- 1 Πρέπει να απευθυνθώ στα τακτικά πολιτικά δικαστήρια ή σε κάποιο ειδικό δικαστήριο (για παράδειγμα εργατοδικείο);
- 2 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια (δηλαδή αυτά τα δικαστήρια είναι αρμόδια για τις εν λόγω υποθέσεις), πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;
- 3 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα ειδικά δικαστήρια, πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;
1 Πρέπει να απευθυνθώ στα τακτικά πολιτικά δικαστήρια ή σε κάποιο ειδικό δικαστήριο (για παράδειγμα εργατοδικείο);
Σύμφωνα με τον νόμο περί οργάνωσης και διοίκησης των δικαστηρίων, στην Ουγγαρία λειτουργεί ένας μόνο τύπος ειδικών δικαστηρίων: τα διοικητικά και εργατικά δικαστήρια, τα οποία εκδικάζουν εργατικές και διοικητικές υποθέσεις. Οι υποθέσεις που δεν άπτονται εργατικών και διοικητικών ζητημάτων εκδικάζονται από τα τακτικά δικαστήρια.
Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο, μια διοικητική διαφορά εκδικάζεται κατόπιν άσκησης διοικητικής προσφυγής. Το αντικείμενο μιας διοικητικής διαφοράς είναι η νομιμότητα πράξης ή παράλειψης διοικητικού οργάνου, ο σκοπός ή το αποτέλεσμα της οποίας πρόκειται να μεταβάλει τη νομική κατάσταση νομικού προσώπου που διέπεται ή επηρεάζεται από το διοικητικό δίκαιο. Διοικητικές είναι επίσης οι διαφορές που αφορούν τις υπηρεσιακές σχέσεις δημοσίου δικαίου και τις διοικητικές συμβάσεις.
Οι διοικητικές διαφορές εκδικάζονται σε πρώτο βαθμό από τα διοικητικά και εργατικά δικαστήρια ή, στις περιπτώσεις που ορίζονται από τον νόμο, από τα περιφερειακά δικαστήρια (törvényszék) ή το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουγγαρίας (Kúria).
Στη δικαιοδοσία των διοικητικών και εργατικών δικαστηρίων υπάγονται οι διοικητικές προσφυγές καθώς και άλλες διοικητικές δικαστικές διαδικασίες που δεν υπάγονται, βάσει νόμου, στη δικαιοδοσία των περιφερειακών δικαστηρίων ή του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ουγγαρίας (Kúria).
Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο, τα περιφερειακά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία επί υποθέσεων που αφορούν τις διοικητικές δραστηριότητες των ανεξάρτητων ρυθμιστικών φορέων, των αυτόνομων οργάνων της κρατικής διοίκησης και των δημόσιων υπηρεσιών δυνάμει του νόμου περί διοικητικών οργάνων της κρατικής διοίκησης, του οργανισμού διοίκησης των σιδηροδρόμων, της αρχής πολιτικής αεροπορίας και της Εθνικής Τράπεζας της Ουγγαρίας, με εξαίρεση τις υποθέσεις που αφορούν τις υπηρεσιακές σχέσεις δημοσίου δικαίου.
Τα περιφερειακά δικαστήρια αποφαίνονται στο πλαίσιο διαδικασιών που αφορούν τον ορισμό των διοικητικών οργάνων, δικαστικών διαδικασιών που αφορούν την άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, επί αγωγών που αφορούν την πρόσβαση σε διαβαθμισμένα δεδομένα και επί νομικών διαφορών που αφορούν τις εκ του νόμου προβλεπόμενες επαγγελματικές ενώσεις.
Στη δικαιοδοσία του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ουγγαρίας (Kúria) υπάγονται οι διαδικασίες που αφορούν τη σύγκρουση διατάγματος που έχει εκδοθεί από φορέα της τοπικής αυτοδιοίκησης με άλλες διατάξεις της νομοθεσίας, διαδικασίες που αφορούν τη μη συμμόρφωση φορέα της τοπικής διοίκησης με την υποχρέωση του για θέσπιση νομοθεσίας, και διαδικασίες προσδιορισμού των διαδικαστικών μέσων για την εκδίκαση συνταγματικής προσφυγής.
Στις αγωγές εργατικού δικαίου περιλαμβάνονται οι αγωγές που ασκούνται στο πλαίσιο έννομων σχέσεων που συνάπτονται δυνάμει του νόμου για τον Εργατικό Κώδικα, αγωγές που αφορούν την απασχόληση στον δημόσιο τομέα, υπηρεσιακές σχέσεις, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στη νομοθεσία, τη συμμετοχή σε προγράμματα προσωρινής απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, συμβάσεις εργασίας που συνάπτονται δυνάμει του νόμου περί αθλητικών δραστηριοτήτων, συμβάσεις μαθητείας που συνάπτονται στο πλαίσιο επαγγελματικής κατάρτισης, συμβάσεις πρακτικής άσκησης σπουδαστών δυνάμει του νόμου περί εθνικής ανώτερης εκπαίδευσης, σχέσεις εργασίας που συνάπτονται με και από τα μέλη κοινωνικών συνεταιρισμών και συνεταιρισμών απασχόλησης και, τέλος, αγωγές που ασκούνται για την ικανοποίηση άλλων αξιώσεων δυνάμει του εργατικού δικαίου, όπως αυτές καθορίζονται στον νόμο για τον Εργατικό Κώδικα. Η αγωγή εργατικού δικαίου δεν μεταβάλλεται ακόμη και αν επέλθει μεταβολή στο πρόσωπο των διαδίκων λόγω εκχώρησης, αναδοχής χρέους, διαδοχής εργοδότη ή μεταβολής στο πρόσωπο του εργοδότη. Εάν ο εργαζόμενος έχει χρηματική απαίτηση κατά αφερέγγυου εργοδότη, η οποία προκύπτει από αξίωση εργατικού δικαίου και σχετίζεται με τα περιουσιακά στοιχεία που συνιστούν την πτωχευτική περιουσία, και η οποία απαίτηση αμφισβητείται από τον σύνδικο της πτώχευσης, ο εργαζόμενος μπορεί να ασκήσει αγωγή εργατικού δικαίου κατά του εργοδότη μετά την έναρξη της διαδικασίας αφερεγγυότητας.
2 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια (δηλαδή αυτά τα δικαστήρια είναι αρμόδια για τις εν λόγω υποθέσεις), πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;
2.1 Υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ κατωτέρων και ανωτέρων τακτικών πολιτικών δικαστηρίων (για παράδειγμα τα πρωτοδικεία ως κατώτερα δικαστήρια και τα περιφερειακά δικαστήρια ως ανώτερα δικαστήρια) και αν ναι, ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου;
Σύμφωνα με τον νόμο περί οργάνωσης και διοίκησης των δικαστηρίων, οι αποφάσεις σε πρώτο βαθμό εκδίδονται από τα τοπικά δικαστήρια (járásbíróság) και τα περιφερειακά δικαστήρια. Τα περιφερειακά δικαστήρια εκδικάζουν σε πρώτο βαθμό υποθέσεις που δεν υπάγονται εκ του νόμου στην αρμοδιότητα των τοπικών δικαστηρίων. Τα τοπικά δικαστήρια είναι αρμόδια για τα ακόλουθα:
α) αγωγές που αφορούν περιουσιακά δικαιώματα, όταν η αξία του περιουσιακού στοιχείου δεν υπερβαίνει τα 30 εκατομμύρια ουγγρικά φιορίνια (HUF), ή εάν δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός του ύψους της αξίωσης με βάση το περιουσιακό δικαίωμα, πλην
αα) αγωγών που αφορούν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικά δικαιώματα, καθώς και δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας,
αβ) αγωγών αποζημίωσης για ζημία που προκλήθηκε από πρόσωπα που ενεργούν στο πλαίσιο των δημόσιων διοικητικών καθηκόντων τους ή για την απόδοση της ωφέλειας,
αγ) αγωγών που ασκούνται για λόγους δημοσίου συμφέροντος,
αδ) αγωγών που σχετίζονται με τη σύσταση και τη νόμιμη λειτουργία νομικού προσώπου,
αε) διαφορών μεταξύ νομικών προσώπων και των εν ενεργεία ή πρώην μελών τους, και διαφορών μεταξύ των εν ενεργεία και των πρώην μελών, οι οποίες απορρέουν από τις σχέσεις τους που αφορούν τη συμμετοχή τους στο νομικό πρόσωπο,
β) αγωγές που αφορούν την προσωπική κατάσταση,
γ) αγωγές που αφορούν τη διαδικασία εκτέλεσης.
Τα περιφερειακά δικαστήρια εκδικάζουν υποθέσεις όχι μόνο σε πρώτο βαθμό αλλά και σε δεύτερο βαθμό, και ειδικότερα εφέσεις κατά αποφάσεων των τοπικών δικαστηρίων και των διοικητικών και εργατικών δικαστηρίων.
Τα περιφερειακά εφετεία (ítélőtábla) αποφαίνονται επί αιτήσεων ενδίκων μέσων κατά των αποφάσεων των περιφερειακών δικαστηρίων και εκδικάζουν όλες τις λοιπές υποθέσεις που υπάγονται στην αρμοδιότητά τους.
Το ανώτατο δικαστήριο της Ουγγαρίας είναι η επονομαζόμενη Kúria. Στις περιπτώσεις που προβλέπονται στη νομοθεσία, το Ανώτατο Δικαστήριο (Kúria) αποφαίνεται επί αιτήσεων ενδίκων μέσων κατά των αποφάσεων των περιφερειακών δικαστηρίων και των περιφερειακών εφετείων, εκδικάζει αιτήσεις αναίρεσης, αποφαίνεται επί συγκρούσεων μεταξύ διαταγμάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης και της λοιπής νομοθεσίας, προβαίνοντας στην κατάργηση των εν λόγω διαταγμάτων όπου κρίνεται αναγκαίο, αποφαίνεται επί της μη συμμόρφωσης των αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης με την εκ του νόμου υποχρέωσή τους για θέσπιση νομοθεσίας και εκδικάζει όλες τις λοιπές υποθέσεις που υπάγονται στην αρμοδιότητά του.
2.2 Κατά τόπον αρμοδιότητα (είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου το δικαστήριο της πόλης Α ή το δικαστήριο της πόλης Β;)
2.2.1 Ο βασικός κανόνας της κατά τόπον αρμοδιότητας
Κατά τόπον αρμόδιο για όλες τις υποθέσεις είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εναγομένου, εκτός εάν προβλέπεται αποκλειστική αρμοδιότητα άλλου δικαστηρίου.
Αν ο εναγόμενος δεν διατηρεί κατοικία στην Ουγγαρία, η αρμοδιότητα καθορίζεται από τον τόπο διαμονής του στην Ουγγαρία. Αν ο τόπος διαμονής του εναγομένου είναι άγνωστος ή βρίσκεται στην αλλοδαπή, για τον καθορισμό της αρμοδιότητας θα ληφθεί υπόψη ο τόπος όπου ο εναγόμενος είχε την πιο πρόσφατη κατοικία του στην Ουγγαρία. Αν αυτός δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί ή αν ο εναγόμενος δεν διέμενε ποτέ στην Ουγγαρία, η αρμοδιότητα καθορίζεται με βάση τον τόπο κατοικίας του ενάγοντος στην Ουγγαρία ή, ελλείψει αυτού, τον τόπο διαμονής του ενάγοντος στην Ουγγαρία. Εάν ο ενάγων δεν είναι φυσικό πρόσωπο, η αρμοδιότητα καθορίζεται με βάση την έδρα του στην Ουγγαρία.
Εάν ο τόπος εργασίας του εναγομένου δεν συμπίπτει με τον τόπο κατοικίας του, το δικαστήριο, κατόπιν αιτήματος του εναγομένου που υποβάλλεται το αργότερο κατά τον χρόνο υποβολής του γραπτού υπομνήματος αντίκρουσης, παραπέμπει την υπόθεση για να συζητηθεί και να εκδικαστεί από το αρμόδιο δικαστήριο του τόπου άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας.
Εάν η αγωγή ασκείται κατά μη φυσικού προσώπου, η γενική δικαιοδοσία δεν εξαρτάται μόνο από την έδρα του προσώπου αλλά και από τον τόπο άσκησης της δραστηριότητας του οργάνου ή της οργανωτικής μονάδας που έχει το δικαίωμα να εκπροσωπεί το νομικό πρόσωπο και να προσφεύγει στο δικαστήριο σε περίπτωση νομικής διαφοράς. Σε περίπτωση αμφιβολίας, ως έδρα νοείται ο τόπος επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αν η έδρα του μη φυσικού προσώπου βρίσκεται στη Βουδαπέστη, αλλά οι επιχειρήσεις του εκτείνονται στο έδαφος της κομητείας της Πέστης, της υπόθεσης επιλαμβάνεται το δικαστήριο στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται η κομητεία της Πέστης.
Εάν ένα μη φυσικό πρόσωπο δεν έχει έδρα στην Ουγγαρία, η αρμοδιότητα για την εκδίκαση αγωγών που ασκούνται από Ούγγρο ενάγοντα που δεν είναι φυσικό πρόσωπο καθορίζεται με βάση την έδρα ή τον τόπο άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας του ενάγοντος. Εάν ο ενάγων είναι φυσικό πρόσωπο ουγγρικής ιθαγένειας, η αρμοδιότητα καθορίζεται είτε με βάση τον τόπο κατοικίας του ενάγοντος είτε, ελλείψει αυτού, με βάση τον τόπο διαμονής του.
2.2.2 Εξαιρέσεις στον βασικό κανόνα
2.2.2.1 Πότε μπορώ να επιλέξω ανάμεσα στο δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα) και κάποιο άλλο δικαστήριο;
Εάν δεν προβλέπεται αποκλειστική αρμοδιότητα συγκεκριμένου δικαστηρίου, ο ενάγων μπορεί να επιλέξει να ασκήσει αγωγή ενώπιον άλλου δικαστηρίου από αυτό της γενικής δωσιδικίας του εναγομένου. Ειδικότερα, η αγωγή με την οποία ζητείται η επιβολή της εκ του νόμου υποχρέωσης παροχής διατροφής μπορεί να ασκηθεί ενώπιον του δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας του ενάγοντος αγωγή που αφορά την κυριότητα ή την κατοχή ακίνητης περιουσίας ή εμπράγματο δικαίωμα επί ακίνητης περιουσίας μπορεί να ασκηθεί ενώπιον δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος στον οποίο βρίσκεται το ακίνητο αγωγή για την ικανοποίηση συμβατικής αξίωσης μπορεί να ασκηθεί ενώπιον του δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατάρτισης της δικαιοπραξίας ή εκπλήρωσης της παροχής αγωγή για την ικανοποίηση συμβατικής αξίωσης καταναλωτή η οποία ασκείται σε βάρος επιχείρησης μπορεί να ασκηθεί ενώπιον του δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας του ενάγοντος στην Ουγγαρία ή, ελλείψει αυτού, ο τόπος διαμονής του στην Ουγγαρία τέλος, αγωγή που αφορά ευθύνη από αδικοπραξία μπορεί να ασκηθεί ενώπιον του δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται η γεωγραφική περιοχή στην οποία προκλήθηκε ή επήλθε η ζημία.
Εάν κανένα δικαστήριο δεν είναι αποκλειστικά αρμόδιο για την εκδίκαση περιουσιακής διαφοράς, αρμόδιο είναι και το δικαστήριο στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος στον οποίο διαμένει ο εναγόμενος για εύλογο χρονικό διάστημα (π.χ. ως εργαζόμενος ή φοιτητής). Το εν λόγω κριτήριο δικαιοδοσίας δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην περίπτωση εναγομένων που δεν διαθέτουν την ικανότητα να παρίστανται ενώπιον δικαστηρίου.
Αγωγή με περιουσιακό αντικείμενο κατά αλλοδαπού που δεν είναι φυσικό πρόσωπο μπορεί να ασκηθεί και ενώπιον του δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας του προσώπου στο οποίο έχει ανατεθεί η διαχείριση των υποθέσεων του αλλοδαπού μη φυσικού προσώπου. Αρμόδιο για την επίλυση περιουσιακών διαφορών είναι ομοίως και το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η έδρα του ουγγρικού υποκαταστήματος ή της εμπορικής αντιπροσωπείας του αλλοδαπού μη φυσικού προσώπου.
Από κοινού αγωγή μπορεί να ασκηθεί σε βάρος του παρεπόμενου και του κύριου οφειλέτη ενώπιον του δικαστηρίου που είναι αρμόδιο για την εκδίκαση αγωγών κατά του κύριου οφειλέτη βάσει οποιουδήποτε κριτηρίου καθορισμού της αρμοδιότητας.
Αρμόδιο για την εκδίκαση αίτησης για τη θέση προσώπου σε δικαστική συμπαράσταση είναι και το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ίδρυμα κοινωνικής πρόνοιας στο οποίο διαμένει ο καθ’ ου η αίτηση ή υποβάλλεται σε θεραπεία ως εσωτερικός ασθενής επί μακρό χρονικό διάστημα ή στον τόπο της συνήθους διαμονής του.
Επί γαμικών διαφορών, αρμόδιο είναι το δικαστήριο της τελευταίας κοινής συνήθους κατοικίας των συζύγων.
Οι αγωγές που αφορούν την απόδειξη σχέσης συγγένειας, την άσκηση της γονικής μέριμνας, την ανάθεση της επιμέλειας τέκνου σε τρίτον, την αφαίρεση της γονικής μέριμνας, τη λήξη υιοθεσίας ή τη διατροφή ανηλίκου μπορούν να ασκηθούν και στο δικαστήριο στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας ή διαμονής του ανήλικου τέκνου.
2.2.2.2 Σε ποιες περιπτώσεις υποχρεούμαι να επιλέξω δικαστήριο άλλο από αυτό της κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα);
Όταν προβλέπεται από τον νόμο ότι ένα συγκεκριμένο δικαστήριο διαθέτει αποκλειστική αρμοδιότητα στην υπόθεση. Αυτό ισχύει για παράδειγμα στις περιπτώσεις που αναφέρονται στη συνέχεια.
Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά στη νομοθεσία, σε δεσμευτική νομική πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή διεθνή σύμβαση, το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εναγομένου στην Ουγγαρία είναι αποκλειστικά αρμόδιο για την εκδίκαση αγωγών που ασκούνται από επιχείρηση σε βάρος καταναλωτή για την ικανοποίηση αξίωσης που απορρέει από συμβατική σχέση. Αν ο εναγόμενος δεν διατηρεί κατοικία στην Ουγγαρία, η αποκλειστική αρμοδιότητα καθορίζεται από τον τόπο διαμονής του εναγομένου στην Ουγγαρία. Αν ο τόπος διαμονής του εναγομένου είναι άγνωστος ή βρίσκεται στην αλλοδαπή, για τον καθορισμό της αρμοδιότητας θα ληφθεί υπόψη ο τόπος της τελευταίας κατοικίας του στην Ουγγαρία. Εάν αυτός δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί, η αρμοδιότητα θα καθοριστεί με βάση τους γενικούς κανόνες.
Εάν ένα πρόσωπο που έχει υποστεί ζημία έχει τη δυνατότητα, σύμφωνα με νομική διάταξη που αφορά τα ασφαλιστήρια συμβόλαια αστικής ευθύνης, να απαιτήσει αποζημίωση ή επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση από τρίτο πρόσωπο, άλλο από εκείνο που προκάλεσε τη ζημία, αποκλειστικά αρμόδιο για την εκδίκαση της αγωγής που ασκείται σε βάρος του τρίτου είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του ενάγοντος στην Ουγγαρία, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στη νομοθεσία, σε δεσμευτική νομική πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε διεθνή σύμβαση. Αν ο ενάγων δεν διατηρεί κατοικία στην Ουγγαρία, αποκλειστικά αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου διαμονής του ενάγοντος στην Ουγγαρία. Εάν ο ενάγων δεν είναι φυσικό πρόσωπο, η αποκλειστική αρμοδιότητα καθορίζεται βάσει της έδρας του στην Ουγγαρία. Εάν ο ενάγων δεν διατηρεί τόπο κατοικίας, τόπο διαμονής ή έδρα στην Ουγγαρία, η αρμοδιότητα καθορίζεται με βάση τους γενικούς κανόνες.
Αγωγές που ασκούνται για την άρση ή τον περιορισμό της αναγκαστικής εκτέλεσης υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του τοπικού δικαστηρίου που διέταξε την αναγκαστική εκτέλεση. Εάν η αναγκαστική εκτέλεση δεν διατάχθηκε από τοπικό δικαστήριο, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου διαμονής του οφειλέτη.
Η αγωγή που ασκείται για την άρση της κατάσχεσης (για την αποδέσμευση περιουσιακού στοιχείου που κατασχέθηκε παρανόμως) υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του τοπικού δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου έλαβε χώρα η κατάσχεση.
Αγωγή με την οποία ζητείται η άδεια συμμετοχής στη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου που απέρριψε την αίτηση του υπέρ ου η εμπράγματη ασφάλεια κατά τη διάρκεια της διαδικασίας δικαστικής εκτέλεσης.
Αγωγή που ασκείται με αίτημα την τροποποίηση της απόφασης υπαλλήλου της τοπικής αυτοδιοίκησης επί ζητήματος νομής υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου της έδρας του υπαλλήλου της τοπικής αυτοδιοίκησης που έλαβε την απόφαση περί νομής.
2.2.2.3 Μπορούν οι διάδικοι να αναθέσουν αρμοδιότητα σε δικαστήριο που άλλως δεν θα είχε αρμοδιότητα;
Σε διαφορές με περιουσιακό αντικείμενο, οι διάδικοι μπορούν να αναθέσουν αρμοδιότητα σε συγκεκριμένο δικαστήριο για την επίλυση της τρέχουσας διαφοράς τους ή τυχόν μέλλουσας διαφοράς που ενδέχεται να προκύψει από συγκεκριμένη έννομη σχέση, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο. Η συμφωνία των διαδίκων για την παρέκταση της αρμοδιότητας μπορεί να γίνει γραπτά, προφορικά, με γραπτή βεβαίωση, κατά τρόπο σύμφωνο προς τις μεταξύ τους συναλλακτικές πρακτικές ή, μεταξύ διαδίκων που προβαίνουν σε διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, κατά τρόπο σύμφωνο προς τις συναλλακτικές πρακτικές που είναι γνωστές ή θα έπρεπε να είναι γνωστές στους διαδίκους και οι οποίες είναι εν γένει γνωστές και χρησιμοποιούνται τακτικά στο δεδομένο πεδίο από τα συμβαλλόμενα μέρη που συνάπτουν σύμβαση η οποία περιέχει σχετική διάταξη περί αρμοδιότητας.
Σε υποθέσεις στις οποίες η νομοθεσία προβλέπει αποκλειστική αρμοδιότητα συγκεκριμένου δικαστηρίου, η αρμοδιότητα δεν δύναται να ανατεθεί σε άλλο δικαστήριο. Το επιλεγέν δικαστήριο έχει αποκλειστική αρμοδιότητα εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο ή αν συμφωνηθεί διαφορετικά από τους διαδίκους. Η συμφωνία παρέκτασης της αρμοδιότητας ισχύει και για τους νόμιμους διαδόχους των διαδίκων. Η συμφωνία παρέκτασης της αρμοδιότητας δεν πρέπει να είναι διαμορφωμένη με τρόπο που να εμποδίζει τους καταναλωτές από το να εγείρουν τις συμβατικές τους αξιώσεις σε βάρος επιχείρησης ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου κατοικίας του καταναλωτή στην Ουγγαρία ή, ελλείψει αυτού, του τόπου διαμονής του καταναλωτή στην Ουγγαρία.
Σε διαφορές με περιουσιακό αντικείμενο, για την επίλυση των τρεχουσών νομικών διαφορών ή όποιων μελλοντικών διαφορών προκύψουν από συγκεκριμένη έννομη σχέση, οι διάδικοι δεν μπορούν να ορίζουν ως αρμόδιο το περιφερειακό δικαστήριο πρωτευούσης της Βουδαπέστης ούτε το περιφερειακό δικαστήριο της ευρύτερης περιφέρειας της Βουδαπέστης για υποθέσεις που υπάγονται στην αρμοδιότητα των περιφερειακών δικαστηρίων, ούτε να ορίζουν ως αρμόδιο το κεντρικό τοπικό δικαστήριο της Πέστης για υποθέσεις που υπάγονται στην αρμοδιότητα των τοπικών δικαστηρίων.
3 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα ειδικά δικαστήρια, πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;
Τα διοικητικά και εργατικά δικαστήρια αποτελούν τα μοναδικά ειδικά δικαστήρια στην Ουγγαρία.
Οι αγωγές εργατικού δικαίου διέπονται κατά κανόνα από τους γενικούς κανόνες αρμοδιότητας που περιγράφονται στο σημείο 2.2.1. Ένας εργαζόμενος που επιθυμεί να ασκήσει αγωγή, μπορεί να επιλέξει μεταξύ του δικαστηρίου στη γενική δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο εναγόμενος και του διοικητικού και εργατικού δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας του εργαζομένου ή, ελλείψει αυτού, του τόπου διαμονής του στην Ουγγαρία, ή του διοικητικού και εργατικού δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος στον οποίο εργάζεται ή εργαζόταν ο εργαζόμενος για μακρό χρονικό διάστημα. Εάν ένας ομόδικος ή μία αξίωση υπάγεται στη δικαιοδοσία δικαστηρίου που είναι αρμόδιο για την εκδίκαση αγωγών εργατικού δικαίου, ενώ άλλος ομόδικος ή αξίωση υπάγεται στη δικαιοδοσία τοπικού ή περιφερειακού δικαστηρίου, η αγωγή θα υπαχθεί στη δικαιοδοσία του εργατικού δικαστηρίου, υπό τον όρο ότι η νομοθεσία επιτρέπει την ομοδικία ή τη συνένωση των αξιώσεων.
Οι διοικητικές προσφυγές ασκούνται υποχρεωτικά ενώπιον του δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου ασκείται η διοικητική δραστηριότητα που αποτελεί το αντικείμενο της διαφοράς, εκτός εάν ο νόμος προβλέπει την αποκλειστική αρμοδιότητα άλλου δικαστηρίου. Εάν η διοικητική πράξη που αποτελεί το αντικείμενο της διαφοράς εκτελέστηκε στο πλαίσιο διαδικασιών που ολοκληρώνονται σε περισσότερους από έναν βαθμούς, κατά τόπον αρμόδιο για την υπόθεση είναι το δικαστήριο του τόπου στον οποίο εκτελέστηκε η διοικητική πράξη στον πρώτο βαθμό.
Στις υποθέσεις που αφορούν δικαιώματα, υποχρεώσεις και έννομες σχέσεις που σχετίζονται με ακίνητη περιουσία, ο τόπος άσκησης της διοικητικής δραστηριότητας είναι ο τόπος στον οποίο βρίσκεται το ακίνητο. Σε περίπτωση κοινοποίησης ή άδειας για την άσκηση μιας δραστηριότητας, είναι ο τόπος στον οποίο ασκείται ή πρόκειται να ασκείται η δραστηριότητα. Εκτός από τις δύο προαναφερόμενες περιπτώσεις, ο τόπος άσκησης της διοικητικής δραστηριότητας του φορέα της περιφερειακής κρατικής αυτοδιοίκησης που έχει εθνική δικαιοδοσία είναι ο τόπος κατοικίας ή διαμονής του ενάγοντος ή, για νομικά πρόσωπα και οντότητες χωρίς νομική προσωπικότητα, η έδρα της οντότητας ή, ελλείψει αυτής, η έδρα του διοικητικού φορέα. Η κομητεία της Πέστης είναι ο τόπος άσκησης των διοικητικών δραστηριοτήτων οι οποίες ασκούνται στην έδρα του φορέα της κρατικής διοίκησης που έχει την έδρα του στη Βουδαπέστη, στη δικαιοδοσία όμως του οποίου υπάγεται η κομητεία της Πέστης ή τμήμα αυτής. Σε περιπτώσεις παράλειψης, ο τόπος άσκησης της διοικητικής δραστηριότητας είναι η έδρα του διοικητικού φορέα, εκτός από τις πρώτες τρεις περιπτώσεις που καθορίζονται ανωτέρω.
Ορισμένα διοικητικά και εργατικά δικαστήρια είναι κατά τόπον αρμόδια για συγκεκριμένες περιφέρειες. Αυτά είναι: το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο πρωτευούσης της Βουδαπέστης, το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο της ευρύτερης περιφέρειας της Βουδαπέστης, το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο του Debrecen, το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο του Győr, το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο του Miskolc, το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο του Pécs, το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο του Szeged, το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο του Veszprém.
Αρμόδιο για την εκδίκαση αγωγών που αφορούν την κοινωνική ασφάλιση, τις κοινωνικές παροχές ή τα επιδόματα προστασίας ανηλίκων και τις παροχές ή το επίδομα που παρέχονται από την κρατική υπηρεσία απασχόλησης είναι το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας ή διαμονής του ενάγοντος ή, εάν ο ενάγων είναι νομικό πρόσωπο ή οντότητα χωρίς νομική προσωπικότητα, η έδρα του ενάγοντος ή, ελλείψει αυτού, η έδρα του διοικητικού φορέα.
Προσφυγές που σχετίζονται με διοικητικές συμβάσεις ασκούνται υποχρεωτικά ενώπιον του περιφερειακού δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου συνήφθη η σύμβαση. Το δικαστήριο που είναι αρμόδιο για την εκδίκαση αγωγών σε βάρος του κύριου οφειλέτη βάσει οποιουδήποτε κριτηρίου καθορισμού της αρμοδιότητας είναι αρμόδιο και για την εκδίκαση της αγωγής σε βάρος του παρεπόμενου οφειλέτη.
Εάν η διοικητική δραστηριότητα έλαβε χώρα στο εξωτερικό, η προσφυγή υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του διοικητικού και εργατικού δικαστηρίου πρωτευούσης της Βουδαπέστης.
Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο, τα συμβαλλόμενα μέρη διοικητικής σύμβασης μπορούν, έπειτα από ατομική διαπραγμάτευση, να συμπεριλάβουν ρήτρα παρέκτασης αρμοδιότητας, με την οποία αναθέτουν αρμοδιότητα για την εκδίκαση οποιασδήποτε νομικής διαφοράς που ενδέχεται να ανακύψει μεταξύ τους, σε σχέση με τη διοικητική σύμβαση, σε διοικητικό και εργατικό δικαστήριο που είναι κατά τόπον αρμόδιο για συγκεκριμένη περιφέρεια. Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο και δεν συμφωνηθεί διαφορετικά από τα μέρη, το επιλεγέν δικαστήριο θα είναι αποκλειστικά αρμόδιο για την εκδίκαση όλων των προσφυγών που σχετίζονται με τη διοικητική σύμβαση. Η συμφωνία παρέκτασης της αρμοδιότητας ισχύει και για τους νόμιμους διαδόχους των διαδίκων.
Σε υποθέσεις στις οποίες η νομοθεσία προβλέπει αποκλειστική αρμοδιότητα συγκεκριμένου δικαστηρίου, η αρμοδιότητα δεν δύναται να ανατεθεί σε άλλο δικαστήριο.
Τα μέρη δεν μπορούν να αναθέσουν αρμοδιότητα για την επίλυση των μελλοντικών διαφορών που θα ανακύψουν από τη διοικητική σύμβαση στο διοικητικό και εργατικό δικαστήριο πρωτευούσης της Βουδαπέστης.
Οι αγωγές που αφορούν τις υπηρεσιακές σχέσεις δημοσίου δικαίου ασκούνται υποχρεωτικά ενώπιον του δικαστηρίου στην δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος στον οποίο εκτελέστηκε η εργασία. Εάν ο ενάγων είναι φυσικό πρόσωπο, έχει επίσης δυνατότητα να ασκήσει την αγωγή ενώπιον του δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας του ενάγοντος.
Το διοικητικό και εργατικό δικαστήριο πρωτευούσης της Βουδαπέστης είναι αποκλειστικά αρμόδιο για την εκδίκαση εφέσεων κατά των αποφάσεων των διοικητικών και εργατικών δικαστηρίων και για την εκδίκαση αγωγών που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των περιφερειακών δικαστηρίων.
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται ο αντίστοιχος αρμόδιος επαφής του ΕΔΔ. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο δεν αναλαμβάνουν καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.