Ustawodawstwo krajowe

Źródła prawa

• ustawy,
• prawo zwyczajowe,
• ogólnie przyjęte zasady prawa międzynarodowego,
• prawo Unii Europejskiej,
• konwencje międzynarodowe,
• orzecznictwo.

Rodzaje instrumentów prawnych – opis

Konstytucja (Sýntagma) – ustawa zasadnicza, na której opiera się całe prawodawstwo,

ustawa formalna (typikós nómos) – ustawa przyjęta przez parlament i prezydenta republiki,

instrumenty legislacyjne (práxeis nomothetikoú periechoménou) – ustawy przyjęte przez prezydenta republiki, na wniosek rady ministrów, w celu uregulowania drogą legislacyjną wyjątkowych przypadków pilnej i nieprzewidzianej potrzeby,

regulacyjny dekret prezydencki (kanonistikó proedrikó diátagma) – określa przepisy prawa, wydaje go prezydent republiki na podstawie szczególnego lub ogólnego upoważnienia ustawowego,

regulacyjne akty administracyjne (kanonistikés práxeis tis dioíkisis) – wydawane przez organy administracyjne; zasady prawne uchwalone bezosobowo mające moc ustawy formalnej,

traktaty założycielskie UE – na ich podstawie instytucje UE mogą przyjmować akty ustawodawcze, które są następnie wdrażane przez państwa członkowskie,

rozporządzenia – wiążące akty ustawodawcze, podlegające natychmiastowemu i obowiązkowemu wdrożeniu we wszystkich państwach UE,

dyrektywy – akty ustawodawcze, które wyznaczają cel do osiągnięcia przez wszystkie państwa UE. Każde państwo jest zobowiązane do przyjęcia własnych przepisów, aby osiągnąć te cele i transponować dyrektywę do prawa krajowego,

konwencje międzynarodowe – umowy między co najmniej dwiema stronami podlegającymi różnym systemom prawnym dotyczące konkretnego przedmiotu współpracy.

Status prawa zwyczajowego i orzecznictwa

Prawo zwyczajowe wynika ze stale powtarzającej się praktyki opartej na poczuciu obowiązku prawnego (opinio juris) w sprawach z dziedzin wchodzących w zakres przedmiotowy Konstytucji. Prawo zwyczajowe jest niepisanym źródłem prawa.

Orzecznictwo jest zbiorem orzeczeń wydanych przez sąd, interpretujący i stosujący przepisy prawa w drodze decyzji prawnych. Orzecznictwo można uznać za pośrednie źródło prawa.

Środki stosowane przez organy lokalne

Za sprawy lokalne odpowiedzialne są organy samorządowe pierwszego i drugiego szczebla. Przyjmuje się domniemanie kompetencji organów lokalnych i regionalnych w zakresie spraw lokalnych. Organy lokalne i regionalne są autonomiczne pod względem administracyjnym i finansowym. Państwo podejmuje środki ustawodawcze, regulacyjne i budżetowe niezbędne do zapewnienia autonomii finansowej i zasobów niezbędnych organom lokalnym i regionalnym do realizacji ich misji i wykonywania ich obowiązków, przy jednoczesnym zapewnieniu przejrzystości w zarządzaniu tymi zasobami. Istnieje ustawowy obowiązek płatności i alokacji na rzecz organów lokalnych i regionalnych podatków i opłat pobieranych na ich korzyść przez państwo.

Międzynarodowe źródła prawa i prawo Unii Europejskiej

Traktaty założycielskie UE (na ich podstawie instytucje UE mogą przyjmować akty ustawodawcze, które są następnie wdrażane przez państwa członkowskie).

Rozporządzenia (wiążące akty ustawodawcze, podlegające natychmiastowemu i obowiązkowemu wdrożeniu we wszystkich państwach UE).

Dyrektywy (akty ustawodawcze, w których wyznacza się cel do osiągnięcia przez wszystkie państwa UE. Każde państwo jest zobowiązane do przyjęcia własnych przepisów, aby osiągnąć te cele i transponować dyrektywę do prawa krajowego).

Konwencje międzynarodowe (umowy między co najmniej dwiema stronami podlegającymi różnym systemom prawnym dotyczące konkretnego przedmiotu współpracy).

Najważniejsze akty prawne/ustawodawstwo

Prawo cywilne

– kodeks cywilny (Astikós Kódikas),

– kodeks postępowania cywilnego (Kódikas Politikís Dikonomías).

Prawo handlowe

– ustawa 4738/2020 o spłacie zobowiązań i drugiej szansie w przypadku upadłości, niewypłacalności itp., którą uchylono kodeks upadłościowy,

– ustawa 2121/1993: prawa autorskie, prawa pokrewne itp.,

– ustawy regulujące formę i funkcjonowanie spółek.

Prawo administracyjne

– konstytucja,

– kodeks postępowania administracyjnego (Kódikas Dioikitikís Diadikasías),

– kodeks postępowania sądowoadministracyjnego (Kódikas Dioikitikís Dikonomías).

Prawo karne

– kodeks karny (Poinikós Kódikas),

– kodeks postępowania karnego (Kódikas Poinikís Dikonomías).

Hierarchia instrumentów prawnych

W Grecji obowiązuje następująca hierarchia źródeł prawa: konstytucja, akty prawne Unii Europejskiej, umowy międzynarodowe, ustawy i dekrety, rozporządzenia rządu i rozporządzenia ministrów. Poza aktami prawnymi powszechnie obowiązującymi wydaje się również indywidualne akty prawne na podstawie ustaw szczególnych. Akty te znajdują się w hierarchii normatywnej poniżej ustaw i rozporządzeń. Instrumenty prawne, niezależnie od miejsca w hierarchii, muszą być zgodne z aktami prawnymi wyższego rzędu.

Proces legislacyjny

Inicjatywa ustawodawcza

Projekt ustawy sporządzony przez specjalną komisję legislacyjną zostaje skierowany do centralnej komisji legislacyjnej w rządowej kancelarii ogólnej; komisja ta zapewnia, by projekt był właściwie sformułowany, a także może zgłaszać uwagi z zakresu zgodności z konstytucją i prawem międzynarodowym.

Przyjęcie ustawy

Projekt ustawy, wraz z uzasadnieniem, w którym przedstawiono powody i cele przyjęcia zaproponowanych przepisów, kieruje się do parlamentu. Jeżeli projekt pociągałby za sobą wydatki z budżetu państwa, biuro księgowości jednostek państwowych (Genikó Logistírio tou Krátous) sporządza specjalne sprawozdanie dotyczące wydatków oraz sprawozdanie porównawcze. Do projektu należy także załączyć sprawozdanie wskazujące wszelkie środki, które będzie trzeba zastosować w wyniku uchwalenia nowych przepisów, a także sprawozdanie z konsultacji społecznych, które poprzedziły przedłożenie projektu, z wyjątkiem szczególnych przypadków.

Przewodniczący parlamentu kieruje projekt pod obrady na posiedzeniu plenarnym, w stałych komisjach lub w komisji działającej pomiędzy sesjami parlamentu. Dekrety prezydenckie mające na celu wykonanie aktów ustawodawczych parlamentu wydaje prezydent republiki na wniosek właściwego ministra. Szczegółowe przepisy ustawowe upoważniają organy administracyjne do przyjmowania aktów prawnych regulujących określone sprawy lub zagadnienia lokalne, techniczne lub o mniej istotnym charakterze.

Po podpisaniu aktu ustawodawczego parlamentu przez wszystkich właściwych ministrów prezydent republiki wydaje i ogłasza ten akt w terminie jednego miesiąca od jego uchwalenia przez parlament.

Z inicjatywą nowelizacji ustawy występuje właściwy minister. Ustawa jest ważna do momentu uchylenia jej nową ustawą.

Promulgacja, publikacja i wejście w życie

Termin wejścia w życie aktu określa się w samym akcie. W przeciwnym razie, zgodnie z art. 103 aktu wprowadzającego kodeks cywilny, dany akt wchodzi w życie dziesiątego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym.

Akt ratyfikujący konwencję co do zasady wchodzi w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym, zaś skutki prawne konwencji – z dniem określonym w jej treści.

Na stronie internetowej greckiego parlamentu można wyszukać wszystkie akty przyjęte od 22 października 1993 r. do chwili obecnej. Ponadto na stronie internetowej Krajowego Urzędu Publikacji można skorzystać z «wyszukiwarki», aby znaleźć roczne wykazy przyjętych aktów i dekretów począwszy od 1890 r., ich zakres przedmiotowy oraz numer dziennika urzędowego, w którym je opublikowano.

Sposoby rozstrzygania kolizji źródeł prawa

Zgodnie z art. 28 konstytucji od momentu ich ratyfikacji w drodze ustawy konwencje międzynarodowe stanowią integralną część greckiego prawa krajowego i mają pierwszeństwo przed wszelkimi innymi przepisami prawnymi przyjętymi później. Wyjątkiem są przepisy konstytucji.

Rozporządzenia Unii Europejskiej są wiążące oraz powszechnie i bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Dyrektywy transponuje się w drodze ustaw, dekretów prezydenckich lub decyzji ministerialnych.

Bazy aktów prawnych (z odpowiednimi linkami)

Czy dostęp do bazy jest nieodpłatny?

Krajowy Urząd Publikacji prowadzi kompletną prawniczą bazę danych i nią zarządza.

Dostęp do tej bazy jest bezpłatny (art. 7 ustawy 3861/2010, Dziennik Urzędowy, seria I, nr 112 z dnia 13 lipca 2010 r.).

Intracom i Hol prowadząkompletną prawniczą bazę danych – «ΝΟΜΟS» – i nią zarządzają.

Dostęp do niej podlega opłacie.

Strona internetowa Państwowej Rady Prawnej (Nomikó Symvoúlio tou Krátous).

Dostępna jest nieodpłatnie.

W jakich językach dostępna jest baza?

Jej treść jest dostępna tylko w języku greckim.

Jakie są dostępne kryteria wyszukiwania?

Krajowy Urząd Publikacji:

• seria,
• rok publikacji,
• numer wydania.

Prawnicza baza danych NOMOS:

• ustawodawstwo greckie według NUMERU i ROKU (lub całe ustawodawstwo z danego roku),
• ustawodawstwo greckie według serii i numeru dziennika urzędowego,
• WYKAZ KODEKSÓW, konstytucja i inne przepisy instytucjonalne,
• wyszukiwanie według SŁÓW w WYSZUKIWARCE.

Państwowa Rada Prawna:

• numer odwołania lub opinii,
• przepis, którego dotyczy sprawa,
• powód,
• data lub rok,
• słowa kluczowe.