Ποιας χώρας το δικαστήριο είναι αρμόδιο;

1 Πρέπει να απευθυνθώ στα τακτικά πολιτικά δικαστήρια ή σε κάποιο ειδικό δικαστήριο (για παράδειγμα εργατοδικείο);

Ο ολλανδικός κώδικας πολιτικής δικονομίας δεν προβλέπει ειδικά δικαστήρια, όπως εμπορικά ή εργατικά δικαστήρια. Το πρωτοδικείο είναι καταρχήν αρμόδιο σε όλες τις πολιτικές διαδικασίες.

2 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια (δηλαδή αυτά τα δικαστήρια είναι αρμόδια για τις εν λόγω υποθέσεις), πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;

Τα πρωτοβάθμια δικαστήρια εξετάζουν όλες τις αστικές υποθέσεις, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος. Το πολιτικό δικαστήριο χειρίζεται υποθέσεις μεταξύ δύο διαδίκων (φυσικών ή νομικών προσώπων). Το πολιτικό δικαστήριο δεν είναι αρμόδιο σε διαφορές που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του διοικητικού δικαστηρίου. Πρόκειται για διαφορές με τη διοίκηση (τις δημόσιες αρχές). Στην ολλανδική έννομη τάξη υπάρχουν τρία είδη δικαστηρίων ιδιωτικού δικαίου: πρωτοδικεία (rechtbanken), εφετεία (gerechtshoven) και το Ανώτατο Δικαστήριο των Κάτω Χωρών (Hoge Raad Nederlanden).

Από την 1η Απριλίου 2013 οι Κάτω Χώρες έχουν κατανεμηθεί σε δέκα δικαστικές περιφέρειες, καθεμιά με το δικό της δικαστήριο: έντεκα δικαστήρια με αρμοδιότητα σε τέσσερις τομείς. Επιπρόσθετα, υπάρχουν τέσσερα εφετεία και ένα Ανώτατο Δικαστήριο των Κάτω Χωρών.

Στα πρωτοδικεία έχουν δημιουργηθεί οργανωτικές μονάδες, οι οποίες ονομάζονται «τμήματα» (sectoren): το περιφερειακό, το διοικητικό, το πολιτικό και το ποινικό. Το δικαστήριο έχει μονομελείς και πολυμελείς συνθέσεις. H μονομελής σύνθεση απαρτίζεται από έναν δικαστή η πολυμελής σύνθεση απαρτίζεται από τρεις δικαστές. Βασική αρχή είναι ότι οι δικαστικές υποθέσεις των περιφερειακών δικαστηρίων (ειρηνοδικείων), οι απλές υποθέσεις και οι επείγουσες υποθέσεις εκδικάζονται από μονομελείς συνθέσεις. Πολλές οικογενειακές υποθέσεις επίσης τελούν υπό τον χειρισμό των μονομελών συνθέσεων. Παράδειγμα μονομελούς σύνθεσης αποτελεί το δικαστήριο ανηλίκων για συγκεκριμένες υποθέσεις που αφορούν παιδιά. Οι νομικά σύνθετες υποθέσεις εκδικάζονται από πολυμελή σύνθεση.

2.1 Υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ κατωτέρων και ανωτέρων τακτικών πολιτικών δικαστηρίων (για παράδειγμα τα πρωτοδικεία ως κατώτερα δικαστήρια και τα περιφερειακά δικαστήρια ως ανώτερα δικαστήρια) και αν ναι, ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου;

Μια δικαστική υπόθεση συνήθως εισάγεται στο πρωτοδικείο. Τα είδη των πρωτοδικείων είναι τέσσερα:

• τα πολιτικά (πολίτης κατά πολίτη)
• τα διοικητικά (πολίτης κατά δημόσιας αρχής)
• τα ποινικά (παραβάσεις και ποινικά αδικήματα)
• τα περιφερειακά (ειρηνοδικεία)

Εφετεία

Όποιος δεν συμφωνεί με δικαστική απόφαση μπορεί ν’ ασκήσει έφεση κατ’ αυτής. Οι ποινικές και αστικές υποθέσεις εισάγονται ενώπιον ενός από τα τέσσερα εφετεία. Στις διοικητικές υποθέσεις, η έφεση, ανάλογα με το αντικείμενο μπορεί να εκδικαστεί από:

• τα εφετεία (gerechtshoven)
• το ανώτατο δικαστήριο σε υποθέσεις κοινωνικής ασφάλισης (Centrale Raad van Beroep)
• το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο σε υποθέσεις εμπορίου και βιομηχανίας (College van Beroep voor het Bedrijfsleven)
• το Συμβούλιο της Επικρατείας (το τμήμα διοικητικής αρμοδιότητας) [Raad van State (afdeling bestuursrechtspraak)]

Ανώτατο Δικαστήριο

Το Ανώτατο Δικαστήριο των Κάτω Χωρών είναι το ύπατο δικαστικό όργανο των Κάτω Χωρών στους τομείς του αστικού, του ποινικού και του φορολογικού δικαίου. Το Ανώτατο Δικαστήριο μπορεί να εξαφανίζει αποφάσεις ιδίως των εφετείων (τούτο είναι γνωστό ως αναίρεση). Το Ανώτατο Δικαστήριο είναι επίσης αρμόδιο να διατηρεί τη νομική ενότητα και να κατευθύνει την ανάπτυξη του ολλανδικού δικαίου.

2.2 Κατά τόπον αρμοδιότητα (είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου το δικαστήριο της πόλης Α ή το δικαστήριο της πόλης Β;)

Στις Κάτω Χώρες, υπάρχουν περιφερειακά πρωτοδικεία (arrondissementsrechtbanken). Έφεση κατά απόφασης πρωτοβάθμιου δικαστηρίου μπορεί να κατατεθεί στο εφετείο. Επιπρόσθετα, η «σχετική αρμοδιότητα» είναι σημαντική για να προσδιοριστεί ποιο από τα δέκα πρωτοδικεία είναι αρμόδιο, για παράδειγμα το Πρωτοδικείο Άμστερνταμ ή το Πρωτοδικείο του Leeuwarden, δηλαδή το δικαστήριο της περιφέρειας στην οποία εκδικάζεται η υπόθεσή σας.

Για διεθνείς υποθέσεις, δηλαδή υποθέσεις διασυνοριακής φύσης, αφότου έχει προσδιοριστεί ότι αρμόδιο είναι το ολλανδικό δικαστήριο, η κατά τόπον αρμοδιότητα καθορίζεται από το ολλανδικό δίκαιο, εκτός αν ο κανόνας σύμφωνα με τον οποίο προσδιορίζεται η διεθνής αρμοδιότητα προσδιορίζει επίσης το κατά τόπον αρμόδιο δικαστήριο, όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 ή 3 του κανονισμού Βρυξέλλες I [κανονισμός (EΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις].

2.2.1 Ο βασικός κανόνας της κατά τόπον αρμοδιότητας

Βασικός κανόνας στη διαδικασία που κινείται με κλήτευση στον πρώτο βαθμό είναι ότι αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εναγόμενου [άρθρο 99 του κώδικα πολιτικής δικονομίας (Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering)]. Εάν δεν υπάρχει γνωστός τόπος κατοικίας στις Κάτω Χώρες, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου της πραγματικής διαμονής του εναγόμενου (στις Κάτω Χώρες).

Το δικαστικό μέγαρο εντός μιας δικαστικής περιφέρειας στην οποία πρόκειται να εκδικαστεί μια υπόθεση περιφερειακού δικαστηρίου προσδιορίζεται βάσει του παραρτήματος του διατάγματος περί δευτερευόντων τόπων συνεδριάσεως (δικαστηρίων) (Besluit nevenvestigings- en nevenzittingsplaatsen) της 10ης Δεκεμβρίου 2001 (  http://www.overheid.nl/).

Οι κανόνες της κατά τόπον αρμοδιότητας των πρωτοδικείων ισχύουν αναλογικά.

Βασικός κανόνας στη διαδικασία που κινείται με αίτηση στον πρώτο βαθμό είναι ότι αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του ενάγοντα (ή ενός από τους ενάγοντες ή ενός ενδιαφερόμενου μέρους που κατονομάζεται στην αίτηση) (άρθρο 262 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Εάν δεν υπάρχει γνωστός τόπος κατοικίας στις Κάτω Χώρες, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου της πραγματικής διαμονής του ενάγοντος (στις Κάτω Χώρες). Αν η αίτηση συνδυάζεται με διαδικασία που κινείται με κλήτευση, επίσης αρμόδιο είναι το δικαστήριο που εξετάζει την τελευταία.

2.2.2 Εξαιρέσεις στον βασικό κανόνα

Οι κανόνες που ορίζονται στα σημεία 2.2.2.1, 2.2.2.2 και 2.2.2.3 παρακάτω αναφέρονται πρωτίστως σε διαδικασίες που κινούνται με κλήτευση.

Σε διαδικασία που κινείται με αίτηση, αν το δικαστήριο του ενάγοντα είναι γενικά αρμόδιο, ισχύουν διαφορετικοί κανόνες για τις αιτήσεις τροποποίησης της διατροφής.

Αίτηση για την τροποποίηση της διατροφής συντρόφου πρέπει να κατατεθεί από τον αιτούντα στο δικαστήριο του τόπου κατοικίας του υπόχρεου της διατροφής. Ο υπόχρεος της διατροφής που επιθυμεί να καταθέσει αίτηση τροποποίησης πρέπει να προσφύγει στο πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας του δικαιούχου της διατροφής.

2.2.2.1 Πότε μπορώ να επιλέξω ανάμεσα στο δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα) και κάποιο άλλο δικαστήριο;

Όσον αφορά τη διαδικασία που κινείται με κλήτευση, το ολλανδικό δικονομικό δίκαιο περιλαμβάνει έναν αριθμό διατάξεων στις οποίες ορίζεται αρμόδιο ένα δικαστήριο παράλληλα με το αρμόδιο δικαστήριο που ορίζεται με τον βασικό κανόνα (το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ή της πραγματικής διαμονής του εναγόμενου). Πρόκειται για προαιρετική αρμοδιότητα. Ο ενάγων μπορεί να επιλέξει μεταξύ των δικαστηρίων που είναι αρμόδια βάσει του βασικού και του προαιρετικού κανόνα. Η εναλλακτική αυτή εκφράζεται παρακάτω με τη χρήση της λέξης «επίσης».

Σε περιπτώσεις που κινούνται με κλήτευση, οι παρακάτω κανόνες είναι συναφείς:

• Εργατικές υποθέσεις / υποθέσεις αντιπροσωπείας

Στις εργατικές υποθέσεις / υποθέσεις αντιπροσωπείας, αρμόδιο είναι επίσης το δικαστήριο του τόπου συνήθους παροχής της εργασίας (άρθρο 100 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

• Καταναλωτικές υποθέσεις

Στις καταναλωτικές υποθέσεις, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ή ελλείψει αυτού, αρμόδιο είναι επίσης το δικαστήριο του τόπου της πραγματικής διαμονής του καταναλωτή (άρθρο 101 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

• Αδικοπραξίες ή οιονεί αδικοπραξίες

Σε υποθέσεις που αφορούν αδικοπραξίες ή οιονεί αδικοπραξίες, αρμόδιο είναι επίσης το δικαστήριο του τόπου επέλευσης του επιζήμιου γεγονότος (άρθρο 102 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

• Ακίνητη περιουσία

Σε υποθέσεις που αφορούν ακίνητη περιουσία, αρμόδιο είναι επίσης το δικαστήριο του τόπου στον οποίο βρίσκεται το ακίνητο ή το μεγαλύτερο μέρος αυτού (άρθρο 103 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Σε υποθέσεις που αφορούν τη μίσθωση κατοικιών ή επιχειρηματικών εγκαταστάσεων, αποκλειστικά αρμόδιο είναι το περιφερειακό δικαστήριο του τόπου στον οποίο βρίσκεται το μισθωμένο ακίνητο ή το μεγαλύτερο μέρος αυτού.

• Κληρονομίες

Σε υποθέσεις κληρονομικής φύσης, αρμόδιο είναι επίσης το δικαστήριο του πιο πρόσφατου τόπου κατοικίας του θανόντος (άρθρο 104 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

• Νομικά πρόσωπα

Σε υποθέσεις που αφορούν νομικά πρόσωπα (για παράδειγμα, υποθέσεις που αφορούν τη λύση των νομικών προσώπων, την ακυρότητα ή εγκυρότητα των αποφάσεων των νομικών προσώπων, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μελών ή των εταίρων), αρμόδιο είναι επίσης το δικαστήριο του τόπου της έδρας ή του τόπου της εγκατάστασης του νομικού προσώπου ή της εταιρίας.

• Πτώχευση, αναστολή πληρωμών και αναδιάρθρωση οφειλών

Σε υποθέσεις που αφορούν την εφαρμογή των νομικών διατάξεων που διέπουν την πτώχευση, την παύση πληρωμών και την αναδιάρθρωση των οφειλών των φυσικών προσώπων, αρμόδιο είναι επίσης το δικαστήριο του έχοντος την εποπτεία δικαστή, ή αν δεν έχει διοριστεί εποπτεύων δικαστής, το δικαστήριο που έχει κηρύξει την παύση των πληρωμών (άρθρο 106 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Ο πτωχευτικός νόμος (Faillissementswet) περιλαμβάνει επίσης ειδικούς κανόνες που αφορούν την αρμοδιότητα και οι οποίοι υπερισχύουν των κανόνων αρμοδιότητας που θεσπίζει ο κώδικας πολιτικής δικονομίας.

• Παρέκταση αρμοδιότητας

Στη μεταξύ τους σύμβαση, τα μέρη ενίοτε καθορίζουν διαφορετικό δικαστήριο από το κατά νόμον αρμόδιο (άρθρο 108 παράγραφος 1 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Από την εν λόγω ελευθερία παρέκτασης της αρμοδιότητας εξαιρούνται (άρθρο 108 παράγραφος 2 του κώδικα πολιτικής δικονομίας) οι καταναλωτικές υποθέσεις, οι μισθωτικές υποθέσεις και οι συμβάσεις εργασίας. Στις εν λόγω περιπτώσεις, το δικαστήριο εξετάζει το κατά πόσον υφίσταται έγκυρη ρήτρα παρέκτασης αρμοδιότητας (άρθρο 110 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

• Κατοικία του ενάγοντα

Εάν, κατά τις ανωτέρω αναφερόμενες διατάξεις που αφορούν την κατά τόπον αρμοδιότητα, δεν μπορεί να καθοριστεί κανένα αρμόδιο δικαστήριο στις Κάτω Χώρες, το άρθρο 109 του κώδικα πολιτικής δικονομίας ορίζει ότι, κατ’ εξαίρεση, αρμόδιο θα είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του ενάγοντα. Τέτοια περίπτωση μπορεί να προκύψει αν ένας εργαζόμενος επιθυμεί να κλητεύσει τον αλλοδαπό εργοδότη ενώπιον του δικαστηρίου στις Κάτω Χώρες, εφόσον η εργασία δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένο τόπο αλλά διεξάγεται σε ολόκληρη τη χώρα. Εάν ούτε μ’ αυτόν τον τρόπο είναι δυνατό να βρεθεί το αρμόδιο δικαστήριο, η υπόθεση εισάγεται ενώπιον του Πρωτοδικείου της Χάγης.

Όσον αφορά το διαζύγιο επισημαίνονται επίσης τα εξής:

Η κατά τόπον αρμοδιότητα του δικαστηρίου του διαζυγίου ρυθμίζεται στο άρθρο 262 του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Ο βασικός κανόνας είναι: αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του ενάγοντα (ή ενός από τους ενάγοντες ή ενός ενδιαφερόμενου μέρους που κατονομάζεται στην αίτηση) και εάν το εν λόγω πρόσωπο δεν έχει γνωστό τόπο κατοικίας στις Κάτω Χώρες, το δικαστήριο του τόπου της πραγματικής διαμονής του εν λόγω προσώπου (στις Κάτω Χώρες).

2.2.2.2 Σε ποιες περιπτώσεις υποχρεούμαι να επιλέξω δικαστήριο άλλο από αυτό της κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα);

Το ολλανδικό δικονομικό δίκαιο περιλαμβάνει ορισμένους ειδικούς κανόνες για την κατά τόπον αρμοδιότητα που δεν εμπίπτουν στον βασικό κανόνα. Ο ειδικός κανόνας πρέπει να εφαρμόζεται. Στις ειδικές περιπτώσεις που περιγράφονται παρακάτω, πρέπει να επιλεγεί άλλο δικαστήριο από αυτό του τόπου κατοικίας του εναγόμενου.

• Ανήλικοι

Σε υποθέσεις που αφορούν ανηλίκους, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ή ελλείψει τόπου κατοικίας στις Κάτω Χώρες το δικαστήριο του τόπου πραγματικής διαμονής του ανηλίκου (άρθρο 265 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Δεν πρόκειται για προαιρετική αρμοδιότητα, αλλά για ειδικό κανόνα που αντικαθιστά τον βασικό κανόνα. Αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ή ελλείψει τόπου κατοικίας στις Κάτω Χώρες, του τόπου πραγματικής διαμονής του ανηλίκου και όχι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ή διαμονής του ενάγοντα (βασικός κανόνας στη διαδικασία που κινείται με αίτηση). Εάν δεν μπορεί να προσδιοριστεί συγκεκριμένο δικαστήριο σύμφωνα με τον εν λόγω κανόνα, αρμόδιο είναι το Πρωτοδικείο της Χάγης.

• Οικογενειακή κατάσταση

Σε υποθέσεις που αφορούν τη συμπλήρωση, καταχώριση, ακύρωση ή τροποποίηση των ληξιαρχικών μητρώων ή των πιστοποιητικών που πρόκειται να καταχωριστούν ή έχουν ήδη καταχωριστεί σ’ αυτά, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου στον οποίο καταχωρίστηκε ή πρόκειται να καταχωριστεί το πιστοποιητικό (άρθρο 263 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Στις εν λόγω υποθέσεις που αφορούν πιστοποιητικά που πρόκειται να καταχωριστούν ή έχουν ήδη καταχωριστεί στα ληξιαρχεία του δήμου της Χάγης, σύμφωνα με το Βιβλίο 1 του αστικού κώδικα (Burgerlijk Wetboek), αρμόδιο είναι το Πρωτοδικείο της Χάγης.

• Μίσθωση οικοδομημένου ακινήτου

Σε υποθέσεις που αφορούν τη μίσθωση οικοδομημένου ακινήτου ή μέρους αυτού, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου στον οποίο βρίσκεται το μισθωμένο ακίνητο (άρθρο 264 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

• Στερητική δικαστική συμπαράσταση ενηλίκου, διαχείριση περιουσίας, επικουρική δικαστική συμπαράσταση

Σε υποθέσεις στερητικής συμπαράστασης ενηλίκου, διαχείρισης περιουσίας και επικουρικής δικαστικής συμπαράστασης, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ή ελλείψει τόπου κατοικίας στις Κάτω Χώρες, του τόπου της πραγματικής διαμονής του προσώπου το οποίο βρίσκεται υπό δικαστική συμπαράσταση ή του οποίου η περιουσία αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης (άρθρο 266 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

• Απόντα ή αφανή πρόσωπα επιβεβαίωση θανάτου (άρθρο 267 του κώδικα πολιτικής δικονομίας)

Σε κληρονομικές υποθέσεις, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του πιο πρόσφατου τόπου κατοικίας του θανόντος (άρθρο 268 παράγραφος 1 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Σε υποθέσεις που αφορούν απόντα ή αφανή πρόσωπα, αρμόδιο είναι το δικαστήριο του τόπου που εγκατέλειψε το απόν ή αφανές πρόσωπο. Για την επιβεβαίωση θανάτου, αρμόδιο είναι το Πρωτοδικείο της Χάγης (άρθρο 269 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Συνεπώς, το άρθρο 269 του κώδικα πολιτικής δικονομίας λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας.

2.2.2.3 Μπορούν οι διάδικοι να αναθέσουν αρμοδιότητα σε δικαστήριο που άλλως δεν θα είχε αρμοδιότητα;

Βάσει του άρθρου 108 του κώδικα πολιτικής δικονομίας, οι διάδικοι μπορούν να συμφωνήσουν γραπτή παρέκταση αρμοδιότητας. Η παρέκταση της αρμοδιότητας επιτρέπεται μόνο για έννομες σχέσεις που μπορούν να καθοριστούν ελεύθερα από τα μέρη. Ως εκ τούτου, σε υποθέσεις που αφορούν τη δημόσια τάξη, δεν επιτρέπεται η παρέκταση αρμοδιότητας. Ενδεικτικές υποθέσεις είναι ορισμένες υποθέσεις του οικογενειακού δικαίου, πτώχευσης και παύσης πληρωμών. Στις υποθέσεις των περιφερειακών δικαστηρίων η παρέκταση αρμοδιότητας είναι περιορισμένη. Για παράδειγμα, η παρέκταση αρμοδιότητας δεν είναι δυνατή σε υποθέσεις με αξία αντικειμένου έως 25 000 EUR (ανεξάρτητα από τη φύση της αξίωσης).

Καταρχήν, το δικαστήριο που είναι αρμόδιο βάσει της παρέκτασης αρμοδιότητας έχει αποκλειστική αρμοδιότητα. Οι διάδικοι μπορούν ρητά να συμφωνήσουν ότι θα αποκλείσουν την αποκλειστική αρμοδιότητα.

Σε υποθέσεις διαζυγίου (διαζύγιο, δικαστικός χωρισμός, λύση της δηλωμένης συμβίωσης, λύση του γάμου κατόπιν δικαστικού χωρισμού) εφαρμόζεται ο ειδικός κανόνας του άρθρου 270 παράγραφος 2 του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, κατά τόπο αναρμόδιο δικαστήριο γενικά παραπέμπει την υπόθεση στο κατά τόπο αρμόδιο δικαστήριο. Σύμφωνα με το άρθρο 270 παράγραφος 2 του κώδικα πολιτικής δικονομίας, αυτό συμβαίνει σε υποθέσεις διαζυγίου μόνον εφόσον ο εναγόμενος (ο σύζυγος κατά του οποίου κινείται η διαδικασία) προβάλει ένσταση αναρμοδιότητας του δικαστηρίου. Η σιωπηρή παρέκταση αρμοδιότητας είναι εφικτή σε περίπτωση συμφωνίας όλων των ενδιαφερόμενων διαδίκων που έχουν κλητευτεί και δεν προβάλουν ένσταση αναρμοδιότητας ή αν ο άλλος σύζυγος δεν εμφανιστεί.

3 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα ειδικά δικαστήρια, πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;

Το ολλανδικό δικονομικό δίκαιο δεν προβλέπει ειδικά δικαστήρια.