- 1. Τι δικαστική προστασία έχω στη χώρα σας ως θύμα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Στην προστασία αυτή περιλαμβάνεται αποζημίωση;
- 2. Έχετε ειδικούς κανόνες για κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Οι κανόνες αυτοί ισχύουν και για περιβαλλοντικά εγκλήματα ή περιπτώσεις σοβαρής εργασιακής εκμετάλλευσης;
- 3. Είμαι θύμα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων η οποία προκλήθηκε από δραστηριότητες μιας ευρωπαϊκής διεθνικής εταιρείας που έλαβαν χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχω πρόσβαση στα δικαστήρια της χώρας σας εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κάνω προσφυγή για παραβίαση των δικαιωμάτων μου; Πού μπορώ να βρω επιπλέον πληροφορίες;
- 4. Μπορούν θεσμικά όργανα όπως ο Διαμεσολαβητής/Συνήγορος του Πολίτη, οι φορείς ισότητας ή οι εθνικοί φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα να υποστηρίξουν τα θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Μπορούν οι φορείς αυτοί να διερευνήσουν την υπόθεσή μου εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ; Υπάρχουν στη χώρα σας άλλες δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. επιθεωρήσεις εργασίας ή περιβάλλοντος) που μπορούν να διερευνήσουν την υπόθεσή μου; Πού μπορώ να βρω πληροφορίες για τα δικαιώματά μου;
- 5. Υποχρεώνει η χώρα σας τις ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες να διαθέτουν μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών ή υπηρεσίες διαμεσολάβησης για παραβιάσεις που προκαλούνται από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες; Οι υποχρεώσεις αυτές ισχύουν και για παραβιάσεις που διαπράχθηκαν εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ποιος είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση αυτών των δραστηριοτήτων στη χώρα σας; Υπάρχουν διαθέσιμες δημόσιες εκθέσεις που να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του συστήματος;
- 6. Έχω ειδικά δικαιώματα εάν είμαι ευάλωτο θύμα που ζητά αποκατάσταση για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Μπορώ να έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή και υπό ποιους όρους; Ποιες δαπάνες καλύπτονται από τη νομική συνδρομή; Έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή υπό τους ίδιους όρους εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ;
1. Τι δικαστική προστασία έχω στη χώρα σας ως θύμα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Στην προστασία αυτή περιλαμβάνεται αποζημίωση;
Η δικαστική προστασία κατά των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατοχυρώνεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Σύνταγμα του Βασιλείου της Δανίας (Danmarks Riges Grundlov). Δεν γίνεται διάκριση μεταξύ παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις και άλλων παραβιάσεων.
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μεταφέρθηκε στο δανικό δίκαιο με τον νόμο αριθ. 285 της 29ης Απριλίου 1992. Σύμφωνα με τη νομολογία των δανικών δικαστηρίων, ευθύνη των δημόσιων αρχών μπορεί να θεμελιωθεί σε περίπτωση παραβίασης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου η οποία είχε ως αποτέλεσμα χρηματική ζημία ή ηθική βλάβη. Σύμφωνα με τη νομολογία των δανικών δικαστηρίων, η ευθύνη αυτή είναι αντικειμενική, ενώ σε αυτές τις περιπτώσεις εφαρμόζονται και οι γενικές αρχές του δικαίου της αποζημίωσης.
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της ΕΕ, όλες οι δανικές αρχές οφείλουν να τηρούν τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα δανικά δικαστήρια οφείλουν επίσης να παρέχουν την απαραίτητη πρόσβαση στη δικαιοσύνη ώστε να εξασφαλίζουν την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων στους τομείς που υπάγονται στο δίκαιο της ΕΕ. Αυτό περιλαμβάνει και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Σύνταγμα του Βασιλείου της Δανίας
Το δανικό Σύνταγμα, στα κεφάλαια VII και VIII, κατοχυρώνει διάφορες ελευθερίες και ανθρώπινα δικαιώματα. Οι ατομικές ελευθερίες αφορούν την προστασία της προσωπικής ελευθερίας (άρθρο 71), το άσυλο της κατοικίας και την προστασία της ιδιωτικής ζωής (άρθρο 72), το δικαίωμα στην ιδιοκτησία (άρθρο 73), την ελευθερία της θρησκείας και το δικαίωμα των πολιτών να μην υφίστανται διακρίσεις (άρθρα 67, 68 και 70). Στις πολιτικές ελευθερίες περιλαμβάνονται η ελευθερία της έκφρασης (άρθρο 77), η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο 78) και η ελευθερία του συνέρχεσθαι (άρθρο 79). Το Σύνταγμα προβλέπει επίσης το δικαίωμα της ελεύθερης και ισότιμης πρόσβασης στην άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας (άρθρο 74), το δικαίωμα δημόσιας αρωγής (άρθρο 75) και το δικαίωμα στη δωρεάν πρωτοβάθμια εκπαίδευση και την ελευθερία επιλογής εκπαιδευτικού ιδρύματος (άρθρο 76).
Στο άρθρο 73 του Συντάγματος παρέχεται η νομική βάση του δικαιώματος σε πλήρη αποζημίωση λόγω απαλλοτρίωσης η αποζημίωση αυτή καταβάλλεται για την περιουσιακή ζημία που αποτελεί συνέπεια της απαλλοτρίωσης.
2. Έχετε ειδικούς κανόνες για κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Οι κανόνες αυτοί ισχύουν και για περιβαλλοντικά εγκλήματα ή περιπτώσεις σοβαρής εργασιακής εκμετάλλευσης;
Δεν υπάρχουν ειδικοί κανόνες για τις κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, κατά την αξιολόγηση της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνεκτιμάται η αρχή της αναλογικότητας, καθώς και η βαρύτητα της παραβίασης. Η δικαστική προστασία κατά των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατοχυρώνεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Σύνταγμα του Βασιλείου της Δανίας.
3. Είμαι θύμα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων η οποία προκλήθηκε από δραστηριότητες μιας ευρωπαϊκής διεθνικής εταιρείας που έλαβαν χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχω πρόσβαση στα δικαστήρια της χώρας σας εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κάνω προσφυγή για παραβίαση των δικαιωμάτων μου; Πού μπορώ να βρω επιπλέον πληροφορίες;
Ουσιαστικά, όλοι οι ιδιώτες στη Δανία μπορούν να προσφύγουν ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Αυτό ισχύει τόσο για τους πολίτες της ΕΕ όσο και για τους υπηκόους τρίτων χωρών. Περισσότερες πληροφορίες και καθοδήγηση σχετικά με την εισαγωγή υπόθεσης ενώπιον δικαστηρίου διατίθενται στη διεύθυνση http://www.domstol.dk/
4. Μπορούν θεσμικά όργανα όπως ο Διαμεσολαβητής/Συνήγορος του Πολίτη, οι φορείς ισότητας ή οι εθνικοί φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα να υποστηρίξουν τα θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Μπορούν οι φορείς αυτοί να διερευνήσουν την υπόθεσή μου εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ; Υπάρχουν στη χώρα σας άλλες δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. επιθεωρήσεις εργασίας ή περιβάλλοντος) που μπορούν να διερευνήσουν την υπόθεσή μου; Πού μπορώ να βρω πληροφορίες για τα δικαιώματά μου;
Ο φορέας της Δανίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι το δανικό Ινστιτούτο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Institut for Menneskerettigheder), το οποίο έχει ως αποστολή την προαγωγή και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μεταξύ άλλων, στα καθήκοντά του περιλαμβάνονται η παροχή συμβουλών για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κοινοβούλιο της Δανίας (Folketinget), τη δανική κυβέρνηση και άλλες δημόσιες αρχές και ιδιωτικούς φορείς, καθώς και η διαχείριση των πληροφοριών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το δανικό Ινστιτούτο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα μπορεί επίσης να συνδράμει τα θύματα διακρίσεων στην υποβολή των προσφυγών τους, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τα δικαιώματα των θυμάτων, των ενώσεων, των οργανισμών και άλλων νομικών προσώπων.
Ο Κοινοβουλευτικός Διαμεσολαβητής της Δανίας ουσιαστικά εξετάζει μόνο αναφορές που αφορούν τη δημόσια διοίκηση.
Στη Δανία υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί για τη διεκπεραίωση υποθέσεων που αφορούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις, όπως τα δανικά δικαστήρια, το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών (arbejdsretten)), το Εθνικό Συμβούλιο Εργατικών Ατυχημάτων (Arbejdsskadestyrelsen), το Συμβούλιο Ισότιμης Μεταχείρισης (Ligebehandlingsnævnet), ο Οργανισμός Διαμεσολάβησης και Χειρισμού Καταγγελιών για Ζητήματα Υπεύθυνης Επιχειρηματικής Συμπεριφοράς (Mæglings- og klageinstitutionen for ansvarlig virksomhedsadfærd — ΜΚΙ) και άλλοι. Στην αγορά εργασίας μερικές φορές συνάπτονται εμπιστευτικές συμφωνίες φιλικού διακανονισμού μεταξύ των μερών σε υποθέσεις που μπορεί να αφορούν ανθρώπινα δικαιώματα.
5. Υποχρεώνει η χώρα σας τις ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες να διαθέτουν μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών ή υπηρεσίες διαμεσολάβησης για παραβιάσεις που προκαλούνται από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες; Οι υποχρεώσεις αυτές ισχύουν και για παραβιάσεις που διαπράχθηκαν εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ποιος είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση αυτών των δραστηριοτήτων στη χώρα σας; Υπάρχουν διαθέσιμες δημόσιες εκθέσεις που να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του συστήματος;
Σύμφωνα με το δίκαιο της Δανίας, οι ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες δεν υποχρεούνται να διαθέτουν μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών ή υπηρεσίες διαμεσολάβησης για παραβιάσεις που προκαλούνται από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.
Στη Δανία έχει συσταθεί με νόμο ο Οργανισμός Διαμεσολάβησης και Χειρισμού Καταγγελιών για Ζητήματα Υπεύθυνης Επιχειρηματικής Συμπεριφοράς (ΜΚΙ), στον οποίο έχει ανατεθεί η διαμόρφωση του πλαισίου για τη διαμεσολάβηση, τον διάλογο και την επίλυση διαφορών.
O οργανισμός αυτός αποτελεί το εθνικό σημείο επαφής για τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ στη Δανία και είναι επιφορτισμένος με τον χειρισμό των καταγγελιών, μεταξύ άλλων, για εικαζόμενη ανεύθυνη συμπεριφορά δανικών εταιρειών στη Δανία και στο εξωτερικό, για παράδειγμα στο πλαίσιο των επιχειρηματικών σχέσεων της εταιρείας, καθώς και με την παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης μεταξύ του ζημιωθέντος και του μέρους κατά του οποίου στρέφεται η καταγγελία. Ο ΜΚΙ διερευνά τις καταγγελίες και έχει τη δυνατότητα να παρέχει υπηρεσίες διαμεσολάβησης σε υποθέσεις που αφορούν παραβιάσεις των κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των υποθέσεων που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα, καθώς των υποθέσεων διαφθοράς.
Ο ΜΚΙ δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις σχετικά με τις εργασίες του, στις οποίες περιλαμβάνονται οι καταγγελίες που χειρίστηκε και οι διαδικασίες διαμεσολάβησης που διεξήγαγε. Στο πλαίσιο της διεκπεραίωσης μιας καταγγελίας, ο ΜΚΙ μπορεί επίσης να δημοσιεύσει δημόσιες δηλώσεις, οι οποίες ενδέχεται να περιέχουν, για παράδειγμα, κριτική για τη συμπεριφορά της οικείας εταιρείας.
Ο ΜΚΙ αποτελεί ανεξάρτητο φορέα, του οποίου η εντολή συνίσταται στην αυτόνομη εξέταση υποθέσεων ωστόσο, δεν εποπτεύει τις δραστηριότητες των δανικών εταιρειών.
6. Έχω ειδικά δικαιώματα εάν είμαι ευάλωτο θύμα που ζητά αποκατάσταση για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Μπορώ να έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή και υπό ποιους όρους; Ποιες δαπάνες καλύπτονται από τη νομική συνδρομή; Έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή υπό τους ίδιους όρους εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ;
Δεν προβλέπονται ειδικά δικαιώματα για τα θύματα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις (βλ. ερώτημα 1). Στη Δανία, το Δημόσιο παρέχει δύο είδη νομικής συνδρομής: τη δωρεάν διαδικασία (fri proces) και την κρατική νομική συνδρομή (offentlig retshjælp). Δεν απαιτείται να είστε Δανός υπήκοος ή πολίτης της ΕΕ για να λάβετε νομική συνδρομή.
Δωρεάν διαδικασία
Εάν εγκριθεί η αίτηση για δωρεάν διαδικασία, όλα τα έξοδα του αιτούντος καλύπτονται από το Δημόσιο. Στο πλαίσιο αυτό, μία από τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται ώστε ο αιτών να τύχει του ευεργετήματος της δωρεάν διαδικασίας είναι να μην υπερβαίνει το εισόδημά του τα όρια που καθορίζονται στο άρθρο 325 παράγραφοι 3 έως 5 του νόμου περί διοίκησης της δικαιοσύνης (retsplejeloven) και να μην έχει συνάψει ο αιτών ασφάλιση νομικής προστασίας ή άλλη ασφαλιστήρια σύμβαση που να καλύπτει τα έξοδα της υπόθεσης. Τα εισοδηματικά όρια αυξάνονται ετησίως (βλ. άρθρο 328 παράγραφος 2 του νόμου περί διοίκησης της δικαιοσύνης). Σύμφωνα με τα εφαρμοστέα εισοδηματικά όρια για το 2019, το εισόδημα του αιτούντος δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 329 000 DKK στην περίπτωση αιτούντων που είναι έγγαμοι ή σε παρόμοια σχέση, το συνολικό εισόδημα του ζευγαριού δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 418 000 DKK.
Επιπλέον, πέραν των ανωτέρω προϋποθέσεων, απαιτείται ο αιτών να έχει βάσιμους λόγους να προσφύγει στη δικαιοσύνη (βλ. § 328 παράγραφος 2 του νόμου περί διοίκησης της δικαιοσύνης).
Εντούτοις, στο άρθρο 327 του νόμου περί διοίκησης της δικαιοσύνης παρατίθενται διάφορες ειδικές κατηγορίες υποθέσεων στις οποίες δεν τίθεται ως προϋπόθεση ο αιτών να έχει βάσιμους λόγους να προσφύγει στη δικαιοσύνη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ευεργέτημα της δωρεάν διαδικασίας χορηγείται υπό τη μοναδική προϋπόθεση ότι ο αιτών πληροί τα οικονομικά κριτήρια που καθορίζονται στο άρθρο 325. Ωστόσο, η προσφυγή του αιτούντος δεν πρέπει να είναι προδήλως αβάσιμη (βλ. § 327 παράγραφος 4).
Κρατική νομική συνδρομή
Η κρατική νομική συνδρομή παρέχεται σε τρία στάδια [βλ. το άρθρο 323 του νόμου περί διοίκησης της δικαιοσύνης και το εκτελεστικό διάταγμα (bekendtgørelse) αριθ. 1503, της 18ης Δεκεμβρίου 2019, για την κρατική νομική συνδρομή μέσω υπηρεσιών δικηγόρου]. Όλοι έχουν το δικαίωμα να λάβουν προφορικά (και δωρεάν) βασικές νομικές συμβουλές σχετικά με τα νομικά ζητήματα που είναι ουσιώδη για τη διαφορά, καθώς και σχετικά με τις επιλογές που έχουν, από πρακτική και οικονομική άποψη, όσον αφορά την επιδίωξη της αξίωσης τους (στάδιο 1).
Όσοι πληρούν τα οικονομικά κριτήρια για τη χορήγηση του ευεργετήματος της δωρεάν διαδικασίας δικαιούνται επίσης επιδοτούμενη νομική συνδρομή με τη μορφή συμβουλών και τη σύνταξη ατομικών γραπτών αιτημάτων, συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων για δωρεάν διαδικασία κ.λπ. (στάδιο 2). Σε περίπτωση που η διαφορά πιθανολογείται ότι μπορεί να διευθετηθεί συμβιβαστικά με τη συνδρομή δικηγόρου, ο ενδιαφερόμενος δικαιούται επίσης να λάβει επιδοτούμενη νομική συνδρομή από δικηγόρο (στάδιο 3).
Το 2019 η αμοιβή του δικηγόρου για την παροχή νομικής συνδρομής στο 2ο στάδιο ήταν 1 040 DKK (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Το Δημόσιο καταβάλλει το 75 % του ποσού αυτού, ενώ το υπόλοιπο καταβάλλεται από τον αιτούντα νομική συνδρομή. Η αμοιβή του δικηγόρου για την παροχή νομικής συνδρομής στο 3ο στάδιο ήταν 2 390 DKK (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Το ποσό αυτό καταβάλλεται εξ ημισείας από το Δημόσιο και από τον αιτούντα. Ωστόσο, το Δημόσιο καταβάλλει εξολοκλήρου την αμοιβή για την παροχή νομικής συνδρομής στο πλαίσιο των αιτήσεων για δωρεάν διαδικασία.
Εντούτοις, δεν είναι δυνατόν να ζητηθεί επιδότηση από το Δημόσιο για νομική συνδρομή στο 2ο και στο 3ο στάδιο εάν είναι εξαρχής σαφές ότι το ποσό για τη διεκπεραίωση της υπόθεσης θα υπερβεί το όριο των 1 040 DKK και των 2 390 DKK αντίστοιχα. Επιπλέον, η κρατική επιδότηση για την παροχή νομικής συνδρομής στο 2ο και στο 3ο στάδιο καλύπτει μόνο τα έξοδα που δεν καλύπτονται από ασφάλιση νομικής προστασίας ή άλλη ασφαλιστήρια σύμβαση.
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.