar b’mod sinifikanti meta mqabbel mad-dħul mill-eżekuzzjoni li għandu jiġi riċevut meta l-oġġett jinbiegħ bi kwalunkwe mod ieħor.

Bailiff iqassam l-introjtu mill-eżekuzzjoni riċevut mill-bejgħ ta’ oġġetti bejn il-kwerelanti u persuni oħra intitolati għal tali dħul fl-ordni li fiha jkunu nkisbu l-ipoteki jew skont ftehim li jkun sar bejn il-kwerelanti. L-ammont rimanenti wara l-kopertura tal-ispejjeż tal-eżekuzzjoni u s-sodisfazzjon tal-pretensjonijiet jiġi rrimborżat lid-debitur. Jekk l-introjtu mill-eżekuzzjoni riċevut ma jkunx biżżejjed biex jissodisfa l-pretensjonijiet kollha u l-kwerelanti ma jkunux jistgħu jilħqu ftehim fir-rigward tad-distribuzzjoni tal-fondi, bailiff jiddistribwixxi d-dħul mill-eżekuzzjoni bejn il-kwerelanti li jipparteċipaw fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni skont pjan ta’ distribuzzjoni. L-ispejjeż tal-eżekuzzjoni jitnaqqsu mill-introjtu li għandu jitqassam skont il-pjan ta’ tqassim.

Talba għal ħlas fuq proprjetà immobbli:

Jekk issir talba għal ħlas fuq proprjetà immobbli, tali proprjetà jew tiġi ssekwestrata u tinbiegħ jew tiġi soġġetta għal amministrazzjoni obbligatorja f’liema każ it-talba ta’ kwerelant tiġi ssodisfata mir-rikavat tal-amministrazzjoni obbligatorja. Talba għal ħlas tista’ ssir fuq proprjetà immobbli jekk debitur jiddaħħal fir-reġistru tal-artijiet bħala s-sid tagħha jew id-debitur ikun suċċessur universali tas-sid imdaħħal fir-reġistru tal-artijiet. Talba għal ħlas magħmula fuq proprjetà immobbli ssir ukoll fuq oġġetti koperti minn ipoteka.

Sabiex jissekwestra proprjetà immobbli, bailiff jirreġistra l-proprjetà immobbli, l-installazzjonijiet tagħha u kwalunkwe oġġett ieħor kopert minn ipoteka, jipprojbixxi d-disponiment tagħhom u jkollu nota ta’ din il-projbizzjoni mniżżla fir-reġistru tal-artijiet. Meta tiġi ssekwestrata, il-proprjetà immobbli tibqa’ fil-pussess ta’ debitur u, id-debitur jista’ jamministraha u jużaha fil-limiti ta’ ġestjoni regolari, sakemm il-proprjetà ma tkunx soġġetta għal amministrazzjoni obbligatorja. Mill-mument tas-sekwestru, id-debitur ma jistax jiddisponi mill-proprjetà ssekwestrata. Jekk, mas-sekwestru ta’ proprjetà immobbli, is-sekwestru jestendi wkoll għal proprjetà mobbli, tali proprjetà mobbli tista’ tiġi ddisponuta fil-limiti ta’ ġestjoni regolari. Il-proprjetà immobbli tinbiegħ f’irkant obbligatorju jew mid-debitur taħt is-superviżjoni ta’ bailiff li għalih ikun meħtieġ il-kunsens preliminari tal-kwerelant.

Il-proprjetà immobbli hija soġġetta għal amministrazzjoni obbligatorja fuq il-bażi ta’ rikors minn bailiff, kwerelant jew debitur. Amministratur obbligatorju għandu d-dritt li jieħu pussess ta’ proprjetà immobbli fuq il-bażi ta’ deċiżjoni li taħtru bħala amministratur. Amministratur għandu d-dritt u l-obbligu li jwettaq it-tranżazzjonijiet u l-atti kollha li huma meħtieġa għaż-żamma tal-kundizzjoni u għall-ġestjoni regolari tal-proprjetà immobbli. L-amministrazzjoni obbligatorja tintemm b’deċiżjoni ta’ bailiff wara li t-talba tal-kwerelant tiġi ssodisfata.

Bailiff iqassam l-introjtu mill-eżekuzzjoni riċevut mill-bejgħ u l-amministrazzjoni obbligatorja ta’ proprjetà immobbli bejn il-kwerelanti u persuni oħra intitolati għal tali dħul abbażi tal-klassifikazzjonijiet tagħhom indikati fir-reġistru tal-artijiet u fl-ordni ta’ sekwestru jew abbażi ta’ ftehim magħmul bejn il-kwerelanti. L-ispejjeż tal-eżekuzzjoni jitnaqqsu mill-introjtu tal-eżekuzzjoni li għandu jitqassam skont il-pjan ta’ tqassim.

Talba għal ħlas fuq drittijiet proprjetarji:

Talba għal ħlas tista’ ssir kontra kont tad-debitur. Istituzzjoni ta’ kreditu toħroġ informazzjoni lil bailiff dwar l-eżistenza jew l-assenza ta’ kont. Kont jiġi ssekwestrat fuq il-bażi ta’ mandat ta’ sekwestru u sal-punt indikat fih. Skont l-ammont issekwestrat bil-mandat ta’ sekwestru, il-fondi fil-kont jiġu ttrasferiti fil-kont bankarju uffiċjali ta’ bailiff sakemm it-titolu eżekuttiv ma jkunx deċiżjoni dwar il-garanzija ta’ azzjoni għajr deċiżjoni dwar il-garanzija ta’ azzjoni li tikkonċerna talba għal manteniment tat-tfal magħmula matul il-proċedimenti tal-qorti. Jekk, fil-mument tas-sekwestru, il-kont tad-debitur ma jkollux l-ammont ta’ fondi indikat fil-mandat ta’ sekwestru, il-fondi mħallsa fil-kont wara l-mument tas-sekwestru jitqiesu wkoll li ġew issekwestrati sal-ammont dovut. Il-fondi mħallsa fil-kont wara l-mument tas-sekwestru jiġu ttrasferiti fil-kont bankarju uffiċjali ta’ bailiff sakemm jiġi eżegwit il-mandat ta’ sekwestru. Jekk bailiff jikkonsenja mandat ta’ sekwestru fuq kont ta’ debitur lil istituzzjoni ta’ kreditu għall-eżekuzzjoni, il-mandat ta’ sekwestru jitqies effettiv ukoll fir-rigward ta’ kontijiet li jinfetħu mid-debitur fil-ġejjieni. Istituzzjoni ta’ kreditu u ta’ pagament tista’ tirrifjuta li tiftaħ kont għal debitur li jkollu kont eżistenti li fir-rigward tiegħu l-istess istituzzjoni tkun qed teżegwixxi mandat ta’ sekwestru maħruġ minn bailiff.

Talba għal ħlas tista’ ssir fuq titoli. Sabiex jiġu ssekwestrati t-titoli elenkati fit-Taqsima 2 tal-Att Estonjan dwar iż-Żamma ta’ Reġistru għat-Titoli (väärtpaberite keskregistri seadus), bailiff jagħti struzzjonijiet lir-reġistratur biex idaħħal nota ta’ projbizzjoni fuq id-disponiment ta’ drittijiet u obbligi. Titoli jiġi ssekwestrat mill-iffriżar tiegħu fir-reġistru. Bailiff ibigħ titoli skont id-dispożizzjonijiet dwar kif isiru talbiet għal ħlas fuq beni mobbli. Bailiff għandu d-dritt li jirreġistra titolu rreġistrat f’isem xerrej u jippreżenta t-talbiet meħtieġa għal dan minflok debitur. Bailiff jippreżenta kambjala, ċekk jew bond għall-ħlas jekk it-titolu jippermetti dan.

Talba għal ħlas tista’ ssir fuq sehem f’kumpanija privata b’responsabbiltà limitata. Jekk sehem f’kumpanija privata b’responsabbiltà limitata ma jitniżżilx fir-reġistru miżmum mid-depożitorju ċentrali tat-titoli (väärtpaberite keskregister), is-sehem jitqies issekwestrat skont il-proċedura prevista għas-sekwestru ta’ assi mobbli. Bailiff għandu jinforma bis-sekwestru lill-bord maniġerjali tal-kumpanija privata b’responsabbiltà limitata. Bailiff ibigħ sehem f’kumpanija privata b’responsabbiltà limitata skont id-dispożizzjonijiet dwar kif isiru talbiet għal ħlas fuq assi mobbli. Il-bailiff li biegħ sehem jibgħat avviż dwar it-trasferiment tas-sehem fil-forma stabbilita mill-Ministru inkarigat minn dan id-dominju lir-reġistratur tar-reġistru kummerċjali (äriregister) fi żmien jumejn mill-irkant.

Minbarra dan ta’ hawn fuq, talba għal ħlas tista’ ssir ukoll fuq obbligi finanzjarji mwettqa lil partijiet terzi, sħubija f’assoċazzjoni tal-bini, porzjon ta’ sieħeb fi proprjetà ta’ sħubija, dritt inaljenabbli u drittijiet oħra ta’ proprjetà.

Restrizzjoni ta’ drittijiet fil-każ li jkun dovut manteniment għat-tfal:

Jekk debitur jonqos milli jħallas b’mod regolari l-manteniment tat-tfal fi żmien tliet xhur matul il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni mibdija għall-ġbir ta’ tali mantemiment u bailiff ma jkunx jista’ jiġborha mill-assi tad-debitur, qorti tista’, bil-kunsens tal-kwerelant u abbażi ta’ rikors mill-bailiff u wara li l-ewwel tkun wissiet lid-debitur, tagħti deċiżjoni li permezz tagħha d-drittijiet u l-permessi li ġejjin jiġu sospiżi għal terminu mhux definit:

• id-drittijiet tal-kaċċa;
• id-dritt ta’ sewqan ta’ vetturi bil-mutur;
• permessi għall-armi u permessi għall-akkwist ta’ armi;
• id-dritt ta’ sewqan ta’ dgħajjes li jintużaw għar-rikreazzjoni u opri tal-baħar personali;
• il-liċenzja tas-sajd.

Il-qorti tista’, taħt l-istess kundizzjonijiet, tiddikjara d-dokumenti li ġejjin miżmuma mid-debitur bħala invalidi u tipprojbixxi l-ħruġ tagħhom għal perjodu ta’ mhux aktar minn sentejn:

1. il-passaport Estonjan;
2. il-passaport ta’ barrani;
3. id-dokument tal-ivvjaġġar għar-refuġjati;
4. dokument tal-ivvjaġġar temporanju;
5. il-ktieb tal-baħħara;
6. iċ-ċertifikat ta’ rekord tas-servizz fuq il-vapuri;
7. il-passaport diplomatiku.

Jekk, fuq il-bażi ta’ din it-taqsima, il-qorti tirrestrinġi dritt tad-debitur, tissospendi l-awtorizzazzjoni tiegħu, jew it-tnejn li huma, jew tirrevoka dokument miżmum minnu, hija għandha wkoll, permezz tal-istess ordni tal-qorti, tipprojbixxi l-għoti tal-istess dritt, awtorizzazzjoni jew dokument, jew kollha kemm huma. Il-qorti tista’ fl-istess ħin tirrestrinġi diversi drittijiet elenkati f’din it-taqsima, tissospendi l-validità ta’ diversi awtorizzazzjonijiet, jew tiddikjara diversi dokumenti invalidi u tipprojbixxi l-ħruġ tagħhom.

Permezz ta’ deċiżjoni, qorti terġa’ ddaħħal dritt jew il-validità ta’ permess ta’ debitur u tippermetti li d-debitur jingħata dritt, permess jew dokument għal darba oħra, fuq rikors mid-debitur, jekk:

• id-debitur ikun ħallas manteniment għat-tfal għal mill-inqas tliet xhur;
• id-debitur ikun qabel mal-kwerelant dwar skeda ta’ ħlas u żammha għal mill-inqas tliet xhur konsekuttivi;
• ir-rifjut li jerġa’ jingħata dritt jew li jerġa’ jakkwista dritt ma jkunx ġust mad-debitur;
• l-obbligu tal-ħlas tal-manteniment tat-tfal skada.

4.3 X’inhi l-validità ta’ miżuri bħal dawn?

Il-perjodu ta’ preskrizzjoni għal talbiet rikonoxxuti minn sentenza tal-qorti li daħħlet fis-seħħ u għal talbiet ġejjin minn ftehim bil-qorti jew titolu eżekuttiv ieħor huwa ta' għaxar snin. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni jibda mill-introjtu fis-seħħ tas-sentenza jew ħruġ ta’ xi titolu eżekuttiv ieħor iżda mhux qabel issir dovuta t-talba.

Il-perjodu ta’ preskrizzjoni għal talba għat-twettiq ta’ obbligi perjodiċi, bl-eċċezzjoni ta’ talbiet għat-twettiq ta’ obbligi ta’ manteniment tat-tfal, huwa ta’ tliet snin għal kull obbligi separat irrispettivament mill-bażi ġuridika għat-talba. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni jibda minn tmiem is-sena kalendarja meta ssir dovuta it-talba li tikkorrespondi għall-obbligu. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni għal talba ta’ twettiq ta’ obbligi ta’ manteniment tat-tfal huwa ta’ għaxar snin għal kull obbligu separat.

Jekk debitur imut matul il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni, il-proċedimenti jkomplu fir-rigward tal-patrimonju tad-debitur, sakemm ma jkunx preskritt mod ieħor mil-liġi.

Qabel ma jiskadi t-terminu għar-rinunzja jew l-aċċettazzjoni tal-wirt, il-proċedimenti ta' eżekuzzjoni bbażati fuq talba kontra l-wirt jistgħu jitmexxew biss kontra l-wirt. F’dan il-każ, ma tista' ssir l-ebda talba għall-ħlas rigward obbligi personalment dovuti mill-eredi kontra l-wirt.

Jekk titolu eżekuttiv japplika wkoll għas-suċċessur legali tal-kwerelant jew tad-debitur indikat fih, bailiff jaċċetta t-titolu eżekuttiv għall-eżekuzzjoni jekk is-suċċessjoni legali tiġi ppruvata lill-bailiff permezz ta’ deċiżjoni tal-qorti, estratt minn reġistru pubbliku jew dokument notarili. L-istess japplika meta deċiżjoni tal-qorti mogħtija fir-rigward ta’ possessur ta’ oġġett disputat tiġi eżegwita u l-possessur tal-oġġett jinbidel wara li tittieħed id-deċiżjoni tal-qorti.

5 Hemm possibilità li d-deċiżjoni li tawtorizza din il-miżura tiġi appellata?

Parti fi proċedimenti ta' eżekuzzjoni tista' tressaq ilment quddiem il-bailiff kontra deċiżjoni jew miżuri li jkun ħa l-bailiff meta eżegwixxa titolu eżekuttiv jew irrifjuta li jwettaq azzjoni ta' eżekuzzjoni, fi żmien għaxart ijiem minn meta l-ilmentatur sar jaf jew seta' jsir jaf bid-deċiżjoni jew l-azzjoni, sakemm mhux provdut mod ieħor mil-liġi.

Parti fil-proċedimenti tista' tappella minn deċiżjoni tal-bailiff dwar ilment quddiem qorti tal-kontea li għandha ġuriżdizzjoni fuq l-uffiċċju tal-bailiff fi żmien għaxart ijiem mill-għotja tad-deċiżjoni. Ma jistax isir appell il-qorti mid-deċiżjoni jew l-azzjonijiet ta' bailiff sakemm ma jkunx sar ilment minn qabel lill-bailiff.

Jista' jsir appell minn deċiżjoni tal-imħallef fi proċedimenti ta' eżekuzzjoni, sakemm ma jkunx provdut mod ieħor mil-liġi.

Il-partijiet fil-proċedimenti jistgħu jappellaw ukoll kontra d-deċiżjoni ta’ qorti tal-kontea rigward is-sospensjoni ta’ dritt u l-validità ta’ permess maħruġ lil debitur u dwar il-projbizzjoni fuq l-għotja ta’ dritt jew permess skont il-proċedura stipulata fil- Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili (tsiviilkohtumenetluse seadustik). L-appelli jistgħu jiġu ppreżentati kontra sentenza tas-circuit court fuq l-appell kontra sentenza tal-qorti ta’ kontea.

Debitur jista' jiftaħ kawża kontra kwerelant fuq il-bażi ta' titolu eżekuttiv sabiex tiġi dikjarata inammissibbli l-eżekuzzjoni ġudizzjarja, b'mod partikolari għaliex it-talba ġiet sodisfatta, posposta jew paċuta. Il-fatt li l-azzjoni ġiet sodisfatta ma jaffettwax il-validità jew is-saħħa ġuridika tat-titolu eżekuttiv. Dawn l-oġġezzjonijiet huma ammissibbli biss jekk ir-raġunijiet li fuqhom huma bbażati iqumu wara d-dħul fis-seħħ tad-deċiżjoni tal-qorti. Din l-azzjoni tista’ tiġi ppreżentata sat-tmiem tal-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni (Artikolu 221 tal-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili).

Terz li għandu dritt rigward l-oġġett ta' eżekuzzjoni ġudizzjarja li jipprojbixxi l-eżekuzzjoni ġudizzjarja, speċjalment id-dritt ta' sjieda jew ta' dritt reali limitat, jista' jippreżenta talba għar-rilaxx tal-propjetà mis-sekwestru jew sabiex l-eżekuzzjoni ġudizzjarja tiġi dikjarata inammissibbli għal raġunijiet oħra quddiem il-qorti b’ġuriżdizzjoni li tkopri l-post tal-eżekuzzjoni ġudizzjarja.

Fi żmien 30 jum mill-konsenja ta’ rapport dwar subbasta, parti fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni tista’ tiftaħ kawża quddiem il-qorti għal dikjarazzjoni ta’ subbasta invalida jekk il-propjetà tkun inbiegħet lil persuna li ma għandhiex dritt tixtriha jew jekk l-irkant kien tmexxa abbażi ta’ sekwestru invalidu jew ġew miksura kundizzjonijiet essenzjali oħra tal-irkant. Jekk irkant jiġi ddikjarat invalidu, id-debitur jista’ jitlob li x-xerrej jirrilaxxa oġġett mibjugħ skont l-Artikolu 80 tal-Att dwar il-Liġi fuq il-Propjetà (asjaõigusseadus) jew, jekk dan ma jkunx possibbli, jippreżenta talba abbażi tad-dispożizzjonijiet tal-arrikkiment indebitu; parti fi proċedimenti tista’ titlob sabiex bailiff iħallas kumpens għad-danni skont l-Att dwar il-Bailiffs (kohtutäituri seadus).

6 Hemm xi limiti fuq l-eżekuzzjoni, b’mod partikolari relatati ma’ ħarsien tad-debitur jew preskrizzjonijiet?

It-tmexxija ta’ proċedimenti ta’ eżekuzzjoni huma regolati mill-Kodiċi dwar il-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni. Ir-restrizzjonijiet fuq is-sekwestru ta’ propjetà huma stipulati fl-Artikolu 53(1) li jistipula li huwa pprojbit li tiġi ssekwestrata wisq aktar propjetà tad-debitur milli huwa meħtieġ biex tiġi sodisfatta t-talba tal-kwerelant u biex jiġu koperti l-ispejjeż ta’ eżekuzzjoni, sakemm it-talba tal-kwerelant ma tistax tiġi sodisfatta bl-ebda mod ieħor. Is-sekwestru huwa invalidu u ma jqumu l-ebda konsegwenzi ġuridiċi minnu jekk iseħħ ksur materjali ta’ dispożizzjoni proċedurali dwar is-sekwestru, partikolarment jekk:

1. il-propjetà tiġi ssekwestrata mingħajr titolu eżekuttiv validu;
2. ma ngħatat l-ebda notifika tal-eżekuzzjoni lid-debitur;
3. il-propjetà tiġi ssekwestrata minn persuna li ma għandhiex awtorizzazzjoni għal dan l-iskop;
4. sa ċertu punt, id-debitur ma ġiex innotifikat bid-drittijiet tiegħu fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni u dan wassal għall-ksur tad-drittijiet tiegħu (l-Artikolu 55 tal-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili).

Il- lista ta’ oġġetti mhux soġġetti għal sekwestru tinsab fl-Artikolu 66 tal-Kodiċi tal-Proċedura għall-Eżekuzzjoni. L-oġġetti li ġejjin ma jistgħux jinqabdu jew jinbiegħu matul il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni:

1. oġġetti personali ta’ debitur u affarijiet tad-dar, affarijiet tal-kċina, mifrex, sodod u affarijiet oħra użati għal skopijiet domestiċi li huma essenzjali għall-bżonnijiet ta’ kuljum, tenut kont tal-ammont ta’ dejn tad-debitur;
2. tal-inqas apparat tekniku wieħed li jiżgura li d-debitur jista’ jeżerċità d-dritt għall-informazzjoni li huwa stipulat fl-Artikolu 44(1) tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Estonja (Eesti Vabariigi põhiseadus);
3. prodotti tal-ikel meħtieġa għad-debitur u għal familtu għal xahar u l-materjal għat-tisħin meħtieġ biex għad-dar matul perjodu wieħed fejn hu meħtieġ it-tisħin jew, jekk mhemmx provvista dak iż-żmien tal-eżekuzzjoni u l-akkwist tal-provvista mhix garantita bl-ebda mod ieħor, somma ta’ flus meħtieġa għall-akkwist tal-imsemmija provvista;
4. tagħmir tal-biedja, bhejjem, fertilizzanti u prodotti agrikoli primarji ta’ persuna impenjata fl-agrikoltura li huma essenzjali għal debitur biex imantni lilu nnifsu u lill-familja tiegħu sal-ħsad li jmiss;
5. oġġetti essenzjali għall-attivitajiet ekonomiċi jew professonali jew ir-relazzjoni tax-xogħol jew servizz ta’ persuna fiżika;
6. kotba u oġġetti oħra użati minn debitur jew minn membru tal-familja tiegħu għall-istudju jew attivitajiet reliġjużi;
7. rekords kontabilistiċi, rekords tal-familja, ċrieket tat-tieġ, ordnijiet u dekorazzjonijiet tad-debitur;
8. idejn jew saqajn artifiċjali, nuċċalijiet u tagħmir mediku ieħor meħtieġ minħabba diżabilità fiżika, li jintużaw mid-debitur jew minn membru tal-familja tiegħu;
9. oġġetti meħtieġa għal funeral fil-familja tad-debitur;
10. il-kollezzjonijiet fil-mużewijiet tal-istat, il-mużewijiet muniċipali u l-mużewijiet ta’ persuni ġuridiċi fil-liġi pubblika u oġġetti appartenenti għal dawn il-kollezzjonijiet, u l-kollezzjonijiet tal-mużewijiet tal-Istat jew oġġetti li l-użu tagħhom ingħata lil fondazzjoni;
11. dokumenti arkivjali;
12. oġġetti oħra fejn is-sekwestru tagħhom huwa f’kunflitt mal-liġi jew mal-morali tajba;
13. assi tal-Istat b’kummerċ ristrett u oġġetti li għandu bżonnhom l-Istat jew gvern lokali bħala debitur għat-twettiq ta’ obbligi pubbliċi u li t-trasferiment tagħhom huwa kuntrarju għall-interessi pubbliċi. Qabel issir deċiżjoni korrispondenti, trid tinstema l-opinjoni ta’ rappreżentant ta’ ministru b’kompetenza fil-qasam jew ta’ aġenzija.

L-oġġetti speċifikati fil-klawżoli (1), (2), (4) u (5) hawn fuq jistgħu jinqabdu jekk l-eżekuzzjoni ġudizzjarja tintalab minn bejjiegħ abbażi ta’ talba finanzjarja garantita minn riserva ta’ sjieda minħabba l-bejgħ ta’ dawn l-oġġetti. L-oġġetti meħtieġa għall-attivitajiet reliġjużi (6) jistgħu jinqabdu jekk dawn l-oġġetti jintużaw b’mod li jmur kontra l-morali tajba jew huma punibbli mil-liġi.

Skont l-Artikolu 67 tal-Kodiċi għall-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni, l-annimali miżmuma d-dar għal skopijiet mhux kummerċjali ma jistgħux jiġu ssekwestrati. Abbażi tar-rikors ta’ kwerelant, qorti tista’ tawtorizza s-sekwestru ta’ annimal ta’ valur għoli jekk il-projbizzjoni fuq is-sekwestru tikser b’mod sinifikanti l-interessi tal-kwerelant li jieħdu preċedenza fuq l-interessi tal-protezzjoni tal-annimali jew l-interess leġittimu ta’ debitur.

Ir-restrizzjonijiet rigward sekwestru ta’ introjtu huma stipulati l-Artikoli 131 u 132 tal-Kodiċi għall-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni. Talba għal ħlas ma tistax issir fuq l-introjtu li ġej:

1. benefiċċji tal-familja mill-gvern;
2. benefiċċji soċjali għal persuni b'diżabilità;
3. il-benefiċċji soċjali skont l-Att dwar l-Għajnuna Soċjali;
4. benefiċċji għall-qgħad, għotjiet, benefiċċji għat-trasport u l-akkomodazzjoni u s-sussidji għall-bidu ta’ negozju mħallsa mill-Fond Estonjan għall-Assigurazzjoni tal-Qgħad (Eesti Töötukassa);
5. kumpens imħallas minħabba korriment personali jew mard, ħlief il-kumpens għad-dħul mitluf u l-kumpens għad-dannu mhux patrimonjali;
6. benefiċċju għall-kapaċità għax-xogħol;
7. manteniment statutorju;
8. benefiċċju tal-assigurazzjoni tas-saħħa fi ħdan it-tifsira tal- Att dwar l-Assigurazzjoni tas-Saħħa (ravikindlustuse seadus), ħlief benefiċċji għal inkapaċità għax-xogħol temporanja;
9. pensjoni mill-Istat sa fejn hu previst mil-liġi;
10. għajnuna wara ħruġ mill-ħabs;
11. l-allowance ripressiva ta’ persuna mħallsa abbażi tal-Persuni Ripressi bl-Att dwar is-Setgħat Okkupanti okupatsioonirežiimide poolt represseeritud isiku seadus).

Jekk talba għall-ħlas li tkun saret fuq assi oħra ta’ debitur ma tkunx waslet għal jew x’aktarx mhix se twassal għas-sodisfazzjoni sħiħa tat-talba tal-kwerelant u jekk is-sekwestru huwa ġust minħabba t-tip ta’ talba u l-ammont tad-dħul, tista’ ssir talba għall-ħlas fuq l-introjtu speċifikat fil-klawżoli (5)-(7) msemmija hawn qabel fuq rikors tal-kwerelant. Jekk ikun possibbli, bailiff jisma lid-debitur qabel jieħu deċiżjoni.

L-introjtu ma jiġix issekwestrat jekk ikun inqas mill-paga minima fix-xahar jew il-proporzjon korrispondenti tal-introjtu għal ġimgħa jew jum [1].

Jekk talba għal ħlas fuq assi oħra ta’ debitur ma tkunx wasslet biex ma tkunx mistennija li twassal għal sodisfazzjon sħiħ tat-talba għall-manteniment tat-tfal, jista’ jiġi ssekwestrat sa nofs l-introjtu speċifikat. Jekk l-ammont issekwestrat mill-introjtu tad-debitur biex tiġi ssodisfata pretensjoni għal manteniment għal wild minuri jkun inqas minn nofs l-ammont speċifikat fis-subartikolu 1 ta’ dan l-Artikolu, jista’ jiġi ssekwestrat sa terz tal-introjtu tad-debitur.

Jekk l-eżekuzzjoni fir-rigward tal-assi l-oħra tad-debitur ma wasslitx jew mhijiex mistennija li twassal għal sodisfazzjon sħiħ tal-pretensjoni, sa 20 % tal-introjtu tad-debitur – fejn dan ikun inqas mill-ammont speċifikat – nieqes iċ-ċifra ta’ sussistenza minima nozzjonali ppubblikata minn Statistics Estonia jista’ jiġi ssekwestrat kull xahar. Dan irrispettivament mill-għadd ta’ proċedimenti ta’ eżekuzzjoni li jkunu għaddejjin kontra d-debitur. L-introjtu mhuwiex soġġett għal sekwestru jekk ikun inqas miċ-ċifra ta’ sussistenza minima nozzjonali ppubblikata minn Statistics Estonia. Din id-dispożizzjoni ma tapplikax għall-eżekuzzjoni ta’ talbiet ta’ manteniment tat-tfal. Jekk id-debitur ikollu dipendenti, l-20 % jiġi kkalkulat fuq il-bażi tal-introjtu rimanenti tagħhom wara t-tnaqqis kemm tal-ammont mhux sekwestrabbli għal kull dipendenti kif ukoll taċ-ċifra ta’ sussistenza minima nozzjonali ppubblikata minn Statistics Estonia. Sal-1 ta’ Frar ta’ kull sena, Statistics Estonia tippubblika ċ-ċifra ta’ sussistenza minima nozzjonali (f’euro), abbażi tad-data għas-sena preċedenti, fil-pubblikazzjoni uffiċjali tal-Avviżi Uffiċjali (Ametlikud Teadaanded).

Jekk, skont il-liġi, debitur jappoġġa persuna oħra jew iħallas manteniment lil dik il-persuna, l-ammont mhux soġġett għas-sekwestru jiżdied b’terz tal-paga minima fix-xahar għal kull dipendenti sakemm talba għal manteniment għal wild minuri ma tkunx soġġetta għal eżekuzzjoni obbligatorja. Mill-introjtu li jaqbeż l-ammont mhux soġġett għas-sekwestru, sa żewġ terzi ta’ ammont ekwivalenti għal ħames darbiet il-paga minima u d-dħul kollu li jaqbeż ammont ekwivalenti għal ħames darbiet il-paga minima jistgħu jinqabdu, sakemm dak l-ammont soġġett għas-sekwestru ma jaqbiżx żewġ terzi tad-dħul kollu (dan ma japplikax jekk talba għall-manteniment hija soġġetta għal eżekuzzjoni ġudizzjarja.

Skont l-Artikolu 133 tal-Kodiċi għall-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni, fuq rikors tad-debitur, il-bailiff iħassar is-sekwestru minn fuq il-kont tad-debitur fi żmien tliet ijiem tax-xogħol sal-ammont li jiggarantixxi d-dħul tad-debitur mhux soġġett għas-sekwestru (restrizzjonijiet stipulati mill-Artikoli 131 u 132 tal-Kodiċi għall-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni). Jekk fil-kont tad-debitur jiġi trasferit iktar minn xahar dħul, fi żmien tliet ijiem tax-xogħol u fuq rikors tad-debitur, il-bailiff iħassar is-sekwestru minn fuq il-kont sal-ammont li jiggarantixxi d-dħul tad-debitur mhux soġġett għas-sekwestru għal kull xahar imħallas bil-quddiem skont ir-restrizzjonijiet previsti fl-Artikoli 131 u 132 tal-Kodiċi għall-Proċedura ta’ Eżekuzzjoni. Jekk il-perjodu għall-użu tad-dħul trasferit fil-kont tad-debitur ma jistax jiġi determinat, il-bailiff jiggarantixxi d-dħul tad-debitur mhux soġġett għas-sekwestru għal xahar. Sakemm iseħħ ir-riżoluzzjoni tar-rikors, il-bailiff jista’ jissospendi t-trasferiment tal-fondi lill-kwerelanti minn kont issekwestrat u jirrilaxxa l-kont mis-sekwestru sal-ammont meħtieġ għall-għajxien tad-debitur u tal-membri tal-familja tiegħu.

[1] Skont l-Artikolu 1(1) tar-Regolament Nru 116 tal-Gvern tar-Repubblika tad-9 ta’ Diċembru 2021, mill-1 ta’ Jannar 2022 il-paga minima fix-xahar għal impjieg full-time hija ta’ EUR 654 u l-paga minima fis-siegħa hija ta’ EUR 3,86.

 

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.