

Sib informazzjoni għal kull reġjun
L-eżekuzzjoni f’materji ċivili u kummerċjali tikkonsisti f’azzjoni legali mressqa minn kreditur jew parti li titlob l-eżekuzzjoni kontra debitur jew persuna li kontriha qed tintalab l-eżekuzzjoni, fejn il-kreditur jitlob lill-qorti sabiex teżegwixxi l-konformità ma’ obbligu dovut lilu.
L-eżekuzzjoni jista’ jkollha tliet għanijiet: il-ħlas ta’ somma flus; il-konsenja ta’ oġġett speċifiku; jew it-twettiq jew in-nuqqas ta’ twettiq ta’ att.
L-eżekuzzjoni tista’ tieħu l-forma ta’ proċedimenti legali standard (li jistgħu jkunu ordinarji, sommarji jew singulari) jew proċedimenti speċjali.
Il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kollha għall-ħlas ta’ somma flus jieħdu l-forma ta’ proċedimenti legali standard ordinarji bl-eċċezzjoni ta’ dawk elenkati hawn taħt, li jieħdu l-forma ta’ proċedimenti sommarji, u proċedimenti ta’ eżekuzzjoni relatati mal-manteniment, li jieħdu l-forma ta’ proċedimenti speċjali.
Il-proċedimenti sommarji jintużaw fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus ibbażat fuq dawn li ġejjin:
Anke meta jkun involut wieħed mit-titoli eżekuttivi msemmija hawn fuq, tkun applikabbli l-forma ordinarja aktar milli l-forma sommarja fil-każijiet li ġejjin:
Il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni relatati mal-konsenja ta’ oġġett speċifiku u għat-twettiq ta’ att jieħdu l-forma ta’ proċediment standard uniku.
L-eżekuzzjoni għall-konsenja ta’ oġġett speċifiku tista’ tiġi kkonvertita f’eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus meta l-oġġett li l-parti li tkun qed titlob l-eżekuzzjoni tiegħu ma jkunx jista’ jinstab. F’dak il-każ, il-parti li titlob l-eżekuzzjoni tista’, fl-istess proċedimenti, titlob il-ħlas tal-valur tal-oġġett li kellu jiġi kkonsenjat u t-telf li jirriżulta min-nuqqas ta’ konsenja tiegħu.
L-eżekuzzjoni tat-twettiq ta’ att tista’ tiġi kkonvertita f’eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni titlob indennizz u l-ħlas tal-ammont inkwistjoni.
L-eżekuzzjoni fir-rigward ta’ manteniment isegwi forma ta’ proċedimenti speċjali billi:
Il-proċedura tal-eżekuzzjoni hija stabbilita fl-Artikoli 550 u 551 (Forom tal-Proċedura - Proċedura tal-eżekuzzjoni), 703 sa 877 (Proċedura tal-eżekuzzjoni) u l-Artikoli 933 sa 937 (Eżekuzzjoni speċjali fir-rigward tal-manteniment) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (Código de Processo Civil), li jistgħu jiġu kkonsultati permezz ta’ din il-link.
L-awtoritajiet kompetenti għall-eżekuzzjoni huma l-qrati u l-aġenti tal-eżekuzzjoni.
L-eżekuzzjoni innifisha sseħħ permezz ta’ proċess ta’ eżekuzzjoni ġudizzjarja fejn il-qrati jkunu l-awtoritajiet kompetenti u jkunu assistiti minn aġenti tal-eżekuzzjoni. Minbarra l-proċess ġudizzjarju, il-liġi tipprevedi wkoll għal “proċedura ekstraġudizzjarja ta’ qabel l-eżekuzzjoni” (procedimento extrajudicial pré-executivo), li hija fakultattiva u li l-kreditur jista’ juża meta jiġu ssodisfati ċerti rekwiżiti. L-awtoritajiet kompetenti għall-proċedura ekstraġudizzjarja ta’ qabel l-eżekuzzjoni huma aġenti tal-eżekuzzjoni.
Proċedura ta’ Eżekuzzjoni Ġudizzjarja
L-eżekuzzjoni tibda bil-preżentata tar-rikors għall-eżekuzzjoni fil-qorti. Il-mudell u t-termini tal-preżentata tar-rikors għall-eżekuzzjoni huma stabbiliti f’Ordni tal-Gvern, jiġifieri l-Ordni tal-Gvern Nru 282/2013 tad-29 ta’ Awwissu 2013 (fl-2020, meta din l-iskeda informattiva ġiet riveduta), li tista’ tiġi kkonsultata permezz ta’ din il-link.
Il-formoli li jridu jintużaw mill-parti li titlob l-eżekuzzjoni għal eżekuzzjoni li ma tkunx teħtieġ rappreżentanza legali minn avukat, avukat apprendist jew aġent legali jinsabu fil-Portal CITIUS
L-aġent tal-eżekuzzjoni għandu jinħatar mill-parti li titlob l-eżekuzzjoni. Jekk il-parti msemmija ma tagħmilx hekk, ir-reġistratur tal-qorti jaħtar aġent tal-eżekuzzjoni awtomatikament u b’mod aleatorju. F’każijiet eċċezzjonali previsti fil-liġi, id-dmirijiet ta’ aġent tal-eżekuzzjoni jistgħu jitwettqu minn uffiċjal ġudizzjarju.
B’mod ġenerali, it-tqassim tal-kompetenzi bejn il-qorti u l-aġent tal-eżekuzzjoni huwa kif ġej:
B’mod partikolari,
hija r-responsabbiltà tal-imħallef li:
Hija r-responsabbiltà tal-aġent tal-eżekuzzjoni li:
Għall-proċeduri ta’ eżekuzzjoni istigati fil-Portugall, il-ġuriżdizzjoni ratione materiae tal-qrati hija kif ġej:
(L-Artikoli 111 sa 131 tal-Liġi Nru 62/2013 tas-26 ta’ Awwissu 2013, li jistgħu jiġu kkonsultati permezz ta’ din il-link)
Il-ġuriżdizzjoni territorjali tal-qrati Portugiżi sabiex jinbdew proċedimenti ta’ eżekuzzjoni hija kif ġej (l-Artikoli 85 sa 90 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, li jistgħu jiġu kkonsultati permezz ta’ din il-link)
Proċedura ekstraġudizzjarja ta’ qabel l-eżekuzzjoni
Bħala alternattiva għall-proċedura ġudizzjarja, il-kredituri jistgħu jagħżlu li jużaw proċedura amministrattiva minn qabel magħrufa bħala PEPEX (procedimento extrajudicial pré-executivo (proċedura ekstraġudizzjarja ta’ qabel l-eżekuzzjoni)).
L-aġenti tal-eżekuzzjoni huma l-awtorità kompetenti li twettaq il-miżuri skont din il-proċedura.
Huwa possibbli li wieħed juża l-PEPEX f’każijiet ta’: sentenzi ta’ eżekuzzjoni nazzjonali; titoli eżekuttivi nazzjonali oħrajn; sentenzi barranin iddikjarati li huma eżegwibbli; sentenzi li l-eżegwibbiltà tagħhom tirriżulta minn leġiżlazzjoni tal-UE, trattati jew konvenzjonijiet li jorbtu lill-Portugall; Ordnijiet Ewropej ta’ infurzar. Fi kwalunkwe każ, ir-rekwiżiti li ġejjin għandhom jiġu ssodisfati t-tnejn li huma:
L-aġenti tal-eżekuzzjoni jwettqu t-tiftix fuq l-assi u l-introjtu billi jużaw in-numru tat-taxxa tal-intimat u jistgħu jagħmlu dan biss f’bażijiet tad-data Portugiżi (ma jistgħux jikkonsultaw bażijiet tad-data ta’ Stati Membri oħrajn). Il-leġiżlazzjoni Portugiża tippermetti lill-persuni barranin kemm ġuridiċi kif ukoll fiżiċi biex japplikaw għal numru tat-taxxa anke jekk ma jeżerċitaw l-ebda attività jew ma jkollhomx id-domiċilju tagħhom fil-Portugall.
Il-PEPEX hija proċedura elettronika mingħajr karti, li hija veloċi u orħos mill-proċedimenti ġudizzjarji. Ir-rikors promotur jiġi ppreżentat direttament mill-kreditur billi tiġi aċċessata l-pjattaforma tal-IT li ġejja:
L-aċċess għall-portal tal-awtorità tat-taxxa u doganali jinkiseb permezz tal-kredenzjali tal-aċċess jew permezz taċ-ċertifikat diġitali tal-“karta taċ-ċittadin” (cartão de cidadão).
Meta kreditur jaħtar rappreżentant awtorizzat, l-avukati (Advogados) u l-aġenti legali (Solicitadores) jistgħu jaċċessaw il-pjattaforma billi jużaw ċertifikat diġitali maħruġ apposta mill-korpi professjonali rispettivi tagħhom.
Meta jiġi ppreżentat ir-rikors, il-proċedura tiġi assenjata awtomatikament lil aġent tal-eżekuzzjoni u l-kredituri jingħataw malajr (bħala regola, fi żmien ħamest ijiem wara li jkun ġie ppreżentat ir-rikors) l-informazzjoni dwar il-possibbiltà reali li jirkupraw il-flus dovuti lilhom jew iċ-ċertifikazzjoni li ma jistgħux jinġabru għall-finijiet tat-taxxa, mingħajr il-ħtieġa li jinbdew proċedimenti ġudizzjarji.
L-għan ewlieni ta’ din il-proċedura huwa li l-ħlas isir volontarjament. Ma jistax ikun hemm miżuri ta’ sekwestru/qbid bil-proċedura tal-PEPEX. Biex dan isir, il-proċedura tal-PEPEX trid tiġi kkonvertita fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni.
Matul proċedura tal-PEPEX, id-destinatarju tar-rikors jista’ jħallas volontarjament jew jilħaq ftehim dwar il-ħlas mar-rikorrent.
Kull meta rikorrent jagħżel notifika ta’ avviż lill-parti l-oħra, dan jiġi nnotifikat personalment minn aġent tal-eżekuzzjoni.
Id-destinatarji ta’ rikors li jiġu nnotifikati b’mod validu bil-proċedura u li ma jieħdu l-ebda azzjoni jiġu inklużi fil-lista pubblika tad-debituri, u ċ-ċertifikat imsemmi hawn fuq ta’ nuqqas ta’ ġbir ikun jista’ għalhekk jinħareġ għal finijiet legali u fiskali. Aktar tard, ladarba jsir il-ħlas sħiħ tal-pretensjoni, din is-sitwazzjoni titreġġa’ lura bit-tneħħija ta’ isem id-debitur mil-lista u n-notifika tal-awtorità tat-taxxa.
Fi proċedura tal-PEPEX, il-partijiet jistgħu jitolbu l-intervent ta’ mħallef: ir-rikorrent jista’ jikkonverti l-proċedura tal-PEPEX fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni meta l-ħlas volontarju ma jkunx inkiseb; id-destinatarju tar-rikors jista’ jagħmel hekk billi joġġezzjona għall-proċedura tal-PEPEX.
Fir-rigward tal-ispejjeż, il-proċedura tal-PEPEX hija inqas għalja minn proċedimenti ġudizzjarji. Għal EUR 51.00 flimkien mal-ħlas tal-VAT, il-kredituri jistgħu jiskopru jekk l-irkupru tal-pretensjoni tagħhom huwiex vijabbli, irrispettivament mill-valur tat-pretensjoni. Jekk il-flus dovuti jitħallsu, l-ispejjeż jistgħu jkunu ogħla minn EUR 51.00, skont il-każ.
Ta’ min jinnota wkoll li, jekk il-proċedura tal-PEPEX tiġi kkonvertita fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni, il-kredituri jkunu eżenti mill-ħlas tat-tariffa inizjali tal-qorti.
Il-proċedura tal-PEPEX hija prevista mil-Liġi Nru 32/2014 tat-30 ta’ Mejju 2014, li tista’ tiġi kkonsultata permezz ta’ din il-link u hija regolata mill-Ordni Nru 233/2014 tal-14 ta’ Novembru 2014, li tista’ tiġi kkonsultata fl-Ordni Pepex
Il-proċedura tal-eżekuzzjoni kollha hija bbażata fuq ordni li tiddetermina l-fini u l-limiti tal-azzjoni għall-eżekuzzjoni. L-ordnijiet tal-eżekuzzjoni huma meqjusa li jinkludu mgħax ta’ ħlas tardiv, bir-rata legali, fuq l-ammont tal-obbligu.
Is-sentenzi huma eżegwibbli u l-ordnijiet ta’ eżekuzzjoni jistgħu jingħataw fiċ-ċirkostanzi li ġejjin:
a) Sentenzi kontra l-intimat
b) Dokumenti fformulati jew iċċertifikati minn nutar jew entitajiet jew professjonisti oħrajn b’kompetenza għal dik il-fini, li jservu sabiex jistabbilixxu jew jirrikonoxxu kwalunkwe obbligu
c) Strumenti ta’ dejn, anke jekk sempliċement miktuba bl-idejn, sakemm, f’dan il-każ, il-fatti li jikkostitwixxu r-relazzjoni sottostanti jidhru fid-dokument inniffsu jew jiġu spjegati fir-rikors għall-eżekuzzjoni
d) Dokumenti li għalihom l-eżegwibbiltà hija attribwita taħt dispożizzjoni speċjali
Fir-rigward tal-pretensjoni
Il-pretensjoni li għandha tiġi eżegwita trid tkun ċerta, dovuta u ta’ ammont fiss. Jekk ma jkunx hekk fir-rigward tal-istrument, l-eżekuzzjoni tibda b’miżuri sabiex jagħmlu l-obbligu ċert, dovut u ta’ ammont fiss.
Fir-rigward tal-kreditur
Il-pretensjoni li għandha tiġi eżegwita trid issir mill-persuna msemmija bħala l-kreditur fit-titolu eżekuttiv. Jekk it-titolu ikun garanzija tal-portatur, l-eżekuzzjoni tintalab mill-portatur tat-titolu.
Fil-każ ta’ suċċessjoni ta’ dritt jew obbligu, l-eżekuzzjoni trid issir bejn is-suċċessuri tal-persuni li jidhru fit-titolu bħala kreditur jew debitur tal-obbligu li jiġi eżegwit. Fir-rikors għall-eżekuzzjoni stess, il-parti li titlob l-eżekuzzjoni għandha tistabbilixxi l-fatti li jikkostitwixxu suċċessjoni.
Fir-rigward tad-debitur
L-eżekuzzjoni trid tintalab kontra l-persuna li tkun fil-pożizzjoni ta’ debitur fit-titolu.
L-assi tal-persuna li kontriha qed tintalab l-eżekuzzjoni jinqabdu anke jekk, għal xi raġuni, ikunu fil-pussess ta’ terza persuna, mingħajr preġudizzju, madankollu, għad-drittijiet li dik it-terza persuna tkun intitolata tasserixxi kontra l-parti li titlob l-eżekuzzjoni.
L-eżekuzzjoni ta’ dejn b’garanzija in rem fuq assi ta’ terza persuna trid tintalab direttament kontra t-terza persuna jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni tkun tixtieq teżegwixxi l-garanzija, minkejja l-fatt li d-debitur jista’ wkoll jiġi mfittex immedjatament.
Meta l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jinfetħu kontra terza persuna biss, u jkun magħruf li l-assi gravati mill-garanzija in rem ma jkunux biżżejjed, il-parti li titlob l-eżekuzzjoni tista’, fl-istess proċedimenti, titlob il-kontinwazzjoni tal-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra d-debitur, li jiġi imfittex sabiex jissodisfa kompletament il-pretensjoni. Meta l-assi gravati jkunu tad-debitur iżda jkunu fil-pussess ta’ terza persuna, din tal-aħħar kif ukoll il-kreditur jistgħu jiġu mfittxija flimkien.
Fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni mressqa kontra debitur sussidjarju, l-assi tad-debitur sussidjarju ma jistgħux jinqabdu qabel ma jinqabdu l-assi kollha tad-debitur prinċipali, sakemm id-debitur sussidjarju jinvoka eċċezzjoni fondata tal-eskussjoni fi żmien il-perjodu ta’ oġġezzjoni għall-eżekuzzjoni.
Meta jinqabdu l-assi komuni ta’ koppja miżżewġa fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni mibdija kontra wieħed biss mill-konjuġi, minħabba li jitqies li l-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni ma jkollhiex biżżejjed assi, il-konjuġi tal-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni tingħata avviż sabiex titlob is-separazzjoni tal-assi jew li tipproduċi ċertifikat li juri li jkun hemm azzjoni pendenti fejn is-separazzjoni tkun diġà ntalbet, u fin-nuqqas ta’ dan, il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jkomplu kontra l-assi komuni.
Meta jinbdew proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra wieħed mill-konjuġi, il-parti li titlob l-eżekuzzjoni tista’ tallega, filwaqt li tagħti r-raġunijiet, li d-dejn, irreġistrat fi strument li mhux is-sentenza, huwa konġunt. F’każijiet bħal dawn, il-konjuġi tal-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni tingħata avviż sabiex tiddikjara taċċettax li d-dejn huwa konġunt, abbażi tar-raġunijiet imressqa; inkella, jekk il-konjuġi jibqa’ sieket, id-dejn jitqies li huwa konġunt, mingħajr preġudizzju għal kull kontestazzjoni li jista’ jippreżenta.
Meta l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jinfetħu kontra koproprjetarju wieħed jew aktar ta’ patrimonju awtonomu jew komuni, l-assi inklużi fil-patrimonju awtonomu jew frazzjoni minnu, jew parti speċifika mill-patrimonju komuni, ma jkunux jistgħu jinqabdu.
Meta l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jinbdew kontra l-werrieta, jistgħu jinqabdu biss assi li jkunu ngħataw mid-deċedut. Meta l-qbid ikopri assi oħrajn, il-parti li kontriha ntalab il-qbid tista’ titlob lill-aġent tal-eżekuzzjoni jirrilaxxa l-proprjetà, u tindika liema assi tas-suċċessjoni jkollha fil-pussess tagħha. It-talba tintlaqa’ jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni, wara li tkun instemgħet, ma toġġezzjonax. Jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni toġġezzjona għar-rilaxx tal-proprjetà, il-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni tista’ tikseb ir-rilaxx tagħha biss jekk il-wirt ikun ġie aċċettat mingħajr kondizzjoni (mingħajr ma jkun infetaħ proċess ta’ inventarju) u sakemm tasserixxi u turi quddiem il-qorti: (a) li l-assi maqbuda ma ġewx mill-patrimonju; (b) li mill-patrimonju ma rċivitx iktar assi minn dawk indikati jew, jekk tkun irċiviet iktar, li dawk l-assi l-oħrajn intużaw sabiex iħallsu djun relatati mal-patrimonju.
Id-dispożizzjonijiet legali li fuqhom hija bbażata din l-iskema huma dawk imsemmija fit-tweġiba għall-mistoqsija 1.
Il-miżuri ta’ eżekuzzjoni prinċipali huma:
Dawn il-miżuri ewlenin ta’ eżekuzzjoni jistgħu jkunu preċeduti jew segwiti minn miżuri strumentali oħra meħtieġa għall-implimentazzjoni tagħhom (eż. għażla ta’ twettiq meta l-obbligu jkun alternattiv; prova li r-rekwiżit ġie ssodisfat jew li t-twettiq ta’ servizz li fuqu jiddependi l-obbligu li għandu jiġi eżegwit; likwidazzjoni tal-obbligu li għandu jiġi eżegwit meta ma jkunx likwidu; evalwazzjoni tal-ispiża tal-prestazzjoni funġibbli minn terza persuna; konsultazzjonijiet minn qabel sabiex jiġu lokalizzati u identifikati l-assi li jistgħu jiġu maqbuda; reġistrazzjoni tal-qbid; stabbiliment ta’ depożitarju għall-assi maqbuda; pubblikazzjoni tal-bejgħ tal-assi maqbuda; komunikazzjoni tal-bejgħ lill-uffiċċju tar-reġistrazzjoni).
L-għażla tal-miżuri ta’ eżekuzzjoni tiddependi mill-iskop tal-eżekuzzjoni, li jista’ jkun: il-ħlas ta’ somma flus; il-konsenja ta’ oġġett speċifiku; jew it-twettiq ta’ att.
Fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus, l-aktar miżuri ta’ eżekuzzjoni xierqa għall-iskop tal-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni huma l-qbid, il-bejgħ u l-ħlas.
Fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-konsenja ta’ oġġett speċifiku, l-aktar il-miżura ta’ eżekuzzjoni xierqa għall-iskop tal-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni hija l-konsenja ta’ dak l-oġġett mill-aġent tal-eżekuzzjoni. Meta l-oġġett li għandha tirċievi l-parti li titlob l-eżekuzzjoni ma jkunx jista’ jinstab, hija tkun tista’ tikkonverti l-azzjoni fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus permezz ta’ ħlas tal-valur tal-oġġett flimkien mad-danni li jirriżultaw min-nuqqas tal-konsenja.
Fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għat-twettiq ta’ att, jista’ jkun hemm żewġ miżuri ta’ eżekuzzjoni alternattivi xierqa: jew twettiq ta’ att minn persuna oħra a spejjeż tal-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni, meta l-att ikun funġibbli, flimkien mal-kumpens għad-dewmien; jew il-ħlas ta’ kumpens għad-danni mġarrba, meta l-att ma jkunx funġibbli, li miegħu jista’ jiżdied il-ħlas ta’ penali. Meta l-parti li titlob l-eżekuzzjoni titlob kumpens għad-danni mġarrba, il-kawża tinbidel fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus.
L-assi kollha tad-debitur li jistgħu jiġu maqbuda jistgħu jkunu suġġetti għal eżekuzzjoni.
L-eżekuzzjoni tista’ tkopri assi ta’ terzi meta jkunu marbuta ma’ garanzija tal-kreditu, jew meta jkunu s-suġġett ta’ att detrimentali għall-kreditur li l-kreditur ikun irnexxielu jikkontesta.
Jistgħu jinqabdu biss oġġetti u intitolamenti li jistgħu jiġu vvalutati fi flus. Assi li ma jagħmlux parti mill-kummerċ legali ma jistgħux jinqabdu.
Fir-rigward tar-regoli msemmija hawn fuq, l-assi li ġejjin jistgħu jkunu soġġetti għall-eżekuzzjoni:
Effetti tal-qbid
Effetti tal-bejgħ
Effetti tal-ħlas
Effetti tal-konsenja ta’ oġġett
Effetti tat-twettiq ta’ att
Il-bejgħ, il-ħlas, il-konsenja ta’ oġġett u t-twettiq ta’ att huma miżuri ta’ eżekuzzjoni li, ladarba jitwettqu, ma jkollhomx perjodu ta’ validità. L-istess japplika għall-qbid, għalkemm bl-ispeċifiċità indikata hawn taħt fir-rigward tal-qbid tal-assi soġġetti għar-reġistrazzjoni.
Fir-rigward tal-qbid ta’ proprjetà immobbli soġġetta għar-reġistrazzjoni, ir-reġistrazzjoni tal-qbid hija obbligatorja u trid issir mill-aġent tal-eżekuzzjoni. F’ċerti każijiet previsti espressament mil-liġi, ir-reġistrazzjoni tal-qbid trid titfassal bħala proviżorja. Meta dan iseħħ, ir-reġistrazzjoni proviżorja tiskadi jekk ma tiġix ikkonvertita f’reġistrazzjoni permanenti jew imġedda fil-limitu taż-żmien applikabbli. Għalhekk, fil-każ ta’ qbid ta’ assi suġġetti għar-reġistrazzjoni, li r-reġistrazzjoni tagħhom hija proviżorja, l-aġent tal-eżekuzzjoni għandu jiżgura li r-reġistrazzjoni proviżorja tiġi kkonvertita f’reġistrazzjoni permanenti, jekk sadanittant dan isir possibbli, jew jiġġedded għaż-żmien meħtieġ.
Fl-aħħar nett, il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni li jkunu nfetħu jistgħu jintemmu fl-istadju tad-diliġenza dovuta sabiex jinstabu l-assi tad-debitur, mingħajr ma jsir il-ħlas, jekk id-diliġenza dovuta ma tħallix frott meta jiskadu t-termini previsti fil-liġi tal-proċedura ċivili, skont il-każ u l-forma tal-proċedimenti applikabbli.
Id-dispożizzjonijiet legali li fuqhom hija bbażata din l-iskema huma dawk imsemmija fit-tweġiba għall-mistoqsija 1.
F’sens wiesa’, il-kelma “appell” (recurso) tkopri oġġezzjoni għal eżekuzzjoni, oġġezzjoni għal qbid u appell fis-sens strett tal-kelma.
Oġġezzjoni għal eżekuzzjoni
Il-persuna li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni tista’ tikkontesta l-eżekuzzjoni billi tippreżenta oġġezzjonijiet għall-eżekuzzjoni fi żmien 20 jum mid-data tat-taħrika.
Mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet tad-dritt internazzjonali u d-dritt tal-UE, li jorbtu lill-Portugall u li jieħdu preċedenza, skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali, ir-raġunijiet għal oġġezzjoni għal eżekuzzjoni jvarjaw skont jekk l-eżekuzzjoni tkunx ibbażata fuq sentenza (aktar ristretta); deċiżjoni ta’ arbitraġġ (ftit usa’); jew titolu eżekuttiv differenti (saħansitra usa’).
Meta l-eżekuzzjoni tkun ibbażata fuq sentenza, l-oġġezzjonijiet jistgħu jkunu bbażati biss fuq ir-raġunijiet li ġejjin:
Meta l-eżekuzzjoni tkun ibbażata fuq deċiżjoni ta’ arbitraġġ, minbarra r-raġunijiet għal oġġezzjoni għall-eżekuzzjoni msemmija iktar ’il fuq, huwa possibbli wkoll li wieħed jibbaża ruħu fuq ir-raġunijiet li l-annullament ġudizzjarju tal-istess deċiżjoni jista’ jkun ibbażat fuqhom, mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet tal-Liġi dwar l-Arbitraġġ Volontarju (Lei da Arbitragem Voluntária).
Meta l-eżekuzzjoni ma tkunx ibbażata fuq sentenza jew fuq rikors għal ordni li miegħu jkun ingħaqad ordni ta’ eżekuzzjoni, flimkien mar-raġunijiet għal oġġezzjoni għal eżekuzzjoni bbażata fuq sentenza diġà elenkata, kwalunkwe raġuni oħra li tista’ tkun invokata bħala difiża fil-proċess ta’ dikjarazzjoni.
Oġġezzjoni għal qbid
Il-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni, il-konjuġi tagħha u t-terzi jistgħu joġġezzjonaw għall-qbid ta’ ċerti assi fil-każijiet li ġejjin.
Meta jinqabdu assi li jappartjenu lill-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni, dik il-parti tista’ toġġezzjona għall-qbid abbażi ta’ xi waħda mir-raġunijiet li ġejjin:
Jekk il-qbid jew kwalunkwe konfiska ġudizzjarja jew konsenja ta’ assi ordnata b’mod ġudizzjarju tikser id-dritt ta’ proprjetà jew kwalunkwe dritt ieħor inkompatibbli mal-implimentazzjoni jew l-ambitu tal-miżura, li jkun ta’ xi ħadd li ma huwiex parti fil-kawża, il-parti li tkun ġarrbet id-danni tkun tista’ tasserixxi dan billi tiftaħ kawża ta’ restituzzjoni.
Konjuġi li jkun fil-pożizzjoni ta’ terza persuna jista’, mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-konjuġi l-ieħor, jiddefendi d-drittijiet tiegħu fir-rigward tal-assi tiegħu stess jew tal-assi konġunti li jkunu ġew indebitament affettwati mill-qbid.
Id-dispożizzjonijiet legali li fuqhom hija bbażata din l-iskema huma dawk imsemmija fit-tweġiba għall-mistoqsija 1.
Appelli
Il-proċedimenti ta’ appell ordinarji jistgħu isiru f’qorti tal-appell (de apelação) (ippreżentati kontra sentenzi mogħtija minn qorti tal-prim’istanza) jew fuq punt tad-dritt (de revista) (ippreżentati quddiem il-Qorti Suprema tal-Ġustizzja). L-appelli ordinarji kontra sentenzi mogħtija fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni huma rregolati mid-dispożizzjonijiet applikabbli għall-proċess ta’ dikjarazzjoni.
Bħala regola, appell ordinarju jkun ammissibbli biss meta l-kawża jkollha valur ogħla mill-ammont li l-qorti li s-sentenza tagħha tkun qed tiġi appellata jkollha l-ġuriżdizzjoni għalih u s-sentenzi kkontestati jkunu sfavorevoli għall-appellant b’ammont li jkun ukoll aktar minn nofs l-ammont li dik il-qorti jkollha l-ġuriżdizzjoni għalih. Fil-Portugall, l-ammont li fuqu l-Qorti tal-Appell għandha ġuriżdizzjoni huwa ta’ EUR 30 000.00 u l-ammont li fuqu l-qorti tal-prim’istanza għandha ġuriżdizzjoni huwa ta’ EUR 5 000.00.
Il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jipprevedu għal ċerti dikjarazzjonijiet interlokutorji li jistgħu jseħħu jew ma jseħħux, skont il-każ – eż. kontestazzjonijiet għall-eżekuzzjoni permezz ta’ kawżi ta’ restituzzjoni mressqa mill-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni, oġġezzjoni għal qbid mill-parti li kontriha tintalab l-eżekuzzjoni jew minn terzi, verifika u klassifikazzjoni ta’ pretensjonijiet meta jkun hemm kredituri b’garanzija in rem fuq l-assi maqbuda li qegħdin jitolbu l-ħlas tal-pretensjonijiet rispettivi tagħhom mir-rikavati tal-assi maqbuda. Jista’ jkun hemm appell ukoll mid-deċiżjonijiet li jkunu ttieħdu dwar dawk id-dikjarazzjonijiet interlokutorji fir-rigward tat-termini stabbiliti hawn fuq.
B’mod partikolari, fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni, ikun hemm appelli minn dawn li ġejjin:
Appell fuq punt tad-dritt minn:
Ir-regoli li jirregolaw l-appelli f’kawżi ta’ eżekuzzjoni huma stabbiliti fl-Artikoli 852 sa 854 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, li jistgħu jiġu kkonsultati fil-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili
Iva, jeżistu restrizzjonijiet relatati mal-protezzjoni tad-debitur. Xi wħud huma restrizzjonijiet fuq il-qbid, oħrajn huma restrizzjonijiet fuq l-eżekuzzjoni li jirriżultaw mit-termini.
Ir-restrizzjonijiet fuq il-qbid relatati mal-protezzjoni tad-debitur jikkonsistu f’immunità assoluta jew totali mill-qbid, l-immunità relattiva mill-qbid u l-immunità parzjali mill-qbid ta’ ċerti assi tad-debitur. Hemm żewġ restrizzjonijiet oħra: waħda marbuta mal-protezzjoni tal-assi konġunti ta’ koppja meta l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jinbdew kontra wieħed mill-konjuġi biss; u oħra li tirriżulta mill-prinċipju tal-proporzjonalità, li permezz tagħha għandhom jinqabdu biss l-assi meħtieġa sabiex jiġi ssodisfat id-dejn u l-ispejjeż iġġenerati mill-eżekuzzjoni.
Il-mogħdija taż-żmien tista’ tikkostitwixxi limitu fuq l-eżekuzzjoni fil-każ ta’ preskrizzjoni jew limitazzjoni. Ladarba t-termini kkonċernati jkunu skadew, id-dritt li jkun intalab li jiġi eżegwit jintemm.
Hawn taħt issib spjegazzjoni ta’ kif joperaw dawn ir-restrizzjonijiet relatati mal-protezzjoni tad-debitur u mat-termini.
Assi b’immunità assoluta u totali minn qbid
Minbarra oġġetti eżentati mill-qbid skont dispożizzjoni speċjali, dawn li ġejjin igawdu minn immunità assoluta mill-qbid:
Assi b’immunità relattiva minn qbid
Assi li jistgħu jinqabdu parzjalment
Immunità mill-qbid ta’ somom ta’ flus jew depożiti bankarji
Somom ta’ flus jew depożiti bankarji li jirriżultaw mis-saldu ta’ pretensjoni bl-immunità mill-qbid għandhom l-immunità mill-qbid, bl-istess termini tal-pretensjoni oriġinali.
Limiti fuq il-qbid ta’ assi komuni fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra wieħed mill-konjuġi
Ir-regoli ġenerali dwar il-proprjetà li tista’ tiġi maqbuda u l-limiti fuq il-qbid huma stabbiliti fl-Artikoli 735 sa 747 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili
Limiti fuq il-qbid imposti mill-proporzjonalità
Il-qbid huwa limitat għall-assi neċessarji għall-ħlas tad-dejn li jkun qed jiġi eżegwit u għall-ispejjeż prevedibbli tal-eżekuzzjoni li, għall-fini tat-twettiq tal-qbid u mingħajr preġudizzju għal likwidazzjoni sussegwenti, huma preżunti li jkunu 20 %, 10 % u 5 % tal-valur tal-eżekuzzjoni, skont jekk dak il-valur ikunx valur kopert mill-ġuriżdizzjoni tal-Qorti Distrettwali, jaqbiżx dak il-valur mingħajr ma jaqbeż erba' darbiet il-valur li fuqu l-Qorti tal-Appell għandha l-ġuriżdizzjoni, jew ma jkunx ogħla minn dan l-aħħar valur. . Il-valur li fuqu l-Qorti Distrettwali għandha ġuriżdizzjoni huwa ta’ EUR 5 000.00 u dak li għandha ġuriżdizzjoni fuqu l-Qorti tal-Appell huwa ta’ EUR 30 000.00 (fl-2021, meta din l-iskeda informattiva ġiet riveduta). Iż-żewġ valuri huma stabbiliti fl-Artikolu 44 tal-Liġi Nru 62/2013 tas-26 ta’ Awwissu 2013, li tista’ tiġi kkonsultata permezz ta’ din il-link.
Limiti fuq l-eżekuzzjoni li jirriżultaw minn perjodu ta’ preskrizzjoni
Bħala regola ġenerali, il-protezzjoni ġudizzjarja (li l-eżistenza jew l-istabbiliment tagħha jiddependi mir-rieda tal-partijiet) hija suġġetta għall-preskrizzjoni meta ma tkunx eżerċitata matul il-perjodu stabbilit mil-liġi.
Il-Qorti ma tistax tistabbilixxi ex officio terminu ta’ preskrizzjoni. Sabiex terminu ta’ preskrizzjoni jkun effettiv, irid jiġi invokat, ġudizzjarjament jew ekstraġudizzjarjament mill-persuna li tibbenefika minnu, mir-rappreżentant tagħha jew, jekk il-persuna ma jkollhiex il-kapaċità, mill-Prosekutur Pubbliku.
Meta l-perjodu ta’ preskrizzjoni jkun skada, il-benefiċjarju (id-debitur) jista’ jirrifjuta li jagħmel il-ħlas jew jista’ jikkontesta, bi kwalunkwe mod, l-eżerċizzju tad-dritt preskritt. Jekk ikun hemm proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra l-persuna kkonċernata, id-debitur li kontrih tintalab l-eżekuzzjoni jista’ joġġezzjona għall-eżekuzzjoni permezz ta’ kawża ta’ restituzzjoni li fiha huwa jiddependi fuq il-preskrizzjoni. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni għall-oġġezzjonijiet għall-eżekuzzjoni huwa ta’ 20 jum mit-taħrika.
Madankollu, debitur ma jistax ifittex l-irkupru (ritorn) ta’ pagament parzjali li jkun għamel sabiex jikkonforma ma’ obbligu ta’ preskrizzjoni, anke meta dan ikun sar mingħajr għarfien tal-preskrizzjoni. Din ir-regola tapplika għall-forom kollha ta’ sodisfazzjon tad-dritt preskritt, kif ukoll għar-rikonoxximent tiegħu jew għall-għoti ta’ garanziji.
Il-preskrizzjoni tista’ tiġi invokata kontra l-parti li titlob l-eżekuzzjoni mill-kredituri tad-debitur u minn terzi b’interess leġittimu li tiġi ddikjarata, anke meta d-debitur ikun irrinunzja għaliha. Madankollu, jekk id-debitur jirrinunzja għaliha, il-preskrizzjoni tista’ tiġi invokata biss mill-kredituri tad-debitur jekk ikunu ġew issodisfati r-rekwiżiti stabbiliti fid-dritt ċivili għal kawża ta’ impunjazzjoni (impugnação Pauliana).
Jekk, f’każ li d-debitur jiġi mfittex quddiem qorti, id-debitur ma jinvokax it-terminu ta’ preskrizzjoni u l-qorti ssibu responsabbli, is-sentenza finali ma taffettwax id-dritt rikonoxxut tal-kredituri tiegħu.
Il-perjodu ta’ preskrizzjoni normali huwa ta’ 20 sena iżda jeżistu xi termini ta’ preskrizzjoni għal żmien iqsar.
Dawn li ġejjin għandhom perjodu ta’ preskrizzjoni ta’ ħames snin:
Il-liġi tistabbilixxi termini ta’ preskrizzjoni preżunti (abbażi tal-preżunzjoni ta’ konformità) fil-każijiet li ġejjin:
Meta ikun hemm involut perjodu ta’ preskrizzjoni deskritt fid-dritt ċivili bħala perjodu ta’ preskrizzjoni preżunt, japplikaw ir-regoli li ġejjin:
Il-preskrizzjoni tad-drittijiet rikonoxxuti f’sentenza jew f’ordni ta’ eżekuzzjoni topera kif ġej:
Il-Kodiċi Ċivili jistabbilixxi regoli dwar il-bidu tal-perjodu ta’ preskrizzjoni, is-sospensjoni u l-interruzzjoni tiegħu. Meta jkun hemm raġunijiet għal sospensjoni (eż. minuri, servizz militari, forza maġġuri, nuqqas tad-debitur), il-perjodu ta’ preskrizzjoni ma jibdiex jew ma jiddekorrix. Meta perjodu ta’ preskrizzjoni jiġi interrott, iż-żmien li jkun għadda jiġi kkanċellat totalment u jibda jiddekorri perjodu ta’ preskrizzjoni ġdid.
Kreditur li jkun interessat li jinterrompi perjodu ta’ preskrizzjoni jista’ jagħmel hekk billi juża jew jinvoka wieħed minn dawn l-atti li ġejjin:
Jekk it-taħrika jew in-notifika ma ssirx fi żmien ħamest ijiem wara li tintalab, għal raġuni li ma tkunx tista’ tiġi attribwita lir-rikorrent, il-perjodu ta’ preskrizzjoni jiġi interrott meta jkunu għaddew ħamest ijiem.
L-annullament tat-taħrika jew in-notifika ma jimpedix l-interruzzjoni prevista fil-paragrafi preċedenti.
Għall-finijiet ta’ dan l-Artikolu, kwalunkwe mezz ġudizzjarju ieħor li permezz tiegħu l-persuna li d-dritt jista’ jiġi eżerċitat kontriha tiġi mgħarrfa bl-att jitqies bħala ekwivalenti għal taħrika jew notifika.
L-interruzzjoni ta’ perjodu ta’ preskrizzjoni għandha l-effetti li ġejjin (sakemm il-liġi ma tipprovdix mod ieħor b’mod speċifiku):
Limiti fuq l-eżekuzzjoni li jirriżultaw minn data ta’ skadenza
Meta, bil-forza tal-liġi jew tar-rieda tal-partijiet, dritt ikun irid jiġi eżerċitat f’ċertu terminu, japplikaw ir-regoli dwar l-iskadenza, sakemm il-liġi ma tirreferix espressament għall-perjodu ta’ preskrizzjoni.
L-iskadenza tista’ tiġi evitata biss billi jitwettaq, fl-iskadenza legali jew kuntrattwali, l-att li għalih il-liġi jew il-kuntratt jagħtu effett preventiv. Is-sempliċi ftuħ ta’ kawża għal dikjarazzjoni jew eżekuzzjoni tipprevjeni l-iskadenza, mingħajr ma jkun meħtieġ li ssir taħrika lid-debitur. Meta jkun stabbilit terminu f’kuntratt jew dispożizzjoni legali relatata mal-protezzjoni ġudizzjarja, ir-rikonoxximent ta’ tali protezzjoni mill-persuna li jrid jiġi eżerċitat kontriha wkoll jipprevjeni l-iskadenza.
Il-perjodu ta’ skadenza jista’ jiġi sospiż jew interrott biss f’każijiet fejn il-liġi tipprovdi hekk u, jekk il-liġi ma tistabbilixxi l-ebda data speċifika oħra, jibda jiddekorri fil-mument li fih id-drittijiet jistgħu jiġu eżerċitati legalment.
L-iskadenza tiġi vvalutata mill-qorti ex officio u tista’ tiġi invokata fi kwalunkwe stadju tal-proċedimenti, f’każ ta’ drittijiet inaljenabbli. Jekk tkun tirreferi għal protezzjoni ġudizzjarja li jitressaq proċediment ta’ eżekuzzjoni abbażi tagħha, l-iskadenza trid tiġi invokata mill-persuna li tibbenefika minnha (fil-prinċipju, id-debitur/il-parti li l-kontriha tintalab l-eżekuzzjoni).
Id-definizzjoni u l-effetti tal-perjodu ta’ preskrizzjoni u d-data ta’ skadenza huma previsti mill-Artikoli 309 sa 340 tal-Kodiċi Ċivili, li jista’ jiġi kkonsultat f’din il-link.
N.B.:
Il-Punt ta’ Kuntatt NĠE-Ċivili, il-qrati jew l-entitajiet u l-awtoritajiet l-oħrajn ma humiex marbuta bl-informazzjoni li tinsab f’din l-iskeda informattiva. Huwa wkoll neċessarju li jinqraw it-testi legali fis-seħħ. Dawn huma suġġetti għal aġġornamenti regolari u għall-interpretazzjoni evoluzzjonarja tal-ġurisprudenza.
Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.
Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.
Il-verzjoni bil-lingwa nazzjonali ta’ din il-paġna tinżamm mill-punt ta’ kuntatt tan-NĠE rispettiv. It-traduzzjonijiet saru mis-servizz tal-Kummissjoni Ewropea. Jista' jkun hemm xi tibdil imdaħħal fl-oriġinal mill-awtorità nazzjonali kompetenti li jkun għadu ma jidhirx fit-traduzzjonijiet. La l-NĠE u lanqas il-Kummissjoni Ewropea ma jaċċettaw ebda responsabbiltà fir-rigward ta' kwalunkwe informazzjoni jew dejta li tinsab jew li hemm referenza għaliha f'dan id-dokument. Jekk jogħġbok irreferi għall-avviż legali sabiex tiċċekkja r-regoli dwar id-drittijiet tal-awtur għall-Istati Membri responsabbli minn din il-paġna.