Texte intégral

Kopja Informali ta' SentenzaPagna 1 minn 9Qrati tal-Gustizzja
MALTA
QORTI TAL-MAGISTRATI (MALTA)
MAGISTRAT DR.DENNIS MONTEBELLO
Seduta tat-12 ta' Gunju, 2003
Avvi$Z Numru. 47/1999/1
Avviz Nru 47/99DM
Commonwealth Educational Society
Vs
Victor DebonoI l-Qorti
Ratl-avviztal-atturighall-kundannatal-konvenutsabiexjhallas is-somma ta’ tlett mija u hamsa u tletinLira Maltija(Lm335.00c) import tal-prezz ta’ diversi kotba lil-konvenutmibjughaukkonsenjati mill-istesssocjetaattriciskondliskrittura tal-18ta’Gunju,1997(Dok“A”)kifukolllimghaxijiet legalisal-hlaseffettivudanaprevjadikjarazzjoni illi l-konvenut ddekada mill-beneficju tal-modKopja Informali ta' SentenzaPagna 2 minn 9Qrati tal-Gustizzjautat-terminukiflil-konvenutkoncessmill-istesssocjetaattricifl-istessSkrittura,udanasenjatamentsewminhabbal-ksurtal-obbligikuntrattwalitieghufir-rigwardtal-konsenjatal-kotbalikellhomjigumill-konvenutaccettatiperoeffettivamentgewmill-konvenutrifjutatimetar-rappresentanttas-socjeta’attriciwasalbiexjikkonsenjahhomlhu fit-terminu previst fl-iskrittura, kif ukollminhabbal-inadempjenzadapartital-konvenutrigwardantil-kondizzjonital-hlastal-prezztal-kotbakifindikatfl-istessskritturapermezzta’pagamentiratealimensilili, aiterminital-iskrittura, kellhomjibdewjigu millkonvenut effettwatilis-socjetaattricib’effettmit-18ta’Awissu1997,bir-ratata’Lm9.00ckullwiehed,izdalibaqghu ma sarux.
Bl-ispejjezkomprizi dawktal-ittralegalital-1ta’Lulju,1998,kifukolltac-Cedolata’Deposituprezentatakontestwalmentkontral-konvenut,ligie nguntsabiexjidher ghas-subizzjoni.
Ratin-notatal-eccezzjonijiettal-konvenutVictorDebonofejn eccepixxa:

1.Preliminarjamentil-preskrizzjonitat-talbaattrici atenurta’l-artikolu 2148tal-Kasp 16 tal-Ligijietta’Malta
2.Illiminghajrpregudizzjughall-ewweleccezzjoni,il-gudizzju mhuwiexintegrustanteli martilkonvenut ma gietx imharrka
3.Illiinoltreu minghajrpregudizzjughall-ewwelzewg eccezzjonijiet,is-socjeta attrici ghandha qabelxejniggibprovatar-rapprezentanzaguridikaul-interessguridiku li ghandha in konnessjoni mal-kawza odjerna;
4.Illiminghajrpregudizzjughas-suespost,ittalba attrici ghandhatigirespinta bl-ispejjez stanteli m’hidovuta l-ebda somma lis-socjeta attrici kif ser jigi ppruvatwaqt it-trattazzjoni tal-kawza;
5.Salv eccezzjonijiet ulterjuri.
Ratid-dikjarazzjonital-konvenutVictorDebonofejnirrileva illi:-
Kopja Informali ta' SentenzaPagna 3 minn 9Qrati tal-Gustizzja1HuwakiengieavvicinatminncertuGodwinAquilina li offrielu li jibieghu xi kotba2Huwa ma kienx interessat u ghalhekk irrifjuta lijixtrihom3MandankolluGodwinAquilinainsistalihuwajiffirma xi karta minghajr ma spjegalu xejn, ghajr li jekk majridx jaccetta l-kotba huwa jista’ jibghat din il-kart lura;4Huwafil-fattirritorna dinil-kartlurafit-terminuli qallu Godwin Qauilina, u b’hekk rega’ ikkonfermalu li maxtaqx jixtri l-kotba in kwistjoni;5Ghallkuntrarjuta’dakliddikjaratis-socjetaattrici,huwaqatt marcievakotba,la minghandGodwinAquilina u lanqas minghand l-istess socjeta attrici;6Huwainformadiversidrabikemmlis-socjetaattricikifukolllilGodwinAquilina,sewqabel maffirmakartikifukoll wara,liqatt makienetl-intenzjonitieghulijixtrixikotba,ulikwalsiasiordniliseta’ghamelsaretsforzatament minhabba l-insistenza ta’ Godwin Aquilina;7Inoltrekwalsiasiordniliseta’ghamelilkonvenut giet debitament ikkancellat;8Ghaldaqstanthuwam’ghandujaghtixejnlissocjeta attrici.
Semghet ix-xhieda bil-gurament.
Semghet it-trattazzjoni tad-difensuri tal-partijiet;
Rat id-dokumenti esebiti;
Rat in-noti ta’ osservazzjonijiet tal-kontendenti
Rat l-atti kollha tal-processi; uI kkunsidrat:-
Bl-ewweleccezzjonitieghu,il-konvenuteccepixxalittalba attrici hija preskritta bl-iskadenzatat-18(tmintax)ilxahar atenurtal-Artikolu2148tal-Kap16tal-Ligijietta’Malta.
Kif dejjem gieritenutil-preskrizzjonitibdatiddekorri minnmeta l-kreditur setgha jezercita’ l-azzjoni.Fil-kaz odjern ilKopja Informali ta' SentenzaPagna 4 minn 9Qrati tal-Gustizzjakumpanijaattriciqedghatitlobb’dawnil-procedurigudizzjarjilitigi kannonizzatakreditricifis-sommata’tlettmija uhamsa utletinlira Maltin(Lm335) prezzta’ kotbamibjughin lill-konvenut fit-18 ta’ Gunju tal-1997.
Fl-istess ftehim l-konvenut kien gie moghti l-beneficcju tat-terminughalhlaspermezzta’ratimensiliegwaliukonsekuttivita’Lm10(ghaxaril-liraMaltin)il-wahdab’effett mit-18t’Awissutal-1997ubil-kundizzjonilif’nuqqas ta’ xi osservanza ta’ xi kundizzjoni, kompriza dikta’l-obbligutal-hlastar-ratifil-pront,il-kumpanija kellha ddritt li titlob l-ammont kollu li jkun dovut.
Ghalhekkkienbissfit-18t’Awissutal-1997,metamathallsitx l-ewwel rata dovuta mill-konvenut, illi l-kumpanija attrici kienet kisbet id-dritt li tesigi l-prezz kollu dovut millkonvenut u setghet ghalhekk tezercita l-azzjoni odjerna.
Ghalhekkdinl-azzjoniillumezercitatamill-kumpanijaattrici,setghettigiezercitatabiss warat-18t’Awissutal- 1997 u mhux qabel.
Ghalhekk minghajr ma hemm bzonn li ssir indagni dwar lapplikabbilita’ o menotal-preskrizzjoni specifika sollevatamill-konvenut,jirrizultaillil-preskrizzjonieccepitata’(18)tmintaxil-xaharkienetghadamaddekorritxmalprezentata tal-avviz, intavolat fit-18 ta’ Jannartal-1999, ul-istess avviz ghalhekk jirrizulta li gie ntavolat entro sew it-
(18) tmintax il-xahar.
Ghaldaqstantil-Qortitirrespingi l-ewwel(1)eccezzjonidwar il-preskrizzjoni.
Dwarit-(2)tienieccezzjoni,fejnil-konvenutqieghedjallegalil-gudizzjumhuxintegru,ghandhujigisollevatmill-ewwelilli minn imkien ma jirrizultali l-atturi qeghdinjagixxukontral-komunjonital-akkwistilitista’tkuntezistibejn il-konvenut u marthu, anzi huwa l-konvenut wahdu ligie citatu dan a bazi tal-kuntratt ta’ bejgh li gie miftiehemma’ l-konvenut esklussivament.
Kopja Informali ta' SentenzaPagna 5 minn 9Qrati tal-GustizzjaGhalhekkl-atturimhumiexqedjippretendu illid-dejnlitieghuqeghdinjesigul-hlasghandhujkundejntalkomunjoni tal-akkwisti,anzisewwaeskludewlill-martilkonvenut minn dawn il-proceduri.I nfattil-bejghtal-kotbainkwistjonimiftiehembissmallkonvenut wahdu jimplika li l-komunjoni tal-akkwisti setghetma kienetx marbuta bil-ftehim.I nfattil-Prim’Awlatal-Qorti Civilifis-sentenzataghhatas- 16t’Ottubrutal-1998,fil-kawzafl-ismijiet “GodfreyAquilina nominevsJoseph u Mary konjugi Falzon” kienetirritenit hekk:
“Naraw ghalhekk jekk kinitx mehtiega l-firma tal-konvenutJoseph Falzonfuqil-ftehimghax-xirital-kotba,jewkinitxbizzejjedil-firmata’ martul-konvenutal-ohrabiextorbotlill-komunjoni ta’ l-akkwisti.
L-Art1322tal-KodiciCivilijghidlil-amministrazzjoniordinarja ta’ l-akkwisti tmiss lil kull wiehed jew wahda millmizzewgin, waqtlil-amministrazzjonistraordinarjatmissliz-zewg mizzewginflimkien. Ghalhekkirridunarawjekkix-xiri tal-kotba kienx att ta’ amministrazzjoni ordinarja jewstraordinarja.
Fostl-attilijitqiesuta’amministrazzjoni straordinarja,l- Art. 1322 (3), para (g) isemmi:

(g)l-akkwistta’proprjeta mobblijewta’xijeddta’uzajewtgawdijata’ xi proprjeta mobblijewimmobblililprezz tieghumajithallasxmal-konsenjajewqabel,izdadan majapplikaxghalxidejn maghmulghall-htigiettalfamilja skond il-paragrafu (5) ta’ l-Artikolu 1327, jew ghallkiri ta’mobblijewimmobblimetal-prezztieghujkunmoderat metatqabblu mal-kondizzjonital-familjaul-kirjatkun ghal zmien qasir.
Fil-kaztallumil-prezztal-kotbakellujithallasbin-nifs;ghalhekk,biexid-dejnjorbotlill-komunjonirridunarawjekkghaldanid-dejnighoddxdaklijghidil-paragrafu(c)tal-Art. 1327:Kopja Informali ta' SentenzaPagna 6 minn 9Qrati tal-Gustizzja
1327.Blahsaraghad-disposizzjoniietta’l- Artikolu1329,il-benilijkunupartimill-komunjonitalakkwisti jbatu biss id-djun li gejjin:

(a)…………….. omissis………

(b)…………….omissis………

(c)L-ispejjezul-obbligi,ukolljekkisiruseparatament,ghall-htigijiet tal-familja maghduda dawk ghall-edukazzjoniu trobbija ta’ l-ulied;
……………………………………………………………………………………………………
Ghalhekk, billi ma ngiebet ebda xiehda biex turi li l-kotbakienub’ximodmehtiegaghall-edukazzjonita’l-ulied,lewwel parti ta’ l-eccezzjoni serja tintlaqa’ fis-sens li d-dejnghall-prezz tal-kotba ma hux dejn tal-komunjoni.I l-konvenut ghalhekk huwa dejjem marbut ghall-kuntratt liffirma izda dan bil-beni parafernali tieghu.
Ghaldaqstantil-Qortiqedghatichaddinit-tieni(2)eccezzjoni sollevata mill-konvenut.
Fir-rigwardtat-tielet(3)eccezzjonigietesebitaid-debitaprokurafavurGodfreyAquilinafejngieawtorizzatjiehupassi gudizzjarji f’isem il-kumpanija attrici u ghalhekk din leccezzjoni ma timmeritax ezami ulterjuri.
Fil-mertu l-konvenut jaccetta li ma ghamel ebda pagamentmifthem anzi isosstni li ma hu dovut xejn lill-atturi..
Kifjirrizultamid-dikjarazzjonitieghudanghamlumhuxghaliexqedjikkontestal-validita’tal-kuntrattminnhuffirmatfit-18ta’ Gunjutal-1997izdaghaliexisosstnililistess kuntrattgievalidamentikkancellatbl-ispedizzjonital-‘cancellationform’entrot-terminuta’hmistax(15)ilKopja Informali ta' SentenzaPagna 7 minn 9Qrati tal-Gustizzjajum stipulat fl-istess kuntratt u kif kien jiddisponi fl-1997 l- Artikolu 8 tal-Kap 317 tal-Ligijiet ta’ Malta.
Danl-Artikolu8fizmiental-ftehiminkwistjonikienjipprovdi illi:
8(1)Kuntrattmaghmulfuql-ghatbatal-bieb majkunxjorbotukonklusivjekkdanikunkancellatskondkifhawniktar ‘il-quddiem ipprovdut.

(2)Kancellament ta’ kuntratt maghmul fuq l-ghatbatal-bieb isir bil-kunsinna, sew bl-idejn jew permezz ta’ ittraregistratafl-indirizzpermanentital-bejjieghbiebb’bieb jewta’minnjipjegah,ta’dikjarazzjonita’kancellamentiffirmata mill-konsumatur.

(3)Id-dikjarazzjonita’kancellamentghandhatkunskond il-formola kifmurija fl-Iskeda li tinstab ma dan l-Att. Il-formolata’kancellamentghandhatinhemez mal-kopjata’ l-iskrittura privata li tinzamm mill-konsumatur, u jekk ilkonsumatur jaghzellijikkancellakuntrttmaghmulfuqghatbatal-biebhuwaghandujiffirmadikil-formolaujikkunsinnaha lill-bejjiegh bieb b’bieb jew lil min jimpjegahfizmien hmistax-il-gurnata mid-datata’l-iskrittura privatajewfizmiendakilperjoduitwallijista’jigistipulatfliskrittura privata.
Mill-provi prodotti mill-istess konvenut perojirrizulta lilprovvedimenti ta’danl-artikolu makienuxgewosservatiminnhuughalhekkmajistghaxjippretendi lighandhujibbenefika minn dan il-privilegg lilhu akkordat fejn setghaunilateralmentjikkancellakuntrattvaliduta’bejghmiftiehem ma terza persuna.I nfatti,irrespettivament mill-kwistjonijekkil-bustaspeditamill-konvenut waslitxghandil-bejghsat-3ta’Lulju1997,ossiafi(15)hmistaxil-jum,il-konvenutlaiffirmaddikjarazzjoni ta’kancellamentulanqasmaghamelilkunsinna personalment jew bil-posta registrata.I l-konvenut qatt ma jistgha jkun gustifikat li juza proceduraohra oltre dik specjali u preciza dettata mill-ligi applikabbliKopja Informali ta' SentenzaPagna 8 minn 9Qrati tal-Gustizzjafiz-zmien tal-kuntratt.Inoltre bin-nuqqas ta’ registrazzjonil-konvenutipprekludaruhuminnkullprovata’ottempranza mat-terminu applikabbli ghal kunsinna.
Lanqas ma tirrizulta sufficjentement l-allegazzjoni biss talkonvenut limafehemxsewit-terminital-kuntratt,jewlikien iffirma l-istess kuntratt taht pressjoni.I l-privileggspecjalita’kancellamentunilateralifit-terminuta’(15)hmistaxil-jumhuwaappuntuintizbiexjakkordazmienlix-xerrejsabiexjifhemsewujekkhemmbzonnjiehu parir dwar il-ftehim tal-bejgh li jkun iffirma u dwar ilkundizzjonijiet kollharelattivi; kifukollb’danl-istessprivilegg ix-xerrej ikun inghata wkoll il-fakolta’ li jikkunsidrabil-kalmajekkjkunxiridjonora l-istessftehimlijkuniffirma.
L-irresponsabbilta’ tal-konvenut u marthu li ma ndenjawx lialmenujaqrawil-kuntrattmatistaxisservita’gustifikazzjonibiex humajkunujistghujevitawl-effettita’ftehim validu li lahqu ma terzi persuni.
Fl-ahharnett,fin-notatal-osservazzjonijiettieghu,ilkonvenut jippretendilin-nuqqas ta’konsenjata’kotbatimplikaratifikatal-kancellamentpretizutipprekludilillattur millijesigil-prezz,izdal-provijistabbilixxuanzililkunsinna tal-kotbakieneteffettivamentsaretskondilftehim izda dawnil-kotba kienu gewrifjutati ulanqas magietikkontestatad-deposizzjoniguramentatata’ GodfreyAquilinalidawnil-kotbageweffettivamentukontestwalment mal-avviz depositati favur il-konvenut tahtl-awtorita tal-Qorti.
Ghaldaqstantissibillil-ebdawahdamill-eccezzjonijietsollevatimill-konvenutmatimmeritalitigimilqughaukonsegwentement qeghda tirrespingi dawn l-eccezzjonijietutilqa’t-talbaattriciutikkundannalill-konvenutsabiexghar-ragunijietindikatifl-avvizhuwahallaslis-socjetaattricis-somma mitlubata’Lm335(tlett mijauhamsautletin lira Maltin) filwaqt illi tiddikjara illi dan l-ammont kolluhuwadovutperessillil-konvenutiddekada mill-beneficjuKopja Informali ta' SentenzaPagna 9 minn 9Qrati tal-Gustizzjatat-terminu ghal-hlas lilhu koncess bil-kuntratt minhabba linaqas li jhallas ir-rati mensili pattwiti kif obbligat.I l-konvenuthuwakkundannatukollsabiexihallaslimghaxijiet legali b’effett mit-12ta’ Jannar tal-1999;
Bl-ispejjez kontra l-konvenut.