

Wyszukaj informacje według regionu
Każda ze stron ma obowiązek udowodnić fakty, na których opiera swoje twierdzenia, lub uzasadnić podniesione przez nią zarzuty. Powód musi uzasadnić swoje roszczenia, a pozwany – swoje zarzuty.
Strony oraz inne podmioty biorące udział w postępowaniu przedstawiają dowody. Jeżeli strona postępowania lub inne podmioty biorące udział w postępowaniu nie są w stanie przedstawić określonych dowodów, sąd – na uzasadniony wniosek – może zarządzić ich przeprowadzenie.
Jeżeli sąd uzna fakt za powszechnie znany, nie trzeba przeprowadzać dowodu.
Okoliczności faktyczne ustalone w prawomocnym wyroku cywilnym nie wymagają ponownego przeprowadzenia dowodu w innych sporach cywilnych między tymi samymi stronami.
Prawomocny wyrok karny wiąże sąd rozpoznający sprawę dotyczącą odpowiedzialności cywilnej osoby, której dotyczy wyrok karny, wyłącznie w odniesieniu do ustaleń, czy doszło do popełnienia czynu zabronionego – przez działanie lub zaniechanie – oraz czy dana osoba popełniła ten czyn lub dopuściła do jego popełnienia.
Fakty, które uznaje się za ustalone na podstawie przepisów prawa, nie wymagają przeprowadzenia dowodu. Domniemania te mogą zostać obalone w postępowaniu zwykłym.
Strona nie musi dowodzić faktów, których strona przeciwna nie podważa, zgodnie z zasadami postępowania określonymi w kodeksie postępowania cywilnego.
Sąd musi ocenić dowody według własnego przekonania na podstawie dokładnej, pełnej i obiektywnej analizy materiału zebranego na rozprawie; przy orzekaniu kieruje się on zasadami logicznego rozumowania oraz opiera na ustaleniach naukowych i doświadczeniu życiowym. Sąd musi wskazać w wyroku, dlaczego uznał niektóre dowody za bardziej wiarygodne od innych oraz dlaczego uznał niektóre fakty za udowodnione, a inne nie. Dowody nie mają dla sądu z góry ustalonej mocy dowodowej.
Kodeks postępowania cywilnego stanowi, że strony odpowiadają za przedstawienie dowodów, przewiduje jednak również przypadki, w których sąd może zarządzić przeprowadzenie dowodu z urzędu (na przykład gdy chodzi o dobro dziecka). Jeżeli sąd uzna, że nie przedstawiono żadnych dowodów potwierdzających fakt lub fakty, na których opierają się twierdzenia lub zarzuty strony, wówczas powiadamia o tym strony i w stosownych przypadkach wyznacza termin na przedstawienie dowodów.
Strony składają w sądzie dowody pisemne i rzeczowe. Jeżeli powołują się one na dowody ustne, sąd wzywa na rozprawę świadków wskazanych przez strony w celu wysłuchania ich zeznań. Sąd załącza przedstawione dowody do akt sprawy.
Sąd dopuszcza wyłącznie dowody, które są przewidziane w przepisach prawnych i mają znaczenie dla sprawy. Sąd może odmówić przyjęcia dowodów przedstawionych później niż na 14 dni przed terminem rozprawy sądowej, chyba że sędzia wyznaczy inny termin na ich przedstawienie. W toku postępowania dowód może zostać przeprowadzony na uzasadniony wniosek strony lub innego podmiotu biorącego udział w postępowania, jeżeli nie opóźni to rozpatrzenia sprawy lub jeżeli sąd uzna, że zachodzą uzasadnione powody, dla których dowody nie zostały przedstawione w odpowiednim terminie, lub że dotyczą one faktów ujawnionych w toku postępowania.
Nie dopuszcza się w charakterze dowodu zeznań świadków składanych w oparciu o informacje pochodzące z nieznanych źródeł lub informacje uzyskane od osób trzecich, chyba że osoby takie zostały przesłuchane.
Wyjaśnienia przedstawione przez strony i inne podmioty biorące udział w postępowaniu, które zawierają informacje na temat faktów, na których strony opierają swoje twierdzenia lub zarzuty, jeżeli są one potwierdzone przez inne dowody zbadane i ocenione na rozprawie sądowej;
zeznania świadków i biegłych;
pisemne dowody obejmujące dokumenty lub inne materiały tekstowe, w których informacje na temat faktów istotnych dla sprawy są przedstawione za pomocą słowa pisanego, cyfr i innych symboli na piśmie lub zapisane za pośrednictwem innych środków technicznych, oraz wszelkie powiązane nośniki służące do zapisu (taśmy audio lub wideo, dyskietki itp.);
Nie ma istotnej różnicy: zeznania biegłych i innych świadków mają moc dowodową, przy czym pisemne oświadczenia biegłych również stanowią dowody. Świadek lub biegły musi się stawić na rozprawie na wezwanie sądu w celu zeznania prawdy na temat znanych mu okoliczności (świadkowie) lub w celu przedstawienia we własnym imieniu obiektywnej opinii na temat faktów naukowych, technicznych, artystycznych lub innych faktów, które zostały zbadane.
Co do zasady, żadne dowody nie wiążą sądu, ale sąd musi wyjaśnić w swoim wyroku, dlaczego niektóre dowody uznał za bardziej wiarygodne od innych i dlaczego niektóre fakty uznał za udowodnione, a inne nie.
Tak. Faktów, których udowodnienie, zgodnie z prawem, wymaga określonych środków dowodowych, nie można udowodnić za pomocą żadnych innych środków dowodowych.
Sąd dopuszcza jedynie środki dowodowe przewidziane przepisami prawa.
Świadkowi wezwanemu do stawienia się w sądzie nie przysługuje prawo do odmowy zeznań, z wyjątkiem przypadków określonych przepisami prawa.
Następujące osoby mogą odmówić składania zeznań:
Świadek w wieku co najmniej 14 lat odmawiający złożenia zeznań z przyczyn uznanych przez sąd za nieważne lub umyślnie składający fałszywe zeznania popełnia przestępstwo w rozumieniu kodeksu karnego.
Jeżeli świadek nie stawia się w sądzie pomimo otrzymania wezwania od sądu lub sędziego i nie jest w stanie usprawiedliwić niestawiennictwa, sąd może wymierzyć grzywnę w wysokości do 60 EUR lub zarządzić doprowadzenie świadka do sądu.
Osoby duchowne nie mają obowiązku składania zeznań w odniesieniu do faktów, o których dowiedziały się w trakcie spowiedzi, a osoby, które przez wzgląd na wykonywany zawód lub zajmowane stanowisko nie mogą ujawniać powierzonych sobie informacji, nie mają obowiązku składania zeznań na ich temat;
Osoba wezwana w charakterze świadka musi stawić się w sądzie i złożyć zeznania zgodnie z prawdą na temat znanych jej okoliczności. Świadek musi odpowiadać na pytania zadawane przez sąd i strony. Sąd może przesłuchać świadka w jego miejscu zamieszkania, jeżeli świadek nie może stawić się w sądzie na wezwanie ze względu na chorobę, podeszły wiek lub inwalidztwo lub z innego ważnego powodu. Świadek może również zostać przesłuchany w drodze wideokonferencji w sądzie, w zależności od jego miejsca pobytu, lub w miejscu specjalnie wyposażonym do tego celu.
Strony postępowania mogą podważyć prawdziwość dowodów pisemnych.
Osoba, której podpis widniej na dowodach pisemnych, nie może ich podważyć. Osoba ta może podważyć dowód, wszczynając odrębne postępowanie, jeżeli podpisała dokument pod wpływem przymusu, groźby lub w drodze oszustwa. Strona może również złożyć uzasadniony wniosek w sprawie domniemanego sfałszowania dowodu pisemnego. Jeżeli sąd uzna, że dowód został sfałszowany, wówczas go wyłączy i powiadomi prokuratora o popełnieniu fałszerstwa. W celu zbadania wniosku w sprawie domniemanego sfałszowania dowodu pisemnego sąd może zarządzić sporządzenie opinii biegłego lub może zażądać przedstawienia innych dowodów. Jeżeli jednak sąd uzna, że strona wszczęła spór dotyczący sfałszowania dowodu pisemnego bez uzasadnionej przyczyny, może wymierzyć grzywnę.
Kodeks postępowania cywilnego zawiera wymóg, aby osoba wezwana w charakterze świadka stawiła się w sądzie i złożyła zeznania zgodnie z prawdą na temat znanych sobie okoliczności. Jeżeli strona pragnie udowodnić określone okoliczności za pomocą zeznań świadka, we wniosku o przesłuchanie świadka skierowanym do sądu strona ta musi wskazać istotne elementy sprawy, które świadek mógłby potwierdzić.
Wyjaśnienia przedstawione przez strony sporu i inne podmioty biorące udział w postępowaniu, które zawierają informacje na temat faktów, na których opierają one swoje twierdzenia lub zarzuty, są dopuszczalne jako dowody, jeżeli są potwierdzone przez inne dowody zbadane i ocenione przez sąd. Jeżeli jedna ze stron uzna fakty, na których oparte są twierdzenia lub zarzuty strony przeciwnej, sąd może uznać takie fakty za udowodnione, pod warunkiem że nie ma wątpliwości, iż uznanie nie miało miejsca w wyniku oszustwa, pod wpływem przemocy, groźby lub na skutek błędu ani w celu ukrycia prawdy.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.