Family law – custody of children
Germany has a single profession of ‘lawyer’ [Rechtsanwalt] and does not distinguish between lawyers, solicitors, barristers and advocates.
In Germany, lawyers’ fees are charged either in accordance with the Lawyers’ Remuneration Act [Rechtsanwaltsvergütungsgesetz] (RVG) or on the basis of fee agreements. In principle, fee agreements are always possible as an alternative to the statutory charges. However, the provisions of § 49b of the Federal Lawyers Code [Bundesrechtsanwaltsordnung] (BRAO) and §§ 3a to 4b of the Lawyers’ Remuneration Act must be respected. In particular, if the lawyer represents the client in court, the agreed fees cannot be less than those laid down by law. Remuneration higher than that prescribed by law may be agreed at any time.
The remuneration schedule attached to the RVG (Annex 1 to the RVG) prescribes either fixed fees or fee ranges applicable to individual activities. The fee level is normally determined by reference to the value of the claim. The ranges of fees based on claim value stipulate the maximum and minimum fee rates payable. The current fee levels based on claim value are set out in the fees table (Annex 2 to the RVG). In each case, the appropriate fee from the prescribed range must be determined ex aequo et bono, taking into account all the circumstances, in particular the scope and difficulty of the work involved, the importance of the case and the client’s income and financial circumstances. If the lawyer incurs a particular risk of liability, this may also be taken into consideration in the assessment of their fees. Fee ranges with statutory maximum and minimum amounts apply in a number of special fields, notably criminal cases and matters of social law.
Bailiffs [Gerichtsvollzieher] charge only the fees stipulated in the Bailiffs’ Costs Act [Gerichtsvollzieherkostengesetz] (GvKostG). A set fee is prescribed for each individual activity carried out by the bailiff.
Fixed costs for litigants in civil proceedings
Usually, the court receives a court fee, calculated according to the value of the claim. In civil cases it is determined by the Court Costs Act [Gerichtskostengesetz] (GKG) and the Court Costs (Family Matters) Act [Gesetz über Gerichtskosten in Familiensachen] (FamGKG). The fee rates are set out in the schedule of costs (Annex 1 to the relevant Act). The fees are set out by claim value in the table of fees (Annex 2 to the relevant act). For general civil proceedings and those concerning family conflict, in particular for maintenance-related matters, the fee rate is 3.0. For marital matters it is 2.0 and for matters relating to children, including parental custody and access, the fee rate is 0.5. The value of the proceedings is determined as follows:
If no agreement is reached, the fees for court representation by a lawyer are calculated on the basis of the value of the claim. The value of the claim usually corresponds to the value of the proceedings which is set in order to determine the court fees. The RVG sets out precisely which fees can be calculated at which rate for which type of procedure. Annex 2 to the RVG sets out the fees by claim value. For the first instance of civil matters, lawyers usually receive a court fee of 1.3 times the rate and a consultation fee of 1.2 times the rate. For a settlement agreement at first instance, lawyers also receive a settlement fee at a rate of 1.0.
Stage of civil proceedings at which fixed costs must be paid
For general civil matters, maintenance matters and marital matters, the court fees are payable as soon as the action is brought or the application is filed. For family matters, they are due at the end of the proceedings. Providing nothing else has been agreed, lawyers are remunerated for services rendered on completion of their brief. However, they have the statutory right to an advance.
Fixed costs in criminal proceedings
In criminal cases, court costs are not levied until the final sentence has been handed down. The level of the fee is determined by reference to the penalty imposed, and ranges between EUR 140 and EUR 1 000 at first instance. Lawyers with whom no fee has been agreed are entitled, both as defence counsel and as a representative of other interested parties, to charge fees within a set framework.
Stage of criminal proceedings at which fixed costs must be paid
Court costs are due after final sentencing. Providing nothing else has been agreed, lawyers are remunerated for services rendered at the end of their mandate. However, they have the statutory right to an advance.
Fixed costs for litigants in constitutional proceedings
There are no court costs for proceedings before the Federal Constitutional Court [Bundesverfassungsgericht], with the exception of vexatious actions (§ 34 of the Federal Constitutional Court Act [Bundesverfassungsgerichtsgesetz]). A lawyer must be retained only if there is a hearing before the Federal Constitutional Court (§ 22 of the Federal Constitutional Court Act).
Stage of constitutional proceedings at which fixed costs must be paid
Unless agreed otherwise, lawyers’ remuneration is in principle payable on completion of their brief. However, they have the statutory right to an advance.
Lawyers are obliged to give clients full information and advice, and must propose to their clients the safest and least hazardous means of achieving the desired objective. Lawyers must also point out any risks involved in the matter, so that clients are in a position to make a fully informed decision. The extent of the information to be provided depends on the lawyers’ perception of what the client needs to know. Lawyers must answer their clients’ questions fully and truthfully. Before a case proceeds to court, lawyers must make clear the prospects and risks involved in pursuing litigation. This includes the cost risks as well as the prospects for success.
Lawyers have special obligations to provide information in certain cases:
The texts of the laws relating to costs can be obtained from bookshops or are available in their latest versions, free of charge, on the internet.
The information is in German.
The latest versions of laws are accessible from the website of the Federal Ministry of Justice and Consumer Protection [Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz]. The various laws on costs can be downloaded by entering the relevant abbreviation (GKG, FamGKG, GvKostG and RVG).
The Federal Statistical Office [Statistisches Bundesamt] produces an annual series of statistical publications on the administration of justice. Series 10, subseries 2.1, for example, contains data on the length of civil proceedings throughout Germany, broken down by individual Land and higher regional court [Oberlandesgericht] district. Separate data is provided for local courts [Amtsgerichte] and regional courts [Landgerichte], on the one hand, and higher regional courts, on the other, as well as for proceedings at first and second instance. The series does not contain statistics on the length of time taken by the proceedings in different types of case.
There are books that give details of the average cost risk for civil proceedings.
Courts and court bailiffs are not subject to VAT. Lawyers must charge VAT at 19%. It is charged separately as an expense and is not included in their fees.
Legal aid is available upon application to anyone who, owing to their personal or financial circumstances, cannot cover the costs of the proceedings, or can cover them only partially or in instalments. The intended legal action or defence must afford a reasonable chance of success and must not appear frivolous. However, litigants must use their own resources insofar as this is reasonable. Depending on their income, a party can be awarded legal aid either that is not to be paid back or that is to be paid back in instalments. The Federal Ministry of Justice and Consumer Protection has produced a leaflet entitled Beratungshilfe und Prozesskostenhilfe (‘Legal advice and legal aid’), which answers the most frequently asked questions using examples.
Income limits are not applicable to suspects or defendants in criminal proceedings. Legal aid is awarded in accordance with other criteria.
Legal aid is awarded subject to income limits. These are flexible and are determined according to the anticipated costs of the case and the social situation of the claimant (maintenance obligations, housing costs). Legal aid can also be awarded with an obligation to pay it back in instalments.
Victims of certain serious crimes can apply to have a legal advisor assigned to them free of charge, regardless of their financial circumstances.
Legal aid for suspects/defendants (assignment of court-appointed defence counsel) is subject not to income limits, but rather to certain legal conditions. These relate primarily to the seriousness of the offence, the threat of certain legal consequences (such as being banned from practising a profession or being confined to a psychiatric or neurological hospital), whether the defendant is on remand in custody or is the subject of protective custody proceedings, whether the previous defence counsel has been suspended, the complexity of the factual or legal situation, or whether the defendant is able to defend themselves.
Under § 183 of the Social Courts Act [Sozialgerichtsgesetz] (SGG), proceedings before social courts [Sozialgerichte] involve no costs for persons entitled to benefit (i.e. insured persons, persons on benefit including those in receipt of survivor’s benefit, disabled persons and their successors, provided that they are involved in their respective capacities in court proceedings as claimants or defendants). Claimants and defendants who do not fall within categories cited in § 183 SGG must pay a fee in accordance with § 184 of the SGG (EUR 150 for proceedings before the social courts, EUR 225 for proceedings before the regional social courts [Landessozialgerichte], EUR 300 for proceedings before the Federal Social Court [Bundessozialgericht]).§ 197a of the SGG provides for derogation from these special rules whereby the costs customarily payable under the Court Costs Act are also applicable in proceedings before the social courts, if neither the claimant nor the defendant in a case is among the persons mentioned in § 183 of the SGG.
The following arrangements apply in criminal proceedings: if the defendant is acquitted, or the case fails to proceed to trial, or the proceedings against the defendant are terminated, the costs (public expenditure) and expenses necessarily incurred by the defendant are in principle payable from the public purse.
The losing party must pay the other party’s costs insofar as they were necessary for the proper prosecution of the litigation; that is to say, the winning party’s lawyer’s statutory fees and expenses and the winning party’s travel costs, including any loss of earnings incurred through attendance at court.
Experts called by the court receive a fee based on an hourly rate. The fee is fixed by law in the Judicial Remuneration and Compensation Act [Justizvergütungs- und -entschädigungsgesetz] (JVEG) and is paid by the parties to the proceedings.
The costs of an expert privately engaged by a party to prepare for litigation do not form part of the procedural costs, reimbursement of which is fixed in the judgment. These costs must therefore be claimed separately. If the party has engaged an expert to provide advice during litigation, reimbursement depends on the necessity of this in the case in question. The costs of an expert engaged by the court to give evidence are paid by the losing party or, if the parties have been only partially successful, both parties must pay their share of the costs on the basis of the relative extent to which they have won or lost.
Interpreters and translators called by the court receive a fee that is also fixed by the JVEG and is paid by the parties to the proceedings. Interpreters are paid an hourly rate and translators are paid by the line.
In criminal proceedings, interpretation and translation costs for defendants or interested parties, provided that they are necessary for the defence or for the exercise of procedural rights, are paid from the public purse.
Federal Ministry of Justice and Consumer Protection
Mediation Team of the German Lawyers’ Association
Federal Family Mediation Association
Federal Association for Economic and Professional Mediation
Conciliation Board of the German Bundesbank
Ombudsman of the German cooperative banking group
Private building societies ombudswoman
Regional building societies ombudsman
Advisory committees and conciliation boards of the German Medical Association
Conciliation board for local transport in North Rhine-Westphalia
Private Health and Care Insurance Ombudsman
Conciliation Board of the Federal German Funeral Directors’ Association
Conciliation Board of the Federal Network Agency
Real Estate Ombudsman in the German Real Estate Association
Conciliation boards of chambers of commerce and industry
Consensus Board for Fees and Awards
Central Association of the German Motor Vehicle Industry
Country report by Germany concerning the study on the transparency of costs (565 Kb)
The national language version of this page is maintained by the respective Member State. The translations have been done by the European Commission service. Possible changes introduced in the original by the competent national authority may not be yet reflected in the translations. The European Commission accepts no responsibility or liability whatsoever with regard to any information or data contained or referred to in this document. Please refer to the legal notice to see copyright rules for the Member State responsible for this page.
Στη συγκεκριμένη περιπτωσιολογική μελέτη σχετικά με το οικογενειακό δίκαιο (διαζύγιο), ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να ενημερώσουν το μέρος που υποβάλλει αίτηση διαζυγίου σχετικά με τα δικαστικά έξοδα που θα συνεπάγονταν οι ακόλουθες περιπτώσεις:
Υπόθεση A – Εθνική περίπτωση: Ένα ζευγάρι παντρεύεται. Στη συνέχεια, χωρίζει και συμφωνεί στην έκδοση διαζυγίου.
Υπόθεση Β – Διασυνοριακή περίπτωση: Δύο υπήκοοι του κράτους μέλους Α παντρεύονται στο κράτος μέλος Α. Μετά τον γάμο, το ζευγάρι μετοικεί και διαμένει σε άλλο κράτος μέλος (κράτος μέλος Β). Λίγο αργότερα, το ζευγάρι χωρίζει και η σύζυγος επιστρέφει στο κράτος μέλος Α, ενώ ο σύζυγος παραμένει στο κράτος μέλος Β. Το ζευγάρι αποφασίζει την έκδοση διαζυγίου. Λίγο μετά την επιστροφή της στο κράτος μέλος A, η σύζυγος υποβάλλει αίτηση διαζυγίου ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους μέλους B.
Περιπτωσιολογική μελέτη | Πρωτοβάθμια δικαστική διαδικασία | Δευτεροβάθμια δικαστική διαδικασία |
Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | |
Περίπτωση A | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία |
Περίπτωση B | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικηγόρος |
Μέσο κόστος | |
Περίπτωση A | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία |
Περίπτωση B | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Αποζημίωση μαρτύρων | Εγγύηση |
Παρέχεται αποζημίωση στους μάρτυρες; | Υπάρχει σχετική πρόβλεψη; Πότε και πώς εφαρμόζεται; | |
Περίπτωση A | Ναι, αλλά κανονικά δεν χρειάζονται μάρτυρες. | Όχι |
Περίπτωση B | Ναι, αλλά κανονικά δεν χρειάζονται μάρτυρες. | Όχι |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικαστική αρωγή | Επιστροφή δαπανών | ||
Προϋποθέσεις; | Μπορεί ο νικήσας διάδικος να επιτύχει την επιστροφή των εξόδων της δίκης; | Σε περίπτωση μερικής επιστροφής, ποιο είναι συνήθως το μέρος αυτό; | Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η δικαστική αρωγή πρέπει να επιστραφεί; | |
Περίπτωση A | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία | Ναι | Το μισό | Σε περίπτωση βελτίωσης του εισοδήματος και των οικονομικών συνθηκών, καθώς και στην περίπτωση πληρωμής σε δόσεις. |
Περίπτωση B |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Μετάφραση | Διερμηνεία | Άλλα έξοδα σε διασυνοριακές διαφορές; | ||
Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η μετάφραση; | Κατά προσέγγιση κόστος | Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η διερμηνεία; | Κατά προσέγγιση κόστος | Περιγραφή | |
Περίπτωση A | |||||
Περίπτωση B | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | Συνήθως 1,55 EUR ανά 55 χαρακτήρες πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | 70 EUR ανά ώρα πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων στο εξωτερικό |
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.
Στη συγκεκριμένη περιπτωσιολογική μελέτη σχετικά με το οικογενειακό δίκαιο (δικαίωμα επιμέλειας), ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να ενημερώσουν τον ενάγοντα σχετικά με τα δικαστικά έξοδα που θα συνεπάγονταν οι ακόλουθες περιπτώσεις:
Υπόθεση A – Εθνική περίπτωση: Δύο άτομα έχουν συζήσει επί σειρά ετών χωρίς να έχουν παντρευτεί. Όταν χωρίζουν, έχουν ένα παιδί τριών ετών. Το δικαστήριο αναθέτει την επιμέλεια του παιδιού στη μητέρα και αναγνωρίζει δικαίωμα επικοινωνίας στον πατέρα. Η μητέρα ασκεί αγωγή με αίτημα τον περιορισμό του δικαιώματος επικοινωνίας του πατέρα.
Υπόθεση B — Διασυνοριακή περίπτωση στην οποία είστε δικηγόρος στο κράτος μέλος Α: Δύο άτομα έχουν συζήσει επί σειρά ετών στο κράτος μέλος Β χωρίς να έχουν παντρευτεί. Αποκτούν μαζί ένα παιδί, αλλά αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού χωρίζουν. Με απόφαση δικαστηρίου του κράτους μέλους Β ανατίθεται η επιμέλεια του παιδιού στη μητέρα και αναγνωρίζεται δικαίωμα επικοινωνίας στον πατέρα. Η μητέρα και το παιδί μετακομίζουν σε άλλο κράτος μέλος (κράτος μέλος Α) με την άδεια του δικαστηρίου, ενώ ο πατέρας παραμένει στο κράτος μέλος Β. Λίγα χρόνια αργότερα, η μητέρα ασκεί αγωγή στο κράτος μέλος Α με αίτημα τη μετατροπή του δικαιώματος επικοινωνίας του πατέρα.
Περιπτωσιολογική μελέτη | Πρωτοβάθμια δικαστική διαδικασία | Δευτεροβάθμια δικαστική διαδικασία |
Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | |
Περίπτωση A | 54,00 EUR | Έφεση: 108,00 EUR |
Περίπτωση B | 54,00 EUR | Έφεση: 108,00 EUR |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικηγόρος | Πραγματογνώμονας | ||
Είναι υποχρεωτική η εκπροσώπηση από δικηγόρο; | Μέσο κόστος | Υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε πραγματογνώμονα; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Όχι | Πρώτος βαθμός: | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | 100,00 EUR ανά ώρα πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περίπτωση B | Όχι | Πρώτος βαθμός: | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | 100,00 EUR ανά ώρα πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Αποζημίωση μαρτύρων | |
Παρέχεται αποζημίωση στους μάρτυρες; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη 21 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περίπτωση B | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη 21 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικαστική αρωγή | Επιστροφή δαπανών | |
Προϋποθέσεις; | Μπορεί ο νικήσας διάδικος να επιτύχει την επιστροφή των εξόδων της δίκης; | Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η δικαστική αρωγή πρέπει να επιστραφεί; | |
Περίπτωση A | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία | Ναι | Σε περίπτωση βελτίωσης των εισοδημάτων και των οικονομικών συνθηκών και στην περίπτωση πληρωμής σε δόσεις. |
Περίπτωση B | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία | Ναι | Σε περίπτωση βελτίωσης των εισοδημάτων και των οικονομικών συνθηκών και στην περίπτωση πληρωμής σε δόσεις. |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Μετάφραση | Διερμηνεία | Άλλα έξοδα σε διασυνοριακές διαφορές; | |||
Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η μετάφραση; | Κατά προσέγγιση κόστος | Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η διερμηνεία; | Κατά προσέγγιση κόστος | Περιγραφή | Κατά προσέγγιση κόστος | |
Περίπτωση A | ||||||
Περίπτωση B | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | Συνήθως 1,55 EUR ανά 55 χαρακτήρες πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | 70 EUR ανά ώρα πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων στο εξωτερικό |
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.
Στη συγκεκριμένη περιπτωσιολογική μελέτη σχετικά με το οικογενειακό δίκαιο (διατροφή), ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να ενημερώσουν τον ενάγοντα σχετικά με τα δικαστικά έξοδα που θα συνεπάγονταν οι ακόλουθες περιπτώσεις:
Υπόθεση A – Εθνική περίπτωση: Δύο άτομα έχουν συζήσει επί σειρά ετών χωρίς να έχουν παντρευτεί. Όταν χωρίζουν, έχουν ένα παιδί τριών ετών. Το δικαστήριο αναθέτει την επιμέλεια του παιδιού στη μητέρα. Η μόνη εκκρεμούσα διαφορά αφορά το ποσό της διατροφής που ο πατέρας υποχρεούται να καταβάλλει στη μητέρα για τη συντήρηση και την ανατροφή του παιδιού. Η μητέρα ασκεί αγωγή για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Υπόθεση B — Διασυνοριακή περίπτωση στην οποία είστε δικηγόρος στο κράτος μέλος Α: Δύο άτομα έχουν συζήσει επί σειρά ετών στο κράτος μέλος Β χωρίς να έχουν παντρευτεί. Όταν χωρίζουν, έχουν ένα παιδί τριών ετών. Το δικαστήριο του κράτους μέλους Β αναθέτει την επιμέλεια του παιδιού στη μητέρα. Με τη συγκατάθεση του πατέρα, η μητέρα και το παιδί μετακομίζουν σε άλλο κράτος μέλος (κράτος μέλος A), όπου και αποκτούν νόμιμη κατοικία.
Η μόνη εκκρεμούσα διαφορά αφορά το ποσό της διατροφής που ο πατέρας υποχρεούται να καταβάλλει στη μητέρα για τη συντήρηση και την ανατροφή του παιδιού. Η μητέρα ασκεί αγωγή για το συγκεκριμένο ζήτημα στο κράτος μέλος Α.
Περιπτωσιολογική μελέτη | Πρωτοβάθμια δικαστική διαδικασία | Δευτεροβάθμια δικαστική διαδικασία |
Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | |
Περίπτωση A | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης διατροφής | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης διατροφής |
Περίπτωση B | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης διατροφής | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης διατροφής |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικηγόρος | Δικαστικός επιμελητής | Πραγματογνώμονας | |||
Είναι υποχρεωτική η εκπροσώπηση από δικηγόρο; | Μέσο κόστος | Υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε δικαστικό επιμελητή; | Έξοδα μετά τη δημοσίευση δικαστικής απόφασης | Υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε πραγματογνώμονα; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Ναι | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης διατροφής | Όχι | Εξαρτάται από το είδος της πράξης εκτέλεσης | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | Χρεώνεται σε ωριαία βάση. Το ύψος εξαρτάται από τον οικείο τομέα δραστηριότητας, όμως το ανώτατο όριο είναι 100 EUR πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περίπτωση B | Ναι | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης διατροφής | Όχι | Εξαρτάται από το είδος της πράξης εκτέλεσης | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | Χρεώνεται σε ωριαία βάση. Το ύψος εξαρτάται από τον οικείο τομέα δραστηριότητας, όμως το ανώτατο όριο είναι 100 EUR πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Αποζημίωση μαρτύρων | |
Παρέχεται αποζημίωση στους μάρτυρες; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη, 17 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περίπτωση B | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη, 17 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικαστική αρωγή | Επιστροφή δαπανών | |
Προϋποθέσεις; | Μπορεί ο νικήσας διάδικος να επιτύχει την επιστροφή των εξόδων της δίκης; | Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η δικαστική αρωγή πρέπει να επιστραφεί; | |
Περίπτωση A | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία | Ναι | Σε περίπτωση βελτίωσης των εισοδημάτων και των οικονομικών συνθηκών και στην περίπτωση πληρωμής σε δόσεις. |
Περίπτωση B | Εξαρτάται από το εισόδημα και την περιουσία | Ναι | Σε περίπτωση βελτίωσης των εισοδημάτων και των οικονομικών συνθηκών και στην περίπτωση πληρωμής σε δόσεις. |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Μετάφραση | Διερμηνεία | Άλλα έξοδα σε διασυνοριακές διαφορές; | ||
Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η μετάφραση; | Κατά προσέγγιση κόστος | Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η διερμηνεία; | Κατά προσέγγιση κόστος | Περιγραφή | |
Περίπτωση A | |||||
Περίπτωση B | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | Συνήθως 1,55 EUR ανά 55 χαρακτήρες πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου | 70 EUR ανά ώρα πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων στο εξωτερικό |
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.
Στη συγκεκριμένη περιπτωσιολογική μελέτη σχετικά με το εμπορικό δίκαιο (συμβάσεις), ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να ενημερώσουν τον πωλητή σχετικά με τα δικαστικά έξοδα που θα συνεπάγονταν οι ακόλουθες περιπτώσεις:
Υπόθεση A – Εθνική περίπτωση: Εταιρεία παραδίδει εμπορεύματα αξίας 20 000 EUR. Ο αγοραστής δεν πληρώνει διότι, κατά τη γνώμη του, τα εμπορεύματα δεν αντιστοιχούν στα συμφωνηθέντα.
Ο πωλητής αποφασίζει να ασκήσει αγωγή προκειμένου να του καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα.
Υπόθεση Β – Διασυνοριακή περίπτωση: Εταιρεία με έδρα στο κράτος μέλος B παραδίδει εμπορεύματα αξίας 20 000 EUR σε αγοραστή στο κράτος μέλος A. Η σύμβαση διέπεται από το δίκαιο του κράτους μέλους Β και έχει καταρτιστεί στη γλώσσα του κράτους μέλους Β. Ο εν λόγω πωλητής δεν έχει εισπράξει το τίμημα, διότι ο αγοραστής, που βρίσκεται στο κράτος μέλος Α, θεωρεί ότι τα εμπορεύματα δεν ανταποκρίνονται στα συμφωνηθέντα. Ο πωλητής αποφασίζει να ασκήσει αγωγή στο κράτος μέλος Α προκειμένου να του καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα, όπως ορίζει η σύμβαση που έχει συνάψει με τον αγοραστή.
Περιπτωσιολογική μελέτη | Πρωτοβάθμια δικαστική διαδικασία | Δευτεροβάθμια δικαστική διαδικασία |
Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | |
Περίπτωση A | 1 035,00 EUR | Έφεση: 1 380,00 EUR |
Περίπτωση B | 1 035,00 EUR | Έφεση: 1 380,00 EUR |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικηγόρος | Δικαστικός επιμελητής | Πραγματογνώμονας | |||
Είναι υποχρεωτική η εκπροσώπηση από δικηγόρο; | Μέσο κόστος | Υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε δικαστικό επιμελητή; | Έξοδα μετά τη δημοσίευση δικαστικής απόφασης | Υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε πραγματογνώμονα; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Ναι | Πρώτος βαθμός: | Όχι | Εξαρτάται από το είδος της πράξης εκτέλεσης | Όχι | Χρεώνεται σε ωριαία βάση. Το ύψος εξαρτάται από τον οικείο τομέα δραστηριότητας, όμως το ανώτατο όριο είναι 125 EUR πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περίπτωση B | Ναι | Πρώτος βαθμός: | Όχι | Όχι | Χρεώνεται σε ωριαία βάση. Το ύψος εξαρτάται από τον οικείο τομέα δραστηριότητας, όμως το ανώτατο όριο είναι 125 EUR πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Αποζημίωση μαρτύρων | |
Παρέχεται αποζημίωση στους μάρτυρες; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη 21 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περίπτωση B | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη 21 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικαστική αρωγή | Επιστροφή δαπανών | ||||
Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι δυνατή η χορήγηση δικαστικής αρωγής; | Πότε είναι πλήρης η δικαστική αρωγή; | Προϋποθέσεις; | Μπορεί ο νικήσας διάδικος να επιτύχει την επιστροφή των εξόδων της δίκης; | Ποια έξοδα δεν επιστρέφονται σε καμία περίπτωση; | Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η δικαστική αρωγή πρέπει να επιστραφεί; | |
Περίπτωση A | Καταρχήν, δεν παρέχεται δικαστική αρωγή σε νομικά πρόσωπα εκτός της ΕΕ. Γενικές προϋποθέσεις: Οι οικονομικές συνθήκες διαβίωσης του διαδίκου δεν είναι εξασφαλισμένες (δηλαδή είναι άπορος) και η σχεδιαζόμενη αγωγή έχει επαρκείς προοπτικές επιτυχίας ενώ δεν φαίνεται να είναι κακόπιστη. | Εάν το υπολειπόμενο εισόδημα μετά την αφαίρεση ορισμένων ποσών, όπως το όριο αφορολογήτου ποσού για τον άπορο και τα μέλη της οικογένειάς του, και μετά την αφαίρεση του κόστους στέγασης και θέρμανσης, δεν υπερβαίνει τα 15 EUR. Η δικαστική αρωγή μπορεί επίσης να χορηγηθεί πλήρως σε άλλες περιπτώσεις, αλλά πρέπει να επιστραφεί σε δόσεις. Το ύψος των δόσεων εξαρτάται από το υπολειπόμενο ποσό. | 1. Αίτηση (δεν απαιτείται δικηγόρος) 2. Διαδικασία εν εξελίξει 3. Βλέπε επίσης στήλη 1 | Ναι, στον βαθμό που ο διάδικος κέρδισε | Έξοδα τα οποία δεν ήταν ουσιώδη για την άσκηση της αγωγής ή την άμυνα έναντι αυτής | Βλέπε στήλη 2 |
Περίπτωση B | Βλ. περίπτωση Α ανωτέρω | Βλ. περίπτωση Α ανωτέρω | Βλ. περίπτωση Α ανωτέρω | Βλ. περίπτωση Α ανωτέρω | Βλ. περίπτωση Α ανωτέρω | Βλ. περίπτωση Α ανωτέρω |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Μετάφραση | Διερμηνεία | Άλλα έξοδα σε διασυνοριακές διαφορές; | ||
Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η μετάφραση; | Κατά προσέγγιση κόστος | Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η διερμηνεία; | Κατά προσέγγιση κόστος | Περιγραφή | |
Περίπτωση A | |||||
Περίπτωση B | Κατ’ αρχήν, για όλα τα υπομνήματα ενώπιον του δικαστηρίου και για όλα τα έγγραφα αποδεικτικά στοιχεία. Το δικαστήριο μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμα να ζητήσει τη μετάφραση των εγγράφων, όταν όλοι οι δικαστές που έχουν επιληφθεί της υπόθεσης κατανοούν τη γλώσσα | Συνήθως 1,55 EUR ανά 55 χαρακτήρες πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Η γλώσσα του δικαστηρίου είναι η γερμανική. Όταν όλοι οι παρόντες έχουν καλή γνώση της ξένης γλώσσας, μπορεί να μη γίνει προσφυγή στις υπηρεσίες διερμηνέα. | 70 EUR ανά ώρα πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων στο εξωτερικό |
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.
Στη συγκεκριμένη περιπτωσιολογική μελέτη σχετικά με το εμπορικό δίκαιο (ευθύνη), ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να ενημερώσουν τον πελάτη σχετικά με τα δικαστικά έξοδα που θα συνεπάγονταν οι ακόλουθες περιπτώσεις:
Υπόθεση A – Εθνική περίπτωση: Κατασκευαστής θερμαντήρων παραδίδει θερμαντήρα σε εγκαταστάτη. Ο εγκαταστάτης μεταπωλεί τον θερμαντήρα και τον εγκαθιστά στο σπίτι του πελάτη. Λίγο αργότερα, εκδηλώνεται στο σπίτι πυρκαγιά. Όλοι οι εμπλεκόμενοι (ο κατασκευαστής του θερμαντήρα, ο εγκαταστάτης και ο τελικός πελάτης) έχουν ασφαλιστική κάλυψη. Τα αίτια της πυρκαγιάς αμφισβητούνται. Κανείς δεν θέλει να καταβάλει αποζημίωση στον πελάτη.
Ο πελάτης αποφασίζει να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης κατά του κατασκευαστή του θερμαντήρα, του εγκαταστάτη και των ασφαλιστικών εταιρειών.
Υπόθεση Β – Διασυνοριακή περίπτωση: Κατασκευαστής θερμαντήρων στο κράτος μέλος Β παραδίδει θερμαντήρα σε εγκαταστάτη στο κράτος μέλος Γ. Ο εγκαταστάτης μεταπωλεί τον θερμαντήρα και τον εγκαθιστά στο σπίτι του πελάτη στο κράτος μέλος A. Λίγο αργότερα, εκδηλώνεται στο σπίτι πυρκαγιά. Όλοι οι εμπλεκόμενοι (ο κατασκευαστής του θερμαντήρα, ο εγκαταστάτης και ο τελικός πελάτης) έχουν ασφαλιστική κάλυψη, ο καθένας με ασφαλιστική εταιρεία του δικού του κράτους μέλους. Τα αίτια της πυρκαγιάς αμφισβητούνται. Κανείς δεν θέλει να καταβάλει αποζημίωση στον πελάτη.
Ο πελάτης αποφασίζει να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης κατά του κατασκευαστή του θερμαντήρα, του εγκαταστάτη και της ασφαλιστικής εταιρείας, στο κράτος μέλος Α.
Περιπτωσιολογική μελέτη | Πρωτοβάθμια δικαστική διαδικασία | Δευτεροβάθμια δικαστική διαδικασία |
Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | Δικαστικά τέλη για την κατάθεση της αγωγής/αίτησης | |
Περίπτωση A | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης αποζημίωσης | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης αποζημίωσης |
Περίπτωση B | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης αποζημίωσης | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης αποζημίωσης |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικηγόρος | Δικαστικός επιμελητής | Πραγματογνώμονας | |||
Είναι υποχρεωτική η εκπροσώπηση από δικηγόρο; | Μέσο κόστος | Υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε δικαστικό επιμελητή; | Έξοδα μετά τη δημοσίευση δικαστικής απόφασης | Υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε πραγματογνώμονα; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Ναι | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης | Όχι | Εξαρτάται από το είδος της πράξης εκτέλεσης | Δεν απαιτείται από τον νόμο. Εξαρτάται από το αν το δικαστήριο κρίνει αναγκαία τη συνδρομή πραγματογνώμονα | Χρεώνεται σε ωριαία βάση. Το ύψος εξαρτάται από τον οικείο τομέα δραστηριότητας, όμως το ανώτατο όριο είναι 125 EUR πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περίπτωση B | Ναι | Εξαρτάται από το ύψος της αξίωσης | Όχι | Εξαρτάται από το είδος της πράξης εκτέλεσης | Βλ. ανωτέρω | Χρεώνεται σε ωριαία βάση. Το ύψος εξαρτάται από τον οικείο τομέα δραστηριότητας, όμως το ανώτατο όριο είναι 125 EUR πλέον εξόδων και ΦΠΑ |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Αποζημίωση μαρτύρων | |
Παρέχεται αποζημίωση στους μάρτυρες; | Έξοδα | |
Περίπτωση A | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη 21 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περίπτωση B | Ναι | Διαφυγόντα κέρδη 21 EUR κατ’ ανώτατο όριο ανά ώρα, οδοιπορικά και λοιπά έξοδα |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Δικαστική αρωγή | Επιστροφή δαπανών | ||||
Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι δυνατή η χορήγηση δικαστικής αρωγής; | Πότε είναι πλήρης η δικαστική αρωγή; | Προϋποθέσεις; | Μπορεί ο νικήσας διάδικος να επιτύχει την επιστροφή των εξόδων της δίκης; | Ποια έξοδα δεν επιστρέφονται σε καμία περίπτωση; | Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η δικαστική αρωγή πρέπει να επιστραφεί; | |
Περίπτωση A | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω |
Περίπτωση B | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω |
Περιπτωσιολογική μελέτη | Μετάφραση | Διερμηνεία | Άλλα έξοδα σε διασυνοριακές διαφορές; | ||
Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η μετάφραση; | Κατά προσέγγιση κόστος | Πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι αναγκαία η διερμηνεία; | Κατά προσέγγιση κόστος | Περιγραφή | |
Περίπτωση A | |||||
Περίπτωση B | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | Συνήθως 1,55 EUR ανά 55 χαρακτήρες πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Βλ. περιπτωσιολογική μελέτη 4 ανωτέρω | 70 EUR ανά ώρα πλέον εξόδων και ΦΠΑ | Επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων στο εξωτερικό |
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.