Ποιας χώρας το δικαστήριο είναι αρμόδιο;

1 Πρέπει να απευθυνθώ στα τακτικά πολιτικά δικαστήρια ή σε κάποιο ειδικό δικαστήριο (για παράδειγμα εργατοδικείο);

Σύμφωνα με το πορτογαλικό εθνικό δίκαιο, ο γενικός κανόνας είναι ότι τα περιφερειακά πρωτοδικεία (tribunais de comarca) είναι αρμόδια για την προετοιμασία και την εκδίκαση υποθέσεων που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα άλλων δικαστηρίων. Τα περιφερειακά πρωτοδικεία έχουν γενική και ειδική αρμοδιότητα (άρθρο 80 του νόμου αριθ. 62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Η αρμοδιότητα απονέμεται στα τακτικά δικαστήρια (tribunais judiciais) ανάλογα με το αντικείμενο και την αξία της διαφοράς, τη λειτουργική αρμοδιότητα και την κατά τόπον αρμοδιότητα (άρθρα 37, 40, 41, 42 και 43 του νόμου αριθ. 62/2013 της 26 Αυγούστου 2013).

Το θέμα αυτό ρυθμίζεται με τις ακόλουθες πράξεις:

• Νόμος αριθ. 62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013 (νόμος για την οργάνωση του δικαστικού συστήματος)
• Νομοθετικό διάταγμα αριθ. 49/2014 της 27ης Μαρτίου 2014 (καθεστώς οργάνωσης και λειτουργίας των τακτικών δικαστηρίων

2 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια (δηλαδή αυτά τα δικαστήρια είναι αρμόδια για τις εν λόγω υποθέσεις), πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;

Όπως προαναφέρθηκε, τα περιφερειακά πρωτοδικεία έχουν επικουρική αρμοδιότητα, δηλαδή είναι αρμόδια για την προετοιμασία και την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν υποθέσεις τα οποία δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα άλλων δικαστηρίων. Τα περιφερειακά πρωτοδικεία διαιρούνται σε τμήματα, που μπορεί να έχουν ειδική ή γενική αρμοδιότητα ή να είναι τμήματα εγγύτητας (juízos de proximidade) (άρθρο 81 του νόμου αριθ.º62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Για να μάθετε αν πρέπει να υποβάλετε αίτηση στο τοπικό πολιτικό τμήμα γενικής αρμοδιότητας ή σε ειδικό κεντρικό τμήμα, ανατρέξτε στην απάντηση στην ερώτηση 3.

Για παράδειγμα, ένα πρόσωπο πρέπει να προσφύγει στο κεντρικό πολιτικό τμήμα στην περίπτωση τακτικών αναγνωριστικών αγωγών αντικειμένου αξίας άνω των 50,000,00 ευρώ (άρθρο 117 του νόμου αριθ.º62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

2.1 Υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ κατωτέρων και ανωτέρων τακτικών πολιτικών δικαστηρίων (για παράδειγμα τα πρωτοδικεία ως κατώτερα δικαστήρια και τα περιφερειακά δικαστήρια ως ανώτερα δικαστήρια) και αν ναι, ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου;

Ναι. Τα τακτικά δικαστήρια κατατάσσονται κατά σειρά λειτουργικής αρμοδιότητας για τους σκοπούς άσκησης ένδικου μέσου κατά των αποφάσεών τους. Κατά κανόνα, το Ανώτατο Δικαστήριο εκδικάζει ένδικα μέσα η αξία του αντικειμένου των οποίων υπερβαίνει το όριο της καθ’ ύλην αρμοδιότητας των εφετείων και τα εφετεία εκδικάζουν διαφορές των οποίων η αξία υπερβαίνει το όριο της καθ’ ύλην αρμοδιότητας των πρωτοβάθμιων τακτικών δικαστηρίων (άρθρο 42 του νόμου αριθ.º62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Οι αρμοδιότητες προβλέπονται στο άρθρο 44 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Προκειμένου να καθοριστεί το αρμόδιο δικαστήριο, πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες σχετικά με την αρμοδιότητα με βάση το αντικείμενο και την αξία της διαφοράς, τη λειτουργική αρμοδιότητα και την κατά τόπον αρμοδιότητα, που προβλέπονται στον νόμο αριθ. 62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

2.2 Κατά τόπον αρμοδιότητα (είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου το δικαστήριο της πόλης Α ή το δικαστήριο της πόλης Β;)

Το ζήτημα της κατά τόπον αρμοδιότητας ρυθμίζεται στο άρθρο 43 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Για να εξακριβώσετε αν είναι αρμόδιο το δικαστήριο της πόλης Α ή Β, ανατρέξτε τα παραρτήματα I, II και III του νόμου αριθ. 62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

2.2.1 Ο βασικός κανόνας της κατά τόπον αρμοδιότητας

Φυσικά πρόσωπα

Ο γενικός κανόνας προβλέπεται στο άρθρο 80 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Νομικά πρόσωπα και εταιρείες

Ο γενικός κανόνας προβλέπεται στο άρθρο 81 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Περισσότεροι εναγόμενοι και σώρευση αγωγών

Εφαρμόζεται ο κανόνας που προβλέπεται στο άρθρο 82 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Διαφορές στις οποίες ένας από τους διαδίκους είναι δικαστής, σύζυγος δικαστή ή ορισμένοι συγγενείς

Εφαρμόζεται ο κανόνας που προβλέπεται στο άρθρο 84 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Εκδίκαση εφέσεων

Ο κανόνας σχετικά με την αρμοδιότητα για την εκδίκαση εφέσεων προβλέπεται στο άρθρο 83 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

2.2.2 Εξαιρέσεις στον βασικό κανόνα

2.2.2.1 Πότε μπορώ να επιλέξω ανάμεσα στο δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα) και κάποιο άλλο δικαστήριο;

2.2.2.2 Σε ποιες περιπτώσεις υποχρεούμαι να επιλέξω δικαστήριο άλλο από αυτό της κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα);

Η απάντηση είναι κοινή για τις τρεις αυτές ερωτήσεις και έχει ως εξής:

Οι εξαιρέσεις από τους γενικούς κανόνες που αναφέρονται ανωτέρω προβλέπονται στα άρθρα 70 έως 79 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Οι ειδικές διατάξεις σχετικά με τις εξαιρέσεις προβλέπονται στα άρθρα 85 έως 90 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Εργατικό δίκαιο

Ο γενικός κανόνας προβλέπεται στο άρθρο 13 του Κώδικα Εργατικής Διαδικασίας.

Αφερεγγυότητα

Εφαρμόζεται ο κανόνας που προβλέπεται στο άρθρο 7 του κώδικα αφερεγγυότητας και αναδιοργάνωσης επιχειρήσεων.

Απογραφή

Για την αρμοδιότητα στη διαδικασία απογραφής, βλ. το πληροφοριακό δελτίο για τη διαδοχή.

Διατροφή ενηλίκων και ανηλίκων και ρύθμιση γονικής μέριμνας

Για την αρμοδιότητα σε αναγνωριστικές αγωγές με αντικείμενο πληρωμές διατροφής σε ενήλικες και ανηλίκους, την εκτέλεση αυτών και σε αγωγές με αντικείμενο τη ρύθμιση της γονικής μέριμνας, βλ., το δελτίο για τη διαδοχή.

2.2.2.3 Μπορούν οι διάδικοι να αναθέσουν αρμοδιότητα σε δικαστήριο που άλλως δεν θα είχε αρμοδιότητα;

Ναι. Η παρέκταση αρμοδιότητας προβλέπεται στο άρθρο 95 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

3 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα ειδικά δικαστήρια, πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;

Η καθ’ ύλη αρμοδιότητα καθενός απ’ αυτά έχει ως εξής:

Κεντρικά πολιτικά τμήματα (Juízos centrais cíveis)

Η αρμοδιότητα των κεντρικών πολιτικών τμημάτων προβλέπεται στο άρθρο 117 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Κεντρικά τμήματα οικογενειακών υποθέσεων και ανηλίκων

Η αρμοδιότητα των κεντρικών τμημάτων οικογενειακών υποθέσεων και ανηλίκων προβλέπεται στα άρθρα 122 έως 124 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Κεντρικά εργατικά τμήματα

Η αρμοδιότητα των κεντρικών εργατικών τμημάτων προβλέπεται στο άρθρο 126 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Κεντρικά εμπορικά τμήματα

Η αρμοδιότητα των κεντρικών εμπορικών τμημάτων προβλέπεται στο άρθρο 128 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Κεντρικά τμήματα εκτέλεσης

Η αρμοδιότητα των κεντρικών τμημάτων εκτέλεσης προβλέπεται στο άρθρο 129 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΜΕ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Δικαστήριο διανοητικής ιδιοκτησίας

Η αρμοδιότητα του δικαστηρίου διανοητικής ιδιοκτησίας προβλέπεται στο άρθρο 111 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Δικαστήριο ανταγωνισμού, ρύθμισης και εποπτείας

Η αρμοδιότητα του δικαστηρίου ανταγωνισμού, ρύθμισης και εποπτείας προβλέπεται στο άρθρο 112 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Δικαστήριο ναυτικών διαφορών

Η αρμοδιότητα του δικαστηρίου ναυτικών διαφορών προβλέπεται στο άρθρο 113 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

ΑΝΩΤΕΡΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

Εφετεία (Tribunais da Relação)

Ο ορισμός, η οργάνωση και η λειτουργία των εφετείων προβλέπονται στο άρθρο 67 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Ανώτατο Δικαστήριο

Η οργάνωση του Ανώτατου Δικαστηρίου προβλέπεται στο άρθρο 47 του νόμου αριθ.  62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013.

Εφαρμοστέα νομοθεσία:

Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

Νόμος αριθ. 62/2013 της 26ης Αυγούστου 2013 (νόμος για την οργάνωση του δικαστικού συστήματος)

Νομοθετικό διάταγμα αριθ. 49/2014 της 27ης Μαρτίου 2014 (καθεστώς οργάνωσης και λειτουργίας των τακτικών δικαστηρίων

Κώδικας Εργατικής Διαδικασίας

Κώδικας αφερεγγυότητας και αναδιοργάνωσης επιχειρήσεων

Προειδοποίηση

Το γραφείο επικοινωνίας, τα δικαστήρια ή άλλες οντότητες και αρχές δεν δεσμεύονται από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν δελτίο. Δεν υποκαθιστούν το ισχύον κείμενο του νόμου και των μεταγενέστερων τροποποιήσεων αυτού.