Ο ρόλος των θυμάτων στις ποινικές διαδικασίες και το σχετικό δίκαιο των κρατών μελών διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Η ΕΕ για να διασφαλίσει ελάχιστο επίπεδο των δικαιωμάτων των θυμάτων σε όλα τα κράτη μέλη εξέδωσε ορισμένες ενωσιακές νομικές πράξεις για τη θέσπιση κοινών κανόνων που έχουν ως στόχο την προστασία και την παροχή συνδρομής στα θύματα του εγκλήματος: οριζόντιες πράξεις που αφορούν τα δικαιώματα των θυμάτων εν γένει, πιο συγκεκριμένες πράξεις για μέτρα προστασίας και την οικονομική αποζημίωση των θυμάτων εγκλήματος και πράξεις ουσιαστικού δικαίου που αφορούν την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των παιδιών.
Ενίσχυση των δικαιωμάτων των θυμάτων στην ΕΕ
- Η οδηγία 2012/29/ΕΕ για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων της εγκληματικότητας μεριμνά ώστε τα θύματα εγκλήματος να αναγνωρίζονται, να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και να τυγχάνουν της δέουσας προστασίας, υποστήριξης και πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Η οδηγία αντικαθιστά την απόφαση-πλαίσιο του 2001 σχετικά με το καθεστώς των θυμάτων σε ποινικές διαδικασίες και ενισχύει σημαντικά τα δικαιώματα των θυμάτων και των μελών της οικογενείας τους στη λήψη πληροφοριών, την υποστήριξη και προστασία και τα δικονομικά δικαιώματα των θυμάτων στις ποινικές διαδικασίες. Η οδηγία απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την κατάλληλη κατάρτιση σχετικά με τις ανάγκες των θυμάτων για τους υπαλλήλους που ενδέχεται να έλθουν σε επαφή με θύματα και ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και τον συντονισμό των εθνικών υπηρεσιών όσον αφορά τις δράσεις τους για τα δικαιώματα των θυμάτων.
Τα κράτη μέλη πρέπει να μεταφέρουν τις διατάξεις της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 16 Νοεμβρίου 2015. Η ΓΔ Δικαιοσύνης έχει εκδώσει έγγραφο καθοδήγησης (273 Kb) για να βοηθήσει τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής. Το εν λόγω έγγραφο διευκρινίζει κάθε διάταξη της οδηγίας και προτείνει πιθανούς τρόπους για την εφαρμογή τους. Βοηθά τις εθνικές αρχές, τους επαγγελματίες και τους παρόχους σχετικών υπηρεσιών να κατανοήσουν τι πρέπει να κάνουν ώστε να γίνονται σεβαστά στην πράξη σε όλη την ΕΕ τα δικαιώματα των θυμάτων που προβλέπονται στην οδηγία.
- Όσον αφορά ειδικές ομάδες θυμάτων, η νομοθεσία της ΕΕ θεσπίζει περαιτέρω προστασία και υποστήριξη για θύματα εμπορίας ανθρώπων και για παιδιά θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και παιδικής πορνογραφίας.
- Όσον αφορά την ενίσχυση της προστασίας των θυμάτων εγκλήματος, η ΕΕ εξέδωσε δύο πράξεις που διασφαλίζουν την αναγνώριση των μέτρων προστασίας που εκδίδονται σε άλλες χώρες της ΕΕ: την οδηγία περί της ευρωπαϊκής εντολής προστασίας του 2011 και τον κανονισμό για την αμοιβαία αναγνώριση μέτρων προστασίας σε αστικές υποθέσεις του 2013. Χάρη σε αυτές τις δύο πράξεις τα θύματα ή πιθανά θύματα μπορούν να βασίζονται σε εντολές περιορισμού ή προστασίας που εκδίδονται σε μια χώρα της ΕΕ σε περίπτωση που ταξιδεύουν ή μετακομίζουν σε άλλη χώρα της ΕΕ. Και οι δύο αυτές πράξεις εφαρμόζονται στην ΕΕ από την 11η Ιανουαρίου 2015.
Για τη διαχείριση αυτής της ιστοσελίδας υπεύθυνη είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην παρούσα σελίδα δεν απηχούν κατ’ ανάγκη την επίσημη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Παρακαλείσθε να συμβουλευθείτε την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου σχετικά με το καθεστώς πνευματικής ιδιοκτησίας που διέπει τις σελίδες των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.