Hoe kan ik de naleving van een uitspraak afdwingen?

1 Wat betekent tenuitvoerlegging in burgerlijke en handelszaken?

Tenuitvoerlegging is een stadium in een civiele procedure waarbij een gerechtsdeurwaarder een door een rechterlijke of andere instantie of een functionaris gedane uitspraak ten uitvoer legt indien een schuldenaar (verweerder) de uitspraak niet binnen de bij wet of door de rechter bepaalde termijn vrijwillig naleeft.

Zie Juridische beroepen: Letland inzake de executiemaatregelen die een gerechtsdeurwaarder kan treffen.

2 Welke instantie of instanties zijn bevoegd voor tenuitvoerlegging?

Een gerechtsdeurwaarder legt beslissingen van rechterlijke en andere instanties ten uitvoer en voert andere activiteiten uit die in de wetgeving zijn omschreven.

3 Onder welke voorwaarden mag een executoriale titel of beslissing worden uitgevaardigd?

Gerechtelijke beslissingen zijn uitvoerbaar nadat ze van kracht zijn geworden, behoudens waar bij wet of gerechtelijke uitspraak in onmiddellijke tenuitvoerlegging is voorzien. Een gerechtsdeurwaarder kan tenuitvoerleggingsprocedures in gang zetten op grond van een tenuitvoerleggingsdocument.

In het kader van de procedure voor tenuitvoerlegging van gerechtelijke uitspraken moeten de volgende beslissingen van rechters en rechterlijke en andere instanties ten uitvoer worden gelegd:

• gerechtelijke uitspraken en rechterlijke beslissingen in civiele en bestuursrechtelijke zaken;
• gerechtelijke beslissingen en beslissingen of beschikkingen van officieren van justitie in strafzaken die betrekking hebben op het terugvorderen van eigendom;
• rechterlijke of gerechtelijke beslissingen bij bestuursrechtelijke overtredingen die betrekking hebben op het terugvorderen van eigendom;
• gerechtelijke beslissingen tot goedkeuring van een schikking;
• uitspraken van permanente hoven van arbitrage;
• beslissingen van buitenlandse gerechten of bevoegde autoriteiten en buitenlandse hoven van arbitrage in gevallen die in de wetgeving zijn omschreven;
• een gerechtelijke beslissing inzake het opleggen van een procedurele sanctie (boete);
• beslissingen van sectorale geschillencommissies;
• beslissingen van nationale regelgevende instanties voor openbare diensten (hierna "de regelgevende instantie") inzake geschillen of beslechting van conflicten.

Tenzij in de wetgeving anders is bepaald, vallen ook de volgende documenten onder de procedures voor de tenuitvoerlegging van gerechtelijke uitspraken:

• beslissingen van instanties en functionarissen bij bestuursrechtelijke overtredingen en schendingen van de wet in door de wetgeving omschreven gevallen;
• bestuursrechtelijke handelingen aangaande betalingen van autoriteiten en functionarissen die daartoe door de staat zijn gemachtigd;
• beslissingen van rechtsbeoefenaren (zoals notarissen, advocaten en deurwaarders) aangaande honoraria, beloning voor verleende rechtsbijstand, vergoeding van kosten in verband met verleende diensten, en zegelrechten;
• handelingen van de Raad, de Commissie of de Europese Centrale Bank op grond van artikel 299 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie;
• notariële akten die zijn opgesteld volgens de procedure van afdeling D1 van de Wet op het notariaat.

Een tenuitvoerleggingsdocument is:

• een executoriale titel die in civiele of bestuursrechtelijke zaken is afgegeven op basis van een gerechtelijke uitspraak of beslissing, of in strafzaken op basis van een gerechtelijke uitspraak tot goedkeuring van een schikking, een uitspraak van een permanent hof van arbitrage, een beslissing van een sectorale geschillencommissie, een beslissing van de regelgevende instantie inzake geschillen of beslechting van conflicten, een beslissing van een buitenlands gerecht of hof van arbitrage, en handelingen van de Raad, de Commissie of de Europese Centrale Bank op grond van artikel 299 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie;
• een beslissing van instanties en functionarissen bij bestuursrechtelijke overtredingen en schendingen van de wet;
• een gerechtelijke beslissing bij bestuursrechtelijke overtredingen;
• een uittreksel uit een beslissing of beschikking van een officier van justitie in strafzaken die betrekking hebben op het terugvorderen van eigendom;
• een executoriale titel op grond van een bestuursrechtelijk besluit (artikel 539, lid 2, punt 2, van de Wet op de burgerlijke rechtsvordering);
• een beslissing van een rechter inzake de niet-betwiste uitwinning van vorderingen, de uitwinning van vorderingen in het kader van een aanmaningsprocedure of de vrijwillige verkoop van onroerende zaken tijdens een gerechtelijk ten uitvoer gelegde veiling;
• een gerechtelijke beslissing inzake het opleggen van een procedurele sanctie (boete);
• een nota van een notaris, advocaat of deurwaarder;
• een Europese executoriale titel die is afgegeven door een buitenlandse rechtbank of bevoegde autoriteit krachtens Verordening (EG) nr. 805/2004 van het Europees Parlement en de Raad;
• een door een buitenlandse rechtbank of bevoegde autoriteit afgegeven certificaat krachtens artikel 41, lid 1, van Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad;
• een door een buitenlandse rechtbank of bevoegde autoriteit afgegeven certificaat krachtens artikel 42, lid 1, van Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad;
• een door een rechtbank, waaronder een buitenlandse rechtbank, afgegeven certificaat krachtens artikel 20, lid 2, van Verordening (EG) nr. 861/2007 van het Europees Parlement en de Raad;
• een door een rechtbank, waaronder een buitenlandse rechtbank, uitgevaardigd betalingsbevel krachtens artikel 18 van Verordening (EG) nr. 1896/2006 van het Europees Parlement en de Raad;
• een gerechtelijke beslissing inzake de toestemming van de pandhouder om het verpande goed van de schuldenaar te verkopen in rechtsbeschermingsprocedures (artikel 37, lid 2, van de Insolventiewet);
• een uittreksel uit de beslissing van een buitenlandse rechtbank of bevoegde autoriteit krachtens artikel 20, lid 1, onder b), van Verordening (EG) nr. 4/2009 van de Raad;
• een uittreksel uit de authentieke akte die door een buitenlandse bevoegde autoriteit is afgegeven krachtens artikel 48 van Verordening (EG) nr. 4/2009 van de Raad;
• de uniforme titel voor het nemen van executiemaatregelen in de aangezochte lidstaat volgens het model in bijlage II bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1189/2011 van de Commissie van 18 november 2011;
• notariële akten van tenuitvoerlegging die zijn opgemaakt volgens de procedure van afdeling D1 van de Wet op het notariaat;
• een certificaat dat door een buitenlandse rechtbank of bevoegde autoriteit is afgegeven krachtens artikel 53 of artikel 60 van Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken;
• een uittreksel uit een beslissing van een bevoegde autoriteit van een lidstaat van de Europese Unie of van de Europese Economische Ruimte tot oplegging van een bestuursrechtelijke boete die betrekking heeft op inbreuken in verband met de detachering van werknemers en is opgenomen in het Informatiesysteem Interne Markt (IMI);
• deel A van een Europees bevel tot conservatoir beslag op bankrekeningen dat is uitgevaardigd door een rechtbank, waaronder een buitenlandse rechtbank, op grond van artikel 19, lid 1, onder a), van Verordening (EU) nr. 655/2014 van het Europees Parlement en de Raad.

3.1 De procedure

Gerechtelijke en buitengerechtelijke beslissingen zijn uitvoerbaar nadat ze van kracht zijn geworden, behoudens waar bij wet of gerechtelijke uitspraak in onmiddellijke tenuitvoerlegging is voorzien. Als een vrijwillige tenuitvoerleggingsperiode is vastgesteld met betrekking tot de tenuitvoerlegging van een gerechtelijke uitspraak en de uitspraak niet ten uitvoer wordt gelegd, stelt de rechter een executoriale titel op wanneer de vrijwillige tenuitvoerleggingsperiode is verstreken. Een gerechtsdeurwaarder kan tenuitvoerleggingsprocedures in gang zetten op grond van een tenuitvoerleggingsdocument.

Een executoriale titel wordt op verzoek aan de handhavingsambtenaar afgegeven door het gerecht dat de zaak op dat moment behandelt. Voor elke uitspraak moet een executoriale titel worden afgegeven. Als de uitspraak op verschillende plaatsen ten uitvoer moet worden gelegd, moeten alle gedeelten van de uitspraak onmiddellijk ten uitvoer worden gelegd. Wordt de uitspraak gedaan ten gunste van meerdere eisers of tegen meerdere verweerders, dan moet de rechter op verzoek van de handhavingsambtenaar meerdere executoriale titels afgeven. Wanneer meerdere executoriale titels worden afgegeven, moet de exacte plaats van tenuitvoerlegging of het gedeelte van de uitspraak dat volgens de executoriale titel ten uitvoer moet worden gelegd in elk van deze executoriale titels worden vermeld. In geval van hoofdelijke verbintenissen moet de verweerder worden genoemd tegen wie de tenuitvoerlegging volgens de betrokken executoriale titel is gericht.

Om de tenuitvoerlegging van een uitspraak in gang te zetten, dient de aan de handhavingsambtenaar of diens gemachtigde verstrekte executoriale titel samen met een verzoekschrift aan een gerechtsdeurwaarder te worden overgelegd.

3.2 De grondvoorwaarden

De Wet inzake gerechtsdeurwaarders en verordening nr. 202 "Verordening betreffende het bijhouden van een register van beëdigde gerechtsdeurwaarders", die op 14 maart 2006 door het kabinet is aangenomen, zijn van toepassing op de algemene vraagstukken in verband met de activiteiten en de registratie van beëdigde gerechtsdeurwaarders.

4 Het doel en de aard van tenuitvoerleggingsmaatregelen

De toepassing van in de Wet betreffende het burgerlijk procesrecht vastgestelde tenuitvoerleggingsmaatregelen in de procedure voor tenuitvoerlegging van beslissingen van rechterlijke en andere instanties is gericht op het beperken van de rechten van de schuldenaar, teneinde het evenwicht te herstellen tussen de rechten van de persoon wiens wettelijk beschermde burgerrechten of belangen in het geding zijn en de verplichting van de schuldenaar om de beslissing van de rechterlijke (of andere) instantie na te leven.

4.1 Welke soorten activa kunnen voorwerp van tenuitvoerlegging zijn?

Gerechtsdeurwaarders zijn gemachtigd om beslag te leggen op roerende zaken (ook die onder derden) en immateriële activa van de schuldenaar, gelden die door anderen aan de schuldenaar zijn verschuldigd (beloning voor werk, gelijkwaardige betalingen, overige inkomsten van de schuldenaar, beleggingen bij kredietinstellingen) en op onroerende zaken.

Bepaalde in de wetgeving omschreven vermogensbestanddelen en voorwerpen die geheel of gedeeltelijk aan de schuldenaar toebehoren, zijn niet vatbaar voor beslag krachtens een executoriale titel (zoals huishoudelijke inventaris, kleding, voedingsmiddelen, boeken, instrumenten en gereedschappen die de schuldenaar in zijn dagelijkse werkzaamheden nodig heeft om in zijn levensonderhoud te voorzien enz.).

De volgende voorwerpen die geheel of gedeeltelijk aan de schuldenaar toebehoren, zijn niet vatbaar voor beslag krachtens een executoriale titel:

• huishoudelijke inventaris en kleding die de schuldenaar, zijn gezinsleden en de van de schuldenaar afhankelijke personen nodig hebben:
  • kleding, schoeisel en ondergoed voor dagelijks gebruik;
  • bedaccessoires, nachtgoed en handdoeken;
  • keukengerei, servies en bestek voor dagelijks gebruik;
  • meubilair: één bed en stoel per persoon, en één tafel en één toilet per gezin;
  • alle accessoires voor kinderen.
• een hoeveelheid levensmiddelen in huis die nodig is om drie maanden lang te voorzien in het levensonderhoud van de schuldenaar en zijn gezinsleden;
• geld ten bedrage van het minimummaandloon van de schuldenaar, elk lid van zijn gezin en personen die van de schuldenaar afhankelijk zijn; in zaken betreffende de inning van levensonderhoud voor minderjarige kinderen of ten behoeve van het beheer van het alimentatiewaarborgfonds geld ten bedrage van 50 % van het minimummaandloon van de schuldenaar, elk lid van zijn gezin en personen die van de schuldenaar afhankelijk zijn;
• één koe of geit en één varken per gezin, en een hoeveelheid voer die nodig is totdat nieuw voer wordt ingeslagen of totdat het vee naar de weide wordt gebracht;
• brandstof die nodig is voor het bereiden van het eten voor het gezin en voor het verwarmen van de woonruimten gedurende het verwarmingsseizoen;
• boeken, instrumenten en gereedschappen die de schuldenaar nodig heeft in zijn dagelijkse werkzaamheden om de middelen te verschaffen die nodig zijn voor het levensonderhoud;
• agrarische voorraden (landbouwgereedschappen, machines, vee en zaad die nodig zijn voor de boerderij) en de hoeveelheid voer die voor de instandhouding van de veestapel van de betrokken boerderij nodig is tot aan de nieuwe oogst. In instructies van de minister van Landbouw zijn de landbouwgereedschappen, de omvang van de veestapel en de noodzakelijk geachte hoeveelheid voer vastgesteld;
• roerende zaken die civielrechtelijk worden geacht bij onroerende zaken te behoren — los van die onroerende zaken;
• gebedshuizen en rituele voorwerpen.

Evenmin vatbaar voor beslag zijn:

• ontslagvergoeding, uitvaartuitkering, eenmalige uitkering aan de overlevende echtgenoot, sociale bijstand, overheidssteun voor kinderen met coeliakie, nabestaandenpensioen en nabestaandenuitkering;
• de vergoeding voor slijtage van gereedschappen die aan een werknemer toebehoren en andere vergoedingen overeenkomstig de wet- en regelgeving voor arbeidsovereenkomsten;
• aan een werknemer te betalen bedragen in verband met dienstreizen en overplaatsing naar een andere standplaats;
• sociale hulpverlening;
• kinderalimentatie ten bedrage van de door het kabinet vastgestelde minimumalimentatie die op basis van een gerechtelijke uitspraak of een beslissing van het beheer van het alimentatiewaarborgfonds moet worden betaald door een van de ouders, alsmede kinderalimentatie die moet worden uitgekeerd door het beheer van het alimentatiewaarborgfonds.

4.2 Wat zijn de gevolgen van tenuitvoerleggingsmaatregelen?

Wanneer executoriaal beslag is gelegd op de roerende zaken, onroerende zaken of inkomsten van de schuldenaar, is deze niet langer gerechtigd daarover vrijelijk te beschikken.

Indien niet aan de eisen of bevelen van de deurwaarder wordt voldaan, stelt de deurwaarder een akte op en dient hij deze bij de rechtbank in ten behoeve van een beslissing inzake aansprakelijkheid. De rechtbank kan de schuldigen een boete van ten hoogste 360 EUR opleggen in geval van een natuurlijke persoon en 750 EUR in geval van een functionaris. Er kan een accessoire klacht over de rechterlijke beslissing worden ingediend.

Voor bepaalde categorieën zaken kunnen specifieke sancties zijn vastgesteld voor niet‑naleving van de eisen van de deurwaarder.

Indien de deurwaarder bij zijn beslag op verzet stuit, kan hij zich laten bijstaan door de politie.

Indien een schuldenaar niet conform het dwangbevel voor de deurwaarder verschijnt of weigert een verklaring te geven of wettelijk vereiste inlichtingen te verstrekken, is de deurwaarder gemachtigd de zaak bij het gerecht aanhangig te maken ten behoeve van een beslissing inzake de aansprakelijkheid van de betreffende persoon. Het gerecht kan beslissen om de schuldenaar te dwingen te verschijnen, en om een boete van ten hoogste 80 EUR op te leggen in geval van een natuurlijke persoon en 360 EUR in geval van een functionaris. Er kan een accessoire klacht over de rechterlijke beslissing worden ingediend.

Als blijkt dat een schuldenaar opzettelijk onjuiste informatie heeft verstrekt, moet de deurwaarder een verzoekschrift aan de officier van justitie sturen.

4.3 Welke geldigheid hebben deze maatregelen?

Een tenuitvoerleggingsdocument kan voor tenuitvoerlegging worden ingediend binnen tien jaar na het van kracht worden van de gerechtelijke of rechterlijke uitspraak, tenzij in de regelgevingshandelingen andere perioden worden genoemd. Bij een gerechtelijke uitspraak waarbij betaling in termijnen wordt opgelegd, behoudt het tenuitvoerleggingsdocument zijn geldigheid gedurende de gehele periode waarin betalingen zijn verschuldigd en vangt de tienjaarstermijn steeds aan op de uiterste betaaldatum van iedere termijn.

5 Is er een mogelijkheid tot beroep tegen de beslissing om een dergelijke maatregel toe te staan?

De tenuitvoerleggingsprocedure wordt in gang gezet op basis van een geldige executoriale titel die is afgegeven door een gerechtelijke of andere instantie. De persoon aan wie bij beslissing van een gerechtelijke of andere instantie een verplichting is opgelegd, kan daartegen beroep instellen (de beslissing betwisten) op grond van de algemene procedure die is vastgesteld in de regelgevingshandelingen voor het instellen van beroep tegen (het betwisten van) beslissingen van gerechtelijke en andere instanties.

Op verzoek van een van de partijen in de procedure kan de rechter die de zaak behandelt, op grond van de eigendomstoestand of andere omstandigheden van de partijen beslissen om de tenuitvoerlegging van de uitspraak uit te stellen, de tenuitvoerlegging in termijnen te verdelen, of om de vorm of de procedure waarbij de uitspraak ten uitvoer wordt gelegd te wijzigen. Binnen tien dagen na een gerechtelijke beslissing tot uitstel van de tenuitvoerlegging, tot verdeling van de tenuitvoerlegging in termijnen of tot wijziging van de vorm of de procedure waarbij de uitspraak ten uitvoer wordt gelegd, kan een accessoire klacht bij een hoger gerecht worden ingediend. Indien de omstandigheden de tenuitvoerlegging van een gerechtelijke uitspraak belemmeren of verhinderen, kan ook de deurwaarder bij de rechter die de uitspraak heeft gedaan een voorstel indienen om de tenuitvoerlegging uit te stellen, de tenuitvoerlegging in termijnen te verdelen, of om de vorm of de procedure waarbij de uitspraak ten uitvoer wordt gelegd te wijzigen.

Een deurwaarder kan de tenuitvoerlegging uitstellen op grond van een verzoekschrift van een handhavingsambtenaar of een gerechtelijke of gerechtelijke of rechterlijke beslissing tot uitstel van tenuitvoerlegging of opschorting van de verkoop van onroerend goed of een gerechtelijke beslissing tot uitstel van tenuitvoerlegging of verdeling van de tenuitvoerlegging van de uitspraak in termijnen.

6 Zijn er beperkingen aan tenuitvoerlegging, in het bijzonder wat bescherming van de schuldenaar of termijnen betreft?

Een schuldeiser of een schuldenaar kan door het indienen van een met redenen omklede klacht beroep aantekenen tegen de handelingen van een deurwaarder bij de tenuitvoerlegging van een uitspraak of tegen de weigering van de deurwaarder om dergelijke handelingen te verrichten, behalve met betrekking tot een ongeldige veiling, bij de arrondissements- of gemeentelijke rechtbank van de officiële standplaats van de deurwaarder binnen tien dagen na de datum waarop de aangevochten handelingen zijn verricht of de datum waarop de indiener van een klacht die niet van de tijd en plaats van de te verrichten handelingen in kennis is gesteld, over deze handelingen is geïnformeerd.

Een klacht moet binnen 15 dagen ter terechtzitting worden behandeld. De schuldenaar en de schuldeiser, alsook de deurwaarder, worden van de terechtzitting in kennis gesteld. Als deze personen niet ter zitting verschijnen, mag dat geen belemmering vormen om de kwestie te behandelen.

Op basis van een met redenen omkleed verzoek van de indiener van een klacht kan de rechter een beslissing nemen over schorsing van de tenuitvoerleggingsactiviteiten, een verbod op het overmaken van geld naar een deurwaarder of een schuldeiser of schuldenaar, of het opschorten van de verkoop van onroerend goed. De beslissing moet worden uitgevoerd zodra deze is genomen.

Er kan een accessoire klacht over de gerechtelijke beslissing worden ingediend.

Links

https://www.tm.gov.lv – website van het ministerie van Justitie

http://www.lzti.lv/ – Raad van beëdigde gerechtsdeurwaarders in Letland

https://tiesas.lv – portaal van Letse rechtbanken

Deze webpagina maakt deel uit van de website Uw Europa.

Al uw feedback over de verstrekte informatie is welkom.