Zabezpieczenie aktywów w toku postępowania w państwach członkowskich UE

1 Jakie wyróżnia się rodzaje środków?

Istnieją różne środki zapobiegawcze, mianowicie:

• nakaz opisu (il-mandat ta’ deskrizzjoni);
• nakaz zajęcia (il-mandat ta’ qbid);
• nakaz zajęcia funkcjonującego przedsiębiorstwa (il-mandat ta’ qbid fuq azjenda kummerċjali);
• nakaz zajęcia majątku dłużnika będącego w posiadaniu osoby trzeciej (il-mandat ta’ sekwestru);
• nakaz wstrzymania odpłynięcia (il-mandat ta’ impediment tas-safar);
• nakaz aresztu statków morskich (il-mandat ta’ arrest ta’ bċejjeċ tal-baħar);
• nakaz aresztu statków powietrznych (mandat ta’ arrest ta’ inġenji tal-ajru);
• nakaz ochronny (il-mandat ta’ inibizzjoni).

2 Jakie są warunki orzeczenia takich środków?

Środki te są regulowane na mocy przepisów rozdziału 12 zbioru praw Malty art. 829 i nast. W niektórych przypadkach zastosowanie mają także postanowienia przepisów szczególnych.

2.1 Postępowanie

O wydanie jednego ze wspomnianych środków można wystąpić na podstawie wniosku sporządzonego przez powoda pod przysięgą, przy czym we wniosku należy określić pochodzenie i rodzaj zadłużenia lub roszczenia, które ma być przedmiotem zabezpieczenia. W przypadku gdy zabezpieczona ma zostać wierzytelność lub roszczenie, które można zaspokoić poprzez wpłacenie określonej sumy pieniężnej, odpowiednią kwotę należy wskazać w roszczeniu.

2.2 Najważniejsze warunki

Przedmiotowe nakazy wydaje sąd. Nakazu opisu lub nakazu wstrzymania odpłynięcia w oparciu o przysięgę złożoną przez pozwanego nie może wydać Niższa Izba Sądu Pokoju (dla Malty) ani Sądu Pokoju (dla Gozo). Ponadto nie wydaje się nakazów zajęcia ani nakazów zajęcia majątku dłużnika będącego w posiadaniu osoby trzeciej przeciwko skarbowi państwa w celu zabezpieczenia praw lub roszczeń. Nie wydaje się nakazów zajęcia ani nakazów zajęcia majątku dłużnika będącego w posiadaniu osoby trzeciej w celu zabezpieczenia praw lub roszczeń wobec członków sił zbrojnych ani w stosunku do jakiegokolwiek statku całkowicie wyczarterowanego w służbie rządu Malty, jeżeli dana osoba znajduje się na Malcie wraz z siłami zbrojnymi lub ze statkiem, na którym jest zaokrętowana. Nie wydaje się nakazu wstrzymania odpłynięcia w celu zabezpieczenia jakichkolwiek praw lub roszczeń wobec kapitana, marynarza lub innej osoby regularnie wchodzącej w skład załogi, jeżeli statek, na którym taka osoba jest zaokrętowana, uzyskał klarowanie, oraz inżyniera jakiejkolwiek rangi zatrudnionego na dowolnym statku parowym.

Zawsze należy umieścić odniesienie do art. 829 i nast. rozdziału 12 zbioru praw Malty. W niektórych przypadkach zastosowanie mają także postanowienia przepisów szczególnych.

3 Przedmiot i charakter takich środków

3.1 Jakie składniki majątku mogą podlegać takim środkom?

Składniki majątku podlegające tym środkom to nieruchomości i ruchomości. Nakaz zajęcia można także wydać wobec funkcjonującego przedsiębiorstwa. Nakaz zapobiegawczego aresztu można wydać w odniesieniu do statków morskich o długości powyżej dziesięciu metrów, jak również w odniesieniu do statku powietrznego.

3.2 Jakie skutki mają te środki?

Skutki środków zapobiegawczych różnią się w zależności od charakteru środka, ale na ogół ani ruchomości, ani nieruchomości nie można sprzedać ani przenieść na osoby trzecie.

Nakaz opisu można wydać celem zabezpieczenia prawa do składników majątku ruchomego: w tym przypadku aby wnioskodawca mógł skorzystać z takiego prawa, w jego interesie może leżeć zachowanie składników majątku ruchomego w ich rzeczywistym miejscu lub stanie. W przypadku nakazu zajęcia ruchomości sekretarz przejmuje od dłużnika składnik lub składniki majątku wskazane we wniosku. Skutkiem nakazu zajęcia funkcjonującego przedsiębiorstwa jest zachowanie całości majątku takiego przedsiębiorstwa, w tym licencji i wartości firmy, zakazanie ich sprzedaży w całości lub w części oraz równoczesne nakazanie ich zatrzymania w przedsiębiorstwie: w każdym przypadku sąd może jednak nie przyjąć wniosku o wydanie nakazu, jeżeli jest przekonany, że istnieją inne sposoby zabezpieczenia należnej kwoty. Z drugiej strony skutkiem nakazu aresztu statków morskich i statków powietrznych jest przejęcie od dłużnika statku morskiego o długości powyżej dziesięciu metrów lub statku powietrznego, przekazanie tych składników majątku organowi właściwemu na terenie, na którym znajduje się dany składnik majątku, a także zakazanie takiemu organowi zwolnienia takiego statku morskiego lub statku powietrznego lub zezwolenia dłużnikowi na zbycie tych składników majątku w dowolny sposób w całości lub w części bądź przekazania lub oddania dowolnej osobie praw do takiego majątku. Celem nakazu ochronnego jest zakazanie jakichkolwiek czynności, które mogą zaszkodzić osobie występującej o wydanie nakazu.

3.3 Jak długo obowiązują takie środki?

Każdy środek zapobiegawczy pozostaje w mocy przez 15 dni od uprawomocnienia się postanowienia o jego wydaniu, chyba że zostanie uchylony przez sąd lub wycofany przez stronę wnoszącą o wydanie nakazu.

4 Czy istnieje możliwość odwołania od takiego środka?

Nie ma możliwości zaskarżenia tych środków. Istnieje jednak możliwość wydania nakazu wzajemnego. W takim przypadku pozwany, przeciwko któremu wydano środek zapobiegawczy, może złożyć wniosek w sądzie, który wydał taki środek zapobiegawczy, ewentualnie, jeżeli wszczęto postępowanie sądowe, pozwany może złożyć wniosek w sądzie, w którym prowadzona jest dana sprawa, z zażądaniem uchylenia takiego środka zapobiegawczego, całkowicie lub częściowo, z jednego z następujących powodów:

• przedmiotowy środek zapobiegawczy przestał obowiązywać;
• nie zachodzi już żaden z warunków wymaganych prawem do wydania środka zapobiegawczego;
• dostępne jest inne zabezpieczenie wystarczające do zaspokojenia roszczenia osoby, na której wniosek wydano środek zapobiegawczy, albo w postaci innego wydanego środka zapobiegawczego, albo jeżeli inne zabezpieczenie tego rodzaju może stanowić wystarczające zabezpieczenie roszczenia w sposób przekonywający dla sądu; lub
• jeżeli wykazano, że kwota będąca przedmiotem roszczenia nie jest na pierwszy rzut oka uzasadniona lub jest wygórowana; lub
• jeżeli sąd uzna, że ustanowione zabezpieczenie jest wystarczające; lub
• jeżeli okaże się, że w danych okolicznościach nierozsądne byłoby utrzymanie w mocy środka zapobiegawczego w całości lub w części lub że dokument zapobiegawczy w całości lub w części przestał być konieczny lub uzasadniony.