

Sib informazzjoni għal kull reġjun
L-eżekuzzjoni f’materji ċivili u kummerċjali tikkonsisti f’kawża legali mressqa minn kreditur jew parti li titlob l-eżekuzzjoni kontra debitur jew persuna li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha, fejn il-kreditur jitlob lill-qorti biex teżegwixxi l-konformità ma’ obbligu dovut lilha.
L-eżekuzzjoni jista’ jkollha tliet għanijiet: il-ħlas ta’ somma flus; il-konsenja ta’ oġġett speċifiku; jew it-twettiq jew nuqqas ta’ twettiq ta’ att.
L-eżekuzzjoni tista’ tieħu l-forma ta’ proċedimenti legali standard (li jistgħu jkunu ordinarji, sommarji jew singulari) jew proċedimenti speċjali.
Il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kollha għall-ħlas ta’ somma flus jieħdu l-forma ta’ proċedimenti legali standard ordinarji bl-eċċezzjoni ta’ dawk imniżżlin hawn taħt, li jieħdu l-forma ta’ proċedimenti sommarji, u proċedimenti ta’ eżekuzzjoni relatati mal-manteniment, li jieħdu l-forma ta’ proċedimenti speċjali.
Il-proċedimenti sommarji jintużaw fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus ibbażat fuq dan li ġej:
Anki meta jkun involut wieħed mit-titoli eżekuttivi imsemmija hawn fuq, tkun applikabbli l-forma ordinarja aktar milli l-forma sommarja fil-każijiet li ġejjin:
Il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni relatati mal-konsenja ta’ oġġett speċifiku u għat-twettiq ta’ att jieħdu l-forma ta’ proċediment standard uniku.
L-eżekuzzjoni għall-konsenja ta’ oġġett speċifiku tista’ tiġi kkonvertita f’eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus meta l-oġġett li l-parti li tkun qed titlob l-eżekuzzjoni tiegħu ma jkunx jista’ jinstab. F’dak il-każ, il-parti li titlob l-eżekuzzjoni tista’, fl-istess proċedimenti, titlob il-ħlas tal-valur tal-oġġett li kellu jasal u t-telf li jirriżulta minħabba li baqa’’ ma wasalx.
L-eżekuzzjoni tat-twettiq ta’ att tista’ tiġi kkonvertita f’eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni titlob indennizz u l-ħlas tal-ammont inkwistjoni.
L-eżekuzzjoni fir-rigward ta’ manteniment isegwi forma ta’ proċedimenti speċjali fejn:
Il-proċedura tal-eżekuzzjoni hija stipulata fl-Artikoli 703 sa 877 (il-proċedura tal-eżekuzzjoni) u l-Artikoli 933 sa 937 (Eżekuzzjoni speċjali fir-rigward tal-manteniment) tal-Kodiċi ta' Proċedura Ċivili (Código de Processo Civil), li jistgħu jiġu kkonsultati permezz ta’ din il-ħolqa.
L-awtoritajiet kompetenti għall-eżekuzzjoni huma l-qrati u l-aġenti tal-eżekuzzjoni.
L-eżekuzzjoni innifisha sseħħ permezz ta’ proċess ta’ eżekuzzjoni ġudizzjarja fejn il-qrati jkunu l-awtoritajiet kompetenti u jkunu assistiti minn aġenti tal-eżekuzzjoni. Minbarra l-proċess ġudizzjarju, il-liġi tipprevedi wkoll “proċedura ekstraġudizzjarja preeżekuttiva” (procedimento extrajudicial pré-executivo), li hija fakultattiva u li l-kreditur jista’ jużaha meta jiġu ssodisfati ċerti rekwiżiti. L-awtoritajiet kompetenti għall-proċedura ekstraġudizzjarja preeżekuttiva huma l-aġenti tal-eżekuzzjoni.
Il-Proċess ta’ Eżekuzzjoni Ġudizzjarja
L-eżekuzzjoni tibda bil-preżentazzjoni tat-talba għal eżekuzzjoni fil-qorti. Il-mudell u t-termini ta’ preżentazzjoni tat-talba għal eżekuzzjoni huma stabbiliti f’Ordni tal-Gvern, jiġifieri l-Ordni tal-Gvern Nru 282/2013 tad-29 ta’ Awwissu 2013 (fl-2020, meta din l-iskeda informattiva ġiet riveduta), li tista’ tiġi kkonsultata permezz ta’ din il-ħolqa.
Il-formoli li jridu jintużaw mill-parti biex titlob l-eżekuzzjoni meta ma tkunx meħtieġa rappreżentanza legali minn avukat, avukat apprendist jew aġent legali jinsabu fil- Portal CITIUS
L-aġent tal-eżekuzzjoni għandu jinħatar mill-parti li titlob l-eżekuzzjoni. Jekk il-parti msemmija ma tagħmilx hekk, ir-reġistratur tal-qorti jaħtar aġent ta’ eżekuzzjoni awtomatikament u b’mod aleatorju. F’każijiet eċċezzjonali previsti fil-liġi, id-dmirijiet ta’ aġent tal-eżekuzzjoni jistgħu jitwettqu minn uffiċjal ġudizzjarju.
B’mod ġenerali, it-tqassim tal-kompetenzi bejn il-qorti u l-aġent tal-eżekuzzjoni huwa kif ġej:
B’mod partikolari,
Hija r-responsabbiltà tal-imħallef li:
Hija r-responsabbiltà tal-aġent tal-eżekuzzjoni li:
Għall-eżekuzzjonijiet istigati fil-Portugall, il-ġuriżdizzjoni ratione materiae tal-qrati hija kif ġej:
Il-ġuriżdizzjoni territorjali tal-qrati Portugiżi biex jinbdew il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni hija kif ġej:
Proċedura ekstraġudizzjarja preeżekuttiva
Bħala alternattiva għall-proċedura ġudizzjarja, il-kredituri jistgħu jagħżlu li jużaw proċedura amministrattiva minn qabel magħrufa bħala PEPEX (procedimento extrajudicial pré-executivo (proċedura ekstraġudizzjarja preeżekuttiva)) - http://www.pepex.pt.
L-aġenti tal-eżekuzzjoni huma l-awtorità kompetenti li twettaq il-miżuri skont din il-proċedura.
Huwa possibbli li wieħed juża l-PEPEX f’każijiet ta’: sentenzi ta’ eżekuzzjoni nazzjonali; titoli eżekuttivi nazzjonali oħrajn; sentenzi barranin iddikjarati li huma eżekutorji; sentenzi li l-eżekutorjetà tagħhom tirriżulta minn leġiżlazzjoni tal-UE, trattati jew konvenzjonijiet li jorbtu lill-Portugall; Ordnijiet Ewropej ta' infurzar. Fi kwalunkwe minn dawn il-każijiet, ir-rekwiżiti li ġejjin iridu jiġu ssodisfati t-tnejn li huma:
L-aġenti tal-eżekuzzjoni jwettqu t-tiftix għall-beni u għad-dħul billi jużaw in-numru tat-taxxa tal-konvenut u jistgħu jagħmlu dan biss f’bażijiet tad-data Portugiżi (ma jistgħux jikkonsultaw bażijiet tad-data ta’ Stati Membri oħrajn). Il-leġiżlazzjoni Portugiża tippermetti kemm li l-persuni barranin, kemm ġuridiċi kif ukoll fiżiċi, japplikaw għal numru tat-taxxa anke jekk ma jeżerċitaw l-ebda attività jew ma jkollhomx id-domiċilju tagħhom fil-Portugall.
Il-PEPEX huwa proċedura elettronika mingħajr karti, li hija veloċi u orħos mill-proċedimenti ġudizzjarji. It-talba elettronika tiġi ppreżentata direttament mill-kreditur billi tiġi aċċessata l-pjattaforma tal-IT li ġejja: http://www.pepex.pt/.
L-aċċess għall-portal tal-awtorità tat-taxxa u d-dwana jinkiseb permezz tal-kredenzjali tal-aċċess jew permezz taċ-ċertifikat diġitali tal- “karta taċ-ċittadin” (cartão de cidadão).
Meta kreditur jaħtar rappreżentant awtorizzat, l-avukati (Advogados) u l-aġenti legali (Solicitadores) jistgħu jaċċessaw il-pjattaforma billi jużaw ċertifikat diġitali maħruġ apposta mill-korpi professjonali rispettivi tagħhom.
Meta tiġi ppreżentata t-talba, il-proċedura tingħadda awtomatikament għand l-aġent tal-eżekuzzjoni u l-kredituri jingħataw malajr (bħala regola, fi żmien ħamest ijiem wara li tkun ġiet ippreżentata t-talba) l-informazzjoni dwar il-possibbiltà reali li jirkupraw il-flus dovuti lilhom jew iċ-ċertifikazzjoni li ma jistgħux jinġabru għall-finijiet tat-taxxa, mingħajr il-ħtieġa li jirrikorri għal proċedimenti ġudizzjarji.
L-għan ewlieni ta’ din il-proċedura huwa li l-ħlas isir volontarjament. Ma jistax ikun hemm miżuri ta’ sekwestru/qbid bil-proċedura tal-PEPEX. Biex dan isir, il-proċedura tal-PEPEX trid tiġi kkonvertita fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni.
Matul proċedura tal-PEPEX, id-destinatarju tat-talba jista’ jħallas volontarjament jew jilħaq ftehim dwar il-ħlas mal-attur.
Kull meta attur jagħżel li jinnotifika lid-debitur, dik in-notifika ssir permezz ta’ kuntatt personali minn aġent tal-eżekuzzjoni.
Id-debituri li jiġu nnotifikati b’mod validu bil-proċedura u li ma jieħdu l-ebda azzjoni jiġu inklużi fil-lista pubblika tad-debituri, u ċ-ċertifikat imsemmi hawn fuq ta’ nuqqas ta’ ġbir ikun jista’ għalhekk jinħareġ għal finijiet legali u ta’ tassazzjoni. Aktar tard, ladarba jsir il-ħlas sħiħ tal-pretensjoni, din is-sitwazzjoni titreġġa’ lura bit-tneħħija ta’ isem id-debitur mil-lista u n-notifika tal-awtorità tat-taxxa.
Fi proċedura tal-PEPEX, il-partijiet jistgħu jitolbu l-intervent ta’ mħallef: l-attur jista’ jikkonverti l-proċedura tal-PEPEX fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni meta l-ħlas volontarju ma jkunx sar; id-destinatarju tat-talba jista’ jagħmel hekk billi joġġezzjona għall-proċedura tal-PEPEX.
Fir-rigward tal-ispejjeż, il-proċedura tal-PEPEX hija inqas għalja minn proċedura ġudizzjarja. Għal EUR 51.00 u l-ħlas tal-VAT, il-kredituri jistgħu jiskopru jekk l-irkupru tal-pretensjoni tagħhom huwiex vijabbli, irrispettivament mill-valur tat-talba. Jekk il-flus dovuti jitħallsu, l-ispejjeż jistgħu jkunu ogħla minn EUR 51.00, skont il-każ.
Ta’ min jinnota wkoll li, jekk il-proċedura tal-PEPEX tiġi kkonvertita fi proċedimenti tal-eżekuzzjoni, il-kredituri jkunu eżenti mill-ħlas tat-tariffa inizjali tal-qorti.
Il-proċedura PEPEX hija prevista mil-Liġi Nru 32/2014 tat-30 ta’ Mejju 2014 li tista’ tiġi kkonsultata permezz ta’ din il-ħolqa.
Il-proċedura tal-eżekuzzjoni kollha hija bbażata fuq titolu li jiddetermina l-fini u l-limiti tal-kawża għall-eżekuzzjoni. Titoli eżekuttivi jitqiesu li jinkludu mgħax ta’ inadempjenza, bir-rata legali, fuq l-ammont tal-obbligu.
Is-sentenzi huma eżekutorji u t-titoli eżekuttivi jistgħu jingħataw skont iċ-ċirkostanzi li ġejjin:
a) Sentenzi kontra l-konvenut
b) Dokumenti mfasslin jew iċċertifikati minn nutar jew entitajiet jew professjonisti oħrajn b'kompetenza għal dik il-fini, li jservu biex jistabbilixxu jew jagħrfu kwalunkwe obbligu
c) Titoli ta' dejn, anke jekk sempliċement miktuba bl-idejn, sakemm, f'dan il-każ, il-fatti li jikkostitwixxu r-relazzjoni bażi jidhru fid-dokument stess jew jiġu spjegati fit-talba għall-eżekuzzjoni
d) Id-dokumenti li jsiru eżekutorji permezz ta' dispożizzjoni speċjali
Fir-rigward tal-kreditu
Il-kreditu li jrid jiġi eżegwit irid tkun ammont fiss, ċert u dovut. Jekk ma jkunx hekk fir-rigward tat-titolu eżekuttiv, l-eżekuzzjoni tibda b’miżuri li jagħmlu l-obbligu ammont fiss, ċert u dovut.
Fir-rigward tal-kreditur
L-eżekuzzjoni trid tintalab mill-persuna msemmija bħala l-kreditur tat-titolu eżekuttiv. Jekk it-titolu jkun maħruġ lill-portatur, l-eżekuzzjoni trid issir mill-portatur tat-titolu.
Jekk is-suċċessjoni tkun seħħet fid-dritt jew fl-obbligu, l-eżekuzzjoni trid issir fir-rigward tas-suċċessuri tal-persuni li jidhru bħala kredituri jew debituri tal-obbligu li jridu jiġu eżegwiti. Fir-rikors għall-eżekuzzjoni stess, ir-rikorrent irid jistabbilixxi l-fatti li jikkostitwixxu s-suċċessjoni.
Fir-rigward tad-debitur
L-eżekuzzjoni trid tintalab kontra l-persuna msemmija bħala d-debitur tat-titolu eżekuttiv.
L-assi tad-debitur jinqabdu anke jekk, għal xi raġuni, ikunu fil-pussess ta' terzi, mingħajr preġudizzju, madankollu, għad-drittijiet li dawk it-terzi jkunu intitolati jasserixxu kontra l-parti li titlob l-eżekuzzjoni.
L-eżekuzzjoni ta' dejn b'garanzija in rem fuq assi ta' terzi trid tintalab direttament kontra t-terzi jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni jkun jixtieq jeżegwixxi l-garanzija, minkejja l-fatt li jista' jfittex lid-debitur immedjatament ukoll.
Meta l-proċedimenti tal-eżekuzzjoni jinfetħu kontra terzi biss, u jkun magħruf li l-assi gravati mill-garanzija in rem ma jkunux biżżejjed, il-parti li titlob l-eżekuzzjoni tista’, fl-istess proċess, titlob il-kontinwazzjoni tal-proċedimenti tal-eżekuzzjoni kontra d-debitur, li jkun imfittex biex jissodisfa kompletament il-pretensjoni. Meta l-assi gravati jkunu tad-debitur imma fil-pussess ta' terzi, il-kreditur ikun jista' jfittex lit-tnejn li huma immedjatament.
Fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni mressqa kontra debitur sussidjarju, l-assi tad-debitur sussidjarju ma jistgħux jiġu ssekwestrati qabel ma jinqabdu l-assi kollha tad-debitur prinċipali, sakemm id-debitur sussidjarju jinvoka, għal raġunijiet tajba, l-eċċezzjoni tal-eskussjoni fi żmien il-perjodu ta’ oġġezzjoni għall-eżekuzzjoni.
Meta jinqabdu l-assi komuni ta’ koppja miżżewġa fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra wieħed biss mill-konjuġi, minħabba li jitqies li l-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha ma jkollhiex biżżejjed assi, il-konjuġi tal-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha tingħata avviż biex titlob is-separazzjoni tal-assi jew li ġġib ċertifikat li juri li jkun hemm kawża pendenti fejn is-separazzjoni tkun diġà ntalbet, u fin-nuqqas ta’ dan, il-proċedimenti tal-eżekuzzjoni jkomplu kontra l-assi komuni.
Meta jitressqu proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra wieħed mill-miżżewġin, il-parti li titlob l-eżekuzzjoni tista’ tallega, filwaqt li tagħti r-raġunijiet, li d-dejn, irreġistrat fi strument li mhux is-sentenza, huwa konġunt. F’każijiet bħal dawn, il-konjuġi tal-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha tingħata avviż biex tiddikjara taċċettax li d-dejn ikun konġunt, abbażi tar-raġunijiet imressqa; inkella, jekk il-konjuġi jibqa’ sieket, id-dejn ikun ikkunsidrat bħala konġunt, mingħajr preġudizzju għal kull kontestazzjoni li jista’ jippreżenta.
Meta l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jinfetħu kontra koproprjetarju jew aktar ta’ patrimonju awtonomu jew komuni, l-assi inklużi fil-patrimonju awtonomu jew frazzjoni minnu, jew parti speċifika mill-patrimonju komuni, ma jkunux jistgħu jinqabdu.
Meta l-proċedimenti tal-eżekuzzjoni jinfetħu kontra l-werrieta, jistgħu jinqabdu biss assi li jkunu ngħataw mid-deċedut. Meta l-qbid ikopri assi oħrajn, il-parti li ntalab il-qbid kontriha tista’ titlob lill-aġent tal-eżekuzzjoni jirrilaxxa l-proprjetà, u tindika liema assi tal-patrimonju jkollha fil-pussess tagħha. It-talba tintlaqa’ jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni, wara li tkun instemgħet, ma toġġezzjonax. Jekk il-parti li titlob l-eżekuzzjoni toġġezzjona għar-rilaxx tal-proprjetà, il-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha tista’ tikseb ir-rilaxx tagħha biss jekk il-wirt ikun ġie aċċettat mingħajr kondizzjoni (mingħajr ma jkun infetaħ proċess ta’ inventarju) u sakemm tasserixxi u turi quddiem il-qorti: (a) li l-assi maqbuda ma ġewx mill-patrimonju; (b) li mill-patrimonju ma rċivitx iktar assi minn dawk indikati jew, jekk tkun irċiviet iktar, li dawk l-assi l-oħrajn intużaw biex iħallsu djun relatati mal-wirt.
Il-miżuri ta’ eżekuzzjoni prinċipali huma:
Dawn il-miżuri ta’ eżekuzzjoni prinċipali jistgħu jkunu preċeduti jew segwiti minn miżuri strumentali oħrajn meħtieġa għall-implimentazzjoni tagħhom (eż. għażla ta’ twettiq meta l-obbligu jkun alternattiv; l-osservanza ta’ kundizzjoni jew prestazzjoni ta’ servizz li l-obbligu li jrid jiġi eżegwit ikun jiddependi minnu; likwidazzjoni tal-obbligu li għandu jiġi eżegwit meta ma jkunx likwidu; evalwazzjoni tal-valur ta’ prestazzjoni funġibbli minn terzi; konsultazzjonijiet minn qabel biex jiġu llokalizzati u identifikati assi li jistgħu jinqabdu; reġistrazzjoni tal-qbid; it-twaqqif ta’ depożitarju għall-assi maqbuda; il-pubblikazzjoni tal-bejgħ tal-assi maqbuda; komunikazzjoni tal-bejgħ lill-uffiċċju tar-reġistrazzjoni).
L-għażla tal-miżuri ta’ eżekuzzjoni tiddependi fuq mill-iskop tal-eżekuzzjoni, li jista’ jkun: il-ħlas ta’ somma flus; il-konsenja ta’ oġġett speċifiku; jew it-twettiq ta’ att.
Fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus, l-aktar miżuri ta’ eżekuzzjoni xierqa għall-iskop tal-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni huma l-qbid, il-bejgħ u l-ħlas.
Fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-konsenja ta’ oġġett speċifiku, il-miżura ta’ eżekuzzjoni l-aktar xierqa għall-iskop tal-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni hija l-konsenja ta’ dak l-oġġett mill-aġent tal-eżekuzzjoni. Meta l-oġġett li għandha tirċievi l-parti li titlob l-eżekuzzjoni ma jkunx jista’ jinstab, hija tkun tista’ tikkonverti l-kawża fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus permezz ta’ ħlas ta’ valur l-oġġett flimkien mad-danni li jirriżultaw min-nuqqas tal-konsenja.
Fil-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-prestazzjoni ta’ att, jista’ jkun hemm żewġ miżuri ta’ eżekuzzjoni alternattivi xierqa: jew il-prestazzjoni tal-att minn persuna oħra a spejjeż tal-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha, meta l-att ikun funġibbli, flimkien mal-kumpens għad-dewmien; jew il-ħlas ta’ kumpens għad-danni mġarrbin, meta l-att ma jkunx funġibbli, li miegħu jista’ jiżdied il-ħlas ta’ penali. Meta l-parti li titlob l-eżekuzzjoni titlob kumpens għad-danni mġarrbin, il-kawża tinbidel fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni għall-ħlas ta’ somma flus.
L-assi kollha tad-debitur li jistgħu jinqabdu jistgħu jkunu suġġetti għal eżekuzzjoni.
L-eżekuzzjoni tista’ tkopri assi ta’ terzi meta jkunu marbuta ma’ garanzija tal-kreditu, jew meta jkunu s-suġġett ta’ att detrimentali għall li l-kreditur ikun irnexxielu jikkontesta.
Jistgħu jinqabdu biss oġġetti u intitolamenti li jistgħu jiġu vvalutati fi flus. Assi li ma jagħmlux parti mill-kummerċ legali ma jistgħux jinqabdu.
Fir-rigward tar-regoli msemmija hawn fuq, l-assi li ġejjin jistgħu jkunu soġġetti għall-eżekuzzjoni:
L-effetti tal-qbid
L-effetti tal-bejgħ
L-effetti tal-ħlas
L-effetti tal-konsenja ta’ oġġett
L-effetti tal- prestazzjoni ta’ att
Il-bejgħ, il-ħlas, il-konsenja ta’ oġġett u l-prestazzjoni ta’ att huma miżuri ta’ eżekuzzjoni li, ladarba jitwettqu, ma jkollhomx perjodu ta’ validità. L-istess japplika għall-qbid, għalkemm bl-ispeċifiċità indikata hawn taħt fir-rigward tal-qbid tal-assi soġġetti għar-reġistrazzjoni.
Fir-rigward tal-qbid ta’ proprjetà immobbli soġġetta għar-reġistrazzjoni, ir-reġistrazzjoni tal-qbid hija obbligatorja u trid issir mill-aġent tal-eżekuzzjoni. F’ċerti każijiet previsti espressament mil-liġi, ir-reġistrazzjoni tal-qbid trid titfassal bħala proviżorja. Meta dan iseħħ, ir-reġistrazzjoni proviżorja tiskadi jekk ma tiġix ikkonvertita f’reġistrazzjoni permanenti jew imġedda fil-limitu taż-żmien applikabbli. Għalhekk, fil-każ ta’ qbid ta’ assi suġġetti għar-reġistrazzjoni, li r-reġistrazzjoni tagħhom hija proviżorja, l-aġent tal-eżekuzzjoni għandu jiżgura li r-reġistrazzjoni proviżorja tiġi kkonvertita f’reġistrazzjoni permanenti, jekk sadanittant dan isir possibbli, jew jiġġedded għaż-żmien meħtieġ.
Fl-aħħar nett, il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni li jkunu infetħu jistgħu jintemmu fl-istadju tad-diliġenza dovuta biex jinstabu l-assi tad-debitur, mingħajr ma jsir il-ħlas, jekk id-diliġenza dovuta ma tħallix frott meta jiskadu t-termini previsti fil-liġi tal-proċedura ċivili, skont il-każ u l-forma tal-proċedimenti applikabbli.
F’sens wiesa’, il-kelma “appell” (recurso) tkopri oġġezzjoni għal eżekuzzjoni, oġġezzjoni għal qbid u appell fis-sens strett tal-kelma.
Oġġezzjoni għal eżekuzzjoni
Il-persuna li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha tista’ tikkontesta l-eżekuzzjoni billi tippreżenta oġġezzjonijiet għall-eżekuzzjoni fi żmien 20 jum mid-data tat-taħrika.
Mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet tad-dritt internazzjonali u d-dritt tal-UE, li jorbtu lill-Portugall u li jieħdu preċedenza, skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali, ir-raġunijiet għal oġġezzjoni għall-eżekuzzjoni jvarjaw skont jekk l-eżekuzzjoni tkunx ibbażata fuq sentenza (aktar ristretti); deċiżjoni ta’ arbitraġġ (ftit usa’); jew titolu ta’ eżekuzzjoni differenti (terġa’ usa’).
Meta l-eżekuzzjoni tkun ibbażata fuq sentenza, l-oġġezzjonijiet jistgħu jkunu bbażati biss fuq ir-raġunijiet li ġejjin:
Meta l-eżekuzzjoni tkun ibbażata fuq deċiżjoni ta’ arbitraġġ, minbarra r-raġunijiet għal oġġezzjoni għall-eżekuzzjoni msemmija iktar ’il fuq, huwa possibbli wkoll li wieħed jibbaża ruħu fuq ir-raġunijiet li l-annullament ġudizzjarju tal-istess deċiżjoni jista’ jkun ibbażat fuqhom, mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet tal-Liġi dwar l-Arbitraġġ Volontarju (Lei da Arbitragem Voluntária).
Meta l-eżekuzzjoni ma tkunx ibbażata fuq sentenza jew fuq talba għal mandat ta’ inibizzjoni li jkun ingħaqad mandat ta’ eżekuzzjoni miegħu, flimkien mar-raġunijiet għal oġġezzjoni għal eżekuzzjoni bbażata fuq sentenza diġà elenkata, kwalunkwe raġuni oħra li tista’ tkun invokata bħala difiża fil-proċess ta’ dikjarazzjoni.
Oġġezzjoni għal qbid
Il-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha, il-konjuġi tagħha u t-terzi jistgħu joġġezzjonaw għall-qbid ta’ ċerti assi fil-każijiet li ġejjin.
Meta jinqabdu assi li jappartjenu lill-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha, dik il-parti tista’ toġġezzjona għall-qbid għal kwalunkwe waħda mir-raġunijiet li ġejjin:
Jekk il-qbid jew kwalunkwe konfiska ġudizzjarja jew konsenja ta’ assi ordnata b’mod ġudizzjarju tikser id-dritt ta’ proprjetà jew kwalunkwe dritt ieħor inkompatibbli mal-implimentazzjoni jew il-kamp ta’ applikazzjoni tal-miżura, li jkun ta’ xi ħadd li mhuwiex parti fil-kawża, il-parti li tkun ġarrbet id-danni tkun tista’ tasserixxi dan billi tiftaħ kawża bħala parti terza.
Konjuġi li jkun fil-pożizzjoni ta’ parti terza jista’, mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-konjuġi l-ieħor, jiddefendi d-drittijiet tiegħu fir-rigward tal-assi tiegħu stess jew tal-assi konġunti li jkunu ġew indebitament affettwati mill-qbid.
Appelli
Proċedimenti ta’ appell ordinarji jistgħu f’qorti tal-appell (de apelação) (ippreżentati kontra sentenzi mogħtija minn qorti tal-ewwel istanza) jew fuq punt tad-dritt (de revista) (ippreżentati quddiem il-Qorti Suprema tal-Ġustizzja). L-appelli ordinarji kontra sentenzi mogħtija fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni huma rregolati mid-dispożizzjonijiet applikabbli għall-proċess ta’ dikjarazzjoni.
Bħala regola, appell ordinarju jkun ammissibbli biss meta l-kawża jkollha valur ogħla mill-ammont li l-qorti li s-sentenza tagħha tkun qed tiġi appellata jkollha l-ġuriżdizzjoni għalih u s-sentenzi kkontestati jkunu sfavorevoli għall-appellant b’ammont li jkun ukoll aktar minn nofs l-ammont li dik il-qorti jkollha l-ġuriżdizzjoni għalih. Fil-Portugall, l-ammont li l-Qorti tal-Appell għandha ġuriżdizzjoni għalih huwa ta’ EUR 30 000,00 u l-ammont li l-qorti tal-ewwel istanza għandha ġuriżdizzjoni għalih huwa ta’ EUR 5 000,00.
Il-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jipprovdu għal ċerti dikjarazzjonijiet interlokutorji li jistgħu jseħħu jew ma jseħħux, skont il-każ – eż. kontestazzjonijiet għall-eżekuzzjoni permezz ta’ kawżi ta’ restituzzjoni imressqin mill-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha, oġġezzjoni għal qbid mill-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha jew minn terzi, verifika u klassifikazzjoni ta’ krediti meta jkun hemm kredituri b’garanzija in rem fuq l-assi maqbuda li qed jitolbu l-ħlas tal-krediti rispettivi tagħhom mir-rikavati tal-assi maqbuda. Appell jista’ jiġi wkoll mid-deċiżjonijiet li jkunu ttieħdu dwar dawk id-dikjarazzjonijiet interlokutorji dwar it-termini stabbiliti hawn fuq.
B’mod partikolari, fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni, l-appelli jiġu minn dawn li ġejjin:
Appell fuq punt tad-dritt jiġi minn:
Iva, jeżistu restrizzjonijiet relatati mal-protezzjoni tad-debitur. Xi wħud huma restrizzjonijiet fuq il-qbid, oħrajn huma restrizzjonijiet fuq l-eżekuzzjoni li jirriżultaw mill-preskrizzjoni.
Restrizzjonijiet fuq il-qbid relatati mal-protezzjoni tad-debitur jikkonsistu f’immunità assoluta jew totali mill-qbid, l-immunità relattiva mill-qbid u l-immunità parzjali mill-qbid ta’ ċerti assi tad-debitur. Hemm żewġ restrizzjonijiet oħrajn: waħda marbuta mal-protezzjoni tal-assi konġunti ta’ koppja meta l-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni jkunu kontra wieħed biss mill-konjuġi; u oħra li tirriżulta mill-prinċipju tal-proporzjonalità, li skontu għandhom jinqabdu biss l-assi meħtieġa biex jiġi ssodisfat id-dejn u l-ispejjeż iġġenerati mill-eżekuzzjoni.
Il-mogħdija taż-żmien tista’ tikkostitwixxi limitu fuq l-eżekuzzjoni fil-każ ta’ preskrizzjoni jew limitazzjoni. Ladarba t-termini kkonċernati jkunu għaddew, id-dritt li jintalab li jiġi eżegwit jintemm.
Hawn taħt issib spjegazzjoni ta’ kif joperaw dawn ir-restrizzjonijiet relatati mal-protezzjoni tad-debitur u mal-limiti taż-żmien.
Assi b’immunità assoluta u totali minn qbid
Minbarra oġġetti eżentati mill-qbid skont dispożizzjoni speċjali, dawn li ġejjin igawdu minn immunità assoluta mill-qbid:
Assi b’immunità relattiva minn qbid
Assi li jistgħu jinqabdu b’mod parzjali
Immunità mis-sekwestru ta’ somom ta’ flus jew depożiti bankarji
Somom ta’ flus jew depożiti bankarji li jirriżultaw mis-saldu ta’ pretensjoni bl-immunità mis-sekwestru għandhom l-immunità mis-sekwestru, bl-istess termini tat-talba oriġinali.
Limiti fuq il-qbid ta’ assi komuni fi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra wieħed mill-konjuġi
Limiti ta’ qbid imposti mill-proporzjonalità
Il-qbid ikun limitat għall-assi neċessarji għall-ħlas tad-dejn li jkun qed jiġi eżegwit u għall-ispejjeż prevedibbli tal-eżekuzzjoni li, għall-fini tat-twettiq tal-qbid u mingħajr preġudizzju għal likwidazzjoni sussegwenti, huma preżunti li jkunu 20 %, 10 % u 5 % tal-valur tal-eżekuzzjoni, skont jekk dak il-valur ikunx valur kopert mill-ġuriżdizzjoni tal-Qorti Distrettwali, jaqbiżx dak il-valur mingħajr ma jaqbeż erba' darbiet il-valur li l-Qorti tal-Appell għandha l-ġuriżdizzjoni għalih, jew ma jkunx ogħla minn dan l-aħħar valur. Il-valur li l-Qorti Distrettwali għandha ġuriżdizzjoni għalih huwa EUR 5 000,00 u dak li għandha ġurisdizzjoni għalih il-Qorti tal-Appell huwa ta’ EUR 30 000,00 (fl-2020, meta din l-iskeda informattiva ġiet riveduta). Iż-żewġ valuri huma stabbiliti fl-Artikolu 44 tal-Liġi Nru 62/2013 tas-26 ta’ Awwissu 2013, li tista’ tiġi kkonsultata permezz ta’ din il-ħolqa.
Limiti ta’ eżekuzzjoni li jirriżultaw minn perjodi ta’ preskrizzjoni
Bħala regola ġenerali, il-protezzjoni ġudizzjarja (li l-eżistenza jew l-istabbiliment tagħha tiddependi mir-rieda tal-partijiet) hija suġġetta għall-preskrizzjoni meta ma tkunx eżerċitata matul il-perjodu stabbilit mil-liġi.
Il-qorti ma tistax tagħti terminu ta’ preskrizzjoni ex officio. Sabiex terminu ta’ preskrizzjoni jkun effettiv, irid jiġi invokat, ġudizzjarjament jew ekstraġudizzjarjament mill-persuna li tibbenefika minnu, mir-rappreżentant tagħha jew, jekk il-persuna ma jkollhiex il-kapaċità, mill-Prosekutur Pubbliku.
Meta l-perjodu ta’ preskrizzjoni jkun skada, il-benefiċjarju (id-debitur) jista’ jirrifjuta li jħallas jew jikkontesta, bi kwalunkwe mod, l-eżerċizzju tad-dritt preskritt. Jekk ikun hemm proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kontra l-persuna kkonċernata, id-debitur li l-eżekuzzjoni tintalab kontrih jista’ joġġezzjona għall-eżekuzzjoni permezz ta’ kawża ta’ restituzzjoni li fiha huwa jiddependi fuq il-preskrizzjoni. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni għall-oġġezzjonijiet għall-eżekuzzjoni huwa ta’ 20 jum miċ-ċitazzjoni.
Madankollu, debitur ma jistax jitlob l-irkupru (ir-ritorn) ta’ ħlas bin-nifs li jkun għamel spontanjament biex jikkonforma ma’ obbligu preskritt, anke meta dan ikun sar mingħajr ma kien jaf bil-preskrizzjoni. Din ir-regola tapplika għal kull forma ta’ saldu ta’ dritt preskritt, kif ukoll għar-rikonoxximent tagħha jew għall-għoti ta’ garanziji.
Il-preskrizzjoni tista’ tiġi invokata kontra l-parti li titlob l-eżekuzzjoni mill-kredituri tad-debitur u minn terzi b’interess leġittimu li tiġi ddikjarata, anke meta d-debitur ikun irrinunzjaha. Madankollu, jekk id-debitur jirrinunzjaha, il-preskrizzjoni tista’ tiġi invokata biss mill-kredituri tad-debitur jekk ikunu ġew issodisfati ir-rekwiżiti stabbiliti fid-dritt ċivili għal kawża ta’ impunjazzjoni (impugnação Pauliana).
Jekk debitur li jkun hemm proċedimenti kontrih ma jeċċepix li t-talba tkun preskritta u jitlef il-kawża, il-kawża ġġudikata ma taffettwax id-dritt mogħti lill-kredituri.
Il-perjodu ta’ preskrizzjoni normali huwa ta’ 20 sena iżda jeżistu xi preskrizzjonijiet għal żmien iqsar.
Dawn li ġejjin għandhom perjodu ta’ preskrizzjoni ta’ ħames snin:
Il-liġi tistabbilixxi preskrizzjonijiet preżunti (abbażi tal-preżunzjoni ta’ konformità) fil-każijiet li ġejjin:
Meta ikun hemm involut perjodu ta’ preskrizzjoni deskritt fid-dritt ċivili bħala perjodu ta’ preskrizzjoni preżunt, japplikaw ir-regoli li ġejjin:
Il-preskrizzjoni tad-drittijiet rikonoxxuti f’sentenza jew f’ordni ta’ eżekuzzjoni topera kif ġej:
Il-Kodiċi Ċivili jistabbilixxi regoli dwar il-bidu tal-perjodu ta’ preskrizzjoni, is-sospensjoni u l-interruzzjoni tiegħu. Meta jkun hemm raġunijiet għal sospensjoni (eż. minuri, servizz militari, forza maġġuri, tort tad-debitur), il-perjodu ta’ preskrizzjoni ma jibdiex jew jibqa’ jiddekorri. Meta perjodu ta’ preskrizzjoni jiġi interrott, iż-żmien li jkun għadda jsir totalment inutilizzat u jibda jiddekorri perjodu ta’ preskrizzjoni ġdid.
Kreditur li jkun interessat jinterrompi perjodu ta’ preskrizzjoni jista’ jagħmel hekk billi juża jew jinvoka wieħed minn dawn l-atti li ġejjin:
Jekk iċ-ċitazzjoni jew in-notifika ma ssirx fi żmien ħamest ijiem wara li tintalab, għal raġuni li ma tkunx tista’ tiġi attribwita lill-attur, il-perjodu ta’ preskrizzjoni jiġi interrott meta jkunu għaddew ħamest ijiem.
L-annullament taċ-ċitazzjoni jew notifika ma jimpedix l-interruzzjoni prevista fil-paragrafi preċedenti.
Għall-finijiet ta’ dan l-Artikolu, kwalunkwe mezz ġudizzjarju ieħor li permezz tiegħu l-persuna li d-dritt jista’ jiġi eżerċitat kontriha tiġi mgħarrfa bl-att jitqies bħala ekwivalenti għal ċitazzjoni jew notifika.
L-interruzzjoni ta’ perjodu ta’ preskrizzjoni għandha l-effetti li ġejjin (sakemm il-liġi ma tipprovdix mod ieħor b’mod speċifiku):
Limiti ta’ eżekuzzjoni li jirriżultaw minn data ta' skadenza
Meta, bil-forza tal-liġi jew tar-rieda tal-partijiet, dritt ikun irid jiġi eżerċitat f’ċertu ammont ta’ żmien, japplikaw ir-regoli dwar l-iskadenza, sakemm il-liġi ma tirreferix espressament għall-perjodu ta’ preskrizzjoni.
L-iskadenza tista’ titwaqqaf biss bit-twettiq, fil-limitu ta’ żmien stipulat fil-liġi jew ftehim, tal-att li l-liġi jew il-ftehim jattribwixxi effett preventiv għalih. Is-sempliċi ftuħ ta’ kawża għal dikjarazzjoni jew eżekuzzjoni tipprevjeni l-iskadenza, sakemm ma jkunx meħtieġ li ssir ċitazzjoni lid-debitur. Meta jkun involut terminu ta’ żmien minħabba kuntratt jew dispożizzjoni legali relatata mal-protezzjoni ġudizzjarja, ir-rikonoxximent ta’ tali protezzjoni mill-persuna li jrid jiġi eżerċitat kontriha wkoll jipprevjeni l-iskadenza.
L-iskadenza ma tiġix sospiża jew interrotta ħlief fil-każijiet fejn il-liġi tiddetermina hekk u, jekk il-liġi ma tistabbilix data alternattiva, dan jibda jgħodd fil-mument li d-dritt ikun seta’ jiġi eżerċitat legalment.
L-iskadenza tiġi vvalutata mill-qorti ex officio u tista’ tintalab fi kwalunkwe stadju tal-proċedimenti, jekk tkun tirreferi għal protezzjoni ġudizzjarja. Jekk tkun tirreferi għal protezzjoni ġudizzjarja li jitressaq proċediment ta’ eżekuzzjoni fuq il-bażi tagħha, l-iskadenza trid tiġi invokata mill-persuna li tibbenefika (fil-prinċipju, id-debitur/il-parti li l-eżekuzzjoni qed tintalab kontriha).
Id-definizzjoni u l-effetti tal-perjodu ta' preskrizzjoni u d-data ta’ skadenza huma previsti mill-Artikoli 309 sa 340 tal-Kodiċi Ċivili, li jista’ jiġi kkonsultat f’din il-ħolqa.
Twissija:
Il-punt ta’ Kuntatt Ċivili tan-NĠE, il-qrati jew l-entitajiet u l-awtoritajiet l-oħrajn mhumiex marbutin bl-informazzjoni li tinsab f’din l-iskeda informattiva. Huwa wkoll neċessarju li jinqraw it-testi legali fis-seħħ. Dawn huma suġġetti għal aġġornamenti regolari u interpretazzjoni evoluzzjonarja tal-ġurisprudenza.
Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.
Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.
Il-verzjoni bil-lingwa nazzjonali ta’ din il-paġna tinżamm mill-punt ta’ kuntatt tan-NĠE rispettiv. It-traduzzjonijiet saru mis-servizz tal-Kummissjoni Ewropea. Jista' jkun hemm xi tibdil imdaħħal fl-oriġinal mill-awtorità nazzjonali kompetenti li jkun għadu ma jidhirx fit-traduzzjonijiet. La l-NĠE u lanqas il-Kummissjoni Ewropea ma jaċċettaw ebda responsabbiltà fir-rigward ta' kwalunkwe informazzjoni jew dejta li tinsab jew li hemm referenza għaliha f'dan id-dokument. Jekk jogħġbok irreferi għall-avviż legali sabiex tiċċekkja r-regoli dwar id-drittijiet tal-awtur għall-Istati Membri responsabbli minn din il-paġna.