In most countries divorce is decided by a court, and that court's judgment dissolves the marriage.

If the couple has children, besides the separation of the spouses, the divorce will lead to a reorganisation of the relationship between each of them and the children they have in common.

It will also lead to a division of the assets owned in common by the spouses, and if necessary to the payment of a contribution or maintenance by one spouse to another, or to support the children.

In the European Union, there are rules for working out to which court an application for divorce must be filed when the couple separates. These rules are particularly useful for couples where the spouses are of different nationalities, or where the spouses have lived in different Member States during the marriage.

The rules also allow a divorce pronounced in one country of the European Union to be more easily recognised in another Member State and have effect there.

Please select the relevant country's flag to obtain detailed national information.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Fil-Belġju hemm żewġ tipi ta’ divorzju: divorzju fuq il-bażi tal-falliment irriversibbli taż-żwieġ, u divorzju b’kunsens reċiproku.

Id-divorzju fuq il-bażi tal-falliment irriversibbli jista’ jinkiseb b’żewġ modi:

• Billi tingħata prova tal-falliment irriversibbli taż-żwieġ, bi kwalunkwe mezz legali disponibbli (l-Artikolu 229(1) tal-Kodiċi Ċivili (Code civil/Burgerlijk Wetboek)). Il-falliment ikun irriversibbli meta jkun impossibbli li l-konjuġi jibqgħu jgħixu flimkien jew li jerġgħu jibdew jgħixu flimkien.
• Abbażi ta’ separazzjoni de facto li tkun ilha għaddejja ftit żmien. Iż-żwieġ huwa meqjus li falla b’mod irriversibbli meta r-rikors għad-divorzju jkun sar b’mod konġunt miż-żewġ konjuġi wara iktar minn sitt xhur ta’ separazzjoni de facto. Jekk is-separazzjoni de facto tkun ilha għaddejja inqas minn sitt xhur u l-konjuġi jixtiequ jissottomettu rikors konġunt għal divorzju, iż-żwieġ jitqies li jkun falla b’mod irriversibbli meta l-konjuġi jidhru quddiem il-qorti għat-tieni darba, wara perjodu ta’ riflessjoni, u jtennu x-xewqa tagħhom li jiddivorzjaw (l-Artikolu 229(2) tal-Kodiċi Ċivili). Rikors unilaterali wara iktar minn sena ta’ separazzjoni de facto: iż-żwieġ jitqies li jkun falla b’mod irriversibbli meta r-rikors għad-divorzju jkun sar minn konjuġi wieħed biss wara iktar minn sena ta’ separazzjoni de facto. Jekk is-separazzjoni de facto ilha għaddejja inqas minn sena u wieħed mill-konjuġi jixtieq jissottometti rikors unilaterali għal divorzju, iż-żwieġ jitqies li jkun falla b’mod irriversibbli meta l-konjuġi li jkun issottometta r-rikors jidher quddiem il-qorti għat-tieni darba, wara perjodu ta’ riflessjoni, u jtenni x-xewqa għal divorzju (Artikolu 229(3) tal-Kodiċi Ċivili).

Id-divorzju b’kunsens reċiproku jista’ jingħata biss jekk il-konjuġi jissottomettu ftehim komprensiv minn qabel li jiddetermina l-effetti kollha tad-divorzju u ż-żewġ konjuġi jkomplu jesprimu x-xewqa tagħhom li jtemmu ż-żwieġ b’kunsens reċiproku sal-punt li fih jingħata d-divorzju. Il-ftehim komprensiv minn qabel jikkonsisti fi ftehim li jistabbilixxi termini li jkunu qablu dwarhom il-konjuġi rigward l-assi rispettivi tagħhom (l-Artikolu 1287 tal-Kodiċi Ġudizzjarju (Code judiciaire/Gerechtelijk Wetboek)) u ftehim ta’ divorzju relatat mal-post ta’ residenza ta’ kull konjuġi matul il-proċedimenti, l-awtorità tal-ġenituri, il-ġestjoni tal-assi tat-tfal tal-koppja u d-drittijiet tal-aċċess matul u wara d-divorzju, il-kontribuzzjonijiet ta’ manteniment ta’ kull wieħed mill-konjuġi għat-tfal tagħhom, u kwalunkwe ħlasijiet ta’ manteniment bejn il-konjuġi matul u wara d-divorzju (Artikolu 1288 tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Fil-Belġju, hemm żewġ tipi ta’ divorzju: divorzju abbażi tal-falliment irriversibbli taż-żwieġ (l-Artikolu 229 tal-Kodiċi Ċivili) u divorzju bil-kunsens reċiproku (l-Artikolu 230 tal-Kodiċi Ċivili).

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Id-divorzju jikser ir-rabta taż-żwieġ għall-futur. L-ex konjuġi ma jibqgħux ikunu eredi legali ta’ xulxin. Huma jkunu liberi sabiex jerġgħu jiżżewġu. Fil-Belġju, iż-żwieġ ma jaffettwax il-kunjom tal-konjuġi. Madankollu, persuna miżżewġa hija intitolata tuża l-kunjom tal-konjuġi l-ieħor. Wara d-divorzju, persuna ma tistax tibqa’ tuża l-kunjom ta’ ex-konjuġi fil-ħajja ta’ kuljum u fil-ħajja professjonali, bl-eċċezzjoni ta’ isem kummerċjali f’ċerti ċirkostanzi biss.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Is-sjieda konġunta tal-proprjetà hija xolta. Fil-każ ta’ divorzju minħabba falliment irriversibbli, il-konjuġi jitilfu l-benefiċċji kollha li jkunu taw lil xulxin fi kwalunkwe ftehim li jkunu għamlu qabel iż-żwieġ u waqt iż-żwieġ, u l-benefiċċji ta’ kwalunkwe ħatriet kuntrattwali bħala werrieta, sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor. Fil-każ ta’ divorzju b’kunsens reċiproku, il-konjuġi jiddeterminaw id-drittijiet rispettivi tagħhom minn qabel permezz tal-ftehim komprensiv minn qabel bejniethom (ara l-mistoqsija 1).

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Ix-xoljiment taż-żwieġ permezz tad-divorzju ma jaffettwax id-drittijiet tat-tfal imwielda fiż-żwieġ (l-Artikolu 304 tal-Kodiċi Ċivili). Ladarba ż-żwieġ ikun ġie xolt bid-divorzju, l-awtorità fuq it-tfal u l-ġestjoni tal-assi tat-tfal jiġu eżerċitati mill-konjuġi flimkien, jew minn wieħed mill-konjuġi li jkun responsabbli għat-tfal permezz ta’ ftehim approvat bejn il-partijiet, jew permezz ta’ ordni tal-imħallef li jippresjedi l-qorti magħmula fi proċedimenti interlokutorji (référé/kort geding) (l-Artikolu 302 tal-Kodiċi Ċivili). Il-konjuġi huma responsabbli, skont il-possibbiltajiet tagħhom, għall-akkomodazzjoni, il-manteniment, is-superviżjoni, l-edukazzjoni u t-taħriġ tat-tfal, sa meta t-tfal isiru maġġorenni jew ilestu l-edukazzjoni tagħhom (l-Artikolu 203 tal-Kodiċi Ċivili), u għandhom jikkontribwixxu is-sehem tagħhom tal-ispejjeż ordinarji u straordinarji li jirriżultaw minn dak l-obbligu (l-Artikolu 203 bis tal-Kodiċi Ċivili). Tali kontribuzzjoni ġeneralment issir fil-forma ta’ pagament ta’ manteniment iddeterminat mill-qrati jew permezz ta’ ftehim.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Divorzju fuq il-bażi ta’ falliment irriversibbli: Il-konjuġi jistgħu jiftiehmu dwar ħlas ta’ manteniment wara d-divorzju, l-ammont tiegħu u t-termini li taħthom l-ammont miftiehem jista’ jiġi rivedut. Fin-nuqqas ta’ ftehim, fuq talba tal-konjuġi fil-bżonn, il-qorti tista’ tordna li jsir ħlas ta’ manteniment mill-konjuġi l-ieħor. Il-qorti tista’ tirrifjuta t-talba għal ħlas ta’ manteniment jekk il-konvenut juri li minħabba tort serju min-naħa tal-applikant kien impossibli li jkomplu jgħixu flimkien. Ħlas ta’ manteniment ma jista’ taħt l-ebda ċirkostanza jingħata lil konjuġi li jkun instab ħati ta’ atti ta’ vjolenza fiżika lejn il-konjuġi l-ieħor. Jekk il-konvenut jagħti prova li l-istat tal-bżonn tal-applikant huwa r-riżultat tad-deċiżjoni tiegħu u li ma kienx motivat mill-bżonnijiet tal-familja, il-qorti tista’ tiskuża lill-konvenut milli jħallas manteniment, jew tista’ tnaqqas l-ammont tal-pagament (l-Artikolu 301(1), (2) u (5) tal-Kodiċi Ċivili). L-ammont tal-ħlas ta’ manteniment għandu jissodisfa mill-inqas il-bżonnijiet tal-benefiċjarju, iżda ma jistax jaqbeż terz tad-dħul tal-konjuġi obbligat li jagħmel il-ħlas. Il-manteniment jitħallas għal perjodu li ma jkunx itwal mit-tul taż-żwieġ. Dan il-perjodu jista’ jiġi estiż f’ċirkostanzi eċċezzjonali (l-Artikolu 301(3), (4), (6), (8) u (9) tal-Kodiċi Ċivili).

Divorzju b’kunsens reċiproku: Il-konjuġi jiddeterminaw id-drittijiet rispettivi tagħhom bil-quddiem permezz tal-ftehim komprensiv minn qabel bejniethom (ara l-mistoqsija 1). Matul u wara l-proċedimenti tad-divorzju, huma jistgħu jaqblu dwar l-ammont ta’ kwalunkwe ħlas ta’ manteniment u t-termini li taħthom dan l-ammont għandu jiġi indiċjat u rivedut (l-Artikolu 1288, l-ewwel paragrafu, subparagrafu 4, tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

Fil-każijiet kollha, il-ħlas tal-manteniment jista’ jiġi miżjud, imnaqqas jew itterminat mill-qorti jekk l-ammont ma jibqax xieraq bħala riżultat ta’ ċirkostanzi ġodda lil hinn mill-kontroll tal-partijiet. Fil-każ ta’ divorzju fuq il-bażi ta’ falliment irriversibbli biss, il-qorti tista’ wkoll taġġusta l-ammont tal-ħlas tal-manteniment jekk id-divorzju jirriżulta f’bidla fil-pożizzjoni finanzjarja tal-konjuġi.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni legali (séparation de corps/scheiding van tafel en bed) ma tkissirx ir-rabta taż-żwieġ, iżda tnaqqas id-drittijiet u l-obbligi reċiproċi tal-konjuġi: hija tneħħi l-obbligu li jgħixu flimkien, u taqsam il-proprjetà.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-kundizzjonijiet għas-separazzjoni legali huma l-istess bħal dawk għad-divorzju.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Is-separazzjoni legali ma tkissirx ir-rabta taż-żwieġ, iżda tnaqqas id-drittijiet u l-obbligi reċiproċi tal-konjuġi. Fir-rigward tal-konjuġi nfushom, is-separazzjoni legali tneħħi biss l-obbligu li jgħixu flimkien u l-obbligu li jgħinu lil xulxin (devoir d’assistance/bijstandsplicht). L-obbligu ta’ fedeltà u l-obbligu ta’ appoġġ materjali (devoir de secours/hulpplicht) jibqgħu fis-seħħ (l-Artikolu 308 tal-Kodiċi Ċivili). Is-separazzjoni legali tirriżulta fid-diviżjoni tal-proprjetà (l-Artikolu 311 tal-Kodiċi Ċivili). Fir-rigward tat-tfal, l-effetti tas-separazzjoni legali huma l-istess bħal dawk għad-divorzju. Il-konjuġi li jkunu sseparaw ma jikkwalifikawx għal ħlasijiet ta’ manteniment, iżda jistgħu jinvokaw l-obbligu ta’ appoġġ materjali (l-Artikolu 213 tal-Kodiċi Ċivili).

L-effetti tas-separazzjoni legali b’kunsens reċiproku huma l-istess bħal dawk għad-divorzju b’kunsens reċiproku u huma rregolati mill-ftehimiet li jkunu saru minn qabel bejn il-konjuġi, għalkemm ir-rabta taż-żwieġ ma tinkisirx. L-obbligi tal-fedeltà u tal-appoġġ materjali jibqgħu fis-seħħ ukoll.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

In-nullità taż-żwieġ hija penali ċivili applikata meta żwieġ ikun seħħ bi ksur tal-liġi, minkejja l-verifiki minn qabel imwettqa mir-reġistratur.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Hemm nullità “assoluta” taż-żwieġ fil-każijiet li ġejjin:

• Wieħed mill-konjuġi jkun minorenni u ma ġiex meħlus mir-rekwiżit tal-età (l-Artikolu 144 tal-Kodiċi Ċivili): l-età minima biex tidħol fi żwieġ hija 18-il sena.
• Ma jkunx hemm kunsens (Artikolu 146 tal-Kodiċi Ċivili).
• Żwieġ falz (l-Artikolu 146 bis tal-Kodiċi Ċivili): ma jkunx hemm żwieġ meta diversi ċirkostanzi juru li l-intenzjoni ta’ mill-inqas wieħed mill-konjuġi kienet b’mod ċar li ma jiffurmax sħubija permanenti, imma sempliċement li jakkwista vantaġġ f’termini ta’ residenza mogħtija lill-istatus ta’ konjuġi.
• Żwieġ sfurzat (l-Artikolu 146 ter tal-Kodiċi Ċivili): m’hemmx żwieġ meta ż-żwieġ allegat ikun sar mingħajr il-kunsens liberu taż-żewġ konjuġi u l-kunsens ta’ mill-inqas wieħed mill-konjuġi jkun ingħata bħala riżultat ta’ vjolenza jew theddida.
• Bigamija (l-Artikolu 147 tal-Kodiċi Ċivili).
• Ksur ta’ impediment għal żwieġ ibbażat fuq rabtiet tal-familja minn demm jew miż-żwieġ, jew fuq ordni tal-qorti li teħtieġ li missier bijoloġiku preżunt jagħmel pagamenti ta’ manteniment, jew fuq rabtiet tal-familja b’adozzjoni (l-Artikoli 161 sa 164, 341 u 356-1, l-ewwel u t-tieni paragrafi, u l-Artikolu 353-13 tal-Kodiċi Ċivili).
• Nuqqas ta’ awtorità tal-uffiċjal pubbliku li ssolennizza ż-żwieġ (l-Artikolu 191 tal-Kodiċi Ċivili) (nullità assoluta fakultattiva).
• Żwieġ klandestin (l-Artikolu 191 tal-Kodiċi Ċivili) (nullità assoluta fakultattiva).

Hemm nullità “relattiva” ta’ żwieġ fil-każ ta’ difett fil-kunsens ta ’wieħed mill-kojuġi jew it-tnejn li huma jew identità żbaljata (l-Artikoli 180 u 181 tal-Kodiċi Ċivili).

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

L-annullament, id-dikjarazzjoni ta’ nullità, għandu l-effett li jannulla ż-żwieġ fir-rigward kemm tal-passat kif ukoll tal-futur. Dan għandu effett retroattiv sad-data taż-żwieġ. L-effetti kollha taż-żwieġ jisparixxu. Iż-żwieġ jitqies li ma qatt ma seħħ.

Meta l-konjuġi żżewġu in bona fide, jiġifieri ma kinux jafu li kien hemm raġuni għal annullament, il-qorti tista’ tiddeċiedi li ż-żwieġ jiġi annullat biss fir-rigward tal-futur, u l-effetti tal-passat tiegħu jinżammu. Meta konjuġi wieħed biss ikun iżżewweġ in bona fide, l-effetti taż-żwieġ jistgħu jibbenefikaw lil dak il-konjuġi biss.

Dawk l-effetti taż-żwieġ li jibbenefikaw lit-tfal jinżammu, anke jekk ebda wieħed mill-konjuġi ma jkun iżżewweġ in bona fide. Tfal imwielda fi żwieġ li ġie annullat jew sa 300 jum wara l-annullament jibqgħu jitqiesu bħala t-tfal tar-raġel fiż-żwieġ annullat.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-liġi tipprovdi żewġ forom ta’ medjazzjoni: medjazzjoni volontarja, fejn il-partijiet jeżerċitaw is-servizzi ta’ medjatur huma stess, mingħajr l-intervent tal-qorti, u medjazzjoni ġudizzjarja, proposta mill-partijiet jew mill-qorti matul il-proċeduri ġudizzjarji, li mbagħad jiġu sospiżi. Il-medjazzjoni tista’ tintuża f’tilwim relatat mal-obbligi taż-żwieġ (l-Artikoli 201 u 203 tal-Kodiċi Ċivili), id-drittijiet u l-obbligi tal-konjuġi (l-Artikoli 221 sa 224 tal-Kodiċi Ċivili), l-effetti tad-divorzju (l-Artikoli 295 sa 307 bis tal-Kodiċi Ċivili), l-awtorità tal-ġenituri (l-Artikoli 371 sa 387 bis tal-Kodiċi Ċivili), divorzju fuq il-bażi ta’ falliment irriversibbli (l-Artikolu 229 tal-Kodiċi Ċivili), divorzju b’kunsens reċiproku (l-Artikoli 1254 sa 1310 tal-Kodiċi Ġudizzjarju) u koabitazzjoni de facto. Kull parti hija libera li tipproponi rikors għall-proċess ta’ medjazzjoni volontarja (l-Artikoli 1730 et seq. tal-Kodiċi Ġudizzjarju). Il-qorti li tisma’ l-każ tista’ wkoll tordna medjazzjoni ġudizzjarja fi kwalunkwe stadju tal-proċedimenti (l-Artikoli 1734 et seq. tal-Kodiċi Ġudizzjarju). Fiż-żewġ każijiet, meta l-partijiet jilħqu ftehim bħala riżultat tal-medjazzjoni, il-ftehim jista’ jintbagħat lill-qorti għal approvazzjoni. L-approvazzjoni tista’ tiġi rrifjutata biss jekk il-ftehim imur kontra l-ordni pubbliku jew l-interessi tat-tfal minorenni.

L-għoti ta’ divorzju jibqa’ r-responsabbiltà tal-qrati.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Rikos għal divorzju jew separazzjoni legali fuq il-bażi ta’ falliment irriversibbli jew rikors biex separazzjoni legali tinbidel f’divorzju tinstema’ mill-qorti tal-prim’istanza (tribunal de première instance/vredegerecht) tal-post tal-aħħar residenza konjugali jew tal-post fejn il-konvenut għandu l-indirizz tiegħu (domicile/woonplats) (l-Artikolu 628, l-ewwel paragrafu, subparagrafu 1, tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

Fil-każ ta’ divorzju b’kunsens reċiproku, il-konjuġi jagħżlu qorti tal-prim’istanza (l-Artikolu 1288bis, it-tieni paragrafu, tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

Rikors għal annullament ta’ żwieġ jinstema’ mill-qorti tal-prim’istanza tal-post fejn il-konvenut ikollu l-indirizz tiegħu (l-Artikolu 624 tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

Fil-każ ta’ divorzju fuq il-bażi ta’ falliment irriversibbli, ir-rikors jiġi ppreżentat: 1. permezz ta’ avviż mogħti minn marixxall (huissier de justice/gerechtsdeurwaarder), skont l-Artikolu 229(1) tal-Kodiċi Ċivili; 2. b’mod konġunt, skont l-Artikolu 229(2) tal-Kodiċi Ċivili, permezz ta’ rikors konġunt, skont l-Artikoli 1026 et seq. tal-Kodiċi Ġudizzjarju, iffirmat minn kull wieħed mill-konjuġi jew mill-inqas minn avukat jew nutar (l-Artikolu 1254(1) tal-Kodiċi Ġudizzjarju); jew 3. unilateralment, skont l-Artikolu 229(3) tal-Kodiċi Ċivili, permezz ta’ rikors għal proċedimenti kontenzjużi ordinarji, skont l-Artikoli 1034 bis sa 1034 sexies tal-Kodiċi Ġudizzjarju. Fil-każijiet kollha, id-dokument li jistitwixxi l-proċedimenti, minbarra l-informazzjoni normalment meħtieġa, għandu jinkludi deskrizzjoni fid-dettall tal-fatti u dikjarazzjoni li tipprovdi dettalji dwar kwalunkwe tfal (l-Artikolu 1254(1) tal-Kodiċi Ġudizzjarju). Iċ-ċertifikat taż-żwieġ, iċ-ċertifikati tat-twelid tat-tfal, u l-prova tal-identità u n-nazzjonalità ta’ kull wieħed mill-konjuġi għandhom jiġu sottomessi wkoll, sakemm ma jidhrux fir-reġistru tal-popolazzjoni jew fir-reġistru taċ-ċittadini barranin (l-Artikolu 1254(2) tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

Divorzju b’kunsens reċiproku jintalab permezz ta’ rikors lill-qorti (requête/verzoekschrift). Minbarra d-dokumenti meħtieġa għal divorzju fuq il-bażi ta’ falliment irriversibbli, għandhom jiġu sottomessi wkoll il-ftehimiet preċedenti konklużi mill-partijiet u, fejn applikabbli, inventarju tal-propjetà tagħhom.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Japplikaw ir-regoli ordinarji. Ara l-iskeda informattiva dwar “Għajnuna legali”.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Kwalunkwe deċiżjoni li tagħti jew tiċħad rikors għal divorzju jew separazzjoni legali fuq il-bażi ta’ falliment irriversibbli jew rikors għal annullament ta’ żwieġ tista’ tiġi kkontestata fi żmien xahar mid-data tan-notifika tas-sentenza, kemm jekk hija sentenza mogħtija f’kontumaċja jew sentenza mogħtija wara li nstemgħu ż-żewġ partijiet (l-Artikolu 1048, l-ewwel paragrafu, u l-Artikolu 1051, l-ewwel paragrafu, tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

Appell (appel/hoger beroep) kontra sentenza li tagħti divorzju jkun ammissibbli biss jekk ikun ibbażat fuq nuqqas ta’ konformità mal-kundizzjonijiet legali għall-għoti tad-divorzju jew fuq ir-rikonċiljazzjoni tal-konjuġi. Appell bħal dan jista’ jiġi ppreżentat mill-prosekutur pubbliku fi żmien xahar mis-sentenza. F’dak il-każ, jiġi nnotifikat liż-żewġ partijiet. Jista’ jiġi ppreżentat ukoll minn konjuġi wieħed jew miż-żewġ konjuġi, separatament jew flimkien, fi żmien xahar mis-sentenza. F’dak il-każ dan jiġi nnotifikat lill-prosekutur pubbliku u, jekk jiġi ppreżentat minn konjuġi wieħed biss, lill-konjuġi l-ieħor. Appell ibbażat fuq ir-rikonċiljazzjoni għandu jiġi ppreżentat b’mod konġunt miż-żewġ konjuġi fi żmien xahar mis-sentenza fil-każijiet kollha. Appell bħal dan jiġi nnotifikat lill-prosekutur pubbliku (l-Artikolu 1299 tal-Kodiċi Ġudizzjarju). Appell kontra sentenza li tiċħad divorzju jew separazzjoni legali b’kunsens reċiproku jkun ammissibbli biss jekk jiġi ppreżentat miż-żewġ partijiet, separatament jew b’mod konġunt, fi żmien xahar mis-sentenza (l-Artikolu 1300 tal-Kodiċi Ġudizzjarju).

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbilità tal-ġenituri (ir-“Regolament Brussell IIa”) ilu fis-seħħ mill-1 ta’ Marzu 2005. Ir-Regolament japplika fl-Unjoni Ewropea (bl-eċċezzjoni tad-Danimarka). Sentenza mogħtija fi Stat Membru għandha tkun rikonoxxuta awtomatikament fl-Istati Membri l-oħra mingħajr ma tkun meħtieġa ebda proċedura speċjali (l-Artikolu 21(1) tar-Regolament Brussell IIa). M’għandha tkun meħtieġa ebda proċedura speċjali għall-aġġornament tal-atti uffiċjali tal-istat ċivili ta’ Stat Membru dwar il-bażi ta’ sentenza dwar id-divorzju, is-separazzjoni legali jew l-annullament taż-żwieg mogħti fi Stat Membru ieħor u kontra liema m’hemm l-ebda appell ieħor taħt il-liġi ta’ dak l-Istat Membru. (Artikolu 21(2) tar-Regolament Brussell IIa). Sentenza dwar divorzju, separazzjoni legali jew annullament ta’ żwieġ ma tiġix rikonoxxuta jekk tali rikonoxximent ikun espliċitament kontra l-ordni pubbliku, jekk il-konvenut ma ġiex notifikat bid-dokument li stitwixxa l-proċedimenti jew b’dokument ekwivalenti fi żmien suffiċjenti u b’tali mod li jippermetti lill-konvenut jipprepara d-difiża tiegħu, jew jekk ikun irrikonċiljabbli ma’ sentenza mogħtija qabel fi proċedimenti bejn l-istess partijiet (l-Artikolu 22 tar-Regolament Brussell IIa). Matul ir-reviżjoni, il-ġurisdizzjoni tal-qorti tal-oriġini ma tistax tiġi riveduta (l-Artikolu 24 tar-Regolament Brussell IIa) u taħt l-ebda ċirkostanza m’għandha sentenza tiġi riveduta nkwantu għas-sustanza tagħha (l-Artikolu 26 tar-Regolament Brussell IIa). Barra minn hekk, ir-rikonoxximent ta’ sentenza ma jistax jiġi rrifjutat minħabba li l-liġi tal-Belġju ma tippermettix divorzju għall-istess fatti (l-Artikolu 25 tar-Regolament Brussell IIa). Id-dokumenti li għandhom jiġu ppreżentati sabiex sentenza ta’ qorti barranija tkun tista’ tiġi rikonoxxuta huma elenkati fl-Artikolu 37 tar-Regolament Brussell IIa.

Meta r-Regolament ta’ Brussell IIa ma japplikax, sentenzi magħmulin wara l-1 ta’ Ottubru 2004 ikunu suġġetti għad-dispożizzjonijiet tal-Kodiċi Belġjan tad-Dritt Internazzjonali Privat (Code de droit international privé/Wetboek van Internationaal Privaatrecht — l-Artikolu 126(2) tal-Kodiċi). Skont l-Artikolu 22 tal-Kodiċi, ir-rikonoxximent huwa awtomatiku mingħajr ma jkunu meħtieġa proċedimenti legali. Sentenza ta’ qorti barranija ma tiġix rikonoxxuta meta l-effett tar-rikonoxximent ikun manifestament kontra l-ordni pubbliku, fejn ikunu nkisru d-drittijiet tad-difiża, fejn is-sentenza tirriżulta minn ksur tal-liġi, fejn is-sentenza tkun għadha miftuħa għall-appell, fejn is-sentenza tkun irrikonċiljabbli ma’ sentenza Belġjana jew ma’ sentenza mogħtija preċedentement barra l-pajjiż li tista’ tiġi rikonoxxuta fil-Belġju, fejn il-proċedimenti barranin ġew istitwiti wara li l-proċedimenti ġew istitwiti fil-Belġju bejn l-istess partijiet u relatati mal-istess suġġett u li għadhom pendenti, fejn il-qrati Belġjani biss kellhom ġurisdizzjoni biex jisimgħu l-proċedimenti, fejn il-ġurisdizzjoni tal-qorti barranija kienet ibbażata biss fuq il-preżenza fil-pajjiż li kienet tappartjeni għalih dik il-qorti tal-konvenut jew ta’ proprjetà mhux direttament marbuta mat-tilwima, jew fejn ir-rikonoxximent huwa frustrat minn waħda mir-raġunijiet għal rifjut elenkati b’mod restrittiv fil-Kodiċi (fil-qasam tal-liġi personali u tal-familja, l-uniċi tali raġunijiet huma l-isem, l-adozzjoni u r-repudjazzjoni) (l-Artikolu 25(1) tal-Kodiċi). Matul ir-reviżjoni, taħt l-ebda ċirkostanza ma tista’ tiġi riveduta s-sentenza barranija nkwantu s-sustanza tagħha (l-Artikolu 25(2) tal-Kodiċi). Id-dokumenti li għandhom jiġu ppreżentati sabiex sentenza ta’ qorti barranija tkun tista’ tiġi rikonoxxuta huma elenkati fl-Artikolu 24 tal-Kodiċi.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Il-prinċipju fundamentali kemm tar-Regolament Brussell IIa kif ukoll tal-Kodiċi tad-Dritt Internazzjonali Privat huwa r-rikonoxximent awtomatiku mingħajr ma tkun meħtieġa ebda proċedura speċjali. Madankollu, fejn ir-rikonoxximent ikun ibbażat fuq ir-Regolament Brussell IIa, kull parti interessata tista’, skont il-proċeduri previsti fit-Taqsima 2, tapplika għal deċiżjoni li s-sentenza tkun rikonoxxuta jew le (l-Artikolu 21(3) tar-Regolament Brussell IIa). Meta r-Regolament Brussell IIa ma japplikax, kwalunkwe persuna interessata, jew il-prosekutur pubbliku, jistgħu, skont il-proċedura fl-Artikolu 23 tal-Kodiċi, japplikaw għal dikjarazzjoni li s-sentenza għandha tiġi rikonoxxuta, kollha kemm hi jew parti minnha, jew ma jistgħux jiġu rikonoxxuti (l-Artikolu 22(2) tal-Kodiċi).

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

L-Artikolu 55(1) tal-Kodiċi fih ir-regola dwar l-għażla tal-liġi għal divorzji u separazzjonijiet legali b’dimensjoni internazzjonali. Id-divorzju u s-separazzjoni legali huma rregolati:

1. bil-liġi tal-pajjiż li ż-żewġ konjuġi huma abitwalment residenti fit-territorju tiegħu meta ġie ppreżentat ir-rikors;
2. jekk iż-żewġ konjuġi ma jkunux abitwalment residenti fl-istess pajjiż, bil-liġi tal-pajjiż li fit-territorju tiegħu l-konjuġi kellhom l-aħħar residenza abitwali komuni tagħhom, sakemm wieħed minnhom ikun abitwalment residenti f’dak il-pajjiż fiż-żmien meta r-rikors ikun ġie ippreżentat;
3. jekk ebda wieħed mill-konjuġi ma jkun abitwalment residenti fil-pajjiż fejn kellhom l-aħħar residenza abitwali komuni tagħhom, bil-liġi tal-pajjiż li ż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini fih fiż-żmien meta r-rikors ikun ġie ppreżentat;
4. f’każijiet oħra, bil-liġi Belġjana.

Il-kunċett ta’ “residenza abitwali” huwa definit fl-Artikolu 4(2) tal-Kodiċi. “Residenza abitwali komuni” mhux bilfors tfisser residenza fl-istess indirizz jew fl-istess muniċipalità, iżda pjuttost residenza fl-istess pajjiż. Il-liġi indikata fl-Artikolu 55(1) tal-Kodiċi ma tistax tiġi applikata jekk dik il-liġi ma tirrikonoxxix l-istituzzjoni tad-divorzju. F’dak il-każ, il-liġi li għandha tiġi applikata hija l-liġi indikata mill-kriterju alternattiv li jmiss fil-paragrafu 1 (l-Artikolu 55(3) tal-Kodiċi).

Il-konjuġi għandhom ukoll opportunità limitata li jagħżlu l-liġi applikabbli huma stess: jistgħu jagħżlu l-liġi tal-pajjiż li t-tnejn li huma jkunu ċittadini tiegħu fiż-żmien li fih jiġi ppreżentat ir-rikors, jew il-liġi Belġjana (l-Artikolu 55(2) tal-Kodiċi). Din l-għażla tista’ ssir mhux iktar tard mill-ewwel dehra quddiem il-qorti li tisma’ ir-rikors għad-divorzju jew għas-separazzjoni legali.

Il-liġi applikabbli indikata fl-Artikolu 55 tal-Kodiċi tiddetermina r-regoli li jirregolaw: l-ammissibilità ta’ rikors għal separazzjoni legali; ir-raġunijiet u l-kundizzjonijiet tad-divorzju jew is-separazzjoni legali jew, fil-każ ta’ rikors konġunt, il-kundizzjonijiet tal-kunsens, inkluż il-mod kif dan jiġi espress; l-obbligu tal-konjuġi sabiex jaqblu dwar miżuri relatati mal-persuna, il-manteniment u l-proprjetà tal-konjuġi u t-tfal li huma responsabbli għalihom; u x-xoljiment tar-rabta taż-żwieġ jew, fil-każ ta’ separazzjoni, il-grad ta’ rilassament ta’ dik ir-rabta (l-Artikolu 56 tal-Kodiċi).

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-liġi Bulgara tirrikonoxxi l-forom segwenti għax-xoljiment taż-żwieġ permezz ta' divorzju:

• id-divorzju permezz ta' kunsens reċiproku - leġiżlazzjoni prevista permezz tal-Artikolu 50 u 51 tal-Kodiċi tal-Familja (Semeen kodeks);
• id-divorzju kontenzjuż abbażi ta' tkissir serju u irrimedjabbli taż-żwieġ skont l-Artikolu 49 tal-Kodiċi tal-Familja;
• id-divorzju kontenzjuż abbażi ta' tkissir serju u irrimedjabbli ta’ żwieġ, mingħajr ma jiġi deċiż dwar il-kwistjoni ta' mingħandu tort, permezz tas-sottomissjoni ta' ftehim bejn il-konjuġi skont l-Artikolu 49(4) tal-Kodiċi tal-Familja;

F'każ ta' divorzju permezz ta' kunsens reċiproku, iż-żewġ konjuġi jagħmlu talba konġunta lill-qorti distrettwali (Rayonen sad), li permezz tagħha huma jippreżentaw il-ftehim skont l-Artikolu 50 tal-Kodiċi tal-Familja. F'dan il-ftehim, il-konjuġi jridu jsolvu l-kwistjonijiet dwar il-post tar-residenza tat-tfal, l-eżerċizzju tad-dritt ta' kustodja, id-dritt ta' aċċess u d-dritt għall-manteniment tat-tfal, kif ukoll il-likwidazzjoni tal-proprjetà, l-użu tad-dar konjugali, il-manteniment bejn il-konjuġi u l-kunjom. Il-ftehim irid ikun aċċettat mill-qorti wara li tkun ivverifikat jekk l-interessi tat-tfal ġewx protetti. Jekk il-qorti tqis li l-ftehim mhuwiex komplut jew li l-interessi tat-tfal mhumiex protetti sewwa, il-qorti tistabbilixxi terminu ta' żmien sabiex dawn l-irregolaritajiet jiġu rrimedjati. Jekk dawn l-irregolaritajiet ma jiġux irrimedjati fit-terminu stipulat, il-qorti tiċħad it-talba għad-divorzju.

F'każ ta' divorzju kontenzjuż abbażi ta' tkissir serju u irrimedjabbli taż-żwieġ, it-talba ssir minn waħda mill-konjuġi. Il-qorti kompetenti sabiex teżamina t-talba hija l-qorti distrettwali tal-post tar-residenza tal-parti konvenuta. Il-qorti hija meħtieġa li tiddeċiedi fuq l-inizjattiva tagħha stess dwar il-kwistjoni tat-tort għat-tkissir taż-żwieġ u l-eżerċizzju tad-dritt ta' kustodja, id-dritt ta' aċċess u d-dritt għall-manteniment tat-tfal imwielda fiż-żwieġ, l-użu tad-dar konjugali, il-manteniment bejn il-konjuġi u l-użu tal-kunjom tar-raġel. Dawn ir-regoli japplikaw jekk il-partijiet ma jkunux ikkonkludu kuntratt taż-żwieġ li jirregola r-relazzjonijiet fuq imsemmija fil-każ ta' divorzju.

F'każ ta' divorzju kontenzjuż, il-konjuġi jistgħu jiddikjaraw li huma laħqu ftehim li permezz tiegħu huma obbligati li jiftehmu dwar kwistjonijiet dwar id-dritt ta' kustodja, id-dritt ta' aċċess u d-dritt għall-manteniment tat-tfal imwielda fiż-żwieġ, kif ukoll il-likwidazzjoni tal-proprjetà, l-użu tad-dar konjugali, il-manteniment bejn il-konjuġi u l-użu tal-kunjom tar-raġel. Il-qorti tiddeċiedi dwar il-kwistjoni tat-tort biss jekk il-parti jew il-partijiet fil-kawża titlobha/jitolbuha espressament tagħmel dan, iżda hija obbligata tistabbilixxi xorta waħda li jeżistu motivi għax-xoljiment taż-żwieġ, jiġifieri tkissir serju u irrimedjabbli.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

F'każ ta' divorzju permezz ta' kunsens reċiproku:

Id-deċiżjoni li tawtorizza d-divorzju permezz ta' kunsens reċiproku tittieħed abbażi ta' kunsens reċiproku, serju u ferm għax-xoljiment taż-żwieġ iddikjarat mill-konjuġi. Il-qorti ma teżaminax il-motivi tal-konjuġi għax-xoljiment taż-żwieġ.

F'każ ta' divorzju kontenzjuż:

Id-deċiżjoni li tawtorizza d-divorzju kontenzjuż tittieħed abbażi ta' tkissir serju u irrimedjabbli taż-żwieġ. Mhemmx definizzjoni legali ta' "tkissir serju u irrimedjabbli taż-żwieġ" (dalboko i nepopravimo razstroystvo na braka). Skont id-dottrina u l-ġurisprudenza interpretattiva tal-Qorti Suprema ta' Kassazzjoni (Varhoven kasatsionen sad), jeżisti tkissir serju u irrimedjabbli taż-żwieġ meta r-rabta konjugali teżisti formalment, iżda hija totalment imċaħħda mis-sustanza tagħha kif preskritta mil-liġi u l-morali. It-tkissir serju u irrimedjabbli taż-żwieġ hija sitwazzjoni oġġettiva li għandha tiġi stabbilita f'kull każ partikolari. Il-mezzi kollha tal-provi, inkluż l-evidenza orali, huma ammissibbli. Il-liġi ma tistipulax kundizzjonijiet assoluti għal tkissir serju u irrimedjabbli taż-żwieġ. Il-każistika taċċetta bħala tali, għalkemm din il-lista mhijiex eżawrenti, l-adulterju, is-separazzjoni twila de facto, l-abbuż tal-alkoħol u l-abbuż ta' stupefjanti oħrajn, il-krudeltà fiżika u mentali kif ukoll l-abbandunar tal-familja. Il-Kodiċi tal-Familja ġdid ma jirrikjedix aktar li l-qorti tiddeċiedi fuq l-inizjattiva tagħha stess dwar kwistjonijiet li jirrigwardaw ix-xoljiment taż-żwieġ, bl-eċċezzjoni ta' każijiet li fihom il-parti jew partijiet ikunu espressament talbu li tingħata deċiżjoni dwar din il-kwistjoni. Madankollu, fin-nuqqas ta' ftehim, il-kwistjoni ta' mingħandu tort tibqa' deċiżiva għal deċiżjoni dwar l-eżerċizzju tad-dritt ta' kustodja, id-dritt ta' aċċess u l-manteniment tat-tfal li twieldu fiż-żwieġ, kif ukoll l-użu tad-dar konjugali.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Wara d-divorzju, il-qorti tista’ żżomm il-kunjom taż-żwieġ jew tirrestawra l-kunjom ta’ qabel iż-żwieġ ta’ wieħed mill-konjuġi fuq talba tiegħu. Il-konjuġi l-ieħor ma jistax jopponi t-talba għaż-żamma tal-kunjom konjugali jew għaż-żamma tal-kunjom taż-żwieġ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Il-Kodiċi tal-Familja ġdid jistipula numru ta' reġimi tal-proprjetà matrimonjali possibbli matul iż-żwieġ: ir-reġim legali tal-proprjetà matrimonjali; ir-reġim legali tas-separazzjoni tal-akkwisti; u r-reġim kuntrattwali.

1. Ir-reġim legali tal-proprjetà matrimonjali hija l-koproprjetà indiviżibbli fuq l-assi kollha, inkluż il-flus depożitati, miksuba matul iż-żwieġ. Dawn l-assi jappartjenu liż-żewġ konjuġi, irrispettivament minn f'isem min inxtraw, jekk ġew akkwistati permezz ta' kontribuzzjoni komuni miż-żewġ konjuġi. Il-kontribuzzjoni konġunta tal-konjuġi tista' tieħu l-forma ta' investiment ta' riżorsi u xogħol, kura għat-tfal u xogħol fid-dar. Il-kontribuzzjoni konġunta hija preżunta suġġetta għall-prova tal-kuntrarju. Skont il-Kodiċi tal-Familja fis-seħħ (adottat fl-2009), id-depożiti ta’ flus m’għadhomx jikkostitwixxu proprjetà ta’ komunità matrimonjali.

Il-beni personali ta' kull wieħed mill-konjuġi jikkonsistu fil-beni miksuba qabel iż-żwieġ, kif ukoll dawk miksuba matul iż-żwieġ permezz ta' suċċessjoni u ta' donazzjoni.  Il-beni mobbli miksuba minn konjuġi matul iż-żwieġ għall-użu personali tiegħu jew għall-eżerċizzju tal-professjoni tiegħu jikkonsistu fi proprjetà privata.

Wara d-divorzju, il-proprjetà matrimonjali hija trasformata fi proprjetà normali.

2. ir-reġim tas-separazzjoni tal-akkwisti:

Id-drittijiet miksuba minn kull wieħed mill-konjuġi matul iż-żwieġ huma parti mill-pussess personali tiegħu, iżda f'każ ta' xoljiment taż-żwieġ permezz ta' proċedura kontenzjuża, kull konjuġi huwa intitolat li jirċievi parti mill-valur tal-beni akkwistati mill-parti l-oħra matul iż-żwieġ safejn huwa jkun ikkontribwixxa permezz tax-xogħol tiegħu, il-mezzi finanzjarji tiegħu, il-kura tat-tfal, ix-xogħol fid-dar jew b'mod ieħor. L-ispejjeż għall-issodisfar tal-bżonnijiet tal-familja jitħallsu miż-żewġ konjuġi; il-konjuġi huma responsabbli in solidum għall-obbligi assunti għall-bżonnijiet kurrenti tal-familja.

3. ir-reġim kuntrattwali;

Skont il-Kodiċi tal-Familja ġdid, il-konjuġi jistgħu jikkonkludu kuntratt taż-żwieġ, li hija possibbiltà ġdida offruta mil-liġi Bulgara. Il-konjuġi jistgħu jikkonkludu kuntratt taż-żwieġ qabel jew matul iż-żwieġ. Il-kuntratt taż-żwieġ huwa limitat għal ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà bejn il-partijiet, bħal: id-drittijiet tal-partijiet għall-proprjetà akkwistati matul iż-żwieġ; id-drittijiet tal-partijiet għall-proprjetà li kienet tappartjeni lilhom qabel iż-żwieġ; il-mod kif il-proprjetà, inkluż id-dar matrimonjali, hija ġestita u trasferita; il-qsim tal-ispejjeż u tal-obbligi bejn il-partijiet; il-konsegwenzi relatati mal-proprjetà fil-każ ta' divorzju; il-manteniment tal-konjuġi matul iż-żwieġ u fil-każ ta' divorzju; il-manteniment tat-tfal imwielda fiż-żwieġ. Ftehim li jittrasforma kull proprjetà akkwistata qabel iż-żwieġ ta' waħda mill-partijiet fi proprjetà konjugali huwa inammissibbli. Kuntratt taż-żwieġ ma jistax jikkontjeni provvedimenti dwar arranġamenti f'każ ta' mewt, ħlief fir-rigward tal-ishma tal-konjuġi f'każ ta' xoljiment miftiehem tal-komunità tal-akkwisti. Ir-reġim legali tal-proprjetà matrimonjali japplika għar-relazzjonijiet patrimonjali li ma jiġux irregolati fil-kuntratt taż-żwieġ.

Irrispettivament mir-reġim magħżul mill-konjuġi, ir-reġim ġenerali japplika għat-trasferiment tad-dar matrimonjali, jiġifieri meta d-dar matrimonjali tikkostitwixxi l-proprjetà privata ta' wieħed mill-konjuġi, it-trasferiment jirrikjedi l-kunsens tal-konjuġi l-ieħor sakemm iż-żewġ konjuġi ma għandhomx dar oħra li hija l-proprjetà komuni jew il-proprjetà personali ta' kull wieħed minnhom. Fin-nuqqas ta' kunsens, l-att ta' trasferiment jiġi effettwat bl-awtorizzazzjoni tal-qorti distrettwali jekk jiġi ppruvat li dan mhuwiex għad-detriment tat-tfal li għadhom ma sarux adulti u għall-familja. Meta jingħata divorzju, jekk id-dar matrimonjali ma tistax tiġi użata separatament miż-żewġ konjuġi, il-qorti tagħti l-użu tagħha lill-waħda mill-partijiet jekk hija tkun talbet għal dan u jekk ikollha bżonn ta' akkomodazzjoni. Meta jkun hemm tfal minuri mwielda miż-żwieġ, il-qorti tiddeċiedi ex officio dwar l-użu tad-dar matrimonjali, u l-qorti tista' tagħti l-użu tagħha lill-parti li lilha jingħata d-dritt tal-kustodja, sakemm dan id-dritt jiġi eżerċitat.

Wara d-divorzju, l-ekskonjuġi jieqfu jkunu l-werrieta legali ta' xulxin u jitilfu l-vantaġġi kollha li jirriżultaw mid-dispożizzjonijiet f'każ ta' mewt magħmula preċedentement. Wara d-divorzju, id-donazzjonijiet ta' beni ta' valur sinifikattiv magħmula f'rabta maż-żwieġ jew matul iż-żwieġ minn wieħed mill-konjuġi jew mill-qraba tagħhom lill-konjuġi l-ieħor jistgħu jiġu rrevokati, ħlief jekk dan imur kontra l-moralità pubblika. Ir-rikors għall-anullament tad-donazzjoni jista' jitressaq qabel l-iskadenza ta' perjodu ta' sena mill-għoti tad-divorzju.

Ir-reġim legali tal-proprjetà matrimonjali japplika meta l-persuni li sejrin jidħlu għaż-żwieġ ma għażlux reġim ta' relazzjonijiet patrimonjali, kif ukoll meta huma jkunu minuri jew persuni b'kapaċità legali limitata. Ir-reġim ta' relazzjonijiet patrimonjali jiġi rreġistrat fir-reġistru tar-relazzjonijiet patrimonjali tal-miżżewġin. Ir-reġim ta' relazzjonijiet patrimonjali jista' jiġi mmodifikat matul iż-żwieġ. Il-modifika hija msemmija fl-att ta' żwieġ ċivili u fir-reġistru. Il-kuntratti taż-żwieġ u r-reġim legali applikabbli huma rreġistrati f'reġistru elettroniku ċentrali tal-Aġenzija tar-Reġistri. Ir-reġistru huwa pubbliku.    F'każ ta' tranżazzjoni bejn parti waħda mill-konjuġi jew it-tnejn li huma ma' parti terza, meta fir-reġistru ma jissemmix ir-reġim ta' relazzjonijiet patrimonjali, ir-reġim legali tal-proprjetà matrimonjali huwa applikabbli.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

It-terminu legali adottat mil-leġiżlazzjoni Bulgara huwa "l-eżerċizzju tad-drittijiet tal-ġenituri" (yprazhnyavane na roditelski prava).

Bid-deċiżjoni tagħha ta' xoljiment taż-żwieġ permezz ta' divorzju, il-qorti trid tiddeċiedi dwar il-kwistjonijiet li jirrigwardaw id-dritt ta' kustodja, id-dritt ta' aċċess u l-manteniment tat-tfal imwielda fiż-żwieġ, kif ukoll l-użu tad-dar matrimonjali. Meta tagħmel dan, hija tieħu kont tal-interessi tat-tfal. Il-qorti tiddeċiedi lil liema parti mill-konjuġi tagħti d-dritt ta' kustodja, tistabbilixxi l-miżuri dwar l-eżerċizzju ta' dawn id-drittijiet, il-kuntatti bejn it-tfal u l-ġenituri u l-manteniment tat-tfal. Sabiex tiddetermina liema ġenitur jingħata d-dritt ta' kustodja, il-qorti tevalwa ċ-ċirkustanzi kollha li jirrigwardaw l-interessi tat-tfal, tisma' lill-ġenituri u t-tfal jekk huma jkollhom aktar minn għaxar snin.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Skont l-Artikolu 83 tal-Kodiċi tal-Familja, il-manteniment jingħata biss lill-konjuġi li mhuwiex fit-tort għad-divorzju. Il-manteniment jitħallas għal mhux aktar minn tliet snin wara x-xoljiment taż-żwieġ, sakemm il-partijiet ma jkunux qablu dwar perjodu itwal.  Il-qorti tista' testendi dawn il-perjodi jekk l-ekskonjuġi li jirċievi l-manteniment huwa f'sitwazzjoni partikolarment gravi u jekk il-konjuġi l-ieħor jista' iħallas il-manteniment mingħajr diffikultajiet kbar. Id-dritt tal-ekskonjuġi għall-manteniment jintemm meta jerġa' jiżżewweġ. Fil-prattika, il-każijiet li fihom l-ekskonjuġi jingħataw jew jiġi ordnati jħallsu l-manteniment huma estremament rari.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Il-kunċett ta' separazzjoni legali ma jeżistix fil-leġiżlazzjoni Bulgara attwali.

Fil-ġurisprudenza, is-separazzjoni de facto tfisser biss li l-konjuġi mhuma la jgħixu flimkien u lanqas mhuma jaqsmu l-istess abitazzjoni. Din ma għandhiex l-istess tifsira bħal "separazzjoni legali".

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ara l-punt 4.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ara l-punt 4.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Il-liġi Bulgara fis-seħħ tuża t-terminu “annullament taż-żwieġ”. It-terminu użat fil-leġiżlazzjoni Bulgara attwali huwa "l-annullament taż-żwieġ" (ynishtozhavane na braka). L-annullament taż-żwieġ huwa wieħed mill-mezzi ta' xoljiment taż-żwieġ. Iż-żwieġ annullabbli għandu l-effetti legali kollha ta' żwieġ validu sax-xoljiment tiegħu permezz ta' proċedura ġudizzjarja. L-annullament taż-żwieġ jista' isir biss permezz ta' proċedura ġudizzjarja: ħadd ma jista' jipprevali ruħu min-nullità taż-żwieġ sakemm l-annullament ma jiġix ordnat mill-qorti.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Sabiex żwieġ jiġi annullat, parti waħda mill-konjuġi trid tkun persuna li:

• kellha inqas minn tmintax-il sena meta ġie ċċelebrat iż-żwieġ, jew kellha iktar minn sittax-il sena, iżda ż-żwieġ sar mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-qorti;
• għadha miżżewġa lil persuna oħra;
• ġiet iddikjarata bħala legalment inkapaċi jew bħala li tbati minn mard mentali jew diżabbiltà mentali li jikkostitwixxu raġunijiet sabiex tiġi ddikjarata bħala legalment inkapaċi;
• tbati minn mard li jipperikola serjament il-ħajja jew is-saħħa tat-tfal jew il-konjuġi l-ieħor, ħlief jekk il-marda hija perikoluża biss għall-konjuġi l-ieħor u jekk jaf dwar dan;
• hija axxendenti jew dixxendenti diretta tal-konjuġi l-ieħor;
• hija waħda mill-aħwa, min-neputijiet jew minn qraba oħra fil-linja kollaterali, sar-raba' grad inkluż, tal-konjuġi l-ieħor;
• hija l-ġenitur adottiv jew ġiet adottata mill-konjuġi l-ieħor;
• ġiet sfurzata tikkonkludi ż-żwieġ wara li ġiet mhedda b'perikolu serju u imminenti għal ħajjitha, saħħitha jew l-unur tagħha jew dak tal-familja tagħha.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Skont id-difett taż-żwieġ, ir-rikors għall-annullament jista' isir mill-konjuġi affettwat b'dan id-difett; kif ukoll mill-prokuratur, mill-konjuġi tal-ewwel żwieġ jew mill-prokuratur pubbliku u l-konjuġi. L-Artikolu 97 tal-Kodiċi tal-Familja telenka espressament u b'mod eżawrjenti l-persuni li huma intitolati jressqu rikors għall-annullament u t-termini ta' skadenza biex jagħmlu dan.

L-effetti tal-annullament taż-żwieġ huma identiċi għall-effetti tad-divorzju fir-rigward tar-relazzjonijiet personali u patrimonjali bejn il-konjuġi, kif ukoll fir-rigward tar-relazzjonijiet bejniethom u t-tfal. Għall-annullament ta' żwieġ, il-mala fede hija ekwivalenti għat-tort fil-każ ta' divorzju. It-tfal ikkonċepiti jew imwielda matul iż-żwieġ annullat huma meqjusa bħala tfal leġittimi u jgawdu mill-preżunzjoni tal-paternità.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

L-uniku mod ta' xoljiment taż-żwieġ permezz ta' divorzju huwa bit-tressiq ta' rikors jew billi ssir talba quiddiem il-qorti.

F'każ fejn il-partijiet jirrikoxxu għall-medjazzjoni, il-kawża tiġi sospiża.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-rikorsi għal divorzju minħabba tort jew ir-rikorsi għal annullament taż-żwieġ huma ta' kompetenza tal-qrati distrettwali bħala qrati tal-ewwel istanza. L-istess qrati jeżaminaw ukoll it-talbiet ta' divorzju permezz ta' kunsens reċiproku. Ir-rikorsi għandhom jitressqu quddiem il-qorti tal-post ta' residenza tal-parti konvenuta. Il-qorti ma tivverifikax ex officio li hija għandha kompetenza territorjali, iżda hija obbligata li tirrinvija l-kawża lill-qorti kompetenti f'każ ta' oġġezzjoni mill-parti konvenuta mhux aktar tard mit-terminu previst għall-finijiet ta' risposta għar-rikors.

Il-parti li titlob id-divorzju hija meħtieġa li tidher personalment waqt is-seduta ta’ smigħ tal-qorti għal eżami tal-każ. F’divorzju kunsenswali, iż-żewġ partijiet għandhom jidhru personalment. Fin-nuqqas ta’ dehra mingħajr raġuni valida, il-kawża tiġi miċħuda.

Ma tistax tingħata sentenza fil-kontumaċja f'każijiet matrimonjali.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Il-partijiet jistgħu jiksbu għajnuna legali skont il-kundizzjonijiet ġenerali għall-għotja tagħha. Dawn huma stipulati fil-liġi dwar l-għajnuna legali (Zakon za Pravnata Pomosht).

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Id-deċiżjoni ta' divorzju permezz ta' kunsens reċiproku ma tistax tiġi appellata.

Id-deċiżjonijiet dwar ir-rikorsi għall-annullament taż-żwieġ u r-rikorsi għad-divorzju jistgħu jiġu appellati quddiem il-qrati provinċjali (Okrazhen sad) fiż-żewġ ġimgħat li jsegwu n-notifika tagħhom lill-parti. Id-deċiżjoni ta' divorzju tidħol fis-seħħ anki jekk din tiġi appellata fir-rigward tat-tort tal-parti.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, kif implementat permezz tal-Artikolu 621 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (Grazhdanski protsesualen kodeks), japplika f'dan il-każ. L-awtorità li quddiemha jitressqu sentenza jew strument ieħor tosserva dawn tal-aħħar abbażi ta’ kopja duplikata awtentikata mill-qorti li tagħti s-sentenza u taċ-ċertifikat ta’ akkumpanjament, fejn att tal-Unjoni Ewropea jkun jeħtieġ hekk. Is-sentenzi fi ħdan l-ambitu tal-Artikolu 21.2 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbiltà tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000, jiġu rikonoxxuti mill-awtoritajiet ta’ reġistrazzjoni kompetenti.

Il-parti interessata tista’ titlob ir-rikonoxximent tas-sentenza skont il-proċedura tal-Artikolu 623 tal-GPK mill-qorti provinċjali b’ġurisdizzjoni fuq l-indirizz permanenti tal-parti opposta jew fuq l-uffiċċju reġistrat tagħha jew, meta l-parti li qed topponi ma jkollhiex indirizz permanenti jew uffiċċju rreġistrat fit-territorju tar-Repubblika tal-Bulgarija, fuq l-indirizz permanenti jew l-uffiċċju rreġistrat tal-parti interessata. Meta l-parti interessata ma jkollhiex indirizz permanenti jew uffiċċju rreġistrat fit-territorju tar-Repubblika tal-Bulgarija, it-talba titressaq quddiem il-Qorti tal-Belt ta’ Sofija.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, kif implementat permezz tal-Artikoli 622 u 623 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, japplika f'dan il-każ.

Il-parti li toġġezzjona għar-rikonoxximent tad-deċiżjoni tista' tappella mill-ordni ta' rikonoxximent jew, jekk ikun il-każ, mill-ordni li jawtorizza l-eżekuzzjoni tagħha. Jista’ jiġi ppreżentat appell mill-ordni quddiem il-Qorti tal-Appell ta’ Sofija. Id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Appell ta’ Sofia tista’ tiġi appellata fuq punti ta’ liġi biss fil-Qorti Suprema ta’ Kassazzjoni.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Ir-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta’ Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali japplika f’dan il-każ.

F’każijiet fejn ir-Regolament imsemmi hawn fuq ma jkunx applikabbli, japplikaw ir-regoli stabbiliti mill-Kodiċi tad-Dritt Internazzjonali Privat (Kodeks na mezhdunarodnoto chastno pravo) (KMCP).

Il-liġi applikabbli għall-annullament ta' żwieġ hija dik tal-post fejn iż-żwieġ ġie konkluż.

Ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi huma rregolati permezz tad-dritt nazzjonali komuni. Meta l-konjuġi għandhom ċittadinanzi differenti, ir-relazzjonijiet tagħhom huma rregolati permezz tal-liġi tal-istat tar-residenza abitwali komuni tagħhom. Fin-nuqqas ta' dan, ir-relazzjonijiet tagħhom huma rregolati permezz tal-liġi tal-istat li miegħu ż-żewġ konjuġi għandhom l-eqreb rabtiet.

Ir-relazzjonijiet patrimonjali bejn il-konjuġi huma rregolati permezz tad-dritt applikabbli għar-relazzjonijiet personali tagħhom.

Id-divorzju bejn il-konjuġi tal-istess nazzjonalità barranija huwa rregolat permezz tad-dritt tal-Istat li tiegħu huma ċittadini meta jsir ir-rikors għad-divorzju. Id-divorzju bejn il-konjuġi ta' nazzjonalitajiet differenti huwa rregolat permezz tad-dritt tal-Istat li fih tinsab ir-residenza abitwali komuni tagħhom fil-mument meta jsir ir-rikors għad-divorzju. Meta l-konjuġi ma għandhom ebda residenza abitwali komuni, id-dritt Bulgaru huwa applikabbli.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-qorti tiddeċiedi dwar id-divorzju fuq it-talba ta' wieħed mill-konjuġi. Matul il-proċedura, hija tiddetermina jekk il-motivi tad-divorzju jeżistux jew le, jiġifieri jekk iż-żwieġ tkissirx u l-kawżi ta' dan it-tkissir.

Iż-żwieġ huwa awtomatikament ikkunsidrat bħala li tkisser jekk ikun dam tal-inqas sena, u jekk il-konjuġi ma jkunux għadhom jikkoabitaw flimkien għal mill-inqas sitt xhur u li l-konjuġi l-ieħor jingħaqad mat-talba għad-divorzju. Il-qorti ma teżaminax il-kawżi tat-tkissir u tagħti d-divorzju jekk hija tikkonkludi favur il-veraċità tad-dikjarazzjonijiet konkordanti tal-konjuġi dwar it-tkissir u l-intenzjoni tagħhom li jiksbu d-divorzju, u bil-kundizzjoni li l-konjuġi jippreżentaw:

• deċiżjoni tal-qorti definittiva li tapprova l-ftehim dwar l-adattazzjoni, għall-perjodu wara d-divorzju, tar-relazzjonijiet tal-konjuġi mat-tfal minuri tagħhom li għadhom ma jgawdux minn kapaċità ġuridika sħiħa;
• ftehim bil-miktub bil-firem uffiċjalment awtentikati tal-konjuġi, li jirregola r-relazzjonijiet patrimonjali, il-kwistjoni tal-akkomodazzjoni u l-manteniment eventwali għall-perjodu li jiġi wara d-divorzju.

Jekk il-konjuġi għandhom wild minuri, id-divorzju ma jistax jiġi deċiż jekk, għal raġunijiet partikolari (pereżempju, id-diżabbiltà fiżika jew mentali tal-wild), dan ikun kuntrarju għall-interessi ta' dan tal-aħħar. Id-divorzju ma jista' lanqas jiġi deċiż sakemm id-deċiżjoni dwar l-adattazzjoni, għall-perjodu li jiġi wara d-divorzju, tar-relazzjonijiet tal-konjuġi mat-tfal minuri tagħhom ma tkunx saret definittiva.

Jekk iċ-ċirkustanzi eċċezzjonali jkunu favur iż-żamma taż-żwieġ, il-qorti ma tilqax it-talba għad-divorzju li joġġezzjona għaliha l-konjuġi li ma kkontribwiex prinċipalment għat-tkissir taż-żwieġ bin-nuqqas tat-twettiq tal-obbligi konjugali tiegħu u liema divorzju jikkawżalu preġudizzju partikolarment gravi. Madankollu, jekk il-konjuġi ma jikkoabitawx flimkien għal aktar minn tliet snin, il-qorti tilqa' id-divorzju jekk iż-żwieġ ikun tkisser.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Ir-raġunijiet għad-divorzju huma kkostitwiti minn tkissir profond, permanenti u irreversibbli tar-rabta konjugali, li jeskludu kull kontinwazzjoni tal-ħajja flimkien tal-konjuġi.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Il-konjuġi li adottat il-kunjom tal-konjuġi l-ieħor għandha l-possibbiltà, f'terminu ta' sitt xhur mid-data li fiha d-deċiżjoni ta' divorzju tkun saret definittiva, li tinforma l-uffiċċju tal-insinwa (matriční úřad) li hija tixtieq tadotta l-kunjom preċedenti tagħha jew li ma tridx aktar li kunjom żewġha jagħmel parti minn kunjomha.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Id-divorzju jtemm il-komunità tal-akkwisti tal-konjuġi.

F'każ ta' xoljiment jew ta' estinzjoni tal-komunità tal-akkwisti jew ta' tnaqqis tal-firxa tagħha, id-drittijiet u l-obbligi komuni preċedenti jiġu likwidati. Il-ftehim ta' likwidazzjoni jrid ikun bil-miktub jekk ġie konkluż matul iż-żwieġ jew jekk il-likwidazzjoni tirrigwarda beni li għall-kuntratt tat-trasferiment tiegħu hemm bżonn il-forma bil-miktub. Jekk il-konjuġi ma jirnexxilhomx jiftiehmu dwar il-likwidazzjoni tal-komunità tal-akkwisti, hija l-qorti li tiddeċiedi dwar dan, fuq it-talba ta' waħda mill-konjuġi. Għal-likwidazzjoni tal-komunità tal-akkwisti, il-qorti titlaq mill-assunzjoni tal-ugwaljanza tal-ishma taż-żewġ konjuġi f'din il-komunità. Kull wieħed mill-konjuġi huwa intitolat jitlob ir-rimborż tas-sehem tal-assi proprji tiegħu li kkontribwixxa bihom fil-komunità u huwa obbligat jirrimborża dak li tħallas mill-assi komuni għall-assi esklussivi tiegħu stess. Matul il-likwidazzjoni, jittieħed prinċipalment kont tal-bżonnijiet tat-tfal dipendenti minnu, il-mod li bih kull wieħed mill-konjuġi ħa ħsieb il-familja (b'mod partikolari it-tfal u d-dar matrimonjali) u kif kull wieħed mill-konjuġi kkontribwixxa għall-akkwist u għaż-żamma tal-assi li jagħmlu parti mill-komunità tal-akkwisti.

Jekk, fit-tliet snin li jsegwu x-xoljiment tal-komunità tal-akkwisti tal-konjuġi, din tal-aħħar ma kinitx is-suġġett ta' ftehim ta' likwidazzjoni jew li, fit-tliet snin li jsegwu x-xoljiment tagħha, ma tkunx intalbet il-likwidazzjoni permezz ta' rikors quddiem il-qorti, il-beni mobbli tanġibbli huma meqjusa li jappartjenu lill-parti li tużahom esklussivament bħala sidhom għall-bżonnijiet tagħha, dawk tal-familja tagħha jew dawk tad-dar matrimonjali. Il-beni mobbli tanġibbli l-oħrajn u l-beni immobbli huma meqjusa bħala li jappartjenu lill-koproprjetà diviża u f'ishma ugwali bejn iż-żewġ koproprjetarji; dan il-pinċipju japplika wkoll għad-drittijiet l-oħra ta' proprjetà, krediti u dejn.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Qabel ma tiddeċiedi dwar id-divorzju tal-ġenituri ta' wild minuri li għadu ma jgawdix minn kapaċità ġuridika sħiħa, il-qorti tiddefinixxi d-drittijiet u l-obbligi tal-ġenituri lejn uliedhom għall-perjodu ta' wara d-divorzju. Hija tispeċifika b'mod partikolari l-konjuġi li jkollu l-kustodja tal-wild u tistabbilixxi l-modalitajiet li skonthom kull wieħed mill-ġenituri jrid jikkontribwixxi għall-manteniment tal-wild.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Konjuġi divorzjat għandu l-obbligu li jħallas manteniment lill-ekskonjuġi tiegħu li mhuwiex kapaċi jmantni lilu nnifsu, fil-każ li inkapaċità tali toriġina miż-żwieġ jew hija relatata miegħu. Fid-determinazzjoni tal-manteniment, jittieħed kont b'mod partikolari tal-età, l-istat ta' saħħa matul id-divorzju u t-tmiem tal-manteniment tat-tfal miż-żwieġ. Jekk il-konjuġi ma jirnexxilhomx jiftiehmu dwar l-ammont tal-manteniment, hija l-qorti li tiddeċiedi dwar dan fuq it-talba ta' waħda mill-konjuġi. Il-manteniment jista' jitħallas f'somma waħda jew f'pagamenti regolari.

Jekk il-konjuġi jew ekskonjuġi ma jirnexxilhomx jiftiehmu dwar il-kwistjoni tal-manteniment, il-qorti tista' tagħtih, għal perjodu massimu ta' tliet snin li jibdew jiskorru mid-data tad-divorzju, fuq it-talba tal-konjuġi li ma kkontribwiex prinċipalment għat-tkissir taż-żwieġ u li, minħabba d-divorzju, sofra preġudizzju partikolarment gravi.

Id-dritt għal manteniment jintilef jekk l-ekskonjuġi intitolat għall-manteniment jerġa' jiżżewweġ jew jikkonkludi sħubija reġistrata.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Il-kunċett ta' separazzjoni legali ma jeżistix fir-Repubblika Ċeka.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ara r-risposta tad-domanda nru. 4.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ara r-risposta tad-domanda nru. 4.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Il-qorti tannulla żwieġ - anki fuq l-inizjattiva tagħha stess - jekk iż-żwieġ ikun ġie konkluż bejn raġel jew mara diġà miżżewweġ/miżżewġa, ma' persuna li diġà daħlet fi sħubija reġistrata jew unjoni simili oħra barra mill-pajjiż, jekk dan iż-żwieġ, din is-sħubija jew din l-unjoni simili l-oħra għadha teżisti; jew bejn axxendent u dixxendent, bejn l-aħwa jew bejn persuni relatati permezz tal-adozzjoni.

Il-qorti tannulla ż-żwieġ fuq it-talba tal-konjuġi li l-kunsens tiegħu sabiex jidħol għaż-żwieġ inkiseb taħt pressjoni li tikkonsisti fl-użu tal-forza jew tat-theddida tal-użu tal-forza, jew il-kunsens sabiex jidħol għaż-żwieġ irriżulta minn żball dwar l-identità tal-konjuġi futur tiegħu jew in-natura tan-negozjati ta' żwieġ. It-talba għall-annullament tista' titressaq sa mhux aktar tard minn sena mill-ewwel data minn meta l-konjuġi seta' aġixxa kont meħud taċ-ċirkustanzi jew minn meta s-sitwazzjoni reali saret magħrufa. Il-qorti tiddeċiedi dwar l-annullament taż-żwieġ fuq talba ta' kull persuna li għandha interess leġittimu, jekk iż-żwieġ ikun ġie konkluż minkejja l-eżistenza ta' ostakolu legali (pereżempju l-fatt li persuna tkun taħt l-età jew l-inkapaċità legali, iżda dan ma japplikax f'każ ta' inkapaċità legali limitata).

Iż-żwieġ huwa null jekk, fil-każ ta' għall-inqas parti waħda għaż-żwieġ, il-kundizzjonijiet li trid tikkonforma magħhom bla riżerva ta' xejn kienu neqsin mill-kunsens tagħha għaż-żwieġ jew fiċ-ċerimonja taż-żwieġ jew f'rabta magħha.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ara r-risposta tad-domanda nru. 7.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Żwieġ li jiġi annullat minn qorti jitqies mill-bidu nett bħala li qatt ma ġie konkluż (ex tunc). Madankollu, dan jitqies validu sal-annullament tiegħu mill-qorti. Id-drittijiet u l-obbligi tal-konjuġi fil-konfront ta' wliedhom komuni u d-drittijiet u l-obbligi tagħhom ta' natura patrimonjali wara l-annullament taż-żwieġ jiġu rregolati permezz tal-istess dispożizzjonijiet bħal dawk applikabbli fil-każ ta' divorzju. Id-deċiżjoni ta' annullament taż-żwieġ timplika li d-dikjarazzjoni tal-allegati konjuġi dwar il-kunjom, hija wkoll, tinsab ivvizjata b'nullità assoluta. Iż-żewġ konjuġi jirkupraw, għalhekk, il-kunjom oriġinali tagħhom u mhumiex intitolati jagħżlu bejn iż-żewġ kunjomiet. Wara l-annullament taż-żwieġ, l-isem tat-tfal jibqa' l-istess. Il-paternità preżunta tibqa' mal-konjuġi tal-omm u dan, anki wara l-annullament taż-żwieġ.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Jeżistu numru ta' servizzi ta' pariri (counselling) fl-oqsma tar-relazzjonijiet familjari, konjugali u interpersonali. Possibbiltà oħra hija l-medjazzjoni. Informazzjoni aktar dettaljata tinsab fuq is-siti web tal-Assoċjazzjoni tal-medjaturi tar-Repubblika Ċeka (Asociace mediátorů České republiky) u tal-Assoċjazzjoni ta' konsulenti konjugali u għall-familja tar-Repubblika Ċeka (Asociace manželských a rodinných poradců České republiky) - ara l-ħoloq aktar 'l isfel. Madankollu, ix-xoljiment taż-żwieġ permezz ta' divorzju huwa possibbli biss abbażi ta' deċiżjoni tal-qorti li saret definittiva.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

It-talbiet għall-ftuħ ta' proċedimenti ta' divorzju jew ta' annullament taż-żwieġ jitressqu quddiem il-qorti distrettwali (okresní soud) f'liema disrett il-konjuġi għandhom jew kellhom l-aħħar domiċilju komuni tagħhom fir-Repubblika Ċeka, dment li tal-inqas parti waħda mill-konjuġi jkollha d-domiċilju tagħha fid-distrett tal-qorti. Fin-nuqqas ta' tali qorti, tkun kompetenti l-qorti ordinarja tal-konjuġi li ma ressaqx it-talba tal-ftuħ tal-proċedura u, jekk lanqas din il-qorti ma teżisti, tkun kompetenti l-qorti ordinarja tal-konjuġi li jkun l-awtur tar-rikors li ta lok għall-proċedimenti. Permezz ta' qorti ordinarja ta' persuna fiżika, wieħed jifhem il-qorti distrettwali għad-distrett li din il-persuna hija domiċiljata fih u, fin-nuqqas ta' domiċilju, il-qorti distrettwali għad-distrett li l-persuna tirrisjedi fih. Permezz ta' domiċilju, wieħed jidhem il-post fejn tgħix il-persuna bl-intenzjoni li tibqa' tgħix hemm b'mod permanenti (dawn il-postijiet jistgħu jkunu multipli, f'liema każ il-qrati korrispettivi kollha jitqiesu bħala qrati ordinarji). Għal aktar informazzjoni, ara l-informazzjoni dwar il-kompetenza ġudizzjarja.

It-talba trid issir bil-miktub u tindika b'mod ċar il-qorti destinatarja, l-awtur tagħha, l-identifikazzjoni preċiża tal-partijiet (ismijiet kompluti, kunjom, numru personali tat-twelid jew data tat-twelid, indirizz residenzjali permanenti jew indirizz tal-posta), iż-żwieġ ikkonċernat (konklużjoni taż-żwieġ, ċirkustanzi, żvilupp u kawżi tat-tkissir tiegħu). It-talba trid tiġi ffirmata u ddatata. F'każ ta' talba fejn iż-żewġ konjuġi jkunu qablu dwar id-divorzju, din trid tikkontjeni l-firem taż-żewġ konjuġi. Il-fatti allegati f'din it-talba jridu jiġu elaborati b'evidenza dokumentata.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Il-partijiet mhumiex ġeneralment intitolati għall-kumpens tal-ispejjeż marbuta mal-proċedimenti ta' divorzju, annullament taż-żwieġ jew dik li tistabbilixxi l-validità taż-żwieġ. Il-qorti tista' tagħti kumpens għat-totalità jew għall-parti minn dawn l-ispejjeż jekk iċ-ċirkustanzi tal-każ jew is-sitwazzjoni tal-partijiet tiġġustifikah. Fuq talba, il-president tal-awla jista' jeżenta il-partijiet mill-integralità jew minn parti tal-ispejjeż legali jekk is-sitwazzjoni tagħhom tiġġustifikah u li din l-eżenzjoni ma tippermettix lill-partijiet li jsostnu xi drittijiet tagħhom, jew li joġġezzjonaw għal xi drittijiet, b'mod arbitrarju jew b'mod li ma jkunx utli. Jekk jeħtieġ li l-interessi ta' waħda mill-partijiet jiġu protetti, din il-parti tista' titlob ukoll lill-qorti sabiex jinħatrilha avukat. Il-qorti għandha l-possibbiltà wkoll li taħtar avukat qabel il-bidu tal-proċedura, iżda l-parti kkonċernata trid tissodisfa l-kundizzjonijiet ta' eżenzjoni mill-ispejjeż legali. Il-parti kkonċernata trid tiġġustifika quddiem il-qorti s-sitwazzjoni soċjali u patrimonjali tagħha u tad-dħul tagħha.

Barra minn hekk, jekk il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-liġi dwar il-professjoni ta' avukat huma ssodisfatti, huwa possibbli li jintalab lill-Kamra tal-Avukati Ċeka (Česká advokátní komora) sabiex wieħed jibbenefika, b'xejn jew permezz ta' ħlas ridott, mis-servizzi legali ta' avukat.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Huwa possibbli li jsir appell minn deċiżjoni ta' divorzju jew ta' annullament ta' żwieġ fil-ħmistax-il ġurnata li jibdew jiskorru min-notifika tal-kopja bil-miktub tad-deċiżjoni tal-qorti. L-appell isir bil-miktub quddiem il-qorti li l-appell qiegħed isir kontriha. Jekk jingħata digriet ta' rettifika tad-dispożittiv tad-deċiżjoni oriġinali, dan it-terminu jibda jiskorri mid-data li fih dan id-digriet ta' rettifika ikun daħal fis-seħħ. Appell jitqies xorta waħda li jkun sar fil-ħin jekk ikun sar wara l-iskadenza tat-terminu ta' ħmistax-il ġurnata, fil-każ fejn l-appellant ikun mexa mal-istruzzjonijiet żbaljati tal-qorti rigward l-appell. L-appell ikun inammissibbli jekk tkun ġiet milqugħa talba konġunta għad-divorzju.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Jekk deċiżjoni mogħtija fi Stat membru ieħor tal-UE (bl-esklużjoni tad-Danimarka) taqa' fil-kamp ta' applikazzjoni ratione temporis tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 (iktar 'il quddiem ir-"Regolament Brussell II bis"), din tiġi rikonoxxuta mingħajr proċedura partikolari. L-Uffiċċju tal-Insinwa jieħu sempliċement nota tad-deċiżjoni u jipproċedi b'mod awtomatiku għall-iskrizzjoni addizzjonali (traskrizzjoni) fil-volum korrispettiv tar-reġistru tal-insinwa fuq preżentazzjoni tal-atti meħtieġa, jiġifieri d-deċiżjoni definittiva tal-qorti tal-Istat Membru l-ieħor tal-UE, jew il-kopja ċertifikata bħala konformi, dwar id-divorzju, is-separazzjoni jew l-annullament taż-żwieġ akkumpanjata minn traduzzjoni uffiċjali fil-lingwa Ċeka, u ċ-ċertifikat previst fl-artikolu 39 tar-Regolament Brussell II bis (jew l-Artikolu 33 tal-istess regolament). Iċ-ċertifikati jitqassmu fuq talba minn parti fil-proċedura mill-qrati li jkunu ddeċidew dwar id-divorzju, is-separazzjoni jew l-annullament taż-żwieġ. Tista' issir deroga mir-rekwiżit għas-sottomissjoni ta' dan iċ-ċertifikat jekk il-fatti kollha li kieku kienu jkunu mniżżla fuq iċ-ċertifikat jirriżultaw mid-deċiżjoni nfisha jew minn dokumenti mressqa oħra (pereżempju is-sottomissjoni ta' deċiżjoni li tinkludi klawżola ta' res judicata).

Madankollu, il-persuna kkonċernata tista' titlob lill-qorti distrettwali kompetenti għal deċiżjoni ta' rikonoxximent jew ta' nonrikonoxximent, pereżempju jekk ikun neċessarju li jiġi stabbilit b'mod ċert jekk iż-żwieġ jeżistix jew le (Artikolu 21(3) tar-Regolament Brussell II bis). F'dan il-każ, dan huwa każ ta' dritt u mhux ta' obbligu tal-persuna kkonċernata; deċiżjoni tali mill-qrati mhijiex meħtieġa sabiex wieħed jipproċedi għal iskrizzjoni normali fir-reġistru tal-insinwa.

Jekk id-deċiżjoni tkun ingħatat fi Stat Membru ieħor tal-UE qabel l-1 ta' Mejju 2004 u tal-inqas wieħed mill-partijiet fil-proċedura jkollu ċ-ċittadinanza Ċeka, id-deċiżjonijiet dwar kwistjonijiet matrimonjali jkunu rikonoxxuti abbażi ta' deċiżjoni speċjali tal-Qorti Suprema tar-Repubblika Ċeka (Nejvyšší soud České republiky). Id-deċiżjoni barranija, li tinkludi l-klawżola ta' res judicata, jew l-atti meħtieġa l-oħra (pereżempju, il-kuntratt taż-żwieġ) jiġu sottomessi lill-Qorti Suprema tar-Repubblika Ċeka akkumpanjati minn traduzzjoni uffiċjali fil-lingwa Ċeka u mill-awtentikazzjoni ogħla meħtieġa (superleġiżlazzjoni, postilla), ħlief jekk ftehim internazzjonali jkun jipprovdi mod ieħor. Informazzjoni aktar dettaljata dwar din il-proċedura tinsab fis-sit web tal-Qorti Suprema tar-Repubblika Ċeka - ara l-ħolqa aktar 'l isfel.

Uħud mill-ftehimiet bilaterali ta' għajnuna legali li huma vinkolanti fuq ir-Repubblika Ċeka (dan jirrigwarda ftehimiet mar-Repubblika Slovakka, l-Ungerija u l-Polonja), fihom dispożizzjonijiet ta' rikonoxximent ta' deċiżjonijiet dwar kwistjonijiet oħra li mhumiex ta' natura patrimonjali mogħtija mill-awtoritajiet tal-parti l-oħra kuntrattwali (inkluż id-deċiżjonijiet ta' divorzju / separazzjoni legali / annullament taż-żwieġ), li huma rikonoxxuti fir-Repubblika Ċeka mingħajr ebda proċedura partikolari; l-uffiċċju tal-insinwa jieħu sempliċement nota tagħhom. F'każijiet tali, l-uffiċċju tal-insinwa jipproċedi għal iskrizzjoni addizzjonali (traskrizzjoni) fir-reġistru tal-insinwa fuq preżentazzjoni tad-deċiżjoni barranija li tinkludi klawżola ta' res judicata, akkumpanjata minn traduzzjoni uffiċjali fil-lingwa Ċeka u mill-awtentikazzjoni ogħla meħtieġa (superleġiżlazzjoni, postilla), ħlief jekk ftehim internazzjonali jkun jipprovdi mod ieħor. L-iżviluppi li jippreċedu ma jgħoddux madankollu ħlief jekk id-deċiżjoni tkun ingħatat qabel l-1 ta' Mejju 2004; inkella tapplika l-proċedura stabbilita fir-Regolament Brussell II bis - ara aktar 'il fuq.

Ir-Repubblika Ċeka hija parti kuntrattwali fil-Konvenzjoni dwar ir-rikonoxximent tad-divorzji u tas-separazzjonijiet legali (L-Aja, l-1 ta' Ġunju 1970). Jekk id-deċiżjonijiet jissodisfaw il-kundizzjonijiet stabbiliti f'din il-Konvenzjoni, skont il-prattika fis-seħħ fir-Repubblika Ċeka, ir-rikonoxximent tagħhom ma teħtieġ ebda proċedura partikolari quddiem il-Qorti Suprema tar-Repubblika Ċeka, sakemm dawn id-deċiżjonijiet ikunu saru definittivi wara l-11 ta' Lulju 1976, data tad-dħul fis-seħħ tal-imsemmija konvenzjoni għar-Repubblika Ċeka. Id-deċiżjoni barranija, li tinkludi l-klawżola ta' res judicata, tiġi ppreżentata lill-uffiċċju tal-insinwa akkumpanjata minn traduzzjoni uffiċjali fil-lingwa Ċeka u mill-awtentikazzjoni ogħla meħtieġa (superleġiżlazzjoni, postilla), ħlief jekk ftehim internazzjonali jkun jipprovdi mod ieħor.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Id-deċiżjoni tista' tiġi kkontestata għar-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 22 tar-Regolament Brussell II bis. Fit-tali każ, ikun possibbli li titressaq kawża quddiem il-qorti distrettwali territorjalment kompetenti, li hija l-qorti ordinarja tal-persuna fiżika li t-talba hija diretta kontriha.

Ir-rikonoxximent awtomatiku tad-deċiżjoni mill-uffiċċju tal-insinwa f'konformità ma' ftehim bilaterali jew mal-Konvenzjoni dwar ir-rikonoxximent tad-divorzji u tas-separazzjonijiet legali (L-Aya, l-1 ta' Ġunju 1970) jista' jkun is-suġġett ta' appell fi proċedura amministrattiva bil-possibbiltà ta' appell sussegwenti quddiem il-qorti reġjonali kompetenti fil-kuntest tas-sistema ġudizzjarja amministrattiva.

M'hemmx appell mir-rikonoxximent ta' deċiżjonijiet mill-Qorti Suprema tar-Repubblika Ċeka.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Fir-Repubblika Ċeka, ix-xoljiment taż-żwieġ permezz ta' divorzju huwa rregolat permezz tas-sistema ġuridika tal-Istat li l-konjuġi kienu ċittadini tiegħu meta fetħu l-proċedimenti tad-divorzju. Jekk il-konjuġi jkunu ċittadini ta' pajjiżi differenti, ix-xoljiment taż-żwieġ permezz ta' divorzju jkun irregolat permezz tas-sistema ġuridika tal-Istat li fih il-konjuġi għandhom ir-residenza abitwali tagħhom u, fin-nuqqas ta' dan, permezz tas-sistema ġuridika Ċeka.

Madankollu, jekk id-divorzju kellu jkun irregolat minn sistema ġuridika barranija li ma tippermettix ix-xoljiment taż-żwieġ permezz ta' divorzju jew li ma tippermettihx ħlief f'ċirkustanzi eċċezzjonalment diffiċli, u sakemm tal-inqas wieħed mill-konjuġi jkun ċittadin tar-Repubblika Ċeka jew ikollu r-residenza abitwali tiegħu fir-Repubblika Ċeka, huwa d-dritt Ċek li jkun applikabbli.

Ħoloq utli

Assoċjazzjoni ta' medjaturi tar-Repubblika Ċeka

Assoċjazzjoni ta' konsulenti konjugali u għall-familja tar-Repubblika Ċeka

Qorti Suprema tar-Repubblika Ċeka – rikonoxximent ta' deċiżjonijiet barranin

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Skont l-Artikolu 1564, l-ewwel sentenza, tal-Kodiċi Ċivili, (Bürgerliches Gesetzbuch, BGB), żwieġ jista’ jinħall permezz ta’ divorzju permezz ta’ sentenza tal-qorti biss b’talba ta’ waħda jew taż-żewġ partijiet.

Żwieġ jista’ jinħall jekk tkisser irrimedjabbilment (l-Artikolu 1565(1), l-ewwel sentenza tal-Kodiċi Ċivili). Hawnhekk hija kwistjoni tal-istat attwali taż-żwieġ u x’jista’ jiġri fil-futur, Il-leġiżlatur fassal il-preżunzjonijiet li ġejjin dwar it-tkissir taż-żwieġ:

• Żwieġ jitqies li tkisser irrimedjabbilment jekk il-partijiet ma għadhomx jikkoabitaw u mhuwiex mistenni li jerġgħu lura għall-koabitazzjoni matrimonjali (l-Artikolu 1565(1), it-tieni sentenza, tal-Kodiċi Ċivili).
• Skont l-Artikolu 1566 tal-Kodiċi Ċivili, huwa preżunt mingħajr possibbiltà ta’ kontestazzjoni mill-qorti li żwieġ tkisser irrimedjabbilment jekk il-konjuġi ilhom jgħixu mifrudin għal ċertu żmien u jekk:
• it-tnejn li huma ressqu rikors għad-divorzju u diġà ilhom jgħixu mifrudin għal sena, jew
• wieħed mill-konjuġi jressaq rikors għad-divorzju u l-konjuġi l-ieħor jaċċetta li jiddivorzjaw, u jkunu ilhom sena jgħixu mifrudin, jew
• wieħed mill-konjuġi jressaq rikors għad-divorzju u l-konjuġi l-ieħor ma jagħtix il-kunsens tiegħu, iżda jkunu ilhom jgħixu mifrudin tliet snin.
• Meta l-konjuġi ma jkunux ilhom mifrudin sena, iż-żwieġ jista’ jinħall bid-divorzju biss fi ftit każijiet eċċezzjonali, pereżempju fejn li wieħed jibqa’ miżżewweġ ma jkunx raġonevoli għal waħda mill-partijiet għal raġunijiet ħtija tal-konjuġi l-ieħor (pereżempju f’każ ta’ abbuż fiżiku mill-konjuġi l-ieħor) (l-Artikolu 1565(2) tal-Kodiċi Ċivili).

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

L-unika raġuni għal divorzju rikonoxxuta mil-liġi Ġermaniża hija t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ. Ma hemm l-ebda divorzju bbażat fuq tort ta’ wieħed mill-konjuġi.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Il-konjuġi divorzjat iżomm il-kunjom taż-żwieġ kif deċiż miż-żewġ konjuġi. Il-konjuġi jistgħu, permezz ta’ dikjarazzjoni fir-reġistru tat-twelid, mwiet u żwiġijiet jerġgħu jużaw kunjomhom mit-twelid jew il-kunjom li kellhom sakemm iddeċidew fuq il-kunjom matul iż-żwieġ, jew iżidu kunjom twelidhom jew dak il-kunjom li kellhom qabel iż-żwieġ qabel jew wara l-kunjom ta’ miżżewġin (l-Artikolu 1355(1) tal-Kodiċi Ċivili).

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

3.2.1 Diviżjoni tal-oġġetti tal-appartament jew tad-dar:

Normalment, skont l-Artikoli 1568a u 1568b tal-Kodiċi Ċivili, f’dak li għandu x’jaqsam mad-dar matrimonjali u d-diviżjoni tal-oġġetti tad-dar wara d-divorzju japplika dan li ġej: Il-konjuġi li l-aktar jiddependi fuq l-użu tad-dar jew tal-oġġetti ta’ ġo fiha jista’ jitlob li jingħata d-dar jew l-oġġetti ta’ ġo fiha mingħand il-konjuġi l-ieħor. F’dan il-każ, iridu jitqiesu ċ-ċirkostanzi taż-żewġ konjuġi u l-aħjar interessi tat-tfal tagħhom.

F’każ ta’ akkomodazzjoni mikrija, il-konjuġi li jitħalla jibqa’ jgħix fid-dar jieħu f’idejh il-ftehim tal-kiri - irrispettivament mill-fatt li qabel kienu it-tnejn kerrejja jew wieħed minnhom biss.

Fil-każ ta’ sjieda ta’ dar, japplika dan li ġej:

• Jekk wieħed mill-konjuġi waħdu huwa sid l-eks dar matrimonjali, il-konjuġi l-ieħor għandu dritt jużaha biss f’każijiet eċċezzjonali, b’mod partikolari jekk dan ikun meħtieġ biex tiġi evitata tbatija żejda, ara l-Artikolu 1568a(2) tal-Kodiċi Ċivili.
• Jekk id-dar kienet il-proprjetà konġunta tat-tnejn, japplika l-prinċipju msemmi fl-ewwel paragrafu.

Fiż-żewġ istanzi, kemm il-konjuġi li lilu ngħatat id-dar u l-konjuġi li ma jistax jibqa’ jagħmel użu minnha għandhom dritt jitolbu għal ftehim ta’ kera li jiġi konkluż bejniethom u li jsir ftehim dwar ammont ta’ kera mistenni f’dawk iċ-ċirkostanzi.

Dwar l-oġġetti fid-dar, trid issir distinzjoni bejn dawk l-oġġetti proprjetà konġunta tal-konjuġi u dawk li huma l-proprjetà separata ta’ kull wieħed minnhom.

• F’każ ta’ oġġetti tad-dar li huma tat-tnejn li huma, japplikaw il-prinċipji msemmija fl-ewwel paragrafu marbut ma’ din il-mistoqsija. Il-konjuġi li jrid jirrinunzja għall-oġġetti tad-dar jista’ jitlob kumpens xieraq għalihom.
• Il-konjuġi l-ieħor ma għandu l-ebda dritt fuq dawk l-oġġetti proprjetà personali ta’ wieħed minnhom.

3.2.2 Ekwilizzazzjoni tal-benefiċċji:

Jekk il-konjuġi għandhom ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju u ma jaqblux dwar kif se jqassmu l-assi tagħhom mad-divorzju, il-benefiċċji miksuba jistgħu jiġu ekwalizzati b’talba ta’ waħda mill-partijiet fi proċedura ġudizzjarja separata (l-Artikolu 1372 et seq tal-Kodiċi Ċivili). Dan iseħħ kif ġej:

Il-punt tat-tluq għall-kalkolu huwa l-valur tal-assi ta’ kull konjuġi maż-żwieġ (assi inizjali, l-Artikolu 1374 tal-Kodiċi Ċivili) u fl-aħħar tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali (l-assi finali, l-Artikolu 1375). L-assi miksuba b’wirt jew donazzjoni minn konjuġi wieħed matul iż-żwieġ jiġu miżgħuda mal-assi inizjali tiegħu. Id-data ta’ referenza rilevanti għall-kalkolu tal-assi finali hija l-ġurnata meta jiġi nnotifikat ir-rikors ta’ divorzju fuq il-konjuġi l-ieħor. Il-benefiċċji miksuba huma l-ammont ta’ differenza bejn l-assi finali tal-konjuġi u dak tal-assi inizjali (l-Artikoli 1373). Il-persuna bl-inqas benefiċċji miksuba għandha dritt għal nofs id-differenza fil-valur meta mqabbel mal-benefiċċji miksuba tal-persuna l-oħra (talba ta’ ekwalizzazzjoni) (l-Artikolu 1378(1)). It-talba għall-ekwalizzazzjoni tal-benefiċċji miksuba tinvolvi l-ħlas ta’ ammont ta’ flus. Il-persuna li għandha dritt għall-ekwalizzazzjoni bħala regola ma tistax titlob it-trasferiment favuriha ta’ assi speċifiċi li huma proprjetà tal-persuna mitluba tħallas it-talba ta’ ekwalizzazzjoni. Madankollu, f’każijiet eċċezzjonali, il-qorti tal-familja (Familiengericht) tista’ tittrasferixxi assi individwali wkoll. Dan iżda huwa possibbli biss jekk

• ikun raġonevoli għall-persuna mitluba tħallas it-talba ta’ ekwalizzazzjoni u
• tkun tista’ tiġi evitata l-inekwità kbira għall-persuna li għandha dritt għall-ekwalizzazzjoni, li kieku tqum mill-ekwalizzazzjoni tal-benefiċċji miksuba fi flus kontanti.

Il-valur ta’ dawn l-assi trasferiti jiġi paċut mat-talba ta’ ekwalizzazzjoni.

Minflok ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali statutorju, il-konjuġi jistgħu, skont il-liġi Ġermaniża, jagħżlu r-reġim tas-separazzjoni tal-beni bħala reġim matrimonjali b’kuntratt notarili (l-Artikolu 1414), il-komunjoni tal-akkwisti (l-Artikoli minn 1415 sa 1518) jew ir-reġim fakultattiv tal-komunjoni ta’ benefiċċji miksuba (l-Artikolu 1519).

3.2.3 Konsegwenzi rigward il-pensjonijiet tal-konjuġi

Id-drittijiet għall-pensjoni dovuti lill-konjuġi matul iż-żwieġ (pereżempju id-dritt għal benefiċċji mill-iskema tal-pensjonijiet tal-Istat, l-iskema tal-pensjonijiet għall-ħaddiema taċ-ċivil, l-iskema tal-pensjonijiet tax-xogħol jew minn skemi ta’ rtirar privati u ta’ diżabilità) f’kull każ jinqasmu b’mod indaqs mad-divorzju permezz tal-ekwalizzazzjoni tad-drittijiet għall-pensjoni. Dan jiżgura li ż-żewġ konjuġi jaqsmu b’mod indaqs id-drittijiet miksuba minnhom matul iż-żwieġ u li kull konjuġi jirċievi drittijiet għall-pensjoni indipendenti.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

3.3.1 Responsabbiltà tal-ġenituri

Jekk il-ġenituri jkollhom ir-responsabbiltà tal-ġenituri konġunta, din tkompli tgħodd wara d-divorzju. Ħlief f’każijiet fejn it-tfal ikunu f’riskju, il-kwistjoni tar-responsabbiltà tal-ġenituri ma tiġix eżaminata jew deċiża mill-Qorti sakemm wieħed mill-ġenituri ma jitlobx b’rikors sabiex ir-responsabbiltà ta’ ġenitur kollha jew parti minnha tingħata lilu biss. Dan ir-rikors għandu jiġi milqugħ jekk il-ġenitur l-ieħor jaqbel u t-tfal li jkollhom tal-inqas 14-il sena jaqblu jew jekk it-tneħħija tar-responsabbiltà konġunta tal-ġenituri u t-trasferiment lir-rikorrent x’aktarx tkun fl-aħħar interessi tat-tfal (l-Artikolu 1671(1) tal-Kodiċi Ċivili). Il-liġi Ġermaniża ġeneralment tassumi li huwa fl-aħjar interess tat-tfal li jkollhom kuntatt maż-żewġ ġenituri, u għalhekk tagħti lit-tfal id-dritt għal kuntatt maż-żewġ ġenituri u tipprovdi li ż-żewġ ġenituri jkollhom id-dritt u d-dmir ta’ kuntatt (l-Artikolu 1684(1)). Dan japplika irrispettivament mit-tqassim tar-responsabbiltà tal-ġenituri.

3.3.2 Obbligu tal-manteniment

Il-ġenituri għandhom obbligu li jmantnu lil uliedhom (l-Artikolu 1601 tal-Kodiċi Ċivili). It-tfal għandhom dritt għall-manteniment jekk ma jkunux kapaċi jmantnu lilhom infushom (l-Artikolu 1602). L-obbligu ta’ manteniment tal-ġenituri huwa suġġett għall-kapaċità tagħhom li jħallsu (l-Artikolu 1603). Madankollu, l-obbligu ta’ manteniment tal-ġenituri fir-rigward ta’ wliedhom jinftiehem b’mod wiesa’, jiġifieri f’dak li għandu x’jaqsam mal-kapaċità ta’ ħlas, huwa d-dħul li jista’ jinkiseb, mhux biss id-dħul disponibbli li jgħodd (l-Artikolu 1603(2)). Fundamentalment, il-ġenituri jridu jħallsu l-manteniment għat-tfal tagħhom skont is-setgħa tal-qligħ finanzjarju tagħhom u ċ-ċirkostanzi finanzjarji tagħhom. Madankollu, ġenitur li jieħu ħsieb uliedu jissodisfa l-obbligu ta’ manteniment bħala regola fil-kura u t-trobbija tagħhom (l-Artikolu 1606(3)). Għalhekk, wara d-divorzju tal-ġenituri, bħala regola ġenerali huwa dak il-ġenitur li ma jgħixx ma wliedu li jrid iħallas il-manteniment fi flus kontanti.

Il-manteniment tat-tfal ikopri r-rekwiżiti kollha tal-għajxien tat-tfal, inkluża l-ispiża ta’ edukazzjoni xierqa (l-Artikolu 1610).

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Kull wieħed mill-konjuġi għandu jipprovdi għalih innifsu wara d-divorzju (l-Artikolu 1569 tal-Kodiċi Ċivili). Il-konjuġi huma għalhekk meħtieġa li jimpenjaw ruħhom f’attività professjonali xierqa (l-Artikolu 1574(1)). Meta jkun meħtieġ biex ikunu jista’ jkollhom impjiegi bi ħlas xieraq, għandhom jerġgħu jibdew jistudjaw, jirċievu aktar taħriġ jew taħriġ mill-ġdid jekk x’aktarx dik l-edukazzjoni tiġi konkluża b’suċċess (l-Artikolu 1574(3) tal-Kodiċi Ċivili).

Madankollu, il-konjuġi divorzjati għandhom dritt għal manteniment fiċ-ċirkostanzi li ġejjin:

• sakemm, u sa fejn dawn ma jistgħux ikunu mistennija li jeżerċitaw attività ta’ impjieg bi qligħ minħabba li qed jieħdu ħsieb tfal li għalihom għandhom responsabbiltà konġunta (l-Artikolu 1570 tal-Kodiċi Ċivili) jew bħala riżultat ta’ mard mentali jew fiżiku jew l-inkapaċità (l-Artikolu 1572);
• sakemm, u sa fejn ma jistgħux jiġu mistennija li jeżerċitaw attività ta’ impjieg bi ħlas minħabba l-età tagħhom f’ċertu mument, b’mod partikolari dak iż-żmien tad-divorzju jew fi tmiem il-kura jew it-trobbija ta’ uliedhom (l-Artikolu 1571),
• sakemm, u sa fejn, il-konjuġi divorzjat ikun qiegħed jistudja, jirċievi aktar taħriġ jew taħriġ mill-ġdid sabiex jagħmel tajjeb għal-lakuni fl-edukazzjoni tiegħu jew għall-iżvantaġġi kkawżati miż-żwieġ; madankollu, huma għandhom jibdew l-edukazzjoni, taħriġ ulterjuri jew taħriġ mill-ġdid malajr kemm jista’ jkun sabiex jinkiseb impjieg b’paga xierqa li jipprovdi għall-għajxien fuq perjodu twil, u hu mistenni li l-edukazzjoni tiġi konkluża b’suċċess (l-Artikolu 1575 BGB),
• sakemm u sa fejn ma jkunux jistgħu jsibu impjieg bi qligħ xieraq wara d-divorzju (l-Artikolu 1573(1)),
• sakemm u sa fejn dawn ma jistgħux ikunu mistennija li jeżerċitaw attività ta’ impjieg bi qligħ minħabba raġunijiet serji oħrajn u jkun ferm irraġonevoli li jiġi rrifjutat il-manteniment, b’kunsiderazzjoni tal-interessi taż-żewġ konjuġi (l-Artikolu 1576),
• sal-punt li d-dħul minn impjieg bi qligħ xieraq mhuwiex biżżejjed biex ikopri l-ispejjeż kollha tal-manteniment (l-Artikolu 1573(2)).

Il-livell tal-manteniment huwa stabbilit minn kundizzjonijiet ta’ għajxien matrimonjali u jkopri wkoll l-ispejjeż ta’ assigurazzjoni xierqa kontra l-mard u l-bżonn tal-kura kif ukoll, f’ċerti ċirkostanzi, ix-xjuħija u kapaċità mnaqqsa ta’ qligħ (l-Artikolu 1578). Jekk il-konjuġi li huwa obbligat li jipprovdi l-manteniment ma jkunx kapaċi, fuq il-bażi tad-dħul u taċ-ċirkostanzi finanzjarji tiegħu u b’kunsiderazzjoni tal-obbligi l-oħra tiegħu, jipprovdi l-manteniment lill-parti intitolata għalih mingħajr ma jipperikola l-manteniment xieraq tiegħu stess, huwa meħtieġ jipprovdi manteniment biss sa fejn dan huwa raġonevoli, b’kunsiderazzjoni tal-ħtiġijiet u l-kapaċità ta’ qligħ ta’ flus u ċ-ċirkostanzi finanzjarji tal-konjuġi divorzjati (l-Artikolu 1581, l-ewwel sentenza).

Il-manteniment jista’ jitnaqqas u/jew jiġi limitat biż-żmien fejn il-ħlas kontinwu ta’ talba ta’ manteniment mingħajr restrizzjonijiet ma jkunx ekwitabbli (l-Artikolu 1578b). Il-possibbiltà ta’ tnaqqis/skadenza skont l-Artikolu 1578b tal-Kodiċi Ċivili jestendi b’mod partikolari għall-Artikoli 1570/1573, fejn, skont l-Artikolu 1570, il-kunsiderazzjonijiet ta’ ekwità meħtieġa għall-estensjoni tal-manteniment għall-kura wara li l-wild ikun għalaq it-tliet snin, minħabba raġunijiet marbuta mat-tfal jew il-ġenituri, jirrappreżentaw arranġament speċjali għall-iskadenza.

L-interessi tat-tfal tal-konjuġi fdati lill-konjuġi li għandu dritt għall-manteniment għall-kura jew it-trobbija jridu jitqiesu fl-evalwazzjoni taħt l-Artikolu 1578b tal-Kodiċi Ċivili. Barra minn hekk, irid jiġi meqjus sa fejn wasslu dawn l-iżvantaġġi kkawżati biż-żwieġ fir-rigward tal-possibbiltà tal-konjuġi li jieħu ħsieb il-manteniment tiegħu stess. Ikun hemm żvantaġġi meta l-qligħ tal-konjuġi li għandu dritt għall-manteniment huwa inqas minn dak li seta’ jkun mingħajr iż-żwieġ. Skont l-Artikolu 1578b(1), it-tielet sentenza, tal-Kodiċi Ċivili, dan l-iżvantaġġ jista’ jqum minħabba l-kura tat-tfal u mill-organizzazzjoni u l-immaniġġjar tal-unità domestika u l-impjieg bi ħlas. Meta jiġi vvalutati l-iżvantaġġi kkważati miż-żwieġ, il-valutazzjoni komprensiva għandha tinkludi ċ-ċirkostanzi kollha tal-każ speċifiku individwali, kif ukoll kemm dam iż-żwieġ.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Il-konjuġi jistgħu jgħixu separatament, jekk jixtiequ, mingħajr formalitajiet partikolari. L-Artikoli minn 1361 sa 1361b tal-Kodiċi Ċivili fihom regolamenti dwar kemm damu jgħixu mifrudin (ara l-mistoqsija 6).

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-konjuġi jridu jgħixu separati. Il-konjuġi jgħixu separati jekk ma jkollhomx unità domestika konġunta u xi ħadd minnhom juri biċ-ċar li ma għandu l-ebda ħsieb iwaqqaf waħda għaliex jirrifjuta l-koabitazzjoni matrimonjali (l-Artikolu 1567(1) tal-Kodiċi Ċivili).

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Jekk il-konjuġi qed jgħixu separati jew jekk wieħed minnhom jixtieq jgħix separat, konjuġi wieħed jista’ jeżiġi li l-konjuġi l-ieħor iħalli d-dar matrimonjali, jew parti minnha, għall-użu uniku tagħhom (allokazzjoni tad-dar), sakemm dan ikun meħtieġ sabiex tiġi evitata tbatija mhux raġonevoli. (L-Artikolu 1361b tal-Kodiċi Ċivili). Jekk il-konjuġi jkun fiżikament abbuża jew hedded lill-konjuġi l-ieħor, il-parti mweġġa’ jew mhedda tiġi normalment allokata d-dar kollha. Madankollu, l-allokazzjoni tad-dar ma sservix bħala tħejjija għad-divorzju jew biex tiffaċilitah.

L-użu ta’ tagħmir domestiku jista’ jiġi regolat ukoll għall-perjodu tas-separazzjoni (l-Artikolu 1361a). Kull wieħed mill-konjuġi jista’ jitlob lill-ieħor li jroddlu l-oġġetti tad-dar li huwa proprjetà tiegħu. Madankollu, dan ma japplikax jekk il-persuna li trid iċċedihom għandha bżonnhom biex tmantni l-unità domestika l-ġdida tagħha u dan huwa ekwitabbli fiċ-ċirkostanzi partikolari (pereżempju it-trasferiment ta’ magna tal-ħasil tal-ħwejjeġ lill-konjuġi li miegħu jgħixu t-tfal).

Barra minn hekk, waqt li l-konjuġi qegħdin jgħixu separati, wieħed minnhom jista’ jitlob lill-ieħor manteniment xieraq għal-livell ta’ għajxien u l-qligħ u s-sitwazzjoni ta’ abitazzjoni tal-konjuġi, skont l-Artikolu 1361 tal-Kodiċi Ċivili. Il-manteniment matul is-separazzjoni huwa riżultat tal-solidarjetà matrimonjali u huwa intiż biex jiżgura li l-konjuġi ma jispiċċawx fil-bżonn minħabba s-separazzjoni. Barra minn hekk, dan jiftaħ opportunitajiet ukoll għall-konjuġi biex imorru lura għall-ħajja miżżewġa, minkejja l-limiti ekonomiċi. Għalhekk il-konjuġi jibqgħu responsabbli għal xulxin b’mod wiesa’, allura l-limiti ekonomiċi japplikaw biss għall-awtonomija ekonomika u l-obbligu li jaqilgħu l-għajxien. Konjuġi li jgħix separatament għandu dritt għall-manteniment jekk ma jkunx f’pożizzjoni li jmantni lilu nnifsu mill-qligħ u l-assi tiegħu.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Ma jeżisti l-ebda “annullament taż-żwieġ”. Żwieġ jista’ jiġu annullat permezz ta’ sentenza tal-qorti fuq rikors (l-Artikoli 1313 et seq tal-Kodiċi Ċivili). Il-proċedimenti tal-annullament taż-żwieġ rari jsiru fil-prattika.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ir-raġunijiet għall-annullament taż-żwieġ huma l-ksur tal-liġi jew il-kunsens ivvizzjat dwar il-żwieġ. Dawn huma elenkati b’mod eżawrjenti fl-Artikolu 1314 tal-Kodiċi Ċivili.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Il-konsegwenzi tal-annullament taż-żwieġ huma l-istess bħal dawk f’każ ta’ divorzju (l-Arikolu 1318 tal-Kodiċi Ċivili). Ara l-kummenti taħt il-mistoqsija 3 f’dan ir-rigward.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

F’każ ta’ divorzju, il-ġenituri huma intitolati għal konsulenza fil-kuntest tas-servizzi għat-tfal u ż-żgħażagħ mill-uffiċju għall-assistenza soċjali għaż-żagħżagħ(Jugendamt). Il-konsulenza hija maħsuba biex tgħin lill-ġenituri separati jew divorzjati fil-ħolqien tal-kundizzjonijiet biex iwettqu r-responsabilitajiet tagħhom ta’ ġenituri b’tali mod li jkun għall-aħjar interess tat-tfal jew taż-żagħżagħ. Il-ġenituri huma appoġġati, bl-involviment xieraq tat-tfal jew żagħżagħ konċernati, biex jiżviluppaw pjan bil-kunsens tagħhom għall-ta’ kura tal-ġenituri. Teżisti bażi ta’ data fiċ-ċentri ta’ konsulenza kollha hawnhekk https://www.dajeb.de/. Hija possibbli wkoll ir-riżoluzzjoni ta’ kunflitti u li wieħed jasal għal ftehim amikevoli bl-għajnuna tal-medjazzjoni. Għal aktar informazzjoni dwar il-medjazzjoni tal-familja ara https://www.bafm-mediation.de/.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Il-ħall taż-żwieġ (divorzju) l-annullament taż-żwieġ jew id-determinazzjoni tal-eżistenza jew le ta’ żwieġ bejn il-partijiet biss huma rikonoxxuti mil-liġi Ġermaniża (l-Artikolu 121 tal-Att dwar il-Proċedimenti fi Kwistjonijiet tal-Familja u fi Kwistjonijiet b’Ġuriżdizzjoni mhux Kontenzjuża (Gesetz über das Verfahren in Familiensachen und in den Angelegenheiten der freiwilligen Gerichtsbarkeit, FamFG).

Ir-rikors fi kwistjonijiet dwar iż-żwieġ irid jiġi ppreżentat quddiem qorti lokali (Amtsgericht)/qorti tal-familja (Familiengericht) (l-Artikoli 111 u 121 tal-Att dwar il-Proċedimenti fi Kwistjonijiet tal-Familja u fi Kwistjonijiet b’Ġuriżdizzjoni mhux Kontenzjuża, l-Artikolu 23b tal-Att dwar il-Ġudikatura (Gerichtsverfassungsgesetz)). Il-ġuriżdizzjoni territorjali hija bbażata fuq l-Artikolu 122 tal-Att dwar il-Proċedimenti fi Kwistjonijiet tal-Familja u fi Kwistjonijiet b’Ġuriżdizzjoni mhux Kontenzjuża. Ir-rappreżentazzjoni minn avukat hija obbligatorja.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Persuna li ċ-ċirkostanzi personali u finanzjarja tagħha huma tali li din ma tistax tlaħħaq mal-ispejjeż tat-twettiq tal-proċedimenti, jew li tiflaħ tħallas biss parti mill-ispejjeż, jew li tista’ tħallashom biss bin-nifs, tista’ titlob l-għajnuna legali fir-rigward ta’ proċedimenti quddiem il-qrati ċivili. L-għajnuna hija kundizzjonali fuq l-azzjoni legali jew id-difiża prevista li jkollha prospetti suffiċjenti ta’ suċċess u li ma tidhirx malizzjuża. Dan jiżgura li dawk li huma finanzjarjament inqas komdi jkollhom ukoll aċċess għall-qrati. Skont l-introjtu disponibbli, l-għajnuna legali tħallas il-kontribuzzjoni tal-parti dovuta biex tkopri l-ispejjeż tal-qorti b’mod totali jew parzjali. L-ispejjeż tar-rappreżentanza legali jiġu nklużi wkoll jekk il-qorti taħtar avukat. Tista’ tikseb aktar informazzjoni fil-fuljett dwar l-għajnuna legali u pariri legali ‘Beratungshilfe und Prozesskostenhilfe’ fis-sit elettroniku tal-Ministeru Federali għall-Ġustizzja u l-Protezzjoni tal-Konsumatur taħt https://www.bmjv.de/.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Jista’ jsir appell mis-sentenza ta’ divorzju jew annullament taż-żwieġ skont l-Artikolu 58 et seq tal-Att dwar il-Proċedimenti fi Kwistjonijiet tal-Familja u fi Kwistjonijiet b’Ġuriżdizzjoni mhux Kontenzjuża. Il-Qorti Reġjonali Superjuri (Oberlandesgericht) tiddeċiedi dwar l-appell.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Deċiżjoni bħal din (sakemm ma tkunx maħruġa fid-Danimarka) hija awtomatikament rikonoxxuta fil-Ġermanja skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 (“ir-Regolament Brussell IIa”), jiġifieri mingħajr proċedimenti ta’ rikonoxximent separati. Brussel IIa ġeneralment jirrikjedi li l-proċedimenti tad-divorzju, tax-xoljiment jew tal-annullament ikunu nbdew wara l-1 ta’ Marzu 2001 (ara l-Artikolu 64 ta’ Brussell IIa għall-eċċezzjonijiet għal dan). Primarjament japplika l-predeċessur tiegħu, jiġiferi Brussell II, għal każiijiet antiki. Id-deċiżjonijiet mid-Danimarka għadhom jeħtieġu proċedimenti ta’ rikonoxximent separati.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Fejn japplika r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003, il-qorti li għandha l-ġurisdizzjoni biex tilqa’ tali rikors għal nuqqas ta’ rikonoxximent hija ġeneralment il-qorti lokali (il-qorti tal-familja) tal-post tal-qorti reġjonali superjuri li fid-distrett tagħha:

• normalment jgħixu l-konvenut jew it-tfal konċernati mid-deċiżjoni, jew
• fejn l-ebda tali ġurisdizzjoni ma tapplika, hemm interess ċar fid-determinazzjoni jew hemm bżonn ta’ kura,
• jew inkella il-Qorti tal-Familja Pankow/Weißensee.

Tapplika eċċezzjoni fis-Sassonja ta’ Isfel, fejn il-ġurisdizzjoni għad-distretti tal-qrati reġjonali superjuri kollha skont dawn il-kriterji hija kkonċentrata b’mod ċentrali fil-Qorti Lokali ta’ Celle.

Japplikaw ir-rekwiżiti proċedurali tal-Att dwar il-Proċedimenti fi Kwistjonijiet tal-Familja u fi Kwistjonijiet b’Ġuriżdizzjoni mhux Kontenzjuża.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Fil-Ġermanja u issa fi 16-il Stati Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea, il-liġi applikabbli għad-divorzju f’sitwazzjonijiet li jinvolvu kunflitt ta’ liġijiet hija regolata mid-dispożizzjonijiet tar-”Regolament Ruma III" (ir-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta’ Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali). Il-liġi deżinjata mir-Regolament Ruma III mbagħad tiġi applikata minkejja li jista’ jkun ma tkunx il-liġi ta’ Stat Membru parteċipanti.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Estonja

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Divorzju jista' jingħata minn uffiċċju tar-reġistru jew minn nutar ladarba l-miżżewġin jaslu għal ftehim reċiproku bejniethom fuq il-bażi ta' talba konġunta bil-miktub, jew minn qorti fuq il-bażi ta' kawża miġjuba minn wieħed mill-miżżewġin kontra l-ieħor. Dan tal-aħħar jiġri f'każ li l-miżżewġin ma jkunux jaqblu dwar id-divorzju jew iċ-ċirkostanzi relatati mad-divorzju jew jekk uffiċċju tar-reġistrazzjoni ma jkunx kompetenti biex jagħti d-divorzju.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Uffiċċju tar-reġistrazzjoni jew nutar jistgħu jagħtu divorzju bi ftehim reċiproku bejn il-miżżewġin fuq il-bażi ta' talba konġunta bil-miktub u jekk iż-żewġ miżżewġin jkunu residenti l-Estonja.

Divorzju jista' jingħata minn qorti fuq il-bażi ta' kawża miġjuba minn wieħed mill-miżżewġin kontra l-ieħor, ladarba r-relazzjonijiet konjugali jkunu ntemmu definittivament. Ir-relazzjonijiet konjugali jintemmu ladarba tintemm il-koeżistenza matrimonjali u jkun hemm għax wieħed jifhem li l-miżżewġin mhux se jerġgħu jikkoabitaw. It-tmiem tar-relazzjonijiet konjugali tkun preżunta ladarba l-miżżewġin ikunu għexu separati għal tal-anqas sentejn.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Id-divorzju ma jaffettwax ir-relazzjonijiet personali bejn il-miżżewġin. Mad-divorzju, il-qorti jew l-uffiċċju tar-reġistru jistgħu jirritornaw il-kunjom preċedenti tal-persuna b'talba tagħha; jekk le l-kunjom ta' maż-żwieġ jinżamm.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Mad-divorzju, il-proprjetà tal-konjuġi tinqasam skont ir-reġim patrimonjali ta' bejniethom. Fil-każ ta' koproprjetà, il-miżżewġin ġeneralment jaqsmuha bejniethom f'ishma indaqs skont id-dispożizzjonijiet dwar it-tmiem tas-sjieda komuni. Il-kompożizzjoni tal-proprjetà tiġi stabbilita bħala mill-mument li fih intemmu r-reġim patrimonjali. Ma hemm l-ebda obbligu fuq il-miżżewġin biex jaqsmu l-proprjetà tagħhom malli jiddivorzjaw. Sakemm tinqasam il-koproprjetà, il-miżżewġin jeżerċitaw id-drittijiet u jwettqu l-obbligi relatati magħha flimkien. Barra minn hekk, il-miżżewġin għandhom id-dritt li jippossjedu flimkien kull oġġett li jifforma parti mill-koproprjetà tagħhom. Meta r-reġim patrimonjali, li bih kull żieda fil-beni tinqasam, jintemm, ikunu aċċertati l-beni akkwistati ta' kull wieħed mill-miżżewġin u tiġi ddeterminata l-pretensjoni finanzjarja li tiġi mid-dmir għall-qsim tal-beni akkwistati.

Jekk il-miżżewġin ikunu jixtiequ jaqsmu l-proprjetà tagħhom mad-divorzju, il-proprjetà tinqasam skont ir-reġim patrimonjali magħżul jew skont ftehim dwar il-proprjetà matrimonjali. Jekk il-miżżewġin jiffirmaw ftehim dwar il-proprjetà matrimonjali, dan jintemm fil-mument tad-divorzju. Ma' tmiem il-ftehim dwar il-proprjetà matrimonjali fil-każ ta' divorzju, kull dritt u dmir li joħroġ mill-ftehim dwar il-proprjetà matrimonjali jintemm ukoll. Il-proprjetà titqassam skont il-ftehim dwar il-proprjetà matrimonjali.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Id-divorzju ma jaffettwax ir-responsabbiltà tal-ġenituri u l-ġenituri jibqa' jkollhom kustodja konġunta.

B'mod ġenerali, il-ġenituri għandhom jaqblu dwar ma' min se jgħixu t-tfal, min se jkun involut fit-trobbija tat-tfal u sa liema punt, kif ukoll kemm se jitħallas bħala manteniment u għal kemm żmien. Il-ħlas ta' kull xahar tal-manteniment għal tifel wieħed ma jistax ikun inqas minn nofs il-paga minima fix-xahar stabbilita mill-Gvern Estonjan.

Jekk il-ġenituri ma jixtiqux u mhumiex kapaċi jeżerċitaw id-dritt tal-kustodja konġunta, kull ġenitur għandu d-dritt iressaq rikors il-qorti biex jingħatalu parzjalment jew kompletament il-jedd ta' kustodja tat-tifel. Il-bidliet fid-dritt tal-kustodja ma jaffettwawx l-obbligu tal-għoti tal-manteniment.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Konjuġi divorzjat huwa intitolat li jirċievi l-manteniment:

1. sakemm it-tifel jilħaq l-età ta' tliet snin jekk, wara d-divorzju, il-konjuġi divorzjat ma jkunx jiflaħ imantni ruħu minħabba l-kustodja ta' bin il-konjuġi l-ieħor;
2. jekk, wara d-divorzju, il-konjuġi divorzjat ma jkunx jiflaħ imantni ruħu minħabba l-età jew il-kundizzjoni tas-saħħa tiegħu u jekk il-bżonn għal għajnuna minħabba l-età jew il-kundizzjoni tas-saħħa kienet diġà teżisti fil-mument tad-divorzju. Il-manteniment dovut minħabba l-età jew l-istat tas-saħħa jista' jintalab ukoll mill-konjuġi divorzjat l-ieħor f'każijiet fejn il-bżonn għal assistenza minħabba l-età jew l-istat tas-saħħa kien diġà jeżisti fil-mument li l-konjuġi tilef id-dritt li jieħu l-manteniment mill-konjuġi l-ieħor għal raġunijiet oħra previsti mil-liġi. Il-manteniment jitħallas sa kemm il-persuna intitolata għall-manteniment ma tkunx tista' tkun mistennija taqla' l-flus.

Missier huwa mistenni jipprovdi manteniment lil omm ibnu għat-tmien ġimgħat li jippreċedu t-twelid tat-tifel u għat-12-il ġimgħa ta' wara.

Qorti tista' teħles lil konjuġi divorzjat mill-obbligu li jipprovdi manteniment għal raġunijiet stipulati fil-liġi.

Konjuġi divorzjat intitolat li jirċievi manteniment jista' biss jitlob l-obbligu legali għall-għoti ta' manteniment wara li jiftaħ kawża.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Il-miżżewġin jitqiesu li jkunu legalment separati meta ma jibqgħux joqogħdu flimkien u ma jkollhomx xi tip ta' koeżistenza matrimonjali u jidher biċ-ċar li tal-inqas wieħed mill-miżżewġin ma għandux ir-rieda li jirritorna għaliha jew joħloqha.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-miżżewġin jgħixu separati.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Jekk miżżewġin ikunu legalment separati, kull wieħed minnhom ikun jista':

1. jitlob mingħand il-konjuġi l-ieħor kull oġġett li kien jintuża fl-interess tal-familja jekk ikollu bżonn l-oġġett fid-dar separata tiegħu u jkollu interess leġittimu biex ikompli jużah. Kull għamara jew tagħmir domestiku standard tad-dar matrimonjali li jkun taż-żewġ miżżewġin flimkien jinqasam bejniethom fuq il-bażi tal-prinċipju ta' ekwità. B'mod ġenerali, iż-żewġ miżżewġin jistgħu jressqu talba biex jiksbu l-effetti personali li jkunu proprjetà individwali tagħhom. Kull koproprjetà (jiġifieri b'mod partikolari, li tkun koproprjetà tal-miżżewġin) tinqasam b'mod ġust u billi jitqiesu l-interessi ta' kull konjuġi u tat-tfal;
2. jitlob lill-konjuġi l-ieħor jittrasferixxi d-dar matrimonjali jew parti minnha għall-użu esklussiv tiegħu jekk dan ikun neċessarju biex jiġu evitati kunflitti personali ewlenin. Għalkemm, l-ewwel u qabel kollox, dan għandu jkun ibbażat fuq id-drittijiet preferenzjali ta' sid il-post, il-post jista' jitħalla għall-uzu mill-konjuġi li ma jkunx is-sid, jekk il-qorti tqis li jkun neċessarju meta tqis il-mezzi taż-żewġ miżżewġin u l-interessi tat-tfal.

Jekk il-miżżewġin ikunu legalment separati, kull wieħed mill-miżżewġin irid jipprovdi manteniment fil-forma ta' ammonti ta' flus imħallsa b'mod regolari biex ikopru l-ispejjeż imġarrba mill-konjuġi l-ieħor fl-interess tal-familja.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

L-annullament taż-żwieġ ifisser li ż-żwieġ jitqies li kien null mill-bidu nett. Żwieġ jista' jiġi annullat biss b'sentenza tal-qorti.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Annullament taż-żwieġ jista' jkun ibbażat fuq raġunijiet ta' invalidità taż-żwieġ speċifikati fl-Att dwar il-Liġi tal-Familja (perekonnaseadus), jiġifieri qorti tista' tannulla żwieġ permezz ta' kawża jekk:

1. ir-rekwiżit li jikkonċerna l-età minima għaż-żwieġ jew li jikkonċerna l-kapaċità legali attiva ma jkunx ġie osservat fil-mument taż-żwieġ;
2. il-projbizzjoni miż-żwieġ stabbilita fl-Att ma tkunx ġiet osservata fil-mument taż-żwieġ;
3. ir-rekwiżiti formali stabbiliti fl-Att ma jkunux ġew osservati fil-mument taż-żwieġ;
4. tal-anqas wieħed mill-miżżewġin kellu disturb mentali temporanju jew ma kienx jista' jeżerċita r-rieda tiegħu għal kull raġuni oħra fil-mument taż-żwieġ;
5. iż-żwieġ sar bi frodi jew ġegħil, inkluż billi jinħeba l-istat tas-saħħa jew dettalji personali oħrajn tal-konjuġi, meta dawk id-dettalji jkunu rilevanti għall-validità taż-żwieġ;
6. ma kinitx l-intenzjoni ta' wieħed mill-miżżewġin jew tat-tnejn li huma li jwettqu l-obbligi li jiġu mill-istatus ta' miżżewweġ, imma ż-żwieġ sar għal finijiet oħra, partikolarment bl-intenzjoni li jinkiseb permess ta' residenza Estonjan (żwieġ ta' konvenjenza).
7. il-konjuġi huma tal-istess sess minħabba bidla fis-sess li saret matul iż-żwieġ.

Barra minn hekk, żwieġ jitqies li jkun null, jekk:

1. iż-żwieġ ikun bejn persuni tal-istess sess;
2. il-fatt li ż-żwieġ ikun sar ikun ikkonfermat minn persuna li ma jkollux il-kompetenza ta' reġistratur, jew
3. tal-inqas parti waħda ma tkunx esprimiet ix-xewqa li tidħol għaż-żwieġ.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Mal-annullament taż-żwieġ, iż-żwieġ jitqies li kien null mill-bidu nett, sakemm iż-żwieġ ma ġiex annullat minħabba li kien żwieġ bejn persuni tal-istess sess. F’dak il-każ iż-żwieġ jiġi annullat abbażi tad-dħul fis-seħħ tas-sentenza tal-qorti. Persuni li ż-żwieġ tagħhom ikun ġie annullat ma jibqax ikollhom id-drittijiet u d-dmirijiet fir-rigward ta' xulxin li jiġu miż-żwieġ (inklużi dawk li jiġu minn kwalunkwe ftehim dwar il-proprjetà matrimonjali, li jitqies null ukoll).

Jekk żwieġ jiġi annullat minħabba li wieħed mill-miżżewġin ikun ħeba lill-konjuġi prospettiv l-ieħor li kien diġà miżżewweġ, jew ikun influwenza lill-konjuġi l-ieħor biex jiżżewġu bi frodi jew ġegħil, qorti tista' tordna lil dik il-persuna biex tħallas manteniment lill-persuna li kienet fi żwieġ null magħha billi tapplika r-regoli li jikkonċernaw l-għoti ta' manteniment lil konjuġi. Fuq talba tal-parti li tkun ġiet imġiegħla tiżżewweġ illegalment, qorti tista' tapplika dispożizzjonijiet li jikkonċernaw il-proprjetà matrimonjali għar-reġim patrimonjali tal-partijiet (jiġifieri koproprjetà tal-miżżewġin).

Tfal minn żwieġ annullat ikollhom l-istess drittijiet u dmirijiet bħal tfal minn żwieġ validu.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Uffiċċju tar-reġistru jew nutar jistgħu jagħtu d-divorzju bi ftehim bejn il-miżżewġin. Il-konsegwenzi legali ta' divorzju (eż. il-qsim tal-proprjetà matrimonjali) jistgħu jiġu stabbiliti fi ftehim bejn il-konjuġi involuti.

Fil-każ li l-miżżewġin ikollhom kwalunkwe tilwima fir-rigward taċ-ċirkostanzi tad-divorzju, ma hemm l-ebda mezzi ekstraġudizzjarji biex tinstab soluzzjoni.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Talba għal divorzju tista' tintbagħat lil:

1. l-uffiċċju tar-reġistru tal-post tar-residenza ta' wieħed mill-miżżewġin (jekk ir-residenza taż-żewġ miżżewġin tkun l-Estonja);
2. nutar;
3. il-qorti tal-ewwel istanza li l-ġuriżdizzjoni tagħha tkopri l-post tar-residenza tal-intimat (qorti tal-kontea).

Talba għall-annullament ta' żwieġ għandha tiġi ppreżentata quddiem il-qorti tal-ewwel istanza (il-qorti tal-kontea) tal-post tar-residenza tal-intimat.

Divorzju jingħata minn uffiċċju tar-reġistru fuq il-bażi ta' talba personali konġunta bil-miktub. Il-konjuġi għandhom jikkonfermaw fit-talba li ma għandhom l-ebda tilwim rigward tfal, il-qsim tal-koproprjetà jew l-ordnijiet għall-manteniment. Talbiet għal divorzju għandhom ikunu akkumpanjati minn dokument li jiċċertifika ż-żwieġ. Jekk konjuġi minħabba raġunijiet validi ma jkunx jista' jidher personalment fl-uffiċċju tar-reġistru biex iressaq it-talba konġunta, huwa jkun jista' jibgħat talba separata li tkun iċċertifikata minn nutar. Dokumenti b'lingwa barranija għandhom jintbagħtu lill-uffiċċju tar-reġistru bi traduzzjoni ċċertifikata minn nutar, uffiċjal konsulari jew traduttur ġuramentat. Kull dokument li jiċċertifika ż-żwieġ li jkun inħareġ minn pajjiż barrani jrid ikun legalizzat jew ikollu postilla, sakemm ma jkunx stipulat mod ieħor fi ftehim internazzjonali.

Divorzju jingħata minn nutar fuq il-bażi ta' talba personali konġunta bil-miktub mingħand il-miżżewġin. Talbiet għal divorzju għandhom ikunu akkumpanjati minn dokument li jiċċertifika ż-żwieġ. Jekk konjuġi minħabba raġunijiet validi ma jkunx jista' jidher personalment fl-uffiċċju tan-nutar biex iressaq it-talba konġunta, huwa jkun jista' jibgħat talba separata li tkun iċċertifikata minn nutar. Dokumenti b'lingwa barranija għandhom jintbagħtu lill-uffiċċju tar-reġistru bi traduzzjoni ċċertifikata minn nutar, uffiċjal konsulari jew traduttur ġuramentat. Kull dokument li jiċċertifika ż-żwieġ li jkun inħareġ minn pajjiż barrani jrid ikun legalizzat jew ikollu postilla, sakemm ma jkunx stipulat mod ieħor fi ftehim internazzjonali.

Fi kwistjoni matrimonjali biex tkun aġġudikata minn qorti Estonjana, kawża trid titressaq fil-qorti li l-ġuriżdizzjoni tagħha tkopri l-post tar-residenza matrimonjali tal-miżżewġin jew, jekk din ir-residenza ma teżistix fil-qorti li l-ġuriżdizzjoni tagħha tkopri l-post tar-residenza tal-intimat. Jekk il-post tar-residenza tal-intimat ma tkunx fl-Estonja, il-kawża trid titressaq fil-qorti li l-ġuriżdizzjoni tagħha tkopri l-post tar-residenza ta' wild minuri tal-partijiet jew, fin-nuqqas ta' wlied minuri tal-partijeit, fil-qorti li l-ġuriżdizzjoni tagħha tkopri l-post tar-residenza tar-rikorrent. Biex tinfetaħ kawża l-qorti għal divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament ta' żwieġ, ir-rikors irid jissodisfa r-rekwiżiti formali kollha stabbiliti fil-Kodiċi ta' Proċedura Ċivili (tsiviilkohtumenetluse seadustik) fir-rigward ta' kawża ċivili. Ir-rikors u kull evidenza dokumentata għandhom jintbagħtu lill-qorti bil-miktub jew b'mod elettroniku, bl-Estonjan u f'format A4.

Fir-rikors irid jiġi indikat isem il-qorti, id-dettalji personali tar-rikorrent u tal-intimat (il-miżżewġin) u ta' wliedhom minuri. Irid jiġi indikat ukoll min se jipprovdi għall-manteniment tat-tfal u min se jrabbihom u ma’ min se jgħixu; ir-rikors irid ikun fih ukoll proposta għall-arranġament futur tad-drittijiet tal-ġenituri u t-trobbija tat-tfal. Barra minn hekk, għandhom jiġu indikati ċ-ċirkostanzi fattwali li jikkostitwixxu l-bażi għall-kawża; ir-rikorrent għandu wkoll jelenka u jippreżenta kull evidenza li jista' jkollu.

Minbarra dan, jekk tkun se tinqasam xi koproprjetà, il-kompożizzjoni tal-proprjetà u fejn tinsab għandu jkun indikat fir-rikors, u għandu jiġi ddeterminat il-valur tal-oġġetti li jappartjenu lir-rikorrent u għandha ssir proposta dwar il-qsim tal-koproprjetà. Jekk il-miżżewġin kienu ffirmaw ftehim dwar il-proprjetà matrimonjali, dan għandu jinhemeż mar-rikors.

Ir-rikors irid ikun iffirmat mir-rikorrent jew mir-rappreżentant tiegħu. Jekk dan isir minn rappreżentant, għandu jiġi inkluż dokument ta' awtorizzazzjoni jew dokument ieħor li jiċċertifika s-setgħat tar-rappreżentant.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Jekk il-persuna li titlob l-għajnuna legali ma tkunx tiflaħ tħallas l-ispejjeż proċedurali minħabba l-qagħda finanzjarja tiegħu jew jiflaħ iħallas biss parti minnhom jew bin-nifs, u jekk hemm raġuni suffiċenti biex jidher li l-parteċipazzjoni tiegħu fil-proċedimenti twassal biex jerbaħ il-kawża, il-qorti tista' tirrilaxxah mill-obbligu li jħallas l-ispejjeż proċedurali kollha jew għal parti minnhom u tħalli lill-istat ikopri dawk l-ispejjeż.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Appell jista' jitressaq kontra sentenza li tirrigwarda divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament taż-żwieġ skont id-dispożizzjonijiet ġenerali li jirregolaw il-proċedimenti f'każ ta' appell, jekk l-parti li tappella tħoss li s-sentenza tal-qorti tal-ewwel istanza kienet ibbażata fuq interpretazzjoni ħażina tal-liġi (eż. il-qorti tal-ewwel istanza tkun applikat inkorrettament dispożizzjoni ġuridika tad-dritt sostantiv jew tad-dritt proċedurali).

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, sentenza dwar divorzju li ssir fi Stat Membru wieħed tkun rikonoxxuta awtomatikament fl-Istati Membri l-oħra tal-Unjoni Ewropea (ħlief fid-Danimarka) mingħajr il-ħtieġa ta' ebda proċedura speċjali.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Biex tikkontesta r-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament ta' żwieġ, għandha tiġi indirizzata l-qorti tal-appell tal-Istat Membru kif indikat fil-lista ppubblikata fir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003.

Fl-Estonja din il-funzjoni taqdiha l-qorti distrettwali.

Il-proċedura u l-iskadenza għal appell minn deċiżjoni tal-qorti tiġi stabbilita fid-deċiżjoni tal-qorti.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Fil-każ ta' divorzju, tapplika l-leġiżlazzjoni tal-pajjiż fejn jinsab il-post tar-residenza komuni tal-miżżewġin. Jekk il-miżżewġin joqogħdu f'pajjiżi differenti imma għandhom l-istess ċittadinanza, il-konsegwenzi ġuridiċi ġenerali taż-żwieġ huma definiti fil-leġiżlazzjoni tal-pajjiż li huma ċittadini tiegħu. Jekk il-miżżewġin joqogħdu f'pajjiżi differenti u għandhom ċittadinanza differenti, il-konsegwenzi ġuridiċi ġenerali taż-żwieġ huma determinati fuq il-bażi tal-liġi tal-pajjiż fejn kellhom l-aħħar residenza komuni, sakemm wieħed mill-miżżewġin ikun għadu joqgħod f'dak il-pajjiż. Jekk fuq il-bażi ta' dan ta' hawn fuq, il-liġi applikata għall-konsegwenzi ġuridiċi ġenerali taż-żwieġ ma jistgħux jiġu ddeterminati, tapplika l-liġi tal-pajjiż li l-miżżewġin għandhom l-iktar rabta qawwija miegħu fi kwalunkwe mod ieħor.

Jekk id-divorzju mhux permess skont il-liġi msemmija hawn fuq jew hija permessa biss skont kundizzjonijiet stretti ħafna, il-liġi Estonjana tapplika minflok jekk wieħed mill-miżżewġin ikun residenti l-Estonja jew ikollu ċittadinanza Estonjana jew kien residenti l-Estonja jew kellu ċittadinanza Estonjana fil-mument taż-żwieġ.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Wieħed mill-konjuġi kkonċernati kien domiċiljat fl-Irlanda fid-data tal-ftuħ tal-proċedimenti.

JEW

Wieħed mill-konjuġi kien normalment residenti fl-Irlanda matul il-perjodu ta’ sena li jispiċċa f’dik id-data.

(Artikolu 39 (1)(a) u (b) tal-Att tal-1996 dwar il-Liġi tal-Familja (id-Divorzju))

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Il-qorti (is-Circuit Court u l-High Court - Artikolu 38(1)) għandha tkun issodisfatta li:

Fid-data tal-ftuħ tal-proċedimenti l-konjuġi jkunu ilhom jgħixu separatament minn xulxin għal perjodu ta’, jew perjodi li jammontaw għal, mill-anqas sentejn matul it-tliet snin preċedenti,

KIF UKOLL

Li ma hemm l-ebda prospett raġonevoli ta’ rikonċiljazzjoni bejn il-konjuġi,

KIF UKOLL

Li dispożizzjoni tali li l-Qorti tikkunsidra xierqa fiċ-ċirkostanzi ttieħdet jew ser tittieħed għall-konjuġi u kull membru dipendenti tal-familja.

(Artikolu 5(1) tal-Att.)

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Iż-żwieġ, is-suġġett tad-digriet, huwa b’hekk maħlul u parti ta' dak iż-żwieġ tista’ terġa’ tiżżeweġ - Artikolu 10 (1).

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Meta tagħti digriet ta’ divorzju, il-qorti tista’ tordna t-tqassim tal-beni - Artikolu 14 (1) tal-Att - il-proprjetà tista' tinbiegħ, tinqasam ugwalment jew individwalment jew tiġi trasferita biss f'isem waħda mill-partijiet.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Fuq l-għoti ta’ digriet ta’ divorzju, il-qorti tista’ tagħti inġunzjonijiet tali kif hija tikkunsidra xieraq rigward il-benesseri, il-kustodja ta’, jew id-dritt ta’ aċċess għal, kull membru dipendenti tal-familja kkonċernat li hija tarbija - Artikolu 5 (2) tal-Att. Il-benesseri tat-tfal huwa tal-akbar importanza.

(Għal aktar dettalji, jekk jogħġbok ara l-Iskeda Informattiva dwar “Ir-responsabbiltà tal-ġenituri - l-Irlanda”).

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Meta tagħti digriet ta' divorzju, il-qorti tista' tagħti ordni ta' manteniment affavur ta' kull konjuġi liema obbligu jintemm meta parti waħda mill-konjuġi li tirċievi l-manteniment terġa' tiżżewweġ - Art. 13 tal-Att.

Il-Qorti tista’ wkoll tagħti ordni ta' aġġustament tal-pensjoni affavur wieħed mill-konjuġi - Artikolu 17 tal-Att.

(Għal aktar dettalji, jekk jogħġbok ara l-Iskeda Informattiva dwar “It-talbiet għal Manteniment - l-Irlanda”).

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni legali (ġudizzjarja) tippermetti lill-konjuġi separati sabiex jorganizzaw ħajjithom mill-ġdid b'mod faċli biex jgħixu b’mod permanenti l-bogħod minn xulxin.

Id-digriet ta' separazzjoni ġudizzjarja jippermetti lill-qorti li tagħtih biex tagħti ordnijiet anċillari relatati mat-tfal, il-pagamenti ta’ appoġġ, il-pagamenti ta’ kapital, id-drittijiet tal-pensjoni, id-dar tal-familja u proprjetà oħra. Id-digriet ta' separazzjoni ġudizzjarja ma għandhux iħoll iż-żwieġ. Għalhekk il-konjuġi separati li jiksbu digriet ta’ “separazzjoni legali” li jixtiequ jerġgħu jiżżewwġu l-ewwel iridu jiksbu digriet ta’ divorzju.

(Artikolu 8 tal-Att tal-1989 dwar is-Separazzjoni Ġudizzjarja u r-Riforma tad-Dritt tal-Familja: Judicial Separation and Family Law Reform Act, 1989.)

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Waħda jew aktar minn dawn li ġejjin:

1. li l-konjuġi wettaq adulterju.
2. Imġiba mhux raġonevoli u moħqrija tal-konjuġi.
3. l-abbandun tad-dar matrimonjali għal sena.
4. li l-konjuġi jkunu ilhom jgħixu separatament għal sena u ż-żewġ konjuġi jaċċettaw it-talba.
5. li l-konjuġi jkunu ilhom jgħixu separatament għal tliet snin.
6. li ż-żwieġ tkisser sal-punt li jippermetti lill-qorti tkun sodisfatta li relazzjoni ta’ żwieġ normali ma eżistitx għallinqas għal sena.

(Art. 2 tal-Att tal-1989 dwar is-Separazzjoni Ġudizzjarja u r-Riforma tad-Dritt tal-Familja: Judicial Separation and Family Law Reform Act, 1989.)

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Is-separazzjoni legali ttemm id-dmir tal-koabitazzjoni mingħajr ma tħoll iż-żwieġ. Il-mara tista’ tkompli tuża l-kunjom ta’ żewġha.

Fuq livell finanzjarju, l-obbligu ta' appoġġ lill-konjuġi l-ieħor huwa miżmum u jista' jingħata manteniment, għalkemm kull attribuzzjoni ta’ ħtija ma tistax tittieħed inkunsiderazzjoni. Madankollu, bħal fil-każ ta’ divorzju, is-sentenza tirriżulta fix-xoljiment u fil-likwidazzjoni tar-relazzjonijiet matrimonjali.

Id-drittijiet tas-suċċessjoni huma miżmuma, ħlief fil-każ meta tingħata sentenza ta' separazzjoni fuq il-bażi tat-tort esklussiva ta' wieħed mill-konjuġi.

Il-partijiet jistgħu jitolbu lill-qorti sabiex tannulla d-deċiżjoni. Il-qorti tirrevoka d-digriet fejn tkun sodisfatta li saret rikonċiljazzjoni u l-partijiet għandhom l-intenzjoni li jkomplu l-koabitazzjoni.

Konverżjoni tas-separazzjoni legali f’divorzju:

Fuq it-talba ta’ wieħed mill-konjuġi, sentenza mogħtija għal separazzjoni legali tista’ tiġi kkonvertita ipso jure f’divorzju jekk is-separazzjoni legali tkun damet tliet snin. F’dan il-każ, l-imħallef jagħti d-divorzju u jiddeċiedi dwar il-konsegwenzi tiegħu.

Jekk is-separazzjoni legali kienet mogħtija fuq talba konġunta, din tista’ tiġi konvertita f’divorzju biss permezz ta’ talba konġunta ulterjuri.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Dan ifisser li kull parti fi żwieġ annullat hija daqslikieku qatt ma kienet miżżewġa lill-parti l-oħra.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Waħda minn dawn li ġejjin hija meħtieġa:

• Wieħed mill-konjuġi kien domiċiljat fl-Irlanda fid-data tal-ftuħ tal-proċedimenti.
• Wieħed mill-konjuġi kien normalment residenti fl-Irlanda għal sena f’dik id-data
• Wieħed mill-konjuġi miet qabel dik id-data

kif ukoll

• kien domiċiljat fl-Irlanda fil-mument tal-mewt jew
• kien normalment residenti fl-Irlanda għal sena f’dik id-data.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Iż-żwieġ jitqies li qatt ma eżista. Kull parti għandha dritt terġa’ tiżżewweġ. Il-partijiet ma għandhom ebda drittijiet ta’ suċċessjoni fil-konfront ta' xulxin u lanqas ma għandhom xi obbligi ta’ manteniment jew ta' appoġġ lejn xulxin. Kull tifel jew tifla mwieled/mwielda lill-koppja matul iż-żwieġ, j/titqies bħala illeġittimu/a.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Huwa possibbli li l-kwistjonijiet finanzjarji u kwistjonijiet dwar proprjetà u kif ukoll kwistjonijiet dwar dixxendenti dipendenti jistgħu jiġu solvuti permezz ta’ medjazzjoni mingħajr rikors quddiem il-qorti iżda l-qorti biss tista’ tiddeċiedi dwar separazzjoni ġudizzjarja jew divorzju.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Is-Circuit Court u l-High Court għandhom ġurisdizzjoni sabiex jevalwaw rikors għad-divorzju / għas-separazzjoni ġudizzjarja / għall-annullament.

Azzjoni għad-divorzju / għas-separazzjoni ġudizzjarja tas-Circuit Court issir permezz ta’ rikors introduttiv (Civil Bill) fir-reġistru tas-Circuit Court rilevanti u l-proċedura hija rregolata permezz tar-regola 4 tal-Artikolu 59 tas-Circuit Court Rules 2001.

Azzjoni għad-divorzju / għas-separazzjoni ġudizzjarja fil-qorti għolja (High Court) issir permezz ta’ taħrika speċjali (special summons) li tinħareġ mill-uffiċċju ċentrali (Central Office). Il-proċedimenti huma rregolati permezz tal-Artikolu 70A tar-Regoli tal-Qrati Superjuri (S.I. No. 343/1997). Azzjoni għall-annullament quddiem il-High Court issir bit-tressiq ta’ rikors fl-uffiċċju ċentrali. Dawn il-proċedimenti huma rregolati permezz tal-Artikolu 70 tar-Regoli tal-Qrati Superjuri.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Iva, mingħand l-Uffiċċju tal-Għajnuna Legali (Legal Aid Board), suġġett għall-ittestjar tal-mezzi.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Id-deċiżjoni tal-High Court dwar appell minn deċiżjoni tas-Circuit Court fi proċedimenti ta' divorzju / separazzjoni ġudizzjarja / annullament hija finali u definittiva u ma tistax tiġi appellata - Art. 39 tal-Att tal-1936 dwar il-Qrati tal-Ġustizzja (Courts of Justice Act, 1936).

Jista’ jsir appell mid-deċiżjonijiet kollha tal-High Court quddiem il-qorti suprema (Supreme Court) fi proċedimenti ta' divorzju / separazzjoni ġudizzjarja / annullament li jibdew fil-High Court.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ressaq rikors quddiem il-qorti kompetenti (Circuit Court jew High Court) fl-Irlanda, skont l-Art. 29(1)(d)(e) tal-Att tal-1995 dwar il-Familja (Family Law Act 1995). L-azzjoni ssir quddiem is-Circuit Court permezz ta’ rikors introduttiv u quddiem il-High Court permezz ta’ taħrika speċjali.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

FId-dawl tan-natura kostituzzjonali ta’ divorzju, il-qrati Irlandiżi (il-High Court jew is-Circuit Court) jiddeterminaw jekk divorzju mogħti barra mill-pajjiż jistax jiġi rrikonoxxut fl-Irlanda.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-kundizzjonijiet għall-kisba tad-divorzju fl-Irlanda huma dawk stabbiliti fl-Artikolu 38 tal-liġi tal-1996 dwar id-divorzju [Family Law (Divorce) Act, 1996].

Konjuġi li ma jgħix fl-Irlanda jew li mhuwiex Irlandiż jista' japplika għal divorzju fl-Irlanda jekk huwa jissodisfa tal-inqas waħda mill-kundizzjonijiet imsemmija fl-Art. 39(1)(a) u (b) tal-liġi tal-1996 dwar id-divorzju [Family Law (Divorce) Act, 1996]. Fl-Irlanda, hija r-residenza u mhux iċ-ċittadinanza li tistabbilixxi l-kompetenza ġudizzjarja fir-rigward tad-divorzju.

Ħoloq relatati

Courts Service Ireland

Oasis: Informazzjoni dwar is-Servizzi Pubbliċi

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Id-divorzju jeħtieġ sentenza tal-qorti li saret res judicata (l-Artikoli 1438 et seq. tal-Kodiċi Ċivili (Αστικός Κώδικας)).

Hemm żewġ tipi ta' proċedimenti għad-divorzju:

1. F'divorzju bonarju (συναινετικό διαζύγιο), il-konjuġi jifthemu li jħollu ż-żwieġ ta' bejniethom, permezz ta' ftehim bil-miktub iffirmat minnhom u mill-avukati tagħhom, jew mill-avukati tagħhom biss jekk l-avukati ingħataw is-setgħa speċifika li jaġixxu f'isimhom. F'dan il-każ il-koppja trid tkun ilha miżżewwġa għal inqas sitt xhur. Jekk ma jkunx hemm tfal minuri, iż-żwieġ jinħalla mingħajr l-intervent tal-qorti, jiġifieri l-konklużjoni tal-ftehim imsemmi hawn qabel huwa biżżejjed. Madankollu, jekk ikun hemm tfal minuri, dal il-ftehim irid jiġi akkumpanjat minn ftehim miktub ieħor bejn il-konjuġi dwar il-kustodja tat-tfal u l-komunikazzjoni magħhom. Dawn il-ftehimiet kollha jiġu sottomessi lill-qorti kompetenti b'ġudikant uniku tal-ewwel istanza (Μονομελές Πρωτοδικείο), li jirratifika l-ftehimiet u jiddikjara l-ħall taż-żwieġ permezz tal-proċedura segwita f'każijiet mhux kontenzjużi.
2. F'divorzju kontestat (διαζύγιο κατ' αντιδικία), fuq raġunijiet li jistabbilixxu t-tkissir taż-żwieġ, wieħed mill-konjuġi jiftaħ kawża għall-ħall taż-żwieġ quddiem il-qorti tal-post tal-ewwel istanza b'ġudikant uniku, jew inkella ż-żewġ konjuġi jiftżu żewġ kawżi separati.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

F'divorzju kontestat ir-raġunijiet għal divorzju (l-Artikolu 1439 tal-Kodiċi Ċivili) huwa kif ġej:

1. Iż-żwieġ ikun tkisser irrimedjabilment, bi ħtija tal-konvenut jew taż-żewġ konjuġi, b'mod illi hemm raġuni tajba biex wieħed jaħseb illi r-relazzjoni matrimonjali hija intollerabbli għar-rikorrent. Hemm il-preżunzjoni ta' tkissir, li r-rikorrent jista' jopponi, f'każijiet ta' bigamija, adulterju, abbandun tar-rikorrent, attentat tal-konvenut fuq il-ħajja tar-rikorrent, jew vjolenza domestika imwettqa mill-konvenut fuq ir-rikorrent.
   Jekk il-konjuġi ilhom separati għal mill-inqas sentejn, hemm preżunzjoni inkofutabbli ta' tkissir taż-żwieġ, u d-divorzju jista' jintalab minkejja li t-tkissir kien ħtija tar-rikorrent.
2. Jekk wieħed mill-konjuġi jiġi ddikjarat nieqes u preżunt mejjet, il-konjuġi l-ieħor jista' jitlob għad-divorzju.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Meta ż-żwieġ jinħall bid-divorzju, il-konjuġi ma jibqgħux taħt l-obbligu li jgħixu flimkien u li jieħdu d-deċiżjonijiet flimkien. Il-konjuġi li jkunu ħadu l-kunjom tal-ieħor ġeneralment jerġgħu jmorru lura għal kunjomhom, sakemm ma jkunux jixtiequ jżommu kunjom il-konjuġi l-ieħor minħabba li jkunu kisbu reputazzjoni professjonali jew artistika b'dak il-kunjom. Ir-responsabbiltà tal-konjuġi għas-sodisfazzjon tal-obbligi reċiproċi tagħhom tasal fi tmiemha. Il-bigamija ma tibqax ta' impediment għaż-żwieġ. Matul iż-żwieġ, il-preskrizzjoni tiġi sospiża f'każ ta' talbiet li jsiru minn konjuġi kontra l-ieħor; din is-sospensjoni issa tispiċċa. Id-divorzju ma jġibx fi tmiemha r-relazzjoni biż-żwieġ bejn il-qraba mil-linja diretta ta' konjuġi wieħed ma tal-ieħor.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

F'divorzju kull wieħed mill-konjuġi għandu dritt jirkupraw l-propjetà mobbli li hija tiegħu, jew li hija preżunta tiegħu anke jekk qed tintuża miż-żewġ konjuġi flimkien jew minn konjuġi wieħed minnhom, sakemm il-konjuġi l-ieħor ma jopponix din il-preżunzjoni; anke jekk dan l-oġġett jista' jiġi kkunsidrat neċċessarju għall-konjuġi l-ieħor. Jekk konjuġi fil-pussess ta' oġġett jirrifjuta li jagħtih lura lil sidu, is-sid jista' jiftaħ kawża in rem, kawża għall-pussess, jew kawża li tinvoka l-liġi tal-obbligazzjonijiet. Wara l-ħall taż-żwieġ, konjuġi li huwa l-propjetarju tad-dar matrimonjali jista' jiftaħ kawża in rem jew kawża skont il-liġi tal-obbligazzjonijiet kontra l-konjuġi l-ieħor li qed jagħmel użu mid-dar. Is-sjieda konġunta tintemm bid-divorzju, u kull wieħed mill-konjuġi jirċievi dak li għandu dritt għalih skont ir-regoli dwar is-sjieda konġunta u t-tqassim tal-propjetà konġunta. Fejn parti mill-propjetà tiġi akkwistata minn wieħed mill-konjuġi matul iż-żwieġ, il-konjuġi l-ieħor għandu dritt jitlob sehemu fiha.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Meta ż-żwieġ jinħall bid-divorzju, il-qorti tista' tistabbilixxi s-setgħa tal-ġenitur kif ġej:

(a) tista' tagħti s-setgħa tal-ġenitur jew il-kustodja lil xi ħadd mill-ġenituri;

(b) tista' tagħti s-setgħa tal-ġenitur jew il-kustodja liż-żewġ ġenituri flimkien;

(c) tista' taqsam is-setgħa tal-ġenitur bejn iż-żewġ ġenituri; jew

(d) tista' tagħti s-setgħa tal-ġenitur lil parti terza.

Il-ġenituri divorzjati jibqgħu bl-obbligu li jmantnu lit-tfal tagħhom li huma minuri u li ma għandhomx introjtu minn xi impjieg jew minn xi propjetà tagħhom stess, jew li għandhom introjtu li mhux biżżejjed għall-għajxien tagħhom. Dan l-obbligu jinqasam mill-ġenituri jew, f'każ ta' tilwim, mill-qorti.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Meta ż-żwieġ jinħall bid-divorzju, l-eks konjuġi li ma jistax imantni lilu nnifsu bl-introjtu jew propjetà tiegħu stess għandu dritt jitlob għall-manteniment mingħand il-konjuġi l-ieħor:

1. jekk meta tingħata s-sentenza ta' divorzju l-età jew l-istat ta' saħħa tal-konjuġi li jitlob għall-manteniment huma tali illi ma jistax jintalab isib xogħol jew ikompli jaħdem biex imantni lilu nnifsu;
2. jekk il-konjuġi li qed jitlob għall-manteniment għandu l-kustodja ta' wild minuri, u b'hekk ma jistax ikompli jaħdem;
3. jekk il-konjuġi li qed jagħmel it-talba ma jistax isib impjieg regolari xieraq, jew għandu bżonn taħriġ vokazzjonali; f'kull wieħed minn dawn il-każijiet id-dritt għall-manteniment huma limitat għal massimu ta' tliet snin minn meta' tingħata s-sentenza ta' divorzju; jew
4. f'kull każ ieħor fejn l-għoti tal-manteniment meta tingħata s-sentenza ta' divorzju huwa meħtieġ minħabba raġunijiet ta' ekwità.

Il-manteniment jista' jiġi miċħud jew limitat għal raġuni tajba, speċjalment jekk iż-żwieġ kien qasir, jew jekk il-konjuġi li jista' jkollu dritt għall-manteniment huwa ħati għad-divorzju jew volontarjament spiċċa fqir. Id-dritt għall-manteniment jintemm jekk il-persuna intitolata terġa' tiżżewweġ jew tikkoabita ma' persuna oħra. Id-dritt għall-manteniment ma jintemmx jekk imut il-konjuġi li għandu obbligu jħallsu. Madankollu jintemm jekk tmut il-persuna li għandha dritt tirċievi l-pagamenti, sakemm id-dritt mhux marbut ma' perjodu li għadda jew pagamenti li għadhom dovuti fi żmien il-mewt.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

L-annullament taż-żwieġ ifisser illi minħabba xi irregolarità żwieġ li għandu effett ġuridiku sħiħ jiġi annullat b'sentenza tal-qorti u b'hekk jieqaf ikollu effett, ħlief illi t-tfal li jkunu twieldu fiż-żwieġ annullat jibqgħu jiġu meqjusa tfal li twieldu fiż-żwieġ. Ir-regoli dwar l-annullament ta' kull att annullabbli japplikaw ukoll għall-annullament ta' żwieġ null jew annullabbli (l-Artikoli 1372 et seq. tal-Kodiċi Ċivili).

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Żwieġ jista' jiġi annullat għar-raġuni illi wieħed mir-rekwiżiti pożittivi għaż-żwieġ ma ġiex sodisfatt, jew illi kien hemm impediment assolut, jew illi ż-żwieġ kien annullabbli minħabba żball jew theddid.

Rekwiżit pożittiv jingħad li huwa nieqes meta d-dikjarazzjonijiet tal-koppja ma jsirux personalment, jew huma kundizzjonali jew soġġetti għal limitu taż-żmien; jekk il-konjuġi huma minuri, u ż-żwieġ ma ġiex awtorizzat mill-qrati; jekk xi ħadd minnhom għandu tutur maħtur mill-qorti li ma tax il-kunsens għaż-żwieġ, u l-anqas il-qorti ma tat l-awtorizzazzjoni tagħha; jew jekk xi ħadd minnhom dakinhar taċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ ma kienx konxju ta' x'kien qiegħed jagħmel jew huma nieqes mill-fakultajiet tar-raġuni minħabba mard mentali. Hemm impediment assolut jekk il-konjuġi huma qraba fil-linja diretta axxendenti jew dixxendenti, mingħajr limitu ta' gradi, jew kollaterali, fir-rabà grad; jekk il-konjuġi huma qraba biż-żwieġ fil-linja diretta axxendenti jew dixxendenti, mingħajr limitu ta' gradi, jew kollaterali, fit-tielet grad; jew f'każ ta' bigamija jew adozzjoni.

In-nullità tintemm wara ż-żwieġ jekk il-konjuġi jagħtu l-kunsens għaż-żwieġ b'mod sħiħ u ħieles; jekk il-minuri mingħajr awtorizzazzjoni sussegwentement jingħataw dik l-awtorizzazzjoni mill-qorti; jekk il-minuri mingħajr awtorizzazzjoni jagħlaq 18-il sena u jirrikonoxxi ż-żwieġ; jekk konjuġi li bil-liġi ma setgħax jiżżewweġ jikseb din il-kapaċità u jirrikonoxxi ż-żwieġ; jekk it-tutur, jew il-qorti, jew konjuġi li riċentement kiseb il-kapaċità għaż-żwieġ, jirrikonoxxu ż-żwieġ; jew jekk persuna li aġixxiet minħabba żball jew theddid tirrikonoxxi ż-żwieġ wara li jkun għadda l-iżball jew it-theddid. Iż-żwieġ ma jitqies li jkun seħħ jekk ma tkun saret l-ebda dikjarazzjoni quddiem is-sindku u x-xhieda, f'każ ta' żwieġ biċ-ċivil, jew, f'każ ta' żwieġ reliġjuż jekk iż-żwieġ ma ġiex iċċelebrat quddiem qassis tal-Knisja Ortodossa tal-Lvant jew quddiem ministru ta' denominazzjoni jew twemmin ieħor magħruf fil-Greċja. F'dak il-każ iż-żwieġ ma għandux effett ġuridiku, u tista' ssir kawża għal dikjarazzjoni ta' non-eżistenza minn kull min għandu interess ġuridiku fil-kwistjoni.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Fil-prinċipju, l-effetti taż-żwieġ jiġu annullati b'mod retroattiv. Dan japplika għar-relazzjonijiet personali, familjali u marbuta mal-propjetà bejn il-konjuġi. Għalhekk in-nullità taż-żwieġ tneħħi d-dritt tal-konjuġi li jirtu lil xulxin ab intestato, u dan iseħħ mill-bidu nett.  Jsiru nulli wkoll it-tranżazzjonijiet ġuridiċi kollha bejn il-konjuġi u l-partijiet terzi li daħlu għalihom fil-kapaċità tagħhom ta' koppja miżżewwġa, jew fuq il-bażi tal-bżonnijiet tagħhom għall-ħajja bħala raġel u mara jew għal raġunijiet ta' ġestjoni tal-propjetà tal-konjuġi l-ieħor, madankollu skont il-bona fede tal-partijiet terzi li kellhom xi ftehim mal-koppja. Jekk fi żmien iċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ il-konjuġi jew xi ħadd minnhom ma kienx jaf bin-nullità, il-nullità topera fir-rigward ta' dak il-konjuġi biss fil-futur; konjuġi li fi żmien iċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ ma kienx jaf bin-nullità għandu dritt għall-manteniment mill-konjuġi l-ieħor jekk dan tal-aħħar kien jaf bin-nullità mil-bidu nett, u dritt għall-manteniment mis-suċċessuri tal-konjuġi l-ieħor jekk dan tal-aħħar imut wara l-annullament taż-żwieġ, skont l-istess regoli li jirregolaw id-divorzju, li japplikaw mutatis mutandi. L-istess dritt għall-manteniment jitgawda wkoll minn konjuġi li safà mġiegħel jiżżewweġ b'theddid, jew kontra l-liġi, jew kontra l-morali aċċettata, jekk iż-żwieġ jiġi annullat jew jintemm bil-mewt tal-konjuġi l-ieħor (l-Artikolu 1383 tal-Kodiċi Ċivili).

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Le.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Il-qorti tal-ewwel istanza b'ġudikant uniku (l-Artikolu 17(1) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili(Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας)) għandu ġuriżdizzjoni biex iħoll iż-żwiġijiet bid-divorzju minħabba t-tkissir ikkawżat minn wieħed jew iż-żewġ konjuġi, jew għaliex wieħed mill-konjuġi huwa nieqes u preżunt mejet; biex jannulla żwieġ null jew li jista' jiġi annullat; biex jiddikjara illi ż-żwieġ ma jeżistix; u matul iż-żwieġ biex jiddeċiedi dwar ir-relazzjonijiet bejn il-konjuġi marbuta maż-żwieġ. Il-proċedura tal-qorti li tiġi segwita hija dik stabbilita għat-tilwim matrimonjali, li ġiet emendata mil-Liġi 4055/2012.

F'każ ta' divorzju bonarju il-qorti b'ġuriżdizzjoni wkoll hija l-qorti tal-ewwel istanza b'ġudikant uniku, iżda f'dan il-każ il-proċedura segwita hija dik għall-każijiet mhux kontenzjużi. Il-qorti b'ġurisdizzjoni hija dik tal-post fejn il-konjuġi kellhom l-aħħar residenza konġunta tagħhom (l-Artikolu 30 tal-Kodiċi dwar il-Proċedura Ċivili); jew il-post fejn għandhom ir-residenza abitwali tagħhom, jekk wieħed minnhom għadu joqgħod hemm; jew il-post fejn huma abitwalment residenti l-konvenut (l-Artikolu 22 tal-Kodiċi); jew f'każ ta' applikazzjoni konġunta, il-post fejn huwa residenti abitwalment wieħed mill-konjuġi; jew il-post fejn ir-rikorrent huwa abitwalment residenti, jekk kien jgħix hemmhekk għal mill-inqas sena immedjatament qabel saret l-applikazzjoni, jew għal minimu ta' sitt xhur jekk huwa ċittadin Grieg jew it-tnejn huma ċittadini Griegi. Kull kontro talba tinstema' mill-istess qorti. Il-kawżi għall-manteniment jistgħu isiru flimkien ma' kawżi għad-divorzju, l-annullament jew rikonoxximent ta' żwieġ null, u jinstemgħu flimkien mill-qorti tal-ewwel istanza b'ġudikant uniku, skont il-proċedura għal kwistjonijiet matrimonjali u skont il-limitazzjonijiet imposti minn dik il-proċedura. Fl-aħħarnett, il-kawżi dwar min għandu s-setgħa tal-ġenitur u l-arranġamenti għall-aċċess jistgħu jinstemgħu wkoll flimkien ma' rikors u deċiżi mill-qorti tal-ewwel istanza b'ġudikant uniku skont il-proċedura speċjali stabbilita fl-Artikoli 681B et seq. tal-Kodiċi.

Ir-rikors jiġi ppreżentat mar-reġistru tal-qorti; ir-reġistratur jistabbilixxi data għas-smigħ u jdaħħal dik id-data fil-kopji tar-rikors. L-avukat tar-rikorrent imbagħad jitlob lill-bailiff tal-qorti biex jinnotifika kopja bid-data tas-smigħ u joħroġ ċitazzjoni għad-dehra fil-post u l-ħin indikata mill-qorti. Il-bailiff jinnotifika l-kopja tar-rikors fuq il-konvenut. Il-bailiff irid jinnotifika l-kopja tar-rikors fi żmien 60 jum jekk ir-rikorrent huma domiċiljat jew residenti l-Greċja, u fi żmien 90 jum jekk ir-rikorrent huma domiċiljat jew residenti barra l-pajjiż jew jekk l-indirizz tiegħu mhux magħruf. Jekk in-notifika trid issir barra l-pajjiż lil persuna b'indirizz magħruf, id-dispożizzjonijiet li jridu jiġu applikati, mutatis mutandis, għan-notifika tal-rikors promotorju tal-proċedimenti, huma dawk stabbiliti fir-Regolamenti tal-UE, u b'mod aktar speċifiku fir-Regolament (KE) Nru 1393/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar is-servizz fl-Istati Membri ta' dokumenti ġudizzjarji u extra-ġudizzjarji fi kwistjonijiet ċivili jew kummerċjali, jew il-Konvenzjoni tal-Aja tal-15 ta' Novembru 1965, fejn japplika, jew ir-regoli stabbiliti fi trattati bilaterali jew multilaterali.

Il-liġi sostantiva li tapplika għar-relazzjonijiet fuq propjetà personali tal-konjuġi, għad-divorzju u s-separazzjoni personali (l-Artikoli 14, 15 u 16 tal-Kodiċi Ċivili) hija kif ġejja, fl-ordni ta' preċedenza:

1. il-liġi tal-post tal-aħħar ċittadinanza komuni tagħhom matul iż-żwieġ, jekk wieħed mill-konjuġi għadu jżomm dik iċ-ċittadinanza;
2. il-liġi tal-post tal-aħħar residenza abitwali konġunta tagħhom matul iż-żwieġ; jew
3. il-liġi li magħha għandhom l-aktar rabta b'saħħitha.

Ir-relazzjonijiet bejn il-ġenituri u t-tfal (l-Artikoli 18 u 19 tal-Kodiċi Ċivili) huma regolati kif ġej, skont l-ordni ta' preċedenza:

a) il-liġi tal-post tal-aħħar ċittadinanza konġunta tagħhom;

b) il-liġi tal-post tal-aħħar residenza abitwali konġunta tagħhom; jew

c) il-liġi taċ-ċittadinanza tat-tifel; jekk it-tifel għandu kemm iċ-ċittadinanza Griega kif ukoll waħda barranija, tapplika l-liġi Griega, u jekk it-tifel għandu aktar minn ċittadinanza barranija waħda tapplika l-liġi tal-istat li għandu l-aktar rabtiet b'saħħithom mat-tifel.

Skont il-prinċipju tal-lex fori, il-liġi proċedurali applikabbli hija l-liġi proċedurali Griega, iżda din tista' tiġi megħluba mil-liġi tal-Unjoni Ewropea u minn trattati internazzjonali oħra skont l-Artikolu 28 tal-Kostituzzjoni. L-avukati li jirrapreżentaw lill-partijiet iridu jingħataw setgħa speċifika biex jaġixxu f'isem il-partijiet jew iridu jidru l-qorti flimkien magħhom. Iċ-ċertifikat taż-żwieġ, iċ-ċertifikat tal-istatus ta' miżżewweġ u provi dokumentarji oħra jridu jiġu ppreżentati l-qorti matul il-kumpilazzjoni tal-provi. Ix-xhieda jiġu eżaminati u jsiru s-sottomissjonijiet quddiem il-qorti. F'każ ta' divorzju bonarju, il-partijiet iridu jiddikjaraw illi jixtiequ jħollu ż-żwieġ tagħhom permezz ta' dikjarazzjoni bil-miktub iffirmata minnhom it-tnejn jew mill-avukati tagħhom jew mit-tnejn, u jrid jiġi ppreżentat ukoll ftehim dwar l-arranġamenti għall-kustodja u l-aċċess tat-tfal tagħhom. Il-qorti tirratifika l-ftehim u tiddikjara l-ħall taż-żwieġ. Id-dikjarazzjonijiet tal-partijiet jiġu evalwati fid-diskrezzjoni tal-qorti. Il-qorti ma tismax lill-partijiet jixhdu taħt ġurament, u ma tismax ix-xhieda mit-tfal tal-koppja, iżda x-xhieda u l-esperti jridu jixhdu taħt ġurament. Il-qorti li tkun qed tisma' l-kawża ta' divorzju tipprova tirrikonċilja lill-partijiet. Il-fatt illi r-rikorrent ma jidhirx quddiem il-qorti ma jaffetwax is-sentenza tal-kawża. Jekk xi ħadd mill-partijiet imut waqt li s-sentenza tkun għadha miftuħa għal appell, il-kawża taqa'. Rikors għall-annullament taż-żwieġ jista' jitressaq ukoll mill-prosekutur pubbliku li jintalab jippreżenta s-sottomissjonijiet tiegħu.  Jekk imut xi ħadd mill-partijiet, il-proċedimenti jiġu sospiżi, u jistgħu jitkomplew mill-werrieta ta' dik il-parti. Jekk il-kawża għall-annullament taż-żwieġ jew għar-rikonoxximent tan-nullità ta' żwieġ tinfetaħ mill-prosekutur pubbliku, din isir kontra ż-żewġ partijiet,u jekk safrattant ikun miet xi ħadd minnjom, il-kawża ssir kontra l-werrieta tagħha.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Iva, taħt ċerti kundizzjonijiet. B'mod partikolari, l-għajnuna legali tingħata jekk jista' jintwera illi parti ma tistax tħallas l-ispejjeż tal-proċess mingħajr ma tippreġudika dawk il-mezzi meħtieġa għall-manteniment tagħha jew tal-familja tagħha, sakemm ma jinstabx illi l-kawża mhix manifestament ġustifikata jew fondata. Ir-rikorsi jridu jiġu ppreżentati lill-imħallef li quddiemu qed tinstema' l-kawża pendenti, jew l-imħallef li quddiemu għandha tinfetaħ; fil-każ ta' qorti tal-ewwel istanza b'aktar minn membru wieħed ir-rikors isir quddiem il-President tal-qorti, u fi kwistjonijiet mhux marbuta ma' proċess ir-rikors isir lill-qorti ċivili distrettwali (ειρηνοδικείο) tal-post ta' residenza tar-rikorrent (l-Artikoli 194 et seq. tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Fil-qosor ir-rikors għandu jiddeskrivi s-suġġett tal-proċedimenti, il-provi li jiġu ppreżentati waqt il-proċess, u l-provi li jikkonfermaw illi ġew issodisfati l-kundizzjonijiet għall-għajnuna legali. Għandhom jiġu annessi numru ta' dokumenti ta' appoġġ:

1. ċertifikat maħruġ (mingħajr ħlas) mis-sindku jew chairman tal-kunsill tar-raħal tad-domiċilju jew residenza permanenti tar-rikorrent, li jindika l-impjieg tar-rikorrent, kif ukoll il-qagħda finanzjarja u familjari tiegħu;
2. ċertifikat maħruġ (mingħajr ħlas) mill-ispettur tat-taxxa tad-domiċilju jew residenza permanenti tar-rikorrent, li jindika illi fl-aħħar tliet snin ir-rikorrent issottometta dikjarazzjoni dwar it-taxxa fuq il-qligħ, jew dikjarazzjoni għal kull taxxa diretta oħra, u wara eżaminazzjoni tagħha d-dikjarazzjoni ġiet approvata; u

Il-qorti li tiddeċiedi dwar ir-rikors tista' ssejjaħ lill-konvenut mingħajr ħlas. Il-preżenza ta' avukati mhux meħtieġa. Jekk il-qorti ssib illi huwa probabbli illi l-kundizzjonijiet msemmija hawn fuq ġew sodisfatti, hija tagħti l-benefiċċju tal-għajnuna legali. Din il-proċedura għandha ssir separatament għal kull kawża. Hija tapplika għal dik il-kawża anke f'kull stadju fl-appell, u tkopri wkoll l-eżekuzzjoni tas-sentenza finali. Parti li d-dritt tagħha għall-għajnuna legali ġie rikonoxxut b'dan il-mod hija eżentata b'mod provviżorju mill-obbligu li tħallas l-ispejjeż tal-qorti u tal-proċedimenti in ġenerali, pereżempju it-tariffi tan-nutara u tal-bailiffs, l-ispejjeż tax-xhieda, u t-tariffi tal-esperti, l-avukati u rappreżentanti oħra, u mill-obbligu li jipprovdu garanziji għal dawn l-ispejjeż. L-eżenzjoni parzjali tista' tingħata wkoll għal parti mill-ispejjeż biss.

L-għajnuna legali ma taffettwax l-obbligu ta' ħlas tal-ispejjeż tal-parti rebbieħa. Fuq talba tar-rikorrent il-qorti tista, fid-deċiżjoni dwar l-għajnuna legali jew wara, taħtar avukat, nutar jew bailiff biex jassistih. Il-persuna maħtura għandha l-obbligu taċċetta l-istruzzjonijiet, u d-deċiżjoni nnifisha sservi ta' awtorizzazzjoni għall-att.

Il-benefiċċju tal-għajnuna legali jiġi fi tmiemu mal-mewt tal-persuna intitolata għalih, iżda atti li ma jistgħux jiġu diferiti jistgħu isiru wara skont l-istruzzjonijiet mogħtija minn qabel. Barra minn hekk, il-benefiċċju tal-għajnuna legali jista' jiċċaħħad jew jiġi limitat mill-qorti ex officio, jew fuq talba tal-prosekutur pubbliku, jekk jintwera illi l-kundizzjoni għal għoti ta' dan il-benefiċċju qatt ma kienu ġew sodisfati, jew ma għadhomx japplikaw, jew inbiddlu. Il-ħlas tal-ispejjeż huwa regolat mill-Artikoli 190 sa 193 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili.

Għalhekk jekk is-sentenza tordna l-ħlas tal-ispejjeż tal-parti rebbieħa lill-persuna bl-għajnuna legali, il-boll, il-kopja għall-eżekuzzjoni u tariffi oħra jitħallsu skont il-liġi dwar il-ġbir tad-dħul pubbliku, filwaqt li l-ispejjeż li jridu jingħataw tal-persuna bl-għajnuna legali, tal-avukati jew rappreżentanti legali oħra tagħha jew uffiċċjali tal-qorti jridu jitħallsu lill-persuni konċernati, u jinġabru skont il-proċeduri għall-eżekuzzjoni. Bl-istess mod l-ispejjeż li jridu jitħallsu mill-persuna bl-għajnuna legali jinġabru hekk kif jiġu fi tmiemhom il-kundizzjonijiet għall-għoti tal-għajnuna legali u dawn jiġu konfermati. Jekk il-partijiet kisbu l-għajnuna legali permezz ta' dikjarazzjonijiet jew informazzjoni foloz, l-imħallef li jiddeċiedi li jicħdilhom il-benefiċċju tal-għajnuna legali iwaħħalhom penali finanzjarja ta bejn EUR 100 u EUR 200, li tmur fil-Fond ta' Assigurazzjoni tal-Professjonisti Legali; dan ma jtemmx l-obbligu tagħhom li jħallsu s-somom li ġew eżentati minnhom, kif ukoll ma tiġix prekluża l-possibiltà ta' prosekuzzjoni kriminali.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva. Il-parti telliefa tista' tippreżenta appell, quddiem il-qorti tal-appell (Εφετείο), mis-sentenza ta' divorzju, jew annullament ta' żwieġ null jew annullabbli, jew ir-rikonoxximent tan-nullità ta' żwieġ, fi żmien 30 jum mid-data li fiha ġiet innotifikata s-sentenza jekk huwa domiċiljat jew abitwalment residenti fil-Greċja; jew fi żmien 60 jum jekk huwa domiċiljat jew abitwalment residenti barra l-pajjiż jew jekk ir-residenza tiegħui mhix magħrufa; u jekk is-sentenza ma ġietx innotifikata, fi żmien tliet snin mill-għotja tagħha. Jekk tmut il-parti li għandha dritt tappella, il-preskrizzjoni għall-appell tibda għaddejja mid-data li fiha tiġi nnotifikata s-sentenza fuq il-werrieta universali jew legatarji tagħha.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbilità tal-ġenituri, bħalissa fis-seħħ, jistabbilixxi l-prinċipju illi sentenza mogħtija fi Stat Membru għandha tiġi rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr il-bżonn ta' ebda proċedura speċjali. Kull min jixtieq li deċiżjoni ta' divorzju, separazzjoni personali jew annullament taż-żwieġ tiġi rikonoxxuta fil-Greċja jrid jitlob lill-qorti tal-ewwel istanza b'ġudikant uniku jew tal-post tar-residenza abitwali tal-persuna li ir-rigward tagħha tiġi eżegwita s-sentenza jew tal-post ta' eżekuzzjoni.

Tiġi ffissata data għas-smigħ, u trid issir in-notifika tal-kopja tar-rikors fuq il-parti l-oħra flimkien mad-dokument li jiffissa d-data u ċitazzjoni biex tidher il-qorti għas-smigħ. Il-qorti ma tistax tidħol fil-mertu tal-ġurisdizzjoni tal-qorti li tat is-sentenza. Hija tikkunsidra jekk ir-rikonoxximent tad-deċiżjoni jmurx kontra l-ordni pubblika tagħha; jekk id-dokument li stitwixxa l-proċedimenti ma ġiex innotifikat lill-konvenut fi żmien suffiċjenti u b'mod li jħallih jirranġa għad-difiża tiegħu ħlief, jew jekk huwa ddeterminat li l-konvenut aċċetta s-sentenza inekwivokabilment; u jekk is-sentenza hija rrekonċiljabbli ma' sentenza mogħtija fi proċedimenti bejn l-istess partijiet fl-Istat Membru li fih qiegħed jiġi mitlub r-rikonoxximent, jew fi Stat Membru ieħor jew fi Stat mhux membru tal-Unjoni Ewropea jekk is-sentenza tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa għar-rikonoxximent tagħha fl-Istat Membru fejn qed jintalab ir-rikonoxximent. Jekk il-qorti hija sodisfatta, tirrikonoxxi s-sentenza.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Il-qorti b'ġurisdizzjoni biex tiddeċiedi dwar sentenza Griega li tirrikonoxxi sentenza mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tal-UE, hija l-qorti tal-appell li tisma' l-appelli mis-sentenzi tal-qorti inferjuri rilevanti. Il-preskrizzjoni għall-appelli hija ta' xahar mid-data ta' notifika tas-sentenza, ħlief jekk il-parti li kontriha qed jintalab ir-rikonoxximent hija abitwalment residenti fi Stat Membru ieħor li mhux dak fejn ingħata is-sentenza eżegwibbli, li f'dan il-każ il-preskrizzjoni għall-appell hija ta' xahrejn mid-data ta' notifika tas-sentenza. Din il-preskrizzjoni ma tistax tiġi estiża minħabba raġunijiet ta' distanza. Jekk il-parti li kontriha qed jintalab ir-rikonoxximent ma tidhirx il-qorti, il-qorti trid tissospendi l-proċedimenti sabiex jiġi aċċertat illi dik il-parti ġie innotifikata kif xieraq u fil-ħin, jew li ttieħdu l-passi kollha raġonevoli għal dan il-għan. Id-deċiżjoni tal-qorti tal-appell tista' tiġi kkontestata fuq punti ta' liġi quddiem il-Qorti Suprema (Άρειος Πάγος).

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-liġi sostantiva li tapplika għad-divorzju hija kif ġej, skont l-ordni ta' preċedenza:

1. il-liġi tal-aħħar ċittadinanza komuni tal-konjuġi, jekk wieħed minnhom għad għandu dik iċ-ċittadinanza;
2. il-liġi tal-post tal-aħħar residenza abitwali konġunta tagħhom matul iż-żwieġ; jew
3. il-liġi li magħha għandhom l-aktar rabta b'saħħitha.

Skont il-prinċipju tal-lex fori, il-liġi proċedurali applikabbli hija l-liġi proċedurali Griega, iżda din tista' tiġi megħluba mil-liġi tal-Unjoni Ewropea skont l-Artikolu 28 tal-Kostituzzjoni Griega.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Spanja

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Minn mindu daħlet fis-seħħ ir-riforma bil-Liġi Nru 15/2005, sabiex jinkiseb divorzju fi Spanja ma hemmx rekwiżiti marbuta ma’ separazzjoni minn qabel jew raġunijiet stabbiliti mil-liġi, għaliex id-divorzju jista’ jiġi ordnat mill-awtorità ġudizzjarja direttament (id-divorzju jrid jingħata permezz ta’ sentenza tal-qorti finali).

Il-proċedimenti tad-divorzju jistgħu jinbdew fuq talba ta’ wieħed mill-konjuġi biss, mit-tnejn li huma jew minn wieħed minnhom bil-kunsens tal-ieħor. Għal sentenza ta’ divorzju jridu jiġu sodisfatti biss ir-rekwiżiti u ċ-ċirkustanzi li ġejjin:

1. Ikunu għaddew tliet xhur miż-żwieġ jekk id-divorzju jintalab miż-żewġ konjuġi flimkien jew minn wieħed minnhom bil-kunsens tal-ieħor.
2. Ikunu għaddew tliet xhur miż-żwieġ jekk id-divorzju jintalab minn konjuġi wieħed biss.
3. Ir-rikors għad-divorzju jista’ jsir mingħajr perjodu ta’ stennija wara ż-żwieġ fejn ikun hemm prova ta’ riskju għall-ħajja, l-integrità fiżika, il-libertà, l-integrità morali jew il-libertà sesswali u l-integrità tal-konjuġi li jagħmel it-talba jew it-tfal tal-partijiet jew ta’ xi ħadd minnhom.

Minn dak li ntqal iktar ’il fuq isegwi li huwa biżżejjed għal konjuġi li ma jkunx jixtieq ikompli biż-żwieġ li jitlob id-divorzju u jiksbu mingħajr ma l-konvenut ikollu dritt jopponi għal raġunijiet materjali, meta jkun għadda l-perjodu msemmi hawn fuq u fl-aħħar każ anke mingħajr ma jistenna li jgħaddi dan il-perjodu.

Bħala alternattiva għad-divorzju, il-konjuġi jistgħu jagħżlu s-separazzjoni legali, li hija soġġetta għall-istess rekwiżiti għalkemm ir-rabta taż-żwieġ tibqa’ fis-seħħ. Dan ifisser illi l-koppja ma tibqax tgħix flimkien iżda ż-żwieġ ma jinħallx, għaliex dan jista’ jsir biss permezz ta’ sentenza ta’ divorzju.

Kif imsemmi aktar ’il fuq, iridu jitressqu l-proċedimenti għad-divorzju (u anke għas-separazzjoni legali):

• fuq talba ta’ wieħed mill-konjuġi;
• fuq talba taż-żewġ konjuġi jew ta’ wieħed minnhom bil-kunsens tal-ieħor.

Fl-ewwel każ, it-talba tiġi akkumpanjata minn proposta għall-miżuri li jirregolaw l-effetti tad-divorzju jew separazzjoni u li jiġu diskussi matul il-proċedimenti, u l-awtorità ġudizzjarja tiddeċiedi jekk il-konjuġi ma jilħqux ftehim.

Fit-tieni każ, il-konjuġi jistgħu jissottomettu Ftehim ta’ Soluzzjoni (convenio regulador) li jindika l-punti li fuqhom intlaħaq ftehim dwar il-miżuri li jeħtieġu jiġu adottati fir-rigward tad-dar matrimonjali, il-kura u l-manteniment tat-tfal, id-diviżjoni tal-propjetà konġunta u kull pagament ta’ manteniment bejn il-konjuġi. Il-proċedimenti jseħħu quddiem il-qrati, u l-imħallef jiddeċiedi f’każijiet li jinvolvu tfal minorenni mhux emanċipati. Jekk ma jkun hemm l-ebda tfal minorenni mhux emanċipati involuti, it-talba tista’ tiġi pproċessata jew: quddiem il-qrati, għalkemm id-deċiżjoni hija tal-iskrivan tal-qorti (Letrado de la Administración de Justicia), jew permezz ta’ nutar, bl-eżekuzzjoni ta’ att pubbliku.

Ir-regolamenti fuq is-separazzjoni u d-divorzju japplikaw bis-sħiħ għaż-żwiġijiet kollha bejn persuni tal-istess sess jew eterosesswali, minħabba l-fatt li l-Liġi 13/2005 tirrikonoxxi illi l-irġiel u n-nisa għandhom dritt jiżżewġu, bl-istess rekwiżiti u effetti, kemm jekk iż-żewġ partijiet ikunu tal-istess sess kif ukoll jekk ikunu ta’ sessi differenti.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Permezz tar-riforma li daħħlet il-Liġi 15/2005, id-divorzju fi Spanja ma jeħtieġx xi raġunijiet, għaliex iż-żamma tar-rabta taż-żwieġ hija meqjusa bħala manifestazzjoni tar-rieda ħielsa tal-konjuġi.

L-uniku rekwiżit huwa li jiġi osservat perjodu minimu ta’ żmien wara ċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ qabel ma jinbdew il-proċedimenti ta’ divorzju (ħlief f’ċerti każijiet). Dan il-perjodu huwa kif ġej:

1. Ikunu għaddew tliet xhur miż-żwieġ jekk id-divorzju jintalab miż-żewġ konjuġi flimkien jew minn wieħed minnhom bil-kunsens tal-ieħor.
2. Ikunu għaddew tliet xhur miż-żwieġ jekk id-divorzju jintalab minn konjuġi wieħed biss.
3. It-talba għad-divorzju tista’ ssir mingħajr perjodu ta’ stennija wara ż-żwieġ fejn ikun hemm prova ta’ riskju għall-ħajja, l-integrità fiżika, il-libertà, l-integrità morali jew il-libertà sesswali u l-integrità tal-konjuġi li jagħmel it-talba jew it-tfal tal-partijiet jew ta’ xi ħadd minnhom.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

L-ewwel effett tad-divorzju huwa li r-rabta taż-żwieġ tinħall. Id-divorzju jtemm l-obbligu tal-koabitazzjoni u tal-għajnuna reċiproka derivanti minn din ir-rabta, u ż-żewġ konjuġi huma ħielsa li jerġgħu jiżżewġu.

Skont il-liġi Spanjola il-mara ma hemmx għalfejn tieħu kunjom żewġha meta’ tiżżewweġ, kif jiġri f’pajjiżi oħra.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Id-divorzju jġib miegħu il-ħall tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali u l-likwidazzjoni tal-proprjetà konġunta li akkwistaw maż-żmien, u b’hekk id-diviżjoni tal-assi komuni, proċess li jiġi determinat mir-reġim ta’ proprjetà li jirregola ż-żwieġ.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Is-sentenza ta’ divorzju ma taffettwax ir-relazzjonijiet bejn il-ġenituri u t-tfal imwielda fiż-żwieġ, ħlief il-kustodja, li dwarha trid tiddeċiedi l-qorti li tilqa’ d-divorzju, fejn jew tagħti l-kustodja lil wieħed mill-konjuġi u tagħti dritt ta’ aċċess lill-ieħor, jew inkella tipprovdi għall-kustodja konġunta tal-konjuġi.

Il-kustodja konġunta tista’ sseħħ permezz ta’ ftehim bejn il-ġenituri (li jilħqu ftehim jew fil-proposta inizjali għall-ftehim ta’ soluzzjoni, jew matul il-proċedimenti), bl-approvazzjoni tal-qorti. Jekk ma jkun intlaħaq l-ebda ftehim, il-qorti tista’ tordna l-kustodja konġunta fuq talba ta’ waħda mill-partijiet, wara rapport mis-Servizz tal-Prosekuzzjoni (Ministerio Fiscal), b’kunsiderazzjoni tal-ħarsien xieraq tal-aħjar interessi tat-tfal. F’xi Komunitajiet Awtonomi fi Spanja, il-kustodja konġunta hija preferuta, li jfisser li l-kustodja konġunta tkun l-arranġament awtomatiku sakemm ma jinstabx li jeżistu ċirkostanzi li jiġġustifikaw arranġament differenti (dan hu l-każ f’Aragona, fil-Pajjiż Bask u, sa ċertu punt, fil-Katalonja). Bl-istess mod, u għal darb’oħra filwaqt li jitqiesu l-aħjar interessi tal-minorenni, tista’ tiġi miftiehma kustodja minn ġenitur wieħed u saħansitra arranġamenti mħallta jew ibridi (tfal f’kustodja ta’ ġenituri differenti jew tfal f’kustodja ta’ ġenitur wieħed u oħrajn f’kustodja konġunta).

Il-prinċipju sottostanti huwa li minkejja d-divorzju l-ġenituri jibqgħu responsabbli għat-tfal tagħhom, u t-tnejn ikunu jeħtieġu jħallsu l-manteniment, kif ukoll jeżerċitaw is-setgħa ta’ ġenituri konġunta fuq it-tfal.

Normalment dan ifisser illi l-konjuġi li ma għandux il-kustodja tat-tfal irid iħallas il-manteniment lill-ġenitur li għandu l-kustodja tagħhom, sakemm it-tfal isiru finanzjarjament indipendenti jew ma rnexxilhomx jagħmlu dan minħabba tort tagħhom. Jekk tingħata kustodja konġunta, normalment kull ġenitur iħallas l-ispejjeż ordinarji tat-tfal matul il-perjodu li matulu jkunu għandu (ħwejjeġ, ikel jew akkommodazzjoni), filwaqt li għall-ispejjeż l-oħra jinfetaħ kont konġunt li fih kull ġenitur iħallas kontribuzzjonijiet kull xahar. Madankollu, jekk iċ-ċirkostanzi finanzjarji taż-żewġ ġenituri jkunu differenti ħafna, ma hemm xejn li jwaqqaf lil ġenitur wieħed milli jagħti somma flus lill-ieħor sabiex dan tal-aħħar ikun jista’ jlaħħaq mal-ispejjeż tat-tfal matul iż-żmien li hu jew hi jkollhom għandhom it-tfal.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Id-divorzju jtemm l-obbligu tal-koabitazzjoni u li tiġi pprovduta għajnuna reċiproka; b’hekk, l-ebda konjuġi ma għandu dmir jgħin lill-ieħor. Madankollu, fejn id-divorzju jwassal għal żbilanċ finanzjarju għal konjuġi wieħed meta’ mqabbel mal-ieħor, u b’hekk l-ewwel konjuġi jsib ruħu f’sitwazzjoni agħar milli kien qabel tkisser iż-żwieġ, huwa għandu dritt għall-manteniment mill-konjuġi l-ieħor biex jagħmel tajjeb għal dak l-iżbilanċ.

Ċerti territorji għandhom arranġamenti speċjali f’dan ir-rigward.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni legali tfisser illi l-konjuġi ma jibqgħux jgħixu flimkien, fi kliem ieħor hija ttemm l-obbligu tal-koabitazzjoni iżda r-rabta taż-żwieġ tibqa’, mingħajr ma taffettwa l-ħlas tal-manteniment li jkun ġie miftiehem bħala xieraq biex jiġi kkoreġut xi żbilanċ. Barra minn hekk, l-ebda konjuġi ma għandu aktar il-possibiltà li juża l-assi tal-ieħor biex iħallas għall-ispejjeż matrimonjali. Bl-istess mod, is-separazzjoni legali (u saħansitra s-separazzjoni fiżika) jtemmu l-preżunzjoni ta’ paternità li biha tfal li jitwieldu anqas minn 300 jum wara s-separazzjoni jkunu preżunti li huma wlied ir-raġel.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Bħad-divorzju, permezz tar-riforma li daħħlet il-Liġi 15/2005, id-divorzju fi Spanja ma jeħtieġx xi raġunijiet, għaliex iż-żamma tar-rabta taż-żwieġ hija meqjusa bħala manifestazzjoni tar-rieda ħielsa tal-konjuġi.

L-uniku rekwiżit huwa li jiġi osservat perjodu minimu ta’ żmien wara ċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ qabel ma jinbdew il-proċedimenti tas-separazzjoni (ħlief f’ċerti każijiet). Dan il-perjodu huwa kif ġej:

1. Ikunu għaddew tliet xhur miż-żwieġ jekk is-separazzjoni tintalab miż-żewġ konjuġi flimkien jew minn wieħed minnhom bil-kunsens tal-ieħor.
2. Ikunu għaddew tliet xhur miż-żwieġ jekk is-separazzjoni tintalab minn konjuġi wieħed biss.
3. It-talba għas-separazzjoni legali tista’ ssir mingħajr perjodu ta’ stennija wara ż-żwieġ fejn ikun hemm prova ta’ riskju għall-ħajja, l-integrità fiżika, il-libertà, l-integrità morali jew il-libertà sesswali u l-integrità tal-konjuġi li jagħmel it-talba jew it-tfal tal-partijiet jew ta’ xi ħadd minnhom.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Il-konsegwenzi legali tas-separazzjoni legali huma l-istess bħal dawk tad-divorzju, bl-unika differenza illi r-rabta taż-żwieġ ma tinħallx. Rikonċiljazzjoni sħiħa bejn il-miżżewġin b’ristwarazzjoni sħiħa taż-żwieġ hija għalhekk possibbli mingħajr ma l-konjuġi jkollhom għalfejn jerġgħu jiżżewġu; sabiex ir-rikonċiljazzjoni jkollha saħħa legali, trid tiġi notifikata lill-qorti. Fl-istess waqt, u jekk il-konjuġi jkunu żżewġu b’reġim ta’ proprjetà komuni (bħal sociedad de gananciales, li bih nofs il-qligħ ta’ kull konjuġi jkun ikkunsidrat li huwa proprjetà tal-konjuġi l-ieħor), mas-separazzjoni legali, dan jiġi xolt u sostitwit minn reġim ta’ separazzjoni tal-proprjetà.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

L-annullament taż-żwieġ (li japplika kemm għaż-żwiġijiet bejn persuni tal-istess sess kif ukoll għal dawk ta’ sess differenti) jeħtieġ dikjarazzjoni tal-qorti fejn jingħad illi ż-żwieġ li ġie ċċelebrat kien vizjat b’difetti li għamluh ineffettiv mill-bidu, jiġifieri li ż-żwieġ qatt ma eżista u li għalhekk qatt ma kellu effett legali. B’hekk, il-konjuġi jerġgħu lura għall-istatus ta’ xebba u ġuvni rispettivament.

L-annullament iġib miegħu il-ħall u l-likwidazzjoni tar-reġim tal-propjetà matrimonjali u t-tmiem tal-obbligu tal-koabitazzjoni u tal-għajnuna reċiproka.

Bid-differenza tas-separazzjoni legali jew id-divorzju, il-fatt li ż-żwieġ qatt ma eżista jfisser illi ma għandu jitħallas l-ebda kumpens, ghaliex dan għandu bżonn żwieġ validu li xi darba kien fis-seħħ; din is-sitwazzjoni hija mitigata mill-possibiltà illi l-konjuġi li aġixxa in bona fide jingħata kumpens għad-danni jekk il-konjuġi l-ieħor aġixxa in mala fide meta żżewġu.

L-effetti ġuridiċi diġà prodotti qabel is-sentenza tal-qorti li tannulla ż-żwieġ ikomplu jkollhom effett fir-rigward tat-tfal. Dawn l-effetti għalhekk huma l-istess bħal fil-każijiet ta’ separazzjoni jew ta’ divorzju.

Minbarra d-dikjarazzjoni tal-annullament minn qorti ċivili, fi Spanja jingħata wkoll rikonoxximent lill-effetti ċivili ta’ deċiżjonijiet ta’ qorti ekkleżjastika li jiddikjaraw l-annullament ta’ żwieġ kanoniku jew deċiżjonijiet pontifiċi dwar żwieġ qasir u mhux ikkunsmat, li jeħtieġu proċedura ta’ validazzjoni (simili għall-proċedura tal-exequatur), li ssir mill-Qrati tal-Ewwel Istanza (Juzgados de Primera Instancia) (fejn jeżistu, dawk li jispeċjalizzaw fi kwistjonijiet tal-familja). Il-bażi għal dan ir-rikonoxximent tinsab fil-Ftehim bejn l-Istat Spanjol u s-Santa Sede dwar affarijiet legali, iffirmat fit-3 ta’ Jannar 1979.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Il-kundizzjonijiet li jwasslu għall-annullament taż-żwieġ huma kif ġej:

1. Li wieħed mill-konjuġi ma tax il-kunsens tiegħu biex iż-żwieġ jiġi ċċelebrat.

2. Li ż-żwieġ ġie ċċelebrat minkejja l-eżistenza ta’ wieħed mill-impedimenti għaż-żwieġ, jiġifieri:

1. Wieħed mill-partijiet għaż-żwieġ kien minorenni mhux emanċipat, ħlief fejn il-persuna kkonċernata kellha ’l fuq minn 14-il sena u ngħatat dispensa mill-qorti (impediment minħabba raġunijiet ta’ età).

2. Waħda mill-partijiet kienet diġà miżżewġa meta’ żżewġet għat-tieni darba (il-bigamija).

3. Il-partijiet huma axxendenti jew dixxendenti fil-linja diretta jew wieħed minnhom huwa l-wild adottat tal-ieħor (konsangwinità).

4. Wieħed mill-partijiet jiġi mill-ieħor sat-tielet grad - ziju/zija ma’ neputi/neputija - ħlief fejn tkun ingħatat dispensa tal-qorti (konsangwinità).

3. Waħda mill-partijiet instabet ħatja ta’ qtil, jew li kienet kompliċi għall-qtil, tal-konjuġi ta’ xi ħadd fost il-partijiet ħlief fejn ingħatat maħfra mill-Ministeru għall-Ġustizzja.

4. Iż-żwieġ seħħ mingħajr il-preżenza ta’ mħallef, sindku jew uffiċjal ieħor jew mingħajr il-preżenza tax-xhieda. Madankollu, il-validità taż-żwieġ tiġix affettwata minn nuqqas ta’ kapaċità tal-persuna li ċċelebrat iż-żwieġ jew minħabba l-fatt li ma kellha l-ebda ħatra leġittima, sakemm tal-inqas wieħed mill-konjuġi kien aġixxa in bona fide u li l-uffiċċjal kien wettaq il-funzjonijiet tiegħu pubblikament.

5. Waħda mill-partijiet iżżewġet minkejja li kellha żball dwar l-identità tal-parti l-oħra jew dwar il-kwalitajiet tagħha li setgħu kienu deċiżivi għall-għoti tal-kunsens tagħha għaż-żwieġ.

6. Waħda mill-partijiet iżżewġet għax kienet ġiet mhedda jew minħabba biża’ kbira.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

L-annullament taż-żwieġ jistabbilixxi li kien invalidu mill-mument taċ-ċelebrazzjoni tiegħu. B’hekk, il-konjuġi jerġgħu lura għall-istatus ta’ xebba u ġuvni rispettivament.

Madankollu, l-effetti prodotti fi żwieġ annullat minn meta ġie ċċelebrat sad-data tas-sentenza ta’ annullament jibqgħu validi fir-rigward tat-tfal u tal-konjuġi li aġixxa in bona fide.

Fejn tiġi likwidata l-propjetà matrimonjali, il-konjuġi li aġixxa in mala fide ma jgawdix minn sehmu tal-qligħ tal-konjuġi li aġixxa in bona fide.

Min naħa l-oħra, jekk kien hemm il-koabitazzjoni, il-parti li aġixxiet in bona fide tista’ tikseb kumpens biex tikkoreġi kull żbilanċ finanzjarju li seta’ ġie kkawżat mis-sentenza ta’ annullament.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Fi Spanja, il-medjazzjoni tal-familja tiġi regolata fuq livell Statali, fil-Liġi dwar il-medjazzjoni f’materji ċivili u kummerċjali: Il-Liġi 5/2012 tas-6 ta’ Lulju 2012, li tittrasponi fil-liġi Spanjola d-Direttiva 2008/52/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Mejju 2008, dwar ċerti aspetti ta’ medjazzjoni f’materji ċivili u kummerċjali. Il-prinċipji ġenerali li jirregolaw il-medjazzjoni huma: in-natura volontarja u l-għażla ħielsa, l-imparzjalità, in-newtralità u l-kunfidenzjalità. Minbarra dawn il-prinċipji hemm ukoll regoli jew linji gwida biex jiggwidaw l-azzjonijet tal-partijiet għall-medjazzjoni, bħar-rieda tajba u r-rispett reċiproku, u l-obbligu ta’ kooperazzjoni u għajnuna lejn il-medjatur.

Il-Liġi 5/2012 msemmija hawn fuq tirregola l-“medjazzjoni fi kwistjonijiet transfruntiera”, jiġifieri dawk fejn tal-inqas waħda mill-partijiet hija domiċiljata jew abitwalment residenti fi Stat differenti minn dak fejn huma domiċiljati l-partijiet konċernati l-oħra, fejn jiftehmu li jużaw il-medjazzjoni jew fejn il-medjazzjoni hija obbligatorja skont il-liġi applikabbli. Dan ikopri wkoll kunflitti antiċipati jew deċiżi mill-ftehim ta’ medjazzjoni, irrispettivament mill-post fejn sar il-ftehim, fejn, wara bdil ta’ residenza minn kull parti, huwa maħsub li l-ftehim jew xi konsegwenzi tiegħu jiġu eżegwiti fit-territorju ta’ Stat differenti. F’tilwim transfruntier bejn partijiet residenti fi Stati Membri differenti tal-Unjoni Ewropea, id-domiċilju jiġi determinat skont l-Artikoli 59 u 60 tar-Regolament (KE) Nru 44/2001 (Brussell I).

Il-medjazzjoni tal-familja fil-liġi Spanjola hija maħsuba bħala alternativa għar-riżoluzzjoni strettament ġudizzjarja tat-tilwim fil-familja.

Bosta komunitajiet awtonomi, permezz tal-parlamenti awtonomi rispettivi tagħhom, ippromulgaw liġijiet dwar il-medjazzjoni tal-familja, ġeneralment – bl-eċċezzjoni indikata – bħala dispożizzjoni promossa mill-korpi pubbliċi tal-għajnuna soċjali: Andalusija – Liġi 1/2009 tas-27 ta’ Frar 2009, dwar il-medjazzjoni tal-familja fl-Andalusija; Aragona – Liġi 9/2011 tal-24 ta’ Marzu 2011, dwar il-medjazzjoni tal-familja f’Aragona; Asturias – Liġi 3/2007 tat-23 ta’ Marzu 2007, dwar il-medjazzjoni tal-familja; Canary Islands – Liġi 15/2003 tat-8 ta’ April 2003 dwar il-medjazzjoni tal-familja; Cantabria – Liġi 1/2011 tat-28 ta’ Marzu 2011,dwar il-medjazzjoni fil-Komunità Awtonoma tal-Cantabria; Castile-La Mancha – Liġi 4/2005 tal-24 ta’ Mejju 2005, dwar is-servizz soċjali speċjalist ta’ medjazzjoni tal-familja; Castile-Leon – Liġi 1/2006 tas-6 ta’ April 2006 dwar il-medjazzjoni tal-familja f’Castile-Leon; il-Catalonia (partikolarment sinifikanti f’din il-komunità awtonoma, għaliex żviluppat il-kompetenza leġiżlattiva tagħha f’dan il-qasam, fejn tipprovdi fl-Artikolu 233(6) tal-Kodiċi Ċivili tal-Catalonia li l-awtorità ġudizzjarja tista’ tirreferi lill-konjuġi għal sessjoni ta’ tagħrif dwar il-medjazzjoni, fejn tqis li minħabba ċ-ċirkustanzi tal-każ iċ-ċans ta’ ftehim għadu possibbli); Valencia – Liġi 7/2001 tas-26 ta’ Novembru 2001 li tirregola l-medjazzjoni tal-familja f’Valencia; Galicia – Liġi 4/2001 tal-31 ta’ Mejju 2001 dwar il-medjazzjoni tal-familja; Il-Ġżejjer Baleariċi – Liġi 14/2010 tad-9 ta’ Diċembru 2010 dwar il-medjazzjoni tal-familja fil-Ġżejjer Baleariċi; Madrid – Liġi 1/2007 tal-21 ta’ Frar 2007, dwar il-medjazzjoni tal-familja f’Madrid; u l-Pajjiż Bask – Liġi 1/2008 tat-8 ta’ Frar 2008 dwar il-medjazzjoni tal-familja;

Fuq livell tal-Istat, il-Liġi 15/2005 tat-8 ta’ Lulju 2005, li temenda l-Kodiċi Ċivili u l-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili rigward is-separazzjoni u d-divorzju, introduċiet regola ġdida Nru 7 fl-Artikolu 770 ta’ dik il-Liġi, li tirregola proċedimenti għas-separazzjoni u d-divorzju (ħlief “bi ftehim reċiproku”) u l-annullament taż-żwieġ, li permezz tagħha l-partijiet jistgħu, bi ftehim reċiproku, jitolbu s-sospensjoni tal-proċedimenti, soġġett għall-arranġamenti ġenerali għall-proċedimenti ċivili stabbiliti fl-Artikolu 19(4) tal-Liġi dwar il-Proċedura Ċivili, biex jgħaddu għall-medjazzjoni.

Fi proċedimenti matrimonjali transfruntieri, japplika l-Artikolu 55 tar-Regolament (KE) 2201/2003 (Brussell IIa), fejn, fuq talba minn awtorità ċentrali jew minn detentur tas-setgħa tal-ġenitur, l-awtoritajiet ċentrali jridu jikkooperaw fuq każijiet speċifiċi biex jiksbu l-għanijiet ta’ dan ir-Regolament. Għal dak il-għan,iridu jieħdu l-passi neċessarji meħtieġa biex, fost l-oħrajn, jiffaċilitaw il-kisba ta’ ftehim bejn id-detenturi tar-responsabbiltà tal-ġenituri permezz tal-medjazzjoni jew mezzi oħra.

Il-medjazzjoni hija possibbli wkoll f’każijiet ta’ ħtif internazzjonali ta’ minorenni, għalkemm hawnhekk il-proċess ta’ medjazzjoni jrid ikun veloċi kemm jista’ jkun u kull azzjoni trid tkun ikkonċentrata fl-inqas sessjonijiet possibbli. Is-sospensjoni tal-proċess ta’ medjazzjoni qatt ma tista’ taqbeż il-perjodu previst mil-liġi biex jiġi solvut il-każ ta’ ħtif. Jekk il-medjazzjoni twassal għal ftehim (li jista’ jkopri wkoll kwistjonijiet oħra), dan irid jiġi approvat mill-imħallef, filwaqt li titqies il-leġiżlazzjoni fis-seħħ u l-aħjar interessi tal-minorenni. Madankollu, il-ġuriżdizzjoni fi kwistjonijiet relatati mas-sekwestru ta’ minorenni hija differenti minn dik li tkopri l-proċedimenti tal-familja; tal-ewwel hija l-prerogattiva tal-qrati fil-bliet kapitali provinċjali, filwaqt li tal-aħħar tista’ tiġi eżerċitata mill-qrati fi kwalunkwe distrett ġudizzjarju. Konsegwentement, jekk il-ftehim ikopri varjetà ta’ kwistjonijiet, jista’ jkun hemm bżonn li jiġi approvat minn imħallfin separati (jiġifieri l-qorti fil-kapitali provinċjali għal kwistjonijiet relatati mas-sekwestru ta’ minorenni u l-imħallef tal-familja rilevanti għall-aspetti l-oħra).

Fi proċedimenti ċivili fil-qasam tal-liġi tal-familja, li taqa’ taħt il-ġuriżdizzjoni tal-qrati li jisimgħu każjijet ta’ vjolenza kontra n-nisa (Juzgados de Violencia sobre la Mujer), il-medjazzjoni mhix permessa.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

(a) Fejn irrid nippreżenta t-talba tiegħi

Ladarba l-ġuriżdizzjoni internazzjonali tal-qrati Spanjoli sabiex tisma’ l-kawża tkun ġiet stabbilita (stabbilita fir-Regolament 2101/2003 – annullament taż-żwieġ, separazzjoni legali, divorzju u responsabbiltà parentali; Ir-Regolament 4/2009 – manteniment; mid-29 ta’ Jannar 2019, ir-Regolament (UE) 2016/1103 dwar reġimi ta’ proprjetà matrimonjali, u l-Artikolu 22c tal-Att Ġudizzjarju (Ley Orgánica del Poder Judicial – LOPJ) – għal kwistjonijiet mhux stipulati fir-Regolamenti jew fejn jagħmlu referenza għal-liġi domestika), fit-territorju Spanjol, talba għad-divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ (minbarra dawk ipproċessati minn nutar fil-każijiet ta’separazzjoni legali jew divorzju permezz ta’ qbil reċiproku mingħajr tfal minorenni involuti) trid tiġi ppreżentata quddiem il-Qorti tal-Ewwel Istanza. F’xi distretti ġudizzjarji hemm Qrati tal-Ewwel Istanza li jispeċjalizzaw fil-liġi tal-familja. Speċifikament, din hi l-Qorti tal-Ewwel Istanza:

• Fil-post fejn tinsab id-dar matrimonjali
• Jekk il-konjuġi jgħixu f’distretti ġudizzjarji differenti, ir-rikorrent jista’ jagħżel bejn il-qorti ta:
  • l-aħħar residenza matrimonjali,
  • jew ir-residenza tal-konvenut;
  • jew jekk il-konvenut ma għandux domiċilju fiss jew post ta’ residenza, it-talba tista’ tiġi ppreżentata fil-post fejn jgħix jew fejn l-aħħar għex il-konvenut, skont l-għażla tar-rikorrent.
• Jekk minkejja l-kriterji kollha msemmija hawn fuq ma ssirx għażla, it-talba tiġi ppreżentata quddiem l-Imħallef tal-Ewwel Istanza (Juez de Primera Instancia) tad-domiċilju tar-rikorrent.
• Fejn it-talba għad-divorzju jew separazzjoni legali tiġi ppreżentata b’mod konġunt miż-żewġ konjuġi, huma jistgħu jagħmlu dan quddiem l-imħallef tal-qorti:
  • tal-post fejn l-aħħar għexu flimkien,
  • jew tad-domiċilju ta’ xi ħadd fosthom.
• Ir-rikors għall-approvazzjoni ta’ miżuri preliminari provviżorji jista’ jinstema’ mill-imħallef tal-ewwel istanza tal-post ta’ domiċilju tar-rikorrent.

Għal informazzjoni dwar l-istituzzjonijiet ġudizzjarji Spanjoli, ara https://www.mjusticia.gob.es/cs/Satellite/Portal/es/administracion-justicia/organizacion-justicia/cartografia-judicial/cartografia-partidos

Għal każijiet indirizzati minn nutar (alternattiva għal proċedimenti quddiem il-qorti fejn il-partijiet ma jkollhomx tfal minorenni mhux emanċipati – għalkemm, f’dawn il-każijiet, id-deċiżjoni ma titteħidx mill-Imħallef, iżda mill-iskrivan tal-qorti), l-att pubbliku rilevanti jrid jiġi esegwit min-Nutar għall-post fejn il-konjuġi jkunu l-aħħar għexu flimkien jew id-domiċilju jew ir-residenza abitwali ta’ xi wieħed mir-rikorrenti.

(b) Formalitajiet u dokumenti

Fejn il-qorti tkun il-perkors magħżul, it-talba għall-annullament taż-żwieġ, is-separazzjoni legali jew id-divorzju trid tiġi ppreżentata bil-miktub u tkun iffirmata mill-avukati tar-rikorrent (il-letrado u l-procurador). Is-servizzi ta’ dawn il-professjonisti jistgħu jinqasmu meta l-konjuġi jkunu qed jippreżentaw rikors konġunt għas-separazzjoni personali jew għad-divorzju.

It-talbiet għas-separazzjoni legali, l-annullament taż-żwieġ jew id-divorzju jridu jiġu akkumpanjati minn:

• Iċ-ċertifikat taż-żwieġ u tat-twelid tat-tfal; mhux biżżejjed li jiġi ppreżentat biss ir-reġistru tal-familja (Libro de Familia).
• Id-dokumenti li fuqhom ir-rikorrenti jibbażaw il-każ tagħhom
• Id-dokumenti meħtieġa għal valutazzjoni tal-qagħda finanzjarja tal-konjuġi u, jekk applikabbli, tat-tfal, bħal dikjarazzjonijiet tat-taxxa, ir-rendikont tal-paga, ċertifikati bankarji, l-atti tat-titoli jew ċertifikati ta’ reġistrazzjoni tal-propjetà, meta l-partijiet jippreżentaw talba fuq kwistjoni ta’ propjetà.
• Proposta għal Ftehim ta’ Soluzzjoni jekk it-talba għas-separazzjoni legali jew id-divorzju ssir permezz ta’ Talba Konġunta.

Jekk in-nutar ikun il-perkors magħżul (separazzjoni legali jew divorzju bi qbil reċiproku mingħajr tfal minorenni mhux emanċipati), id-dokumenti ta’ hawn fuq huma neċessarji sabiex l-att jiġi esegwit, u minkejja li n-nutar ikun preżenti, il-konjuġi jridu jkunu akkumpanjati minn avukat prattikanti għall-eżekuzzjoni tal-att pubbliku.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Spanja tirrikonoxxi d-dritt ta’ ċittadini Spanjoli, ta’ ċittadini ta’ Stati Membri oħra tal-Unjoni Ewropea u ta’ barranin fi Spanja għall-għajnuna legali jekk jistgħu juru li ma għandhomx biżżejjed mezzi finanzjarji biex jiftħu kawża.

L-individwi għandhom dritt għall-għajnuna legali jekk ma jkollhomx biżżejjed assi u jkollhom riżorsi u qligħ gross, ikkalkulat kull sena għal kull intestatura u għal kull unità domestika, li ma jaqbżux il-livelli limiti li ġejjin:

(a) Id-doppju tal-Indiċi Pubbliku tad-Dħul għal Iżjed minn Skop Wieħed (IPREM) fis-seħħ meta’ ssir it-talba għal persuni li mhumiex membri ta’ xi unità domestika.

(b) Darbtejn u nofs l-indiċi pubbliku tad-dħul għal iżjed minn skop wieħed fis-seħħ meta’ ssir it-talba fejn huma membri ta’ kull tip ta’ unità domestika ta’ inqas minn erbgħa min-nies.

(c) Tliet darbiet dan l-indiċi għall-unitajiet domestiċi ta’ erbgħa min-nies jew aktar.

Il-kalkolu tal-IPREM

It-talba trid tiġi ppreżentata lill-Kamra tal-Avukati (Colegio de Abogados) fl-istess lokalità tal-qorti jew tribunal li jisma’ l-kawża prinċipali, jew lill-qorti tal-post ta’ domiċilju tar-rikorrent; f’dan tal-aħħar il-korp ġudizzjarju jibgħat l-applikazzjoni lill-Kamra tal-Avukati b’ġuriżdizzjoni territorjali.

Il-Kmamar tal-Avukati huma maħtura bħala l-awtorità riċeventi għall-applikazzjonijiet minħabba tilwim transfruntier. F’dan it-tip ta’ tilwim, l-awtorità li toħroġ l-applikazzjoni hija l-Kamra tal-Avukati tal-post ta’ residenza abitwali jew tad-domiċilju tar-rikorrent.

Ċittadin Ewropew ta’ Stat li huwa parti mill-Ftehim Ewropew dwar it-Trażmissjoni ta’ Rikorsi għal Għajnuna Legali jista’ jitlob lill-awtorità ċentrali maħtura minn pajjiżha għall-implimentazzjoni tal-ftehim.

Ir-rikors irid isir qabel jibdew il-proċedimenti jew, jekk il-parti li titlob l-għajnuna legali tkun il-konvenuta, qabel topponi r-rikors. Madankollu, kemm ir-rikorrent kif ukoll il-konvenut jistgħu sussegwentement jitolbu l-għajnuna legali wara li jkunu wrew illi nbidlu ċ-ċirkostanzi finanzjarji tagħhom.

Fejn ma hemmx assi komuni biżżejjed u wieħed mill-konjuġi ma jistax jikseb għajnuna legali għaliex il-qagħda finanzjarja tal-ieħor ma tippermettix dan, dan tal-aħħar jista’ jkollu jħallas l-ispejjeż kollha tal-kawża jew parti minnhom skont proċedura magħrufa bħala “litis expensas” (spejjeż tal-kawża skont arranġamenti speċjali għall-proċedimenti ta’ divorzju).

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Id-deċiżjonijiet mogħtija mill-qrati Spanjoli fi proċedimenti għas-separazzjoni legali, id-divorzju u l-annullament taż-żwieġ huma miftuħa għal appell. L-appelli jridu jiġu ppreżentati fi żmien għoxrin jum quddiem il-Qorti tal-Prim’Istanza li tat is-sentenza kkontestata, li quddiemha jiġi formalment imfassal l-appell; il-kwistjoni taqa’ fl-ambitu tal-ġuriżdizzjoni tal-Qorti Provinċjali korrispondenti (Audiencia Provincial). F’ċerti każijiet, wara li jkun ġie deċiż l-appell, jista’ jiġi ppreżentat appell fil-kassazzjoni u fejn xieraq, appell straordinarju għal ksur tal-proċedura quddiem l-Awla Ċivili tal-Qorti Suprema (Tribunal Supremo).

Fi Spanja, id-deċiżjonijiet mogħtija fi proċedimenti marbuta ma’ annullament taż-żwieġ, separazzjoni personali u divorzju mhumiex soġġetti għal eżekuzzjoni provviżorja meta’ jiġu appellati (ħlief għal deċiżjonijiet dwar l-obbligi u l-proprjetà marbuta mal-kwistjoni prinċipali tal-proċedimenti), għalkemm l-appell ma jissospendix l-effett tal-miżuri ordnati fis-sentenza u li huma direttament eżegwibbli anke jekk ġie ppreżentat appell kontra s-sentenza. Barra minn hekk, jekk l-appell jikkonċerna biss il-miżuri msemmija fid-deċiżjoni, is-sentenza dwar l-annullament taż-żwieġ, is-separazzjoni personali jew id-divorzju tiġi ddikjarata finali anke jekk ikun sar appell.

Fi proċedimenti għal separazzjoni personali u divorzju miġjuba mill-konjuġi b’mod konġunt, is-sentenza tal-qorti jew id-deċiżjoni li tagħti effett lis-separazzjoni personali jew id-divorzju u li tapprova l-proposta għal Ftehim ta’ Soluzzjoni kollha kemm hija, ppreżentata lill-imħallef għall-approvazzjoni tiegħu, ma tistax tiġi appellata, ħlief mis-Servizz tal-Prosekuzzjoni, jekk kien involut, li jista’ jappella fl-interessi ta’ tfal minorenni jew tfal inabilitati. F’dawn il-proċedimenti permezz ta’ Talba Konġunta, id-deċiżjoni tal-qorti li tiċħad it-talba għad-divorzju jew għas-separazzjoni legali jew il-miżuri kollha jew uħud minnhom proposti mill-konjuġi tista’ tiġi appellata. F’dawn il-każijiet, l-appell kontra d-deċiżjoni dwar il-miżuri ma jissospendix l-effettività tagħhom u ma jkollu l-ebda effett fuq in-natura vinkolanti tas-sentenza dwar is-separazzjoni personali jew id-divorzju.

Rigward il-miżuri provviżorji u preliminari li jista’ jordna mħallef qabel jew matul il-proċedimenti ta’ separazzjoni personali, annullament taż-żwieġ jew divorzju, id-deċiżjonijiet li jordnaw dawn il-miżuri ma jistgħux jiġu appellati, anke jekk ma jikkostitwux sentenza finali u f’dan l-istadju għadhom mhux vinkolanti. Id-deċiżjonijiet dwar miżuri provviżorji jiġu rieżaminati mhux permezz ta’ appell iżda permezz tas-sentenza li ġġib fi tmiemhom il-proċedimenti għas-separazzjoni legali, l-annullament taż-żwieġ jew id-divorzju.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Il-leġiżlazzjoni applikabbli f’dan il-qasam hija r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 dwar il-ġuriżdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbilità tal-ġenituri (Brussell IIa), li huwa fis-seħħ fl-Istati Membri kollha (u fir-Renju Unit sal-31.12.2020; fil-futur se jiddependi mill-ftehim milħuq matul il-fażi tan-negozjati), ħlief għad-Danimarka. Il-leġiżlazzjoni applikabbli fid-Danimarka hija l-Konvenzjoni tal-Aja tad-19 ta’ Ottubru 1996 dwar il-Ġuriżdizzjoni, il-Liġi Applikabbli, ir-Rikonoxximent, l-Infurzar u l-Kooperazzjoni dwar ir-Responsabbiltà tal-Ġenituri u l-Miżuri għall-Protezzjoni tat-Tfal.

Jekk l-uniku għan ikun li tiġi aġġornata d-data fir-Reġistru Ċivili ta’ Stat Membru (u tar-Renju Unit sal-31.12.2020) fuq il-bażi ta’ deċiżjonijiet tal-qorti marbuta ma’ proċedimenti għal divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru ieħor (u fir-Renju Unit sal-31.12.2020), u jekk, skont il-leġiżlazzjoni ta’ dak l-Istat Membru, dawk id-deċiżjonijiet ma jkunux jistgħu jiġu appellati, tista’ titressaq applikazzjoni għal dak il-għan lir-Reġistru tat-Twelid, taż-Żwiġijiet u tal-Imwiet ta’ kull pajjiż, akkumpanjata minn:

• kopja tad-deċiżjoni, li tissodisfa r-rekwiżiti meħtieġa biex tiġi stabbilita l-awtentiċità tagħha skont il-liġi tal-pajjiż minn fejn ingħatat;
• ċertifikat konformi mal-mudell uffiċjali standardizzat maħruġ mill-qorti jew tribunal nazzjonali jew awtorità kompetenti fl-Istat Membru (u fir-Renju Unit sal-31.12.2020) fejn tkun ingħatat id-deċiżjoni;
• dokument li juri li l-karti jkunu ġew innotifikati kif xieraq lill-konvenut jew li jiċċertifikaw li l-konvenut aċċetta d-deċiżjoni, f’każ ta’ deċiżjoni mogħtija f’kontumaċja.

F’każ ta’ rikonoxximent fi Spanja ta’ deċiżjoni ta’ divorzju, annullament taż-żwieġ jew separazzjoni personali li ingħatat f’wieħed mill-Istati Membri (u fir-Renju Unit sal-31.12.2020), minbarra fid-Danimarka, irid isir rikors għar-rikonoxximent, mingħajr ma jkollha għalfejn tkun vinkolanti d-deċiżjoni kkonċernata fl-Istat Membru fejn tkun ingħatat, quddiem l-Imħallef tal-Prim’Istanza, fil-post ta’ residenza tal-persuna li kontriha ġie ppreżentat ir-rikors għar-rikonoxximent jew għal dikjarazzjoni ta’ nuqqas ta’ rikonoxximent. Jekk il-konvenut ma jgħixx fi Spanja r-rikors jista’ jsir fejn ikun jinsab fi Spanja jew fil-post tal-aħħar residenza tiegħu fi Spanja, jew, jekk ma jkunx hemm għażla oħra, fil-post fejn huwa domiċiljat ir-rikorrent.

It-talba trid tiġi ppreżentata bil-miktub permezz ta’ avukat u prosekutur pubbliku u akkumpanjata mill-istess dokumenti bħal fil-każ preċedenti.

Ir-rikonoxximent fi Spanja ta’ deċiżjonijiet mogħtija fid-Danimarka huwa regolat mil-liġi Spanjola. Il-proċess jibda bil-preżentata ta’ rikors quddiem il-Qorti tal-Prim’Istanza tal-post fejn hija domiċiljata l-persuna li kontriha jintalab ir-rikonoxximent.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Il-proċedura meħtieġa sabiex deċiżjoni ma tiġix rikonoxxuta hija l-istess bħal dik għar-rikonoxximent. Jekk id-deċiżjoni kienet rikonoxxuta skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, l-oġġezzjoni tista’ tiġi ppreżentata biss wara n-notifika tad-deċiżjoni ta’ rikonoxximent, u jrid isir appell quddiem il-Qorti Provinċjali rilevanti sal-iskadenza statutorja.

Jekk il-kwistjoni tikkonċerna deċiżjoni mogħtija fid-Danimarka, l-oġġezzjoni trid issir waqt li tkun għadha quddiem il-Qorti tal-Prim’Istanza waqt li l-Qorti tkun qegħda tikkunsidra t-talba tal-parti l-oħra għar-rikonoxximent tagħha. F’kull każ, huma meħtieġa s-servizzi ta’ avukat u tal-prosekutur pubbliku sabiex l-oġġezzjoni tiġi ppreżentata formalment.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Wara d-dħul fis-seħħ tar-Regolament (UE) Nru 1259/2010 fil-21 ta’ Ġunju 2012, u skont l-Artikoli 5 u 8 tiegħu, il-konjuġi jistgħu jagħżlu l-liġi applikabbli għas-separazzjoni jew divorzju tagħhom minn fost dawk speċifikati fir-Regolament. Fin-nuqqas ta’ għażla tagħhom, id-divorzju u s-separazzjoni legali għandhom ikunu soġġetti għal-liġi tal-Istat:

(a) fejn il-konjuġi huma abitwalment residenti meta jippreżentaw ir-rikors; jew, fin-nuqqas ta’ dan,

(b) fejn il-konjuġi kienu abitwalment residenti l-aħħar, jekk il-perjodu ta’ residenza ma ntemmx aktar minn sena qabel sar ir-rikors u jekk wieħed mill-konjuġi jkun għadu residenti f’dak l-Istat meta jsir ir-rikors; jew, fin-nuqqas ta’ dan,

(c) li tiegħu jkunu ċittadini ż-żewġ konjuġi meta’ jippreżentaw ir-rikors; jew, fin-nuqqas ta’ dan,

(d) fejn tinsab il-qorti li quddiemha ġie ppreżentat ir-rikors.

Il-leġiżlazzjoni ta’ hawn fuq hija applikabbli għad-divorzju, għalkemm f’termini tal-effetti li tipproduċi, il-liġi applikabbli tista’ tkun differenti:

Fir-rigward tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali, u sad-29 ta’ Jannar 2019 (meta r-Regolament 1103/2016 jibda japplika) il-liġi applikabbli hija (jekk ma jkunx ġie stabbilit reġim ta’ proprjetà matrimonjali fi ftehim ta’ proprjetà matrimonjali) il-liġi personali komuni tal-konjuġi fiż-żmien taż-żwieġ (in-nazzjonalità komuni). Fin-nuqqas ta’ dan, hija l-liġi personali (li tappartjeni għan-nazzjonalità tagħhom) jew il-liġi tar-residenza abitwali ta’ xi wieħed mill-konjuġi, magħżula miż-żewġ konjuġi f’att iċċertifikat eżegwit qabel iċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ. Fl-assenza ta’ dak li ntqal hawn fuq, tapplika l-liġi tar-residenza komuni abitwali minnufih wara li jkun ġie ċċelebrat iż-żwieġ. Fl-aħħar nett, fl-assenza ta’ tali residenza konġunta, ir-reġim tal-proprjetà supplementari għandu jkun dak tal-post fejn ġie ċċelebrat iż-żwieġ. Mid-29 ta’ Jannar 2019, ir-Regolament 1103/2016 għandu jkun applikabbli b’mod sħiħ, li jfisser li jekk ma ssir l-ebda għażla, għandu japplika r-reġim tal-proprjetà matrimonjali tal-liġi ta’: a) l-Istat fejn l-ewwel residenza abitwali komuni tal-konjuġi kienet fiż-żmien taż-żwieġ, jew, fin-nuqqas ta’ dan, (b) l-Istat li jikkorrispondi man-nazzjonalità komuni tal-konjuġi fiż-żmien taż-żwieġ tagħhom jew, fin-nuqqas ta’ dan (c) l-Istat li miegħu ż-żewġ konjuġi għandhom l-aktar rabtiet mill-qrib fiż-żmien taż-żwieġ, meta jitqiesu ċ-ċirkostanzi kollha. Jekk il-konjuġi jkollhom aktar minn nazzjonalità komuni waħda fiż-żmien taż-żwieġ, il-kriterju tal-liġi tan-nazzjonalità komuni ma japplikax.

Kwistjonijiet relatati mal-kustodja tat-tfal huma rregolati mill-Konvenzjoni tal-Aja tad-19 ta’ Ottubru 1996 bil-liġi tal-awtorità li tagħmel id-deċiżjoni.

Fil-kwistjoni tal-miżuri provviżorji u prekawzjonarji, loġikament, għandha tiġi applikata l-istess liġi li tirregola s-separazzjoni legali, l-annullament taż-żwieġ jew id-divorzju f’kull każ, minbarra fir-rigward ta’ miżuri urġenti li jistgħu jiġu adottati fir-rigward tal-persuni jew il-proprjetà li jkunu jinsabu fi Spanja, ukoll fejn ma jkun hemm l-ebda ġuriżdizzjoni biex tinstema’ l-kawża.

Fir-rigward tal-manteniment (inkluż l-użu tad-dar matrimonjali u, fejn applikabbli, konċessjoni kumpensatorja), fl-assenza ta’ ftehim dwar l-għażla tal-liġi applikabbli, tapplika l-liġi li tappartjenti għar-residenza abitwali tal-kreditur tal-manteniment.

Rigward kif tingħata prova tal-liġi barranija fi Spanja, jekk hekk ikun il-każ, iridu jiġu ppruvati l-kontenut u l-validità tagħha; il-qorti Spanjola tista’ tistabbilixxi dan b’kull mezz li hija tqis neċessarju għal dan l-iskop.

Fl-aħħar, għandu jiġi enfasizzat illi l-proċedimenti mressqa fi Spanja huma dejjem regolati mil-liġi proċedurali Spanjola, irrispettivament mil-liġi applikabbli għad-divorzju, is-separazzjoni legali jew l-annullament taż-żwieġ.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Franza

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Hemm każ ta' divorzju ekstraġudizzjarju:

• id-divorzju bil-kunsens reċiproku tal-partijiet permezz ta' skrittura privata bil-kontrofirma tal-avukati u depożitata fil-atti ta' nutar pubbliku

Hemm erba' tipi ta' divorzju:

• id-divorzju bonarju,
• id-divorzju bl-aċċettazzjoni tal-prinċipju tat-tkissir taż-żwieġ jew "divorzju aċċettat",
• divorzju minħabba t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ,
• divorzju minħabba ħtija.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

• Il-konjuġi jistgħu jagħżlu divorzju bonarju permezz ta' skrittura privata bil-kontrofirma ta' avukati iddepożitata fl-atti ta' nutar pubbliku jekk jaqblu dwar ir-raġuni għall-firda u fuq il-konsegwenzi kollha tad-divorzju. Flimkien mal-avukati tagħhom ifasslu ftehim li jiġi ffirmat minnhom it-tnejn u mill-avukati tagħhom wara perjodu ta' riflessjoni. Jekk ikollhom it-tfal, huma għandhom jiġu mgħarrfa bid-dritt li jinstemgħu. Jekk tal-inqas wieħed mill-minuri jitlob li jiġi mismugħ, il-partijiet allura jridu jmorru quddiem il-qorti tal-familja b'talba għal divorzju bonarju ġudizzjarju sabiex ikun jista' jiġi mismugħ il-minuri.
• Id-divorzju bonarju ġudizzjarju jista' jintalab biss jekk minuri jixtieq jiġi mismugħ u jekk il-konjuġi jaqblu dwar ir-raġuni għall-firda kif ukoll dwar il-konsegwenzi kollha tagħha. F'dak il-każ, ma għandhomx għalfejn jindikaw ir-raġuni għad-divorzju iżda jridu jressqu quddiem l-imħallef abbozz ta' ftehim li jirregola l-konsegwenzi kollha tad-divorzju għall-awtorizzazzjoni. L-awtorizzazzjoni tiġi micħuda mill-imħallef biss jekk ma jiġux imħarsa biżżejjed l-interessi tal-minuri jew ta' xi ħadd mill-konjuġi.
• Id-"divorzju aċċettat" jista' jintalab minn wieħed mil-konjuġi u aċċettat mill-ieħor jew mit-tnejn li huma. Għall-kuntrarju tad-divorzju bonarju, il-konjuġi jaċċettaw il-prinċipju tad-divorzju iżda jkunu għadhom ma kisbux ftehim dwar il-konsegwenzi tiegħu. Għalhekk huwa l-imħallef li jrid jiddeċiedi f'dan ir-rigward.
• Id-divorzju minħabba t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ jista' jintalab minn wieħed mill-konjuġi sakemm il-koppja tkun ilha ma tgħix flimkien għal sentejn mid-data tal-preżentata tar-rikors għad-divorzju. Dan jippreżumi nuqqas ta' koabitazzjoni u xewqa biex jintemm iż-żwieġ.
• Id-divorzju minħabba ħtija jista' jintalab minn wieħed mill-konjuġi għal atti ħtija tal-konjuġi l-ieħor fejn dawn l-atti jikkostitwixxu ksur serju jew ripetut tad-dmirijiet u obbligi matrimonjali li jrendu l-ħajja flimkien impossibbli.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

• L-obbligi tal-fedeltà, il-koabitazzjoni u l-assistenza jiġu fi tmiemhom meta' tkun għaddiet res judicata d-deċiżjoni tal-qorti li tilqa' d-divorzju, jiġifieri ma jkunx hemm aktar il-possibiltà ta' appell.
• Kull wieħed mill-konjuġi mbagħad huwa liberu li jerġa jiżżewweġ.
• Wara d-divorzju, kull wieħed mill-konjuġi jitlef id-dritt li juża isem l-ieħor. Madankollu, konjuġi jista' jibqa' juża isem l-ieħor, jew bil-kunsens tiegħu jew bl-awtorizzazzjoni tal-imħallef jekk jista' jressaq argumenti għalfejn huwa partikolarment importanti għalih jew għat-tfal.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

• Id-divorzju jwassal għat-tmiem tar-reġim tal-propjetà matrimonjali, u fejn xieraq, id-diviżjoni tal-assi.
• Id-divorzju ma għandux impatt fuq il-benefiċċji matrimonjali li seħħew matul iż-żwieġ jew fuq assi li ngħataw b'rigal. Għal kuntrarju, id-divorzju jwassal għar-revoka awtomatika tal-benefiċċji matrimonjali li seħħew mat-tmiem tar-reħim tal-propjetà matrimonjali, mal-mewt ta' xi ħadd mill-konjuġi jew fuq trasferimenti causa mortis.
• F'każ ta' divorzju bonarju ġudizzjarju jew ekstraġudizzjarju, l-għoti ta' sentenza ta' divorzju jiddependi mill-ftehim tal-konjuġi dwar il-likwidazzjoni tal-interessi finanzjarji tagħhom. F'tipi oħra ta' divorzju, il-konjuġi jistgħu jaqblu dwar dan qabel ma jingħata d-divorzju iżda mhux dan mhux obbligatorju. F'dan il-każ, il-likwidazzjoni sseħħ aktar tard.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Id-divorzju ma għandux konsegwenzi partikolari fuq ir-regoli dwar l-eżerċizzju tal-patria potestà li, fil-prinċipju, għalhekk tibqa' f'idejn iż-żewġ ġenituri. Madankollu, l-imħallef jista' jiddeċiedi li jafda l-eżerċizzju tal-patria potestà lil ġenitur wieħed biss jekk dan ikun fl-interessi tat-tfal. Kif wieħed jeżerċità l-patria potestà jrid jiġi rregolat (residenza abitwali, dritt ta' aċċess, eċċ...).

Il-ġenituri jridu jibqgħu jikkontribwixxu għall-manteniment u l-edukazzjoni tat-tfal. Dan il-kontribut jieħu l-forma ta' manteniment imħallas minn wieħed mill-ġenituri lill-ieħor iżda jistaż jieħu l-forma ta', kollhu kemm hu jew parzjalment, tal-ħlas dirett tal-ispejjeż tat-tfal. Jista' jieħu wkoll il-forma ta' dritt ta' użu u ta' abitazzjoni.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Ħu nota: Il-ħlas tal-manteniment minn wieħed mill-konjuġi lill-ieħor huwa miżura temporanja, jiġifieri l-manteniment jitħallas biss sakemm jingħata d-divorzju. Ladarba jkun ingħata d-divorzju, wieħed mill-konjuġi jista' jitlob biss għal ħlas ta' kumpens (‘prestation compensatoire’) jew għad-danni mill-parti l-oħra. Il-manteniment jista' jingħata b'mod bonarju f'każ ta' divorzju bonarju ġudizzjarju jew esktraġudizzjarju u mill-imħallef f'każijiiet oħra.

• L-għan ta' dan il-ħlas huwa biex jagħmel tajjeb għall-inugwaljanza li joħloq it-tkissir taż-żwieġ fl-istandard ta' għajxien tal-konjuġi. L-ammont ta' ħlas jiġi stabbilit mill-imħallef skont l-introjtu u l-bżonnijiet ta' kull konjuġi. Min-natura tiegħu huwa somma ta' flus imħallsa, fil-prinċipju, f'forma ta' kapital:
  • jew permezz tal-ħlas ta' somma ta' flus, bi ftehim dwar il-metodu għall-ħlas;
  • jew permezz tal-allokazzjoni tal-assi għas-sjieda jew għad-dritt tal-użu, l-abitazzjoni jew l-użufrutt, fuq bażi temporanja jew għal tul il-ħajja.

B'mod eċċezzjonali, l-għajnuna ta' kumpens tista' tieħu wkoll il-forma ta' vitalizju li jista', f'każ ta' tibdil fir-riżorsi jew fil-bżonnijiet tal-konjuġi, jiġi rivedut u mnaqqas.

• Id-danni jistgħu jingħataw lil konjuġi jekk id-divorzju jkollhu konsegwenzi partikolarment serji għalih:
  • jekk huwa kien il-konvenut f'kawża ta' divorzju li ngħata minħabba t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ u ma kienx hu li ressaq ir-rikors għad-divorzju,
  • jew fejn id-divorzju jingħata kontra l-konjuġi l-ieħor għaliex il-ħtija tkun kollha tiegħu.

(Ara ‘Talbiet għall-manteniment - Franza’.)

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni legali hija arranġament legali li jtemm ċerti obbligi matrimonjali, bħal pereżempju l-obbligu tal-koabitazzjoni, iżda li ma jħollx iż-żwieġ innifsu. Iż-żwieġ għat-tieni darba għalhekk mhux possibbli u jibqa' d-dmir tal-għajnuna.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

• Il-każijiet u l-proċedura huma l-istess bħal tad-divorzju ġudizzjarju iżda ma tistax issir b'mod bonarju ekstraġudizzjarju.
• Fil-prinċipju, il-konjuġi li kontrih infetħet kawża għas-separazzjoni jista' jippreżenta kontro talba għad-divorzju jew separazzjoni legali u, viċe versa, il-konjuġi li kontrih infetħet kawża għad-divorzju jista' jiftaħ kawża għad-divorzju jew separazzjoni legali.
• Fil-każ ta' divorzju minħabba t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ, ma tistax issir kontro talba għas-separazzjoni legali, iżda biss għad-divorzju.
• Meta' t-talba għad-divorzju u rikors għas-separazzjoni legali jsiru fl-istess ħin, l-imħallef l-ewwel jisma' t-talba għad-divorzju. Huwa biss jekk l-imħallef jiddeċiedi li ma' jilqax it-talba għad-divorzju illi mbagħad jgħaddi biex jeżamina r-rikors għas-separazzjoni legali. Meta' ż-żewġ talbiet jkunu bbażati fuq il-ħtija, l-imħallef jikkunsidrahom flimkien u, jekk jaċċettahom, jilqa' t-talba għad-divorzju fuq il-bażi ta' ħtija konġunta.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

L-effetti tas-separazzjoni legali.

• Is-separazzjoni legali ġġib fi tmiemu l-obbligu tal-koabitazzjoni għalkemm jibqgħu fis-seħħ l-obbligi tal-għajnuna, il-fedeltà u l-assistenza. Barra minn hekk, sakemm ma jiġix deċiż mod ieħor mill-imħallef, il-mara tista' tkompli tuża kunjom żewġha. L-obbligu tal-għajnuna jfisser illi wieħed mill-konjuġi jista' jkollu jħallas manteniment lill-ieħor jekk ikun fil-bżonn. L-ammont ta' dan il-manteniment huwa stabbilit irrispettivament mill-ħtija sakemm il-konjuġi li qed jirċievi l-ħlas ma jkunx naqas serjament milli jissodisfa l-obbligi tiegħu matul iż-żwieġ. Il-manteniment jista' jiġi mibdul minn somma ta' kapital jekk l-assi tal-konjuġi li jrid iħallas hekk jippermettu.
• Fir-rigward tal-assi, il-konsegwenzi tas-sentenza huma l-ħall u l-likwidazzjoni tar-reġim tal-propjetà matrimonjali, bħal f'każ ta' divorzju.
• F'każ ta' mewt ta' wieħed mill-konjuġi, id-drittijiet ta' suċċessjoni tal-ieħor jibqgħu l-istess u jibbenefikaw mid-dispożizzjonijiet ġuridiċi stabbiliti għall-konjuġi superstiti. Madankollu, f'separazzjoni legali bonarju ġudizzjarja, il-konjuġi jistgħu jiddeċiedu li jinkludu rinunzja tad-drittijiet ta' suċċessjoni fil-ftehim.

Konverżjoni ta' separazzjoni legali f’divorzju

Fuq talba ta' wieħed mill-konjuġi, sentenza mogħtija f'separazzjoni legali tista' tiġi konvertita f'sentenza ta' divorzju jekk is-separazzjoni legali damet sentejn. F’dan il-każ, l-imħallef jilqa' t-talba għad-divorzju u jiddeċiedi dwar il-konsegwenzi tiegħu. I-raġunijiet għas-separazzjoni legali jsiru r-raġunijiet għad-divorzju. L-għoti tal-ħtija ma jistax jinbidel.

Kull kawża ta' separazzjoni legali tista' tinbidel f'kawża ta' divorzju bonarju, fuq talba taż-żewġ partijiet. Madankollu, fejn it-talba għas-separazzjoni legali bonarja ġudizzjarja tiġi milqugħa, tista' tiġi konvertita f'divorzju biss b'mod bonarju.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

L-annullament taż-żwieġ, li jippreżumi sentenza, jannulla b'mod retroattiv l-effetti kollha taż-żwieġ, daqslikieku qatt ma eżista.

Dan huwa differenti mid-divorzju jew mis-separazzjoni legali, għaliex l-effetti tagħhom jinħassu biss fil-futur.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ir-raġunijiet għall-annullament taż-żwieġ huma varji, skont jekk huwiex żwieġ annullabbli (fejn il-kunsens ikun vizzjat jew jiġi mqajjem in-nuqqas ta' awtorizzazzjoni tal-persuni li kellhom jawtorizzaw iż-żwieġ) jew żwieġ null (fejn ma jkunx ġie ssodisfat ir-rekwiżit tal-ordni pubbliku).

Żwieġ annullabbli

Hemm tliet każijiet possibbli:

• kien hemm żball dwar il-persuna, jew dwar il-kwalitajiet essenzjali tagħha
• il-koerċizzjoni
• ma nkisbitx, mingħand il-persuni li mingħandhom hija neċessarja, l-awtorizzazzjoni għaż-żwieġ.

Ir-rikors għall-annullament jista' jsir biss minn ċerti persuni: il-konjuġi li l-kunsens tagħhom kien vizzjat jew li kien legalment inkapaċi meta' ġie ċċelebrat iż-żwieġ u l-persuni li suppost taw il-kunsens tagħhom għaż-żwieġ jew il-Prosekutur Pubbliku.

Rikors għall-annullament huwa ammissibbli biss jekk isir fi żmien ħames snin mid-data tat-tieġ (terminu ta' ħames snin mid-data li fiha l-parti kkonċernata jkollha l-età rikjesta biex tagħti l-kunsens tagħha għaż-żwieġ.

Żwieġ null

In-nuqqas totali tal-kunsens, żwieġ ma' minuri, il-bigamija, l-inċest, in-nuqqas ta' wieħed mill-konjuġi dakinhar tat-tieġ, l-inkompetenza tar-reġistratur u żwieġ klandestin.

Ir-rikors jista' jsir minn kull persuna li għandha interess fit-teħid ta' azzjoni jew mill-Prosekutur Pubbliku, fi żmien tletin sena li jibdew jgħoddu mill-jum taċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ (terminu ta' ħames snin li jibda jgħodd mid-data li fiha l-parti kkonċernata jkollha l-età rikjesta biex tagħti l-kunsens tagħha għaż-żwieġ).

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

L-effetti huma identiċi f'każ ta' żwieġ annullabli jew null.

• L-effetti personali u finanzjarji taż-żwieġ jiġu nulli, għaliex ir-rabta taż-żwieġ titqies li qatt ma eżistiet. Pereżempju, jekk imut wieħed mill-konjuġi, l-annullament taż-żwieġ jiċħad lill-konjuġi l-ieħor mid-drittijiet ta' suċċessjoni.
  
  Madankollu, dan il-prinċipju jista' jiġi mitigat jekk wieħed jew iż-żewġ konjuġi aġixxew in bona fide matul iż-żwieġ. F'dan il-każ, iż-żwieġ putattiv jibqa' null u bla effett iżda jiġi meqjus bħala maħlul. B'hekk, l-effetti ċivili, personali u finanzjarji qabel l-għoti tal-annullament jibqgħu fis-seħħ.

• Fir-rigward tat-tfal, l-annullament taż-żwieġ tal-ġenituri tagħhom ma għandux effetti legali u s-sitwazzjoni tagħhom tiġi trattata bħal f'każijiet ta' divorzju.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Id-divorzju u l-konsegwenzi tiegħu jistgħu jiġu deċiżi matul il-proċedimenti tad-divorzju bonarju esktraġudizzjarju li jfisser l-intervent ta' żewġ avukati u ta' nutar iżda mhux ta' mħallef ħlief f'każ fejn minuri jixtieq jiġi mismugħ.

F'każijiet oħra, l-intervent ta' mħallef huwa obbligatorju iżda l-partijiet jistgħu imorru għal medjazzjoni tal-familja qabel imorru quddiem imħallef jew waqt li għaddejjin bil-medjazzjoni.

L-imħallef jista' wkoll jipproponi l-medjazzjoni. Dina tiġi fdata f'idejn persuna fiżika jew lill-assoċjazzjoni li huma responsabbli għas-smigħ tal-partijiet, li jqisu l-fehmiet tagħhom u jgħinuhom isibu soluzzjoni għat-tilwima tagħhom.

Wara l-medjazzjoni, l-partijiet li jkunu laħqu ftehim jistgħu jissottomettu l-ftehim tagħhom lill-imħallef għall-approvazzjoni jew jagħżlu l-proċedura ta' divorzju bonarju ekstraġudizzjarju.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Fejn nippreżenta r-rikors tiegħi

• Ir-rikors għad-divorzju ġudizzjarju jew għas-separazzjoni personali

Dawn ir-rikorsi jieħdu l-forma ta' talba ppreżentata minn avukat lir-reġistru tal-qorti reġjonali (‘Tribunal de grande instance’).

Il-qorti b'ġurisdizzjoni territorjali hija:

• il-qorti tal-post ta' residenza tal-familja;
• jekk il-konjuġi ma jgħixux flimkien u għandhom is-setgħa tal-ġenituri, il-qorti tal-post ta' residenza tal-konjuġi li miegħu jgħixu t-tfal minuri;
• jekk il-konjuġi ma jgħixux flimkien u s-setgħa tal-ġenituri hija eżerċitata minn wieħed minnhom biss, il-qorti tal-post ta' residenza ta' dak il-ġenitur;
• f'każijiet oħra, il-qorti tal-post ta' residenza tal-konjuġi li ma ppreżentax ir-rikors;
• fil-każ ta' rikors konġunt, skont l-għażla tal-konjuġi, il-qorti tal-post ta' residenza ta' xi ħadd minnhom.

Rikors għall-annullament

• It-talba għal annullament taż-żwieġ trid issir lill-qorti reġjonali tal-post ta' residenza tal-konvenut. It-talba ssir permezz ta' ċitazzjoni nnotifikata mill-bailiff.
• Id-divorzju bonarju permezz ta' skrittura privata kontro firmata mill-avukati. Il-ftehim iffirmat mill-partijiet u mill-avukati tagħhom jrid jiġi ddepożitat fl-arkivji ta' nutar prattikant fi Franza.

Id-dokumenti li jridu jiġu fornuti

• Ir-rikors għad-divorzju ġudizzjarju jew għas-separazzjoni personali

Fil-kawżi kollha għad-divorzju, il-konjuġi jridu jipprovdu l-informazzjoni neċessarja kollha biex jidentifikaw ruħhom u l-fond tal-assigurazzjoni medika tagħhom, kif ukoll informazzjoni dwar is-servizzi u l-organizzazzjonijiet li jipprovdulhom b'pagamenti, pensjonijiet u benefiċċji oħra.

Fejn issir talba għall-għajnuna kumpensatorja lill-imħallef, il-konjuġi jridu jipprovdu dikjarazzjoni li tiċċertifika b'ġurament il-korrettezza tal-introjtu, riżorsi, assi u kundizzjonijiet tal-għajxien tagħhom.

F'każ ta' divorzju bonarju ġudizzjarju, it-talba mhemmx għalfejn tindika r-raġunijiet għad-divorzju iżda trid tinkludi ftehim anness, iddatat u ffirmat mill-konjuġi u mill-avukati tagħhom, fejn jifthemu dwar l-effetti kollha tad-divorzju u li jinkludi, fejn xieraq, dikjarazzjoni dwar il-likwidazzjoni tar-reġim tal-propjetà matrimonjali (‘état liquidatif du régime matrimonial’).

F'każijiet oħra, ir-rikors ma għandux għalfejn isemmi l-bażi ġuridika jew ir-raġunijiet għad-divorzju iżda jrid jinkludi, fejn xieraq, it-talbiet għall-miżuri provviżorji.

• Rikors għall-annullament

Mhuma meħtieġa l-ebda dokumenti partikolari, iżda r-rikorrent irid jippreżenta d-dokumenti li jistgħu jippruvaw li r-raġuni jew raġunijiet imqajjma jistgħu jwasslu għall-annullament taż-żwieġ.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

L-għajnuna legali, kemm jekk sħiħa jew parzjali, tista' tinkiseb skont il-mezzi finanzjarji tal-persuna konċernata (Ara "Għajnuna Legali - Franza").

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Dawn id-deċiżjonijiet ġudizzjarji huma soġġetti għall-proċeduri normali ta' appell.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Id-deċiżjonijiet mogħtija matul proċedimenti ta' divorzju jiġu rikonoxxuti awtomatikament mingħajr il-bżonn ta' xi proċedura partikolari.

Dan huwa l-każ ukoll għad-deċiżjonijiet mogħtija fil-qasam tal-annullament taż-żwieġ.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Għal appell kontra r-rikonoxximent ta' dawn id-deċiżjonijiet, trid tiġi preżentata kawża sabiex is-sentenza tiġi ddikjarata mhux eżegwibbli (‘action en inopposabilité’) permezz tal-qorti reġjonali. Deċiżjoni ta' non eżegwibilità tipprovdi l-bażi sabiex tiġi opposta kull talba ulterjuri għall-exequatur mill-parti l-oħra (pereżempju talba sabiex id-deċiżjoni ta' Stat ieħor tiġi ddikjarata eżegwibbli fi Franza). Inkella, iċ-ċaħda hija ekwivalenti għall-exequatur.

Il-proċedura hija l-istess bħal dik għal kawża ta' exequatur.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Skont id-dispożizzjonijiet tar-Regolament (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta' Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali, il-konjuġi jistgħu jagħżlu l-liġi applikabbli għad-divorzju jew għas-separazzjoni legali tagħhom.

Fin-nuqqas ta' għażla, id-divorzju jew is-separazzjoni legali huma soġġetti għal-liġi tal-Istat:

• fejn il-konjuġi jkunu residenti abitwali fiż-żmien li jinġieb il-każ quddiem il-Qorti; jew fin-nuqqas ta' dan,
• fejn il-konjuġi kienu residenti abitwali l-aħħar, sakemm il-perijodu ta’ residenza ma ntemmx aktar minn sena qabel li nġieb il-każ quddiem il-Qorti, sa fejn wieħed mill-konjuġi jkun għadu jirrisjedi f’dak l-Istat fiż-żmien meta jinġieb il- każ quddiem il-qorti; jew fin-nuqqas ta' dan,
• li tiegħu ż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini fiż-żmien li jinġieb il-każ quddiem il-Qorti; jew fin-nuqqas ta' dan,
• fejn jinġieb il-każ quddiem il-Qorti.

Madankollu, jekk ir-rikors jikkonċerna l-konverżjoni tas-separazzjoni legali f’divorzju, il-liġi applikabbli għad-divorzju għandha tkun il-liġi applikata għas-separazzjoni legali, sakemm il-partijiet ma jkunux ftiehmu mod ieħor.

Dawn ir-regoli japplikaw ukoll għall-miżżewwġin f'każ ta' divorzju bonarju permezz ta' skrittura privata bil-kontrofirma tal-avukati u ddepożitata għand nutar; il-miżżewwġin ma jistgħux madankollu jużaw il-kunċett ta' "liġi tal-pajjiż" għaliex l-ebda qorti ma tiġi invokata.

Ħoloq relatati

Is-sit web tal-Ministeru tal-Ġustizzja

Is-sit web Legifrance

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.

Divorzju u separazzjoni legali - il-Kroazja

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-prekundizzjoni sabiex tinkiseb deċiżjoni tal-qorti dwar divorzju hija l-bidu tal-proċeduri tal-qorti xierqa għad-divorzju (ċivili jew mhux kontenzjuż) mill-persuna/i awtorizzata/i (locus standi), skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 50, tal-Artikolu 369 u tal-Artikolu 453 tal-Att dwar il-Proċedimenti tal-Familja (Obiteljski zakon) (Narodne Novine (NN; Il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja), Nru 103/15, minn hawn ’il quddiem: ObZ 2015). Jekk il-konjuġi jkollhom wild minuri komuni, it-talba għal divorzju kunsenswali trid tkun akkumpanjata mid-dokumenti mehmuża xierqa (rapport dwar il-konsultazzjoni obbligatorja u pjan għal kontroll konġunt tal-ġenituri - l-Artikolu 55 flimkien mal-Artikolu 456 ObZ 2015). Japplikaw regolamenti simili meta l-konjuġi jkollhom wild minuri komuni u parti waħda biss mill-konjuġi tibgħat talba għal divorzju (rapport dwar il-konsultazzjoni obbligatorja u prova tal-parteċipazzjoni fl-ewwel laqgħa ta’ medjazzjoni tal-familja - l-Artikolu 57 flimkien mal-Artikolu 379 ObZ 2015).

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Il-prekundizzjonijiet għad-divorzju huma rregolati mid-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 51 tal-ObZ 2015. Skont id-dispożizzjonijiet legali msemmija qabel, il-qorti xxolji żwieġ: 1. jekk ikun hemm ftehim bejn il-konjuġi rigward id-divorzju, 2. jekk ikun ġie stabbilit li r-relazzjoni matrimonjali li bejn il-konjuġi tkissret b’mod sever u permanenti, jew 3. jekk tkun għaddiet sena mit-“terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali”.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Konsegwenza legali ta’ terminazzjoni taż-żwieġ hija l-waqfien tad-drittijiet u d-dmirijiet individwali tal-konjuġi (l-Artikoli 30-33 tal-Obz 2015). L-Att dwar il-Proċedimenti tal-Familja jistabbilixxi espressament li fil-każ ta’ terminazzjoni taż-żwieġ (permezz ta’ annullament jew divorzju), kull parti mill-ex-konjuġi tista’ żżomm il-kunjom li kellha fil-mument li kien itterminat iż-żwieġ (l-Artikolu 48 tal-Obz 2015).

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Qabel ix-xoljiment ta’ proprjetà matrimonjali (bi qbil jew permezz ta’ terminazzjoni ġudizzjarja - fi proċedimenti mhux kontenzjużi), l-aktar kwistjoni komuni hija dik li tiddistingwi d-drittijiet u l-oġġetti li huma parti mill-proprjetà matrimonjali mid-drittijiet u l-oġġetti li huma l-assi individwali ta’ parti waħda mill-konjuġi jew tal-oħra (li tiddistingwi t-tliet settijiet ta’ assi). Dawn il-kwistjonijiet jiġu riżolti billi jinbdew proċeduri ċivili abbażi tad-dispożizzjonijiet xierqa tal-ObZ (l-Artikoli 34-39 u l-Artikoli 43-46 tal-ObZ 2015), jekk il-konjuġi ma jkunux jistgħu jilħqu ftehim dwar id-diviżjoni tar-relazzjonijiet ta’ proprjetà reċiproka (kuntratt taż-żwieġ - l-Artikoli 40-42 tal-ObZ 2015), bl-applikazzjoni alternattiva tal-Att dwar is-Sjieda u Drittijiet Reali Oħrajn, l-Att dwar l-Obbligi Ċivili, l-Att dwar ir-Reġistrazzjoni tal-Artijiet, l-Att dwar il-Kumpaniji, l-Att dwar l-Eżekuzzjoni u l-Att dwar il-Proċedura Ċivili (l-Artikoli 38, 45 u 346 tal-ObZ 2015).

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Il-konsegwenzi legali tat-terminazzjoni ta’ żwieġ li japplikaw għal tfal minuri jinkludu bosta kwistjonijiet importanti: ma’ liema ġenitur se jgħix il-wild wara t-terminazzjoni taż-żwieġ, li jiġu stabbiliti l-arranġamenti mal-ġenitur l-ieħor, il-manteniment tal-wild, kif se jiġu organizzati l-oqsma li jifdal tal-kustodja tal-ġenituri (ir-rappreżentanza tal-wild, it-twettiq ta’ atti legali, il-ġestjoni u d-disponiment tal-assi tal-wild, l-edukazzjoni u s-saħħa tal-wild, eċċ.). Il-konjuġi jistgħu jaslu għal ftehim rigward dawn il-konsegwenzi legali tad-divorzju (ftehim dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri) u b’hekk jagħżlu proċediment ta’ divorzju mhux ġudizzjarju li jkun aktar sempliċi u aktar mgħaġġel. (l-Artikoli 52, 54-55, 106, 453-460 tal-ObZ 2015). Jekk il-konjuġi ma jipproduċu ebda ftehim dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri li jkun jinkludi ftehim dwar il-konsegwenzi legali rilevanti tad-divorzju, id-deċiżjoni dwar dawn il-kwistjonijiet tinħareġ awtomatikament mill-qorti fi proċediment ġudizzjarju mibdi permezz ta’ kawża ta’ divorzju (l-Artikoli 53-54, 56-57 u 413 tal-ObZ 2015). Madankollu, teżisti l-possibbiltà li l-ġenituri jistgħu jaslu għal ftehim dwar il-konsegwenzi legali tad-divorzju matul il-proċedimenti ġudizzjarji tad-divorzju. F’dan il-każ, il-qorti tasal għad-deċiżjoni tagħha fuq il-bażi tal-ftehim tal-ġenituri jekk hija tħoss li dan il-ftehim ikun fl-aħjar interess tat-tfal (l-Artikolu 104/3 flimkien mal-Artikolu 420 tal-ObZ 2015).

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

L-Att dwar il-Proċedimenti tal-Familja jipprevedi l-possibbiltà li konjuġi jitlob manteniment qabel jiġi konkluż il-proċess tad-divorzju. Jekk ma tkun ġiet ippreżentata ebda talba għal manteniment matul il-proċess tad-divorzju, ex-konjuġi jista’ jiftaħ kawża sabiex jitlob għal manteniment fi żmien sitt xhur mit-terminazzjoni finali taż-żwieġ, jekk il-kundizzjonijiet għall-manteniment kienu jeżistu fil-ħin tal-konklużjoni tal-proċess tad-divorzju u komplew jeżistu b’mod kontinwu sakemm ġie konkluż il-proċess tal-manteniment (l-Artikoli 295-301, 423-432 tal-ObZ 2015). Il-kundizzjonijiet legali għall-manteniment huma li r-rikorrent ma għandux mezzi suffiċjenti sabiex isostni lilu nnifsu jew ma jkunx jista’ jasal għal dan mill-assi tiegħu, u ma jkunx jista’ jaħdem jew isib impjieg, diment li l-konjuġi li jħallas il-manteniment ikollu mezzi u kapaċitajiet suffiċjenti sabiex jissodisfa dan l-impenn (l-Artikolu 295 tal-ObZ 2015). Il-manteniment jiġi ddeterminat għal perjodu ta’ żmien fiss. Id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 298 tal-ObZ 2015 jiddikjaraw li l-manteniment ta’ konjuġi jista’ jkompli jingħata sa sena, skont it-tul taż-żwieġ u l-possibbiltà tar-rikorrent li jikseb għajxien adegwat fil-futur prevedibbli b’mod ieħor. L-ObZ 2015 jipprevedi wkoll il-modalitajiet tal-ħlas tal-manteniment. Skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 296 tal-ObZ 2015, il-manteniment huwa ddeterminat bħala somma regolari ta’ kull xahar li titħallas bil-quddiem. Madankollu, huwa possibbli li l-qorti, fuq talba ta’ parti waħda mill-konjuġi jew tat-tnejn li huma, tordna l-ħlas bħala somma ta’ darba, skont iċ-ċirkostanzi tal-każ. F’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 302 tal-ObZ 2015, il-konjuġi jistgħu jikkonkludu ftehim għal manteniment fil-każ ta’ divorzju (l-Artikoli 302 u 470-473 tal-ObZ 2015).

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Ma jeżisti ebda terminu ekwivalenti għal “separazzjoni legali” fil-liġi tal-familja Kroata. Terminu korrispondenti għal “separazzjoni legali” li jinstab fil-leġiżlazzjoni attwali jkun “terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali” (prestanak bračne zajednice). It-“terminazzjoni ta’ unjoni matrimonjali” sseħħ jekk il-konjuġi jitterminaw ir-relazzjonijiet reċiproċi kollha li normalment jeżistu f’koabitazzjoni, jiġifieri jekk ma jkunx għad għandhom ix-xewqa li jgħixu flimkien bħala konjuġi u li jaqsmu u jirrealizzaw il-kontenut speċifiku tal-ħajja konjugali. It-terminazzjoni ta’ unjoni matrimonjali għandha tifsira fil-qasam tal-liġi matrimonjali minħabba li, f’konformità mal-Artikolu 51 tal-ObZ 2015, waħda mill-bażijiet legali tat-terminazzjoni taż-żwieġ hija li tkun għaddiet sena mit-terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali. It-terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali għandha wkoll tifsira speċifika meta jiġu ddeterminati r-relazzjonijiet tal-proprjetà bejn il-konjuġi minħabba li, skont l-Artikolu 36 tal-ObZ 2015, il-proprjetà li l-konjuġi jkunu akkwistaw permezz tal-ħidma tagħhom matul l-unjoni matrimonjali (kuntrarju għal matul iż-żwieġ), jew li toriġina minn din il-proprjetà, titqies bħala proprjetà matrimonjali.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ma jeżisti ebda terminu ekwivalenti għal “separazzjoni legali” fil-liġi tal-familja Kroata. Terminu korrispondenti għal “separazzjoni legali” li jinstab fil-leġiżlazzjoni attwali jkun “terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali” (prestanak bračne zajednice). L-Att dwar il-Proċedimenti tal-Familja ma jipprovdix kundizzjonijiet għat-“terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali” minħabba li l-unjoni matrimonjali hija standard legali u tirrappreżenta l-kontenut tal-ħajja konjugali. It-terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali tirriżulta jekk il-konjuġi jitterminaw ir-relazzjonijiet reċiproċi kollha li altrimenti jinkludu l-ħajja konjugali, jiġifieri, jekk ma għadx għandhom ix-xewqa li jgħixu bħala koppja miżżewġa u li jirrealizzaw il-kontenut speċifiku ta’ tali relazzjoni (eż. jieqfu jikkomunikaw, eċċ.). It-terminazzjoni ta’ unjoni matrimonjali tintwera fil-prattika bl-aktar mod komuni meta parti waħda mill-konjuġi tħalli d-dar komuni u titlaq lill-parti l-oħra.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ma jeżisti ebda terminu ekwivalenti għal “separazzjoni legali” fil-liġi tal-familja Kroata. Terminu korrispondenti għal “separazzjoni legali” li jinstab fil-leġiżlazzjoni attwali jkun “terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali” (prestanak bračne zajednice). “Terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali” għandha tifsira fil-qasam tal-liġi matrimonjali minħabba li, skont l-Artikolu 51 tal-ObZ 2015, waħda mill-bażijiet legali tat-terminazzjoni taż-żwieġ hija li jkunu għaddew aktar minn sena mit-“terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali”. “Terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali” għandha wkoll tifsira speċifika meta jiġu definiti r-relazzjonijiet tal-proprjetà bejn il-konjuġi minħabba li, skont l-Artikolu 36 tal-ObZ 2015, il-proprjetà li l-konjuġi jkunu akkwistaw permezz tal-ħidma tagħhom matul l-unjoni matrimonjali (kuntrarju għal matul iż-żwieġ), jew li toriġina minn din il-proprjetà, titqies bħala proprjetà matrimonjali. Il-loġika li hija l-bażi ta' din il-leġiżlazzjoni hija li t-tul tal-unjoni matrimonjali ma għandhiex bżonn tikkoinċidi eżattament mat-tul taż-żwieġ, speċjalment meta ż-żwieġ jintemm f’divorzju. Bħala regola, it-terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali sseħħ qabel ma jinbdew il-proċedimenti tad-divorzju. Għalhekk, il-proċedimenti tad-divorzju jistgħu jkunu għadhom għaddejjin wara t-“terminazzjoni tal-unjoni matrimonjali” u ġeneralment fil-fatt hekk ikun (speċjalment jekk jiġu applikati rimedji legali fil-proċedimenti).

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

“Annullament taż-żwieġ” (poništaj braka) huwa waħda mill-bażijiet għat-terminazzjoni taż-żwieġ (l-Artikoli 47 tal-ObZ 2015) u jikkostitwixxi waħda mit-tliet tilwimiet matrimonjali rregolati mis-sistema legali Kroata (l-Artikolu 369 tal-Obz 2015). “Annullament taż-żwieġ” jirrappreżenta sanzjoni tal-liġi tal-familja fuq żwieġ li sar kontra d-dispożizzjonijiet li jirregolaw il-validità taż-żwieġ (l-Artikolu 25-29 tal-ObZ 2015) u tiġi effettwata fi proċedimenti ġudizzjarji istitwiti minn azzjoni (l-Artikolu 369 tal-ObZ 2015). Id-dispożizzjonijiet dwar l-“annullament taż-żwieġ” japplikaw jekk żwieġ ma jkunx validu (l-Artikoli 29, 49, 369-378 tal-ObZ 2015).

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Żwieġ li jkun sar kontra d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 25 sa 28 tal-ObZ 2015 (żwieġ bejn persuni taħt l-età, persuni li ma kellhomx il-kapaċità li jagħmlu distinzjoni bejn it-tajjeb u l-ħażin, persuni mċaħħdin mill-kapaċità legali li jagħmlu dikjarazzjonijiet rigward is-sitwazzjoni personali tagħhom, persuni li huma qraba mid-demm, persuni li kienu ġew adottati jew jekk l-għarus jew l-għarusa kellhom żwieġ eżistenti jew sħubija stabbli qabel) huwa invalidu u għalih japplikaw id-dispożizzjonijiet dwar l-“annullament taż-żwieġ” (l-Artikolu 29 tal-ObZ 2015).

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Il-konsegwenzi legali tal-“annullament taż-żwieġ” huma rregolati bl-istess mod bħal fit-terminazzjoni taż-żwieġ permezz ta’ divorzju (ara r-risposta għall-mistoqsija nru. 3).

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Fis-sistema legali Kroata, id-divorzju huwa rregolat bħala proċediment ġudizzjarju, u ma teżisti ebda possibbiltà ta’ proċedimenti mhux ġudizzjarji tad-divorzju. Madankollu, wieħed mill-prinċipji fundamentali tal-liġi tal-familja, li hija partikolarment importanti fil-proċedimenti tad-divorzju, huwa l-prinċipju tar-riżoluzzjoni tar-relazzjonijiet familjari b’mod kunsenswali, li jinkoraġġixxi r-riżoluzzjoni kunsenswali tar-relazzjonijiet familjari u jenfasizza li dan huwa l-kompitu tal-korpi kollha li jipprovdu għajnuna professjonali lill-familja jew li jiddeċiedu dwar ir-relazzjonijiet familjari (l-Artikolu 9 tal-ObZ 2015). Għalhekk, il-liġi tal-familja tipprevedi żewġ tipi ta’ proċedimenti mhux ġudizzjarji, li l-għan tagħhom jinkludi r-riżoluzzjoni kunsenswali ta’ kwistjonijiet relatati mad-divorzju: counselling mandatorju (l-Artikolu 321-330 tal-ObZ 2015) u medjazzjoni tal-familja (l-Artikoli 331-344 tal-ObZ 2015). Il-counselling mandatorju jsir minn tim ta’ esperti mid-Dipartiment tas-Servizzi Soċjali u jikkostitwixxi forma ta’ appoġġ għall-membri tal-familja (eż. konjuġi li għandhom il-ħsieb li jibdew proċedimenti ta’ divorzju u li għandhom wild minuri komuni) sabiex jaslu għal deċiżjonijiet kunsenswali dwar ir-relazzjonijiet familjari, billi tingħata attenzjoni partikolari għall-ħarsien tar-relazzjonijiet familjari li jinvolvu kwalunkwe wild (eż. billi jitfassal pjan dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri, li għandu jistipula fid-dettall: il-post u l-indirizz tar-residenza tal-wild, il-ħin li l-wild se jqatta’ ma’ kull wieħed mill-ġenituri, kif se tiġi kondiviża l-informazzjoni rigward il-kunsens għal deċiżjonijiet importanti, kif se tiġi kondiviża l-informazzjoni importanti dwar il-wild, l-ammont ta’ manteniment bħala obbligu tal-ġenitur li miegħu ma jkunx jirrisjedi l-wild, kif ukoll kif se jiġu riżolti l-kwistjonijiet futuri) u dwar il-konsegwenzi legali tan-nuqqas ta’ lħuq ta’ ftehim u l-bidu ta’ proċeduri tal-qorti sabiex tittieħed deċiżjoni dwar id-drittijiet personali tal-wild. Il-medjazzjoni tal-familja hija proċess li fih il-partijiet jipprovaw isolvu t-tilwimiet familjari b’mod kunsenswali bl-għajnuna ta’ medjatur tal-familja wieħed jew aktar. L-iskop prinċipali tal-proċess huwa li jistabbilixxi pjan dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri u ftehimiet oħrajn konnessi mal-wild, kif ukoll mal-kwistjonijiet l-oħrajn kollha ta’ natura materjali u mhux materjali.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Il-konjuġi mingħajr wild minuri komuni jistgħu jibdew kawża ġudizzjarja billi parti waħda mill-konjuġi tressaq rikors għad-divorzju, jew iż-żewġ konjuġi jressqu rikors għal divorzju kunsenswali (l-Artikolu 50 tal-ObZ 2015). F’dawn iż-żewġ każijiet, il-proċediment mhux ġudizzjarju tal-counselling mandatorju (forma ta’ għajnuna esperta lill-membri tal-familja sabiex jaslu għal deċiżjonijiet kunsenswali dwar ir-relazzjonijiet familjari, imwettqa minn tim ta’ esperti mid-Dipartiment tas-Servizzi Soċjali) ma jiġix implimentat (l-Artikoli 321-322 tal-ObZ 2015) u l-konjuġi jidħlu fi proċeduri tal-qorti (ġudizzjarji jew mhux ġudizzjarji) tad-divorzju immedjatament, li jista’ jsir b’mod relattivament faċli u malajr. Dan kollu li ntqal hawn fuq japplika, kif xieraq, għall-proċeduri tal-qorti dwar l-annullament taż-żwieġ meta l-konjuġi ma jkollhomx wild minuri komuni.

Il-konjuġi b’wild minuri komuni jistgħu jistitwixxu proċeduri tal-qorti billi parti waħda mill-konjuġi tiftaħ kawża jew billi ż-żewġ konjuġi jressqu rikors għal divorzju kunsenswali (l-Artikolu 50 tal-ObZ 2015). Madankollu, qabel jistitwixxu proċedimenti ta’ divorzju (permezz ta’ kawża jew billi jressqu rikors għal divorzju kunsenswali) meta jkun hemm wild minuri komuni, il-konjuġi huma obbligati li jieħdu sehem fil-proċediment ekstraġudizzjarju ta’ counselling mandatorju (forma ta’ għajnuna esperta lill-membri tal-familja sabiex jaslu għal deċiżjonijiet kunsenswali dwar ir-relazzjonijiet familjari, imwettqa minn tim ta’ esperti mid-Dipartiment tas-Servizzi Soċjali) (l-Artikoli 321-322 tal-ObZ 2015). L-iskop ta’ proċeduri bħal dawn huwa li l-konjuġi jiġu pprovduti b’għajnuna professjonali, li tinkludi l-produzzjoni ta’ ftehim dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri - ftehim dwar il-konsegwenzi legali tad-divorzju, li għandu jistipula fid-dettall: il-post u l-indirizz tar-residenza tal-wild, il-ħin li l-wild se jqatta’ ma’ kull wieħed mill-ġenituri, kif se tiġi kondiviża l-informazzjoni rigward il-kunsens għal deċiżjonijiet importanti, kif se tiġi kondiviża l-informazzjoni importanti dwar il-wild, l-ammont ta’ manteniment bħala obbligu tal-ġenitur li miegħu ma jkunx jirrisjedi l-wild, kif ukoll kif se jiġu riżolti l-kwistjonijiet futuri). Il-ġenituri jistgħu jipproduċu l-ftehim dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri matul il-proċess tal-counselling mandatorju, madankollu, huma jistgħu jipproduċuh ukoll b’mod indipendenti jew matul il-proċedura tal-medjazzjoni tal-familja (proċess mhux ġudizzjarju li fih il-partijiet jipprovaw isolvu t-tilwimiet mir-relazzjonijiet familjari b’mod kunsenswali bl-għajnuna ta’ medjatur tal-familja wieħed jew aktar - l-Artikolu 331 tal-ObZ 2015). Billi jipproduċu ftehim dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri, il-konjuġi jistgħu jibdew proċediment ekstraġudizzjarju aktar sempliċi u mgħaġġel tad-divorzju, li jitnieda bil-preżentata ta' rikors (l-Artikoli 52, 54-55, 106, 453-460 tal-ObZ 2015). Il-konjuġi b’wild minuri komuni huma obbligati li jippreżentaw rapport dwar il-counselling mandatorju msemmi fl-Artikolu 324 tal-ObZ 2015 mar-rikors tagħhom għal divorzju kunsenswali, kif ukoll ftehim dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri, kif imsemmi fl-Artikolu 106 tal-ObZ 2015 (l-Artikolu 456 tal-ObZ 2015).

Jekk il-konjuġi ma jipproduċu ebda ftehim dwar il-kustodja konġunta tal-ġenituri li jkun jinkludi ftehim dwar il-konsegwenzi legali tad-divorzju msemmija hawn fuq, id-deċiżjoni dwar dawn il-kwistjonijiet tinħareġ mill-qorti ex officio fi proċediment ġudizzjarju mibdi permezz ta’ kawża ta’ divorzju (l-Artikoli 53-54, 56-57 u 413 tal-ObZ 2015). Jekk il-konjuġi jkollhom wild minuri komuni, huma obbligati li jehmżu rapport dwar il-counselling mandatorju mill-Artikolu 324 tal-ObZ 2015 mal-kawża tad-divorzju tagħhom, kif ukoll prova tal-parteċipazzjoni fl-ewwel laqgħa ta’ medjazzjoni tal-familja (l-Artikolu 379 tal-ObZ 2015).

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Fil-Kroazja, l-għajnuna legali u l-possibbiltà ta’ eżenzjoni mill-ħlas għall-proċeduri tal-qorti u eżenzjoni mill-ħlas tat-tariffi tal-qorti huma rregolati mill-Att dwar l-Għajnuna Legali Mingħajr Ħlas (Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći) (Narodne Novine (NN; Il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja), Nru 143/2013 - minn hawn ’il quddiem ZBPP). Il-persuni jistgħu jikkwalifikaw għal għajnuna legali primarja fil-proċedimenti kollha, inklużi tilwimiet matrimonjali u proċedimenti oħrajn relatati mal-liġi tal-familja, diment li jissodisfaw ir-rekwiżiti legali (l-Artikoli 9-11 taz-ZBPP). Il-persuni jistgħu jikkwalifikaw għal għajnuna legali sekondarja fil-proċedimenti relatati mal-liġi tal-familja u fi proċedimenti oħrajn stipulati fil-liġi, diment li jissodisfaw ir-rekwiżiti legali (l-Artikoli 12-25 taz-ZBPP). Il-kwistjoni tal-kisba tad-deċiżjoni li tagħti eżenzjoni mill-ħlas tal-proċeduri tal-qorti għal proċedimenti speċifiċi, inklużi proċedimenti relatati mal-liġi tal-familja, hija rregolata mid-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 13(3) taz-ZBPP. Il-kwistjoni tal-kisba tad-deċiżjoni li tagħti eżenzjoni mill-ħlas tat-tariffi tal-qorti għall-proċedimenti kollha, inklużi proċedimenti relatati mal-liġi tal-familja, hija rregolata mid-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 13(4) taz-ZBPP. Għandha ssir enfasi partikolari fuq id-dispożizzjonijiet: a) li jirregolaw l-għoti ta’ għajnuna legali sekondarja mingħajr ma tiġi ddeterminata s-sitwazzjoni finanzjarja tal-persuna inkwistjoni (l-Artikolu 15 taz-ZBPP), b) li jirregolaw il-proċess għall-kisba ta’ għajnuna legali sekondarja (l-Artikoli 16-18 taz-ZBPP), ċ) li jirregolaw il-kamp ta’ applikazzjoni tal-għoti ta’ għajnuna legali sekondarja (l-Artikolu 19 taz-ZBPP), d) li jirregolaw il-kwistjonijiet proċedurali u kwistjonijiet oħrajn li huma importanti sabiex tinkiseb għajnuna legali mingħajr ħlas (l-Artikoli 20-25 taz-ZBPP). Fl-istess ħin, tinġibed l-attenzjoni għall-Artikolu 6 tal-Att dwar it-Tariffi tal-Qorti (Zakon o sudskim pristojbama) (Narodne Novine (NN; Il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja), Nri 74/95, 57/96, 137/02, (26/03), 125/11, 112/12, 157/13, 110/15), fir-rigward tal-partijiet li huma dejjem eżentati mill-ħlas tat-tariffi tal-qorti.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Huwa possibbli li sentenza relatata ma’ divorzju jew annullament taż-żwieġ tiġi appellata. Iż-żewġ partijiet għandhom dan id-dritt matul il-proċedimenti. L-Att dwar il-Proċedimenti tal-Familja ma jirregolax espressament l-appell f’tilwimiet matrimonjali, iżda d-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 346 jistipulaw l-applikazzjoni alternattiva tad-dispożizzjonijiet tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili (Zakon o parničnom postupku) (Narodne Novine (NN; Il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja), Nri 53/91, 91/92, 58/93, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 84/08, 123/08, 57/11, 148/11, 25/13 u 89/14 - minn hawn ’il quddiem: ZPP).

Fl-Artikolu 348, iz-ZPP jirregola l-appelli kontra verdett, filwaqt li l-Artikolu 378 jirregola l-appelli kontra deċiżjoni. Fir-rigward tar-rimedji legali, l-ObZ 2015 jistipula li reviżjoni mhijiex permessibbli (l-Artikolu 373 tal-ObZ 2015) kontra verdetti tat-tieni istanza mogħtija f’tilwima matrimonjali.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Skont l-Artikolu 21 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 dwar il-ġuriżdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbiltà tal-ġenituri (ir-Regolament Brussell IIa), sentenza mogħtija fi Stat Membru tiġi rikonoxxuta fl-Istat Membru l-ieħor mingħajr ma tkun meħtieġa xi proċedura speċjali (l-Artikolu 21(1)), madankollu, skont l-Artikolu 21(3), kwalunkwe parti interessata tista’ tippreżenta rikors għal deċiżjoni li s-sentenza tkun jew ma tkunx rikonoxxuta. F’dak il-każ, ir-rikorsi għal rikonoxximent jew nuqqas ta’ rikonoxximent huma soġġetti għall-ġuriżdizzjoni territorjali tal-qorti rilevanti mil-lista nnotifikata minn kull Stat Membru lill-Kummissjoni skont l-Artikolu 68 fil-formola prevista mill-Artikolu 37 tar-Regolament Brussell IIa. Barra minn hekk, għandu jiġi nnotat li, mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 21(3) tar-Regolament Brussell IIa, ma hija meħtieġa ebda proċedura speċjali sabiex jiġu aġġornati r-reġistri tal-istat ċivili ta’ Stat Membru abbażi ta’ sentenza relatata ma’ divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru ieħor, u li kontra tagħha ma hemm ebda appell ulterjuri li jaqa’ taħt il-liġi ta’ dak l-Istat Membru.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Ir-rikorsi għal rikonoxximent jew nuqqas ta’ rikonoxximent (l-Artikolu 21(3) tar-Regolament Brussell IIa) huma soġġetti għall-ġuriżdizzjoni territorjali tal-qorti rilevanti mil-lista, kif iddikjarat fir-risposta għall-mistoqsija Nru 14. F’dan il-każ, tiġi applikata l-proċedura skont it-taqsima 2 tal-Kapitolu III tar-Regolament Brussell IIa.

Ir-rimedju legali, jiġifieri appell skont l-Artikolu 33 tar-Regolament Brussell IIa, jiġi ppreżentat lill-qrati (tal-kontea) tat-tieni istanza permezz tal-qorti tal-prim’istanza li tkun tat id-deċiżjoni (il-qorti tal-ġuriżdizzjoni lokali mil-lista msemmija hawn fuq).

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-liġi applikabbli għal divorzju hija dik tal-pajjiż li l-konjuġi jkunu ċittadini tiegħu fil-ħin li tinfetaħ il-kawża.

Jekk fil-ħin li tinfetaħ il-kawża, il-konjuġi jkunu ċittadini ta’ pajjiżi differenti, jiġu applikati l-liġijiet kumulattivi tal-pajjiżi li jkunu ċittadini tagħhom, skont l-Artikolu 35(2) tal-Att dwar ir-Riżoluzzjoni tal-Konflitti tal-Liġi mar-Regolamenti ta’ Pajjiżi Oħrajn f’Ċerti Relazzjonijiet (Zakon o rješavanju sukoba zakona s propisima drugih zemalja u određenim odnosima) (Narodne Novine (NN; Il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja), Nri 53/91, 88/01). Jekk żwieġ ma jkunx jista’ jiġi tterminat skont il-liġi tal-pajjiżi li l-konjuġi jkunu ċittadini tagħhom, tiġi applikata l-liġi Kroata għat-terminazzjoni taż-żwieġ, jekk parti waħda mill-konjuġi kienet qed tirrisjedi b’mod permanenti fil-Kroazja fil-ħin li tinfetaħ il-kawża.

Jekk wieħed mill-konjuġi jkun ċittadin Kroat mingħajr residenza permanenti fil-Kroazja u ż-żwieġ ma jkunx jista’ jiġi tterminat skont il-liġi speċifikata fl-Artikolu 35(2) tal-Att dwar ir-Riżoluzzjoni tal-Konflitti tal-Liġi mar-Regolamenti ta’ Pajjiżi Oħrajn f’Ċerti Relazzjonijiet, mela tiġi applikata l-liġi Kroata.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.

Divorzju u separazzjoni legali - Italja

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-liġi tistabbilixxi r-rekwiżiti ġuridiċi għad-divorzju (ara t-Taqsima 2). Il-qorti trid taċċerta ruħha li ġew issodisfati r-rekwiżiti kollha għas-sentenza ta’ divorzju.

Din il-verifika trid issir anki f’każ ta’ rikors kunġunt ta’ divorzju; il-ftehim tal-partijiet fih innifsu mhux raġuni għad-divorzju - fir-realtà, għalhekk ma hemmx divorzju proprjament konġunt fl-Italja: Il-qorti trid dejjem tistabbilixxi l-fatti mir-rikors qabel tawtorizza d-divorzju.

Jekk iż-żwieġ ġie ċċelebrat skont ir-rekwiżiti tal-Kodiċi Ċivili, id-divorzju jħollu, u jekk iż-żwieġ sar bil-Knisja u ġie rreġistrat fir-reġistru pubbliku tat-twelid, taż-żwieġ u l-mewt, id-divorzju jġib fi tmiemhom l-effetti ċivili. Il-prosekutur pubbliku jieħu sehem f’dawn il-proċedimenti.

Sorsi: L-Att Nru 898 tal-1 ta’ Diċembru 1970, kif emendat mill-Att Nru 436 tal-1 ta’ Awwissu 1978 u mill-Att Nru 55 tas-6 ta’ Mejju 2015.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Kull wieħed mill-konjuġi jista’ jitlob għad-divorzju għal waħda minn dawn ir-raġunijiet:

1) meta l-konjuġi l-ieħor, wara ċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ, jiġi kkundannat, b’sentenza li għaliha ma jkunx sar appell, għal reat partikolarment serju, kemm jekk kommess qabel jew wara ż-żwieġ, jiġifieri:

• piena ta’ għomor il-ħabs jew għal piena ta’ ħabs għal aktar minn 15-il sena, li tista’ tkun is-somma ta’ bosta sentenzi f’daqqa, għal reati volontarji, bl-eċċezzjoni ta’ reati politiċi jew reati li jkunu saru minħabba “raġunijiet ta’ valur morali u soċjali speċjali” (motivi di particolare valore morale e sociale);
• minħabba piena ta’ ħabs għal reati ta’ inċest (l-Artikolu 564 tal-Kodiċi Kriminali) jew għal reati sesswali msemmija fl-Artikoli 609-bis (abbuż sesswali), 609-quater, 609-quinquies, jew 609-octies (li ġie introdott mil-Liġi Nru 66 tal-1996);
• kundanna ta’ ħabs għall-qtil tat-tfal jew għall-attentat qtil tal-konjuġi jew tat-tfal;
• sentenza ta’ piena ta’ priġunerija, b’żewġ kundanni jew aktar, għal reat ta’ offiża gravi fuq il-persuna, ta’ ksur tal-obbligu ta’ manteniment tal-familja, maltrattament fil-familja jew tal-minuri, jew influwenza żejda fuq persuni b’mard mentali, ħsara lill-konjuġi jew lit-tfal, ħlief fejn ir-rikorrent ġie kkundannat ukoll bħala kompliċi għar-reat jew fejn il-koppja reġgħet stabbilixxiet il-koabitazzjoni;

2) f’każijiet fejn:

- il-konjuġi l-ieħor ġie liberat mill-akkuża ta’ reati ta’ inċest jew abbuż sesswali msemmija fil-punt 1(b) u (c), jekk il-qorti hija tal-fehma li l-konvenut mhux f’pożizzjoni li jkompli jew imur lura jgħix mal-familja tiegħu;

- Il-koppja ilha legalment separata, kemm bi ftehim reċipriku jew fuy rikors ta’ waħda mill-partijiet, għal perjodu kontinwu ta

1. mill-inqas tnax-il xahar minn mindu l-koppja dehret il-qorti fi proċedimenti ta’ separazzjoni legali
2. sitt xhur f’każ ta’ separazzjoni bonarja, inkluż meta sentenza appellata tiġi kkonfermata
3. jew sitt xhur mid-data ċertifikata mogħtija fil-ftehim ta’ separazzjoni milħqu wara negozjati bl-avukat, jew mid-data tal-att tal-ftehim ta’ separazzjoni konkluż quddiem reġistratur ċivili;

- il-proċediment kriminali għal wieħed mir-reati msemmija fil-punt 1(b) u (c) twaqqaf għaliex ir-reat kien preskritt, iżda l-qorti li qed tisma’ d-divorzju tistabbilixxi li r-reat fih innifsu xorta kien jagħti lok għal responsabbiltà kriminali;

- il-proċediment kriminali għar-reat ta’ inċest ikkonkluda li ma kienx hemm responsabbiltà kriminali għaliex ir-reat ma’ ħoloqx “skandlu pubbliku”;

- il-konjuġi l-ieħor li huwa ċittadin barrani ġab l-annullament jew il-ħall taż-żwieġ f’pajjiż ieħor jew reġa’ żżewweġ f’post barrani;

- iż-żwieġ ma ġiex ikkunsmat;

- wieħed mill-konjuġi biddel is-sess b’mod uffiċjali: f’dan il-każ it-talba għad-divorzju tista’ titressaq jew mill-konjuġi li biddel is-sess jew mill-konjuġi l-ieħor;

Għalhekk fil-qosor, minbarra l-każijiet ta’ liġi kriminali (li jinkludu, minbarra l-kundanni għal reati serji, każijiet fejn il-persuna tiġi liberata minħabba nuqqas ta’ kapaċità ġuridika, każijiet fejn ir-reat ikun preskritt, u f’każ ta’ inċest meta r-rekwiżit oġġettiv għar-responsabbiltà kriminali jkun nieqes), ir-raġunijiet li għalihom jista’ jintalab id-divorzju huma; Is-separazzjoni legali; l-annullament, il-ħall taż-żwieġ jew żwieġ ġdid tal-konjuġi l-ieħor iċċelebrat barra l-pajjiż; iż-żwieġ ma ġiex ikkunsmat; U l-bidla fil-ġeneru.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

L-għoti ta’ sentenza ta’ divorzju tfisser li:

L-ewwel nett, ir-rabta taż-żwieġ tinħall: kull parti terġa’ tmur lura għall-istatus ta’ xebba/ġuvni u għandha dritt terġa’ tiżżewweġ.

Il-mara titlef kunjom żewġha jekk tkun żiditu ma’ kunjomha ta’ xebba; madankollu l-qorti tista’ tawtorizza lill-mara, b’talba tagħha biex iżżomm kunjom żewġha flimkien ma’ kunjomha ta’ xebba, fejn dan ikun fl-interess tagħha jew tat-tfal għal raġunijiet li jistħoqqilhom protezzjoni.

Id-divorzju ma jħollx l-irbit bl-affinità u b’mod partikolari ma jneħħix l-impediment ta’ żwieġ kostitwit miż-żwieġ fil-linja diretta (It-Taqsima 87(4) tal-Kodiċi Ċivili).

Il-konjuġi barranin ma jitilfux iċ-ċittadinanza li jkunu kisbu biż-żwieġ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Id-divorzju jħoll il-komunjoni tal-akkwisti (comunione legale, stabbilita bil-liġi (li tinkludi l-akkwisti kollha li jkunu saru mill-konjuġi flimkien jew separatament matul iż-żwieġ, minbarra l-oġġetti personali mniżżla fit-Taqsima 179 tal-Kodiċi Ċivili) kif ukoll kull fond li jkun ġie mwaqqaf għall-bżonnijiet tal-familja (fondo patrimoniale). Madankollu dan il-fond jibqa’ jeżisti sakemm it-tfal ikunu laħħqu l-età adulta. Id-divorzju ma jaffettwax il-proprjetà konġunta regolata minn ftehim ieħor (comunione ordinaria, pereżempju, għal akkwisti li jkunu saru qabel iż-żwieġ pro rata, jew matul iż-żwieġ fi żmien meta kien ġie miftiehem li l-proprjetà tal-miżżewwġin tibqa’ separata (separazione dei beni)): ir-rabta fir-rigward tal-proprjetà konġunta ta’ dan it-tip tista’ tinħall b’talba ta’ wieħed mill-konjuġi.

Ġenitur li jgħix mat-tifel minuri jista’ jingħata d-dritt li jibqa’ jgħix fid-dar matrimonjali jekk ikun fl-interess tal-minuri li jibqa’ jgħix f’dik id-dar.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Il-qorti li tordna d-divorzju tagħti kustodja konġunta tat-tfal minuri; il-kustodja lil ġenitur wieħed esklussivament isseħħ f’każijiet eċċezzjonali; Il-qorti tistabbilixxi r-regoli dwar iż-żmien li jistgħu iqattgħu it-tfal minuri mal-ġenitur li ma jgħix magħhom. Hija tagħti struzzjonijet dwar l-amministrazzjoni tal-propjetà tat-tfal u tistabbilixxi kontribuzzjoni fix-xahar għall-manteniment tat-tfal li titħallas lill-ġenitur li jgħix magħhom.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Meta tordna d-divorzju, l-qorti, b’talba ta’ waħda mill-partijiet, tordna li jsir ħlas regolari ta’ manteniment lill-parti li ma jkollhiex biżżejjed mezzi ta’ għajxien jew li mhix kapaċi tipprovdi għaliha nnfisha għal raġunijiet oġġettivi. L-obbligu ta’ ħlas ta’ manteniment jieqaf jekk il-benefiċjarju jerġa’ jiżżewweġ. Jekk il-partijiet jaqblu, il-ħlas tal-manteniment jista’ jsir ukoll f’darba bit-trasferiment tad-drittijiet fuq il-proprjetà lill-konjuġi benefiċjarju (għal aktar informazzjoni ara: “Talbiet għall-Manteniment – l-Italja”).

Il-konjuġi li jonqos li jħallas il-manteniment f’każ ta’ separazzjoni jew wara d-divorzju jkun ħati ta’ reat ta’ ksur tal-obbligu tal-għajnuna lill-familja (l-Artikolu 570 tal-Kodiċi Kriminali).

Hemm effetti oħra. Il-konjuġi li huwa divorzjat iżda li ma reġax iżżewweġ u li għandu dritt għall-manteniment għandu dritt ukoll għal sehem minn kull ħlas minħabba t-terminazzjoni tal-impjieg li jsir lill-konjuġi l-ieħor. F’każ tal-mewt tal-eks konjuġi, il-konjuġi superstiti għandu dritt jirċievi l-pensjoni tad-decujus, jew li jaqsam din il-pensjoni ma’ kull konjuġi superstiti ieħor, u li jirċievi ħlas mill-wirt tad-decujus, jekk ikun f’qagħda finanzjarja diffiċli. Il-liġi tipprovdi wkoll li konjuġi li għandu dritt għall-manteniment għandu dritt għall-iskrizzjoni ta’ ipoteka ġudizzjarja jew li jitlob is-sekwestru tal-assi tal-konjuġi li jrid iħallas il-manteniment.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni personali tfisser li l-liġi ma teħtiġx aktar li jkun hemm il-koabitazzjoni. Is-separazzjoni de facto waħedha ma għandhiex effetti (ħlief f’sitwazzjonijiet li seħħew qabel l-Att ta’ Riforma Nru 151 tal- 1975).

Is-separazzjoni personali ma tħollx ir-relazzjoni matrimonjali iżda ddgħajjifha.

Is-separazzjoni personali tista’ sseħħ b’ordni tal-qorti jew b’mod bonarju.

Sorsi: Ir-regoli sostantivi qiegħdin fil-Kodiċi Ċivili (l-Artikoli 150 et seq.; dwar kwistjonijiet rigward is-suċċessjoni ara l-Artikoli 548 u 585).

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Is-separazzjoni personali - jiġifieri s-separazzjoni personali bil-qorti - teħtieġ il-prova li l-konjuġi ma jistgħux jibqgħu jgħixu flimkien.

Meta din il-kundizzjoni tkun issodisfata, il-qorti tordna s-separazzjoni, fuq talba ta’ waħda mill-partijiet, anki kontra x-xewqat tal-parti l-oħra.

F’każijiet eċċezzjonali, il-qorti tista’ issib ukoll li waħda mill-partijiet kienet ħatja tas-separazzjoni: dan għandu konsegwenzi għall-għoti ta’ manteniment waqt is-separazzjoni u wara d-divorzju, u fir-rigward ta’ drittijiet ta’ suċċessjoni. Il-prosekutur pubbliku irid jieħu sehem f’dawn il-proċedimenti.

Is-separazzjoni personali bonarja hija bbażata fuq ftehim bejn il-konjuġi, iżda ssir effettiva biss wara l-approvazzjoni tal-qorti, li hija responsabbli biex tara li l-ftehim milħuq mill-konjuġi jkun fl-interessi superjuri tal-familja. B’mod partikolari, fejn il-ftehim dwar il-kustodja u l-manteniment tat-tfal ma jkunx fl-interessi tat-tfal stess, il-qorti terġa’ ssejjaħ lill-partijiet u titlobhom ibiddlu l-ftehim. Jekk il-partijiet ma jagħmlux dan, il-qorti tista’ tirrifjuta li tawtorizza s-separazzjoni.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ir-relazzjonijiet personali: is-separazzjoni personali (kemm bil-qorti kif ukoll bonarja) tneħħi r-rekwiżit ta’ kull forma ta’ għajnuna assoċjata mal-koabitazzjoni. Hija tħassar ukoll il-preżunzjoni tal-paternità. Il-mara ma titlifx kunjom żewġha jekk tkun żiditu wara tagħha, iżda fuq talba tar-raġel il-qorti tista’ ma tħallihiex tużah fejn dan l-użu jista’ jikkawżalu ħsara serja. Bl-istess mod, il-qorti tista’ tawtorizza lill-mara biex ma tużax kunjom żewġha fejn dan ikun ta’ ħsara għaliha.

Is-sjieda tal-proprjetà konġunta: Il-komunjoni tal-akkwisti tinħall mad-dikjarazzjoni tan-nuqqas jew mewt preżunta ta’ wieħed mill-konjuġi, l-annullament, il-ħall jew tmiem tal-effetti ċivili taż-żwieġ, is-separazzjoni legali, is-separazzjoni ġudizzjarja tal-assi, il-bidla mifthema b’mod reċiproku fir-relazzjoni, jew wieħed mill-konjuġi jiġi ddikjarat fallut.

F’każ ta’ separazzjoni legali, il-propjetà konġunta tal-konjuġi tinħall meta l-qorti tawtorizzahom jgħixu separatament, jew mid-data li fiha jiġu ffirmati l-minuti tal-ftehim tas-separazzjoni bonarja quddiem l-imħallef, jekk ikunu approvati. L-ordni li tawtorizza lill-konjuġi biex jgħixu għal rashom tintbagħat lir-reġistratur ċivili sabiex tkun tista’ tiġi rreġistrata d-dissoluzzjoni tal-komunjoni tal-akkwisti.

Is-setgħa tal-ġenitur: il-qorti li tordna s-separazzjoni tirregola l-kustodja tat-tfal minuri u tistabbilixxi l-ammont ta’ manteniment għat-tfal li jrid jitħallas mill-ġenitur li ma jgħix magħhom (jew fil-każ eċċezzjonali ta’ kustodja esklussiva, il-manteniment li jrid jitħallas mill-ġenitur li lilu ma ngħatatx il-kustodja). Fl-għoti tad-dritt ta’ abitazzjoni fid-dar matrimonjali, il-ġenitur li jgħix mal-minuri jingħata prijorità (għal aktar informazzjoni ara “Responsabbiltà tal-ġenituri”).

Għoti ta’ manteniment: b’talba ta’ waħda mill-partijiet, il-qorti tista’ tagħti lill-konjuġi mhux ħati tas-separazzjoni d-dritt għal manteniment mill-konjuġi l-ieħor, jekk huwa ma jkollux biżżejjed mezzi għall-għajxien. Konjuġi fil-bżonn xorta għandu dritt għall-manteniment, jiġifieri somma regolari meħtieġa għall-għajxien, anki jekk kien ħati tas-separazzjoni (għal aktar dettalji ara “Talbiet għall-manteniment”– l-Italja).

L-aġġustament awtomatiku tal-ħlas tal-manteniment minħabba l-inflazzjoni huwa provdut espressament fil-każ ta’ koppji divorzjati; il-ġurisprudenza estendiet dan il-prinċipju wkoll għall-koppji separati.

Il-miżuri stabbiliti mill-qorti dwar il-kustodja tat-tfal u l-kalkolu tal-ammont ta’ manteniment għall-konjuġi u għat-tfal jista’ jiġu emendati aktar tard. In-nuqqas ta’ ħlas tal-manteniment huwa reat skont l-Artikolu 570 tal-Kodiċi Kriminali.

Is-separazzjoni bi jew mingħajr ħtija: il-konjuġi separati li mhumiex ħatja tas-separazzjoni jkompli jgawdu mill-istess drittijiet tas-suċċessjoni daqs il-konjuġi mhux separati.

Il-konjuġi ħatja tas-separazzjoni min-naħa l-oħra għandhom biss dritt għall-manteniment mill-wirt tad-decujus, u dan biss jekk fi żmien li jkunu għaddejjin il-proċedimenti tas-suċċessjoni kienu intitolati għall-manteniment mingħand id-decujus (l-Artikoli 548 u 585 tal-Kodiċi Ċivili).

Effetti oħra: fin-nuqqas ta’ konformità, is-sentenza ta’ separazzjoni tagħti d-dritt ta’ iskrizzjoni ta’ ipoteka ġudizzjarja; u b’talba tal-persuna intitolata, il-qorti tista’ tordna l-qbid tal-assi tal-konjuġi ħati tas-separazzjoni jew toħroġ mandat ta’ sekwestru fuq is-salarju tiegħu.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Skont l-Artikoli 117 et seq. tal-Kodiċi Ċivili, żwieġ jitqies null u bla effett f’numru ta’ każijiet differenti. Is-suġġett irid jitqies f’termini ta’ nullità, billi wieħed iħares lejn ir-raġunijiet għan-nullità u l-liġi li tapplika għal kull każ.

Iż-żwieġ ikun null jekk ikun vizzjat minn wieħed mid-difetti stabbiliti mil-liġi, iżda d-difett irid jitqajjem il-qorti permezz ta’ kawża.

Il-kawża għall-annullament taż-żwieġ ma tintiritx mill-eredi sakemm is-sentenza ma tkunx diġà pendenti. Il-prosekutur pubbliku irid jieħu sehem f’dawn il-proċedimenti.

Sorsi: ir-regoli sostantivi qiegħdin fl-Artikoli 117 sa 129-bis fil-Kodiċi Ċivili.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Żwieġ jista’ jiġi ddikjarat null minħabba waħda mir-raġunijiet li ġejjin (l-Artikoli 177 et seq. tal-Kodiċi Ċivili):

1. wieħed mill-konjuġi kien għadu marbut bl-ewwel żwieġ; in-nullità hija assoluta u mingħajr preskrizzjoni; il-kawża tista’ ssir minn kull waħda mill-partijiet, minn qraba diretta fil-linja axxendenti, mill-prosekutur pubbliku, jew minn kull min għandu interess leġittmu.
2. impedimentum criminis: iż-żwieġ ġie ċċelebrat bejn żewġ persuni li waħda minnhom kienet instabet ħatja ta’ qtil jew attentat qtil tal-konjuġi tal-ieħor; in-nullità hija assoluta u ma hemmx rimedju għalija, u tista’ titqajjem miż-żewġ partijiet, mill-prosekutur pubbliku jew minn kull min għandu interess leġittmu.
3. iż-żwieġ ma setax jiġi ċċelebrat minħabba l-mard mentali ta’ waħda mill-partijiet; l-ordni li jiddikjara din l-inkapaċità jista’ jinħareġ anki wara ż-żwieġ, sakemm jiġi ppruvat li l-inkapaċità kienet teżisti meta ġie ċċelebrat iż-żwieġ; iż-żwieġ jista’ jiġi kkontestat mit-tutur, mill-prosekutur pubbliku jew minn kull min għandu interess leġittmu.
4. wieħed mill-konjuġi ma kellux il-fakultajiet intellettwali meħtieġa (incapacità naturale); iż-żwieġ jista’ jiġi kkontestat minn konjuġi li, minkejja li mhux interdett, juri li daħal għaż-żwieġ meta ma kellux il-fakultajiet intellettwali meħtieġa; ir-rikors ma jistax isir jekk il-koppja għexet flimkien għal aktar minn sena minn meta r-rikorrent reġa’ akkwista l-fakultajiet intellettwali tiegħu.
5. wieħed mill-konjuġi kien taħt l-età; ir-rikors jista’ jsir mill-konjuġi, mill-prosekutur pubbliku jew mill-ġenituri; id-dritt tal-minuri biex iressaq ir-rikors jaqa’ sena wara li jkun laħaq l-età adulta.
6. kien hemm rabtiet familjali, affinità, adozzjoni jew affiljazzjoni; din ir-raġuni ta’ nullità tista’ titqajjem mill-konjuġi, mill-prosekutur pubbliku jew minn kull min għandu interess leġittmu, sakemm ma tkunx għaddiet sena jew aktar miċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ u l-każ huwa wieħed fejn l-awtorizzazzjoni għaż-żwieġ setgħet tintalab minkejja r-rabtiet.
7. pressjoni, biża u żball: il-kunsens inkiseb taħt pressjoni, jew kien dovut minħabba biża eċċezzjonalment serja ta’ avvenimenti mhux fil-kontroll tal-konjuġi; jew minħabba żball fl-identità tal-persuna jew żball essenzjali dwar kwalità personali tal-persuna l-oħra, skont l-Artikolu 122 tal-Kodiċi Ċivili); ir-rikors jista’ jitressaq mill-konjuġi bil-kunsens vizjat minħabba waħda minn dawn ir-raġunijiet, sakemm il-konjuġi ma jkunux għexu flimkien għal sena wara li jkun intemm it-theddid ta’ vjolenza jew is-sors tal-biża’, jew wara li jkun inkixef l-iżball.
8. simulazzjoni: iż-żwieġ jista’ jiġi kkontestat minn kull wieħed mill-konjuġi fejn huma żżewwġu bil-qbil li ma jidħlux għall-obbligi tiegħu jew li ma jeżerċitawx id-drittijiet ġejjin minnu; ir-rikors għall-annullament jrid jitressaq fi żmien sena mit-tieġ; ma jistax jitressaq jekk il-konjuġi għexu flimkien bħala raġel u mara wara t-tieġ, anki jekk għal żmien qasir.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Jekk il-konjuġi kienu in bona fide (jiġifieri ma kenux jafu bl-impediment meta żżewwġu), iż-żwieġ jiġi ddikjarat validu sakemm jiġi annullat, u l-annullament ikun effettiv biss minn meta tingħata s-sentenza (il-prinċipju taż-“żwieġ putattiv” (matrimonio putativo)). Żwieġ li ġie ddikjarat null u bla effett għandu l-effetti ta’ żwieġ validu fil-konfront tat-tafal, anke jekk iż-żewġ ġenituri kienu in mala fede.

Il-qorti tista’ wkoll tordna li wieħed mill-konjuġi jibgħat ħlas regolari lill-konjuġi l-ieħor, għal mhux aktar minn tliet snin, jekk il-konjuġi l-ieħor ma jkollux biżżejjed mezzi għall-għajxien u ma jkunx reġa’ żżewweġ.

Jekk wieħed mil-konjuġi biss kien in bona fide, l-effetti ta’ żwieġ validu jitiqiesu li dejjem kienu jeżistu favur dak il-konjuġi u t-tfal. Il-konjuġi in mala fede jkollu jħallas kumpens ġust ekwivalenti għal manteniment ta’ tliet snin u jħallas ukoll manteniment addizzjonali jekk ma jkun hemm ħadd aktar obbligat iħallas il-manteniment.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Permezz tad-Digriet-Liġi Nru 132 tat-12 ta’ Settembru 2014 li sar Liġi Nru 162/2014, il-gvern Taljan introduċa żewġ proċeduri ġodda alternattivi li ma jinvolvux qrati:

1) il-partijiet jistgħu ifasslu ftehim ta’ negozjazzjoni fil-preżenza ta’ avukat, u b’hekk għandhom iċ-ċans li jsolvu b’mod amikevoli it-tilwim tagħha mingħajr qrati, bl-għajnuna tal-avukati tagħhom. Din il-possibiltà hija disponibbli għal konjuġi li jixtiequ jaslu għal separazzjoni bonarja, biex iwaqqfu l-effetti ċivili taż-żwieġ tagħhom jew biex iħolluh, jew biex jemendaw il-kundizzjonijiet li jirregolaw is-separazzjoni jew divorzju tagħhom, anke jekk għandhom tfal taħt l-età jew li huam adulti iżda għandhom diżabilitajeit serji jew mhux finanzjarjament indipendenti. Permezz ta’ din il-proċedura, il-koppji jistgħu jevitaw li jmorru l-qorti (l-Artikoli 2 u 6);

2) jekk ma għandhomx tfal minuri jew li huma adulti iżda b’diżabilitajeit serji jew mhux finanzjarjament indipendenti, il-konjuġi dan l-aħħar ingħataw il-possibiltà li jilħqu ftehim, quddiem reġistratur ċivili, li jikkonferma s-separazzjoni legali tagħhom jew il-ħall jew tmiem tal-effetti ċivili taż-żwieġ tagħhom, jew jemendaw il-kundizzjonijiet li jirregolaw is-separazzjoni jew divorzju tagħhom (l-Artikolu 12).

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-regoli dwar proċedimenti ta’ divorzju japplikaw ukoll għall-proċedimenti ta’ separazzjoni, mutatis mutandis. Fuq skala iżgħar, japplikaw ukoll l-Artikoli 706 et seq. tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili.

Il-proċedimenti għandhom l-għamla ta’ proċedura speċjali ta’ tiftix tal-fatti, iggvernata minn regoli differenti minn dawk li japplikaw għall-proċedimenti ordinarji, partikolarment fl-istadju preliminari (bażikament dan huwa proċess b’żewġ fażijiet: il-fażi ta’ konċiljazzjoni u l-fażi struttorja-kontenzjuża).

Il-qorti kompetenti hija l-qorti ġenerali (tribunale), iffurmata minn kulleġġ ta’ imħallfin, tal-post tal-aħħar residenza konġunta tal-konjuġi, jew ta’ kull post ieħor indikat mil-liġi (l-Artikolu 706 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili) , jew fejn ma jistax isir kuntatt mal-konvenut jew għaliex jgħix barra l-Italja, tal-post ta’ residenza jew domiċilju tar-rikorrent; u fejn iż-żewġ partijiet jgħixu barra l-Italja, kull qorti fil-pajjiż tista’ tisma’ l-kawża. Jekk id-divorzju jkun kunsenswali, il-konjuġi jistgħu jagħżlu bejn il-post ta’ residenza jew domiċilju ta’ kull wieħed minnhom.

Il-proċedimenti: it-talba għad-divorzju jew separazzjoni ssir permezz ta’ rikors (ricorso) li jiġi ppreżentat fir-reġistru tal-qorti kompetenti. Mar-rikors jiġu mehmuża d-dokumenti ta’ sostenn iżda dawn jistgħu jiġu ppreżentati wkoll waqt is-seduta. Ir-rikorrent għandu jassigura li l-konvenut jiġi nnotifikat bir-rikors u bl-ordni tal-imħallef presjedenti fejn tkun ġiet iffissata d-data għas-smigħ tal-partijiet. Jekk it-tentattiv ta’ rikonċilazzjoni tal-partijiet waqt l-ewwel seduta ma jirnexxix, l-imħallef presjedenti jagħti ordnijiet provviżorji fl-interess tal-partijiet u tat-tfal tagħhom, u jiffissa data għas-smigħ quddiem il-qorti struttorja, li teżamina l-każ skont ir-regoli ordinarji dwar il-provi.

Id-divorzju kunsenswali: rikors konġunt jeħtieġ ftehim bejn il-konjuġi għad-divorzju u għall-kundizzjonijiet dwar it-tfal tagħhom u l-kwistjonijiet finanzjarji. Il-proċediment huwa sempliċi.

Sorsi: l-Att Nru 898 tal-1970 kif emendat; f’każ ta’ separazzjoni personali japplikaw l-Artikoli 706 sa 711 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Il-benefiċċju tal-għajnuna legali huwa possibbli (patrocinio a spese dello Stato) jiġifieri l-possibiltà ta’ avukat mingħajr ħlas tad-drittijiet tiegħu u l-ispejjeż l-oħra tal-qorti. L-għajnuna legali hija disponibbli wkoll għaċ-ċittadini barranin li għandhom residenza fl-Italja. Il-kundizzjonijiet għall-eliġibbiltà jinsabu fl-Att Nru 1990/217 u fl-iskeda dwar l-għajnuna legali. L-applikazzjonijiet għall-għajnuna legali jridu jiġu ppreżentati lill-Kamra tal-Avukati rilevanti (consiglio dell’ordine degli avvocati); ara s-siti elettroniċi rilevanti (għall-Kamra tal-Avukati ta’ Ruma) u s-sit elettroniku tal-Ministeru tal-Ġustizzja.

Sorsi: l-Att Nru 217 tal-1990, kif emendat mill-Att Nru 134 tal-2001.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Jista’ jsir appell mis-sentenzi ta’ separazzjoni personali, divorzju jew annullament. Is-sentenzi mhux finali fi proċedimenti ta’ divorzju, (jiġifieri deċiżjonijiet dwar l-istatus tal-konjuġi) jew fi proċedimenti ta’ separazzjoni (pereżempju deċiżjonijiet dwar ir-responsabbiltà jew il-ħlas tal-manteniment) ma jistgħux jiġu appellati fi stadju ulterjuri, jiġifieri flimkien ma’ appell mis-sentenza finali: iridu jiġu appellati fil-limiti taż-żmien ordinarji.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Hawnhekk japplika r-Regolament (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003. Huwa jipprovdi għal proċedura standard fl-Istati Membri kollha tal-UE.

Ir-rikonoxximent huwa awtomatiku. Għalhekk ma hemmx bżonn ta’ xi proċedura speċjali sabiex jiġi aġġornat ir-reġistru taż-żwieġ, twelid u mwiet tal-Istat Membru wara sentenza finali ta’ divorzju, separazzjoni personali jew annullament.

Madankollu, kull parti interessata tista’ tapplika għal dikjarazzjoni li tgħid li sentenza barranija għandha jew ma għandhiex tiġi rikonoxxuta. Ir-raġunijiet speċifiċi biex ma jsirx ir-rikonoxximent huma mniżżla fir-Regolament. L-azzjoni, f’forma ta’ rikors (ricorso)lill-qorti, trid tiġi ppreżentata quddiem il-qorti tal-appell (corte di appello) b’ġuriżdizzjoni territorjali fil-post ta’ implimentazzjoni tas-sentenza kif previst mid-dritt intern tal-Italja. Il-qorti għandha tagħti deċiżjoni mingħajr dewmien, bi jew mingħajr is-smigħ tal-parti l-oħra, u s-sentenza għandha tiġi nnotifikat lir-rikorrent.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Kull parti tista’ tappella minn deċiżjoni ta’ rikonoxximent quddiem il-qorti tal-appell li tat id-deċiżjoni, fi żmien xahar min-notifika tagħha (jew xahrejn jekk il-parti l-oħra tgħix f’pajjiż ieħor). F’dan it-tieni stadju, il-partijiet iridu jinstemgħu skont il-prinċipju tal-kontradittorju, u japplikaw ir-regoli ordinarji tal-litigazzjoni.

Is-sentenza mogħtija dwar din l-oġġezzjoni ta’ rikonoxximent tista’ mbagħad tiġi appellata quddiem il-Qorti tal-Kassazzjoni (Corte di Cassazione, ara l-Annessi tar-Regolament).

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Is-separazzjoni personali u d-divorzju huma regolati mil-leġiżlazzjoni nazzjonali komuni għaż-żewġ partijiet fi żmien li jsir ir-rikors għas-separazzjoni personali jew id-divorzju; f’każ ta’ konjuġi b’ċittadinanzi differenti, il-qorti trid tidentifika l-liġi li tapplika skont il-pajjiż fejn il-koppja qattgħet il-biċċa l-kbira tal-ħajja miżżewwġa tagħha; il-qorti għandha dritt ta’ diskrezzjoni f’dan ir-rigward.

Jekk il-liġi barranija li għandha tapplika ma jkollhiex dispożizzjonijiet dwar is-separazzjoni personali jew id-divorzju, tapplika l-liġi Taljana (l-Artikolu 31 tal-Att Nru 218 tal-1995) jiġifieri tapplika l-lex fori. Għandu jiġi nnutat li l-liġi Taljana tapplika indipendentement jekk ir-rikorrent huwiex ċittadin Taljan, u l-liġi Taljana tista’ titqajjem ukoll minn persuna mingħajr ċittadinanza Taljana fi żwieġ imħallat jew bejn persuni mhux b’ċittadinanza Taljana.

Il-konjuġi Taljani li jiftħu kawżi għas-separazzjoni personali jew għad-divorzju fl-Italja huma soġġetti għal-liġi Taljana anki jekk mhumiex residenti l-Italja. Il-konjuġi b’ċittadinanzi differenti huma soġġetti għal-liġi tal-pajjiż fejn huma jqattgħu l-biċċa l-kbira tal-ħajja miżżewwġa tagħhom; madankollu, fejn il-liġi tal-pajjiż ikkonċernat ma għandhiex dispożizzjonijiet dwar is-separazzjoni personali jew id-divorzju, il-qorti Taljana tapplika l-liġi Taljana.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Ċipru

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

F’każ ta’ żwieġ bil-knisja, il-proċedimenti ta’ divorzju jistgħu jinbdew biss wara li ssir notifika lill-isqof tad-distrett fejn jgħix ir-rikorrent. Rikors għal divorzju jista' jiġi ppreżentat tliet xhur wara li tkun intbagħtet in-notifika lill-isqof kompetenti.  Ma hemmx għalfejn tintbagħat notifika fejn ir-raġuni għad-divorzju hija l-għajbien jew il-mard mentali.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

• l-adulterju
• Imġieba immorali, diżonorevoli jew imġieba oħra ripetuta li ma tistax tinħafer li twassal għal deterjorazzjoni serja fir-relazzjoni matrimonjali, fejn ir-rikorrent ma jkunx jista' jittollera jgħix mal-konjuġi tiegħu.
• Attentat kontra l-ħajja, pereż. abbuż fiżiku.
• Mard mentali għal tliet snin, li jwassal għal koabitazzjoni intollerabbli.
• Sentenza finali għal piena ta' priġunerija għal aktar minn seba' snin
• L-għajbien
• Inkapaċità sesswali meta ġie ċċelebrat iż-żwieġ u li kompliet għal sitt xhur sa u inkluż iż-żmien li fih infetħet il-kawża.
• Abbandun mhux skużabbli għal sentejn. Perjodi twal ta' assenza, li jaqbżu s-sentejn fit-total. Trid tkun intbagħtet stedina għar-ritorn.
• Bidla fir-reliġjon jew denominazzjoni, jew l-użu ta' forza morali jew attentat ta' konverżjoni tal-konjuġi lejn setta.
• Ir-rifjut persistenti għat-tfal minkejja x-xewqa tal-konjuġi l-ieħor għat-tfal.
• It-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ.
• Is-separazzjoni għal ħames snin.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Id-divorzju jħoll iż-żwieġ, iżda ma jġibx miegħu bidla awtomatika fil-kunjom. Hija l-parti konċernata li trid tagħmel dikjarazzjoni ġuramentata biex tbiddel kunjomha.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Id-divorzju ma għandux konsegwenzi fuq it-tilwim dwar propjetà. Kull tilwim dwar propjetà jrid jiġi indirizzat permezz ta’ rikors separat, għaliex il-proċeduri huma differenti.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Ma hemmx, peress li l-proċedimenti ta’ divorzju huma separati minn u indipendenti mill-proċedimenti ta’ kustodja, sakemm id-divorzju ma ngħatax minħabba attentat fuq ħajjet it-tfal jew abbuż fiżiku fuqhom.

Id-divorzju ma għandux konsegwenzi fuq il-kwistjonijiet relatati mat-tfal minuri (pereż. l-manteniment, ir-responsabbiltà tal-ġenituri, il-komunikazzjoni). Għandhom isiru rikorsi separati għal dawn il-kwistjonijiet.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Id-divorzju ma jġibx miegħu l-obbligu awtomatiku tal-ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor. Mas-separazzjoni għandu jiġi ppreżentat rikors separat.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

It-terminu “separazzjoni legali” ma teżistix fil-liġi tal-familha Ċiprijotta.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Mhux applikabbli.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Mhux applikabbli.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Dak ifisser li, dakinhar tas-sentenza ta' annullament, iż-żwieġ jiġi ddikjarat null u bla effett.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Skont l-Artikolu 17 tal-Att dwar iż-Żwieġ, il-Liġi Nru 104(I)/2003, kif emendata mil-Liġi Nru 66(I)/2009, iż-żwieġ mhux validu jekk ikun seħħ:

(a) qabel il-ħall jew annullament finali ta’ xi żwieġ preċedenti ta’ xi ħadd mill-partijiet, inkluż żwieġ reliġjuż jew ċivili;

(b) bejn qraba f’relazzjoni ta’ konsanguinità ta' axxendenza jew kollaterali sal-ħames grad;

(c) bejn qraba li jiġu minn xulxin biż-żwieġ fil-linja axxendenti jew kollaterali sat-tielet grad;

(d) bejn min jadotta u l-persuna adottata jew id-dixxendenti tagħhom;

(e) bejn wild li twieled barra ż-żwieġ u l-missier li rrikonoxxieh jew il-qraba tiegħu.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Jekk iż-żwieġ huwa null jew jiġi ddikjarat null minn sentenza tal-qorti li għaddiet in ġudikat, iż-żwieġ isir null għal kollox minn dakinhar tas-sentenza.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Attwalment ma hemmx mezzi alternattivi. Bħalissa qed jiġi ppreparat abbozz ta' liġi dwar il-medjazzjoni fi kwistjonijiet tal-familja mill-Kummissarju għall-Ġustizzja.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-rikors għall-ħall/annullament taż-żwieġ għandu jiġi ppreżentat fil-qorti tal-familja (oikogeneiakó dikastírio) tad-distrett (eparchía) fejn jgħixu l-partijiet jew wieħed minnhom. Ir-rikors irid isir b’konformità mal-Mudell 1 tar-Regolamenti Proċedurali tal-Qorti Suprema tal-1990 (Týpo 1 ton Diadikastikón Kanonismón tou Anótatou Dikastiríou tou 1990).  Għandhom jiġu mehmuża mar-rikors bħala provi l-prova tal-posta mħallsa għan-notifika mibgħuta lill-isqof jew prova tal-irċevuta ta' ittra reġistrata dwar in-notifika mill-isqof kompetenti, kif ukoll iċ-ċertifikat taż-żwieġ tal-partijiet.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Iva. Għandu jsir rikors quddiem il-qorti tal-familja kompetenti.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva, jista' jsir appell kontra deċiżjoni dwar divorzju jew annullament taż-żwieġ quddiem il-qorti tal-familja tat-tieni istanza (devterováthmio oikogeneiakó dikastírio).

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ir-rikors għandu jiġi ppreżentat quddiem il-qorti tal-familja kompetenti tar-Repubblika ta' Ċipru skont ir-Regolament 44/2001.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Jista' jsir appell quddiem il-qorti tal-familja li quddiemha tressaq ir-rikors għar-rikonoxximent u r-reġistrazzjoni tad-deċiżjoni tal-Istat Membru l-ieħor.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-qrati tal-familja tar-Repubblika ta' Ċipru jakkwistaw il-ġuriżdizzjoni biex jisimgħu każ relatat mal-ħall jew l-annullament ta' żwieġ f'dawn il-każijiet biss meta l-partijiet fil-kawża jkunu għexu f'Ċipru għal mill-inqas tliet xhur. Il-qorti tapplika l-liġi Ċiprijotta.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Latvja

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-każijiet fejn jista' jinħall żwieġ huma deskritti fid-dettall fit-taqsima tal-Liġi tal-Familja fil-Liġi Ċivili tal-Latvja u fit-Taqsima P tal-Liġi dwar in-Nutara. Il-qafas ġenerali tal-istituzzjoni taż-żwieġ huwa stabbilit fit-taqsima tal-Liġi tal-Familja fil-Liġi Ċivili.

Fil-Latvja, żwieġ jista' jinħall biss minn qorti jew minn nutar (notārs). Qorti tista' tordna l-ħall taż-żwieġ fuq rikors tal-konjuġi flimkien jew ta' wieħed minnhom biss. Nutar jista' jordna l-ħall taż-żwieġ jekk il-konjuġi jkunu laħqu ftehim dwar il-ħall taż-żwieġ tagħhom u ma għandhomx wild minuri jew proprjetà matrimonjali, jew, fejn il-konjuġi jkollhom it-tfal jew proprjetà matrimonjali, ikollhom ftehim bil-miktub dwar il-kustodja tat-tfal, drittijiet ta' aċċess, manteniment tat-tfal u d-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali.

Wieħed mill-prerekwiżiti għal divorzju ta' din ix-xorta, għalhekk, huwa ftehim bejn il-konjuġi dwar il-kustodja ta' tfal li twieldu fiż-żwieġ, il-manteniment tat-tfal u d-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali.

Jekk iż-żwie[ jinħall minn qorti, il-qorti trid tistabbilixxi li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment. Żwieġ jitqies li tkisser irrimedjabbilment jekk il-konjuġi ma jibqgħux jgħixu flimkien u mhux mistenni li jerġgħu jibdew jgħixu flimkien.

Wieħed mill-prerekwiżiti għall-ħall taż-żwieġ minn nutar huwa ftehim bejn il-konjuġi dwar il-kustodja ta' tfal li twieldu fiż-żwieġ, il-manteniment tat-tfal u d-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali. Jekk il-konjuġi ma jilħqux ftehim, dawn it-talbiet iridu jiġu deċiżi l-qorti flimkien ma' rikors għad-divorzju.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Il-ħall taż-żwieġ minn nutar

Żwieġ jista' jinħall jekk ikun tkisser irrimedjabbilment u l-konjuġi jkunu laħqu ftehim dwar il-ħall taż-żwieġ tagħhom, u n-nutar jirċievi rikors konġunt iffirmat minnhom it-tnejn. Jekk il-konjuġi għandhom it-tfal jew proprjetà matrimonjali, mar-rikors irid jiġi anness ftehim bil-miktub dwar il-kustodja tat-tfal, il-manteniment tat-tfal, id-drittijiet ta' aċċess u d-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali.

Il-ħall taż-żwieġ mill-qorti

Żwieġ jista' jinħall minn qorti f'każijiet fejn il-konjuġi ma jkunux laħqu ftehim dwar il-ħall taż-żwieġ tagħhom u jissodisfaw waħda minn dawn il-kundizzjonijiet li ġejjin:

Il-konjuġi ilhom jgħixu separatament għal aktar minn tliet snin: il-konjuġi jgħixu separatament, ma hemmx ħajja konjugali u wieħed mill-konjuġi deċiż li ma jkunx hemm ħajja konjugali, li b'hekk iċaħħad il-possibiltà li jkun hemm il-koabitazzjoni matrimonjali. Il-ħajja konjugali tista' tkun assenti wkoll minkejja li l-konjuġi jgħixu taħt l-istess saqaf.

Jekk il-konjuġi ilhom jgħixu separatament għal inqas minn tliet snin, il-qorti tista' tordna l-ħall taż-żwieġ biss jekk:

ir-raġuni għat-tkissir taż-żwieġ tkun vjolenza fiżika, sesswali, psikoloġika jew ekonomika minn konjuġi fuq il-konjuġi l-ieħor li qed jitlob il-ħall taż-żwieġ, jew fuq it-tfal tiegħu minn relazzjoni oħra, jew kontra t-tfal tagħhom miż-żwieġ;

konjuġi minnhom jaċċetta li l-konjuġi l-ieħor iressaq rikors għall-ħall taż-żwieġ;

wieħed mill-konjuġi beda jgħix ma persuna oħra, u kellhom jew se jkollhom tarbija minn din ir-relazzjoni.

Fejn fiċ-ċirkostanzi li għadhom kif ġew deskritti l-qorti temmen li ż-żwieġ għad jista' jiġi salvat, il-proċedimenti ta' divorzju jistgħu jiġu posposti sa massimu ta' sitt xhur minħabba l-possibiltà ta' rikonċiljazzjoni tal-konjuġi.

Jekk qabel ma bdew jgħixu għal rashom għal tliet snin wieħed mill-konjuġi jippreżenta rikors għad-divorzju għal raġunijiet oħra li mhumiex wieħed mit-tlieta msemmija hawn qabel, il-qorti ma tistax tħoll iż-żwieġ qabel it-terminu statutorju ta' tliet snin separazzjoni, u trid tipposponi l-eżami tal-każ minħabba l-possibiltà ta' rikonċiljazzjoni tal-konjuġi.

Jekk il-miżżewwġin ikunu għexu separatament għal inqas minn tliet snin, nutar jista' jħoll iż-żwieġ biss bil-kunsens taż-żewġ konjuġi u jekk ikunu ppreżentawlu rikors għall-ħall taż-żwieġ skont il-proċedura prevista fil-Liġi dwar in-Nutara.

Qorti ma tistax tħoll żwieġ anki jekk ikun tkisser irrimedjabbilment jekk u sa fejn iż-żwieġ irid jiġi preservat eċċezzjonalment fl-interessi tat-tfal tal-konjuġi.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Mad-dħul fis-seħħ ta' sentenza ta' divorzju jew eżatt kif nutar ċertifikat joħroġ ċertifikat ta' divorzju, jintemmu d-drittijiet u l-obbligi ġejjin mir-relazzjoni legali bejn il-konjuġi. Id-divorzju jista' jimponi drittijiet u obbligi ġodda fuq l-eks konjuġi. Mal-ħall taż-żwieġ, kull parti tista' terġa tiżżewweġ.

Skont il-Liġi Ċivili, konjuġi li jkun biddel kunjomu maż-żwieġ jista' juża dan il-kunjom wara l-ħall taż-żwieġ, jew alternattivament, jekk hekk jitlob, jista' jġib il-permess ta' qorti jew nutar biex juża kunjomu ta' ġuvni jew xebba.

B'rikors tal-konjuġi l-ieħor, qorti tista' tipprojbixxi konjuġi li jkun ħati tat-tkissir taż-żwieġ milli juża l-kunjom fiż-żwieġ, mingħajr preġudizzju għall-interessi tat-tfal.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Nutar jista' jħoll żwieġ jekk il-konjuġi jkunu laħħqu ftehim minn qabel bil-miktub fuq id-diviżjoni ta' kull proprjetà matrimonjali u jekk dan il-ftehim ikun mehmuż mar-rikors għad-divorzju.

Meta ż-żwieġ jinħall minn qorti, il-konjuġi jistgħu jiftehmu dwar id-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali. Jekk il-konjuġi ma jilħqux qbil, it-talbiet tagħhom jiġu solvuti mill-qorti fuq il-bażi tal-Liġi Ċivili jew tad-dispożizzjonijiet tal-kuntratt taż-żwieġ. Il-Liġi Ċivili tipprovdi għal żewġ tipi ta' reġimi dwar il-proprjetà, jiġifieri reġimi regolati mil-leġiżlazzjoni u reġimi regolati mill-kuntratt taż-żwieġ, u dawn ifissru l-proċedura għad-diviżjoni tal-proprjetà f'każ ta' divorzju.

Meta r-reġim ta' proprjetà huwa regolat mil-liġi, f'każ ta' diviżjoni tal-proprjetà, kull konjuġi għandu dritt iżomm il-proprjetà li kienet tiegħu qabel iż-żwieġ u kull proprjetà separata li huwa akkwista matul iż-żwieġ. Kull ma kien inxtara matul iż-żwieġ mill-konjuġi flimkien, jew minn wieħed minnhom bir-riżorsi tat-tnejn, ikun il-proprjetà konġunta taż-żewġ konjuġi. Il-proprjetà konġunta titqies li tappartjeni liż-żewġ konjuġi f'ishma ndaqs, sakemm xi ħadd minnhom jista' juri li l-proprjetà għandha tinqasam f'ishma differenti.

Fejn ir-reġim ta' proprjetà huwa regolat mill-kuntratt taż-żwieġ, il-kuntratt jista' jipprovdi għas-sjieda separata jew għas-sjieda konġunta tal-proprjetà kollha tal-konjuġi, u d-diviżjoni tal-proprjetà mbagħad issir skont il-proċedura stabbilita fil-leġiżlazzjoni dwar ir-reġim kuntrattwali ta' proprjetà rilevanti.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

F'każijiet ta' divorzju, il-kwistjonijiet tar-relazzjonijiet legali fil-familja li ġew deskritti hawn qabel, u b'mod partikolari dawk ġejjin mir-relazzjonijiet legali bejn il-ġenituri u t-tfal, ma jistgħux jiġu kkunsidrati separatament.

Jekk iż-żwieġ jinħall minn nutar, il-konjuġi jridu jaqblu mhux biss fuq id-divorzju iżda wkoll fuq il-kustodja, id-drittijiet ta' aċċess u l-manteniment tat-tfal. Mar-rikors għad-divorzju jrid jiġu mehmuż ftehim minn qabel bil-miktub dwar il-kustodja, id-drittijiet ta' aċċess u l-manteniment tat-tfal.

Jekk iż-żwieġ jinħall minn qorti, il-konjuġi jridu jaqblu fuq il-kustodja, id-drittijiet ta' aċċess u l-manteniment tat-tfal. Jekk dan il-ftehim ma jkunx intlaħaq, u jekk safrattant dawn it-talbiet ma jkunux ġew sodisfatti, it-talbiet iridu jiġu ppreżentati flimkien mar-rikors għad-divorzju; inkella l-qorti ma tilqax it-talba għad-divorzju.

Il-konsegwenzi tad-divorzju fir-rigward tas-setgħa tal-ġenituri

Il-kura tat-tfal ma tiqafx hekk kif it-tfal ma jibqgħux jgħixu mal-ġenituri jew ma xi ħadd minnhom.

Jekk il-ġenituri jgħixu separatament, ir-responsabbiltà konġunta tagħha tibqa' sħiħa. Il-kura u s-superviżjoni tat-tfal trid tiġi żguarata mill-ġenitur li miegħu jgħixu t-tfal.

Il-ġenituri għandhom jieħdu deċiżjonijiet li jista' jkollhom effett sinifikanti fuq l-iżvilupp tat-tfal flimkien. It-tilwim bejn il-ġenituri jinstema' mill-qorti tat-tfal (bāriņtiesa), sakemm il-leġiżlazzjoni ma tipprovdix mod ieħor.

Il-kustodja konġunta tal-ġenituri tintemm meta ftehim bejn il-ġenituri jew deċiżjoni tal-qorti jistabbilixxu l-kustodja esklussiva ta' wieħed mill-ġenituri.

Jekk it-tfal qiegħdin fil-kustodja esklussiva ta' ġenitur wieħed, dak il-ġenitur għandu d-drittijiet u l-obbligi derivanti minn din il-kustodja. Il-ġenitur l-ieħor irid ikollu drittijiet ta' aċċess (id-dritt li jżomm kuntatt ma u jkollu relazzjoni privata mat-tfal tiegħu).

Il-konsegwenzi tad-divorzju fir-rigward tal-manteniment tat-tfal

Il-kwistjoni tal-manteniment tat-tfal trid tiġi deċiża matul il-proċedimenti tad-divorzju. Il-ġenituri għandhom l-obbligu jmantnu lit-tfal tagħhom skont il-kapaċitajiet u l-mezzi finanzjarji tagħhom. L-obbligu tal-manteniment huwa tal-missier u tal-omm sakemm it-tifel ikun jista' jmantni lilu nnifsu. L-obbligu tal-manteniment ma jiqafx sempliċement għaliex it-tfal ma jibqgħux jgħixu mal-ġenituri jew ma xi ħadd minnhom jew ma jgħixux mal-familja. Mal-ħall taż-żwieġ tagħhom il-ġenituri jistgħux jaqblu fuq il-manteniment tat-tfal, iżda fin-nuqqas ta' ftehim, il-kwistjoni tiġi deċiża mill-qorti matul il-proċedimenti tad-divorzju.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Il-Liġi Ċivili tgħid li meta jinħall iż-żwieġ, jew anki wara, eks konjuġi jista' jitlob pagamenti mill-konjuġi l-ieħor skont iċ-ċirkustanzi finanzjarji ta' dan il-konjuġi sabiex jiżgura l-livell ta' għajxien preċedenti tiegħu. L-obbligu taż-żamma tal-istess livell ta' għajxien ta' ekx konjuġi jintemm meta:

• iż-żmien li jkun għadda minn mindu ngħata d-divorzju jew l-annullament taż-żwieġ ikun l-istess daqskemm dam iż-żwieġ, jew f'każ ta' żwieġ li ġie annullat, kemm damet il-koabitazzjoni;
• l-eks konjuġi reġa' żżewweġ;
• l-introjtu tal-ekx konjuġi huwa biżżejjed għall-manteniment tiegħu;
• l-eks konjuġi jevita li jkollu l-mezzi biex jgħix billi ma jaħdimx;
• l-eks konjuġi li kellu jmantni lill-eks konjuġi l-ieħor ma għandux biex jgħix jew ma jistax jibqa' jaħdem minħabba inkapaċità;
• l-eks konjuġi li jrid jiġi mantnut wettaq reat kontra l-eks konjuġi l-ieħor jew kontra l-ħajja, is-saħħa, il-libertà, il-proprjetà jew l-unur tal-konjuġi l-ieħor jew kontra xi qraba tiegħu fil-linja axxendenti jew dixxendenti;
• l-eks konjuġi ħalla lill-konjuġi l-ieħor mingħajr għajnuna meta seta' jgħinu;
• l-eks konjuġi bi ħsieb ippreżenta akkużi foloz dwar reat kontra l-konjuġi l-ieħor jew kontra xi ħadd mill-qraba tiegħu fil-linja axxendenti jew dixxendenti;
• l-eks konjuġi għandu stil ta' ħajja ta' ħela jew immorali;
• l-eks konjuġi li kellu jmantni lill-konjuġi l-ieħor imut jew jiġi ddikjarat mejjet, jew imut jew jiġi ddikjarat mejjet il-konjuġi l-ieħor.
• ikun hemm raġunijiet importanti oħra biex jispiċċa dan l-obbligu.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

It-terminu "separazzjoni legali" ma jeżistix fis-sistema ġuridika tal-Latvja.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

It-terminu "separazzjoni legali" ma jeżistix fis-sistema ġuridika tal-Latvja.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

It-terminu "separazzjoni legali" ma jeżistix fis-sistema ġuridika tal-Latvja.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Żwieġ jista' jiġu annullat jekk ġie ċċelebrat bi ksur tad-dispożizzjonijiet tal-liġi li jipprojbixxu ċ-ċelebrazzjoni legali tiegħu. Mad-dħul fis-seħħ tas-sentenza ta' annullament taż-żwieġ, il-partijiet jitqiesu li qatt ma kienu miżżewwġin, u ż-żwieġ huwa null u bla effett mid-data ta' ċelebrazzjoni tiegħu. Għandu jiġi nnutat li l-annullament taż-żwieġ jista' jsir ukoll wara divorzju.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Annullament taż-żwieġ jingħata biss fil-każijiet li ġejjin kif stabbiliti mil-leġiżlazzjoni:

• iż-żwieġ ma kienx irreġistrat minn uffiċjal tar-reġistru jew minn ministru reliġjuż ta' waħda mid-denominazzjonijiet imniżżla fil-Liġi Ċivili;
• iż-żwieġ ġie ċelebrat b'mod fittizju mingħajr ma kien hemm il-ħsieb għat-tfal;
• iż-żwieġ ġie ċelebrat qabel iż-żewġ konjuġi għalqu t-tmintax-il sena, jew f'ċerti każijiet qabel wieħed mill-konjuġi għalaq is-16-il sena, fejn iż-żwieġ jista' jkun validu jekk jiġi ċelebrat bejn adulti u jingħata l-kunsens tal-ġenituri jew tal-kuraturi; madankollu, dan iż-żwieġ ma jistax jiġi annullat jekk it-tfal twieldu fiż-żwieġ jew jekk iż-żewġ konjuġi jkunu għalqu l-età maġġuri sakemm tingħata s-sentenza tal-qorti;
• meta ġie ċċelebrat iż-żwieġ, wieħed mill-konjuġi kien ibati minn kundizzjoni li biha ma setax jifhem il-konsegwenzi tal-aġir tiegħu jew ma setax jikkontrollahom;
• iż-żwieġ ġie ċċelebrat bejn persuni li jiġi minn xulxin fil-grad projbit mil-liġi, jiġifieri, qraba fil-linja diretta axxendenti jew dixxendenti, bejn l-aħwa, jew bejn aħwa mill-missier jew omm biss;
• iż-żwieġ ġie ċċelebrat bejn il-persuna li se tadotta u l-persuna adottata, jekk ma jkunux tħassru r-relazzjonijiet legali stabbiliti bl-adozzjoni;
• iż-żwieġ ġie ċċelebrat bejn kuratur u minuri, jew bejn trustee u persuna taħt trusteeship, qabel ma tkun spiċċat ir-relazzjoni ta' kurazija jew trusteeship;
• wieħed mill-konjuġi kien diġa miżżewweġ.

F'dawn il-każijiet kollha, rikors għall-annullament taż-żwieġ jista' jitressaq f'kull ħin mingħajr skadenza, minn kull parti interessata jew minn prosekutur pubbliku. Jekk iż-żwieġ jispiċċa minħabba mewt jew divorzju, ir-rikors għall-annullament jista' jitressaq biss mill-persuni bi drittijiet affettwati minn dawn iċ-ċirkostanzi. Jekk ikunu mietu ż-żewġ konjuġi, ma jistax jitressaq rikors għall-annullament taż-żwieġ tagħhom.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Konjuġi bi żwieġ annullat jerġa lura għall-kunjom ta' ġuvni jew xebba tiegħu. Jekk meta ġie ċċelebrat iż-żwieġ il-konjuġi ma kienx jaf li ż-żwieġ kellu jiġi annullat, huwa jista' jitlob lill-qorti biex iżomm il-kunjom taż-żwieġ.

Jekk meta ġie ċċelebrat iż-żwieġ wieħed mill-konjuġi kien jaf li ż-żwieġ seta' jiġi annullat, il-konjuġi l-ieħor għandu dritt jitlob mill-konjuġi l-ieħor mhux biss mezzi finanzjarji biex iżomm l-istess livell ta' għajxien li kellu iżda wkoll kumpens għad-danni morali.

Meta ż-żwieġ jiġi annullat, iċ-ċirkostanzi li fihom jintemm l-obbligu ta' eks konjuġi li jmantni lill-ieħor bl-istess livell ta' għajxien huma l-istess bħal f'każ ta' divorzju (ara l-mistoqsija 3.4).

F'dak li jikkonċerna d-diviżjoni tal-proprjetà minħabba annullament taż-żwieġ, kull konjuġi għandu dritt iżomm il-proprjetà li jkun xtara qabel iż-żwieġ u l-proprjetà mixtrija minnu matul il-koabitazzjoni. Il-proprjetà mixtrija bejniethom trid tinqasam f'partijiet indaqs bejn l-eks konjuġi.

Jekk meta ġie ċċelebrat iż-żwieġ l-ebda wieħed mill-konjuġi ma kien jaf li ż-żwieġ kellu jiġi annullat, il-proprjetà tinqasam skont id-dispożizzjonijiet tal-Liġi Ċivili li tirregola d-diviżjoni tal-proprjetà mixtrija waqt żwieġ validu. Madankollu, jekk wieħed biss mill-konjuġi ma kienx jaf li ż-żwieġ kellu jkun annullat, il-proċedura dwar id-diviżjoni tal-proprjetà mixtrija waqt żwieġ validu f'każ ta' divorzju tapplika biss fir-rigward tal-konjuġi li ma kienx jaf li ż-żwieġ kellu jkun null.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Fil-Latvja, iż-żwieġ jista' jinħall minn nutar b'rikors konġunt tal-partijiet. Il-proċedura għall-ħall taż-żwieġ minn nutar hija prevista fit-Taqsima P tal-Liġi dwar in-Nutara. Nutar ċertifikat jista' jordna l-ħall taż-żwieġ jekk il-konjuġi jkunu laħqu ftehim dwar id-divorzju u ma jkollhomx wild minuri jew proprjetà matrimonjali, jew, fejn il-konjuġi jkollhom it-tfal jew proprjetà matrimonjali, ikollhom ftehim bil-miktub dwar il-kustodja tat-tfal, drittijiet ta' aċċess, manteniment tat-tfal u d-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Il-ħall taż-żwieġ minn nutar

Jekk iż-żwieġ jinħall minn nutar, ma hemmx ġurisdizzjoni territorjali speċifika - il-partijiet jistgħu jmorru għand liema nutar iridu fil-pajjiż. Dan ma jinkludix il-każijiet tranfruntiera fejn il-ġurisdizzjoni hija regolat mir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003. Jekk skont il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni Ewropea jew leġiżlazzjoni internazzjonali oħra, divorzju transfruntiera ma jaqax fil-ġurisdizzjoni tal-Latvja, nutar ċertifikat ma jistax jibda l-proċedimenti ta' divorzju u jrid jinforma kif xieraq lill-konjuġi.

F'kawżi tranfruntiera ta' divorzju l-liġi applikabbli tiġi deċiża skont ir-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta' Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali.

Rikors għad-divorzju mressaq quddiem nutar irid jindika dan li ġej:

• l-isem, il-kunjom u n-numru tal-identità personali ta' kull konjuġi (jekk il-konjuġi ma għandux numru tal-identità personali, is-sena, il-jum u x-xahar tat-twelid);
• id-data sħiħa ta' jum it-tieġ u n-numru tal-entrata fir-reġistru;
• il-pajjiż fejn ġie rreġistrat iż-żwieġ u l-awtorità, jew denominazzjoni reliġjuża u l-ministru tar-reliġjon, li quddiemu ġie ċċelebrat iż-żwieġ;
• jekk il-konjuġi għandhomx tfal u jekk laħqux ftehim dwar il-kustodja tagħhom, kif ukoll l-eżerċizzju tad-drittijiet ta' aċċess, u l-manteniment;
• jekk il-konjuġi għandhomx proprjetà konġunta, u jekk laħqux ftehim dwar id-diviżjoni ta' din il-proprjetà;
• il-kunjomijiet tal-konjuġi wara d-divorzju.

Ir-rikors irid ikollu mehmuż miegħu ċ-ċertifikat oriġinali taż-żwieġ, jew kopja jew estratt maħruġ mill-uffiċċju tar-reġistru pubbliku, jew dikjarazzjoni mill-istess uffiċċju.

Jekk il-konjuġi għandhom it-tfal jew proprjetà matrimonjali, mar-rikors irid jiġi anness ftehim bil-miktub dwar il-kustodja tat-tfal, il-manteniment tat-tfal, drittijiet ta' aċċess u d-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali.

Il-ħall taż-żwieġ mill-qorti

Rikors għal divorzju jew annullament taż-żwieġ irid jitressaq quddiem il-qorti distrettwali jew tal-belt (rajona (pilsētas) tiesa) li għandha ġurisdizzjoni - normalment il-qorti tal-post ta' residenza dikjarata tal-konvenut, jew fin-nuqqas il-post ta' residenza de facto tiegħu. Rikors jista' jitressaq quddiem il-qorti tal-post ta' residenza dikjarata tar-rikorrent, jew fin-nuqqas il-post ta' residenza de facto tiegħ, jekk:

• it-tfal jgħixu mar-rikorrent;
• iż-żwieġ li se jinħall ġie ċċelebrat ma' persuna li qiegħda tiskonta piena ta' priġunerija;
• iż-żwieġ li se jinħall ġie ċċelebrat ma' persuna li ma għandhiex post ta' residenza dikjarat jew residenza de facto mhux magħrufa, jew tgħix f'pajjiż barrani.

Ir-regoli dwar il-ġurisdizzjoni fi kwistjonijiet ta' divorzju, separazzjoni legali u annullament taż-żwieġ meta wieħed mill-konjuġi huwa abitwalment residenti fi Stat Membru ieħor, jew huwa ċittadin ta' Stat Membru ieħor, huwa previsti fir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta' Novembru 2003 dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbilità tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000.

Hekk kif jiġi determinat liema huwa l-Istat Membru adattat, tapplika l-proċedura ċivili domestika ta' dak l-Istat Membru.

Ir-regoli dwar il-ġurisdizzjoni fi kwistjonijiet ta' divorzju huma stabbiliti wkoll fi ftehimiet internazzjonali bilaterali dwar l-għajnuna u l-assistenza legali li ġew konklużi ma' pajjiżi mhux Stati Membri tal-Unjoni Ewropea u li huma vinkolanti fuq il-Latvja.

Skont l-Artikolu 128 tal-Liġi dwar il-Proċedura Ċivili rikors tal-qorti jrid jindika dan li ġej:

• l-isem tal-qorti li quddiemha se jiġi ppreżentat ir-rikors;
• l-isem, il-kunjom, in-numru tal-identità personali u l-post dikjarat ta' residenza tar-rikorrent (jekk ir-rikorrent ma għandux post dikjarat ta' residenza, il-post ta' residenza de facto tiegħu); f'każ ta' persuna ġuridika, l-isem, in-numru ta' reġistrazzjoni u l-uffiċċju reġistrat; ir-rikorrent jista' jindika wkoll indirizz ieħor minħabba l-korrispondenza mal-qorti;
• l-isem, il-kunjom, in-numru tal-identità personali, il-post dikjarat ta' residenza u kull indirizz addizzjonali ieħor tal-konvenut jew ta' parti interessata, jew fin-nuqqas, il-post ta' residenza de facto tiegħu; f'każ ta' persuna ġuridika, l-isem, in-numru ta' reġistrazzjoni u l-uffiċċju reġistrat; in-numru tal-identità personali jew in-numru ta' reġistrazzjoni tal-konvenut iridu jiġu indikati jekk magħrufa;
• l-isem, il-kunjom, in-numru tal-identità personali u indirizz għall-korrispondenza mal-qorti ta' rappreżentant tar-rikorrent, jekk il-kawża ssir minn rappreżentant, jew f'każ ta' persuna ġuridika, l-isem, in-numru ta' reġistrazzjoni u l-uffiċċju reġistrat;
• f'talba għall-irkupru tal-flus, l-isem tal-istituzzjoni ta' kreditu u n-numru tal-kont li fih jista' jsir il-pagament, jekk meħtieġ;
• is-suġġett tat-talba;
• l-ammont tat-talba, jekk it-talba tista' tiġi kwantifikata fi flus, kif ukoll il-metodu tal-kalkolu tal-ammont li jrid jiġi rkuprat jew qed jiġi kontestat;
• il-fatti li fuqhom ir-rikorrent qed jibbaża t-talba tiegħu, u l-provi li jikkorborawhom;
• il-liġi li fuq hija bbażata t-talba;
• it-talbiet tar-rikorrent;
• lista tad-dokumenti mehmuża mar-rikors;
• id-data li fiha sar ir-rikors, u kull informazzjoni oħra li hija rilevanti.

Skont it-Taqsima 235.¹ tal-Liġi dwar il-Proċedura Ċivili, rikors għad-divorzju jrid jindika wkoll:

• id-data minn meta l-partijiet bdew jgħixu separatament;
• jekk il-konjuġi l-ieħor jaqbilx mad-divorzju;
• jekk il-partijiet laħqux ftehim dwar il-kustodja tat-tfal, il-proċeduri għall-eżerċizzju tad-drittijiet ta' aċċess tal-ġenitur l-ieħor, il-manteniment, u d-diviżjoni tal-proprjetà mixtrija fiż-żwieġ, jew jekk humiex se jressqu talbiet separati lill-qorti f'dan ir-rigward.

Ir-rikors irid ikun iffirmat mir-rikorrent jew mir-rappreżentant tiegħu. Fi kwistjoni ta' divorzju jew ta' annullament, ir-rappreżentant tal-parti għandu jkollu awtorizzazzjoni speċifika biex ikun jista' jmexxi l-kawża. L-awtorizzazzjoni tar-rappreżentant f'kaz ta' divorzju jew annullament tkopri wkoll kull talba relatata.

Dawn li ġejjin iridu jiġu mehmuża mar-rikors:

• kopja awtentika tar-rikors, biex tintbagħat lill-konvenut;
• dokument li juri li tħallset it-tariffa tal-Istat u spejjeż oħra tal-Qorti skont il-proċedura u fl-ammont iffissat mil-liġi;
• dokument jew dokumenti li jaċċertaw iċ-ċirkostanzi li fuqhom hija bbażata t-talba (bħal ċertifikat tar-reġistrazzjoni taż-żwieġ).

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

B'mod ġenerali, l-Istat jagħti għajnuna legali jekk il-mezzi jew livell ta' introjtu ta' persuna ma jippermettulix li tħares lid-drittijiet tagħha, jew jekk f'daqqa waħda ssib ruħha f'diffikultà finanzjarja li wkoll ma tħallihiex tħares lilha nfisha (pereżempju diżastru naturali, force majeure jew ċirkostanzi oħra mhux fil-kontroll tagħha), jew il-persuna hija għal kollox dipendenti fuq l-Istat jew l-awtorità lokali, li għalhekk tagħmilha oġġettivament diffiċli biex il-persuna tħares id-drittijiet tagħha. L-għajnuna legali tingħata skont id-dispożizzjonijiet tal-Liġi dwar l-Għajnuna Legali mill-Istat ((Valsts nodrošinātās juridiskās palīdzības likums).

L-għajnuna legali tkopri l-ispejjeż relatati mat-tħejjija tad-dokumenti proċedurali, il-konsultazzjoni mal-avukat matul il-proċedimenti, ir-rappreżentazzjoni fil-qorti, u l-eżekuzzjoni tas-sentenza tal-qorti.

Il-Latvja tipprovdi għajnuna legali wkoll skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Fl-ewwel istanza, il-kawża tinstema' minn qorti distrettwali jew tal-belt (rajona (pilsētas) tiesa). Jista' jsir appell mid-deċiżjoni tagħha quddiem il-qorti reġjonali (apgabaltiesa), kif ukoll appell fuq punt tal-liġi (kasācija).

Jekk iż-żwieġ jinħall minn nutar, għandu jiġi nnutat li l-veraċità tad-dokumenti ċertifikati skont il-proċedura statutorja ma tistax tiġi kontestata. Id-dokumenti jistgħu jiġu kontestati permezz ta' kawża separata.

Kull ilment dwar nutar ċertifikat li ma jkunx mexa sew fit-twettiq tad-dmirijiet tiegħu, jew ikun irrifjuta li jwettaq d-dmirijiet tiegħu, għandu jiġi ppreżentat lill-qorti reġjonali li tissorvelja lin-nutar fi żmien xahar mid-data li fiha n-nutar wettaq l-azzjoni li dwarha sar l-ilment jew irrifjuta li jwettaq.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Sentenza ta' divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru ieħor għandha tiġi rikonoxxuta fil-Latvja skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003. Ir-Regolament jgħid li sentenza mogħtija fi Stat Membru għandha tiġi rikonoxxuta fi Stati Membri oħra mingħajr il-ħtieġa ta' xi proċedura speċjali.

Kull parti interessata li tixtieq tiggarantixxi r-rikonoxximent fil-Latvja ta' sentenza ta' divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru ieħor tista', skont il-proċedura previsti fir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tapplika għal dikjarazzjoni li s-sentenza għandha tiġi rikonoxxuta, jew le, permezz ta' applikazzjoni għar-rikonoxximent (atzīšana) jew għar-rikonoxximent u l-eżekuzzjoni (atzīšana un izpildīšana) tas-sentenza barranija lill-qorti distrettwali jew tal-belt tal-post fejn se tiġi eżegwita s-sentenza, jew tal-post ta' residenza dikjarat tal-konvenut, jew fin-nuqqas, dak tal-qorti tal-post ta' residenza de facto tiegħu.

Deċiżjoni dwar ir-rikonoxximent jew ir-rikonoxximent u l-eżekuzzjoni ta' sentenza mogħtija minn qorti barranija tittieħed minn imħallef uniku, fuq il-bażi tal-applikazzjoni mressqa u d-dokumenti mehmuża magħha, fi żmien għaxart ijiem mid-data tal-preżentazzjoni tal-applikazzjoni, mingħajr ma jkollhom għalfejn jidhru l-qorti l-partijiet. L-imħallef jista' jiċħad ir-rikonoxximent tas-sentenza fil-Latvja biss għal waħda mir-raġunijiet għan-nuqqas ta' rikonoxximent imniżżla fl-Artikolu 22 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003. Dawn jippermettu ċ-ċaħda ta' rikonoxximent fil-Latvja ta' sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor, fil-każijiet li ġejjin:

• jekk ir-rikonoxximent manifestament imur kontra l-politika pubblika tal-Latvja;
• fejn is-sentenza tingħata b'kontumaċja, jekk il-konvenut ma ġiex innotifikat bid-dokument li beda l-proċedimenti jew b'dokument ekwivalenti b'ħin biżżejjed u b'tali mod li l-konvenut ikun jista' jipprepara d-difiża tiegħu sakemm ma jiġix deċiż li l-konvenut aċċetta s-sentenza mingħajr l-ebda dubju;
• jekk is-sentenza ma tistax tiġi konċiljata ma' sentenza mogħtija fi proċedimenti bejn l-istess partijiet fil-Latvja;
• jekk is-sentenza ma tistax tiġi konċiljata ma' sentenza preċedenti mogħtija fi Stat Membru ieħor jew f'pajjiż li mhux Stat Membru bejn l-istess partijiet, sakemm is-sentenza preċedenti tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa għar-rikonoxximent tagħha fil-Latvja.

Skont it-Taqsima 638 tal-Liġi dwar il-Proċedura Ċivili, rikors dwar ir-rikonoxximent ta' sentenza jrid jindika wkoll:

• l-isem tal-qorti li quddiemha se jiġi ppreżentat ir-rikors;
• l-isem, il-kunjom, in-numru tal-identità personali (jew, fin-nuqqas, id-dejta ta' identifikazzjoni oħra) u l-indirizz għall-korrispondenza mal-qorti; f'każ ta' persuna ġuridika, l-isem, in-numru ta' reġistrazzjoni u l-uffiċċju reġistrat;
• l-isem, il-kunjom, in-numru tal-identità personali (jew, fin-nuqqas, id-dejta ta' identifikazzjoni oħra), il-post ta' residenza dikjarata u kull indirizz addizzjonali ieħor, jew, fin-nuqqas, il-post ta' residenza de facto tal-konvenut; f'każ ta' persuna ġuridika, l-isem, in-numru ta' reġistrazzjoni u l-uffiċċju reġistrat;
• is-suġġett tar-rikors u ċ-ċirkostanzi li fuqhom huwa bbażat;
• it-talba tar-rikorrent li tiġi rikonoxxuta s-sentenza mogħtija minn qorti barranija, jew rikonoxxuta u eżegwita, bi sħiħ jew parzjalment;
• ir-rappreżentant awtorizzat u l-indirizz tiegħu, jekk ġie mqabbad rappreżentant biex imexxi l-kawża fil-Latvja;
• lista tad-dokumenti mehmuża mar-rikors;
• id-data u l-ħin li fih tfassal ir-rikors.

Skont l-Artikolu 37 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, rikors dwar ir-rikonoxximent ta' sentenza mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor għandu jkun akkumpanjat minn:

• kopja tas-sentenza li tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa biex tiġi stabbilita l-awtentiċità;
• jekk is-sentenza ngħata b'kontumaċja, dokument li jistabbilixxi li l-konvenut ġie nnotifikat bid-dokument li beda l-proċedimenti (għad-divorzju, is-separazzjoni legali jew l-annullament taż-żwieġ); alternattivament, ir-rikorrent jista' jissottometti dokumenti li jindika li l-konvenut aċċetta mingħajr l-ebda dubju s-sentenza mogħtija b'kontumaċja;
• ċertifikat maħruġ minn awtorità kompetenti jew qorti tal-Istat Membru tal-oriġini tas-sentenza skont l-Artikolu 39 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, hemm żewġ modi kif parti interessata tista' toġġezzjona fil-Latvja għar-rikonoxximent ta' sentenza ta' divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru ieħor.

Fl-ewwel lok, skont l-Artikolu 21 tar-Regolament tal-Kunsul (KE) Nru 2201/2003, kull parti interessata tista' titlob lil qorti għal deċiżjoni li sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor ma għandhiex tiġi rikonoxxuta fil-Latvja.

Fit-tieni lok, il-konvenut f'każ dwar ir-rikonoxximent ta' sentenza jista' jikkontesta r-rikonoxximent ta' sentenza fil-Latvja anki jekk persuna oħra tkun diġà ppreżentat rikors għar-rikonoxximent tas-sentenza, u fejn fuq il-bażi ta' dak ir-rikors il-qorti distrettwali jew tal-belt tkun diġà rrikonoxxiet is-sentenza. Il-konvenut jista' jqajjem eċċezzjonijiet għar-rikonoxximent fil-Latvja ta' sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor billi jappella d-deċiżjoni tal-qorti distrettwali jew tal-belt li rrikonoxxiet is-sentenza. Skont l-Artikolu 33 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, id-deċiżjoni ta' qorti distrettwali jew tal-belt li tirrikonoxxi sentenza mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor tista' tiġi appellata quddiem qorti reġjonali bil-preżentata ta' eċċezzjoni anċillari (blakus sūdzība) lill-qorti li tkun ħadet id-deċiżjoni, u n-notifika tar-rikors lill-qorti reġjonali rilevanti. Il-konvenut jew ir-rikorrent jistgħu jressqu d-deċiżjoni tal-qorti reġjonali dwar ir-rikonoxximent ta' sentenza quddiem is-Senat tal-Qorti Suprema (Augstākās tiesas Senāts) permezz ta' eċċezzjoni anċillari quddiem il-qorti li ħadet id-deċiżjoni u n-notifika tar-rikors lit-Taqsima tal-Kawżi Ċivili tas-Senat tal-Qorti Suprema.

Il-konvenut jista' joġġezzjoni għar-rikonoxximent ta' sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor biss fuq il-bażi ta' waħda mir-raġunijiet għan-nuqqas ta' rikonoxximent previsti fl-Artikolu 22 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 (ara l-mistoqsija 14).

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-proċedura għall-għażla tal-liġi applikabbli hija prevista fir- Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta' Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali (ir-Regolament Rome III.

Ħoloq

https://tiesas.lv

http://www.llrx.com/features/latvia.htm English

https://vvc.gov.lv

https://www.tm.gov.lv

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

L-arranġamenti għad-divorzju huma stipulati fil-Kapitolu 4 tal-Ktieb III “Drittijiet tal-Familja” tal-Kodiċi Ċivili tar-Repubblika tal-Litwanja (minn issa l’quddiem – ‘Il-Kodiċi Ċivili Litwan’)(Civilinis kodeksas).

L-Artikolu 3.51 jistabbilixxi l-kundizzjonijiet għal divorzju bonarju tal-konjuġi. Żwieġ jista' jinħall jekk jiġu sodisfati l-kundizzjonijiet kollha li ġejjin:

1. għaddiet aktar minn sena mid-data tat-tieġ;
2. il-konjuġi ffirmaw ftehim ta' soluzzjoni għad-divorzju (diviżjoni tal-proprjetà, manteniment tat-tfal, eċċ);
3. iż-żewġ konjuġi għandhom kapaċità ġuridika sħiħa.

Fil-każijiet provduti f'dan l-Artikolu, id-divorzju jinkiseb skont proċedura simplifikata.

L-Artikolu 3.55 tal-Kodiċi Ċivili Litwan jistabbilixxi l-kundizzjonijiet għal divorzju fuq talba ta' wieħed mill-konjuġi, li jrid jiġi ppreżentat quddiem il-qorti distrettwali tal-post ta' residenza tar-rikorrent. F'dan il-każ, żwieġ jista’ jinħall jekk tal-inqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin jiġu sodisfatti:

1. il-konjuġi ilhom li sseparaw il-fuq minn sena;
2. wieħed mill-konjuġi ġie ddikjarat ġuridikament inkapaċi permezz ta' sentenza tal-qorti wara ċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ;
3. ingħatat sentenza tal-qorti illi tirrikonoxxi illi mhux magħruf fejn jinsab wieħed mill-konjuġi;
4. wieħed mill-konjuġi qiegħed jiskonta piena ta' priġunerija ta' aktar minn sena minħabba li wettaq reat mhux premeditat.

L-Artikolu 3.60 tal-Kodiċi Ċivili Litwan jistabbilixxi l-kundizzjonijet għal divorzju minħabba l-ħtija ta' wieħed jew iż-żewġ konjuġi. Konjuġi jista' jitlob id-divorzju jekk iż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment bi ħtija tal-konjuġi l-ieħor. Konjuġi jiġi rikonoxxut ħati għat-tkissir taż-żwieġ jekk ikun kiser b'mod sostanzjali l-obbligi taż-żwieġ kif stabbiliti fit-Tielet Ktieb (Liġi tal-Familja) tal-Kodiċi Ċivili Litwan (Civilinis kodeksas), biex b'hekk il-ħajja miżżewwġa flimkien saret impossibbli. Żwieġ jitqies li tkisser minħabba l-ħtija tal-konjuġi l-ieħor jekk huwa nstab ħati ta' reat premeditat jew jekk ikkommetta l-adulterju jew kien abbużiv fil-konfront tal-konjuġi l-ieħor jew mal-membri tal-familja tiegħu jew abbanduna lill-familtu u ma kienx jieħu ħsiebha għal aktar minn sena.

Il-konvenut fi proċedimenti ta' divorzju jista' jikkontesta l-ħtija tiegħu u jressaq provi li juru illi r-rikorrent huwa responsabbli għat-tkissir taż-żwieġ. Wara li tkun ikkunsidrat iċ-ċirkostanzi tal-każ, il-qorti tista' tiddikjara illi ż-żewġ konjuġi huma ħatja tat-tkissir taż-żwieġ. Jekk il-qorti ssib illi ż-żewġ konjuġi huma ħatja tat-tkissir taż-żwieġ, il-konsegwenzi huma l-istess bħall-ħall kunsenswali taż-żwieġ.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Żwieġ jintemm bil-mewt ta' wieħed mill-konjuġi jew bil-ħall mil-liġi. Żwieġ jista' jinħall bil-kunsens reċiproku tal-konjuġi, fuq talba ta' wieħed minnhom jew minħabba l-ħtija ta' wieħed minnhom jew tat-tnejn li huma.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

Żwieġ jitqies li nħall mid-data li fiha tidħol fis-seħħ is-sentenza ta' divorzju. Fi żmien tliet ijiem mid-dħul fis-seħħ tas-sentenza ta' divorzju, il-qorti trid tibgħat kopja ta' dik is-sentenza lir-reġistru tal-qorti ċivili, biex jirreġistra d-divorzju.

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Wara d-divorzju, il-konjuġi jista' jżomm kunjomu taż-żwieġ jew il-kunjom li kellu qabel iż-żwieġ. Meta ż-żwieġ jinħall minħabba l-ħtija ta' xi ħadd mill-konjuġi, il-qorti tista', fuq talba tal-konjuġi l-ieħor, ma tħallix lill-konjuġi ħati milli jżomm kunjomu fiż-żwieġ, ħlief jekk kellhom it-tfal.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Id-diviżjoni tal-proprjetà tal-konjuġi tiddependi fuq ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali, li jista' jiġi stabbilit bil-liġi jew b'kuntratt. Fin-nuqqas ta' kuntratt taż-żwieġ, il-proprjetà tal-konjuġi hija koperta mir-reġim ta' proprjetà previst mil-liġi. Id-diversi reġimi ta' proprjetà matrimonjali huma regolati mill-Kapitolu VI tal-Parti III tat-Tielet Ktieb tal-Kodiċi Ċivili.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Jekk id-dar matrimonjali hija l-proprjetà ta' wieħed mill-konjuġi, il-qorti tista' tistabbilixxi l-użufrutt u tħalli lill-konjuġi l-ieħor jgħix fiha jekk it-tfal minuri jibqgħu jgħixu miegħu wara d-divorzju. L-użufrutt jibqa' validu sakemm it-tfal jilħqu l-età adulta. Jekk id-dar matrimonjali kienet mikrija, il-qorti tista' tittrasferixxi l-kirja lill-konjuġi ma' min sejrin jgħixu t-tfal minuri jew lil konjuġi li mhux kapaċi jaħdem u tista' tiżgombra lill-konjuġi l-ieħor jekk ġie ordnat imur jgħix għal rasu.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Meta tkun qed tagħti s-sentenza ta' divorzju, il-qorti tista' wkoll tordna l-ħlas ta' manteniment lil ekskonjuġi fil-bżonn, sakemm il-kwistjoni tal-manteniment ġiet miftiehma fil-ftehim dwar id-divorzju imfassal bejn il-konjuġi. Il-konjuġi ma għandhomx dritt għall-manteniment jekk għandhom biżżejjed assi jew introjtu għall-għajxien tagħhom. Huwa preżunt illi konjuġi jkollu bżonn il-manteniment jekk qiegħed irabbi t-tfal imwielda fiż-żwieġ, jew jekk ma jistax jaħdem minħabba l-età avvanzata jew mard. Konjuġi li ma kisibx kwalifiki (ma lestiex l-istudji tiegħu) minħabba ż-żwieġ u l-interessi komuni tal-familja jew il-bżonn li jieħu ħsieb it-tfal għandu dritt jitlob lill-ekskonjuġi tiegħu jkopri l-ispejjeż meħtieġa biex ilesti l-istudji tiegħu jew biex jerġa jitħarreġ.

Il-konjuġi ħati f'divorzju ma għandux dritt għall-manteniment.

Fl-għoti tal-manteniment u l-iffissar tal-ammont, il-qorti trid tqis kemm dam iż-żwieġ, il-bżonn għall-manteniment, l-assi taż-żewġ ekskonjuġi, l-istat ta' saħħa tagħhom, l-età u l-kapaċità għax-xogħol, kemm huwa possibbli illi jsib xogħol il-konjuġi mingħajr xogħol u ċirkostanzi importanti oħra.

Il-ħlas tal-manteniment jitnaqqas, jingħata fuq bażi temporanja jew jiġi miċħud jekk ikun hemm waħda miċ-ċirkostanzi li ġejjin:

1. iż-żwieġ dam inqas minn sena;
2. il-konjuġi bi dritt għall-manteniment wettaq reat kontra l-konjuġi l-ieħor jew xi qraba tiegħu;
3. id-diffikultajiet finanzjarji li qiegħed iġarrab il-konjuġi bi dritt għall-manteniment huma riżultat tal-imġiba ħażina tiegħu;
4. il-konjuġi li qiegħed jitlob il-manteniment ma tax sehmu fit-tkattir tal-assi komuni jew ikkawża ħsara b'mod intenzjonali lill-interessi tal-konjuġi l-ieħor jew tal-familja matul iż-żwieġ.

Il-qorti tista' tordna lill-ekskonjuġi li jrid iħallas il-manteniment lill-konjuġi l-ieħor biex jagħti garanzija xierqa għat-twettiq ta' dan l-obbligu. Il-manteniment jista' jingħata bħala somma waħda jew fil-forma ta' pagamenti regolari fix-xahar (bin-nifs) jew permezz ta' trasferiment tal-assi.

Jekk il-konjuġi jitlob id-divorzju minħabba l-inkapaċità tal-konjuġi l-ieħor, il-konjuġi li beda l-proċedimenti ta' divorzju jrid iħallas għat-trattament u l-kura tal-ekskonjuġi inkapaċitat, sakemm ma jkunx kopert mill-fondi tas-sigurtà soċjali tal-Istat.

Ordni ta' manteniment jikkostitwixxi raġuni għal ipoteka ġuridika tal-assi tal-konvenut. Jekk l-ekskonjuġi jonqos mill-obbligu tal-ħlas tal-manteniment, l-assi tiegħu jistgħu jintużaw biex isiru l-pagamenti skont il-proċedura prevista mil-liġi.

F'każ li jmut l-ekskonjuġi li jrid iħallas il-manteniment, l-obbligu jmur għand is-suċċessuri tiegħu sa fejn jippermetti l-wirt, irrispettivament minn kif ġie aċċettat il-wirt.

Jekk ekskonjuġi li ngħata l-manteniment imut jew jerġa jiżżewweġ. il-pagament tal-manteniment jieqaf. F'każ ta' mewt, id-dritt biex jintalbu l-arretrati jew il-pagamenti dovuti tal-manteniment jgħaddi għand is-suċċessuri tal-ekskonjuġi li jkun miet. Jekk jinħall iż-żwieġ il-ġdid, l-ekskonjuġi jista' japplika għat-tiġdid tal-pagamenti tal-manteniment jekk ikun qiegħed irabbi t-tfal jew jieħu ħsieb tfal bi bżonnijiet speċjali mill-ewwel żwieġ. F'każijiet oħra l-obbligu tal-konjuġi mit-tieni żwieġ li jħallas il-manteniment jegħleb l-obbligu tal-ekskonjuġi mill-ewwel żwieġ.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Meta l-qorti tagħti sentenza fejn tilqa' it-talba għas-separazzjoni legali, il-konjuġi ma jibqgħux bl-obbligu tal-koabitazzjoni, iżda d-drittijiet u l-obbligi l-oħra tagħhom jibqgħu fis-seħħ. Is-separazzjoni legali tista' tkun l-ewwel pass lejn id-divorzju. Madankollu, dan ma jfissirx illi l-konjuġi ma jistgħux jerġgħu jibdew jgħixu flimkien. Għall-kuntrarju tad-divorzju, il-konjuġi li huma separati ma jistgħux jerġgħu jiżżewwġu, għaliex ma jkunux formalment divorzjati.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Wieħed mill-konjuġi jista' jitlob lill-qorti għas-separazzjoni legali jekk minħabba ċerti ċirkostanzi, li jistgħu ma jiddependux mill-konjuġi l-ieħor, il-ħajja flimkien tkun saret intollerabbli/impossibbli jew tista' tikkawża ħsara sostanzjali lill-interessi tat-tfal minuri tagħhom, jew il-konjuġi ma għandhomx interess jibqgħu jgħixu flimkien. Il-konjuġi jistgħu iressqu rikors konġunt quddiem il-qorti għas-separazzjoni legali jekk ikunu ffirmaw ftehim għas-separazzjoni dwar l-arranġamenti ta' akkomodazzjoni, manteniment u edukazzjoni tat-tfal tagħhom, id-diviżjoni tal-proprjetà u l-manteniment reċiproku.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Is-separazzjoni ma taffettwax id-drittijiet u l-obbligi tal-konjuġi fir-rigward tat-tfal minuri tagħhom; huma sempliċement jgħixu separatament. Fl-għoti ta' ordni ta' separazzjoni, il-qorti trid dejjem toħroġ ordni ta' likwidazzjoni tal-proprjetà, sakemm dawk il-kwistjonijiet ma jkunux ġew miftehma fil-kuntratt taż-żwieġ mill-konjuġi. Il-konsegwenzi legali tas-separazzjoni fuq id-drittijiet tal-proprjetà tal-konjuġi jidħlu fis-seħħ mill-ftuħ tal-proċedimenti. Madankollu, sakemm konjuġi ma jkunx meqjus ħati għas-separazzjoni, huwa jista' jitlob lill-qorti sabiex il-konsegwenzi legali tas-separazzjoni fuq id-drittijiet ta' proprjetà tal-konjuġi jidħlu fis-seħħ retroattivament mid-data li fiha l-konjuġi verament ma jibqgħux jgħixu flimkien. Jekk wieħed mill-konjuġi separati jmut wara li jkun ħareġ l-ordni ta' separazzjoni, is-superstiti jżomm id-drittijiet previsti mil-liġi ta' konjuġi superstiti, sakemm dan tal-aħħar ma jkunx ġie ddikjarat ħati għas-separazzjoni mill-qorti. L-istess regola tapplika fejn il-qorti tilqa' t-talba għas-separazzjoni fuq il-bażi ta' rikors konġunt tal-konjuġi, sakemm il-ftehim dwar is-separazzjoni tal-konjuġi ma jipprovdix mod ieħor. Madankollu, l-konjuġi superstiti ma jistax jiret lill-konjuġi mejjet.

Meta tilqa' talba ta' separazzjoni, il-qorti tista' tordna lill-konjuġi ħati għas-separazzjoni biex iħallas il-manteniment lill-konjuġi l-ieħor jekk ikun fil-bżonn, jekk il-kwistjoni dwar il-manteniment ma tkunx ġiet miftehma fil-ftehim dwar is-separazzjoni mill-konjuġi.

Is-separazzjoni tintemm jekk il-konjuġi jerġgħu jibdew jgħixu flimkien u l-ħajja flimkien tikkonferma l-ħsieb tagħhom li jgħixu flimkien b'mod permanenti. Is-separazzjoni tispiċċa meta l-qorti toħroġ ordni li tilqa' r-rikors konġunt tal-konjuġi biex itemmu s-separazzjoni u tirrevoka l-ordni ta' separazzjoni preċedenti tagħha.

Hekk kif jerġgħu jibdew jgħixu flimkien, il-proprjetà tal-konjuġi tibqa' separata sakemm jikkonkludu kuntratt taż-żwieġ u jagħżlu reġim ta' proprjetà matrimonjali ġdid. It-tmiem tas-separazzjoni legali tipproduċi effetti legali għal terzi biss jekk il-konjuġi jikkonkludu kuntratt taż-żwieġ ġdid u jirreġistrawh skont il-proċedura prevista fl-Artikolu 3.103 tal-Kodiċi Ċivili Litwan.

Jekk il-konjuġi kienu separati għal aktar minn sena mid-dħul fis-seħħ tal-ordni tal-qorti, kull konjuġi jista' jitlob għad-divorzju.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Il-qrati biss jistgħu jannullaw żwieġ. Żwieġ li jkun ġie ddikjarat null mill-qorti huwa null ab initio. Il-konsegwenza legali tal-annullament taż-żwieġ (ara punt 9) jiddependu fuq jekk il-konjuġi, jew xi ħadd minnhom, aġixxa in bona fede meta' daħal għaż-żwieġ. Madankollu, f'kull każ, il-liġi tiddefendi d-drittijiet tat-tfal imwielda fi żwieġ li ġie annullat (jitqiesu li twieldu fiż-żwieġ). Wara l-annullament taż-żwieġ tagħhom, il-partijiet jistgħu jerġgħu jiżżewwġu jew jirreġistraw sħubija.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Żwieġ jista' jiġi ddikjarat null jekk il-kundizzjonijiet li ġejjin għaċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ ma' jiġux issodisfati:

Żwieġ jista' jiġi ċċelebrat biss ma' persuna ta' sess differenti.

Raġel u mara jridu jidħlu għaż-żwieġ minn jeddhom. Kull theddid, koerċizzjoni, ingann jew nuqqas ta' rieda ħielsa oħra tikkostitwixxi bażi għall-annullament taż-żwieġ.

Żwieġ jista' jiġi ċċelebrat bejn persuni li għandhom 18-il sena jew aktar f'jum it-tieġ. Fuq talba ta' persuna li tixtieq tiżżewweġ qabel ma tagħlaq tmintax-il sena, il-qorti tista' tnaqqas l-età tal-kunsens għaż-żwieġ għal dik il-persuna permezz tal-proċedura simplifikata, iżda b'mhux aktar minn sentejn. It-tqala hija raġuni importanti għat-tnaqqis tal-età tal-kunsens għaż-żwieġ. Jekk il-persuna hija tqila, il-qorti tista' tħalliha tiżżewweġ qabel ma tagħlaq 16-il sena.

Persuna li ġiet iddikjarata legalment inabilitata permezz ta' sentenza tal-qorti li daħħlet fis-seħħ ma tistax tiżżewweġ. Jekk jiġi magħruf illi nfetħet kawża l-qorti sabiex waħda mill-partijiet li sejra tiżżewweġ tiġi ddikjarata legalment inabilitata, ir-reġistrazzjoni taż-żwieġ tiġi posposta sakemm is-sentenza ta' dik il-kawża tidħol fis-seħħ.

Persuna miżżewwġa u li għadha ma kisbitx id-divorzju skont il-proċedura stabbilita mil-liġi ma tistax terġa tiżżewweġ.

Iż-żwieġ bejn ġenituri u tfal, ġenituri adottivi u tfal adottati, bejn nanniet u neputijiet, aħwa jew aħwa tar-rispett, kuġini, zijiet u neputijiet huwa projbit.

Żwieġ fittizju wkoll jista' jiġi annullat. Żwieġ li jiġi ċċelebrat biss għall-apparenzi u mingħajr il-ħsieb li tinħoloq relazzjoni ta' familja jista' jiġi annullat fuq talba ta' kull wieħed mill-konjuġi jew minn prosekutur pubbliku.

Żwieġ jista' jiġi annullat jekk il-konjuġi ma jkunux daħlu għalih b'rieda ħielsa. Konjuġi jista' jitlob għall-annullament jekk jista' juri illi, fi żmien iż-żwieġ, ma kienx kapaċi jifhem l-azzjonijiet tiegħu jew ma setgħax jikkontrollahom. Annullament jista' jintalab minn konjuġi li ġie mġiegħel jiżżewweġ minħabba theddid, pressjoni jew frodi.

Konjuġi li jkun ta l-kunsens għaż-żwieġ minħabba żball sostanzjali jista' jfittex l-annullament taż-żwieġ. Żball jitqies li huwa sostanzjali jekk jikkonċerna ċirkostanzi marbuta mal-parti l-oħra li, kieku magħrufa, kienu jżommuh milli jidħol għaż-żwieġ. L-iżball huwa preżunt sostanzjali jekk huwa dwar: (i) is-saħħa tal-parti l-oħra jew anormalità sesswali li tirrendi l-ħajja normali tal-familja impossibbli; jew (ii) reat serju mwettaq mill-parti l-oħra.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

It-tfal imwielda minn żwieġ li wara jiġi annullat jitqiesu li twieldu fiż-żwieġ. Fejn iż-żewġ konjuġi aġixxew in bona fede, jiġifieri ma kienux jafu u ma setgħux ikunu jafu dwar l-impedimenti għaż-żwieġ tagħhom, il-konsegwenzi legali taż-żwieġ tagħhom, anke jekk ikun ġie ddikjarat null, huma l-istess bħal ta' żwieġ validu, ħlief għad-dritt ta' suċċessjoni. Fis-sentenza tal-qorti jrid ikun hemm provi illi l-konjuġi aġixxew in bona fede.

Il-konsegwenzi legali ta' annullament fejn wieħed jew iż-żewġ konjuġi aġixxew in mala fede: fejn wieħed biss mill-partijiet aġixxa in bona fede, id-drittijiet mogħtija lilu permezz ta' żwieġ null huma l-istess bħal ta' persuna miżżewwġa. Fejn iż-żewġ partijiet aġixxew in mala fede, iż-żwieġ null ma jagħtihom l-ebda mid-drittijiet jew obbligi ta' persuni miżżewwġa. Kull wieħed minnhom għandu dritt jirkupra l-proprjetà personali tiegħu, inkluż rigali lill-parti l-oħra. Jekk ikollu bżonn il-manteniment, il-konjuġi li jkun aġixxa in bona fede għandu dritt jitlob għall-manteniment mingħand il-konjuġi li aġixxa in mala fede għal perjodu li ma jaqbiżx it-tliet snin. L-ammont jiġi determinat mill-qorti, b'kunsiderazzjoni tas-sitwazzjoni finanzjarja taż-żewġ partijiet. Il-qorti tista' tordna l-ħlas ta' pagamenti fix-xahar jew ta' somma waħda f'daqqa. Jekk is-sitwazzjoni finanzjarja ta' waħda mill-partijiet tinbidel, il-parti interessata tista' titlob lill-qorti biex iżżid, tnaqqas jew ittemm il-pagamenti tal-manteniment. Ordni għall-ħlas tal-manteniment lill-konjuġi li aġixxa in bona fede jintemm awtomatikament jekk il-konjuġi jerġa jiżżewweġ jew fi tmiem il-perjodu ta' tliet snin li għalih irid jitħallas il-manteniment.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Fil-leġiżlazzjoni Litwana mhemmx mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex tinsab soluzzjoni dwar kwistjonijiet relatati mad-divorzju, għalhekk l-unika soluzzjoni hija l-qorti.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Rikors għal divorzju kunsenswali jrid jiġi ppreżentat quddiem il-qorti distrettwali (apylinkės teismas) tal-post ta' residenza ta' wieħed mill-konjuġi. Ir-rikors irid jindika r-raġunijiet għad-divorzju u kif ir-rikorrent sejjer jissodisfa l-obbligi tiegħu fil-konfront tal-konjuġi l-ieħor u t-tfal minuri tagħhom u jrid ikun fih kull informazzjoni speċifikata fl-Artikolu 384 tal-Kodiċi ta' Proċedura Ċivili Litwan (Civilinio proceso kodeksas).

Rikors għal divorzju fuq talba ta' wieħed mill-konjuġi jrid jiġi ppreżentat quddiem il-qorti distrettwali tal-post ta' residenza tar-rikorrent.

Rikors għal divorzju minħabba l-ħtija ta' wieħed mill-konjuġi jrid jiġi ppreżentat quddiem il-qorti distrettwali tal-post ta' residenza tal-konvenut. F'każ li mar-rikorrent jgħixu t-tfal minuri, ir-rikors għad-divorzju jista' jiġi ppreżentat ukoll quddiem il-qorti distrettwali tal-post ta' residenza tar-rikorrent.

Rikors għall-annullament taż-żwieġ irid jiġi ppreżentat quddiem il-qorti tal-post ta' residenza tal-konvenuti jew ta' wieħed minnhom.

Ir-rikorsi għas-separazzjoni legali jiġu eżaminati mill-qorti tal-post ta' residenza tal-konvenut.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Il-Liġi tar-Repubblika tal-Litwanja dwar l-għajnuna legali garantita mill-Istat (Lietuvos Respublikos Valstybės garantuojamos teisinės pagalbos įstatymas) tirregola l-għoti tal-għajnuna legali lil dawk b'introjtu baxx. Such legal aid also covers family matters.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva deċiżjoni dwar id-divorzju/annullament taż-żwieġ tista' tiġi appellata skont id-dispożizzjonijiet ġenerali li jirregolaw il-proċeduri għall-appell.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Deċiżjoni tal-qorti dwar id-divorzju/separazzjoni legali/annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru ieħor hija rikonoxxuta fir-Repubblika tal-Litwanja skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003. Skont dak ir-Regolament, sentenza li tingħata fi Stat Membru partikolari tiġi awtomatikament rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr ma jkun hemm bżonn ta' xi proċedura speċjali.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, parti interessata tista' topponi r-rikonoxximent fir-Repubblika tal-Litwanja ta' deċiżjoni dwar id-divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru ieħor.

Skont l-Artikolu 21 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, kull parti interessata tista' tippreżenta rikors quddiem il-qorti distrettwali (apylinkės teismas) sabiex sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor ma tiġix rikonoxxuta fil-Litwanja.

Persuna li fil-konfront tagħha jixtieq jinkiseb ir-rikonoxximent ta' sentenza tista' topponi wkoll ir-rikonoxximent tagħha fil-Litwanja minħabba l-proċedimenti ta' rikonoxximent li diġà għaddejjin u wara d-deċiżjoni tal-qorti distrettwali li tirrikonoxxi s-sentenza. Għalhekk, il-konvenut jista' jopponi r-rikonoxximent fil-Litwanja tas-sentenza f'dak il-każ permezz ta' appell minn deċiżjoni tal-qorti distrettwali li rrikonoxxietha. Skont l-Artikolu 33 tar-Regolament tal-Kunsil (KE) Nru 2201/2003, id-deċiżjoni tal-qorti distrettwali dwar ir-rikonoxximent tas-sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor tista' tiġi appellata fil-qorti reġjonali (apygardos teismas).

Il-konvenut jista' jopponi r-rikonoxximent ta' sentenza mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor permezz tar-raġunijiet għan-non rikonoxximent stabbiliti fl-Artikolu 22 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Is-separazzjoni legali u d-divorzju huma suġġetti għal-liġijiet tal-post ta' residenza abitwali tal-konjuġi. Jekk il-konjuġi ma għandhomx post komuni ta' residenza abitwali, japplikaw il-liġijiet tal-pajjiż fejn kellhom l-aħħar post komuni ta' residenza abitwali, jew fin-nuqqas, il-liġijiet tal-pajjiż fejn tinsab il-qorti. Jekk il-liġijiet tal-pajjiż li tiegħu huma ċittadini l-konjuġi ma jippermettux id-divorzju jew jimponu kundizzjonijiet speċjali għad-divorzju, divorzju jista' jinkiseb skont il-liġi tar-Repubblika tal-Litwanja jekk wieħed mill-konjuġi huwa wkoll ċittadin Litwan jew huwa abitwalment residenti fir-Repubblika Litwana.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Fil-liġi Lussemburgiża hemm żewġ forom ta' divorzju, id-divorzju kunsenswali u d-divorzju minħabba ksur irrimedjabbli tar-relazzjonijiet konjugali.

• Divorzju kunsenswali

Id-divorzju kunsenswali jista’ jintalab b’mod konġunt mill-konjuġi meta jaqblu dwar it-terminazzjoni taż-żwieġ u l-konsegwenzi tagħha.

Jekk il-konjuġi jkollhom beni li jridu jinqasmu, ikollhom isiru inventarju u stima minn nutar. Imbagħad, il-konjuġi jkunu jistgħu jiftiehmu liberament dwar id-drittjiet rispettivi tagħhom fir-rigward tal-beni kkonċernati. Jekk ma jkunx hemm beni li jirrikjedu inventarju, ma jkunx hemm bżonn tas-servizzi ta' nutar.

Il-konjuġi jridu jiftiehmu wkoll dwar ir-residenza tagħhom waqt il-proċess tad-divorzju, dwar x'se jagħmlu bi wliedhom waqt u wara dak il-proċess, dwar il-kontribuzzjoni ta' kull wieħed mill-konjuġi għall-edukazzjoni u t-trobbija tat-tfal qabel u wara d-divorzju u finalment dwar l-ammont tal-manteniment eventwali pprovdut minn wieħed mill-konjuġi lill-ieħor waqt il-proċess u wara s-sentenza tad-divorzju. Dan il-ftehim irid ikun iddokumentat bil-miktub (la convention) u mfassal minn avukat tal-Qorti jew minn nutar. Il-ftehim irid jiġi approvat minn qorti li tivverifika li l-aħjar interessi tat-tfal ikunu ssalvagwardjati u li ma jkunx jippreġudika b’mod manifestament sproporzjonat l-interessi ta’ wieħed mill-konjuġi. Il-ftehim approvat huwa parti integrali mis-sentenza ta’ divorzju.

• Divorzju minħabba ksur irrimedjabbli tar-relazzjonijiet konjugali

Id-divorzju minħabba ksur irrimedjabbli tar-relazzjonijiet konjugali jista’ jintalab minn wieħed mill-konjuġi, jew, meta jkun hemm ftehim dwar il-prinċipju tad-divorzju iżda mhux il-konsegwenzi kollha tiegħu, miż-żewġ partijiet b’mod konġunt.

Il-ksur irrimedjabbli jiġi stabbilit bil-qbil tal-konjuġi dwar il-prinċipju tad-divorzju jew b’talba ta’ wieħed mill-konjuġi li jżommha għaddejja wara perjodu ta’ riflessjoni ta’ mhux aktar minn tliet xhur, li jista’ jiġġedded darba.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Fil-liġi Lussemburgiża hemm żewġ forom ta' divorzju, id-divorzju kunsenswali u d-divorzju minħabba ksur irrimedjabbli tar-relazzjonijiet konjugali.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Iż-żwieġ jinħall bid-deċiżjoni tad-divorzju. Id-dmirijiet rispettivi, jiġifieri l-obbligi ta' fidelità, appoġġ u assistenza, jintemmu.

Il-liġi Lussemburgiża tistipula li l-ebda ċittadin ma jista' juża isem jew kunjom differenti minn dak imniżżel fiċ-ċertifikat tat-twelid: dawk li jkunu waqfu jużawh ikollhom jerġgħu joħduh. Bidla fl-istat ċivili, pereżempju permezz taż-żwieġ, għalhekk ma jwassalx għal bdil fl-isem ta' wieħed mill-miżżewġin. Li tieħu kunjom il-konjuġi tiegħek mhux dritt akkwiżit. Il-konjuġi jrid jagħti l-kunsens tiegħu biex tuża kunjomu.

L-imħallfin Lussemburgiżi ħadu deċiżjonijiet dwar l-effett tad-divorzju fuq il-kunjom użat:

Il-mara divorzjata ma tistax tibqa' tuża kunjom l-eks raġel tagħha mingħajr l-awtorizzazzjoni tiegħu, u l-awtorizzazzjoni tista' tiġi revokata f'kull ħin. Id-dritt tal-eks raġel li jopponi l-użu ta' kunjomu huwa fid-diskrezzjoni tiegħu, u għalhekk il-qrati ma jistgħux jawtorizzaw mara divorzjata biex tibqa' tuża kunjom l-eks raġel b'mod illimitat, lanqas għall-bżonnijiet ta' xogħolha, ladarba l-eks raġel joġġezzjona. Il-qorti tista' madankollu, wara li tqis il-fama li l-eks mara tkun kisbet fil-professjoni tagħha b'kunjom l-eks raġel tagħha u biex jiġi evitat preġudizzju ekonomiku fil-konfront tagħha, tikkonċedilha ammont ta' żmien biex il-klijenti tagħha jsiru jafuha b'kunjomha. – Il-Qorti tal-Appell (Cour) l-24 ta' Mejju 2006, p. 33, 258

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

• Id-deċiżjoni tad-divorzju tordna l-likwidazzjoni u l-qsim tal-patrimonju matrimonjali tal-konjuġi. Fin-nuqqas ta' kuntratt taż-żwieġ, ir-reġim statutorju li japplika huwa dak tal-komunità tal-akkwisti, jiġifieri li l-komunità tal-beni tapplika biss għall-akkwisti. Id-divorzju jxolji l-komunità. Fil-qsim tal-beni, hemm żewġ stadji ewlenin:
  • Fl-ewwel stadju, kull wieħed mill-konjuġi jieħu lura l-beni tiegħu li ma kinux jiffurmaw parti mill-komunità tal-akkwisti, jekk ma jkunux beni finanzjarji, jew kwalunkwe beni li jkunu ssotitwewhom.
  • Fit-tieni stadju, il-patrimonju komuni (assi u obbligazzjonijiet), jiġi likwidat. Għal kull wieħed mill-konjuġi, titfassal dikjarazzjoni ta' xi jkollu jieħu mill-komunità u xi jkollu jagħti lill-komunità.
• Meta konjuġi ikun ġie kkundannat b’deċiżjoni li saret res judicata, fuq reat previst mill-Artikoli 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 401bis, 402, 403, 404, 405 u 409 tal-Kodiċi Kriminali (attentat għall-pudur, stupru, offiża ħafifa fuq il-persuna, omiċidju u offiża gravi fuq il-persuna, qtil, assassinju, infantiċidju u avvelenament) imwettaq matul iż-żwieġ fil-konfront tal-konjuġi l-ieħor jew ta’ tfal li jgħixu fl-istess abitazzjoni jew attentat li jitwettaq reat previst mill-Artikoli 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 401, 403, 404 u 405 tal-Kodiċi Kriminali fil-konfront tal-istess persuni matul iż-żwieġ, huwa jitlef, fuq talba tal-konjuġi l-ieħor, il-benefiċċji matrimonjali li dan tal-aħħar jagħtih. Il-konjuġi innoċenti madankollu jibqa’ jgawdi l-benefiċċji li jkunu ngħatawlu mill-konjuġi tiegħu, u dan anke jekk dawn il-benefiċċji kellhom ikunu reċiprokati u din il-kundizzjoni ma tkunx issodisfata.

• Jekk konjuġi jitlaq jew inaqqas l-attività professjonali tiegħu matul iż-żwieġ, huwa jkun jista’ jakkwista retroattivament il-pensjoni bl-iskema ġenerali ta’ assigurazzjoni għall-pensjoni, skont il-kundizzjonijiet u l-kriterji speċifikati mil-liġijiet applikabbli f’materji ċivili u ta’ sigurtà soċjali. Għal dan l-għan, qabel is-sentenza tad-divorzju u bil-kundizzjoni li fil-mument tat-talba ma jkunx qabeż l-età ta’ ħamsa u sittin sena, il-konjuġi jista’ jitlob lill-qorti li tiddeċiedi dwar id-divorzju biex tagħmel il-kalkolu ta’ “ammont ta’ referenza”, ibbażat fuq id-differenza bejn id-dħul rispettiv tal-konjuġi matul il-perijodu ta’ tluq jew tnaqqis tal-attività professjonali. Il-modalitajiet tal-kalkolu ta’ dan l-ammont huma stabbiliti mir-Regolament Gran Dukali tal-11 ta’ Settembru 2018 dwar il-kalkolu tal-ammont ta’ referenza u l-proċeduri tal-ħlas u tar-restituzzjoni tal-ammonti previsti mill-Artikolu 252 tal-Kodiċi Ċivili (règlement grand-ducal du 11 septembre 2018 relatif au calcul du montant de référence et aux modalités de versement et de restitution des montants visés à l’article 252 du Code civil). Għall-fini ta’ dan ix-xiri retroattiv, il-konjuġi li telaq jew naqqas l-attività professjonali tiegħu għandu pretensjoni kontra l-konjuġi l-ieħor sa ħamsin fil-mija tal-ammont ta’ referenza, limitat għall-beni komuni jew indiviżi li jkun hemm wara s-saldu tal-obbligazzjonijiet. Il-konjuġi kreditur ikollu jħallas ammont ekwivalenti għal dan l-ammont dovut.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Fil-prinċipju, id-divorzju tal-ġenituri ma jibdilx il-kundizzjonijiet tal-eżerċizzju tal-awtorità tal-ġenituri, li tibqa’ tiġi eżerċitata b’mod konġunt miż-żewġ ġenituri. Dawn għandhom ikomplu jieħdu kull deċiżjoni importanti dwar il-ħajja tat-tfal flimkien (trobbija, edukazzjoni, gwida edukattiva,...).

Il-qorti tagħti l-eżerċizzju tas-setgħa tal-ġenituri lil ġenitur wieħed waħdu meta dan ikun fl-aħjar interess tat-tfal biss. F’dan il-każ, il-ġenitur magħżul jieħu id-deċiżjonijiet li jikkonċernaw it-tfal waħdu. Madankollu, il-ġenitur l-ieħor jibqagħlu d-dritt li jkun infurmat u li jkun involut fit-trobbija u l-edukazzjoni tal-wild. Ħlief għal raġunijiet serji, huwa jkollu wkoll id-dritt ta’ aċċess u ta’ akkomodazzjoni. Għalhekk, f’każ ta’ separazzjoni tal-ġenituri, kull wieħed minnhom għandu jżomm relazzjoni personali mat-tfal u jirrispetta r-relazzjoni tat-tfal mal-ġenitur l-ieħor.

F’każ ta’ divorzju, il-ġenituri għandhom ikomplu jikkontribwixxu flimkien għall-ispejjeż tat-trobbija u tal-edukazzjoni tat-tfal, sakemm ma jkunx ġie deċiż mod ieħor. Dan il-kontribut jieħu l-forma ta’ ħlas ta’ manteniment li ma jieqafx awtomatikament meta t-tfal jilħqu l-età maġġuri. Dan jista’ jitħallas direttament lit-tfal ta’ età maġġuri u jista’’ jiġi rivedut skont il-bżonnijiet tat-tfal u l-evoluzzjoni tar-riżorsi u l-piżijiet ta’ kull wieħed mill-ġenituri.

Fir-rigward tar-residenza tat-tfal, hemm żewġ xenarji possibbli (minbarra l-każijiet eċċezzjonali fejn il-qorti tiddeċiedi li tagħti lill-minuri lil parti terza):

• Jew ir-residenza tal-minuri tkun stabbilita fid-dar ta’ wieħed mill-ġenituri. F’dan il-każ, il-ġenitur l-ieħor jingħata dritt ta’ aċċess u ta’ akkomodazzjoni, sakemm ma jkunx hemm raġunijiet serji biex dan ma jseħħx.
• Jew ir-residenza tkun stabbilita b’alternanza fir-residenza ta’ kull wieħed mill-ġenituri u f’dak il-każ il-qorti tivverifika li residenza alternata tkun fl-interess tal-minuri. Il-każ ta’ residenza alternata ma jimplikax neċessarjament il-kondiviżjoni strettament ugwali tal-ħin ta’ residenza tal-minuri fir-residenza ta’ kull ġenitur.

Jekk il-konjuġi jaqblu bejniethom dwar il-metodi tal-eżerċizzju tal-awtorità tal-ġenituri, id-domiċilju u r-residenza tal-minuri, id-dritt ta’ aċċess u ta’ akkomodazzjoni, kif ukoll il-kontribut għat-trobbija u l-edukazzjoni tat-tfal, huma jkunu jistgħu jippreżentaw il-ftehim lill-imħallef waqt il-proċedimenti tad-divorzju. Il-qorti tista’ tqis fis-sentenza tagħha jekk il-ftehim iħarisx biżżejjed l-interessi tal-minuri u jekk il-kunsens tal-konjuġi ingħatax liberament.

Id-divorzju tal-ġenituri ma jiċħadx lit-tfal mill-benefiċċji li kienu jingħataw f’ċirkostanzi differenti. F’dan ir-rigward, huma jiġu trattati kompletament bħat-tfal ta’ ġenituri mhux divorzjati.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Il-Qorti tista’ timponi fuq wieħed mill-konjuġi l-obbligu li jħallas il-manteniment lill-ieħor. Il-manteniment jiġi stabbilit skont il-bżonnijiet tal-konjuġi li jitħallas lilu u fil-limiti tal-kapaċitajiet tal-konjuġi l-ieħor li jikkontribwixxi. F’każ ta’ qbil bejn il-konjuġi, il-qorti tista’ tiddeċiedi li l-manteniment jitħallas f’salt u tiffissa l-ammont u l-modalitajiet tiegħu.

Biex tiddetermina l-bżonnijiet u l-kapaċitajiet kontributtivi, il-qorti tqis fost l-oħrajn l-elementi li ġejjin:

1. l-età u l-istat tas-saħħa taż-żewġ konjuġi;

2. it-tul taż-żwieġ;

3. il-ħin li diġà ddedikaw jew li se jkollhom jiddedikaw għall-edukazzjoni tat-tfal;

4. il-kwalifiki tagħhom u s-sitwazzjoni professjonali tagħhom fir-rigward tas-suq tax-xogħol;

5. id-disponibbiltà tagħhom biex isibu impjiegi ġodda;

6. id-drittijiet eżistenti u prevedibbli tagħhom;

7. il-patrimonju tagħhom, kemm f’kapital kif ukoll f’introjtu, wara l-qsim tal-beni bejn il-miżżewġin.

It-tul tal-perjodu ta’ għoti ta’ manteniment ma jistax jaqbeż it-tul taż-żwieġ, ħlief fil-każ

ta’ ċirkostanzi eċċezzjonali.

Il-manteniment, ħlief meta jitħallas f’salt, huwa suġġett għal reviżjoni u revoka.

Meta konjuġi ikun ġie kkundannat b’deċiżjoni li saret res judicata, fuq reat previst mill-Artikoli 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 401bis, 402, 403, 404, 405 u 409 tal-Kodiċi Kriminali (attentat għall-pudur, stupru, offiża ħafifa fuq il-persuna, omiċidju u offiża gravi fuq il-persuna, qtil, assassinju, infantiċidju u avvelenament) imwettaq matul iż-żwieġ fil-konfront tal-konjuġi l-ieħor jew ta’ tfal li jgħixu fl-istess abitazzjoni jew attentat li jitwettaq reat previst mill-Artikoli 372, 375, 376, 377, 393, 394, 396, 397, 401, 403, 404 u 405 tal-Kodiċi Kriminali fil-konfront tal-istess persuni matul iż-żwieġ, huwa jitlef, fuq talba tal-konjuġi l-ieħor, kull dritt għal manteniment.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni ġudizzjarja ma tħollx iż-żwieġ imma tnaqqas xi obbligi. Hija ttemm id-dmir tal-koabitazzjoni, imma l-obbligu tal-fedeltà u l-obbligu tal-manteniment jibqgħu jgħoddu.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-motivi tas-separazzjoni ġudizzjarja huma identiċi għal dawk tad-divorzju minħabba ksur irrimedjabbli tar-relazzjonijiet konjugali.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Is-separazzjoni ġudizzjarja tinvolvi dejjem is-separazzjoni tal-beni. Jekk is-separazzjoni ġudizzjarja ddum tliet snin, kull wieħed mill-konjuġi jista' jitlob divorzju lill-qorti. Il-qorti tikkonċedi d-divorzju, jekk il-konjuġi l-ieħor ma jagħtix mill-ewwel il-kunsens għat-tmiem tas-separazzjoni.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

L-annullament taż-żwieġ ifisser li ż-żwieġ huwa null u bla effett b'deċiżjoni ġudizzjarja. Fi kliem ieħor, ikun qisu ż-żwieġ qatt ma kien.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Hemm diversi raġunijiet għall-annullament taż-żwieġ:

• iż-żwieġ ikun sar mingħajr il-kunsens liberu tal-konjuġi: dan ikun il-każ jekk kien hemm vjolenza jew żball dwar il-kwalitajiet essenzjali tal-persuna;
• iż-żwieġ ikun sar mingħajr il-kunsens tal-ġenituri (jew l-awtorizzazzjoni tal-qorti) meta wieħed mill-konjuġi jkun minuri fil-mument taż-żwieġ;
• il-bigamija: dan ikun il-każ jekk wieħed mill-konjuġi kien fl-istess ħin diġà miżżewweġ ma' ħaddieħor;
• il-konjuġi jkollhom ċertu grad ta’ parentela;
• iż-żwieġ ikun żwieġ ta’ konvenjenza biex jinkiseb benefiċċju ta’ residenza;
• il-formalitajiet taż-żwieġ ma kinux ġew osservati: iż-żwieġ ma jkun sar pubblikament, iż-żwieġ ikun ġie ċċelebrat quddiem uffiċjal pubbliku bla kompetenza.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Iż-żwieġ iddikjarat null madankollu jħalli xi effetti (teorija taż-żwieġ putattiv):

• fir-rigward taż-żewġ konjuġi, jekk iż-żwieġ ikun sar b'bona fide tat-tnejn;
• fir-rigward ta' konjuġi wieħed li jkun aġixxa b'bona fide;
• fir-rigward tat-tfal taż-żwieġ, anke jekk iż-żewġ konjuġi kienu f'mala fide.

Min-naħa l-oħra, iż-żwieġ annullat ma jipproduċi l-ebda effett ġuridiku fir-rigward tal-konjuġi li jkun aġixxa b'mala fide.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Fil-Gran Dukat, iż-żwieġ jista' jinħall biss b'deċiżjoni ġudizzjarja, u qatt b'mezzi ekstraġudizzjarji alternattivi jew bil-medjazzjoni. Madankollu l-medjazzjoni familjari tista' tintuża għal kwistjonijiet li jirrigwardaw il-likwidazzjoni u l-qsim tal-komunità tal-beni, l-obbligi tal-manteniment u tal-kontribuzzjoni għall-ħtiġijiet tal-familja, l-obbligu tal-manteniment tat-tfal u l-eżerċizzju tal-awtorità tal-ġenituri.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Fejn nibgħat it-talba tiegħi

• It-talba għal divorzju jew għal separazzjoni ġudizzjarja trid tiġi ppreżentata lill-qorti distrettwali ta’ fejn ikollhom id-domiċilju komuni tagħhom il-konjuġi jew, fin-nuqqas ta’ dan, ta’ fejn il-konvenut jew, f’każ ta’ divorzju kunsenswali, waħda mill-partijiet, ikollha d-domiċilju tagħha, soġġett għar-rispett tar-regoli previsti fir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 dwar il-ġuriżdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbiltà tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000.

• It-talba għal annullament taż-żwieġ trid tiġi ppreżentata lill-qorti distrettwali tal-post ta’ fejn jinsab id-domiċilju tal-familja jew, jekk il-ġenituri jgħixu separatament, lill-qorti distrettwali tal-post tad-domiċilju tal-ġenitur li normalment t-tfal minuri jgħixu miegħu f’każ tal-eżerċizzju konġunt tal-awtorità tal-ġenituri, jew tal-post tad-domiċilju tal-ġenitur li jeżerċita dik l-awtorità waħdu jew, fil-każijiet l-oħra, fil-qorti distrettwali tal-post fejn jirrisjedi dak li ma jkunx ħa l-inizjattiva tal-proċedura. Fil-każ ta’ talba konġunta, il-qorti distrettwali kompetenti tkun il-qorti tad-domiċilju ta’ waħda jew l-oħra mill-partijiet, skont liema minnhom jagħżlu huma. Dawn ir-regoli japplikaw bil-kundizzjoni li jkunu rispettati r-regoli previsti fir-Regolament (KE) Nru 2201/2003 msemmi iktar ’il fuq.

It-talbiet jiġu ttrattati minn imħallef tal-qorti tal-familja (juge aux affaires familiales).

Formalitajiet li jridu jiġu rispettati u dokumenti li jridu jiġu ppreżentati

• F'każ ta' divorzju kunsenswali, hemm bosta stadji fil-proċedura: jekk ikun hemm xi beni x’jinqasmu, il-konjuġi jridu jitolbu nutar jagħmlilhom inventarju u stima tal-beni mobbli u immobbli kollha tagħhom. Il-konjuġi jkunu jistgħu jiftiehmu liberament dwar id-drittjiet rispettivi tagħhom fir-rigward tal-beni kkonċernati. Barra minn hekk, iridu jħejju ftehim dwar għadd ta' punti, fosthom ir-residenza tal-konjuġi waqt il-proċess, l-amministrazzjoni tal-persuna u tal-beni tat-tfal, id-dritt ta' aċċess, il-kontribuzzjoni tal-konjuġi għat-trobbija u l-edukazzjoni tat-tfal kif ukoll il-manteniment eventwali li jrid jitħallas minn parti lill-oħra. Dan il-ftehim irid jinkiteb minn avukat jew minn nutar.
  
  Imbagħad, il-kawża tersaq il-qorti permezz ta’ rikors konġunt miż-żewġ konjuġi ppreżentat fir-reġistru tal-qorti. Mhuwiex obbligatorju li jintuża avukat biex tinfetaħ il-kawża l-qorti.

It-rikors irid jinkludi:

1. id-data tagħha;

2. il-kunjom, l-isem, il-professjoni u l-indirizz(i) taż-żewġ konjuġi;

3. id-data u l-post tat-twelid taż-żewġ konjuġi;

4. meta jkun il-każ, l-identità tal-ulied komuni;

5. l-objettiv tat-talba;

6. spjegazzjoni fil-qosor tal-fatti u tal-motivi invokati.

Minbarra l-ftehim imsemmi fuq, id-dokumenti li ġejjin iridu jinhemżu mar-rikors:

1. estratt taċ-ċertifikat taż-żwieġ;

2. estratt taċ-ċertifikati tat-twelid tal-konjuġi;

3. estratt taċ-ċertifikati tat-twelid tal-ulied komuni;

4. dokument li jiċċertifika n-nazzjonalità tal-konjuġi;

5. jekk ikun il-każ, il-ftehim dwar l-għażla tal-liġi applikabbli għad-divorzju mill-konjuġi skont l-Artikolu 5 tar-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta’ Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali u skont il-modalitajiet previsti minn dan ir-Regolament. Il-konjuġi jistgħu wkoll jagħżlu l-liġi applikabbli għad-divorzju skont l-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) Nru 1259/2010 u skont il-modalitajiet previsti minn dan ir-Regolament fil-ftehim ta’ divorzju kunsenswali;

6. kull dokument ieħor li l-konjuġi beħsiebhom jużaw.

Iċ-ċertifikati u d-dokumenti ppreżentati mar-rikors li l-partijiet ikun beħsiebhom jużaw iridu jkunu legalizzati meta dawn jkunu nħarġu minn awtorità pubblika barranija, skont il-każ.

• Fil-każ ta’ divorzju minħabba ksur irrimedjabbli tar-relazzjonijiet konjugali jew ta’ separazzjoni ġudizzjarja, ir-rappreżentanza minn avukat hija obbligatorja. Il-kawża tinfetaħ quddiem il-qorti distrettwali bil-preżentazzjoni tar-rikors fir-reġistru tal-qorti.

It-rikors irid jinkludi:

1. id-data tagħha;

2. il-kunjom, l-isem, il-professjoni u l-indirizz(i) taż-żewġ konjuġi;

3. id-data u l-post tat-twelid taż-żewġ konjuġi;

4. meta jkun il-każ, l-identità tal-ulied komuni;

5. l-objettiv tat-talba;

6. spjegazzjoni fil-qosor tal-fatti u tal-motivi invokati.

Ir-rikors jista' jkun fih ukoll talbiet għal miżuri provviżorji li jikkonċernaw il-persuna, il-manteniment u l-beni kemm tal-konjuġi kif ukoll ta' wliedhom.

Id-dokumenti li ġejjin iridu jinhemżu mar-rikors:

1. estratt taċ-ċertifikat taż-żwieġ;

2. estratt taċ-ċertifikati tat-twelid tal-konjuġi jew tar-rikorrent;

3. estratt taċ-ċertifikati tat-twelid tal-ulied komuni;

4. dokument li jiċċertifika n-nazzjonalità tal-konjuġi jew tar-rikorrent;

5. jekk ikun il-każ, il-ftehim dwar l-għażla tal-liġi applikabbli għad-divorzju mill-konjuġi skont l-Artikolu 5 tar-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta’ Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali u skont il-modalitajiet previsti minn dan ir-Regolament;

6. jekk ikun il-każ, abbozz tal-ftehim dwar l-effetti tad-divorzju li l-konjuġi qablu dwarhom;

7. jekk ikun il-każ, kopja tas-sentenza ta’ kundanna ta’ konjuġi għal wieħed mir-reati msemmijin fil-punti 3.2 u 3.4 iktar ’il fuq;

8. kull dokument ieħor li r-rikorrent(i) beħsiebu/hom juża(w).

Iċ-ċertifikati u d-dokumenti ppreżentati mar-rikors li l-partijiet ikun beħsiebhom jużaw iridu jkunu legalizzati meta dawn jkunu nħarġu minn awtorità pubblika barranija, skont il-każ.

• Fil-każ ta’ talba għal annullament taż-żwieġ, il-kawża titressaq quddiem il-qorti permezz ta’ rikors ippreżentat fir-reġistru tal-qorti. Mhuwiex obbligatorju li jintuża avukat biex tinfetaħ il-kawża l-qorti. It-rikors irid jinkludi:

1. id-data tagħha;

2. il-kunjom, l-isem u l-indirizzi tal-partijiet;

3. id-data u l-post tat-twelid tal-partijiet;

4. l-objettiv tat-talba;

5. spjegazzjoni fil-qosor tal-fatti u tal-motivi invokati.

Iċ-ċertifikati u d-dokumenti ppreżentati mar-rikors li l-partijiet ikun beħsiebhom jużaw iridu jkunu legalizzati meta dawn jkunu nħarġu minn awtorità pubblika barranija, skont il-każ.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Persuni bi dħul insuffiċenti skont il-liġi Lussemburgiża jistgħu jibbenefikaw mill-għajnuna legali. Għal dan l-għan, huma jridu jimlew kwestjonarju li jistgħu jiġbru mill-Kamra tal-Avukati tal-Lussemburgu (Barreau de Luxembourg) u jibagħtuh lill-President tal-Kamra tal-Avukati (Bâtonnier de l'Ordre) tat-territorju kompetenti.

L-għajnuna legali tkopri l-ispejjeż kollha marbuta mal-proċedimenti, proċeduri jew atti ġudizzjarji li tkun ingħatat għalihom. Hija tinkludi fost l-oħrajn id-drittijiet tal-bolla u tar-reġistrazzjoni, l-ispejjeż tal-iskravana, l-onorarji tal-avukati, id-drittijiet u l-ispejjeż tal-marixxall tal-qorti, l-ispejjeż u l-onorarji tan-nutara, l-ispejjeż u l-onorarji tal-esperti, il-ħlas lix-xhieda, l-onorarji tat-tradutturi u l-interpreti, l-ispejjeż għaċ-ċertifikati minn Stat barrani, l-ispejjeż tal-ivvjaġġar, id-drittijiet u l-ispejjeż tal-formalitajiet tar-reġistrazzjoni, tal-ipoteki u tar-rahan kif ukoll l-ispejjeż tal-pubblikazzjoni fil-gazzetti jekk ikun hemm bżonn.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Fil-Gran Dukat, huwa possibbli li jitressaq appell kontra deċiżjoni ta' dan it-tip. It-terminu għall-appell fil-prinċipju huwa ta' 40 jum, imma dan jista' jiżdied jekk l-appellant ikun joqgħod f'pajjiż ieħor. Il-ġuriżdizzjoni tal-appell hija tal-Qorti superjuri tal-ġustizzja.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Deċiżjoni dwar divorzju / separazzjoni ġudizzjarja / annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta’ pajjiż ieħor tal-Unjoni Ewropea, skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 dwar il-ġuriżdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbiltà tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000 jibbenefika mill-prinċipju ta’ rikonoxximent awtomatiku fil-Gran Dukat tal-Lussemburgu. Dan ifisser li ma hemm bżonn tal-ebda proċedura biex tiġi rikonoxxuta d-deċiżjoni.

Fil-Lussemburgu ma hemmx għalfejn wieħed jirrikorri għal proċedura preliminari biex jikseb rettifika tar-reġistri wara sentenza maqtugħa minn imħallef ta' Stat Membru tal-Unjoni Ewropea li saret res judicata. Id-deċiżjoni tal-qorti li tagħti d-divorzju trid titniżżel fil-marġini taċ-ċertifikat taż-żwieġ u taċ-ċertifikat tat-twelid tal-konjuġi. Jekk iż-żwieġ ikun sar f'pajjiż ieħor, id-deċiżjoni tal-qorti trid tiġi traskritta fir-reġistri tal-istat ċivili tal-muniċipalità fejn ġie traskritt iċ-ċertifikat taż-żwieġ, jew fir-reġistru ċivili tal-Belt tal-Lussemburgu, b'referenza fil-marġini tal-atti tat-twelid ta' kull konjuġi.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Kull parti interessata tista' titlob lill-president tal-qorti distrettwali biex jagħti deċiżjoni ta' nonrikonixximent ta' deċiżjoni ta' divorzju / separazzjoni ġudizzjarja / annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' pajjiż ieħor tal-Unjoni Ewropea.

Il-president tal-qorti distrettwali jiddeċiedi fi żmien qasir, mingħajr ma l-persuna li qed jintalab in-nonrikonoxximent kontriha ma tkun tista' tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha f'dan l-istadju. It-talba tista' tiġi miċħuda biss għar-raġunijiet li ġejjin:

• tkun tmur manifestament kontra l-politika pubblika;
• id-drittijiet tad-difiża ma jkunux ġew rispettati;
• l-inkompatibilità ma' deċiżjoni mogħtija fi proċedimenti relatati.

Kull waħda mill-partijiet tista' tressaq rikors kontra d-deċiżjoni tal-qorti distrettwali quddiem il-Qorti tal-Appell. L-appell għandu jiġi ttrattat skont ir-regoli li jirregolaw il-proċeduri kontenzjużi. Id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Appell tista' tiġi kkontestata fuq punti tad-dritt quddiem il-Qorti tal-Kassazzjoni.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-Gran Dukat tal-Lussemburgu japplika r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1259/2010 tal-20 ta' Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali li daħal fis-seħħ fil-21 ta' Ġunju 2012 fil-Belġju, il-Bulgarija, il-Ġermanja, Spanja, l-Estonja (mill-11 ta' Frar 2018), Franza, il-Greċja (mid-29 ta' Lulju 2015), l-Italja, il-Latvja, il-Litwanja (mit-22 ta' Mejju 2014), il-Lussemburgu, l-Ungerija, Malta, l-Awstrija, il-Portugall, ir-Rumanija u s-Slovenja li jistipula li l-konjuġi jistgħu jiddeċiedu liema liġi tapplika għad-divorzju jew is-separazzjoni ġudizzjarja, sakemm tkun waħda minn dawn li ġejjin:

• il-liġi tal-Istat fejn il-konjuġi ikunu abitwalment residenti fil-mument tal-konklużjoni tal-ftehim; jew
• il-liġi tal-Istat fejn il-konjuġi kienu abitwalment residenti l-aħħar, sa fejn wieħed minnhom ikun għadu residenti hemm fil-mument tal-konklużjoni tal-ftehim; jew
• il-liġi tal-Istat taċ-ċittadinanza ta’ xi wieħed mill-konjuġi fil-mument tal-konklużjoni tal-ftehim; jew
• il-liġi tal-forum.

Skont l-istess Regolament, fin-nuqqas ta’ għażla skont il-paragrafu preċedenti, id-divorzju u s-separazzjoni ġudizzjarja għandhom ikunu soġġetti għal-liġi tal-Istat:

• fejn il-konjuġi jkunu residenti abitwali fiż-żmien li jinġieb il-każ quddiem il-Qorti; jew, fin-nuqqas ta' dan,
• fejn il-konjuġi kienu residenti abitwali l-aħħar, sakemm il-perjodu ta’ residenza ma ntemmx aktar minn sena qabel li nġieb il-każ quddiem il-Qorti, sa fejn wieħed mill-konjuġi jkun għadu jirrisjedi f’dak l-Istat fiż-żmien meta jinġieb il-każ quddiem il-qorti jew, fin-nuqqas ta' dan,
• li tiegħu ż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini fiż-żmien li jinġieb il-każ quddiem il-Qorti; jew, fin-nuqqas ta' dan,
• fejn jinġieb il-każ quddiem il-Qorti.

Meta r-Regolament (KE) Nru 1259/2010 ma jkunx japplika, id-divorzju u s-separazzjoni ġudizzjarja jkunu rregolati mil-liġi Lussemburgiża:

• mil-liġi nazzjonali tal-konjuġi, jekk ikollhom l-istess nazzjonalità;
• mil-liġi tal-pajjiż tad-domiċilju komuni effettiv, jekk ikollhom nazzjonalità differenti;
• mil-liġi tal-forum meta l-miżżewġin ikunu ta' nazzjonalità differenti u ma jkollhomx domiċilju komuni effettiv.

Ħoloq relatati

Ktejjeb: Le divorce au Grand-Duché de Luxembourg;

LEGILUX;

Il-portal tal-Ġustizzja.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-Qorti tista' tagħti divorzju fuq talba ta' kwalunkwe wieħed mill-konjuġi jew tagħhom it-tnejn jekk iż-żwieġ tagħhom ikun tkisser kompletament u b'mod irrimedjabbli. Meta jingħata divorzju, l-aħjar interess ta' tfal minorenni komuni tal-konjuġi għandu jkun kunsiderazzjoni primarja.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Id-divorzju jista' jingħata fuq il-bażi li ż-żwieġ ikun tkisser kompletament u b'mod irrimedjabbli. Il-qorti tagħmel il-kumpilazzjoni tal-provi f'dan ir-rigward. Il-Qorti tista' tordna l-kumpilazzjoni tal-provi meħtieġa b'inizjattiva tagħha wkoll. Id-dikjarazzjoni finali u komuni tar-rieda tal-konjuġi (il-kunsens reċiproku tagħhom) għad-divorzju magħmula mingħajr influwenza mhux xierqa hija indikattiva tat-tkissir komplet u irrimedjabbli taż-żwieġ tagħhom. Jista' jiġi stabbilit li ż-żwieġ ikun tkisser kompletament u b'mod irrimedjabbli b'mod partikolari jekk il-konjuġi ma jkunux għadhom qed jgħixu flimkien bħala koppja u - ibbażat fuq il-proċess li jwassal għas-separazzjoni tal-koppja u t-tul ta' żmien li jkunu ilhom jgħixu separatament - ir-rikonċiljazzjoni tagħhom tkun improbabbli.

Id-dikjarazzjoni komuni u finali tar-rieda tal-konjuġi għad-divorzju, magħmula mingħajr influwenza mhux xierqa, hija kkunsidrata prova biżżejjed tat-tkissir taż-żwieġ. B'hekk, f'każ ta' tali dikjarazzjoni komuni, ma jkun hemm ebda ħtieġa għal eżami dettaljat tar-raġunijiet hawn fuq imsemmija li wasslu għas-separazzjoni.

Id-deċiżjoni tal-konjuġi tista' titqies bħala finali jekk dawn ikunu laħqu ftehim dwar l-eżerċizzju tar-responsabbiltà tal-ġenituri fuq it-tfal komuni tagħhom, iż-żamma tal-kuntatt bejn il-ġenitur assenti u l-wild, l-allowance għall-manteniment, l-użu tad-dar matrimonjali u - jekk ikun meħtieġ - manteniment lill-konjuġi (il-ftehim tagħhom irid ikun approvat mill-qorti). Jekk il-konjuġi jaqblu dwar l-eżerċizzju ta' responsabbilità tal-ġenituri b'mod konġunt, ma jkunx meħtieġ ftehim dwar it-termini ta' żamma ta' kuntatt mat-tfal. Madankollu, huma jkollhom jiddefinixxu l-post ta' residenza tat-tfal. B'riżultat ta' dan, l-ambitu tal-kwistjonijiet li għandhom jiġu miftiehma bejn il-konjuġi li jkunu qed jiksbu d-divorzju bbażat fuq kunsens reċiproku jiddependi fuq jekk huma jagħżlux li jeżerċitaw ir-responsabbiltà ta' ġenituri b'mod konġunt jew le.

Huwa importanti li wieħed jinnota li, b'kuntrast mal-leġiżlazzjoni preċedenti, ftehim bejn il-konjuġi dwar id-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali ma għadux previst mill-Kodiċi Ċivili.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

Iż-żwieġ jispiċċa bid-divorzju tal-konjuġi. Meta jinkiseb divorzju, id-dritt tal-kustodja u l-manteniment tat-tfal komuni, il-kuntatt bejn il-ġenitur u t-tfal, il-manteniment ta' xi wieħed mill-konjuġi, l-użu tad-dar matrimonjali u, f'każ ta' responsabbiltà konġunta ta' ġenituri, ir-residenza tat-tfal huma rregolati minn ftehim fil-qorti jekk il-partijiet jistgħu jaslu għal ftehim - li jissodisfa r-rekwiżiti statutorji - jew, fin-nuqqas ta' ftehim bejn il-konjuġi, b'sentenza tal-qorti. Il-konjuġi ma għandhomx għalfejn jaqblu dwar id-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali komuni sabiex jiksbu divorzju mill-qorti.

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Wara d-divorzju jew l-annullament taż-żwieġ l-eks konjuġi jkomplu jużaw l-istess ismijiet li użaw matul iż-żwieġ tagħhom. Jekk ikollhom xewqa differenti, huma jistgħu jgħarrfu b'dan lis-supretendent reġistratur wara d-divorzju jew l-annullament taż-żwieġ. L-eks mara, madankollu, ma tista' qatt tuża l-isem ta' dak li kien żewġha bis-suffiss li jindika l-istatus ta' miżżewġa tagħha jekk hija ma kenitx tuża dak l-isem waqt iż-żwieġ tagħha. Fuq talba ta' dak li qabel kien żewġha, il-qorti tista' tipprojbixxi lil eks martu milli tuża ismu f'forma li fuq il-bażi tagħha huwa jista' jiġi identifikat, jekk il-mara tkun ingħatat sentenza ta' priġunerija għal reati kriminali intenzjonali. Jekk l-eks mara terġa' tiżżewweġ, hija ma tistax tibqa' tuża l-isem ta' dak li kien żewġha b'suffiss li jindika l-istatus ta' miżżewġa tagħha. Dan id-dritt ma jistax jerġa' jiġi rkuprat lanqas jekk hija tiddivorzja mill-ġdid.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Fil-każ ta' divorzju, l-eks konjuġi ma jkollhomx aktar komunjoni tal-beni u kull wieħed minnhom jista' japplika għall-qsim tal-proprjetà matrimonjali. Huma jistgħu jitolbu kumpens għal investimenti mill-assi komuni tagħhom għall-assi separati tagħhom jew investimenti mill-assi separati tagħhom għall-assi komuni kif ukoll għall-ispejjeż tal-ġestjoni u tal-manutenzjoni. Ebda kumpens ma jista' jintalab għal spejjeż jekk il-konjuġi jkunu rrinunzjaw id-drittijiet tagħhom għall-fondi kkonċernati. Kumpens għal assi separati użati jew ikkunsmati kompletament fir-relazzjoni matrimonjali jista' jingħata biss f'każijiet eċċezzjonali u debitament ġustifikati. Is-sehem tal-eks konjuġi mill-proprjetà konġunta li jkollhom fiż-żmien tad-divorzju jrid jiġi allokat lilhom in natura, jekk ikun possibbli. Assi miżmuma separati fil-mument tad-divorzju għandhom ukoll jiġu allokati in natura. Jekk, għal xi raġuni, dan ma jkunx possibbli jew jirriżulta f'telf sinifikanti fil-valur tal-assi, f'każ ta' tilwima, il-metodu ta' qsim jiġi speċifikat mill-qorti. Ebda kumpens ma jista' jkun mitlub għal assi komuni u separati nieqsa, jekk il-konjuġi ma jkollhom l-ebda proprjetà matrimonjali komuni fil-mument tad-divorzju tagħhom u l-parti fid-dejn ma jkollha l-ebda assi separati.

Jekk tinqasam proprjetà matrimonjali komuni abbażi ta' kuntratt konkluż bejn il-konjuġi, tali kuntratt ikun ikkunsidrat validu biss jekk ikun stipulat bil-miktub f'xi strument pubbliku jew privat iffirmat minn avukat. Din id-dispożizzjoni ma tapplikax għad-diviżjoni ta' proprjetà mobbli li tifforma parti mill-komunjoni tal-beni tal-konjuġi jekk id-diviżjoni tkun saret permezz ta' infurzar.

Jekk il-konjuġi ma jkunux ikkonkludew kuntratt dwar id-diviżjoni ta' assi komuni jew il-kuntratt konkluż ma jkunx jirregola l-pretensjonijiet li jistgħu joriġinaw mid-divorzju, id-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali komuni u l-ħlas ta' pretensjonijiet jistgħu jiġu mitluba mill-qorti. Il-qorti għandha tiżgura li l-ebda wieħed mill-konjuġi ma jingħata benefiċċji finanzjarji mhux dovuti meta jkunu qed jitħallsu l-pretensjonijiet għall-proprjetà.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Il-ġenituri huma obbligati li jikkondividu mat-tfal minorenni tagħhom ir-riżorsi disponibbli għall-manteniment tat-tnejn li huma, ukoll għad-detriment tar-riżorsi tagħhom stess. Din ir-regola ma tapplikax jekk it-tfal jistgħu jkopru l-bżonnijiet raġonevoli tagħhom minn salarju minn impjieg jew mill-introjtu fuq l-assi tagħhom, jew jekk it-tfal ikollhom qarib dirett li jista' jiġi obbligat li jħallas il-manteniment. Il-ġenitur li jkollu d-dritt ta' kustodja jipprovdi l-manteniment in natura filwaqt li l-ġenitur assenti jipprovdih primarjament fi flus (allowance għall-manteniment).

Jekk ħlas tal-manteniment jingħata b'ordni tal-qorti, l-ammont pagabbli bħala manteniment jiġi ffissat. Il-qorti tista' tipprovdi, fis-sentenza tagħha, li l-ammont tal-ħlas pagabbli għandu jiġi aġġustat kull sena awtomatikament skont l-indiċi tal-prezzijiet tal-konsumatur ippubblikat kull sena mill-Uffiċċju tal-Istatistika Ċentrali Ungeriż mill-1 ta' Jannar tas-sena ta' wara.

Sa fejn ikun prattikabbli, kwistjonijiet ta' eżerċizzju tar-responsabbiltà tal-ġenituri fuq it-tfal għandhom ikunu deċiżi bi ftehim komuni bejn il-ġenituri.

Jekk il-ġenituri ma jirnexxilhomx jilħqu ftehim f'dawn il-kwistjonijiet, il-qorti tagħti d-drittijiet ta' kustodja lill-ġenitur li, skont il-valutazzjoni tal-qorti, jista' jippromwovi aħjar l-iżvilupp fiżiku, mentali u morali tat-tfal. Jekk it-tqegħid tal-minorenni ma' kwalunkwe wieħed mill-ġenituri jpoġġi l-aħjar interessi tiegħu jew tagħha f'riskju, il-qorti tista' tagħti d-dritt tal-kustodja lil terza persuna, sakemm dik il-persuna tfittex li teżerċita d-dritt ta' kustodja hija stess.

It-tifel għandu d-dritt li jżomm kuntatt personali dirett mal-ġenitur li jkun assenti. Huwa d-dritt u d-dmir tal-ġenitur assenti li jżomm relazzjonijiet personali u kuntatt dirett mat-tifel/tifla fuq bażi regolari (dritt ta' aċċess). Il-ġenitur jew persuna oħra li għandhom id-dritt ta' kustodja ma għandhomx jiksru d-dritt ta' aċċess.

Il-ġenitur li għandu d-dritt ta' kustodja u l-ġenitur assenti għandhom jikkooperaw ma' xulxin - fir-rispett tal-ħajja familjari u d-dritt għal paċi tal-parti l-oħra - biex jiżguraw l-iżvilupp ibbilanċjat tat-tfal. Il-ġenitur li jkollu d-dritt ta' kustodja għandu jipprovdi l-informazzjoni lill-ġenitur assenti dwar l-iżvilupp, is-saħħa u l-istudji tat-tfal fuq bażi regolari u ma jistax iżomm lura din l-informazzjoni, meta jitlobhielu l-ġenitur assenti.

Ġenituri li jgħixu separatament jeżerċitaw id-drittijiet tagħhom b'mod konġunt fir-rigward ta' kwistjonijiet essenzjali li jikkonċernaw il-futur tat-tfal, ukoll jekk id-dritt ta' kustodja jingħata lil wieħed minnhom abbażi tal-ftehim komuni tagħhom jew id-deċiżjoni tal-qorti, minbarra jekk ir-responsabbiltà ta' ġenitur tal-ġenitur assenti tiġi limitata jew imneħħija mill-qorti. Kwistjonijiet essenzjali li jikkonċernaw il-futur tat-tfal jinvolvi l-użu jew bdil tal-isem tat-tfal minorenni, il-post ta' residenza tagħhom għajr ir-residenza kondiviża mal-ġenitur li jkollu l-kustodja, il-post ta' residenza tagħhom barra mill-pajjiż għal residenza jew stabbiliment permanenti, kif ukoll in-nazzjonalità, l-edukazzjoni u l-karriera tat-tfal.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Wieħed mill-konjuġi jista' jitlob manteniment mingħand il-konjuġi l-ieħor wara separazzjoni legali jew, fil-każ ta' divorzju, eks konjuġi jista' jitlob tali manteniment lill-eks konjuġi l-ieħor jekk ikun jeħtieġu għal raġunijiet li mhumiex tort tiegħu, dment li l-(eks) konjuġi li jkun qed jitlob manteniment ma jkunx sar mhux denju tiegħu, minħabba l-imġiba tiegħu matul iż-żwieġ. Il-ħlas ta' manteniment ma għandu bl-ebda mod jipperikola l-għajxien tal-eks konjuġi obbligat iħallas il-manteniment, u dak tal-persuna/i li dan tal-aħħar għandu jmantni b'mod konġunt mal-eks konjuġi li jeħtieġ manteniment. L-obbligu li jitħallas manteniment jista' jkollu terminu limitat jekk wieħed jista' jassumi li l-parti li titlob manteniment ma tkunx aktar fil-bżonn wara l-iskadenza ta' dak it-terminu.

Jekk il-konjugi jew l-eks konjuġi jitlob manteniment minħabba d-deterjorament tas-sitwazzjoni tiegħu aktar minn ħames snin wara s-separazzjoni legali, din it-talba tista' tingħata biss għal raġunijiet ta' ekwità u f'każijiet eċċezzjonali. Jekk il-konjuġi għexu flimkien bħala koppja għal inqas minn sena u ma għandhom l-ebda tfal komuni minn dan iż-żwieġ, l-eks konjuġi fil-bżonn hu intitolat għall-manteniment biss għal perjodu ekwivalenti għat-tul tal-ħajja komuni tagħhom. Għal raġunijiet ta' ekwità u f'każijiet eċċezzjonali l-qorti tista' tordna l-ħlas ta' manteniment għal perjodu itwal.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni legali tal-miżżewġin timmarka t-tmiem tal-ħajja matrimonjali komuni tagħhom. Ladarba din tkun saret, fost affarijiet oħra tista' tintalab id-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali  mingħand il-qorti.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-bidu u t-tmiem tal-ħajja komuni tal-konjuġi bħala koppja u, konsegwentement, il-perjodu li għalih kellhom proprjetà konġunta, jiġu stabbiliti b'diskrezzjoni ġudizzjarja. Meta teżerċita l-poteri ta' diskrezzjoni tagħha, il-qorti għandha tanalizza l-aspetti varji tal-ħajja tal-konjuġi bħala koppja miżżewġa taħt skrutinju (ir-relazzjoni sesswali, l-interdipendenza ekonomika, id-dar komuni tal-familja, espressjonijiet ta' unità tal-koppja, ulied komuni mrobbija, qraba, kura tat-tfal ta' wieħed mill-konjuġi, eċċ.). Għaldaqstant, il-Qorti tistabbilixxi jekk il-ħajja komuni bħala koppja miżżewġa tkunx għadha għaddejja jew tkunx intemmet b'analiżi konġunta tal-fatturi interrelatati ekonomiċi, familjari, emozzjonali u intenzjonali kollha involuti. Il-fatt li xi wieħed jew xi wħud minn dawn ikunu nieqsa ma jfissirx neċessarjament li l-ħajja komuni tal-konjuġi bħala koppja miżżewġa tkun intemmet, speċjalment jekk ikun hemm raġuni oġġettiva għal dan in-nuqqas.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Bħala riżultat ta' separazzjoni legali, li timmarka t-tmiem tal-ħajja komuni matrimonjali tagħhom, il-konjuġi jkunu liberi li jitolbu d-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali. F'dan il-punt, iż-żwieġ ma jkunx għadu legalment annullat iżda l-konjuġi jistgħu jiksbu assi b'mod indipendenti, minbarra għall-proprjetà komuni preeżistenti. Fir-rigward ta' din tal-aħħar, il-miżżewġin jistgħu jiddeċiedu b'mod konġunt biss peress li l-preżunzjoni ta' kunsens ma tibqax preżenti. Jekk il-konjuġi jkollhom ulied komuni, iridu jaqblu dwar il-kondiviżjoni tar-responsabbiltà ta' ġenituri.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Żwieġ jista' jiġi kkunsidrat biss null jekk ikun ġie ddikjarat null  b'sentenza mogħtija mill-qorti fi proċedimenti ta' annullament. Id-deċiżjoni li tiddikjara żwieġ null tapplika għal kull persuna involuta. Il-konsegwenzi ġuridiċi tal-annullament taż-żwieġ huma stabbiliti mil-leġiżlazzjoni.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Iż-żwieġ huwa null jekk ikun għadu fis-seħħ  żwieġ minn qabel jew sħubija rreġistrata ta' waħda mill-partijiet. Barra minn hekk, iż-żwieġ ikun null jekk il-partijiet fiż-żwieġ ikunu qraba ta' xulxin f'linja diretta jew aħwa ta' xulxin, jekk xi waħda mill-partijiet fiż-żwieġ tkun dixxendent dirett minn twelid tal-aħwa tal-parti l-oħra fiż-żwieġ, jew jekk xi waħda mill-partijiet fiż-żwieġ tkun adottat lill-parti l-oħra taż-żwieġ. Jekk waħda mill-partijiet tkun daħlet fiż-żwieġ bħala suġġett inabilitat bħala riżultat ta' dikjarazzjoni ta' kapaċità, iż-żwieġ huwa null. Iż-żwieġ huwa wkoll null jekk, minkejja li n-nuqqas ta' kapaċità ma ġietx iddikjarata fir-rigward tal-parti kkonċernata fil-mument taż-żwieġ, hi kienet fi stat ta' inkapaċità totali. Iż-żwieġ huwa null jekk il-partijiet fiż-żwieġ ma kinux it-tnejn preżenti flimkien meta ddikjaraw l-intenzjoni tagħhom li jiżżewġu. Jekk xi waħda mill-partijiet fiż-żwieġ tkun minorenni, iż-żwieġ huwa null. Bħala eċċezzjoni, minorenni jista' jidħol fi żwieġ bl-approvazzjoni minn qabel tal-awtorità ta' tutela u l-protezzjoni tat-tfal. L-awtorità tat-tutela u l-protezzjoni tat-tfal tista' tagħti tali approvazzjoni biss f'każijiet debitament ġustifikati u biss jekk il-parti minorenni kkonċernata jkollha mill-inqas 16-il sena.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Jekk iż-żewġ konjuġi daħlu in bona fede fi żwieġ li sussegwentement ġie annullat, il-konsegwenzi ġuridiċi taż-żwieġ f'termini ta' proprjetà huma l-istess bħal fil-każ ta' żwieġ validu. Meta żwieġ jiġi annullat, il-konjuġi jistgħu jinfurzaw it-talbiet tagħhom għall-proprjetà skont l-istess regoli li japplikaw fil-każ ta' divorzju mogħti mill-qorti. Jekk wieħed biss mill-konjuġi daħal fiż-żwieġ in bona fede, dawn ir-regoli japplikaw biss fuq talba tiegħu jew tagħha.

Wara l-annullament taż-żwieġ, il-konjuġi jżommu l-kunjom li kienu jużaw waqt iż-żwieġ tagħhom. Jekk ikollhom xewqa differenti, huma jistgħu jgħarrfu b'dan lis-supretendent reġistratur wara l-annullament. L-eks mara, madankollu, ma tistax tuża l-isem ta' dak li kien żewġha bis-suffiss li jindika l-istatus ta' miżżewġa tagħha jekk hija ma tkunx tuża dak l-isem matul iż-żwieġ.

L-annullament taż-żwieġ ma jaffettwax il-preżunzjoni ta' paternità.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Fi kwistjonijiet ta' annullament ta' żwieġ u divorzju , il-qrati għandhom il-kompetenza esklussiva.

Jekk żwieġ jiġi annullat jew jingħata divorzju, il-qorti għandha tiddeċiedi dwar il-kustodja u l-manteniment tat-tfal minorenni taż-żwieġ, anki fin-nuqqas ta' kwalunkwe applikazzjonijiet korrispondenti, jekk ikun xieraq. Il-qorti tiddeċiedi dwar kwistjonijiet anċillari (pereżempju manteniment għall-konjuġi, l-użu tad-dar matrimonjali, id-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali komuni) jekk tkun ippreżentata applikazzjoni f'dan is-sens. Fin-nuqqas ta' rikors, il-Qorti ma tiddeċidix dwar dawn il-kwistjonijiet, li jistgħu jiġu solvuti mill-partijiet barra l-qorti f'kuntratt.

Qabel jew matul il-proċedimenti tad-divorzju l-konjuġi jistgħu jitolbu l-medjazzjoni waħedhom jew fuq l-inizjattiva tal-qorti sabiex jaslu għal ftehim fi kwistjonijiet ta' tilwim dwar ir-relazzjoni tagħhom u x-xoljiment taż-żwieġ tagħhom. Il-ftehim innegozjat mill-partijiet bħala riżultat ta' medjazzjoni jista' jiġi inklużi fil-ftehim fil-qorti.

Jekk ikun meħtieġ, il-qorti tista' tobbliga lill-ġenituri li qed jitolbu divorzju ifittxu medjazzjoni fir-rigward ta' kwistjonijiet anċillari, biex jiġi żgurat arranġament xieraq f'termini ta' responsabbiltà tal-ġenituri u l-kooperazzjoni meħtieġa bejn il-partijiet.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Sabiex jiksbu divorzju, il-konjuġi għandhom iressqu proċedimenti ta' divorzju kontra l-konjuġi l-ieħor. Proċedimenti għal annullament għandhom jitressqu minn wieħed mill-konjuġi kontra l-konjuġi l-ieħor, jew mill-prosekutur jew persuna terza intitolata li tressaq proċedimenti kontra ż-żewġ konjuġi. Jekk il-parti li kontra tagħha tnedew il-proċedimenti ma għadhiex ħajja, għandhom jitressqu proċedimenti kontra kuratur maħtur mill-qorti.

Il-proċedimenti għandhom jitnedew, permezz ta' talba, li għandha tinkludi dan li ġej: il-qorti kompetenti; l-ismijiet, il-postijiet ta' residenza tagħhom, u l-istatus fil-proċedimenti tal-partijiet u r-rappreżentant(i) tagħhom, jekk ikun hemm; id-dritt li tiġi infurzata u l-fatti kompluti b'evidenza li sservi bħala bażi għal dan id-dritt; dettalji li minnhom jistgħu jiġu stabbiliti l-ambitu tal-awtorità u l-ġuriżdizzjoni tal-Qorti ; u talba espliċita (applikazzjoni) għal deċiżjoni mill-qorti. L-applikazzjoni li tibda proċedimenti ta' divorzju għandha tinkludi dettalji dwar iż-żwieġ, dwar it-twelid ta' kull wild ħaj minn dan iż-żwieġ u, jekk meħtieġ, kull dejta li minnha jista' jiġi stabbilit il-jedd li tkun ippreżentata applikazzjoni. F'dokument mehmuż, l-applikazzjoni għandha tinkludi wkoll dokumenti li jissostanzjaw id-dejta ta' hawn fuq kif ukoll id-dokument (jew kopja tiegħu jew estratt) li jiddeskrivi l-fatti msemmija mill-applikant bħala evidenza u dokumenti li minnhom l-ambitu tal-awtorità u l-ġuriżdizzjoni tal-qorti, kif ukoll ċirkostanzi oħrajn li għandhom awtomatikament jiġu kkunsidrati, jistgħu jiġu stabbiliti, bl-eċċezzjoni ta' dejta li tista' tiġi vverifikata permezz ta' karta tal-identità. F'dan l-aħħar każ, dan għandu jkun indikat fl-applikazzjoni.

Skont id-dispożizzjonijiet ġenerali fuq il-ġuriżdizzjoni, il-qorti kompetenti fil-proċedimenti tad-divorzju ser tkun il-qorti li jkollha ġuriżdizzjoni fuq il-post ta' residenza tal-konvenut. Jekk il-konvenut ma jkollux post ta' residenza fl-Ungerija, il-ġuriżdizzjoni hija stabbilita fuq il-bażi tal-post ta' domiċilju tal-konvenut. Jekk il-post ta' residenza tal-konvenut ma jkunx magħruf jew ikun barra mill-pajjiż, jiġi kkunsidrat l-aħħar post ta' residenza tiegħu fl-Ungerija. Jekk dan ma jistax jiġi stabbilit jew jekk il-konvenut ma jkollux post ta' residenza, il-ġuriżdizzjoni tiġi stabbilita fuq il-bażi tal-post ta' residenza tar-rikorrent jew, fin-nuqqas ta' dan, il-post ta' residenza tiegħu jew tagħha. Barra minn hekk, il-qorti li jkollha ġuriżdizzjoni fiż-żona fejn jinsab l-aħħar post ta' residenza komuni tal-miżżewġin ikollha wkoll kompetenza fil-każ. Dan ifisser li r-rikorrent jista' liberament jagħżel li jissottometti l-applikazzjoni lill-qorti li jkollha l-kompetenza f'konformità mar-regoli ġenerali dwar il-ġuriżdizzjoni jew il-qorti li għandha kompetenza bbażata fuq l-aħħar post ta' residenza komuni tal-konjuġi.

Jekk l-ebda qorti nazzjonali kompetenti ma tista' tinħatar sabiex tipproċedi fil-każ ta' divorzju f'konformità mar-regoli ta' hawn fuq, ikollha l-kompetenza l-Qorti tad-Distrett Ċentrali ta' Pest.

Ladarba jkunu nbdew proċeduri matrimonjali quddiem qorti partikolari, din il-qorti jkollha kompetenza esklussiva fi kwalunkwe proċedimenti ġodda mressqa fir-rigward tal-istess żwieġ fi kwistjonijiet matrimonjali dwar id-drittijiet fuq proprjetà derivanti mir-relazzjoni matrimonjali.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Ara t-tema "Għajnuna legali".

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Jista' jsir appell kontra d-deċiżjoni. Madankollu, l-ebda azzjoni ma tista' titressaq għal reviżjoni ġudizzjarja jew reviżjoni ta' sentenzi li jannullaw ż-żwieġ jew ta' divorzju f'termini tal-annullament jew id-divorzju innifsu.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Skont l-Artikolu 21(1) tar-Regolament (KE) Nru 2201/2003, sentenza mogħtija fi Stat Membru tiġi rrikonoxxuta awtomatikament fl-Istati Membri l-oħra; Għalhekk, bħala regola ġenerali, ma hemm ħtieġa ta' ebda proċedura speċjali għar-rikonoxximent. Skont l-Artikolu 37 tar-Regolament, il-parti li qed titlob ir-rikonoxximent għandha tipproduċi d-dokumenti li ġejjin:

• kopja tas-sentenza li tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex tiġi stabbilita l-awtentiċità tagħha; kif ukoll
• iċ-ċertifikat imsemmi fl-Artikolu 39 tar-Regolament maħruġ minn qorti jew awtorità tal-Istat Membru ta' oriġini fuq il-formola li tinsab fl-Anness I tar-Regolament; u
• minbarra dan, fil-każ ta' sentenza mogħtija fil-kontumaċja tal-konvenut, l-oriġinal jew il-kopja ċċertifikata vera tad-dokument li jistabbilixxi li l-parti kontumaċi kienet ġiet notifikata bid-dokument li jistitwixxi l-proċedimenti jew b'dokument ekwivalenti, jew xi dokument li jindika li l-konvenut aċċetta s-sentenza b'mod inekwivokabbli.

Skont l-Artikolu 38 tar-Regolament, il-qorti jew l-awtorità tista' ma teħtieġx il-produzzjoni ta' dawn l-aħħar żewġ dokumenti jekk tikkunsidra li għandha biżżejjed informazzjoni quddiemha. Il-qorti/awtorità jistgħu jirrikjedu wkoll li tiġi mehmuża traduzzjoni ta' dawn id-dokumenti  mad-dokumenti ta' hawn fuq li l-qrati u l-awtoritajiet Ungeriżi ġeneralment jistgħu jissodisfaw.

Skont l-Artikolu 21(3) tar-Regolament (KE) Nru 2201/2003, kull parti interessata tista' tapplika għal deċiżjoni li s-sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor tkun rikonoxxuta. F'dan il-każ, il-parti li qed titlob ir-rikonoxximent trid tissottometti t-talba tagħha bid-dokumenti msemmija hawn fuq mehmuża lill-qorti kompetenti, li ser tkun il-qorti distrettwali (járásbíróság) li topera fis-sede tal-qorti reġjonali (törvényszék) tal-post ta' residenza jew residenza abitwali tal-kontroparti fl-Ungerija (il-Qorti tad-Distrett Ċentrali ta' Buda, fil-każ ta' Budapest) jew, jekk il-kontroparti la jkollha post ta' residenza u lanqas residenza abitwali fl-Ungerija, il-qorti distrettwali li topera fis-sede tal-qorti tal-kontea tal-post ta' residenza jew residenza abitwali fl-Ungerija tal-parti li titlob rikonoxximent (il-Qorti tad-Distrett Ċentrali ta' Buda, fil-każ ta' Budapest). Jekk il-parti li qed titlob rikonoxximent ma jkollhiex lanqas post ta' residenza jew residenza abitwali fl-Ungerija, l-applikazzjoni tista' tiġi mressqa lill-Qorti tad-Distrett Ċentrali ta' Buda. Il-qorti tapplika d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 28-36 tar-Regolament fil-proċedura, kif xieraq.

Jekk ir-rikonoxximent tas-sentenza jkun meħtieġ biex issir reġistrazzjoni fir-reġistru taż-żwieġ Ungeriż, skont l-Artikolu 21(2) tar-Regolament, it-talba għal rikonoxximent flimkien mad-dokumenti elenkati hawn fuq għandhom jitressqu lis-supretendent reġistratur.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Skont l-Artikolu 21(3) tar-Regolament (KE) Nru 2201/2003, kull parti interessata tista' tapplika għal deċiżjoni li s-sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor ma tiġix rikonoxxuta. F'dan il-każ, il-parti li tikkontesta r-rikonoxximent għandha tehmeż kopja tas-sentenza li tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex tiġi stabbilita l-awtentiċità tagħha mal-applikazzjoni tagħha kif ukoll iċ-ċertifikat imsemmi fl-Artikolu 39 tar-Regolament maħruġ minn qorti jew awtorità tal-Istat Membru ta' oriġini fil-formola fl-Anness I tar-Regolament. Il-qorti kompetenti hija l-qorti distrettwali li topera fis-sede tal-qorti tal-kontea tal-post ta' residenza jew residenza abitwali tal-kontroparti fl-Ungerija (il-Qorti tad-Distrett Ċentrali ta' Buda, fil-każ ta' Budapest) jew, jekk il-kontro-parti la jkollha post ta' residenza u lanqas residenza abitwali fl-Ungerija, il-qorti distrettwali li topera fis-sede tal-qorti tal-kontea tal-post ta' residenza jew residenza abitwali fl-Ungerija tal-parti li tikkontesta r-rikonoxximent (il-Qorti Ċentrali tad-Distrett ta' Buda fil-każ ta' Budapest). Jekk il-parti li tikkontesta r-rikonoxximent ma jkollhiex lanqas post ta' residenza jew residenza abitwali fl-Ungerija, l-applikazzjoni tista' tiġi ffajljata mal-Qorti Ċentrali tad-Distrett ta' Buda. Il-qorti se tapplika d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 28-36 tar-Regolament għall-proċedura, kif xieraq.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Ir-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u s-separazzjoni legali huwa applikabbli fl-Ungerija. Għaldaqstant, fil-każijiet kollha b'aspett barrani, il-liġi applikata mill-qrati tal-Ungerija ser tkun il-liġi speċifikata minn dan ir-Regolament. Ir-Regolament - soġġett għal limitazzjonijiet - jagħti lill-konjuġi l-libertà biex jagħżlu l-liġi applikabbli (l-Artikoli 5-7) u fatturi ta' konnessjoni huma stabbiliti biex jispeċifikaw il-liġi applikabbli biss fin-nuqqas ta' għażla valida mill-partijiet (l-Artikoli 8-10).

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Biex jinkiseb divorzju ġewwa Malta, irrid ikun hemm talba taż-żewġ persuni miżżewġa flimkien jew fuq talba ta’ waħda mill-miżżewgin kontra l-persuna l-oħra. Fid-data li jibdew il-proċeduri ta’ divorzju, il-miżżewgin ikunu jridu għexu mhux flimkien għal perjodu ta’, jew perjodi li jammontaw għal, mill-anqas erba’ snin matul il-ħames snin minnufih qabel ma ssir it-talba, jew ikunu għaddew mill-inqas erba’ snin mid-data tas-separazzjoni legali. Ma’ dan il-Qorti trid tkun sodisfatta li ma hemm l-ebda prospett raġenovoli għal rikonċiljazzjoni bejn il-miżżewġin. Kundizzjoni oħra hija li fejn hu dovut, il-miżżewġin u kull wild tagħhom qed jirċievu manteniment adegwat, iżda dan id-dritt għall-manteniment jista’ jiġi irrinunzjat mill-partijiet f’kull żmien. Divorzju ppronunzjat bejn persuni miżżewgin li kienu separati b’kuntratt jew b’sentenza ma jġib ebda bidla f’dak ordnat jew miftiehem bejniethom, ħlief għall-effetti tad-divorzju li joħorġu mil-liġi. Wieħed għandu jinnota li ma jkunx meħtieg illi qabel ma jiġi mitlub id-divorzju, il-miżżewġin ikunu infirdu minn xulxin b’kuntratt jew b’sentenza.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Il-liġi ma tagħmilx referenza għal x’jistgħu jkunu r-raġunijiet tad-divorzju. Iżda kif ġa ingħad taħt il-mistoqsija tal-kundizzjonijiet, fid-data li jibdew il-proċeduri ta’ divorzju, il-miżżewgin iridu jkunu għexu mhux flimkien għal perjodu ta’, jew perjodi li jammontaw għal, mill-anqas erba’ snin matul il-ħames snin minnufih qabel ma’ ssir it-talba, jew ikunu għaddew mill-inqas erba’ snin mid-data tas-separazzjoni legali.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Divorzju ppronunzjat bejn persuni miżżewgin li kienu separati b’kuntratt jew b’sentenza ma jġib ebda bidla f’dak ordnat jew miftiehem bejniethom, ħlief għall-effetti tad-divorzju li joħorġu mil-liġi. Il-liġi ta’ separazzjoni tapplika fil-kwistjoni ta’ kunjomijiet u allura, il-mara tista’ wara s-separazzjoni tagħżel li tirreverti għal kunjom xbubitha iżda din l-għażla għandha ssir b’dikjarazzjoni fl-att pubbliku ta’ separazzjoni, u f ’każ ta’ separazzjoni ġudizzjarja, il-mara għandha tagħmel dik id-dikjarazzjoni b’nota ppreżentata fl-atti tal-kawża qabel is-sentenza. Bil-pronunzjament tad-divorzju l-effetti kollha ċivili u l-obbligu tal-partijiet li jgħixu flimkien jispiċċa. Ma’ dawn jispiċċaw ukoll id-drittijiet tal-miżżewġin għas-suċċessjoni ta’ xulxin, b’effett minn dak inhar meta d-digriet jew sentenza ta’ divorzju jkunu saru res judicata.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Divorzju ppronunzjat bejn persuni miżżewġin li kienu separati b’kuntratt jew b’sentenza ma jġib ebda bidla f’dak ordnat jew miftiehem bejniethom. L-Artikolu 66D (5) tal-Kodiċi Ċivili ta’ Malta jgħid li meta l-propjeta tal-miżżewġin tkun regolata permezz tal-komunjoni tal-akkwisti jew il-komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata, il-partijiet ikollhom dritt li f’kull każ, bi qbil bejniethom, jgħaddu għad-divorzju mingħajr ma jillikwidaw l-assi komuni ta’ bejniethom.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Il-pronunzjament tad-divorzju m’għandu l-ebda effett fuq id-drittijiet u l-obbligazzjonijiet tal-partijiet bħala ġenituri fuq uliedhom jew fuq kull ftehim li jkun intlaħaq bejn dawk il-partijiet dwar il-kustodja ta’ uliedhom. Iżda fuq talba ta’ waħda mill-partijiet, tiddikjara li l-parti l-oħra ma tkunx tajba biex ikollha l-kustodja tal-ulied minuri tal-partijiet, u fejn il-qorti tagħmel dikjarazzjoni bħal din, il-parti hekk iddikjarata ma tkunx tista’, mal-mewt tal-parti l-oħra, tieħu l-kustodja ta’ l-ulied minuri mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-qorti. Il-manteniment favur il-minorenni jibqa' in forza u dawn sakemm jagħlqu l-eta ta’ tmintax u f’każ li l-wild ikompli jistudja, il-manteniment jibqa għaddej sa l-eta ta’ tlieta u għoxrin sakemm ma jkunx hemm ftiehem mod ieħor.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Divorzju ppronunzjat bejn persuni miżżewġin li kienu separati b’kuntratt jew b’sentenza ma jġib ebda bidla f’dak ordnat jew miftiehem bejniethom. Għalhekk, l-obbligu tal-manteniment ma jitneħħix bid-divorzju sakemm il-partijiet ma jiddeċidux mod ieħor. Fis-sentenza illi biha tilqa’ t-talba għad-divorzju, il-qorti tista’, fuq talba tal-parti illi matul is-smigħ tal-kawża ta’ divorzju jkun dovut għaliha jew għall-ulied manteniment mingħand il-parti l-oħra, tordna illi l-ħlas tal-manteniment mill-parti l-oħra jiġi żgurat b’garanzija xierqa u raġonevoli skont iċ-ċirkostanzi tal-partijiet. Dik il-garanzija m’għandhiex tkun f’ammont li jeċċedi l-ammont ta’ manteniment għal ħames snin. Din it-talba tista’ wkoll issir f’kull żmien wara s-sentenza msemmija meta jkun dovut il-manteniment.

Fejn issir talba għad-divorzju lill-qorti ċivili kompetenti minn wieħed mill-miżżewġin, jew miż-żewġ miżżewġin li jkunu qablu li jirrikorru għad-divorzju, u fejn il-miżżewġin ma jkunux separati b’kuntratt jew b’sentenza tal-qorti, qabel ma l-qorti tagħti l-awtorizzazjoni biex il-miżżewġin jipproċedu għad-divorzju, il-qorti għandha ssejjaħ lill-partijiet sabiex jidhru quddiem medjatur li jkun maħtur minnha jew bil-kunsens taż-żewġ partijiet u dan bil-għan li jsir tentattiv ta’ rikonċiljazzjoni bejn il-miżżewġin. Jekk dik ir-rikonċiljazzjoni ma sseħħx, u l-partijiet ma jkunux diġà qablu bejniethom dwar il-pattijiet tad-divorzju, il-medjatur jgħin lill-partijiet biex jaslu għad-divorzju fuq bażi ta’ qbil. Dan il-qbil għandu jkun dwar xi wħud, jew il-pattijiet kollha, minn dawn li ġejjin:

• il-kura u l-kustodja tal-ulied;
• l-aċċess taż-żewġ partijiet għall-ulied;
• il-manteniment tal-miżżewġin, jew ta’ parti waħda minnhom, u ta’ kull wild;
• ir-residenza fid-dar konjugali;
• id-diviżjoni tal-komunjoni tal-akkwisti jew tal-komunjoni ta’ residwu taħt amministrazzjoni separata.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Separazzjoni ġudizzjarja tirreferi għal meta waħda mill-miżżewġin tiftaħ kawża kontra l-parti l-oħra taż-żwieġ u l-Qorti tagħti sentenza fuq id-drittijiet u l-obbligi li miżżewġin għandhom meta jkunu legalment separati.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja hija waħda jew aktar minn dawn li ġejjien:

• Adulterju;
• Attijiet ta’ vjolenza domestika;
• Eċessi, moħqrija, theddid jew offiżi gravi tal-parti l-oħra kontra l-attur jew kontra xi wieħed jew ieħor mit-tfal tiegħu;
• Il-ħajja flimkien ma tkunx għadha possibbli għax iż-żwieġ ikun tkisser irremedjabilment;
• Abbandun

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Rigward manteniment, il-parti li kontra tagħha tinqata s-separazzjoni għandha l-obbligu tal-manteniment tal-parti l-oħra kif ukoll ta’ l-ulied sakemm jagħlqu l-eta ta’ tmintax u f’każ li jkunu studenti li qegħdin jipparteċipaw f’edukazzjoni, taħriġ jew tagħlim full-time u huma taħt l-età ta’ tlieta u għoxrin sena. L-ammont dovut lill-parti l-oħra u lill-ulied jiġi stabbilit billi jitqiesu l-mezzi tal-miżżewġin, il-ħila tagħhom li jaħdmu u l-bżonnijiet tagħhom, u għandhom jitqiesu wkoll iċ-ċirkostanzi l-oħra kollha tal-miżżewġin u tal-ulied, inkluż dan li ġej:

• il-bżonnijiet tal-ulied, wara li jkunu tqiesu ċ-ċirkostanzi kollha tagħhom;
• xi diżabilità, kemm jekk hija fiżika jew mentali;
• ċirkostanzi ta’ mard li tant ikunu serji u gravi li jikkompromettu l-kapaċità tal-miżżewġin jew ta’ l-ulied
• li jmantnu lilhom infushom;
• jekk il-ħila tal-parti li jkun dovut lilha l-manteniment illi tagħmel qligħ ta’ kull xorta ġietx imnaqqsa għaliex dik il-parti tkun, matul iż-żwieġ, ħadet ħsieb id-dar, il-parti l-oħra u t-trobbija tat-tfal taż-żwieġ;
• kull qligħ jew benefiċċju li l-miżżewġin, jew min minnhom, jirċievu skont il-liġi;
• il-ħtiġiet għall-akkomodazzjoni tal-miżżewġin u tal-ulied;
• l-ammont li kien ikun dovut lil kull waħda mill-partijiet bħala benefiċċju, inkluż, iżda mhux limitat għal, benefiċċju taħt skema ta’ pensjoni, liema benefiċċju dik il-parti tkun ser titlef l-opportunità jew il-possibbiltà li tikseb bħala riżultat tal-firda.

Id-dar taż-żwieġ tista tingħata mill-qorti fuq talba ta’ waħda mill-partijiet lil xi parti, ad esklużjoni tal-parti l-oħra, u għal dak il-perjodu u taħt dawk il-kondizzjonijiet li l-qorti jidhrilha xierqa, jew li d-dar taż-żwieġ għandha tinbiegħ, fejn tkun sodisfatta illi ż-żewġ partijiet u uliedhom ser ikollhom akkomodazzjoni oħra xierqa, u li r-rikavat tal-bejgħ għandu jiġi assenjat lill-partijiet kif il-qorti jidhrilha xieraq, jew fejn id-dar taż-żwieġ tkun tappartjeni liż-żewġ partijiet, li tassenja d-dar taż-żwieġ lil xi parti minnhom, liema parti jkollha tikkumpensa lill-parti l-oħra għat-telf finanzjarju soffert.

Meta tagħti s-sentenza ta’ separazzjoni, il-qorti għandha tordna lil liema waħda mill-partijiet għandha tiġi fdata l-kustodja tat-tfal u l-konsiderazzjoni ewlenija tkun il-ġid tal-ulied. Iżda fuq talba ta’ waħda mill-partijiet, tiddikjara li l-parti l-oħra ma tkunx tajba biex ikollha l-kustodja tal-ulied minuri tal-partijiet, u fejn il-qorti tagħmel dikjarazzjoni bħal din, il-parti hekk iddikjarata ma tkunx tista’, mal-mewt tal-parti l-oħra, tieħu l-kustodja ta’ l-ulied minuri, mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-qorti.

Il-mara tista’ wara s-separazzjoni tagħżel li tirreverti għal kunjom xbubitha iżda din l-għażla għandha ssir b’dikjarazzjoni fl-att pubbliku ta’ separazzjoni, u f ’każ ta’ separazzjoni ġudizzjarja, il-mara għandha tagħmel dik id-dikjarazzjoni b’nota ppreżentata fl-atti tal-kawża qabel is-sentenza.

Fir-rigward ta’ terzi, is-separazzjoni personali ma għandha ebda effett kontra tagħhom ħlief minn dak in-nhar li s-sentenza jew il-kuntratt, skont il-każ, jiġu mniżżla fir-Reġistru Pubbliku.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Anullament taż-żwieġ jfisser li ż-żwieġ m’għandux effett. Dan iż-żwieġ jiġi ddikjarat null.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Iż-żwieġ ikun null:

• jekk ikun hemm nuqqas ta’ tħaris ta’ xi formalità jew ta’ xi ħtieġa oħra simili dwar iċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ jew li ssir bi tħejjija għalih
• jekk il-kunsens ta’ xi waħda mill-partijiet ikun inkiseb bi vjolenza, sew fiżika sew morali, jew biża;
• jekk il-kunsens ta’ xi waħda mill-partijiet ikun eskluż minħabba żball fuq l-identità tal-parti l-oħra;
• jekk il-kunsens ta’ xi waħda mill-partijiet ikun inkiseb b’qerq dwar xi kwalità tal-parti l-oħra li tista’ mix-xorta tagħha tfixkel serjament il-ħajja miżżewġa;
• jekk il-kunsens ta’ xi waħda mill-partijiet ikun vizjat b’difett serju ta’ diskrezzjoni ta’ ġudizzju fuq il-ħajja miżżewġa, jew fuq id-drittijiet u d-dmirijiet essenzjali tagħha, jew b’anomalija psikoloġika serja li tagħmilha impossibbli għal dik il-parti li taqdi l-obbligazzjonijiet essenzjali taż-żwieġ;
• jekk xi waħda mill-partijiet jkun impotenti, sew jekk dik l-impotenza tkun assoluta jew relattiva, iżda biss jekk dik l-impotenza tkun teżisti qabel iż-żwieġ;
• jekk il-kunsens ta’ xi waħda mill-partijiet ikun inkiseb bl-esklużjoni pożittiva taż-żwieġ innifsu, jew ta’ xi wieħed jew aktar mill-elementi essenzjali tal-ħajja miżżewġa, jew tad-dritt għall-att taż-żwieġ;
• jekk xi waħda mill-partijiet torbot il-kunsens tagħha ma’ kondizzjoni li tirriferi għall-futur;
• jekk xi waħda mill-partijiet, għalkemm ma tkunx interdetta jew marida b’moħħha, ma kellhiex fiż-żmien li sar iż-żwieġ, ukoll minħabba raġuni temporanja, setgħat intelletwali jew ta’ rieda biżżejjed biex jinħoloq kunsens għaż-żwieġ;
• jekk iż-żwieġ ma jkunx ġie kunsmat.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

L-effetti ta’ żwieġ validu jitqiesu li dejjem kienu jeżistu għal dak li jirrigwarda t-tfal li jitwieldu jew ġew konċepiti matul żwieġ li ġie ddikjarat null kif ukoll għal dak li jirrigwarda tfal li jitwieldu qabel dak iż-żwieġ u li jkunu rikonoxxuti qabel ma tingħata s-sentenza ta’ nullità. Jekk waħda biss mill-partijiet kienet in bona fide dawk l-effetti japplikaw favur tagħha u favur l-ulied. Jekk ebda waħda mill-partijiet ma kienet in bona fide l-effetti ta’ żwieġ validu għandhom japplikaw biss favur l-ulied li jitwieldu jew konċepiti matul iż-żwieġ dikjarat null. Il-parti responsabbli għan-nullità taż-żwieġ hija obbligata tħallas manteniment lill-parti l-oħra li tkun in bona fide għal perijodu ta’ ħames snin, liema obbligu jispiċċa jekk il-parti in bona fide tiżżewweġ matul dak iż-żmien.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Le m’hemmx alternattivi oħra; dan jista ssir biss permezz ta’ rikors.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-rikors ta’ divorzju, ta’ separazzjoni ġudizzjarja jew annullament taż-żwieġ ċivili għandu jiġi ppreżentat fil-Qorti Ċivili (Sezzjoni tal-Familja), filwaqt li reġistrazzjoni ta’ annullament mogħti mit-Tribunal Ekkleżjastiku ta’ Malta għandhu jiġi ppreżentat fil-Qorti ta’ l-Appell. Ir-rikors ta’ divorzju, separazzjoni u annullament taż-żwieġ ċivili jrid ikun ġuramentat. Ir-risposta ghar-rikors trid tiġi ppreżentata fi żmien għoxrin ġurnata. Id-dokumenti li jiġu mhemuża vvarjaw skont ta’ x’wiehed irrid jipprova. Iżda fil-każ ta’ reġistrazzjoni ta’ annullament mit-Tribunal Ekkleżjastiku, wieħed għandhu jannetti kopja tas-sentenzi mogħtija mit-Tribunal Metropolitan ta’ Malta, id-digriet maħruġ mit-Tribunal Reġjonali tat-Tieni Istanza, id-digriet ta’ eżekutivita u ċ-ċertifikat taż-żwieġ.

Kull parti f’kawża ta’ separazzjoni, tista’ f’kull waqt matul dik il-kawża, iżda qabel ma l-kawża tiġi mħollija għas-sentenza, titlob b’rikors illi t-talba għas-separazzjoni magħmula f’dik il-kawża titqies minflok bħala talba għall-pronunzjament ta’ divorzju.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Iva wieħed jista’ jingħata għajnuna legali diment li r-rekwiżiti rikjesti mill-Artikolu 912 tal-Kodiċi ta’ Organizzazzjoni u Proċedura Ċivili jkunu sodisfati.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva huwa possibli li jkun hemm appell mid-deċizjoni relatata ma’ divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament. Biss wieħed għandu jżomm f’moħħu li diġriet għar-reġistrazzjoni ta’ annullament mogħti mit-Tribunal Ekklezjastiku ta’ Malta ma jistax jiġi appellat.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Deċiżjoni ta’ qorti barranija dwar l-istat ta’ persuna miżżewġa jew li tolqot dak l-istat għandha tkun rikonoxxuta għall-finijiet kollha ta’ liġi f’Malta jekk id-deċiżjoni tingħata minn qorti kompetenti tal-pajjiż li fih xi waħda mill-partijiet fil-proċedimenti tkun domiċiljata jew li tiegħu xi waħda minn dawk il-partijiet tkun ċittadin. Biex isir dan wieħed għandu jmur ir-Reġistru Pubbliku (Evans Building, Triq Merkanti, Valletta VLT 2000).

Apparti l-liġi nostrana, tapplika wkoll il-liġi Ewropeja u ċioe Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 dwar il-dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbilità tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000. Artikolu 22 ta’ dan ir-regolament jagħmel referenza għar-raġunijiet għan-nuqqas ta’ rikonoxximent ta’ sentenzi dwar id-divorzju, is-separazzjoni legali, jew l-annulament taż-żwieġ u ċioe:

1. 'jekk jidher ċar li l-imsemmi rikonoxximent huwa kuntrarju għall-politika pubblika ta' l-Istat Membru fejn ir-rikonoxximent qiegħed jiġi mitlub;
2. Fejn ġie mogħti b'kontumaċja, jekk il-konvenut ma ġiex/tx notifikat bid-dokument li stitwixxa l-proċedimenti jew b'dokument ekwivalenti fi żmien suffiċjenti u b'mod li jħallu l-konvenut jirranġaw għad-difiża tagħhom ħlief jekk huwa ddeterminat li l-konvenut aċċetta s-sentenza inekwivokabilment;
3. jekk hija rrekonċiljabbli ma' sentenza mogħtija fi proċedimenti bejn l-istess partijiet fl-Istat Membru li fih qiegħed jiġi mitlub r-rikonoxximent; jew
4. jekk hija rrekonċiljabbli ma' sentenza mogħtija qabel fi Stat Membru ieħor jew fi Stat li m'huwiex Membru bejn l-istess partijiet, kemm-il darba s-sentenza li ngħatat qabel tissodisfa l-kondizzjonijiet neċessarji għar-rikonoxximent tagħha fl-Istat Membru fejn huwa mitlub ir-rikonoxximent’.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Biex jopponi għar-rikonoxximent ta’ deċizjoni dwar divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament, wieħed għandu jmur quddiem il-Qorti Ċivili (Sezzjoni tal-Familja). Il-proċeduri applikabbli hija dik ta’ Malta ai termini tal-Kap 12 tal-Liġijiet ta’ Malta.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-qrati ta’ ġurisdizzjoni ċivili jkollhom ġurisdizzjoni biex jisimgħu u jiddeċiedu talba għad-divorzju biss jekk, mill-inqas waħda mill-ħtiġiet li ġejjin tkun sodisfatta:

• mill-inqas waħda mill-miżżewġin kellha d-domiċilju tagħha f’Malta fid-data meta tkun saret it-talba għad-divorzju lill-qorti ċivili kompetenti; jew
• mill-inqas waħda mill-miżżewġin kellha r-residenza ordinarja tagħha f’Malta matul il-perjodu ta’ sena, immedjatament qabel ma tkun saret talba għad-divorzju.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.

Divorzju u separazzjoni legali - Olanda

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Rikors għal divorzju jista' jiġi ppreżentat minn wieħed mill-konjuġi (rikors unilaterali) jew miż-żewġ konjuġi flimkien (rikors konġunt). Il-proċedura hija l-istess (ara l-mistoqsija Nru 11).

F'kull każ il-partijiet iridu jiġu rappreżentati minn avukat matul il-proċedimenti. Rikors għad-divorzju jinstema' mill-qorti distrettwali (rechtbank) tal-post fejn huwa/huma residenti r-rikorrent/i. Rikors għad-divorzju jista' jiġi ppreżentat f'kull ħin wara ż-żwieġ; il-partijiet ma għandhomx għalfejn ikunu ilhom miżżewwġin għal xi perjodu partikolari ta' żmien. Id-divorzju jidħol fis-seħħ metà tiġi rreġistrata s-sentenza tal-qorti fir-reġistru tat-twelid, taż-żwiġijiet u tal-imwiet (burgerlijke stand). Id-divorzju jista' jiġi mdaħħal fir-reġistru biss ladarba s-sentenza ma tkunx għadha miftuħa għall-appell (issir res judicata). Id-divorzju jrid jiġi rreġistrat fir-reġistru fi żmien sitt xhur minn meta s-sentenza ssir res judicata, inkella s-sentenza titlef l-effett tagħha, f'liema każ id-divorzju ma jkunx jista jiġi rreġistrat fir-reġistru. Jekk iż-żwieġ ikun ġie ċċelebrat barra l-pajjiż u ċ-ċertifikat taż-żwieġ barrani ma jkunx ġie reġistrat fir-reġistru Netherlandiż, is-sentenza ta' divorzju Netherlandiża tiddaħħal fir-reġistru speċjali tat-twelid, taż-żwiġijiet u tal-imwiet fl-Aja, in-Netherlands.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Skont il-liġi Netherlandiża, l-unika raġuni sabiex wieħed jitlob id-divorzju hija t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ. Żwieġ jitqies li tkisser irrimedjabbilment jekk il-konjuġi jsibu li l-koabitazzjoni hija intollerabbli u li mhemmx tama illi jerġa' jkun hemm relazzjonijiet maritali xierqa.  Jekk ir-rikors jitressaq minn wieħed mill-konjuġi biss, ir-rikorrent irid jiddikjara illi ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment, u jekk din id-dikjarazzjoni tiġi miċħuda mill-konjuġi l-ieħor, ir-rikorrent irid jipprovdi provi. Hija l-qorti li tiddeċiedi jekk iż-żwieġ tkissirx irrimedjabbilment. F'każ ta' rikors konġunt, is-sentenza ta' divorzju tingħata abbażi tal-fatt illi ż-żewġ konjuġi jemmnu illi ż-żwieġ tagħhom tkisser irrimedjabbilment.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Id-divorzju jista' jkollu implikazzjonijiet għall-użu tal-kunjom ta' ekskonjuġi. Hekk kif id-divorzju jsir finali, persuna divorzjata tista' terġa tiżżewweġ jew tidħol fi sħubija ċivili.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Reġim previst mil-liġi (sjieda konġunta tal-proprjetà kollha)

In-Netherlands għandha reġim pjuttost partikolari rigward it-trattament tal-introjtu u l-proprjetà matul iż-żwieġ. L-arranġament ordinarju, previst mill-istatut, huwa s-sjieda konġunta tal-proprjetà kollha (algehele gemeenschap van goederen).  Normalment, il-proprjetà kollha akkwistata minn kull konjuġi qabel jew matul iż-żwieġ jifforma parti mill-proprjetà konġunta. L-assi taż-żewġ konjuġi jingħaqdu. Normalment, id-dejn imġarrab qabel jew matul iż-żwieġ huwa wkoll responsabbiltà konġunta, irrispettivament minn min daħal għad-dejn. Kreditur jista' jirkupra d-dejn mill-proprjetà konġunta tal-konjuġi. Il-proprjetà ma tibqax konġunta mad-divorzju, jiġifieri metà s-sentenza ta' divorzju tiġi rreġistrata fir-reġistru tat-twelid, taż-żwieġ u tal-imwiet. L-assi tal-konjuġi ma jibqgħux magħquda, għaliex il-proprjetà konġunta trid tinqasam. Irid jiġi stabbilit x'għandu dritt għalih kull konjuġi mill-proprjetà konġunta. Ir-regola ġenerali hija li kull konjuġi għandu dritt għal nofs il-proprjetà. Il-konjuġi jistgħu jiddeċiedu li ma jimxux ma' din ir-regola, u jagħmlu arranġamenti oħra, fi ftehim dwar id-divorzju (echtscheidingsconvenant) jew fi żmien id-diviżjoni (verdeling).

Il-ftehimiet ta' qabel u wara ż-żwieġ

Il-konjuġi jistgħu jagħżlu reġim differenti mill-arranġament ordinarju previst mil-liġi jekk jiftehmu dwar ftehim ta' qabel iż-żwieġ jew (rari) ftehim wara ż-żwieġ. Dawn il-ftehimiet jistabbilixxu wkoll ir-regoli għad-diviżjoni tal-proprjetà f'każ ta' divorzju.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Il-kustodja

Wara d-divorzju, il-ġenituri jibqgħu bil-kustodja konġunta ta' uliedhom, kif kellhom matul iż-żwieġ. Il-qorti tista' tintalab tagħti l-kustodja lil ġenitur wieħed biss f'ċirkustanzi eċċezzjonali. Ir-rikors għall-kustodja esklussiva jista' jiġi ppreżentat minn kull ġenitur waħdu jew mit-tnejn li huma. Ġenitur li ma ngħatax il-kustodja tat-tfal għandu dritt għall-aċċess. Kull ġenitur jew it-tnejn li huma jistgħu jitolbu lill-qorti biex tistabbilixxi r-regoli dwar id-drittijiet ta' aċċess.

Il-manteniment tat-tfal

Jekk il-ġenituri jkomplu jaqsmu l-kustodja wara d-divorzju, il-ħsieb huwa li jaslu għal ftehim dwar kif jaqsmu l-ispejjeż għat-trobbija ta' uliedhom. Huma jistgħu ukoll jitolbu lill-qorti biex tniżżel dak li jkunu ftehmu dwaru. Jekk ma jistgħux jilħqu ftehim, il-qorti tista' tistabbilixxi somma biex titħallas bħala manteniment. Jekk wieħed mill-ġenituri biss għandu l-kustodja esklussiva, huwa jista' jitlob lill-qorti biex issir taf kemm għandu jikkontribwixxi l-ġenitur l-ieħor għall-ispejjeż ta' kuljum tat-tfal. Bħala regola ġenerali, il-ġenituri huma mistennija jiftehmu dwar kif sejrin iħallsu l-manteniment bejniethom. Għal aktar informazzjoni f'dan ir-rigward, jekk jogħġbok ara s-sit web tal-Aġenzija Nazzjonali għall-Ġbir tal-Pagamenti tal-Manteniment (Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen) (http://www.lbio.nl/).

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

L-obbligu tal-konjuġi biex imantnu lil xulxin ikompli wara l-ħall taż-żwieġ. Jekk l-introjtu ta' ekskonjuġi mhux biżżejjed għall-għajxien tiegħu, u ma jistax jiġi mistenni li jaqla' l-ammont ta' introjtu neċessarju, huwa jista' jitlob lill-qorti biex tordna lill-ekskonjuġi l-ieħor biex iħallas il-manteniment għall-għajxien tiegħu. Il-qorti tista' tagħmel hekk fis-sentenza ta' divorzju jew wara. Meta tikkalkula kemm għandu jitħallas manteniment, il-qorti tikkunsidra l-bżonnijiet tal-konjuġi li sejjer jirċievi l-ħlas u l-mezzi tal-konjuġi l-ieħor. Jistgħu jitqiesu wkoll fatturi mhux finanzjarji, bħal kemm dam iż-żwieġ, jew kemm kienu ilhom jgħixu flimkien il-konjuġi. Jekk il-qorti ma tistabbilixix terminu għal kemm għandu jdum jitħallas il-manteniment, l-obbligu jintemm wara tnax-il-sena. F'każ fejn il-konjuġi li għandu bżonn il-manteniment għaddej minn diffikultà finanzjarja partikolari, huwa jista' jitlob lill-qorti biex testendi dan il-perjodu. Normalment, jekk iż-żwieġ kien qasir (inqas minn ħames snin) u ma kienx hemm tfal, il-perjodu li matulu jrid jitħallas il-manteniment ma jaqbiżx il-perjodu taż-żwieġ innifsu. Jekk il-konjuġi jew ekskonjuġi laħqu ftehim dwar il-ħlas tal-manteniment huma jistgħu iniżżlu dan il-ftehim f'dak dwar id-divorzju.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni legali (scheiding van tafel en bed) hija mezz legali li bih il-konjuġi ma jibqgħux jgħixu flimkien iżda mingħajr ma jinħall iż-żwieġ ta' bejniethom. Is-separazzjoni legali hija ta' interess għall-konjuġi li jixtiequ jisseparaw u jindirizzaw il-konegwenzi legali tiegħu, iżda li jixtiequ jibqgħu miżżewwġin, forsi għal raġunijiet finanzjarji jew reliġjużi. Is-separazzjoni legali tħalli l-bieb miftuħ għal rikonċiljazzjoni, iżda tista' sservi wkoll bħala l-ewwel pass fil-ħall taż-żwieġ. Separazzjoni legali tidħol fis-seħħ meta s-sentenza tal-qorti tidħol fir-reġistru tal-proprjetà matrimonjali. Bħal fil-każ ta' divorzju, dan irid isir fi żmien sitt xhur.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

L-unika raġuni sabiex wieħed jitlob għas-separazzjoni legali hija t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

L-implikazzjonijiet tas-separazzjoni legali fuq il-proprjetà matrimonjali, il-kustodja tat-tfal (drittijiet ta' aċċess), ħlas tal-manteniment u l-pensjonijiet huma l-istess bħal f'każ ta' divorzju. Iż-żwieġ ikompli jeżisti. Il-liġi tistipula illi l-konjuġi li għażlu s-separazzjoni legali ma jirtux il-propjetà ta' xulxin f'każ ta' mewt. Jekk, wara separazzjoni legali, il-konjuġi jiddeċiedu illi jridu jisseparaw għalkollox, xorta jistgħu jitolbu d-divorzju. Il-partijiet f'separazzjoni legali jistgħu jgħixu ma' persuna ġdida u jibnu ħajja ġdida, iżda ma jistgħux jerġgħu jiżżewwġu jew jidħlu fi sħubija ċivili.

Jekk wara separazzjoni legali ssir talba unilaterali għad-divorzju, japplikaw ċerti restrizzjonijiet. It-talbiet unilaterali huma suġġetti għal perjodu ta' stennija ta' tliet snin. Dan il-perjodu jista' jiġi mnaqqas għal sena mill-qorti f'ċerti każijiet. Il-perjodu ta' tliet snin jibda mid-data li fiha tiġi rreġistrata s-separazzjoni legali fir-reġistru. Jekk it-talba għad-divorzju wara separazzjoni legali ssir unilateralment, mhemmx perjodu ta' stennija. Il-ħall taż-żwieġ jidħol fis-seħħ metà tiġi rreġistrata s-sentenza fir-reġistru tat-twelid, taż-żwiġijiet u tal-imwiet.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Iż-żwieġ jista' jiġi annullat biss permezz ta' sentenza tal-qorti. Il-proċedimenti tal-annullament jibdew bil-preżentata ta' rikors. Għalhekk żwieġ iċċelebrat bejn il-partijiet qatt ma jkun awtomatikament null u bla effett: żwieġ jibqa' validu sakemm jiġi annullat. Il-liġi tindika x'raġunijiet jikkostitwixxu bażi għall-annullament u min jista' jippreżenta rikors.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Il-liġi tipprovdi r-raġunijiet li ġejjin biex fuqhom jiġi bbażat ir-rikors għall-annullament: il-partijiet iżżewwġu minkejja li kien hemm:

• impedimenti għaż-żwieġ (rekwiżiti ta' età minima), nuqqas ta' kunsens għaż-żwieġ ta' minuri, il-bigamija, grad projbit ta' parentela);
• pressjoni jew żball;
• żwieġ ta' konvenjenza;
• mard mentali ta' wieħed mill-konjuġi;
• nuqqas ta' kompetenza tar-reġistratur; jew
• nuqqas ta' xhieda.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Annullament għandu effett retroattiv u japplika minn metà seħħ iż-żwieġ. Dan ifisser li, wara l-annullament mill-qorti, iż-żwieġ jitqies li qatt ma eżista. Issir eċċezzjoni f'ċerti ċirkonstanzi, f'liema każ l-annullament ikollu l-istess effett daqs divorzju. Pereżempju, it-tfal imwielda minn żwieġ annullat jibqgħu it-tfal tal-ġenituri. Eċċezzjoni oħra tikkonċerna konjuġi puttativ, jiġifieri l-konjuġi li ma kienx jaf li ż-żwieġ kien difettuż. Jekk jogħġbok ara l-kundizzjonijiet għall-annullament taż-żwieġ, kif imniżżla taħt il-mistoqsija 8. Konjuġi in bona fede jista, pereżempju, jitlob lill-konjuġi l-ieħor għall-manteniment.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-medjazzjoni hija komunu f'każijiet ta' divorzju fin-Netherlands. Bl-għajnuna ta' medjatur u, fejn ikunu meħtieġa, l-avukati tal-partijiet, il-konjuġi jistgħu jippruvaw jaslu għal ftehim dwar id-divorzju u l-konsegwenzi tiegħu. Dawn l-arranġamenti jitniżżlu fi ftehim dwar id-divorzju (echtscheidingsconvenant), li huwa dokument bil-miktub. Dan il-ftehim jista' jkopri kwistjonijiet bħad-diviżjoni tal-proprjetà, kull obbligu ta' ħlas tal-manteniment lil konjuġi, u pjan għat-trobbija tat-tfal. Il-qorti tista' tinkorpora l-ftehim imfassal matul il-proċess ta' medjazzjoni fis-sentenza tagħha.

Hemm Assoċjazzjoni ta' Avukati tal-Familja u Medjaturi għad-Divorzju (Vereniging van Familierechtadvocaten en Scheidingsbemiddelaars) b'membri speċjalizzati f'oqsma bħad-divorzju u l-ħlas tal-manteniment. Huma jispeċjalizzaw ukoll fil-medjazzjoni f'divorzju u f'dak kollu li jġib miegħu. Għal aktar informazzjoni, irreferi għal: http://www.vas-scheidingsbemiddeling.nl/.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Rikors

Il-proċedimenti għad-divorzju kollha jibdew b'rikors il-qorti (verzoekschrift). Ir-rikors irid jispeċifika l-kunjom, l-isem u d-domiċilju jew il-post ta' residenza tal-konjuġi. Jekk hemm tfal minuri affettwati mid-divorzju, iridu jingħataw l-istess dettalji fir-rigward tagħhom. Ir-rikorrent jista' japplika wkoll għall-għajnuna anċillari (nevenvoorzieningen). Dan ir-rikors huwa relatat mad-divorzju. Il-qorti tista' tagħti għajnuna anċillari għal dawn l-affarijiet li ġejjin, fost l-oħrajn:

• il-kustodja u d-drittijiet ta' aċċess għat-tfal minuri;
• il-manteniment tat-tfal jew tal-konjuġi;
• id-diviżjoni tal-proprjetà matrimonjali jew l-eżekuzzjoni tar-reġim miftiehem fil-ftehim ta' qabel jew ta' wara ż-żwieġ;
• l-użu tad-dar matrimonjali; u
• l-ugwalizzazzjoni tal-pensjoni.

L-avukat tar-rikorrent (advocaat) irid jippreżenta r-rikors quddiem il-qorti distrettwali (rechtbank). Jekk ir-rikorrent jgħix in-Netherlands, ir-rikors jista' jiġi ppreżentat quddiem il-qorti tad-distrett fejn jgħix. Jekk ir-rikorrent ma jgħix in-Netherlands, iżda jgħix hemmhekk il-konjuġi l-ieħor, ir-rikors irid jiġi ppreżentat quddiem il-qorti tad-distrett fejn jgħix il-konjuġi l-ieħor. Jekk iż-żewġ konjuġi jgħixu barra min-Netherlands, ir-rikors irid jiġi ppreżentat quddiem il-Qorti Distrettwali tal-Aja.

Liema dokumenti jridu jiġu ppreżentati?

• estratti oriġinali (maħruġa fl-aħħar tliet xhur) mir-reġistru tal-popolazzjoni, għaż-żewġ konjuġi, li jindikaw iċ-ċittadinanza, l-istat ċivili u, f'każ ta' ċittadini mhux Netherlandiżi, id-data metà daħħlu fin-Netherlands; f'każijiet fejn wieħed mill-konjuġi huwa ċittadin Netherlandiż u l-ieħor mhuwiex, trid tiġi speċifikata d-data metà stabbilixxa ruħu fin-Netherlands;
• estratti oriġinali mir-reġistru tat-twelid (maħruġa fl-aħħar tliet xhur) tat-tfal minuri;
• estratt oriġinali mir-reġistru taż-żwiġijiet (li jista' jinkiseb mill-kunsill fil-post fejn iżżewwġu, li jrid ikun inħareġ fl-aħħar tliet xhur); f'każ ta' żwiġijiet li seħħew f'post barrani, ikun biżżejjed iċ-ċertifikat oriġinali taż-żwieġ jew estratt antik; u
• jekk hemm tfal, pjan għat-trobbija tagħhom; il-pjan għat-trobbija jistabbilixxi l-arranġamenti mifthiema bejn il-ġenituri fir-rigward tat-tfal tagħhom, u jista' jipprovdi għal kura ta' kuljum tat-tfal, l-edukazzjoni tagħhom, il-parteċipazzjoni fl-isports, il-kura medika, l-arranġamenti għal jiem speċjali bħal vaganzi u vaganzi pubbliċi, il-finanzi, u arranġamenti prattiċi (it-teħid tat-tfal lejn u lura mil-iskola).

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Jekk ir-rikorrent ma jistax iħallas l-ispejjeż ta' avukat jew medjatur, huwa jista' jkun eliġibbli għall-għajnuna legali, skont ċerti kundizzjonijiet. Il-Bord tal-Għajnuna Legali (Raad voor de rechtsbijstand)  jagħti l-għajnuna legali biss permezz ta' medjaturi li huma rreġistrati miegħu. Għal aktar informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet għall-eliġibbiltà, irreferi għal http://www.rvr.org/.

Id-dritt għall-għajnuna legali japplika wkoll għall-kwistjonijiet transfruntiera jekk ir-rikorrent jgħix barra min-Netherlands iżda ġewwa l-UE. Dan huwa regolat mid-Direttiva Ewropea dwar l-għajnuna legali fi kwistjonijiet transfruntiera (ĠU L 26, 31.1.2003). Talba għall-għajnuna legali tista' titressaq lill-Bord tal-Għajnuna Legali fl-Aja permezz ta' formola standard imfassla skont id-Direttiva, li hija identika fl-Istati Membri kollha. Jekk ikun meħtieġ, il-Bord tal-Għajnuna Legali jista' jgħin lill-applikanti jagħżel avukat. Għal aktar informazzjoni, irreferi għal: http://www.rvr.org/.

F'ċerti każijiet, fejn ikun hemm trattat, litigant li jgħix barra mill-UE jista' jikseb għajnuna legali fin-Netherlands. It-trattati li ġejjin huma rilevanti f'dan ir-rigward: il-Konvenzjoni tal-Aja dwar il-Proċedura Ċivili (1954), il-Ftehim Ewropew dwar it-Trażmissjoni ta' Applikazzjonijiet għal Għajnuna Legali (1977) u l-Konvenzjoni dwar l-Aċċess Internazzjonali għall-Ġustizzja (1980). Dawn it-trattati jinkludu dispożizzjoni li essenzjalment tistipula illi ċ-ċittadini tal-Istati kontraenti huma eliġibbli għall-għajnuna legali fl-Istati kontraenti l-oħra, skont l-istess kundizzjonijiet bħaċ-ċittadini ta' dawk l-Istati l-oħra. Fejn iqumu dawn il-każijiet fin-Netherlands, trid tintalab dikjarazzjoni ta' nuqqas ta' fondi (verklaring van onvermogen) mill-awtorità kompetenti tal-post ta' residenza abitwali tar-rikorrent. Ir-rikors għall-għajnuna legali u d-dikjarazzjoni ta' nuqqas ta' fondi jintbagħtu minn din l-awtorità lill-awtorità kompetenti fil-pajjiż fejn għandha tingħata l-għajnuna legali. Din tal-aħħar imbagħad tevalwa jekk ir-rikorrent huwiex intitolat għall-għajnuna legali.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva, jista' jsir appell fir-reġistru tal-qorti tal-appell (gerechtshof) fi żmien tliet xhur mid-data tas-sentenza ta' divorzju. Is-sentenza tal-qorti tal-appell normalment tista' tiġi kkontestata fuq punt ta' liġi fil-Qorti Suprema (Hoge Raad der Nederlanden). Il-partijiet għandhom bżonn rappreżentazzjoni legali f'dawn il-proċedimenti.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Fl-1 ta' Marzu 2005, dak li huwa magħruf bħala "Ir-Regolament Brussell II bis" (jew ir-Regolament ta' Brussell IIa) daħal fis-seħħ fl-Istati Membri tal-UE; l-isem sħiħ tiegħu huwa r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta' Novembru 2003 dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbilità tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000. Ir-Regolament Brussell II bis japplika f'każ ta' divorzju, separazzjoni legali u annullament taż-żwieġ. Skont id-dispożizzjonijiet tar-Regolament, is-sentenzi ta' divorzju maħruġa fl-Istati Membri l-oħra (bl-eċċezzjoni tad-Danimarka) jiġu rikonoxxuti fin-Netherlands mingħajr il-bżonn ta' xi proċedura speċjali (l-Artikolu 21(1)). Bl-istess mod, l-ebda proċedura speċjali mhija meħtieġa għall-aġġornament tar-rekords dwar l-istat ċivili, pereżempju metà tiddaħħal annotazzjoni dwar divorzju f'ċertifikat taż-żwieġ.

Kull parti interessata tista' tiftaħ proċedimenti legali biex tiddetermina jekk għandhiex tiġi rikonoxxuta sentenza ta' divorzju minn pajjiż ieħor. Ir-Regolament Brussell II bis jipprovdi numru ta' raġunijiet li bihom jista' jiġi rifjutat ir-rikonoxximent tad-divorzju. Pereżempju, ir-rikonoxximent tad-divorzju ma jistax imur kontra l-ordni pubbliku. Jiġi meqjus ukoll jekk il-konvenut (il-parti li ma ppreżentatx ir-rikors għad-divorzju) kienx ġie infurmat kif xieraq bil-proċedimenti. Is-sentenza nfisha, madankollu, ma tistax tiġi rieżaminata. Skont ir-Regolament Brussell II bis, il-qorti tal-Istat Membru fejn oriġinat is-sentenza trid, fuq talba ta' kull parti interessata, toħroġ ċertifikat rigward din is-sentenza (permezz ta' formularju standardizzat). Dan iċ-ċertifikat jinkludi informazzjoni dwar il-pajjiż tal-oriġini tas-sentenza, id-dettalji tal-partijiet, jekk is-sentenza ingħatatx b'kontumaċja, it-tip ta' sentenza, pereżempju divorzju jew separazzjoni legali, id-data tas-sentenza, u liema qorti tat is-sentenza.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Jekk parti interessata tixtieq topponi r-rikonoxximent ta' sentenza ta' divorzju barrani fin-Netherlands, hija tista' tippreżenta rikors kontra r-rikonoxximent quddiem l-imħallef għall-għajnuna provviżorja (voorzieningenrechter) tal-qorti distrettwali fejn hija abitwalment residenti.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Fl-1 ta' Jannar 2012 daħal fis-seħħ Ktieb 10 tal-Kodiċi Ċivili tan-Netherlands (Burgerlijk Wetboek). Il-Ktieb 10 tal-Kodiċi Ċivili jinkludi r-regoli dwar il-kunflitt tal-liġijiet li jistabbilixxu l-liġi applikabbli.

Ir-regola ewlenija hija li l-qrati dejjem japplikaw il-liġi tad-divorzju tan-Netherlands, irrispettivament miċ-ċittadinanza u mir-residenza abitwali tal-konjuġi. Jekk, pereżempju, it-talba għad-divorzju ssir fin-Netherlands minn koppja miżżewwġa ta' ċittadini Belġjani li jgħixu n-Netherlands, il-liġi tad-divorzju tan-Netherlands tiġi applikata awtomatikament. L-uniku każ fejn dan mhuwiex l-każ huwa meta l-konjuġi jagħżlu liema liġi għandha tapplika f'każ ta' divorzju. Il-konjuġi jistgħu speċifikament jagħżlu l-liġi nazzjonali komuni tagħhom biex tkun applikabbli matul il-proċedimenti ta' divorzju, minflok il-liġi Netherlandiża. Għalhekk koppja Belġjana tista' tagħżel il-liġi tad-divorzju tal-Belġju għall-każ tagħha.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Awstrija

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-liġi Awstrijaka tirrikonoxxi tliet tipi ta’ divorzju: Divorzju minħabba tort, divorzju wara separazzjoni għal perjodu ta’ mill-inqas tliet snin u divorzju b’kunsens reċiproku.

Konjuġi jista’ jagħmel talba għal divorzju jekk iż-żwieġ ikun inkiser b’mod irrimedjabbli minħabba tort konjugali gravi jew diżonorevoli jew imġiba immorali min-naħa tal-parti l-oħra li ma jistax ikun mistenni li terġa’ tiġi stabbilita relazzjoni li tkun essenzjalment ekwivalenti għaż-żwieġ.

Jekk il-koppja tkun qed tgħix separata għal tliet snin, kull wieħed mill-konjuġi jista’ jressaq talba għal divorzju minħabba bdil definittiv fir-rabta konjugali.

Jekk il-kopja tkun ilha separata għal perjodu ta’ mill-inqas sitt xhur, it-tnejn li huma jammettu li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment u t-tnejn jaqblu b’mod reċiproku li jiddivorzjaw, il-konjuġi jistgħu jressqu talba għal divorzju b’mod konġunt.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Ir-raġuni essenzjali għad-divorzju hija t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ. Dan it-tkissir jista’ jkun ir-riżultat ta’ nuqqas gravi ta’ mġiba min-naħa ta’ wieħed mill-konjuġi, speċjalment jekk wieħed mill-konjuġi jkun naqas fil-fedeltà jew ikun għamel vjolenza fiżika jew sofferenza emozzjonali serja fuq il-parti l-oħra. Il-konjuġi l-ieħor jista’ jippreżenta talba għal divorzju anki jekk l-imġiba ma titqiesx bħala tort konjugali minħabba li tkun dovuta għal mard mentali jew disturb simili, iżda ż-żwieġ ikun madankollu mkisser sal-punt li ma tkunx tista’ terġa’ tiġi stabbilita relazzjoni li tkun essenzjalment ekwivalenti għaż-żwieġ, jew jekk wieħed mill-konjuġi jkun isofri minn mard infettiv jew mard kontaġjuż ħafna. F’dawn il-każijiet kollha, il-konjuġi li jkun qed jagħmel it-talba għal divorzju jrid juri l-preżenza tar-raġunijiet invokati. Madankollu, jekk il-komunità domiċiljari tal-koppja ma tkunx teżisti għall-aħħar tliet snin, ma hemm l-ebda obbligu li tiġi stabbilita jew li titressaq prova ta’ imġiba ħażina.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Fil-prinċipju, iż-żewġ konjuġi jżommu l-kunjom li kellhom meta kienu miżżewġin. Madankollu, jekk wieħed mill-konjuġi jkun adotta l-kunjom tal-ieħor meta jkun ġie kkuntrattat iż-żwieġ, huwa jista’ jmur lura għall-kunjom preċedenti tiegħu.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Fil-prinċipju, il-konjuġi huma perfettament liberi li jiddeċiedu dwar id-destin tal-proprjetà tagħhom. Dan jista’ jsir jew b’rinunzja reċiproka (li biha s-separazzjoni legali ta’ proprjetà waqt iż-żwieġ tinżamm ladarba ż-żwieġ ikun ġie xolt), bid-diviżjoni ta’ kwalunkwe proprjetà akkwistata b’kuntratt u miżmuma fi proprjetà komuni jew permezz ta’ trasferiment ta’ proprjetà minn wieħed mill-konjuġi għall-ieħor.

Jekk il-konjuġi ma jkunux laħqu ftehim f’dan ir-rigward, kwalunkwe wieħed minnhom jista’ jitlob lill-qorti taqsam ċerta proprjetà bi sjieda komuni. Dak li huwa magħruf bħala “proprjetà matrimonjali” u “tfaddil matrimonjali” se jkun soġġett għad-diviżjoni. L-assi matrimonjali tirreferi għall-proprjetà matrimonjali u l-unità domestika, u tinkludi kwalunkwe ħaġa li ntużat miż-żewġ konjuġi fis-segwitu tal-istil ta’ ħajja tagħhom meta kienu miżżewġin. It-tfaddil matrimonjali jinkludi kwalunkwe investimenti li akkumulaw il-konjuġi meta kienu qed jgħixu flimkien bħala koppja miżżewġa.

Kwalunkwe ħaġa li l-konjuġi jkunu ġabu fiż-żwieġ tagħhom jew li l-konjuġi jkunu akkwistaw permezz jew wara mewt ta’ parti terza huma esklużi mit-tqassim. L-istess japplika għal kwalunkwe ħaġa li waħda mill-konjuġi setgħet użat għall-użu personali tagħha jew bħala proprjetà professjonali, kif ukoll għall-impriżi u għall-ishma tal-kumpanija sa fejn tali oġġetti ma jkunux sempliċiment investimenti.

Il-qorti trid tiddistribwixxi l-proprjetà b’mod ekwu, b’konsiderazzjoni għaċ-ċirkostanzi rilevanti kollha, u b’mod partikolari s-sinifikat u d-daqs tal-kontribut ta’ kull konjuġi lejn il-kisba tal-proprjetà matrimonjali u l-akkumulazzjoni ta’ tfaddil matrimonjali, kif ukoll il-benesseri tat-tfal. Kontribut ta’ konjuġi partikolari jista’ jinkludi ż-żamma u l-forniment ta’ post, il-kontribuzzjoni ta’ qligħ, it-tmexxija konġunta ta’ unità domestika, il-kura u t-trobbija tat-tfal li kellhom flimkien u kwalunkwe assistenza matrimonjali oħra.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Mindu daħal fis-seħħ l-Att tal-2001 li jemenda l-Liġi dwar id-drittijiet tat-Tfal (Kindschaftsrechts-Änderungsgesetz) li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 2001, il-ġenituri separati ingħataw possibbiltajiet estensivi biex jorganizzaw il-kustodja tagħhom. F’każ ta’ divorzju, tinżamm il-kustodja konġunta taż-żewġ ġenituri ta’ minorenni. Madankollu, jekk jixtiequ jżommu r-responsabbiltà tal-ġenituri konġunta u sħiħa bħal fiż-żwieġ, iridu jippreżentaw ftehim il-qorti dwar il-post ta’ residenza prinċipali tal-wild minuri f’perjodu ta’ żmien raġonevoli. Il-ġenituri jistgħu wkoll jidħlu fi ftehim quddiem il-qorti li permezz tiegħu ġenitur wieħed jingħata l-kustodja unika jew il-kustodja ta’ ġenitur wieħed tkun limitata għal ċerti kwistjonijiet.

Sa mill-Att tal-2013 li jemenda l-Liġi dwar id-drittijiet tat-Tfal u l-Ismijiet (Kindschafts- und Namensrechtsänderungsgesetz), il-qorti tista’ wkoll tikkondividi l-kustodja kontra r-rieda ta’ ġenitur, jew saħansitra kontra r-rieda taż-żewġ ġenituri, jekk tqis li jkun aktar fl-aħjar interess tat-tfal milli l-kustodja unika ta’ ġenitur. Il-ġenituri ikollhom jikkonkludu wkoll ftehim rigward l-unità domestika li fiha se jgħixu t-tfal. Jekk il-kustodja konġunta ma tissodisfax l-aħjar interessi tal-minuri, il-qorti għandha tiddeċiedi liema ġenitur fil-futur għandu jingħata jew għandha tingħata r-responsabbiltà unika ta’ ġenitur.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Il-konjuġi li għandu l-parti l-kbira tat-tort jew it-tort b’mod predominanti għandu jipprovdi lil konjuġi l-ieħor b’livell ta’ manteniment xieraq għall-istil ta’ ħajja tiegħu u li jista’ jkun mistenni minnu fiċ-ċirkostanzi jekk id-dħul ta’ dan tal-aħħar mill-qligħ mix-xogħol u l-assi tiegħu ma jkunx biżżejjed. Jekk iż-żewġ konjuġi huma responsabbli għad-divorzju, iżda l-ebda wieħed minnhom ma huwa responsabbli b’mod predominanti, konjuġi li ma jistax imantni lilu nnifsu jew lilha nnifisha jista’ jingħata kontribuzzjoni għall-manteniment tiegħu, jekk dan ikun ekwu fir-rigward tal-ħtiġijiet, l-assi u l-impjieg tal-konjuġi l-ieħor. L-obbligu tal-ħlas ta’ kontribuzzjoni bħal din jista’ jkun soġġett għal restrizzjoni ta’ żmien. Fil-każ ta’ divorzju permezz ta’ ftehim reċiproku, il-konjuġi għandhom il-libertà li jaqblu dwar jekk wieħed minnhom għandux iħallas il-manteniment lill-ieħor, jew jekk jirrinunzjax b’mod reċiproku għal kwalunkwe pretensjoni ta’ manteniment.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Din l-istituzzjoni legali mhijiex magħrufa mis-sistema legali Awstrijaka.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ara r-Risposta għal 4.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ara r-Risposta għal 4.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Il-liġi Awstrijaka taż-żwieġ tipprevedi n-“nullità taż-żwieġ” (Ehenichtigkeit). Żwieġ ikun null u bla effett jekk ma jkunx ġie kkuntrattat bil-mod preskritt, jekk wieħed mill-konjuġi kien legalment inkompetenti, inkonxju jew iddisturbat mentalment meta ġie kkuntrattat iż-żwieġ, jew jekk iż-żwieġ ġie kkuntrattat biss jew primarjament bl-iskop li wieħed mill-konjuġi jkun jista’ jieħu kunjom tal-ieħor jew biex jikseb iċ-ċittadinanza tiegħu jew tagħha mingħajr l-intenzjoni li joħloq bażi għal relazzjoni ta’ żwieġ. Żwieġ huwa wkoll null u bla effett jekk wieħed mill-konjuġi kien legalment miżżewweġ lil parti terza meta ġie kkuntrattat iż-żwieġ jew jekk iż-żwieġ ġie kkuntrattat b’mod illegali bejn persuni li jiġu minn xulxin.

Żwieġ jista’ jiġi annullat minn sentenza tal-qorti jekk, fiż-żmien li sar iż-żwieġ, il-kapaċità legali ta’ wieħed mill-konjuġi kienet limitata u r-rappreżentant legali tiegħu jew tagħha ma tax il-kunsens għaż-żwieġ, jew jekk, fiż-żmien taż-żwieġ, wieħed mill-konjuġi ma kienx jaf li kien dieħel għaż-żwieġ jew kien jaf, iżda ma xtaqx jiddikjara l-kunsens tiegħu għal dak iż-żwieġ, jew jekk fil-ħin taż-żwieġ, wieħed mill-konjuġi kien żbaljat fir-rigward tal-identità tal-konjuġi l-ieħor, jew żbaljat dwar kwalunkwe ċirkostanza li tappartjeni għall-konjuġi l-ieħor li setgħet tipprevjeni milli jsir iż-żwieġ li kieku dan kien jaf bis-sitwazzjoni tal-konjuġi l-ieħor u seta’ japprezza kif xieraq l-implikazzjoni taż-żwieġ, jew jekk ġie mġiegħel jidħol fiż-żwieġ b’ingann fir-rigward ta’ fatti essenzjali, jew kien imġiegħel jidħol fiż-żwieġ kontra l-liġi permezz ta’ theddid.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ara r-Risposta għal 7.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Jekk żwieġ jiġi annullat, dan jiġi ttrattat daqslikieku qatt ma ġie kkuntrattat. Jekk wieħed mill-konjuġi biss ma kienx konxju min-nullità taż-żwieġ meta ġie kkuntrattat, iċ-ċirkostanzi tal-konjuġi fir-rigward tal-proprjetà tagħhom se jkunu soġġetti għar-regoli li japplikaw f’każ ta’ divorzju. It-tfal li jitwieldu fiż-żwieġ jitqiesu bħala leġittimi anke wara li ż-żwieġ ikun ġie annullat.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Divorzju, annullament jew annullament taż-żwieġ jista’ jsir biss mill-qorti. Madankollu, il-problemi li jinqalgħu b’rabta mad-divorzju jista’ wkoll jiġi solvut barra mill-qorti (eż. permezz ta’ medjazzjoni).

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Kwistjonijiet dwar divorzju jew annullament ta’ żwieġ, jew l-eżistenza jew in-nuqqas ta’ eżistenza ta’ żwieġ jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Qrati Distrettwali (Bezirksgerichte). It-tilwimiet dwar id-divorzju jew l-annullament taż-żwieġ, jew id-determinazzjoni tal-eżistenza jew l-ineżistenza ta’ żwieġ, jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni esklużiva tal-Qorti Distrettwali għaż-żona li fiha l-konjuġi jkunu jew kienu l-aħħar residenti abitwali. Jekk fil-mument li fih jinbdew il-proċeduri, l-ebda wieħed mill-konjuġi ma kien abitwalment residenti f’dik iż-żona, jew jekk ma kellhomx residenza abitwali konġunta fl-Awstrija, il-qorti tal-post fejn il-konvenut huwa abitwalment residenti, jew jekk il-konvenut ma għandux residenza abitwali bħal din, il-qorti fid-distrett li fih tirrisjedi l-persuna li tressaq il-petizzjoni, jew fin-nuqqas ta’ dan, il-Qorti Distrettwali tal-Belt Interna ta’ Vjenna (Bezirksgericht Innere Stadt Wien) jkollha l-ġuriżdizzjoni esklużiva. Tilwim bħal dan jaqa’ fil-ġuriżdizzjoni domestika tal-qrati tal-Awstrija jekk wieħed mill-konjuġi jkun ċittadin Awstrijak, jekk il-konvenut, jew fil-każ ta’petizzjoni għall-annullament miż-żewġ konjuġi, jekk mill-inqas wieħed minnhom ikun residenti abitwali fl-Awstrija, jew il-persuna li tressaq il-petizzjoni tkun residenti abitwali fl-Awstrija u jew iż-żewġ konjuġi kellhom l-aħħar residenza abitwali konġunta tagħhom fl-Awstrija jew il-persuna li qed tagħmel il-petizzjoni tkun persuna apolida jew kienet ċittadina Awstrija fiż-żmien li ġie kkuntrattat iż-żwieġ. Għalkemm din hija ġuriżdizzjoni esklużiva, jista’ jiġi miftiehem post differenti ta’ ġuriżdizzjoni.

Fil-każ ta’ petizzjoni għal divorzju, il-formalitajiet ġenerali għal petizzjoni għandhom jiġu rispettati; fil-każ ta’ talba għal divorzju kunsenswali - li dwarha tintlaħaq deċiżjoni fil-proċedimenti mhux kontenzjużi - hija meħtieġa petizzjoni ffirmata miż-żewġ konjuġi. Fi kwalunkwe każ ċertifikat taż-żwieġ għandu jkun dejjem mehmuż; huwa wkoll rakkomandabbli li tehmeż kwalunkwe dokument ieħor li jappoġġa l-petizzjoni.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Huwa possibbli wkoll li tinkiseb għajnuna legali fil-każ ta’ divorzju. Dan huwa rregolat mir-regoli ġenerali dwar l-għajnuna legali (ara “Għajnuna legali — l-Awstrija”). Ir-rappreżentanza legali hija obbligatorja fi proċedimenti ta’ divorzju. Dan ifisser li parti li ma tixtieqx tidher quddiem il-qorti personalment tista’ tkun rappreżentata minn avukat biss.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Id-deċiżjonijiet minn qorti tal-ewwel istanza dwar id-divorzju jew l-annullament ta’ żwieġ jew dwar l-eżistenza jew in-nuqqas ta’ eżistenza ta’ żwieġ huma soġġetti għal appell quddiem il-qorti superjuri rilevanti, jiġifieri il-Qorti Distrettwali (Landesgericht) li jaġixxi bħala l-qorti tat-tieni istanza għall-Qorti Distrettwali kompetenti.

Appell fuq punt ta’ liġi kontra s-sentenza tal-Qorti tal-Appell huwa permissibbli biss jekk id-deċiżjoni tiddependi fuq ir-riżoluzzjoni ta’ kwistjoni ta’ liġi sostantiva jew liġi proċedurali li tkun ta’ sinifikat konsiderevoli għaż-żamma tal-entità legali, għaċ-ċertezza legali jew għall-evoluzzjoni tal-liġi, pereżempju minħabba li l-Qorti tal-Appell tadotta pożizzjoni li tmur kontra l-ġurisprudenza tal-Qorti Suprema, jew jekk din tal-aħħar tkun assenti jew inkonsistenti.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Tali deċiżjoni (ħlief fir-rigward tad-Danimarka) hija rikonoxxuta fl-Awstrija awtomatikament jiġifieri mingħajr ma tkun meħtieġa ebda proċedura ta’ rikonoxximent speċjali skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 (minn hawn ’il quddiem: “ir-Regolament Brussell IIa”) awtomatikament, jiġifieri mingħajr proċedura speċifika ta’ rikonoxximent. B’mod ġenerali, Brussell IIa jirrikjedi li l-proċeduri ta’ divorzju, xoljiment jew annullament ikunu nbdew wara l-1 ta’ Marzu 2001 (ara l-Artikolu 64 Brussell IIa għall-eċċezzjonijiet għal dan). Każijiet antiki huma prinċipalment koperti mir-Regolament ta’ qabel ir-Regolament Brussell IIa. Id-deċiżjonijiet mid-Danimarka jkomplu jeħtieġu proċedura ta’ rikonoxximent speċjali.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Talba għan-nuqqas ta’ rikonoxximent ta’ deċiżjoni li xxolji żwieġ li ġie kkuntrattat barra l-pajjiż għandha ssir lill-Qorti Distrettwali li fil-ġuriżdizzjoni tagħha l-partijiet għandhom jew kellhom l-aħħar residenza abitwali komuni tagħhom. Jekk l-ebda waħda mill-partijiet ma għandha r-residenza abitwali tagħha f’dan id-distrett jew jekk ma kellhiex residenza abitwali komuni fl-Awstrija, il-qorti distrettwali kompetenti hija l-qorti distrettwali tar-residenza abitwali tal-konvenut jew, fin-nuqqas ta’ residenza abitwali nazzjonali fl-Awstrija, il-Qorti Distrettwali fid-distrett li fih l-applikant għandu r-residenza abitwali tiegħu, inkella fin-nuqqas ta’ dan, il-Qorti Distrettwali tal-Belt Interna ta’ Vjenna (Bezirksgericht Innere Stadt Wien) (it-Taqsima 76 tal-Liġi tal-Awstrija dwar il-Ġuriżdizzjoni).

Il-proċedura hija rregolata mill-Att dwar il-Proċedimenti Ġudizzjarji f’materji mhux kontenzjużi (Außerstreitgesetz). Skont l-Artikolu 37 tar-Regolament Brussell IIa, l-applikant għandu jippreżenta kopja tad-deċiżjoni kif ukoll iċ-ċertifikat li għandu jinħareġ mill-qorti kompetenti jew mill-awtorità kompetenti tal-Istat Membru tal-oriġini skont l-Artikolu 39 tar-Regolament Brussell IIa.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-liġi li għandha tiġi applikata fir-rigward tax-xoljiment taż-żwieġ f’kawżi b’konnessjoni mal-liġi ta’ Stat ieħor hija ddeterminata mir-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta’ Diċembru 2010 li jimplimenta l-kooperazzjoni mtejba fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u s-separazzjoni legali, ĠU L 343, tad-29 ta’ Diċembru 2010 (ir-Regolament “Ruma III”). L-applikazzjoni tar-regoli dwar il-kunflitt tal-liġijiet fir-Regolament Ruma III hija universali li tfisser li r-regoli japplikaw anki jekk il-liġi applikabbli ma tkunx il-liġi ta’ Stat Membru li jkun qed jipparteċipa f’kooperazzjoni msaħħa.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Polonja

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Sabiex jinkiseb divorzju trid tiġi ppreżentata talba għal divorzju fil-qorti reġjonali li jkollha ġuriżdizzjoni fuq l-aħħar residenza matrimonjali tal-konjuġi. Il-qorti tagħti sentenza wara seduta ta’smigħ. Deċiżjoni dwar separazzjoni mhijiex kundizzjoni għal divorzju. Irid jinstab li ż-żwieġ sfaxxa kompletament u b'mod irrimedjabbli.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Ir-raġunijiet għal divorzju huma li ż-żwieġ ikun sfaxxa kompletament u b'mod irrimedjabbli. Iridu jiġu ssodisfati ż-żewġ kundizzjonijiet (l-Artikolu 56(1) tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela).

Madankollu, anki jekk iż-żwieġ ikun sfaxxa kompletament u b'mod irrimedjabbli, id-divorzju ma jistax jiġi ddikjrat jekk dan ikun għad-dannu tal-interess ta’ ulied minorenni li jkunu twieldu fiż-żwieġ, jew jekk ikun inkompatibbli mar-regoli tal-koeżistenza soċjali għal raġunijiet oħra. Id-divorzju lanqas ma hu ammissibbli meta l-petizzjoni tiġi ppreżentata mill-konjuġi li jkun unikament responsabbli għall-falliment taż-żwieġ, sakemm il-konjuġi l-ieħor ma jkunx jaqbel mad-divorzju jew ir-rifjut li jagħti l-kunsens tiegħu għad-divorzju jkun, fiċ-ċirkostanzi, inkompatibbli mar-regoli soċjali tal-ko‑eżistenza.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Konjuġi ddivorzjat li jkun biddel kunjomu meta żżewweġ, jista' jmur lura għall-kunjom li kellu qabel iż-żwieġ sa tliet xhur wara li jidħol fis-seħħ id-digriet tad-divorzju. Biex jagħmel dan irid jippreżenta dikjarazzjoni ta' volontà lill-kap tar-reġistru pubbliku jew lil konslu. Barra minn hekk, konjuġi li jkun divorzjat jista' jerġa' jiżżewweġ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Maż-żwieġ il-liġi tistabbilixxi l-proprjetà komuni tal-konjuġi (sjieda konġunta statutorja), li tkopri l-proprjetà li tkun inkisbet minn konjuġi wieħed jew mit-tnejn flimkien matul is-sjieda konġunta statutorja (il-proprjetà komuni). Il-proprjetà li ma tifformax parti mis-sjieda konġunta statutorja tikkostitwixxi l-proprjetà personali ta’ kull wieħed mill-konjuġi. Fuq talba ta’ wieħed mill-konjuġi, il-qorti tista’ taqsam il-proprjetà komuni fid-digriet tad-divorzju sakemm id-diviżjoni tal-proprjetà ma tikkawżax dewmien eċċessiv fil-proċedimenti. Iż-żewġ konjuġi għandhom sehem indaqs mill-proprjetà komuni. Għal raġunijiet importanti, madankollu, kull wieħed mill-konjuġi jista' jitlob li l-qorti taqsam il-proprjetà komuni skont kemm il-konjuġi jkun ikkontribwixxa biex tinkiseb dik il-proprjetà.

Jekk il-konjuġi jikkondividu akkomodazzjoni, fid-digriet tad-divorzju l-qorti tiddetermina kif għandha tintuża l-akkomodazzjoni filwaqt li l-konjuġi ddivorzjati jkomplu jikkondividuha. F’ċirkostanzi straordinarji fejn wieħed mill-konjuġi jagħmel il-koabitazzjoni impossibbli minħabba mġieba manifestament reprensibbli, il-qorti tista’ tordna li dan jew din titkeċċa jekk jitlob dan il-konjuġi l-ieħor. Jekk jintalab miż-żewġ konjuġi, il-qorti tista' tiddeċiedi wkoll fid-digriet tad-divorzju li taqsam l-akkomodazzjoni kondiviża jew li tassenja l-akkomodazzjoni lil wieħed mill-konjuġi jekk il-konjuġi l-ieħor jaqbel li jitlaq minnha mingħajr ma jingħata akkomodazzjoni alternattiva u faċilitajiet sostituttivi, sakemm ikun possibbli li l-akkomodazzjoni tinqasam jew tiġi assenjata b’dan il-mod. Meta tkun qed tiddeċiedi dwar l-akkomodazzjoni kondiviża, il-qorti tqis, l-ewwel u qabel kollox, il-bżonnijiet tal-ulied minorenni u dawk tal-konjuġi li lilu tiġi fdata r-responsabbiltà ta’ ġenitur.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

F'digriet ta' divorzju l-qorti tiddeċiedi dwar ir-responsabbiltà tal-ġenituri għall-ulied kollha minorenni taż-żewġ konjuġi u dwar il-kuntatt bejn il-ġenituri u t-tfal. Il-qorti tiddetermina wkoll l-ammont li jrid jitħallas minn kull konjuġi biex ikopri l-manteniment u t-trobbija tat-tfal. Il-qorti tqis ukoll ftehim bil-miktub bejn il-konjuġi dwar il-mod li bih tkun se titħaddem ir-responsabbiltà tal-ġenituri u l-arranġamenti ta’ kuntatt mal-ulied minorenni wara d-divorzju, sakemm il-ftehim ikun fl-aħjar interess tal-ulied. L-aħwa għandhom jitrabbew flimkien sakemm ma jkunx meħtieġ mod ieħor fl-aħjar interess tagħhom.

Fin-nuqqas ta’ ftehim bejn il-konjuġi, il-qorti, filwaqt li tqis id-dritt tal-ulied minorenni li jitrabbew miż-żewġ ġenituri, tiddeċiedi dwar il-mod li bih ir-responsabbiltà tal-ġenituri għandha titħaddem kif ukoll dwar l-arranġamenti ta’ kuntatt wara d-divorzju. Il-qorti tista' tafda t-tħaddim tar-responsabbiltà tal-ġenituri lil ġenitur wieħed, u tillimita r-responsabbiltà tal-ġenitur l-ieħor għal obbligi u drittijiet speċifiċi fir-rigward l-ulied minorenni, jekk dan ikun fl-aħjar interess tal-ulied.

Il-qorti tista’ ma tiddeċidix dwar l-arranġamenti ta’ kuntatt, jekk iż-żewġ konjuġi jitolbu dan.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Konjuġi ddivorzjat li jinstab li ma kienx unikament responsabbli għall-falliment taż-żwieġ u li jkun jinsab f'diffikultajiet finanzjarji jista' jitlob mingħand il-konjuġi l-ieħor manteniment li jikkorrispondi għall-ħtiġijiet raġonevoli tiegħu jew tagħha u għall-kapaċitajiet finanzjarji tal-konjuġi l-ieħor.

Jekk wieħed mill-konjuġi jinstab li kien unikament responsabbli għall-falliment taż-żwieġ u d-divorzju jirrikjedi deterjorament sostanzjali fil-qagħda finanzjarja ta' konjuġi l-ieħor, il-qorti tista’ tordna, wara talba tal-konjuġi mhux responsabbli, li l-konjuġi li jinstab unikament responsabbli għall-falliment taż-żwieġ ikun meħtieġ jikkontribwixxi għall-bżonnijiet raġonevoli tal-konjuġi mhux responsabbli, anki jekk dan tal-aħħar ma jkollux diffikultajiet finanzjarji.

L-obbligu ta’ manteniment lejn konjuġi jiskadi meta l-konjuġi jerġa jiżżewweġ. Madankollu, meta konjuġi ddivorzjat li ma jkunx instab responsabbli għall-falliment taż-żwieġ ikun obbligat iħallas il-manteniment, l-obbligu tal-manteniment jiskadi wkoll ħames snin mid-digriet tad-divorzju, sakemm il-qorti ma testendix dan il-perjodu ta’ ħames snin, fuq talba tal-persuna intitolata għall-manteniment, minħabba ċirkostanzi eċċezzjonali.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Din hija separazzjoni formali, jiġifieri hija deċiża mill-qorti skont l-Artikoli 61¹ sa 61⁶ tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-kundizzjoni għal separazzjoni hija jekk jinstab li żwieġ ikun falla kompletament. Anki jekk iż-żwieġ ikun sfaxxa kompletament, is-separazzjoni ma tistax tingħata jekk dan ikun għad-dannu tal-interess ta’ ulied minorenni li jkunu twieldu fiż-żwieġ, jew jekk is-separazzjoni tkun inkompatibbli mar-regoli tal-koeżistenza soċjali għal raġunijiet oħra. Jekk il-konjuġi ma jkollhomx ulied minorenni bejniethom, il-qorti tista’ toħroġ ordni ta’ separazzjoni jekk jitolbuha ż-żewġ partijiet.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Il-konsegwenzi legali ta' separazzjoni huma, bħala regola, l-istess bħal dawk ta' divorzju. Madankollu, konjuġi sseparat ma jistax jerġa' jiżżewweġ.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

“Annullament taż-żwieġ” tfisser il-kanċellazzjoni ta' kull effett ta' żwieġ b'effett retroattiv. Iż-żwieġ jiġi ttrattat daqs li kieku qatt ma eżista. L-unika eċċezzjoni hija li l-ulied minn żwieġ annullat iżommu l-istatus ta' tfal imwielda fi żwieġ.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ir-raġunijiet biex jiġi annullat żwieġ huma elenkati fil-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela: Dawn jinkludu:

• il-konjuġi jkun taħt l-età taż-żwieġ (l-Artikolu 10 tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela),
• il-konjuġi jkun kompletament ġuridikament inabilitat (l-Artikolu 11 tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela),
• konjuġi jkollu mard mentali jew diżabiltà intellettwali (l-Artikolu 12 tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela),
• konjuġi jkun diġà miżżewweġ ma' persuna oħra (l-Artikolu 13 tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela),
• il-konjuġi jkunu jiġu minn xulxin b'parentela ta' axxendenza, parentela kollaterali (aħwa, inkluż aħwa fardsieq, u aħwa mwielda barra miż-żwieġ) jew affinità axxendenti (l-Artikolu 14 tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela), Madankollu, għal raġunijiet importanti l-qorti tista’ tippermetti li ż-żwieġ isir minkejja li jkun hemm affinità axxendenti,
• il-konjuġi jkunu jiġu minn xulxin b'adozzjoni (l-Artikolu 15 tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela),
• tkun ġiet ippreżentata dikjarazzjoni li, fil-mument taż-żwieġ, konjuġi kien, għal kwalunkwe raġuni, inkapaċi li liberament jesprimi r-rieda tiegħu, żbaljat dwar l-identità tal-parti l-oħra jew taħt theddida illegali (l-Artikolu 15¹ tal-Kodiċi dwar il-Familja u t-Tutela),
• jekk żwieġ ikun sar bi prokura, il-parti awtorizzanti tista’ titlob li ż-żwieġ jiġi annullat jekk ma jkunx hemm deċiżjoni tal-qorti li tippermetti li ż-żwieġ jiġi ċelebrat permezz ta’prokura, jew jekk il-prokura kienet invalida jew effettivament revokata. Huwa impossibbli madankollu li wieħed jinvoka din ir-raġuni għal annullament, jekk il-konjuġi jkunu jgħixu flimkien.

Kull waħda ,mill-kawżi msemmijin hawn fuq trid tkun eżistiet meta jkun sar iż-żwieġ. Barra minn hekk, jekk ir-raġunijiet għall-annullament ma jibqgħux japplikaw, żwieġ li jkun sar ma jistax jiġi annullat irrispettivament minn jekk tali raġunijiet ikunux eżistew qabel.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Sentenza li tannulla iż-żwieġ hija kostituttiva u għandha konsegwenzi għal partijiet terzi (erga omnes). Hemm żewġ tipi ta' konsegwenzi:

• ex tunc, jiġifieri konsegwenzi li jmorru lura għad-data meta jkun sar iż-żwieġ, pereżempju, il-konjuġi jmorru lura għall-istat ċivili li kellhom qabel iżżewġu u jaqilbu għall-kunjom li kellhom qabel, il-konjuġi u l-familja tal-konjuġi l-ieħor ma jibqgħux jiġu minn xulxin b'affinità u mhix possibbli s-suċċessjoni testamentarja;
• ex nunc, jiġifieri konsegwenzi li jirriżultaw biss wara li s-sentenza li tannulla ż-żwieġ issir finali, pereżempju, rigward ir-relazzjonijiet ta' proprjetà.

Il-konsegwenzi ta' annullament ta' żwieġ għar-relazzjoni bejn il-konjuġi u t-tfal miż-żwieġ ta' bejniethom u għar-relazzjonijiet ta' proprjetà bejn il-konjuġi huma skont ir-regoli rilevanti dwar id-divorzju. Fuq kollox, il-konjuġi li jidħol fiż-żwieġ b'mala fede huwa kkunsidrat bħala l-konjuġi responsabbli għall-falliment taż-żwieġ.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-konjuġi fil-Polonja jistgħu jirrikorru għall-medjazzjoni tal-familja. L-għanijiet ewlenin huma li l-kunflitti bejn il-konjuġi jiġu riżolti b'mod li jiġu evitati d-divorzju jew is-separazzjoni. Jekk, madankollu, dan ma jkunx possibbli, il-medjazzjoni hija mfassla biex jinħadmu t-termini tad-divorzju (kwistjonijiet ta' proprjetà, il-kura tat-tfal) Is-servizzi ta' medjazzjoni jipprovduhom l-aktar l-organizzazzjonijiet mhux governattivi, il-fondazzjonijiet u l-assoċjazzjonijiet. Il-konjuġi jistgħu jibbenefikaw minn diversi forom ta' terapija għall-familja, għajnuna ta' psikologi, psikoterapisti, gruppi ta' sostenn, eċċ. Il-medjazzjoni hija wkoll possibbli meta l-proċedimenti tal-qorti jkunu pendenti.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

L-applikazzjonijiet għad-divorzju, is-separazzjoni jew l-annullament taż-żwieġ iridu jiġu ppreżentati fil-qorti reġjonali (sąd okręgowy) li jkollha l-ġuriżdizzjoni fuq l-aħħar post ta' residenza komuni tal-konjuġi. Fin-nuqqas ta' tali qorti, l-applikazzjonijiet iridu jiġu ppreżentati fil-qorti reġjonali li jkollha ġuriżdizzjoni fuq l-aħħar post ta' residenza tal-applikant.

Applikazzjonijiet bħal dawn huma soġġetti għal tariffa tal-qorti.

Id-dokumenti li ġejjin iridu jkunu mehmuża mal-applikazzjoni: kopji tal-istat ċivili (iċ-ċertifikat taż-żwieġ, iċ-ċertifikati tat-twelid tat-tfal), dokument li jawtorizza avukat biex jirrappreżenta lil parti (jekk dik il-parti tkun iddeċidiet li tagħżel l-avukat tiegħu jew tagħha) u kwalunkwe ċertifikat ieħor li jista' jkun rilevanti għall-każ (ċertifikati mediċi), ċertifikati maħruġa minn korpi pubbliċi, deċiżjonijiet amministrattivi, eċċ.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Iva. Parti li l-qagħda finanzjarja tagħha ma tippermettilhiex li tħallas it-tariffa meħtieġa tista' titlob lill-qorti biex tiġi eżentata milli tħallas l-ispejjeż tal-qorti kollha jew parti minnhom, u tista' wkoll titlob lill-qorti biex taħtar avukat ex officio għaliha.

Persuna li tapplika għal eżenzjoni sħiħa jew parzjali mill-ispejjeż tal-qorti jew għall-ħatra ex officio ta’ rappreżentant trid tehmeż mal-applikazzjoni dikjarazzjoni tal-qagħda finanzjarja tagħha (fuq formola apposta, li tinġieb mill-qorti), provi tal-qliegħ (dħul) u informazzjoni oħra dwar iċ-ċirkostanzi patrimonjali u familjari.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva, f'dawn il-każi kollha huwa possibbli li jsir appell fil-qorti tat-tieni istanza. Il-konjuġi jistgħu jikkontestaw fil-qrati tal-appell id-deċiżjonijiet tal-qrati reġjonali.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

B'konformità mar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta' Novembru 2003 dwar il-ġuriżdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbiltà tal-ġenituri (minn hawn 'il quddiem imsejjaħ "Ir-Regolament Brussell IIa"), tali deċiżjonijiet huma awtomatikament rikonoxxuti fil-Polonja mingħajr il-ħtieġa ta' xi proċedura ta' rikonoxximent speċjali. (l-Artikolu 21 tar-Regolament Brussell IIa).

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Kull parti interessata tista' tapplika għal deċiżjoni li sentenza tiġi jew ma tiġix rikonoxxuta (l-Artikolu 21(3) tar-Regolament Brussell IIa). Fil-Polonja, applikazzjonijiet bħal dawn jiġu ppreżentati fil-qrati reġjonali. Il-ġuriżdizzjoni lokali tiġi deċiża b'referenza għall-post ta' residenza abitwali tal-persuna kontra min qed tiġi ppreżentata l-applikazzjoni għal deċiżjoni li sentenza tiġi jew ma tiġix rikonoxxuta. Jekk ebda wieħed mill-postijiet li hemm referenza għalihom hawn fuq ma jinsab fil-Polonja, il-ġuriżdizzjoni lokali tiġi ddeterminata b'referenza għall-post tal-infurzar (L-Artikolu 29(2) tar-Regolament Brussell IIa).

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-Polonja hija parti għal ħafna ftehimiet internazzjonali li jirregolaw il-kwistjoni ta' hawn fuq. Dawn ir-regoli jieħdu preċedenza fuq il-liġi internazzjonali privata Pollakka. Għaldaqstant, regoli differenti jistgħu jkunu applikabbli kull meta l-konjuġi jkunu ta' nazzjonalitajiet differenti. Fin-nuqqas ta' ftehim internazzjonali, japplika l-Att dwar il-Liġi Internazzjonali Privata tal-14 ta' Frar 2011. B'konformità mal-Artikolu 54 ta' dan l-Att, żwieġ jista' jinħall taħt il-liġi nattiva komuni (Lex Patriae Communis) tal-konjuġi applikabbli fiż-żmien meta tiġi ppreżentata talba biex jinħall iż-żwieġ. Fin-nuqqas ta' liġi nattiva komuni tal-konjuġi, il-liġi applikabbli hija l-liġi tal-pajjiż fejn ikunu jirrisejdu ż-żewġ konjuġi meta tiġi ppreżentata t-talba biex jinħall iż-żwieġ. Jekk il-konjuġi ma jkollhomx post ta' residenza komuni fiż-żmien meta tiġi ppreżentata din it-talba, il-liġi applikabbli hija l-liġi tal-aħħar pajjiż fejn il-konjuġi kellhom residenza komuni, bil-kundizzjoni li wieħed mill-konjuġi jkun għad għandu l-post ta' residenza abitwali tiegħu jew tagħha hemmhekk. F'każi oħra, iż-żwiġijiet jinħallu skont il-liġi Pollakka.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

Please note that the original language version of this page has been amended recently. The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: have already been translated.

Divorzju u separazzjoni legali - Portugall

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Fil-Portugall, divorzju jista’ jinkiseb b’kunsens reċiproku jew mingħajr il-kunsens ta’ wieħed mill-konjuġi permezz ta’ divorzju kkontestat (l-Artikolu 1773(1) tal-Kodiċi Ċivili (Código Civil)).

Tal-ewwel jippresupponi li ż-żewġ konjuġi jaqblu max-xoljiment taż-żwieġ u, fil-prinċipju, mal-ħlas ta’ manteniment lill-konjuġi fil-bżonn, l-eżerċitar tal-awtorità tal-ġenituri fir-rigward tal-ulied minuri, id-disponiment tad-dar matrimonjali u l-arranġamenti għal kwalunkwe annimal domestiku (l-Artikolu 1775(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Divorzju kkontestat irid jintalab permezz ta’ rikors fil-qorti minn wieħed mill-konjuġi kontra l-ieħor, abbażi ta’ fatti stabbiliti legalment jew fatti oħra li, irrispettivament min-nuqqas attribwit lill-konjuġi, jagħtu prova tat-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ (l-Artikoli 1773(3) u 1781 tal-Kodiċi Ċivili).

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

F’divorzju bil-kunsens reċiproku, il-konjuġi ma hemmx għalfejn jimmotivaw ir-rikors tagħhom.

Dawn li ġejjin huma raġunijiet għal divorzju kkontestat (l-Artikolu 1781 tal-Kodiċi Ċivili):

1. separazzjoni de facto għal sena sħiħa waħda, huwa mifhum li hemm separazzjoni de facto meta ma jkun hemm l-ebda ħajja konjugali bejn il-konjuġi u wieħed jew waħda minnhom jew it-tnejn li huma ma jkollhomx l-intenzjoni li jerġgħu jistabbilixxu r-relazzjoni (l-Artikolu 1782 tal-Kodiċi Ċivili);
2. bidla fil-fakultajiet mentali tal-konjuġi l-ieħor li damet għal iktar minn sena u li, minħabba s-serjetà tagħha, tikkomprometti l-possibilità tal-ħajja konjugali;
3. assenza, mingħajr ebda aħbar mingħand il-parti assenti, għal perjodu ta’ mhux inqas minn sena;
4. kull fatt ieħor li, irrispettivament mill-ħtija attribwita lill-konjuġi, huwa prova tat-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Id-divorzju ixolji ż-żwieġ u għandu l-istess effetti legali bħad-dissoluzzjoni bil-mewt, ħlief għall-eċċezzjonijiet previsti fil-liġi (l-Artikolu 1788 tal-Kodiċi Ċivili).

L-effetti tad-divorzju fir-rigward tar-relazzjonijiet relatati mal-proprjetà ta’ bejn il-konjuġi jiġu prodotti mill-mument li d-deċiżjoni tad-divorzju ssir res judicata, imma jkollhom effett retroattiv sa mid-data li fiha nbdiet l-azzjoni (l-Artikolu 1789(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk fil-proċedimenti tingħata prova tas-separazzjoni de facto tal-konjuġi, kull wieħed minnhom jista’ jitlob li l-effetti tad-divorzju jkunu retroattivi sa mid-data li fiha bdiet is-separazzjoni, kif deċiż fid-deċiżjoni (l-Artikolu 1789(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Minkejja d-divorzju, persuna miżżewġa li tkun ħadet kunjom il-konjuġi tagħha tista’ tibqa’ żżommu sakemm ikollha l-kunsens tiegħu jew tkun awtorizzata mill-qorti, bil-kundizzjoni tal-eżistenza tal-motivazzjonijiet iddikjarati. Il-kunsens mill-eks konjuġi jista’ jingħata b’dokument notarili, dokument imfassal fil-qorti (dikjarazzjoni tal-intenzjoni bil-miktub tal-parti, irreġistrata fil-proċedimenti) jew dikjarazzjoni quddiem uffiċjal tar-reġistru. Ir-rikors għal awtorizzazzjoni mill-qorti għall-użu tal-kunjom tal-eks konjuġi jista’ jiġi ppreżentat bħala parti mill-proċedimenti tad-divorzju jew fil-proċedimenti tas-separazzjoni, anke wara li jiġi dekratat id-divorzju (l-Artikolu 1677-B tal-Kodiċi Ċivili).

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Fil-każ ta’ divorzju, l-ebda wieħed mill-konjuġi ma jista’ jirċievi aktar minn dak li kien jirċievi li kieku ż-żwieġ sar skont ir-reġim tal-komunità tal-akkwisti (reġim da comunhão de adquiridos) – l-Artikolu 1790 tal-Kodiċi Ċivili).

Kull konjuġi jitlef il-benefiċċji kollha li jirċievi jew li jkun se jirċievi mingħand il-konjuġi l-ieħor jew mingħand terza persuna fir-rigward taż-żwieġ jew b’kunsiderazzjoni tal-istat ta’ miżżewweġ, irrispettivament minn jekk din l-istipulazzjoni saritx qabel jew wara ċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ. Il-konċedent jista’ jiddetermina li l-benefiċċju jakkumula għat-tfal taż-żwieġ (l-Artikolu 1791 tal-Kodiċi Ċivili).

L-effetti tad-divorzju fir-rigward tar-relazzjonijiet relatati mal-proprjetà ta’ bejn il-konjuġi jiġu prodotti mill-mument li d-deċiżjoni tad-divorzju ssir res judicata, imma jkollhom effett retroattiv sa mid-data li fiha nbdiet l-azzjoni (l-Artikolu 1789(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk fil-proċedimenti tingħata prova tas-separazzjoni de facto tal-konjuġi, kull wieħed minnhom jista’ jitlob li l-effetti tad-divorzju jkunu retroattivi sa mid-data li fiha bdiet is-separazzjoni, kif deċiż fid-deċiżjoni (l-Artikolu 1789(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Il-qorti tista’ tagħti b’kiri d-dar matrimonjali li kull wieħed mill-konjuġi, sew jekk tkun koproprjetà u sew jekk tkun tal-konjuġi l-ieħor, filwaqt li tieħu inkunsiderazzjoni b’mod partikolari l-bżonnijiet ta’ kull wieħed mill-konjuġi u l-interessi tal-ulied minuri miż-żwieġ. Il-kiri huwa suġġett għar-regoli dwar il-kiri ta’ akkomodazzjoni, iżda l-qorti tista’ tiddefinixxi l-kundizzjonijiet tal-ftehim, wara li tkun semgħet lill-konjuġi, u tista’ tittermina l-kirja fuq talba ta’ sid il-kera meta dan ikun iġġustifikat minn ċirkostanzi intervenjenti. L-arranġamenti stabbiliti, jew b’approvazzjoni tal-ftehim bejn il-konjuġi jew b’ordni tal-qorti, jistgħu jiġu emendati skont it-termini ġenerali tal-ġuriżdizzjoni volontarja (l-Artikolu 1793 tal-Kodiċi Ċivili).

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Fil-każ ta’ divorzju, separazzjoni legali, dikjarazzjoni ta’ nullità jew annullament taż-żwieġ, l-arranġamenti għat-tfal, il-manteniment dovut lilhom u l-metodu tal-ħlas tal-manteniment ikun irregolat minn ftehim bejn il-ġenituri, suġġett għall-approvazzjoni mill-qorti (jew mir-reġistratur ċivili (Conservador do Registo Civil) fi proċedimenti ta’ separazzjoni u divorzju b’kunsens reċiproku) (l-Artikoli 1905(1) u 1776-A tal-Kodiċi Ċivili).

Il-proċess tar-regolamentazzjoni tar-responsabbiltajiet tal-ġenituri fl-uffiċċju tar-reġistru ċivili (Conservatória do Registo Civil) huwa rregolat mill-Artikoli 274-A, 274-B u 274-C tal-Kodiċi Portugiż tar-Reġistrazzjoni Ċivili (Código do Registo Civil).

Fin-nuqqas ta’ ftehim, il-qorti tieħu deċiżjoni skont l-interessi tal-wild minuri, inkluż l-interess li tinżamm relazzjoni mill-qrib maż-żewġ ġenituri, l-inkoraġġiment u l-aċċettazzjoni ta’ ftehimiet jew it-teħid ta’ deċiżjonijiet li jħeġġu opportunitajiet ampji ta’ kuntatt maż-żewġ ġenituri u l-kondiviżjoni tar-responsabbiltà bejniethom. Il-kustodja tal-wild minuri tista’ tingħata lil kwalunkwe ġenitur, terza persuna jew stabbiliment ta’ riedukazzjoni jew kura (l-Artikolu 1906(8) tal-Kodiċi Ċivili).

Għal aktar tagħrif, jekk jogħġbok ara l-iskeda informattiva dwar ir-“Responsabbiltà tal-ġenituri”.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Kull konjuġi jrid jipprovdi għas-sussistenza tiegħu wara d-divorzju. Kull konjuġi huwa intitolat għal manteniment, irrispettivament mit-tip ta’ divorzju. Għal raġunijiet manifesti ta’ ġustizzja, id-dritt għall-manteniment jista’ jiġi miċħud (l-Artikolu 2016(1)(2) u (3) tal-Kodiċi Ċivili).

Waqt li tkun qed tistabbilixxi l-ammont tal-manteniment, il-qorti trid tieħu inkunsiderazzjoni t-tul taż-żwieġ, il-kontribuzzjoni li saret lejn il-finanzi tal-familja, l-età u l-istat tas-saħħa tal-konjuġi, il-kwalifiki professjonali u l-possibilitajiet ta’ impjieg tagħhom, iż-żmien li se jkollhom possibbilment iqattgħu jrabbu l-ulied komuni tagħhom, il-qligħ u l-introjti tagħhom, l-eżistenza ta’ żwieġ ġdid jew abitazzjoni mhux matrimonjali u, b’mod ġenerali, iċ-ċirkostanzi kollha li jaffettwaw il-bżonnijiet tal-konjuġi li jirċievi l-manteniment u l-kapaċità finanzjarja tal-persuna li tħallas il-manteniment (l-Artikolu 2016-A(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Il-qorti trid tagħti preċedenza lil kull obbligu ta’ manteniment relatat mal-wild minuri tal-konjuġi debitur fuq l-obbligu lejn l-ex konjuġi li jirriżulta mid-divorzju (l-Artikolu 2016-A(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Il-konjuġi kreditur ma għandu l-ebda dritt jitlob li jżomm l-istandard tal-għajxien li gawda matul iż-żwieġ (l-Artikolu 2016-A(3) tal-Kodiċi Ċivili).

Għal aktar tagħrif, jekk jogħġbok, ara l-iskeda informattiva dwar il-“Manteniment”.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-separazzjoni legali ma xxoljix iż-żwieġ iżda ttemm id-dmirijiet ta’ koabitazzjoni u assistenza, mingħajr preġudizzju għad-dritt tal-manteniment. Fir-rigward tal-proprjetà, is-separazzjoni tipproduċi l-istess effetti bħal dawk prodotti mix-xoljiment taż-żwieġ (l-Artikolu 1795-A tal-Kodiċi Ċivili).

Is-separazzjoni legali tintemm bir-rikonċiljazzjoni tal-konjuġi jew ix-xoljiment taż-żwieġ (l-Artikolu 1795-b tal-Kodiċi Ċivili).

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-kundizzjonijiet għas-separazzjoni legali, kemm jekk ikkontestata kif ukoll jekk b’kunsens reċiproku, huma l-istess bħal dawk għad-divorzju , mutatis mutandis (l-Artikolu 1794 tal-Kodiċi Ċivili).

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Kif indikat fit-tweġiba għall-mistoqsija Nru 4, is-separazzjoni ġudizzjarja ttemm id-dmirijiet ta’ koabitazzjoni u assistenza, mingħajr preġudizzju għad-dritt tal-manteniment. Fir-rigward tal-proprjetà, is-separazzjoni legali tipproduċi l-istess effetti bħal dawk prodotti mix-xoljiment taż-żwieġ (l-Artikolu 1795-A tal-Kodiċi Ċivili).

Id-dispożizzjonijiet dwar id-divorzju japplikaw , mutatis mutandis, għas-separazzjoni legali (l-Artikolu 1794 tal-Kodiċi Ċivili).

Is-separazzjoni legali tista’ tiġi kkonvertita f’divorzju, għalkemm din ma hijiex prekundizzjoni jew stadju fil-proċedimenti tad-divorzju. Fil-fatt, jekk il-konjuġi ma jirrikonċiljawx sena wara li d-deċiżjoni li tiddekreta li s-separazzjoni legali (sew jekk ikkontestata u sew jekk b’kunsens reċiproku) tkun saret finali u inappellabbli, kull wieħed minnhom ikun jista’ japplika sabiex is-separazzjoni tiġi kkonvertita f’divorzju. Jekk il-konverżjoni tintalab miż-żewġ konjuġi, il-perjodu speċifikat ma għandux għalfejn jiġi osservat u s-sentenza tingħata minnufih (l-Artikolu 1975-D(1) u (2) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk il-konverżjoni tintalab minn wieħed mill-konjuġi, l-ieħor jiġi nnotifikat personalment jew permezz tar-rappreżentant legali tiegħu, fejn applikabbli, sabiex jikkontesta r-rikors - fejn jista’ jinvoka biss ir-rikonċiljazzjoni tal-konjuġi - fi żmien 15-il jum (l-Artikolu 993(3) u (4) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (Código de Processo Civil). Wara li jkunu ġew ippreżentati l-provdi, l-imħallef għandu jagħti deċiżjoni dwar kwalunkwe kontestazzjoni fi żmien 15-il jum (l-Artikolu 986(3) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Il-konverżjoni tas-separazzjoni legali f’divorzju tista’ tintalab ukoll fi kwalunkwe uffiċċju tar-reġistru ċivili (l-Artikolu 5(1)(e) u l-Artikolu 6 tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili). Ir-rikors, fondat sew fil-fatt u fid-dritt, irid jiġi ppreżentat quddiem l-uffiċċju tar-reġistru ċivili, jipprovdi l-provi u jkollu mehmuż miegħu prova dokumentarja (l-Artikolu 7(1) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

L-intimat jiġi nnotifikat, fi żmien 15-il jum, sabiex jikkontesta r-rikors, jagħti l-provi u jehmeż prova dokumentarja (l-Artikolu 7(2) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Jekk l-intimat ma jikkontestax ir-rikors, il-fatti indikati mir-rikorrent jitqiesu li ġew ipprovati u r-reġistratur, wara li jivverifika li r-rekwiżiti legali jkunu ġew issodisfati, jilqa’ r-rikors (l-Artikolu 7(3) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Jekk l-intimat jikkontesta r-rikors, ir-reġistratur jiskeda laqgħa għal tentattiv ta’ rikonċiljazzjoni, li għandha ssir fi żmien 15-il jum, u jista’ jordna t-twettiq ta’ atti legali u l-produzzjoni tal-provi meħtieġa sabiex jiġu ssodisfati r-rekwiżiti legali (l-Artikolu 7(4) u (5) tad-Digriet‑Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Meta l-intimat jikkontesta r-rikors u ma jkunx jista’ jintlaħaq ftehim, il-partijiet jiġu nnotifikati sabiex jittrattaw u jitolbu l-produzzjoni ta’ provdi ġodda fi żmien tmint’ijiem. Il-kawża mbagħad tiġi rrinvjata lill-qorti ġudizzjarja tal-prim’istanza b’ġuriżdizzjoni fuq il-kwistjoni fiż-żona fejn jinsab l-uffiċċju tar-reġistru (l-Artikolu 8 tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Ladarba l-kawża tiġi rrinvjata lill-qorti, l-imħallef jordna l-preżentata tal-provi u jiskeda s-seduta (l-Artikolu 9 tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

“Annullament taż-żwieġ” ifisser it-terminazzjoni tal-effett legali taż-żwieġ bl-invokazzjoni ta’ difett sinifikanti li jolqot iż-żwieġ.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Iż-żwiġijiet li jsiru fiċ-ċirkostanzi li ġejjin jistgħu jiġu annullati (l-Artikolu 1631 tal-Kodiċi Ċivili):

1. jekk ikun hemm impediment li jġib l-invalidità (assolut jew relattiv);
2. jekk ikun hemm nuqqas ta’ kunsens jew kunsens invalidu minħabba żball jew ġegħil ta’ parti waħda jew tat-tnejn li huma;
3. jekk jiġi iċċelebrat mingħajr il-preżenza ta’ xhieda, meta dan ikun meħtieġ mil-liġi.

Dawn li ġejjin huma impedimenti assoluti li jġibu l-invalidità, li jostakolaw iż-żwieġ tal-persuna ikkonċernata ma’ kull persuna oħra (l-Artikolu 1601 tal-Kodiċi Ċivili):

1. età ta’ inqas minn 16-il sena;
2. demenzja magħrufa, anke waqt perjodi ta’ luċidità, u projbizzjoni jew inabilitazzjoni minħabba diżordni mentali;
3. żwieġ preċedenti mhux xolt, sew jekk Kattoliku u sew jekk ċivili, anke jekk l-annotazzjoni rispettiva ma tkunx saret fir-reġistru tat-twelid, taż-żwiġijiet u tal-imwiet.

Dawn li ġejjin huma impedimenti relattivi li jġibu l-invalidità, li jostakolaw iż-żwieġ tal-persuni kkonċernati ma’ xulxin (l-Artikolu 1602 tal-Kodiċi Ċivili):

1. konsangwinità fil-linja diretta;
2. relazzjoni minn qabel ta’ responsabbiltà tal-ġenituri;
3. konsangwinità fit-tieni grad tal-linja kollaterali;
4. affinità fil-linja diretta;
5. il-kundanna preċedenti ta’ wieħed mill-konjuġi li kien l-awtur jew kompliċi ta’ attentat ta’ qtil, anke jekk ma rnexxiex, tal-konjuġi tal-parti l-oħra.

Żwieġ jista’ jiġi annullat minħabba nuqqas ta’ kunsens (l-Artikolu 1635 tal-Kodiċi Ċivili):

1. jekk fil-mument li kien qed jiġi ċċelebrat iż-żwieġ, waħda mill-partijiet ma kinitx konxja tal-azzjonijiet tagħha minħabba diżabbiltà aċċidentali jew kawżi oħrajn;
2. jekk waħda mill-partijiet kienet imqarrqa fir-rigward tal-identità fiżika tal-parti l-oħra;
3. jekk id-dikjarazzjoni tal-kunsens inkisbet b’koerċizzjoni fiżika;
4. jekk il-kunsens kien simulat.

L-iżball li jagħmel il-kunsens invalidu huwa rilevanti biss għall-finijiet ta’ annullament meta jkun ibbażat fuq kwalitajiet personali essenzjali tal-konjuġi l-ieħor u jkun skużabbli, u jkun ippruvat li ż-żwieġ ma kienx raġonevolment iseħħ mingħajru (l-Artikolu 1636 tal-Kodiċi Ċivili).

Iż-żwiġijiet li jsiru taħt koerċizzjoni morali jistgħu jiġu annullati jekk waħda mill-partijiet tkun mhedda serjament u illegalment u l-biża’ tagħhom li titwettaq it-theddida tkun ġustifikata (l-Artikolu 1638(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk xi ħadd, konxjament u illegalment, jikseb id-dikjarazzjoni tal-kunsens mill-parti l-oħra billi jwegħedha li jilliberaha minn dannu imprevedibbli jew dannu kkawżat minn oħrajn, dan ikun ekwivalenti għal theddida illegali (l-Artikolu 1638(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Id-dikjarazzjoni tal-kunsens, fl-att taċ-ċelebrazzjoni, tikkostitwixxi l-preżunzjoni mhux biss li l-konjuġi jkunu jixtiequ jiżżewġu, iżda li l-kunsens tagħhom ma jkunx ivvizzjat minn żball jew minn koerċizzjoni (l-Artikolu 1634 tal-Kodiċi Ċivili).

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

L-annullament ta’ żwieġ ċivili, meta jkun sar in bona fide miż-żewġ konjuġi, jidħol fis-seħħ fir-rigward tal-konjuġi u ta’ terzi meta s-sentenza rispettiva ssir finali u ma tibqax soġġetta għal appell (l-Artikolu 1647(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk wieħed biss mill-konjuġi ikun daħal għaż-żwieġ in bona fide, ikun dak il-konjuġi biss li jkun jista’ jitlob il-benefiċċji ta’ status ta’ miżżewweġ u jinvokahom fir-rigward ta’ terzi, sakemm dan ikun sempliċement riflessjoni tar-relazzjoni bejn il-konjuġi (l-Artikolu 1647(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Il-konjuġi li jkun daħal għaż-żwieġ f’injoranza skużabbli tad-difett li jikkawża n-nullità jew l-annullament jew li d-dikjarazzjoni ta’ kunsens tiegħu inkisbet b’koerċizzjoni fiżika jew morali jitqies li jkun daħal għaż-żwieġ in bona fide (l-Artikolu 1648(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Ir-rikonoxximent ta’ bona fide huwa l-prerogattiva tal-qrati tal-Istat. Il-bona fide tal-konjuġi hija preżunta (l-Artikolu 1648(2) u (3) tal-Kodiċi Ċivili).

Ladarba ż-żwieġ jiġi ddikjarat null jew annullat, il-konjuġi in bona fide jżomm id-dritt għall-manteniment wara li d-deċiżjoni ssir finali u ma tibqax soġġetta għal appell, jew is-sentenza tiġi rreġistrata (l-Artikolu 2017 tal-Kodiċi Ċivili).

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Qabel ma jibdew proċedimenti ta’ divorzju, l-uffiċċju tar-reġistru ċivili jew il-qorti jridu jinfurmaw lill-konjuġi bl-eżistenza u bl-objettivi tas-servizzi ta’ medjazzjoni tal-familja (l-Artikolu 1774 tal-Kodiċi Ċivili u l-Artikolu 14(3) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Il-medjazzjoni familjari hija metodu extraġudizzjarju sabiex issolvi l-kunflitti fir-relazzjonijiet familjari, fejn il-partijiet, bil-parteċipazzjoni personali u diretta tagħhom u bl-għajnuna ta’ medjatur tal-kunflitti, jippruvaw jilħqu ftehim.

L-użu ta’ dan il-mezz alternattiv għas-soluzzjoni tat-tilwim jista’ jsolvi l-kunflitti li jirriżultaw mir-regolament, mill-emenda u min-nuqqas ta’ konformità mal-eżerċitar tar-responsabbiltà tal-ġenituri, mid-divorzju u mis-separazzjoni legali, mill-konverżjoni tas-separazzjoni legali f’divorzju, mir-rikonċiljazzjoni tal-konjuġi separati, miċ-ċessjoni u mill-emenda tal-manteniment provviżorju jew definittiv, miċ-ċessjoni tad-dar matrimonjali, miċ-ċaħda tad-dritt tal-użu tal-kunjom tal-konjuġi l-ieħor u mill-awtorizzazzjoni sabiex jintuża l-kunjom tal-konjuġi preċedenti (l-Artikolu 4 tal-Ordni Leġiżlattiva (Despacho Normativo) Nru 13/2018 tal-9 ta’ Novembru 2018 li jirregola l-attività tas-sistema ta’ medjazzjoni tal-familja (SMF), maħluqa bl-Ordni Nru 18 778/2007 tat-22 ta’ Awwissu 2007, u li japprova r-Regolament dwar il-proċeduri għall-għażla tal-medjaturi sabiex jipprovdu servizzi ta’ medjazzjoni fis-sistema ta’ medjazzjoni tal-familja).

Il-medjaturi tal-familja huma professjonisti liċenzjati mill-Ministeru tal-Ġustizzja (Ministéro da Justiça) u huma responsabbli għat-twettiq ta’ laqgħat b’indipendenza u imparzjalità sabiex jgħinu lill-partijiet jilħqu ftehim bejniethom (l-Artikolu 7 tal-Ordni Leġiżlattiva Nru 13/2018 tad-9 ta’ Novembru 2018 li jirregola l-attività tas-sistema ta’ medjazzjoni tal-familja (SMF), maħluqa bl-Ordni Nru 18 778/2007 tat-22 ta’ Awwissu 2007, u li japprova r-Regolament dwar il-proċeduri għall-għażla tal-medjaturi sabiex jipprovdu servizzi ta’ medjazzjoni fis-sistema ta’ medjazzjoni tal-familja).

Id-divorzju b’kunsens reċiproku jitsa’ jintalab fl-uffiċċju tar-reġistru ċivili, ħlief f’sitwazzjonijiet li jirriżultaw minn ftehim miksub fil-proċedimenti għal divorzju kkontestat (l-Artikolu 1779 tal-Kodiċi Ċivili) u bil-kundizzjoni li r-rikors għal divorzju b’kunsens reċiproku jkun akkumpanjat minn lista dettaljata tal-proprjetà komuni tal-koppja, ftehim dwar id-disponiment mid-dar matrimonjali, ftehim dwar il-ħlas tal-manteniment lill-konjuġi li jkun jeħtieġ manteniment u ċertifikat tas-sentenza tal-qorti li tirregola l-eżerċitar tar-responsabbiltà tal-ġenituri jew ftehim dwar l-eżerċitar tar-responsabbiltà tal-ġenituri fir-rigward ta’ kwalunkwe wild minuri, meta dan ma jkunx diġà ġie deċiż mill-qrati (l-Artikolu 272(1) tal-Kodiċi ta’ Reġistrazzjoni Ċivili Portugiż).

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Separazzjoni u divorzju b’kunsens reċiproku

It-talba għas-separazzjoni u d-divorzju b’kunsens reċiproku issir fl-uffiċċju tar-reġistru ċivili miż-żewġ konjuġi, bi qbil reċiproku. Ir-rikors irid ikun akkumpanjat mid-dokumenti li ġejjin (l-Artikolu 272(1) tal-Kodiċi ta’ Reġistrazzjoni Ċivili Portugiż):

1. lista dettaljata tal-proprjetà komuni bi speċifikazzjoni tal-valuri rispettivi tagħhom, jew, jekk il-konjuġi jagħżlu li jikkondividu dawn il-beni, ftehim dwar il-kondiviżjoni jew talba sabiex jitfassal dan il-ftehim;
2. ċertifikat tas-sentenza tal-qorti dwar l-eżerċitar tar-responsabbiltà tal-ġenituri jew ftehim dwar l-eżerċitar tal-awtorità tal-ġenituri fir-rigward tal-ulied minuri, meta din ma tkunx diġà ġiet deċiża mill-qrati;
3. ftehim dwar il-ħlas tal-manteniment lill-konjuġi li jeħtieġ il-manteniment;
4. ftehim dwar id-disponiment mid-dar matrimonjali;
5. ċertifikat tal-ftehim ta’ qabel iż-żwieġ, jekk dan ikun jeżisti.

Sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fid-dokumenti mibgħuta, huwa mifhum li l-ftehimiet japplikaw kemm għall-perjodu tal-proċedimenti u kemm għall-perjodu sussegwenti (l-Artikolu 272(4) tal-Kodiċi Ċivili).

Il-proċedimenti għal separazzjoni legali jew divorzju b’kunsens reċiproku jinbdew b’rikors iffirmat mill-konjuġi jew ir-rappreżentanti tagħhom fl-uffiċċju tar-reġistru ċivili (conservatória do registo civil). Ir-rikors irid jiġi ppreżentat bid-dokumenti msemmija hawn fuq u ċ-ċertifikat taż-żwieġ (l-Artikolu 14(1) u (2) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Wara li jirċievi r-rikors, ir-reġistratur jistieden lill-konjuġi għal laqgħa li matulha r-reġistratur jivverifika jekk ir-rekwiżiti legali humiex issodisfati (l-Artikolu 1776(1) tal-Kodiċi Ċivili). Fil-laqgħa, il-konjuġi jiġu infurmati bl-eżistenza tas-servizzi tal-medjazzjoni familjari; jekk il-konjuġi xorta jkun beħsiebhom jiddivorzjaw, jiġu kkunsidrati l-ftehimiet u l-konjuġi jiġu mistiedna jemendawhom jekk ma jħarsux debitament l-interessi ta’ wieħed minnhom jew tal-ulied minuri. Għal din il-fini jistgħu jitwettqu atti legali u jinġabru l-provi. Meta r-rekwiżiti legali jiġu ssodisfati u l-proċeduri msemmija hawn fuq ikunu ġew segwiti, ir-reġistratur jilqa’ r-rikors (l-Artikolu 14(3) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Meta jiġi ppreżentat ftehim dwar l-eżerċitar tal-awtorità tal-ġenituri fuq l-ulied minuri, il-proċedimenti jiġu riferuti lill-Uffiċċju tal-Prosekutur pubbliku (Ministéro Público) fil-qorti tal-Ewwel Istanza b’ġuriżdizzjoni fuq il-kwistjoni fiż-żona fejn jinsab l-uffiċċju tar-reġistru ċivili, b’tali mod li deċiżjoni dwar il-ftehim tista’ tingħata fi żmien 30 jum (l-Artikolu 14(4) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku jqis li l-ftehim ma jħarisx debitament l-interessi tal-ulied minuri, ir-rikorrenti jkunu jistgħu jemendawh kif mitluba jew jippreżentaw ftehim ġdid. Fil-każ tal-aħħar, il-ftehim jiġi ppreżentat mill-ġdid quddiem l-uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku. Jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur pubbliku jqis li l-ftehim jipproteġi kif xieraq l-interess tal-minorenni jew fejn il-konjuġi jkunu emendaw il-ftehim kif indikat mill-Uffiċċju tal-Prosekutur pubbliku, id-divorzju jiġi ddekretat (l-Artikolu 14(5) u (6) tad-Digriet Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

F’każijiet li fihom ir-rikorrenti ma jaqblux mal-emendi indikati mill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u li għad għandhom l-intenzjoni li jiddivorzjaw u/jew il-ftehimiet sottomessi ma jipproteġux biżżejjed l-interessi ta’ wieħed mill-konjuġi, l-approvazzjoni ma tingħatax u l-proċedimenti tad-divorzju jiġu riferuti lill-qorti fiż-żona fejn jinsab l-uffiċċju tar-reġistru ċivili (l-Artikolu 14(7) tad-Digriet‑Liġi Nru 272/2001 tat-13 ta’ Ottubru 2001 - Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili).

Wara li jirċievi l-każ, l-imħallef iqis il-ftehimiet li ppreżentaw il-konjuġi, u jistedinhom jemendawhom jekk ma jkunux iħarsu l-interessi ta’ wieħed minnhom jew ta’ wliedhom (l-Artikolu 1778-A(2) tal-Kodiċi Ċivili).

L-imħallef imbagħad jiddetermina l-konsegwenzi tad-divorzju fuq il-kwistjonijiet li l-konjuġi ma jkunux emendaw. Jekk kwalunkwe ftehim ma jkunx iħares biżżejjed l-interessi ta’ kwalunkwe wieħed mill-konjuġi, l-Imħallef jista’, għal dan l-iskop u b’kunsiderazzjoni tal-ftehimiet proposti, jordna t-twettiq ta’ atti u l-produzzjoni tal-provi meħtieġa (l-Artikolu 1178-A(3) u (4) tal-Kodiċi Ċivili).

Meta jkunu ddeterminati l-konsegwenzi tad-divorzju, l-imħallef ma għandux biss iħeġġeġ imma wkoll jieħu inkunsiderazzjoni l-qbil tal-konjuġi (l-Artikolu 1778-A(6) tal-Kodiċi Ċivili).

Id-divorzju b’kunsens reċiproku mbagħad jiġi ddekretat u rreġistrat fir-reġistru korrispondenti (l-Artikolu 1778-A(5) tal-Kodiċi Ċivili).

Ir-rikorsi għal separazzjoni legali jew divorzju b’kunsens reċiproku jiġu ppreżentati quddiem il-qorti, sakemm il-partijiet ma jehmżu miegħu l-ebda wieħed mill-ftehimiet imsemmija iktar ’il fuq (l-Artikolu 1778-A(1) tal-Kodiċi Ċivili)..

F’dak il-każ, ir-rikors għad-divorzju jiġi ppreżentat quddiem il-qorti. Wara li jirċievi r-rikors, l-imħallef iqis il-ftehimiet li ppreżentaw il-konjuġi, u jistedinhom biex jemendawhom jekk ma jkunux iħarsu l-interessi ta’ wieħed minnhom jew ta’ wliedhom. L-imħallef jiddetermina l-konsegwenzi tad-divorzju fuq kwistjonijiet li l-konjuġi ma jkunux ftiehmu dwarhom, u jista’, għal din il-fini u b’kunsiderazzjoni tal-ftehimiet ippreżentati, jordna t-twettiq ta’ atti u l-produzzjoni tal-provi meħtieġa. Meta jkunu ddeterminati l-konsegwenzi tad-divorzju, l-imħallef ma għandux biss iħeġġeġ iżda wkoll jieħu inkusiderazzjoni l-qbil tal-konjuġi. Id-divorzju b’kunsens reċiproku mbagħad jiġi ddekretat u rreġistrat fir-reġistru korrispondenti (l-Artikolu 1778-A(2)(3)(4)(5) u (6) tal-Kodiċi Ċivili).

Separazzjoni jew divorzju kkontestat

Ir-rikorsi għas-separazzjoni jew għad-divorzju kkontestati jiġu sottomessi lill-Qorti tal-Familja u tal-Minuri (Juízo de Família e Menores) jew, jekk ma tkun teżisti l-ebda qorti bħal din, lill-qorti ċivili lokali (Juízo Local Cível) jew lill-qorti ġenerali (Juízo de Competência Genérica) b’ġuriżdizzjoni territorjali (l-Artikolu 122(1) tal-Liġi dwar l-Organizzazzjoni tal-Ordinament Ġuridiku). Il-ġuriżdizzjoni territorjali hija definita skont id-domiċilju jew ir-residenza tar-rikorrenti (il-persuna li tippreżenta l-azzjoni) (l-Artikolu 72 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Id-dispożizzjonijiet dwar id-divorzju japplikaw, mutatis mutandis, għas-separazzjoni legali (l-Artikolu 1794 tal-Kodiċi Ċivili).

Is-separazzjoni legali tintemm bir-rikonċiljazzjoni tal-konjuġi jew bix-xoljiment taż-żwieġ. (L-Artikolu 1795-B tal-Kodiċi Ċivili).

Kull wieħed mill-konjuġi jista’ jitlob divorzju kkontestat fuq il-bażi ta’ separazzjoni de facto għal sena sħiħa, bidla fil-fakultajiet mentali tal-konjuġi l-ieħor li ilha iktar minn sena u li, minħabba s-serjetà tagħha, tikkomprometti l-possibbiltà ta’ ħajja konjugali, l-assenza, mingħajr ebda aħbar mill-persuna assenti, għal perjodu ta’ mhux inqas minn sena, u fatti oħrajn li, irrispettivament mill-ħtija tal-konjuġi, jippruvaw it-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ (l-Artikolu 1781 tal-Kodiċi Ċivili).

Il-konjuġi offiż għandu d-dritt li jitlob il-kumpens għad-danni kkawżati mill-konjuġi l-ieħor skont it-termini ġenerali tar-responsabbiltà ċivili u fil-qrati ordinarji (l-Artikolu 1792(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Il-konjuġi li talab id-divorzju fuq il-bażi ta’ bidla fil-fakultajiet mentali tal-konjuġi l-ieħor irid jikkumpensah għad-dannu personali kkawżat mix-xoljiment taż-żwieġ; din it-talba trid issir matul il-proċedimenti tad-divorzju (l-Artikolu 1792(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk ir-raġuni għad-divorzju tkun bidla fil-fakultajiet mentali tal-konjuġi l-ieħor li ilha iktar minn sena u li, minħabba s-serjetà tagħha, tikkomprometti l-possibbiltà ta’ ħajja konjugali, u l-assenza, mingħajr ebda aħbar mill-persuna assenti, għal perjodu ta’ mhux inqas minn sena, huwa biss il-konjuġi li jinvoka l-bidla fil-fakultajiet mentali jew l-assenza tal-konjuġi l-ieħor li jista’ jippreżenta rikors għad-divorzju (l-Artikolu 1785(1) tal-Kodiċi Ċivili).

Meta l-konjuġi li jkun jista’ jippreżenta rikors għad-divorzju jkun adult akkumpanjat, l-azzjoni tista’ titressaq minnu jew, meta jkollu setgħat ta’ rappreżentanza, mill-persuna li takkumpanjah, li tkun kisbet l-approvazzjoni tal-qorti; Meta l-persuna li takkumpanja tkun il-konjuġi l-ieħor, l-azzjoni tista’ tinbeda, f’isem il-persuna intitolata li tippreżenta rikors għad-divorzju, minn kwalunkwe wieħed mill-qraba jew qraba diretti tagħha sat-tielet grad tal-linja tal-kollateral jew mill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku (l-Artikolu 1785(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Id-dritt għad-divorzju ma jiġix ittrasferit mal-mewt. Madankollu, il-werrieta tar-rikorrent jistgħu jkomplu l-azzjoni għall-finijiet tal-patrimonju, jekk ir-rikorrent imut matul il-proċedimenti; azzjoni tista’ tkompli kontra l-werrieta tal-intimat għall-istess finijiet (l-Artikolu 1785(3) tal-Kodiċi Ċivili).

Ladarba t-talba tkun ġiet ippreżentata, u jekk l-azzjoni tkun tista’ tipproċedi, l-imħallef jiskeda data għal tentattiv ta’ rikonċiljazzjoni u kemm ir-rikorrent kif ukoll l-intimat jiġu mħarrka biex jattendu personalment (l-Artikolu 931(1) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Jekk ir-rikonċiljazzjoni ma tirnexxix, il-qorti tipprova tikseb il-qbil tal-konjuġi għal divorzju b’kunsens reċiproku. Meta jintlaħaq ftehim jew jekk il-konjuġi jagħżlu divorzju b’kunsens reċiproku fi kwalunkwe mument fil-proċedimenti, il-proċedura għal dak it-tip ta’ divorzju tiġi segwita, mutatis mutandis (l-Artikolu 1779(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk l-imħallef ma jkunx jista’ jikseb il-qbil tal-konjuġi rigward divorzju jew separazzjoni b’kunsens reċiproku, huwa jipprova jikseb il-qbil tal-konjuġi dwar il-manteniment u r-regolamentazzjoni tal-eżerċizzju tar-responsabbiltà tal-ġenituri. L-imħallef jipprova wkoll jikseb il-ftehim tal-konjuġi dwar l-użu tad-dar matrimonjali waqt li l-proċedura tkun pendenti, fejn applikabbli (l-Artikolu 931(2) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

F’tentattiv ta’ rikonċiljazzjoni jew fi kwalunkwe mument ieħor matul il-proċedimenti, il-partijiet jistgħu jaqblu li jiddivorzjaw jew jisseparaw b’kunsens reċiproku, sakemm ikunu ssodisfati l-prerekwiżiti neċessarji (l-Artikolu 931(3) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Fl-assenza ta’ parti waħda jew taż-żewġ partijiet, jew meta r-rikonċiljazzjoni tkun impossibbli, l-imħallef jordna notifika lill-intimat li jista’ jikkontesta r-rikors fi żmien 30 jum; fiż-żmien tan-notifika, li ssir immedjatament, tiġi kkonsenjata kopja tat-talba oriġinali lill-intimat (l-Artikolu 931(5) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Jekk il-post fejn jinsab l-intimat ma jkunx magħruf, ladarba jkunu saru l-isforzi kollha previsti fil-liġi proċedurali sabiex dan jiġi lokalizzat u jkunu wrew li ma rnexxewx, id-data skedata għat-tentattiv ta’ rikonċiljazzjoni tkun nulla u l-intimat jiġi mħarrek permezz ta’ avviż pubbliku sabiex jikkontesta r-rikors (l-Artikolu 931(6) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Wara li tkun għaddiet l-iskadenza għall-kontestazzjoni tar-rikors, tiġi segwita l-proċedura komuni. Matul dik il-proċedura, jiġi identifikat is-suġġett tat-tilwima u titħabbar il-bażi tal-provi. Is-seduta finali sseħħ waqt din il-proċedura, bil-produzzjoni tal-provi. Wara l-konklużjoni tal-aħħar seduta, il-kawża tingħalaq u tiġi rrinvjata lill-imħallef, li jagħti d-deċiżjoni tiegħu fi żmien 30 jum (l-Artikolu 932 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Is-separazzjoni legali tista’ tintalab f’kontrotalba, anke jekk ir-rikorrent ikun talab id-divorzju; jekk ir-rikorrent ikun talab is-separazzjoni legali, l-intimat jista’ wkoll jitlob id-divorzju permezz ta’ kontrotalba. F’dawn il-każijiet, id-divorzju għandu jiġi ddekretat meta jintlaqgħu r-rikors u l-kontrotalba (l-Artikolu 1795 tal-Kodiċi Ċivili).

Annullament taż-żwieġ

L-annullament ta’ żwieġ ma jista’ jiġi invokat fl-ebda sens, la ġudizzjarju u lanqas extraġudizzjarju, sakemm jiġi rikonoxxut minn sentenza f’azzjoni mibdija speċifikament għal dan il-għan (l-Artikolu 1632 tal-Kodiċi Ċivili).

Tali azzjoni tinbeda fil-Qorti tal-Familja u tal-Minuri billi jiġi ppreżentat rikors promotur li, fil-forma ta’ sottomissjonijiet, jidentifika l-partijiet, jiddeskrivi l-fatti rilevanti u jikkonkludi b’talba (l-Artikolu 122(1)(d) tal-Liġi dwar l-Organizzazzjoni tal-Ordinament Ġuridiku).

Id-dritt legali sabiex tinfetaħ tali azzjoni jiddependi mir-raġunijiet għat-talba (jekk jogħġbok ara t-tweġiba għall-mistoqsija 8.

Il-konjuġi jew kull persuna li tiġi minnhom fil-linja diretta jew sar-raba’ grad tal-linja kollaterali, il-werrieta u l-ġenituri adottivi tal-konjuġi u l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku għandhom id-dritt legali li jibdew jew ikomplu azzjoni ta’ annullament ibbażata fuq impediment li jġib l-invalidità. Barra minn hekk, it-tutur jew fiduċjarju fil-każ ta’ minuri, projbizzjoni jew inkompetenza minħabba diżordni mentali u l-ewwel konjuġi tat-trażgressur fil-każ ta’ bigamija wkoll jistgħu jibdew jew ikomplu l-azzjoni (l-Artikolu 1639 tal-Kodiċi Ċivili).

Annullament minħabba dikjarazzjoni falza jista’ jintalab mill-konjuġi stess jew minn kwalunkwe persuna li ssofri preġudizzju minħabba ż-żwieġ. F’każijiet oħra li jinvolvu nuqqas ta’ kunsens, il-proċedimenti għal annullament jistgħu jinbdew biss mill-konjuġi li ma jkunx ta l-kunsens tiegħu. Madankollu, il-qraba tagħhom, il-qraba diretti biż-żwieġ, il-werrieta jew il-ġenituri adottivi jistgħu jkomplu l-azzjoni, jekk ir-rikorrent imut matul il-proċedimenti (l-Artikolu 1640 tal-Kodiċi Ċivili).

Proċedimenti ta’ annullament ibbażati fuq difetti fil-kunsens jistgħu jinbdew biss mill-konjuġi li kien il-vittma tal-iżball jew ta’ ġegħil. Madankollu, il-qraba tagħhom, il-qraba diretti biż-żwieġ, l-eredi jew il-ġenituri adottivi jistgħu jkomplu l-azzjoni, jekk ir-rikorrent imut matul il-proċedimenti (l-Artikolu 1641 tal-Kodiċi Ċivili).

Proċedimenti ta’ annullament ibbażati fuq in-nuqqas ta’ xhieda jistgħu jinbdew biss mill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku (l-Artikolu 1642 tal-Kodiċi Ċivili).

Proċedimenti ta’ annullament ibbażati fuq impediment li jġib in-nullità għandhom jinbdew:

1. fil-każ ta’ minuri, persuni b’dimenzja magħrufa jew adulti legalment inkapaċitati akkumpanjati, meta jiġu ppreżentati minn dak l-individwu inkapaċitat, sa sitt xhur wara li tintlaħaq il-maġġoranza, wara li tkun intemmet l-inkapaċità naturali, jew wara li l-akkumpanjament ikun intemm jew ġie rivedut; meta tinbeda minn persuna oħra, fi żmien tliet snin miċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ, iżda qatt wara li tkun intlaħqet il-maġġoranza jew wara li tkun intemmet l-inkapaċità (l-Artikolu 1643(1)(a) tal-Kodiċi Ċivili);
2. fil-każ ta’ kundanna għal omiċidju tal-konjuġi ta’ waħda mill-partijiet, fi żmien tliet snin miċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ (l-Artikolu 1643(1)(b) tal-Kodiċi Ċivili);
3. f’każijiet oħra, fi żmien sitt xhur mix-xoljiment taż-żwieġ (l-Artikolu 1643(1)(c) tal-Kodiċi Ċivili).

L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku jista’ jibda l-azzjoni biss qabel ma jiġi xolt iż-żwieġ (l-Artikolu 1643(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Ma jistgħux jinbdew jew jitkomplew proċedimenti ta’ annullament ibbażati fuq l-eżistenza ta’ żwieġ preċedenti mhux xolt meta jkun hemm proċedimenti pendenti sabiex tiġi ddikjarata n-nullità jew l-annullament tal-ewwel żwieġ ta’ bigamu (l-Artikolu 1643(3) tal-Kodiċi Ċivili).

Proċedimenti ta’ annullament ibbażati fuq nuqqas ta’ kunsens ta’ parti waħda jew taż-żewġ partijiet jistgħu jinndew biss fi żmien tliet snin miċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ jew, jekk ir-rikorrent ma kienx jaf bih, fi żmien sitt xhur mill-mument li sar jaf bih (l-Artikolu 1644 tal-Kodiċi Ċivili).

Il-proċedimenti ta’ annullament ibbażati fuq difetti fil-kunsens jiġu preskritti jekk ma jinbdewx fi żmien sitt xhur minn meta ma baqax jeżisti d-difett (l-Artikolu 1645 tal-Kodiċi Ċivili).

Proċedimenti ta’ annullament ibbażati fuq nuqqas ta’ xhieda jistgħu jinbdew biss sa sena miċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ (l-Artikolu 1646 tal-Kodiċi Ċivili).

Iċ-ċertifikat taż-żwieġ u possibbilment (jekk il-bażi tar-rikors tkun l-età) iċ-ċertifikat tat-twelid tal-parti kkonċernata jridu jakkumpanjaw ir-rikors promotur.

Wara li tkun għaddiet l-iskadenza għall-kontestazzjoni tar-rikors, tiġi segwita l-proċedura komuni, kif imsemmi hawn fuq.

L-annullament jitqies li jkun solvut u ż-żwieġ jitqies li jkun validu mill-mument taċ-ċelebrazzjoni tiegħu jekk iseħħ wieħed mill-avvenimenti li ġejjin qabel ma s-sentenza ta’ annullament issir res judicata:

1. iż-żwieġ ta’ wild minuri jiġi kkonfermat minn tali wild qabel uffiċjal tar-reġistru ċivili u żewġ xhieda, wara li jkun laħaq l-età maġġuri (l-Artikolu 1633(1)(a) tal-Kodiċi Ċivili).
2. iż-żwieġ ta’ persuna b’dimenzja magħrufa jew adult akkumpanjat jiġi kkonfermat minn dik il-persuna wara li jkun ġie vverifikat b’mod ġudizzjarju li l-kawżi tal-impediment ma jibqgħux jeżistu (l-Artikolu 1633(1)(b) tal-Kodiċi Ċivili);
3. l-ewwel żwieġ ta’ bigamu jiġi ddikjarat null jew annullat (l-Artikolu 1633(1)(c) tal-Kodiċi Ċivili);
4. in-nuqqas ta’ xhieda huwa dovut għal ċirkostanzi ġġustifikati, bħal dawk rikonoxxuti mir-reġistratur, sakemm ma jkunx hemm dubji dwar iċ-ċelebrazzjoni taż-żwieġ (l-Artikolu 1633(1)(d) tal-Kodiċi Ċivili).

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Iva, l-iskema ta’ għajnuna legali tapplika fil-qrati kollha, tkun xi tkun il-forma tal-proċedimenti

(Il-Liġi Nru 34/2004 tad-29 ta’ Lulju 2004 - Aċċess għal-Liġi u l-Ġustizzja).

Għal aktar tagħrif ara l-iskeda informattiva dwar l-“Għajnuna legali”.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Iva. Dawn id-deċiżjonijiet dejjem jistgħu jiġu appellati (l-Artikolu 629 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Jekk id-deċiżjoni inkwistjoni tkun ingħatat fi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea ħlief fid-Danimarka (il-premessa 31 tar-Regolament tal-Kunsill (UE) 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003), tkun rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra kollha b’konformità mar-Regolament tal-Kunsill (KE) 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003.

Jekk id-deċiżjoni tkun ingħatat fid-Danimarka, tapplika l-proċedura speċjali għar-reviżjoni ta’ sentenza barranija (l-Artikolu 978 et seq. tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Il-qorti li għandha ġuriżdizzjoni sabiex tistħarreġ u tikkonferma sentenzi barranin hija l-qorti tal-appell (tribunal da relação) fiż-żona tar-residenza tal-persuna li kontriha tkun intalbet is-sentenza (l-Artikolu 979 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

F’din il-proċedura, id-dokument li fih id-deċiżjoni li trid tiġi mistħarrġa jiġi ppreżentat mar-rikors u l-parti avversarja nnotifikata jkollha 15-il jum biex tibgħat risposta. Ir-rikorrent jista’ jwieġeb fi żmien għaxart’ijiem mill-avviż tas-sottomissjoni ta’ dak ir-rispons (l-Artikolu 981 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Ladarba l-partijiet ikunu ppreżentaw in-noti tagħhom u jkunu ttieħdu l-passi meqjusa bħala essenzjali, il-proċess jiġi pprovdut lill-partijiet u lill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku għall-eżami u l-osservazzjonijiet, kull wieħed għal 15-il jum (l-Artikolu 982(1) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

Sabiex is-sentenza tkun ikkonfermata:

1. ma jridx ikun hemm dubji dwar l-awtentiċità tad-dokument li fih is-sentenza jew dwar ir-raġonevolezza tad-deċiżjoni;
2. is-sentenza trid tkun saret finali skont il-liġi tal-pajjiż fejn tkun ingħatat;
3. is-sentenza trid tkun ġejja minn qorti barranija li l-ġuriżdizzjoni tagħha ma ġietx invokata bi ksur tal-liġi u ma tridx tkun tinvolvi materja li taqa’ taħt il-ġuriżdizzjoni esklussiva tal-qrati Portugiżi;
4. ma għandux ikun possibbli li tiġi invokata d-difiża ta’ lis alibi pendens jew res judicata abbażi ta’ każ f’qorti Portugiża, ħlief fejn l-azzjoni tkun inbdiet għall-ewwel darba quddiem il-qorti barranija;
5. l-intimat jeħtieġlu jkun debitament innotifikat bl-azzjoni, skont il-liġi tal-pajjiż tal-qorti tal-oriġini, u l-prinċipji tad-dritt tad-difiża u ta’ protezzjoni ugwali tal-partijiet iridu jkunu ġew osservati matul il-proċedura;
6. ma tridx tkun tinvolvi deċiżjoni li r-rikonoxximent tagħha jwassal għal riżultat manifestament inkompatibbli mal-prinċipji tal-ordni pubbliku internazzjonali tal-Portugall.

(l-Artikolu 980 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Jekk il-parti kkonċernata tiddeċiedi li tapplika għar-rikonoxximent ta’ digriet ta’ divorzju, separazzjoni legali jew annullament taż-żwieġ fl-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, ħlief għad-Danimarka, ir-rikors jiġi ppreżentat quddiem il-Qorti tal-Familja u tal-Minuri (l-Artikolu 122 tal-Liġi dwar l-Organizzazzjoni tal-Ordinament Ġuridiku). Il-qorti li għandha ġuriżdizzjoni territorjali tiġi ddeterminata mil-liġi interna tal-Istat Membru fejn ikun sar ir-rikors għar-rikonoxximent.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Skont ir-regoli dwar il-kunflitt ta’ liġijiet, fid-divorzju u s-separazzjoni legali tapplika l-liġi nazzjonali komuni tal-konjuġi. Jekk ma jkunux tal-istess nazzjonalità, tapplika l-liġi tar-residenza abitwali konġunta. Fin-nuqqas ta’ dan, tkun applikabbli l-liġi tal-pajjiż li miegħu l-ħajja tal-familja tagħhom hija l-aktar assoċjata mill-qrib (l-Artikolu 52(1) u (2) tal-Kodiċi Ċivili).

Jekk madankollu, matul iż-żwieġ, ikun hemm bidla fil-liġi applikabbli, huwa biss fatt rilevanti fil-mument tal-okkorrenza tiegħu jista’ jipprovdi bażi għal separazzjoni jew divorzju (l-Artikolu 55(2) tal-Kodiċi Ċivili).

Fejn issib il-leġiżlazzjoni applikabbli

Il-Kodiċi Ċivili Portugiż

Il-Kodiċi tar-Reġistrazzjoni Ċivili Portugiż

Il-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili Portugiż

Proċedimenti li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u tal-Uffiċċji tar-Reġistru Ċivili

Ordni Leġiżlattiva Nru 13/2018

Liġi dwar l-Organizzazzjoni tal-Ordinament Ġuridiku

Aċċess għal-Liġi u l-Ġustizzja

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 dwar il-ġuriżdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbilità tal-ġenituri

Nota Finali

L-informazzjoni li tinsab f’din l-iskeda informattiva hija ta’ natura ġenerali u ma hijiex eżawrjenti. Hija ma torbotx lill-punt ta’ kuntatt, lin-Network Ġudizzjarju Ewropew f’materji ċivili u kummerċjali, lill-qrati jew lil persuni oħrajn. Hija ma hijiex intenzjonata li tissostitwixxi l-konsultazzjoni tal-leġiżlazzjoni applikabbli fis-seħħ.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Divorzju jista’ jinkiseb b’kunsens reċiproku (permezz ta’ proċedura ġudizzjarja, amministrattiva jew notarili). Fin-nuqqas ta’ kunsens reċiproku, divorzju jista’ jingħata minn qorti.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Skont l-Artikolu 373 tal-Kodiċi Ċivili, divorzju jista’ jinkiseb fil-każijiet li ġejjin:

• permezz ta’ kunsens reċiproku tal-konjuġi;
• meta r-relazzjoni bejn il-konjuġi tkun iddeterjorat serjament u ma jkunx aktar possibbli li l-ħajja miżżewġa tkompli;
• fuq talba ta’ wieħed mill-konjuġi, wara separazzjoni de facto li tkun ilha mill-inqas sentejn;
• fuq talba tal-konjuġi li minħabba l-kundizzjoni ta’ saħħtu ma jkunx aktar possibbli li l-ħajja miżżewġa tkompli.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

• l-istatus ta’ konjuġi ma jibqax jeżisti u kull wieħed mill-konjuġi divorzjati jista’ jerġa’ jiżżewweġ;
• max-xoljiment taż-żwieġ permezz ta’ divorzju, il-konjuġi jistgħu jaqblu li jżommu l-ismijiet li kellhom fiż-żwieġ. Jekk ma jkunx hemm qbil, il-qorti tista’, f’każijiet debitament ġustifikati, tippermetti li l-konjuġi jżommu l-ismijiet li kellhom fiż-żwieġ. Jekk ma jkun hemm la qbil u lanqas sentenza tal-qorti, kull ex konjuġi jmur lura għall-isem li kellu qabel iż-żwieġ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Bħala riżultat tad-divorzju, ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali bejn il-konjuġi ma jibqax japplika mid-data tat-talba għad-divorzju. Madankollu, kull wieħed mill-konjuġi – jew it-tnejn flimkien, fil-każ ta’ divorzju kunsenswali – jista’ jitlob lill-qorti tad-divorzju biex tiddikjara li r-reġim tal-proprjetà matrimonjali ma jibqax japplika mid-data tas-separazzjoni de facto.

Jekk ir-reġim tal-proprjetà matrimonjali ma jibqax japplika permezz tax-xoljiment taż-żwieġ, l-ex konjuġi jibqgħu koproprjetarji tal-proprjetà konġunta sakemm jiġu determinati l-ishma rispettivi tagħhom.

Matul it-terminazzjoni tal-komunjoni tal-akkwist, kull konjuġi jieħu kontroll tal-proprjetà tiegħu, u wara dan il-proprjetà konġunta tinqasam u d-dejn jitħallas. Għal dan il-għan, is-sehem mill-proprjetà li jikkorrispondi għal kull konjuġi jiġi l-ewwel determinat abbażi tal-kontribuzzjoni tiegħu sabiex tinkiseb il-proprjetà konġunta u biex ikunu ssodisfati l-obbligi konġunti. Sakemm ma jiġix ippruvat mod ieħor, huwa preżunt li l-konjuġi kkontribwew indaqs.

Irrispettivament minn kull obbligu ta’ manteniment bejn l-ex konjuġi, u mill-provvediment ta’ kumpens, il-konjuġi li mhux ħati, li jsofri telf materjali bħala riżultat tax-xoljiment taż-żwieġ jista’ jitlob li l-konjuġi li hu ħati jikkumpensah. Il-qorti tal-familja tiddeċiedi dwar din it-talba permezz tad-deċiżjoni ta’ divorzju.

Id-drittijiet reċiproċi tas-suċċessjoni jitilfu bħal riżultat tad-divorzju.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Ladarba d-digriet tad-divorzju jinħareġ, il-qorti tal-familja tiddeċiedi dwar l-arranġamenti bejn il-ġenituri divorzjati u t-tfal minorenni. Bħala regola, wara divorzju, il-konjuġi jkollhom awtorità konġunta tal-ġenituri fuq it-tfal. Il-qorti tal-familja tistabbilixxi l-post ta’ domiċilju tat-tfal minorenni fid-dar tal-ġenitur ma’ min normalment jgħixu, filwaqt li l-ġenitur separat mit-tfal ikollu d-dritt għall-kuntatt personali mat-tfal. Il-qorti tistabbilixxi l-kontribuzzjoni ta’ kull ġenitur għall-ispejjeż relatati mat-trobbija, l-edukazzjoni, l-iskola u t-taħriġ vokazzjonali tat-tfal.

Jekk iċ-ċirkostanzi jinbidlu, il-qorti tal-familja tista’ timmodifika l-miżuri li jikkonċernaw id-drittijiet u l-obbligi tal-ġenituri divorzjati fir-rigward tat-tfal minorenni tagħhom jekk tkun mitluba tagħmel dan minn wieħed mill-ġenituri jew minn membru ieħor tal-familja, mit-tifel jew tifla, mill-awtorità tutelari, mill-istituzzjoni pubblika għall-protezzjoni tat-tfal jew mill-prosekutur pubbliku.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Bħala riżultat tax-xoljiment taż-żwieġ, kull obbligu ta’ manteniment bejn il-konjuġi ma jibqax japplika. Konjuġi divorzjat huwa intitolat għal manteniment jekk huwa jkun f’diffikultà finanzjarja minħabba inkapaċità ta’ xogħol li tirriżulta qabel jew waqt iż-żwieġ jew fi żmien sena mix-xoljiment taż-żwieġ (iżda biss jekk l-inkapaċità tiġi kkawżata minn ċirkostanza relatata maż-żwieġ).

Konjuġi li japplika għal allowance tal-manteniment ma jistax jitlob ukoll kumpens. Meta d-divorzju jkun ingħata minħabba l-ħtija esklużiva tal-konjuġi konvenut, il-konjuġi attur jista’ jirċievi kumpens. Il-kumpens jista’ jingħata biss jekk iż-żwieġ ikun dam mill-inqas 20 sena.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Fil-liġi Rumena ma hemm l-ebda kunċett ta’ “separazzjoni legali” iżda biss ta’ “separazzjoni de facto” u l-qsim ġudizzjarju tal-proprjetà. Din hija sitwazzjoni li għandha tiġi ppruvata quddiem il-qorti. Fil-każ ta’ separazzjoni de facto li tkun damet mill-inqas sentejn, din tkun raġuni biżżejjed għall-ħruġ ġudizzjarju ta’ divorzju.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Żwieġ jiġi annullat f’każ ta’ ksur ta’ wieħed mir-rekwiżiti ġuridiċi li jikkonċernaw il-kuntratt taż-żwieġ. Żwieġ jista’ jiġi annullat biss permezz ta’ deċiżjoni tal-qorti. L-annullament jkollu effett fir-rigward tal-passat kif ukoll tal-futur; iż-żwieġ ikun ikkunsidrat li ma seħħx.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Is-segwenti ksur tad-dispożizzjonijiet legali relatati mal-kuntratt taż-żwieġ jikkostitwixxu raġunijiet assoluti għal annullament:

• iż-żwieġ ġie kkuntrattat mingħajr kunsens;
• iż-żwieġ ġie kkuntrattat bejn żewġ persuni tal-istess sess;
• iż-żwieġ ġie kkuntrattat minn persuna li kienet diġà miżżewġa;
• iż-żwieġ ġie kkuntrattat bejn persuni relatati f’linja diretta jew f’linja kollaterali sa u inkluż ir-raba’ grad;
• iż-żwieġ ġie kkuntrattat minn persuna mhux mentalment kapaċi jew b’diżabilità mentali;
• iż-żwieġ ġie kkuntrattat mingħajr il-kunsens tal-konjuġi futuri, jew tali kunsens ma ngħatax skont il-proċedura legalment meħtieġa;
• iż-żwieġ ġie kkuntrattat minn persuna minorenni taħt is-16-il sena;
• iż-żwieġ ġie kkuntrattat għal raġunijiet li mhumiex dawk li tinbeda familja.

Ir-raġunijiet relattivi għal annullament ta’ żwieġ huma dawn li ġejjin:

• meta jiġi kkuntrattat minn persuna minorenni ta’ 16-il sena abbażi ta’ opinjoni medika, mingħajr il-kunsens tal-ġenituri/il-ġenitur li jkollu t-tutela legali jew mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-persuna li jkollha d-drittijiet tal-ġenituri;
• meta jkun hemm difett fil-kunsens: żball (rigward l-identità fiżika tal-konjuġi l-oħra), frodi jew vjolenza;
• meta jiġi kkuntrattat minn persuna li temporanjament tkun nieqsa mill-fakultà li tagħmel ġudizzju;
• meta żwieġ jiġi kkuntrattat bejn ġenitur adottiv u minorenni taħt it-tutela tiegħu.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Sakemm tinħareġ sentenza finali tal-qorti, il-konjuġi li jkun daħal fi żwieġ invalidu jew annullat b’bona fide iżomm l-istatus tiegħu bħala konjuġi fi żwieġ validu, u r-relazzjonijiet tal-proprjetà bejn l-ex konjuġi jkunu suġġetti, mutatis mutandis, għad-dispożizzjonijiet rigward id-divorzju.

L-invalidità taż-żwieġ ma għandhiex effett fuq it-tfal, li jżommu l-istatus tagħhom ta’ tfal fiż-żwieġ. Għal dak li jirrigwarda d-drittijiet u l-obbligi tal-ġenituri u tat-tfal fir-rigward ta’ xulxin, japplikaw id-dispożizzjonijiet rigward id-divorzju mutatis mutandis.

Deċiżjoni tal-qorti li tiddikjara żwieġ invalidu jew li tannullah hija eżegwibbli kontra partijiet terzi; id-dispożizzjonijiet li jikkonċernaw il-formalitajiet tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali, in-natura pubblika tal-kuntratt taż-żwieġ u n-nuqqas ta’ eżegwibbiltà tal-kuntratt taż-żwieġ huma applikabbli b’mod korrispondenti.

L-invalidità taż-żwieġ ma tistax tkun eżegwibbli kontra parti terza fir-rigward ta’ att li ġie konkluż ma’ wieħed mill-konjuġi qabilha, sakemm ma jkunux ġew kompluti l-formalitajiet tad-divulgazzjoni stabbiliti mil-liġi rigward ir-rikors għad-dikjarazzjoni tal-invalidità jew ir-rikors għal annullament, jew il-parti terza tkun mod ieħor konxja tar-raġunijiet għall-invalidità taż-żwieġ qabel il-konklużjoni tal-att.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-medjazzjoni mhijiex obbligatorja qabel jinbdew il-proċedimenti fil-qorti. Matul il-proċedimenti, l-awtoritajiet ġudizzjarji huma obbligati jinfurmaw lill-partijiet dwar il-possibbiltà u l-vantaġġ li jużaw il-medjazzjoni.

Permezz tal-medjazzjoni, in-nuqqas ta’ ftehim bejn il-konjuġi dwar l-eżerċizzju tad-drittijiet tal-ġenituri, l-istabbiliment tad-domiċilju tat-tfal u l-kontribuzzjoni tal-ġenituri għall-manteniment tat-tfal jista’ jissolva. Il-medjatur jiżgura li l-eżitu tal-medjazzjoni ma jmurx kontra l-aħjar interessi tat-tfal, jinkoraġġixxi lill-ġenituri biex jiffukaw l-ewwel nett fuq il-ħtiġijiet tat-tfal u biex jassumu r-responsabbiltà bħala ġenituri biex jiżguraw li s-separazzjoni de facto jew id-divorzju ma jkollux effett detrimentali fuq it-trobbija u l-iżvilupp tat-tfal.

Il-ftehim ta’ medjazzjoni, li jinkludi l-ftehim tal-partijiet dwar l-eżerċizzju tad-drittijiet tal-ġenituri, il-kontribuzzjoni tal-ġenituri għall-manteniment tat-tfal, u l-istabbiliment tad-domiċilju tat-tfal, għandu jkun suġġett għall-permess tal-qorti, li għandha l-obbligu tivverifika jekk il-ftehim huwiex fl-interess tat-tfal.

Jekk il-konjuġi jaqblu li jiddivorzjaw u ma għandhomx tfal minorenni li twieldu fiż-żwieġ jew barra minnu jew adottati, ir-reġistratur pubbliku jew in-nutar pubbliku fil-post fejn ikun sar iż-żwieġ jew fejn ikun ġie rreġistrat l-aħħar domiċilju konġunt tal-konjuġi jista’ jiddikjara li ż-żwieġ ġie xolt permezz ta’ ftehim tal-konjuġi u jinħarġilhom ċertifikat tad-divorzju.

Divorzju permezz ta’ ftehim tal-konjuġi jista’ jiġi ddikjarat ukoll minn nutar pubbliku fil-każ li jkun hemm tfal minorenni li twieldu fiż-żwieġ jew barra minnu jew adottati, jekk il-konjuġi jaqblu fuq l-aspetti kollha relatati mal-ismijiet, l-eżerċizzju tal-awtorità tal-ġenituri, l-istabbiliment tad-domiċilju tat-tfal, il-mod biex jinżammu r-relazzjonijiet personali, u l-istabbiliment tal-kontribuzzjoni tal-ġenituri għall-ispejjeż relatati mat-trobbija, l-edukazzjoni, l-iskola u t-taħriġ vokazzjonali tat-tfal.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Rikors għal divorzju jaqa’ taħt il-ġurisdizzjoni ta’ qorti distrettwali (judecătoria).

Il-ġurisdizzjoni hija tal-qorti distrettwali b’ġurisdizzjoni territorjali fil-post fejn tkun tinsab l-aħħar dar konġunta tal-konjuġi. Jekk il-konjuġi ma kellhomx dar konġunta jew jekk l-ebda wieħed mill-konjuġi ma għadu jgħix fid-distrett tal-qorti fejn tinsab l-aħħar dar konġunta, ir-rikors għandu jiġi ppreżentat quddiem il-qorti b’ġurisdizzjoni fil-post fejn tinsab id-dar tal-konvenut. Madankollu, jekk il-konvenut ma għandux post ta’ domiċilju fir-Rumanija, u l-qrati Rumeni għandhom ġurisdizzjoni internazzjonali, ir-rikors għandu jiġi ppreżentat fil-qorti b’ġurisdizzjoni fil-post fejn tinsab id-dar tar-rikorrenti. Jekk la r-rikorrenti u lanqas il-konvenut ma għandhom domiċilju fir-Rumanija, il-partijiet jistgħu jaqblu li jippreżentaw rikors għal divorzju fi kwalunkwe qorti fir-Rumanija. Fin-nuqqas ta’ tali ftehim, ir-rikors għal divorzju għandu jiġi ppreżentat fil-Qorti Distrettwali tas-Settur 5, f’Bucharest.

Minbarra r-rimarki mir-rikors għal sentenza, ir-rikors għal divorzju għandu jinkludi l-ismijiet tat-tfal minorenni. Ir-rikors għandu jkun akkumpanjat miċ-ċertifikat taż-żwieġ, kopji taċ-ċertifikati tat-twelid tat-tfal minorenni u, fejn xieraq, il-ftehim tal-konjuġi wara l-medjazzjoni.

Jekk rikors għal divorzju huwa bbażat fuq il-ftehim tal-partijiet, dan għandu jkun ffirmat miż-żewġ konjuġi jew minn rappreżentat konġunt awtorizzat permezz ta’ prokura speċjali awtentikata. Jekk ir-rappreżentant awtorizzat ikun avukat, huwa għandu jiċċertifika l-firem tal-konjuġi skont il-liġi.

Il-partijiet għandhom jidhru personalment quddiem il-qrati tal-ewwel istanza, sakemm wieħed minnhom ma jkunx qed jiskonta sentenza ta’ kustodja, ikun ostakolat minn mard serju, ikun taħt inibizzjoni tal-qorti, ikun jgħix barra mill-pajjiż jew ikun f’qagħda li tipprevjenih milli jidher personalment; f’tali sitwazzjonijiet, il-persuna kkonċernata tista’ tkun rappreżentata minn avukat, rappreżentant awtorizzat jew, fejn xieraq, kustodju jew rappreżentant irreġistrat (kuratur). Jekk fid-data tas-seduta ta’ smigħ fil-qorti tal-ewwel istanza, ir-rikorrenti huwa assenti mingħajr raġuni ġustifikata, u jidher biss il-konvenut, ir-rikors għandu jkun miċħud bħala infondat.

Il-qorti tad-divorzju għandha tieħu deċiżjoni, anke jekk ma tkunx intalbet tagħmel dan fir-rikors għal divorzju, dwar l-eżerċizzju tal-awtorità tal-ġenituri, il-kontribuzzjoni tal-ġenituri għall-ispejjeż relatati mat-trobbija u l-edukazzjoni tat-tfal, id-domiċilju tat-tfal u d-dritt tal-ġenituri li jkollhom relazzjoni personali mat-tfal.

Ir-rikors biex żwieġ jiġi dikjarat invalidu għal raġunijiet assoluti jista’ jiġi ppreżentat minn kwalunkwe parti interessata. Ir-rikors għal annullament taż-żwieġ huwa personali fin-natura, u ma jgħaddi l-ebda effett lill-werrieta. Madankollu, jekk ir-rikors ġie ippreżentat minn wieħed mill-konjuġi, ikun jista’ jitkompla minn kwalunkwe wieħed mill-eredi tiegħu.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

L-għajnuna legali tista’ tinkiseb soġġetta għall-kundizzjonijiet stabbiliti mill-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 51/2008 dwar l-għajnuna legali f’materji ċivili, kif approvata bl-emendi u ż-żidiet tal-Liġi Nru 193/2008, kif sussegwentement emendata.

L-għajnuna legali tista’ tingħata, separatament jew kumulattivament, fil-forma ta’ assistenza ta’ avukat; ħlas ta’ tariffa ta’ espert, traduttur jew interpretu; ħlas ta’ tariffa ta’ bailiff/uffiċjal tal-infurzar; u f’termini ta’ eżenzjonijiet minn ħlas tat-tariffi legali, skontar fuqhom, jew ħlas parzjali jew differimenti tagħhom.

Sabiex ikunu eliġibbli għal għajnuna legali sħiħa, il-persuni għandu jkollhom dħul medju nett mensili għal kull membru tal-familja ta’ inqas minn RON 300 fl-aħħar xahrejn qabel jiġi ppreżentat ir-rikors. Jekk id-dħul ikun inqas minn RON 600, il-proporzjon tal-għajnuna legali mogħtija jkun ta’ 50 %. Tista’ tingħata wkoll għajnuna legali fi proporzjon mal-ħtiġijiet tar-rikorrenti f’sitwazzjonijiet oħrajn meta ċerti spejjeż jew l-ispejjeż stmati tal-proċedimenti x’aktarx ikunu se jirrestrinġu l-aċċess għall-ġustizzja, minħabba pereżempju d-differenza bejn l-għoli tal-ħajja fl-Istat Membru fejn jgħix ir-rikorrenti u dak tar-Rumanija.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Fil-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili l-ġdid, il-perjodu ta’ żmien għall-appell kontra deċiżjoni huwa ta’ 30 jum min-notifika tad-deċiżjoni.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Il-leġiżlazzjoni applikabbli dwar ir-rikonoxximent ta’ digriet tad-divorzju hija r-Regolament (KE) Nru 2201/2003. Ir-rikors għandu jiġi ppreżentat fil-qorti b’ġurisdizzjoni fil-post tad-domiċilju jew ir-residenza tal-konvenut fir-Rumanija. Jekk il-konvenut ma għandux domiċilju magħruf, ir-rikors għandu jiġi ppreżentat fil-qorti b’ġurisdizzjoni fil-post tad-domiċilju jew ir-residenza tar-rikorrenti.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Deċiżjoni ta’ rikonoxximent tista’ tiġi kkontestata billi jiġi ppreżentat rikors lill-qorti tal-appell b’ġurisdizzjoni territorjali jew jiġi ppreżentat appell lill-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u l-Ġustizzja.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Sabiex tiġi ddeterminata l-liġi applikabbli għal relazzjonijiet internazzjonali rigward id-dritt privat, il-qorti Rumena tapplika jew ir-Regolament (UE) Nru 1259/2010 tal-20 ta’ Diċembru 2010 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa fil-qasam tal-liġi applikabbli għad-divorzju u għas-separazzjoni legali jew id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 2597 u l-Artikoli sussegwenti tal-Kodiċi Ċivili.

Il-konjuġi jistgħu jagħżlu l-liġi tal-istat fejn għandhom il-post abitwali komuni ta’ domiċilju tagħhom jew fejn kellhom l-aħħar domiċilju komuni abitwali (jekk mill-inqas wieħed minnhom jgħix hemmhekk fid-data tal-ftehim dwar l-għażla tal-liġi applikabbli), il-liġi tal-istat li tiegħu wieħed mill-konjuġi huwa ċittadin, il-liġi tal-istat fejn il-konjuġi għexu mill-inqas tliet snin, jew il-liġi Rumena.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-liġi Slovena tirrikonoxxi:

1. divorzju abbażi ta’ ftehim bejn il-miżżewġin,
2. divorzju abbażi ta’ ftehim quddiem nutar pubbliku u
3. divorzju abbażi ta’ proposta (proċedura ta’ ġuriżdizzjoni volontarja)

a) Fil-każ ta’ divorzju bil-ftehim bejn il-miżżewġin, il-qorti tordna divorzju skont l-Artikolu 96 tal-Kodiċi tal-Familja (Družinski zakonik) jekk ikunu laħqu ftehim dwar l-indukrar, it-trobbija u l-manteniment tat-tfal li jista' jkollhom flimkien u dwar l-aċċess tat-tfal mal-ġenituri, u jekk ikunu ppreżentaw, permezz ta' att notarili eżekuttiv, ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà konġunta tagħhom, dwar min minnhom se jibqa' jgħix fiha jew isir l-inkwilin tal-abitazzjoni tagħhom, u dwar il-manteniment tal-konjuġi li ma għandux mezzi biex jgħix u jinsab bla xogħol mingħajr ħtija tiegħu.

Qabel ma qorti tordna divorzju, trid tistabbilixxi jekk il-ftehim bejn il-miżżewġin jiżgurax l-indukrar, it-trobbija u l-manteniment tat-tfal li jista’ jkollhom flimkien, u l-aċċess bejn it-tfal u l-ġenituri skont l-interessi tat-tfal. Jekk il-qorti tistabbilixxi li l-ftehim bejn il-miżżewġin ma jkunx fl-interessi tat-tfal, hija tiċħad il-proposta li ż-żwieġ jintemm b’kunsens reċiproku.

b) Jekk ikunu jixtiequ jiddivorzjaw miżżewġin li m’għandhomx tfal flimkien li jeżerċitaw ir-responsabbiltà tal-ġenituri fuqhom u dawn jilħqu ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà konġunta tagħhom, dwar min minnhom għandu jibqa’ jew isir l-inkwilin tal-abitazzjoni li jgħixu fiha, u dwar il-manteniment tal-konjuġi li ma għandux mezzi biex jgħix u jinsab bla xogħol mingħajr ħtija tiegħu, dawn jitolbu lil nutar pubbliku jfassal att notarili tal-ftehim tagħhom biex itemmu ż-żwieġ. Iż-żwieġ jintemm mal-iffirmar tal-att notarili. L-att huwa l-bażi legali għad-dħul tad-divorzju fir-reġistru ċivili. In-nutar jibgħat l-att lill-unità amministrattiva, li ddaħħal id-divorzju fir-reġistru ċivili, fi żmien tmint ijiem mill-jum tal-iffirmar tal-ftehim quddiem in-nutar pubbliku. (L-Artikolu 97 tal-Kodiċi tal-Familja)

c) Meta għal xi raġuni ż-żwieġ ikun "tkisser irrimedjabbilment", kull konjuġi jista’ jitlob id-divorzju. Meta qorti tħoll żwieġ abbażi tal-paragrafu preċedenti, hija tiddeċiedi wkoll dwar l-indukrar, it-trobbija u l-manteniment ta’ kwalunkwe wild li l-miżżewġin jista’ jkollhom flimkien u dwar il-kuntatt tagħhom mal-ġenituri skont il-Kodiċi. Qabel ma l-qorti tiddeċiedi skont il-paragrafu preċedenti, hija għandha tistabbilixxi kif l-interessi tal-minuri jiġu moqdija l-aħjar. (L-Artikolu 98 tal-Kodiċi tal-Familja)

Qabel ma jiftħu kawża jew jippreżentaw proposta għal divorzju abbażi ta’ ftehim, il-miżżewġin l-ewwel jattendu konsulenza f’ċentru tas-servizzi soċjali (center za socialno delo), għajr jekk:

• ma jkollhomx tfal flimkien li jeżerċitaw ir-responsabbiltà tal-ġenituri fuqhom;
• wieħed mill-miżżewġin ikun mentalment inkompetenti;
• wieħed mill-miżżewġin ikun bla residenza magħrufa jew ma jkunx magħruf fejn jinsab;
• wieħed mill-miżżewġin jew it-tnejn li huma jkunu jgħixu barra l-pajjiż.

L-għan tal-konsulenza qabel huwa li jgħin lill-miżżewġin jaċċertaw ruħhom jekk ir-relazzjoni tagħhom tkunx tfarrket sal-punt li ż-żwieġ ikun irrimedjabbli għal mill-inqas wieħed minnhom, jew jekk ikunx hemm il-possibbiltà li ż-żwieġ jiġi salvat. Il-miżżewġin jattendu l-konsulenza ta’ qabel mingħajr il-preżenza tar-rappreżentanti tagħhom. (L-Artikolu 200 tal-Kodiċi tal-Familja)

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Il-Kodiċi tal-Familja jirrikonoxxi raġuni waħda biss għad-divorzju: li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment. Dan ifisser li ż-żwieġ tkisser totalment u li ma hemmx tama ta' rikonċiljazzjoni. Żwieġ jitqies li "tkisser irrimedjabbilment" biss meta r-relazzjonijiet bejn il-miżżewġin mhux talli tkissru temporanjament iżda għal raġunijiet serji, tkissru għalkollox u mingħajr tama ta' rikonċiljazzjoni. Il-fatt li ż-żwieġ sar irrimedjabbli jiġi evalwat skont is-sitwazzjoni fi żmien is-seduta ta' smigħ, billi jiġu meqjusa ċ-ċirkostanzi kollha li wasslu għas-sitwazzjoni attwali. Il-qorti tistabbilixxi t-tkissir irrimedjabbli wkoll meta l-konjuġi l-ieħor jaqbel li jsir id-divorzju.

Żwieġ jista' jinħall wara talba ta' kull parti, u ma hemmx ħtieġa li ż-żwieġ ikun tkisser irrimedjabbilment għat-tnejn li huma.

Il-kwistjoni dwar ta' min hi l-ħtija li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment ma titqajjimx, u lanqas ma tqajjimha l-qorti matul il-proċedimenti. Għalhekk, żwieġ jista' jinħall ukoll wara talba tal-konjuġi li jkun ħati tat-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

Il-konsegwenzi ġuridiċi tad-divorzju huma mniżżla fid-dettall kif ġej:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Konjuġi li jibdel kunjomu maż-żwieġ jista’, fi żmien sena mis-sentenza finali tad-divorzju jew sentenza li tħoll iż-żwieġ, jew fi żmien sena mill-iffirmar tal-att notarili jew dokument ieħor ekwivalenti dwar id-divorzju bonarju, jippreżenta dikjarazzjoni lill-awtorità kompetenti bl-effett li jixtieq imur lura għall-kunjom li kellu qabel iż-żwieġ. Din id-dikjarazzjoni tista’ tiġi ppreżentata biss minn persuna li ma tkunx bidlet kunjomha ulterjorment matul iż-żwieġ. (l-Artikolu 17 tal-Att dwar l-Ismijiet Personali [Zakon o osebnem imenu]) Il-kwistjoni tal-bdil ta' kunjom hija kwistjoni amministrattiva li ma tiġix deċiża mill-qorti iżda minn korp amministrattiv.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Jekk il-konjuġi ma jkunux daħlu fi ftehim li jorganizza r-relazzjonijiet patrimonjali matrimonjali tagħhom, fid-diviżjoni tal-beni konġunti, il-preżunzjoni legali tkun li s-sehem tal-miżżewġin fil-beni konġunti jkun ugwali; madankollu, il-konjuġi li jaħseb li se jsib ruħu f'pożizzjoni żvantaġġata minħabba d-diviżjoni tal-assi f'ishma ndaqs jista' jitlob li sehmu jiġi stabbilit proporzjonalment skont il-kontribuzzjoni tiegħu fl-assi konġunti. Differenzi insinifikanti fil-kontribuzzjonijiet ta’ kull konjuġi għall-proprjetà matrimonjali ma jitqisux. Il-qorti tqis iċ-ċirkostanzi kollha tal-każ, b’mod partikolari l-introjtu ta’ kull konjuġi, l-assistenza li wieħed mill-konjuġi ta lill-ieħor, l-indukrar u t-trobbija tat-tfal, it-twettiq tax-xogħol domestiku, iż-żamma tad-dar u tal-familja, il-manutenzjoni tal-beni, u kwalunkwe forma oħra ta’ xogħol u parteċipazzjoni fil-ġestjoni, iż-żamma u ż-żieda tal-beni konġunti. (L-Artikolu 74 tal-Kodiċi tal-Familja)

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

L-INDUKRAR U T-TROBBIJA TAT-TFAL

Il-ġenituri li ma jgħixux flimkien jew li jkollhom l-intenzjoni li jisseparaw iridu jaqblu dwar it-trobbija u l-indukrar tat-tfal, u dan fl-interess ta’ dawk it-tfal. Huma jistgħu jaqblu li t-tnejn li huma jieħdu ħsieb u jrabbu t-tfal, li t-tfal kollha jiġu fdati għall-indukrar u t-trobbija ta’ wieħed mill-ġenituri, jew li wħud mit-tfal jiġu fdati f’idejn ġenitur wieħed u t-tfal l-oħra lill-ġenitur l-ieħor. Jekk il-ġenituri ma jaqblux bejniethom fuq din il-kwistjoni, jiġu assistiti biex jilħqu ftehim minn ċentru tas-servizzi soċjali. Jistgħu wkoll jitolbu l-medjazzjoni.

Jekk il-ġenituri jsibu qbil dwar l-indukrar u t-trobbija tat-tfal, ikunu jistgħu jipproponu li tiġi ffirmata soluzzjoni bil-qorti. Jekk il-qorti tiddeċiedi li l-qbil ma jkunx fl-aħjar interessi tat-tfal, il-proposta tiġi miċħuda.

Jekk, anke bl-assistenza ta’ ċentru tas-servizzi soċjali, il-ġenituri jibqgħu ma jaqblux dwar it-trobbija u l-indukrar tat-tfal, il-qorti għandha tiddeċiedi fuq talba ta’ ġenitur wieħed jew tat-tnejn li huma, it-tutur tat-tfal, wild li jkun laħaq l-età ta’ 15-il sena, dment li l-wild ikun kapaċi jifhem it-tifsira u l-konsegwenzi legali tal-azzjonijiet tiegħu, jew ċentru tas-servizzi soċjali, kif ġej:

• li l-ġenituri jżommu r-responsabbiltà konġunta għall-indukrar u t-trobbija tat-tfal;
• li l-indukrar u t-trobbija tat-tfal tingħata lil ġenitur minnhom;
• jew li wħud mit-tfal jingħataw lil ġenitur wieħed u t-tfal l-oħra lill-ieħor;
• u tista’ wkoll, ex officio u f’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Kodiċi tal-Familja, tiddeċiedi dwar il-miżuri kollha għas-salvagwardja tal-interessi tat-tfal.

Qabel ma tieħu deċiżjoni dwar l-indukrar u t-trobbija, il-qorti trid tikkunsidra l-opinjoni tal-wild, jekk ikun hu stess li jesprimiha jew tingħad minn persuna li l-wild jafdaha, u li ntgħażlet minnu stess, u dment li l-wild ikun kapaċi jifhem it-tifsira u l-konsegwenzi tagħha. Meta tasal għal deċiżjoni dwar l-indukrar u t-trobbija fl-interess tat-tfal, il-qorti tqis l-opinjoni taċ-ċentru tas-servizzi soċjali, li hija tikseb f’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-liġi li tirregola l-proċedura ċivili ta’ ġuriżdizzjoni volontarja. (L-Artikoli 138 u 143 tal-Kodiċi tal-Familja, l-Artikolu 102 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja [Zakon o nepravdnem postopku])

KUNTATT

It-tfal għandhom id-dritt li jkollhom kuntatt maż-żewġ ġenituri, u viċi versa. Il-kuntatt irid jiżgura li l-interessi tat-tfal jiġu servuti. Il-ġenitur li l-indukrar u t-trobbija tat-tfal ikunu ġew fdati lilu, jew persuna oħra li t-tfal ikunu jgħixu magħha, trid toqgħod lura minn kull imġiba li xxekkel jew tipprevjeni l-kuntatt, u trid tagħmel ħilitha biex tħeġġeġ lit-tfal jadottaw attitudni xierqa lejn il-kuntatt mal-ġenitur l-ieħor jew mal-ġenituri tagħhom. Il-ġenitur li jkollu kuntatt mat-tfal irid joqgħod lura minn kull aġir li jostakola l-kuntatt u indukrar u t-trobbija tat-tfal.

Il-ġenituri li ma jgħixux flimkien jew li jkollhom l-intenzjoni li jisseparaw għandhom isibu qbil dwar il-kuntatt. Jekk il-ġenituri ma jaqblux bejniethom fuq din il-kwistjoni, jiġu assistiti biex jilħqu ftehim minn ċentru tas-servizzi soċjali. Jistgħu wkoll jitolbu l-medjazzjoni. Jekk il-ġenituri jsibu qbil dwar il-kuntatt, ikunu jistgħu jipproponu li tiġi ffirmata soluzzjoni bil-qorti. Jekk il-qorti tistabbilixxi li l-ftehim ma jkunx fl-interess tat-tfal, tiċħad il-proposta. Jekk il-ġenituri jibqgħu ma jaqblux dwar il-kuntatt, il-kwistjoni tiġi deċiża mill-qorti.

Il-proċedimenti ġudizzjarja biex tingħata deċiżjoni dwar il-kuntatt u għall-emendar ta’ deċiżjoni li tirregola l-kwistjoni jinbdew bi proposta minn ġenitur jew miż-żewġ ġenituri, it-tutur tat-tfal, wild li jkun laħaq l-età ta’ 15-il sena, dment li l-wild ikun kapaċi jifhem it-tifsira u l-konsegwenzi legali tal-azzjonijiet tiegħu, jew ċentru tas-servizzi soċjali.

Fil-każ ta’ divorzju abbażi ta’ ftehim bejn il-miżżewġin, il-miżżewġin jridu jinkludu wkoll ftehim dwar il-kuntatt mal-ftehim tad-divorzju, li l-qorti ddaħħal fid-deċiżjoni dwar id-divorzju bonarju, u jridu jinkludu mal-proposta reġistru ta’ attendenza għall-konsulenza ta’ qabel. Jekk il-qorti tilqa’ proposta għal divorzju, proposta biex żwieġ jiġi annullat jew proposta biex jiġi stabbilit in-nuqqas ta’ eżistenza ta’ żwieġ, hija tiddeċiedi wkoll dwar il-kuntatt bejn il-miżżewġin u t-tfal li jista’ jkollhom flimkien.

Il-kuntatt jiġi deċiż fl-ewwel istanza mill-qrati distrettwali (okrožna sodišča) fi proċedura ta’ ġuriżdizzjoni volontarja.

Meta jiġi deċiż il-kuntatt, l-interessi tat-tfal huma ta' importanza assoluta: il-kuntatt jitqies li ma jkunx fl-interess tat-tfal jekk jagħmel pressjoni psikoloġika fuq it-tfal jew jekk jipperikola l-iżvilupp fiżiku jew mentali tagħhom;

it-tfal għandhom ukoll id-dritt għal kuntatt ma’ persuni oħrajn li jkunu qraba u li jkollhom rabta personali mill-qrib mat-tfal (pereżempju n-nanniet u l-aħwa (inkluż aħwa minn ġenitur wieħed).

Il-qorti tista’ tneħħi jew tirrestrinġi d-dritt ta’ kuntatt f’konformità mal-Artikolu 173 tal-Kodiċi tal-Familja.

Jekk il-ġenitur li t-tfal jgħixu miegħu jipprevjeni l-kuntatt bejn it-tfal u l-ġenitur l-ieħor u ma jkunx jista’ jsir kuntatt lanqas bl-għajnuna speċjalizzata ta’ ċentru tas-servizzi soċjali, il-qorti tista’, fuq proposta tal-ġenitur l-ieħor, tiddeċiedi li tneħħi l-kustodja mill-ġenitur li jkun qed jipprevjeni l-kuntatt u tafda t-tfal lill-ġenitur l-ieħor, jekk il-qorti temmen li l-ġenitur l-ieħor ikun se jippermetti l-kuntatt u jekk dan ikun l-uniku mod biex jitħarsu l-interessi tat-tfal. Il-qorti toħroġ deċiżjoni ġdida dwar il-kuntatt tal-ġenituri meta dan ikun meħtieġ minn bidla fiċ-ċirkostanzi u l-interessi tat-tfal.

Qabel ma tieħu deċiżjoni dwar l-indukrar u t-trobbija, il-qorti trid tikkunsidra l-opinjoni tal-wild, jekk ikun hu stess li jesprimiha jew tingħad minn persuna li l-wild jafdaha, u li ntgħażlet minnu stess, u dment li l-wild ikun kapaċi jifhem it-tifsira u l-konsegwenzi tagħha.

Meta tasal għal deċiżjoni dwar il-kuntatt fl-interess tat-tfal, il-qorti tqis l-opinjoni taċ-ċentru tas-servizzi soċjali, li hija tikseb f’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-liġi li tirregola l-proċedura ċivili ta’ ġuriżdizzjoni volontarja. (L-Artikoli 141, 142 u 143 tal-Kodiċi tal-Familja, l-Artikolu 102 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja)

MANTENIMENT tal-konjuġi u t-tfal

Il-miżżewġin jistgħu jaqblu li jiffirmaw soluzzjoni bil-qorti fir-rigward tal-manteniment tat-tfal. Jekk il-ftehim ma jkunx fl-interess tat-tfal, il-qorti tiċħad il-proposta. (L-Artikolu 191 tal-Kodiċi tal-Familja)

Meta l-miżżewġin ma jaslux għal ftehim la bejniethom u lanqas bl-għajnuna ta' ċentru tas-servizzi soċjali, ikunu jistgħu jitolbu deċiżjoni tal-qorti. Qabel ma tasal għal deċiżjoni, il-qorti trid titlob il-parir ta' ċentru tas-servizzi soċjali u trid tqis ukoll l-opinjoni tat-tfal, jekk ikunu esprimew opinjoni jew jekk ikunu kapaċi jifhmu l-importanza u l-konsegwenzi tagħha. (L-Artikoli 140, u 143 tal-Kodiċi tal-Familja)

Il-ġenituri obbligati jmantnu lil uliedhom sakemm jilħqu l-età maġġuri, b’tali mod li, skont il-kapaċitajiet tagħhom, jipprovdu għall-kundizzjonijiet tal-għajxien meħtieġa għall-iżvilupp tagħhom.

Il-ġenituri obbligati wkoll imantnu tfal li jkunu rreġistrati fi skola ta’ edukazzjoni sekondarja wara li jilħqu l-età maġġuri, jekk ikunu involuti f’edukazzjoni regolari u ma jkunux impjegati, u jekk ma jkunux irreġistrati bħala qiegħda, jiġifieri sal-ewwel tlestija tal-istudji tal-iskola sekondarja jew it-tlestija tal-ogħla livell ta’ edukazzjoni ġenerali jew vokazzjonali li jista’ jinkiseb skont ir-regolamenti dwar l-edukazzjoni sekondarja. L-obbligu tal-manteniment jintemm meta t-tfal jilħqu l-età ta’ 26 sena.

Il-ġenituri obbligati jmantnu tfal li jkunu rreġistrati f’edukazzjoni teknika superjuri jekk ikunu involuti f’edukazzjoni regolari u ma jkunux impjegati, u jekk ma jkunux irreġistrati bħala qiegħda, jiġifieri sal-ewwel tlestija tal-edukazzjoni teknika superjuri skont id-dispożizzjonijiet tal-liġi li tirregola l-edukazzjoni teknika superjuri. Il-ġenituri obbligati wkoll imantnu tfal li jkunu rreġistrati fi skola ta’ edukazzjoni superjuri jekk ikunu involuti f’edukazzjoni regolari u ma jkunux impjegati, u jekk ma jkunux irreġistrati bħala qiegħda, jiġifieri sal-ewwel tlestija tal-istudji għall-ewwel lawrja jew programm ta’ Master’s jew programm ta’ Master’s integrat f’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-liġi li tirregola l-edukazzjoni superjuri. Jekk il-programm ta’ studju li jkunu qed jattendu t-tfal idum aktar minn erba’ snin, l-obbligu ta’ manteniment jiġi estiż bl-ammont ta’ żmien li l-programm ta’ studju jaqbeż dawk l-erba’ snin bihom. L-obbligu tal-manteniment jintemm meta t-tfal jilħqu l-età ta’ 26 sena. (L-Artikolu 183 tal-Kodiċi tal-Familja)

Il-manteniment jiġi allokat skont il-bżonnijiet r-rikorrent u skont il-kapaċitajiet materjali u ta’ qligħ tal-persuna li trid tħallas il-manteniment. Fl-allokazzjoni tal-manteniment, il-qorti obbligata tqis l-interessi tat-tfal, sabiex il-manteniment ikun adegwat biex jiżgura l-iżvilupp fiżiku u mentali pożittiv tiegħu. Il-manteniment irid ikopri l-ispejjeż għall-għajxien tat-tfal, b’mod partikolari l-ispejjeż tal-akkomodazzjoni, l-ikel, l-ilbies, iż-żraben, l-indukrar u l-protezzjoni, l-edukazzjoni, l-iskola, ir-rikreazzjoni, id-divertiment u bżonnijiet speċifiċi oħrajn. Il-manteniment jiġi aġġustat darba fis-sena skont l-indiċi tal-prezzijiet għall-konsumatur fis-Slovenja. (L-Artikoli 189, 190 u 198 tal-Kodiċi tal-Familja)

Konjuġi jew sieħeb/sieħba ekstrakonjugali huma obbligati jmantnu lill-wild minuri tas-sieħeb/sieħba tagħhom li jgħix magħhom, sakemm dak il-ġenitur jew ġenitur ieħor ma jkunx jiflaħ imantni l-wild.

L-obbligu tal-konjuġi jew tas-sieħeb/sieħba ekstrakonjugali jintemm mali jintemm iż-żwieġ tagħhom jew is-sħubija ekstrakonjugali ma’ omm jew missier il-wild, sakemm iż-żwieġ jew is-sħubija ekstrakonjugali ma jiġux fi tmiemhom minħabba l-mewt tal-omm jew tal-missier tal-wild. F’dak il-każ, il-konjuġi jew is-sieħeb/sieħba ekstrakonjugali superstiti jkunu obbligati jmantnu lill-wild tal-konjuġi deċedut jew tas-sieħeb/sieħba ekstrakonjugali tagħhom biss jekk ikunu jgħixu mal-wild fil-mument meta ż-żwieġ jew is-sħubija ekstrakonjugali jkunu ntemmu. (L-Artikolu 187 tal-Kodiċi tal-Familja)

Wild ta’ età maġġuri huwa obbligat imantni lill-ġenituri tiegħu jekk ma jkollhomx il-mezzi suffiċjenti ta’ sussistenza u ma jkunux jistgħu jiksbu tali mezzi, iżda biss għall-istess ammont ta’ żmien li l-ġenituri jkunu appoġġaw lilu. Wild ta’ età maġġuri mhuwiex meħtieġ imantni ġenitur li, għal raġunijiet mhux raġonevoli, ikun naqas milli jwettaq l-obbligi ta’ manteniment tiegħu lilu. (L-Artikolu 185 tal-Kodiċi tal-Familja)

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Konjuġi li ma għandu l-ebda mezz ta’ sussistenza u li jkun qiegħed mingħajr ħtija tiegħu għandu d-dritt jitlob il-manteniment mingħand il-konjuġi l-ieħor fi proċedimenti ta’ divorzju, kif ukoll permezz ta’ azzjoni speċjali li trid tiġi ppreżentata fi żmien sena mill-ħall finali taż-żwieġ. Il-manteniment jista’ jintalab biss jekk il-kondizzjonijiet għall-manteniment kienu jeżistu fiż-żmien tad-divorzju u jkunu għadhom jeżistu fiż-żmien li l-konjuġi jitlob il-manteniment. (L-Artikolu 100 tal-Kodiċi tal-Familja)

Il-miżżewġin jistgħu jilħqu ftehim dwar il-manteniment fil-każ ta’ divorzju billi jikkonkludu ftehim ta’ manteniment fil-forma ta’ att notarili eżekuttiv maż-żwieġ, matul iż-żwieġ jew mad-divorzju. (L-Artikolu 101 tal-Kodiċi tal-Familja)

Il-manteniment jiġi allokat skont il-bżonnijiet tar-rikorrent u l-kapaċità tal-persuna li trid tħallas il-manteniment. Il-manteniment huwa ddeterminat bħala somma fix-xahar u bil-quddiem, u jista' jintalab minn meta jsir rikors għall-manteniment. F’każijiet eċċezzjonali, tista’ titħallas bħala somma ta’ darba jew b’xi mod ieħor jekk tkun iġġustifikata minn raġunijiet speċjali. Madankollu, il-manteniment iddeterminat b’dan il-mod ma jistax iqiegħed lir-rikorrent f’pożizzjoni konsiderevolment agħar mill-pożizzjoni li kien ikun fiha li kieku l-manteniment tħallas bil-quddiem bħala somma fix-xahar, u lanqas ma jista’ jpoġġi piż eċċessiv fuq il-persuna obbligata li tħallas il-manteniment. (L-Artikolu 104 tal-Kodiċi tal-Familja)

Il-qorti tiċħad talba għal manteniment jekk il-ħlas ta’ manteniment lill-konjuġi li jkun qed jagħmel it-talba jkun inġust fuq il-konjuġi l-ieħor fid-dawl tar-raġunijiet li wasslu biex iż-żwieġ ikun irrimedjabbli, jew jekk il-konjuġi li qed jagħmel it-talba jkun wettaq reat kriminali kontra l-konjuġi l-ieħor jew it-tfal jew il-ġenituri tiegħu qabel jew matul il-proċedimenti tad-divorzju jew wara d-divorzju. (L-Artikolu 100 tal-Kodiċi tal-Familja)

Ma hemm l-ebda obbligu ta’ manteniment bejn divorzjati jekk il-ħlas tal-manteniment jipperikola l-kapaċità tagħhom li jmantnu lilhom infushom jew kwalunkwe minuri li obbligati jmantnu skont il-Kodiċi tal-Familja. (L-Artikolu 105 tal-Kodiċi tal-Familja)

Il-manteniment jiġi aġġornat darba fis-sena skont l-indiċi tal-prezzijiet għall-konsumaturi fis-Slovenja. (L-Artikolu 107 tal-Kodiċi tal-Familja)

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

"Unjoni ta' koabitazzjoni" (življenjska skupnost) hija element essenzjali fi żwieġ (l-Artikolu 3 tal-Kodiċi tal-Familja). It-tmiem tal-koabitazzjoni (prenehanje življenjske skupnosti) jew is-separazzjoni legali, tfisser it-tmiem permanenti tal-elementi essenzjali tar-relazzjonijiet reċiproċi li jeżistu bejn il-miżżewġin. Meta tintemm il-koabitazzjoni, ir-rabtiet ekonomiċi, intimi u emozzjonali bejn il-miżżewġin jaslu wkoll fi tmiemhom, kif ukoll id-dar matrimonjali eċċ.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-liġi ma tispeċifikax il-kundizzjonijiet għas-separazzjoni legali. Il-qrati jiddeċiedu dwar is-separazzjoni legali għal kull każ individwali skont iċ-ċirkostanzi u l-karatteristiċi speċifiċi tal-każ ikkonċernat.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Is-separazzjoni legali ma għandhiex effett fuq l-eżistenza ta' żwieġ; dan ifisser li tintemm biss il-koabitazzjoni u mhux iż-żwieġ. Sabiex jintemm żwieġ, trid tiġi ppreżentata proposta għal divorzju kunsenswali, issir talba lil nutar pubbliku biex ifassal att notarili tal-ftehim tad-divorzju, jew tiġi ppreżentata proposta ta’ divorzju (ara l-punt 1). Konjuġi li ma jkollu l-ebda mezz ta’ sussistenza jista’ jitlob il-manteniment mingħand il-konjuġi l-ieħor fi proċedimenti ta’ divorzju, kif ukoll permezz ta’ azzjoni speċjali li trid tiġi ppreżentata fi żmien sena mill-ħall finali taż-żwieġ.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

L-annullament ifisser li, fil-mument meta l-miżżewġin daħlu għaż-żwieġ, il-kundizzjonijiet rikjesti mil-liġi biex żwieġ ikun validu ma kinux jeżistu, (pereżempju ma kienx hemm kunsens ħieles, il-kunsens kien sfurzat jew ingħata bi żball, iż-żwieġ ma kienx iċċelebrat skont il-proċedura stabbilita, kien iċċelebrat minn minuri jew iċċelebrat minn persuna mentalment inkompetenti jew temporanjament mentalment inkompetenti, eċċ.). Il-konsegwenzi ġuridiċi taż-żwieġ jintemmu dakinhar li jiġi annullat.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Żwieġ ma jsirx null ipso iure, iżda jrid jiġi annullat b'sentenza.

Kawża għall-annullament ta’ żwieġ tista’ tiġi ppreżentata mill-miżżewġin u minn kwalunkwe persuna b’interess legali fl-annullament, jiġifieri jekk iż-żwieġ ikun sar minn minuri jew minn persuna mentalment inkompetenti, jekk żwieġ preċedenti ma jkunx inħall, jekk iż-żwieġ ikun sar bejn qraba, jekk wieħed mill-konjuġi ma kienx preżenti meta ż-żwieġ ġie ċċelebrat, jew jekk iż-żwieġ ma sarx bl-intenzjoni li l-miżżewġin jgħixu flimkien. Il-prosekutur tal-istat jista’ wkoll jippreżenta rikors għar-raġunijiet imsemmija hawn fuq u fil-każ ta’ żwieġ bejn ġenitur adottiv u wild adottat.

Wieħed jew l-ieħor mill-miżżewġin jista’ jippreżenta rikors għall-annullament ta’ żwieġ wara li r-raġuni tal-inkompetenza mentali ma tibqax teżisti.

Ma hemm l-ebda preskrizzjoni fuq l-eżerċitar tad-dritt li jintalab l-annullament ta’ żwieġ. (L-Artikolu 48 tal-Kodiċi tal-Familja)

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Il-konsegwenzi ġuridiċi ta’ annullament taż-żwieġ jibdew minn dakinhar li s-sentenza dwar l-annullament issir finali. Fil-każ ta’ annullament ta’ żwieġ, id-dispożizzjonijiet li japplikaw għal proċedimenti ta’ divorzju jiġu applikati fir-rigward ta’ relazzjonijiet ta’ proprjetà u rigali bejn il-miżżewġin. (L-Artikoli 54 u 55 tal-Kodiċi tal-Familja)

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

L-Att dwar il-Medjazzjoni fil-Kwistjonijiet Ċivili u Kummerċjali (Zakon o mediaciji v civilnih in gospodarskih zadevah), li daħal fis-seħħ f'Ġunju 2008, jirregola l-medjazzjoni f'tilwim li jinkludi l-qasam ċivili, kummerċjali, dak relatat max-xogħol, il-familja u relazzjonijiet oħra relatati mal-proprjetà fir-rigward ta' talbiet li l-partijiet jistgħu jressqu u jiftiehmu dwarhom liberament, sakemm ma tipprevedix mod ieħor xi liġi separata għal kwalunkwe wieħed minn dawn it-tipi ta' tilwim. Iż-żwieġ innifsu ma jistax jinħall mingħajr l-intervent tal-qorti; trid tiġi ppreżentata proposta biex jinħall iż-żwieġ bi ftehim (ara l-punt 1).

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Skont l-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja, il-proċeduri f’tilwim matrimonjali huma: proċeduri biex jiġi stabbilit in-nuqqas ta’ eżistenza ta’ żwieġ, annullament ta’ żwieġ u l-ħall ta’ żwieġ.

Il-qrati distrettwali huma kompetenti biex jiddeċiedu dwar kwistjonijiet bħal dawn fl-ewwel istanza (l-Artikolu 10 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja).

Proċedura biex jiġi stabbilit in-nuqqas ta’ eżistenza ta’ żwieġ tibda fuq proposta ta’ persuna b’interess legali jew tal-prosekutur tal-istat.

Proċedura għall-annullament ta’ żwieġ tibda fuq proposta ta’ wieħed mill-miżżewġin. Tista’ tinbeda wkoll proċedura fuq proposta ta’ persuna b’interess legali jew tal-prosekutur tal-istat, jekk il-Kodiċi tal-Familja jipprevedi hekk.

Proċedura biex jinħall żwieġ tibda fuq proposta ta’ wieħed mill-miżżewġin.

Proċedura għal divorzju kunsenswali tibda fuq proposta taż-żewġ miżżewġin. Jekk tkun ġiet ippreżentata proposta għal divorzju kunsenswali u wieħed mill-miżżewġin jirtira l-proposta matul il-proċedimenti, il-qorti twaqqaf il-proċedimenti. (L-Artikolu 81 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja)

Rigward il-kontenut ta’ proposta f’tilwima matrimonjali, l-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja jipprevedi li proposta f’tilwima matrimonjali jrid ikun fiha wkoll talba li l-qorti għandha tiddeċiedi dwarha. Rekord miċ-ċentru tas-servizzi soċjali dwar l-attendenza għal konsulenza minn qabel trid tinhemeż mal-proposta biex jinħall iż-żwieġ, jekk il-Kodiċi tal-Familja jipprevedi li rikorrent irid jattendi konsulenza minn qabel qabel ma jibdew il-proċedimenti. (L-Artikolu 82 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja)

• Divorzju kunsenswali: Il-qorti tħoll iż-żwieġ fuq il-bażi ta’ ftehim bejn il-miżżewġin dwar bil-kundizzjoni li jkunu qablu fuq il-kwistjonijiet ta’ importanza legali billi jippreżentaw il-ftehim dwar l-indukrar, it-trobbija u l-manteniment tat-tfal li jista' jkollhom flimkien u dwar il-kuntatt tat-tfal mal-ġenituri, u jekk ikunu ppreżentaw ukoll, fil-forma ta' att notarili eżekuttiv, ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà konġunta tagħhom, dwar min minnhom se jsir l-inkwilin tal-abitazzjoni tagħhom, u dwar il-manteniment tal-konjuġi li ma għandux mezzi biex jgħix u jinsab bla xogħol mingħajr ħtija tiegħu. Qabel ma qorti tordna divorzju, trid tistabbilixxi jekk il-ftehim bejn il-miżżewġin jiżgurax l-indukrar, it-trobbija u l-manteniment tat-tfal li jista’ jkollhom flimkien, u l-aċċess bejn it-tfal u l-ġenituri skont l-interessi tat-tfal. Jekk il-qorti tistabbilixxi li l-ftehim bejn il-miżżewġin ma jkunx fl-interessi tat-tfal, hija tiċħad il-proposta għal divorzju kunsenswali. (L-Artikolu 96 tal-Kodiċi tal-Familja)
• Divorzju abbażi ta’ ftehim quddiem nutar pubbliku: Jekk ikunu jixtiequ jiddivorzjaw miżżewġin li m’għandhomx tfal flimkien li jeżerċitaw ir-responsabbiltà tal-ġenituri fuqhom u dawn jilħqu ftehim dwar id-diviżjoni tal-proprjetà konġunta tagħhom, dwar min minnhom għandu jibqa’ jew isir l-inkwilin tal-abitazzjoni li jgħixu fiha, u dwar il-manteniment tal-konjuġi li ma għandux mezzi biex jgħix u jinsab bla xogħol mingħajr ħtija tiegħu, dawn jitolbu lil nutar pubbliku jfassal att notarili tal-ftehim tagħhom biex itemmu ż-żwieġ. Iż-żwieġ jintemm mal-iffirmar tal-att notarili. L-att huwa l-bażi legali għad-dħul tad-divorzju fir-reġistru ċivili. In-nutar jibgħat l-att lill-unità amministrattiva, li ddaħħal id-divorzju fir-reġistru ċivili, fi żmien tmint ijiem mill-jum tal-iffirmar tal-ftehim quddiem in-nutar pubbliku. (L-Artikolu 97 tal-Kodiċi tal-Familja)
• Divorzju: Meta għal xi raġuni ż-żwieġ ikun "tkisser irrimedjabbilment", kull konjuġi jista’ jitlob id-divorzju. Rekord miċ-ċentru tas-servizzi soċjali dwar l-attendenza għal konsulenza minn qabel trid tinhemeż mal-proposta, jekk il-Kodiċi tal-Familja jipprevedi li rikorrent irid jattendi konsulenza minn qabel qabel ma jibdew il-proċedimenti. (L-Artikolu 82 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili ta’ Ġuriżdizzjoni Volontarja, l-Artikolu 98 tal-Kodiċi tal-Familja)

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Il-qorti teżenta lil parti mit-tariffi tal-qorti jekk il-ħlas tagħhom ikun ifisser tnaqqis sostanzjali fil-fondi disponibbli għall-għajxien ta’ dik il-parti jew għall-membri tal-familja tiegħu. Iċ-ċittadini barranin huma eżenti mill-ħlas tat-tariffi tal-qorti jekk ikun stabbilit hekk minn trattat internazzjonali jew meta jeżistu kundizzjonijiet ta’ reċiproċità (l-Artikoli 10 u 11 tal-Att dwar it-Tariffi tal-Qorti [Zakon o sodnih taksah, ZST-1]).

Parti tista' titlob għall-għajnuna legali biex tkopri l-ispejjeż ta' avukat u ta' espert; id-deċiżjoni dwar jekk għandhiex tingħata l-għajnuna legali ssir mill-qorti distrettwali b'ġuriżdizzjoni fuq iż-żona fejn joqgħod b'mod permanenti r-rikorrent. F'din il-proċedura, il-qorti tivvaluta l-kriterji (pereżempju fuq il-mertu, finanzjarji) b'referenza għad-dispożizzjonijiet tal-Att dwar l-Għajnuna Legali (Zakon o brezplačni pravni pomoči).

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Appell kontra deċiżjoni mogħtija f’tilwima matrimonjali jista’ jitressaq quddiem qorti superjuri (višje sodišče).

Qorti tal-ewwel istanza tista’ temenda jew tannulla deċiżjoni preċedenti b’reazzjoni għal appell li jkun sar fil-ħin jekk dan ma jaffettwax b’mod negattiv id-drittijiet ta’ persuni oħra li jiddependu fuq din id-deċiżjoni jew jekk dawn il-persuni jaqblu mal-emenda jew l-annullament.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Skont l-Artikolu 21 tar-Regolament (KE) Nru 2201/2003, deċiżjoni ġudizzjarja mogħtija fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta mingħajr il-ħtieġa ta' xi proċedura ta' rikonoxximent speċjali.

Kull parti interessata tista' titlob li tingħata deċiżjoni dwar ir-rikonoxximent jew le ta' deċiżjoni ġudizzjarja. F'dan il-każ, il-parti trid tressaq talba għal dikjarazzjoni ta' eżegwibbiltà quddiem il-qorti distrettwali kompetenti fis-Slovenja.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Rigward il-proċedura għall-preżentata tat-talba tapplika l-liġi Slovena.

Parti li titlob jew tappella r-rikonoxximent ta' deċiżjoni ġudizzjarja, jew tressaq talba għal dikjarazzjoni ta' eżegwibbiltà, trid tissottometti:

• kopja tas-sentenza li tissodisfa l-kondizzjonijiet meħtieġa sabiex tiġi stabbilita l-awtentiċità tagħha;
• il-konferma, f'forma standard, tad-deċiżjoni ġudizzjarja li ngħatat wara l-kawża matrimonjali.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Id-dispożizzjonijiet tar-Regolament (KE) Nru 2201/2003 (Brussell II bis) japplikaw primarjament u direttament għal kwistjonijiet ta' ġuriżdizzjoni internazzjonali li jinvolvu ċittadini jew residenti tal-Istati Membri tal-UE.

Jekk iż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini ta' pajjiżi differenti meta ssir il-kawża, japplikaw il-liġijiet kumulattivi tal-pajjiżi li jkunu ċittadini tagħhom, skont id-dispożizzjonijiet tal-liġi domestika Slovena (l-Artikolu 37(2) tal-Att dwar id-Dritt Privat Internazzjonali u l-Proċedura [Zakon o mednarodnem zasebnem pravu in postopku]).

Jekk iż-żwieġ ma jistax jinħall skont il-liġi tal-pajjiżi li huma ċittadini l-konjuġi tagħhom, tapplika l-liġi Slovena għall-ħall taż-żwieġ, jekk wieħed mill-miżżewġin kien residenti permanenti fis-Slovenja meta nfetħet il-kawża.

Jekk wieħed mill-miżżewġin huwa ċittadin Sloven mingħajr residenza permanenti fis-Slovenja, u ż-żwieġ ma jistax jinħall skont il-liġi speċifikata fl-Artikolu 37(2) tal-Att dwar id-Dritt Internazzjonali Privat u l-Proċedura, tapplika l-liġi Slovena għall-ħall taż-żwieġ.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Fir-Repubblika tas-Slovakkja, iż-żwieġ jista’ jiġi xolt biss minn qorti.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Żwieġ jista’ jiġi xolt minn qorti jekk ir-relazzjoni bejn il-konjuġi tkun serjament iddanneġġjata u tkun tkissret b’mod permanenti, sabiex iż-żwieġ ma jkunx jista’ aktar iservi l-iskop tiegħu u l-konjuġi ma jistgħux ikunu mistennija li jkomplu bil-koabitazzjoni konjugali.

Il-qorti tistabbilixxi l-kawżi tat-tkissir serju tar-relazzjoni bejn il-konjuġi u tikkunsidrahom fid-deċiżjoni tagħha dwar id-divorzju. Il-qorti dejjem tieħu inkunsiderazzjoni l-interessi tal-minuri fid-deċiżjoni tad-divorzju tagħha.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Konjuġi li, meta jiżżewweġ, ħa kunjom il-konjuġi l-ieħor jista’ jinnotifika lill-uffiċċju tar-reġistru fi żmien tliet xhur wara li d-deċiżjoni ta’ divorzju tkun saret finali li hu qed jerġa’ jassumi l-kunjom ta’ qabel.

Konjuġi li, meta jiżżewweġ, ħa kunjom il-konjuġi l-ieħor u fl-istess ħin żamm, bħala t-tieni kunjom tiegħu, il-kunjom li kellu qabel jista’ jinnotifika lill-uffiċċju tar-reġistru fi żmien tliet xhur wara li d-deċiżjoni ta’ divorzju tkun saret finali li hu mhux ser ikompli juża l-kunjom komuni.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Is-sistema ta’ proprjetà matrimonjali tiġi xolta f’dak li għandu x’jaqsam mad-divorzju. Meta r-reġim tal-proprjetà matrimonjali jiġi xolt, dan jiġi likwidat skont il-prinċipji stabbiliti fl-Artikolu 150 tal-Kodiċi Ċivili. Il-likwidazzjoni tar-reġim tal-proprjetà matrimonjali tista' ssir: (a) bi ftehim; (b) b’deċiżjoni tal-ġustizzja; (c) bi skadenza taż-żmien.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

F’deċiżjoni dwar id-divorzju ta’ ġenituri ta’ minorenni, il-qorti tispeċifika r-responsabbiltajiet tal-ġenituri lejn it-tfal fil-perijodu wara d-divorzju, b’mod partikolari billi tiddetermina liema ġenitur ser jingħata l-kustodja tal-minuri u ser jirrappreżenta lill-minuri u jamministra l-assi tiegħu/tagħha. Id-deċiżjoni dwar ir-responsabbiltajiet tal-ġenituri tista’ tiġi sostitwita bi ftehim bejn il-ġenituri.

Jekk il-ġenituri ma jilħqux ftehim dwar id-drittijiet ta’ kuntatt fir-rigward tal-minuri, il-qorti tispeċifika wkoll dawk id-drittijiet fid-deċiżjoni ta’ divorzju. Fejn ikun meħtieġ fl-interess tat-tfal, il-qorti tista’ tirrestrinġi jew tipprojbixxi l-kuntatt ta’ ġenitur mat-tfal.

Barra minn hekk, il-qorti tispeċifika kif il-ġenitur li ma ngħatax il-kustodja tal-wild għandu jikkontribwixxi għall-manteniment tat-tfal, jew tapprova l-ftehim tal-ġenituri dwar l-ammont ta’ manteniment.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Konjuġi ddivorzjat li ma jistax jipprovdi għalih innifsu jista’ jitlob mingħand l-eks konjuġi kontribuzzjoni għall-manteniment essenzjali skont l-abbiltà u l-kapaċità ta’ dan tal-aħħar. Jekk il-konjuġi jonqsu milli jaqblu, id-deċiżjoni dwar tali kontribuzzjoni ta’ manteniment għandha ssir mill-qorti abbażi ta’ rikors ippreżentat minn kwalunkwe waħda mill-partijiet.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Il-liġi Slovakka nazzjonali ma tipprovdix għal separazzjoni legali.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Apparti mid-divorzju, żwieġ jista’ ukoll jiġi ddikjarat invalidu permezz ta’ deċiżjoni ġudizzjarja. Żwieġ tali jitqies li ma ġiex konkluż mill-bidu (matrimonium nullum). Barra minn dan, il-qorti tista’ tiddikjara wkoll li ż-żwieġ qatt ma eżista (non matrimonium).

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

a. Iċ-ċirkustanzi li jagħtu lok għall-annullament taż-żwieġ huma kif ġej:

• l-eżistenza ta’ żwieġ ieħor;
• relazzjoni familjari bejn l-axxendenti u d-dixxendenti u bejn l-aħwa, inkluża relazzjoni familjari stabbilità permezz tal-adozzjoni;
• età insuffiċjenti, fil-każ ta’ minuri li għandu aktar minn 16-il sena iżda anqas minn 18-il sena;
• diżabbiltà mentali li tirriżulta fir-restrizzjoni tal-kapaċità legali;
• dikjarazzjoni taż-żwieġ li ma kinitx magħmula b’mod liberu, serju, espliċitu u mhux ambigwu.

Meta jiġi konkluż żwieġ minkejja l-eżistenza ta’ xi waħda miċ-ċirkustanzi ta’ skwalifika msemmija hawn fuq, din titqies li ġiet fis-seħħ (żwieġ eżistenti) sakemm deċiżjoni ġudizzjarja li tannulla ż-żwieġ issir finali.

b. Iż-żwieġ ma jiġix fis-seħħ jekk id-dikjarazzjoni taż-żwieġ tkun saret:

• b’mod sforzat;
• minn minuri taħt is-16 il-sena;
• quddiem uffiċċju tal-insinwa mhux awtorizzat li jirċieviha, ħlief għall-każijiet speċifikati fl-Artikoli 4(2) u (3), jew quddiem sindku jew membru ta’ kunsill muniċipali li ma jkunx awtorizzat fir-rwol tiegħu;
• quddiem awtorità tal-knisja jew komunità reliġjuża mhux irreġistrata skont il-leġiżlazzjoni speċjali rilevanti, jew quddiem persuna li ma tkunx awtorizzata twettaq l-attivitajiet ta’ qassis ta’ knisja rreġistrata jew komunità reliġjuża;
• saret barra mill-pajjiż quddiem awtorità li mhijiex maħtura għal dan il-għan;
• minn rappreżentant mingħajr awtorizzazzjoni valida, jew jekk l-awtorizzazzjoni ġiet irtirata skont dan l-Att.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Iż-żwieġ li ġie ddikjarat invalidu b’deċiżjoni ġudizzjarja jitqies li ma ġiex konkluż.

Id-drittijiet u d-dmirijiet tal-konjuġi fir-rigward tat-tfal komuni tagħhom, u r-relazzjonijiet patrimonjali tagħhom wara deċiżjoni ġudizzjarja dwar l-annullament taż-żwieġ huma rregolati mill-istess dispożizzjonijiet li japplikaw għall-ġenituri ddivorzjati. Wara deċiżjoni ġudizzjarja dwar l-annullament taż-żwieġ, id-dikjarazzjoni magħmula mill-konjuġi dwar il-kunjom komuni tagħhom tieqaf ukoll milli tkun valida u kull konjuġi jkollu jerġa’ jassumi l-kunjom preċedenti tiegħu/tagħha.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Id-divorzju jista’ jiġi xolt biss minn qorti. Kwistjonijiet assoċjati jistgħu jiġu solvuti bl-applikazzjoni tal-Att dwar il-Medjazzjoni Nru 420/2004.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-rikorsi għal divorzju, annullament taż-żwieġ jew dikjarazzjoni li ż-żwieġ qatt ma kien jeżisti huma ppreżentati quddiem qorti distrettwali.

Il-Qorti li jkollha ġurisdizzjoni territorjali hija l-qorti li fit-territorju tagħha l-konjuġi kellhom ir-residenza komuni l-aktar reċenti tagħhom, jekk mill-inqas wieħed minnhom ikun jirrisjedi fiż-żona ta’ ġurisdizzjoni tal-qorti. Inkella, il-qorti ġenerali tal-konvenut ikollha l-ġurisdizzjoni. Jekk il-ġurisdizzjoni ma tkunx tista’ tiġi stabbilita b’dan il-mod, il-qorti ġenerali tar-rikorrent ikollha l-ġurisdizzjoni.

Ir-rikors irid jissodisfa l-formalitajiet stipulati fl-Artikolu 127 tal-Att Nru 160/2015, il-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili tat-Tilwim (Civilný sporový poriadok) u fl-Artikoli 25 u 26 tal-Att Nru 161/2015, il-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili Mhux Ikkontestata (Civilný mimoporvý poriadok).

Ir-rikors irid jistipula lil liema qorti dan huwa indirizzat, min hu r-rikorrent, liema kwistjoni tikkonċerna u l-għan imfittex, u jrid jiġi ffirmat. Barra minn hekk, ir-rikors irid jistipula l-ismijiet tal-partijiet, ir-rappreżentanti tagħhom (jekk għandhom wieħed), deskrizzjoni leali u sħiħa tal-fatti ewlenin u lista tal-evidenza li r-rikorrent beħsiebu jibbaża fuqhom; ir-rikors irid isemmi b'mod ċar l-għan tar-rikorrent. Ir-rikorrent irid jehmeż mar-rikors l-evidenza dokumentata li fuqha qed jibbaża ruħu.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Il-provvista tal-għajnuna legali hija rregolata permezz tal-Att Nru 327/2005 dwar il-provvista tal-għajnuna legali lill-persuni fi bżonn finanzjarju.

Trid titħallas tariffa tal-qorti għall-proċedimenti tad-divorzju. Kwalunkwe parti għall-proċedimenti tista’ titlob eżenzjoni mill-ħlas tat-tariffi tal-qorti.

Wara li jinġieb rikors, il-qorti tista’ teżenta lill-parti, b’mod sħiħ jew parzjali, mill-ħlas tat-tariffi tal-qorti, jekk dan ikun iġġustifikat miċ-ċirkustanzi tal-parti u jekk il-każ ma jinvolvix dikjarazzjoni arbitrarja jew manifestament infondata jew il-protezzjoni ta’ dritt. Sakemm il-qorti ma tiddeċidix mod ieħor, l-eżenzjoni tapplika għall-proċedura kollha u għandha effett retroattiv; madankollu, it-tariffi mħallsa qabel ma tkun inħarġet id-deċiżjoni dwar l-eżenzjoni mhumiex rimborżati.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Jista’ jsir appell mit-tali deċiżjoni ġudizzjarja fi żmien 15-il jum min-notifika tad-deċiżjoni.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Irid isir rikors għar-rikonoxximent ta’ deċiżjoni. Il-qorti b’ġurisdizzjoni hija l-Qorti Reġjonali ta’ Bratislava.

Id-deċiżjonijiet definittivi dwar kwistjonijiet matrimonjali mogħtija wara l-1 ta’ Mejju 2004 fl-Istati Membri l-oħra (bl-eċċezzjoni tad-Danimarka) huma rikonoxxuti skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta'Novembru 2003 dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbilità tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000. Id-deċiżjonijiet huma rikonoxxuti mingħajr ma jenħtieġu ebda proċedura partikolari; b’mod partikolari mhija meħtieġa ebda proċedura partikolari għall-modifika tal-iskrizzjoni fir-reġistri tal-uffiċċju tal-insinwa. Madankollu, il-parti interessata tista’ titlob li tinħareġ deċiżjoni speċjali dwar ir-rikonoxximent ta’ deċiżjoni barranija fi kwistjonijiet matrimonjali. Il-Qorti Reġjonali fi Bratislava għandha ġurisdizzjoni fir-rigward tar-rikonoxximent ta’ deċiżjonijiet barranin.

Fir-rigward ta’ deċiżjonijiet maħruġa fid-Danimarka jew deċiżjonijiet maħruġa fi Stati Membri oħra qabel l-1 ta’ Mejju 2004, huwa meħtieġ li jitressaq rikors għar-rikonoxximent ta’ deċiżjoni finali barranija fi kwistjonijiet matrimonjali, jekk mill-inqas waħda mill-partijiet tkun ċittadina Slovakka. It-tali proċedura tinbeda b’rikors, li jista’ jiġi ppreżentat minn persuna maħtura bħala parti fid-deċiżjoni barranija. Il-Qorti Reġjonali fi Bratislava għandha ġurisdizzjoni fir-rigward tar-rikonoxximent ta’ deċiżjonijiet barranin.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Deċiżjoni dwar ir-rikonoxximent jew in-nuqqas ta’ rikonoxximent ta’ deċiżjoni barranija tista’ tiġi appellata. L-appell irid jitressaq quddiem il-Qorti Reġjonali fi Bratislava u jiġi deċiż mill-Qorti Suprema.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Ix-xoljiment taż-żwieġ permezz tad-divorzju huwa rregolat bil-liġi applikabbli tal-Istat li l-konjuġi għandhom ċ-ċittadinanza tiegħu fil-mument tal-ftuħ tal-proċedura. Jekk il-konjuġi għandhom ċittadinanza differenti, id-divorzju huwa rregolat permezz tal-liġi Slovakka.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

It-talbiet għad-divorzju jiġu ttrattati mill-Qrati Distrettwali (käräjäoikeus). Id-divorzju jista' jintalab minn wieħed mill-konjuġi jew inkella miż-żewġ konjuġi flimkien.

Il-konjuġi jkunu jistgħu jingħataw id-divorzju wara li jgħaddi perjodu ta’ riflessjoni ta' sitt xhur. Mhux meħtieġ perjodu ta’ riflessjoni għall-konjuġi li jkunu ilhom jgħixu separatament għal minn tal-inqas sentejn qabel ma jkunu talbu d-divorzju.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Fit-talba, ma hemmx għalfejn jiġu elenkati r-raġunijiet għad-divorzju. Il-Qrati Distrettwali ma jeżaminawx ir-rabtiet personali li jkollhom il-konjuġi u lanqas ma jaraw ir-raġunijiet għalfejn ikunu qed jitolbu d-divorzju. Ara l-mistoqsija nru 1.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Hekk kif jingħataw id-divorzju, il-konjuġi jibqgħu jżommu l-kunjom li kellhom fiż-żwieġ. Jekk il-kunjom ta' wieħed mill-konjuġi jkun inbidel biż-żwieġ, huwa jista' japplika biex jibdlu wara li jingħata d-divorzju.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

L-għoti ta' divorzju u l-qsim tal-beni f'komunjoni jitqiesu bħala kwistjonijiet separati. Max-xoljiment taż-żwieġ, il-konjuġi jistgħu jiftiehmu dwar il-qsim tal-beni f’komunjoni bejniethom, jew inkella jitolbu l-qorti taħtrilhom eżekutur. Ir-regola ġenerali hija li l-assi kollha tal-konjuġi jinqasmu b'mod indaqs. Huwa possibbli li wieħed jidderoga minn din ir-regola skont il-ftehim li jkun sar qabel iż-żwieġ jew ftehim simili. Il-qsim jista' jiġi aġġustat ukoll jekk dan jirriskja li jwassal għal riżultat finali inadegwat. Il-beni f'komunjoni jistgħu jinqasmu hekk kif jibda l-perjodu ta’ riflessjoni.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Kwistjonijiet fir-rigward ta' tfal minorenni li l-konjuġi jkollhom flimkien, bħall-kustodja u l-arranġamenti ta' għajxien u d-drittijiet għall-manteniment u għaż-żjarat, jistgħu jiġu miftiehma flimkien mat-talba għad-divorzju. Ara “Ir-responsabbiltà tal-ġenituri – Il-Finlandja” u “Talbiet għall-Manteniment – Il-Finlandja”.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Meta l-qorti tippronunzja d-divorzju, hija tista', fuq talba ta' wieħed mill-konjuġi, tobbliga lill-ieħor iħallaslu l-manteniment, jekk hija tqis li tali miżura tkun raġonevoli. (Ara “It-talbiet għall-manteniment - il-Finlandja”). Madankollu, dan rari jiġri.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Is-sistema legali Finlandiża ma tirrikonoxxix is-separazzjoni ġudizzjarja. Fil-prattika, is-separazzjoni legali timplika li l-konjuġi jkunu jgħixu separatament, f’indirizzi differenti.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ara l-mistoqsija nru 4.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ara l-mistoqsija nru 4.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Fil-leġiżlazzjoni Finlandiża ma hemm l-ebda dispożizzjoni fir-rigward tal-annullament taż-żwieġ. Madankollu, il-prosekutur pubbliku huwa mistenni li jiftaħ kawża biex jiġi ppronunzjat id-divorzju ta' konjuġi immedjatament, jekk jirriżulta li l-konjuġi jkunu qraba mill-qrib jew li wieħed mill-konjuġi jkun diġà miżżewweġ legalment fil-mument li jidħol għaż-żwieġ.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ara l-mistoqsija nru 7.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Ara l-mistoqsija nru 7.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

It-talbiet għad-divorzju dejjem iridu jsiru ma' Qorti Distrettwali. Madankollu, il-liġi tistipula li, fejn ikun possibbli, kwalunkwe tilwim fi ħdan il-familja irid, qabel xejn, jiġi solvut mill-konjuġi billi jinnegozjaw bejniethom u billi jaslu għal rikonċiljazzjoni; sabiex jagħmlu dan, il-konjuġi jistgħu jitolbu l-assistenza ta’ medjaturi tal-familja li jiffurmaw parti mill-bord tas-servizzi soċjali fil-komun tagħhom (sosiaalilautakunta). Il-Qrati Distrettwali huma wkoll fid-dmir li jinformaw lill-konjuġi bil-possibbiltà li jagħmlu użu mis-servizz ta' medjazzjoni għall-familji. Il-medjaturi jippruvaw jgħinu lill-konjuġi jilħqu fehim reċiproku dwar kif tista' tinstab soluzzjoni għat-tilwim tal-familja b'tali mod li jiġu rispettati l-interessi tal-membri kollha tal-familja. Huma jistgħu jassistu wkoll lill-konjuġi biex ifasslu ftehimiet u biex jagħtu bidu għal proċeduri oħrajn maħsuba biex isolvu t-tilwim. Il-medjaturi għandhom partikolarment id-dmir li jħarsu l-interessi tat-tfal minorenni li jista' jkun hemm fil-familja kkonċernata. Il-medjazzjoni hija dejjem volontarja.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Id-divorzju jista' jintalab miż-żewġ konjuġi flimkien, jew inkella individwalment minn wieħed mill-konjuġi. It-talba għad-divorzju, li trid tkun bil-miktub, trid tiġi ppreżentata lill-Qorti Distrettwali tal-lokalità fejn wieħed mill-konjuġi jkollu l-post tar-residenza tiegħu. It-talbiet għad-divorzju jistgħu jiġu ppreżentati personalment jew inkella minn rappreżentant awtorizzat. Dawn it-talbiet jistgħu jintbagħtu wkoll lill-Qorti Distrettwali bil-posta, bil-faks jew bil-posta elettronika.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Tista' tintalab għajnuna legali għall-kawżi ta' divorzju. Aktar informazzjoni dwar l-għajnuna legali fil-Finlandja hija disponibbli hawnhekk: https://oikeus.fi/oikeusapu/en/index.html.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Sentenza ta' divorzju tista' tiġi appellata quddiem il-Qorti tal-Appell (hovioikeus).

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Bħala regola ġenerali, ir-rikonoxximent ta' sentenza ta' divorzju mogħtija fi Stat Membru ieħor, huwa bbażat fuq ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003.

Skont dan ir-Regolament, sentenza li tingħata fi Stat Membru partikolari tiġi awtomatikament rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr ma jkun hemm bżonn ta' xi proċedura speċjali. Madankollu, kwalunkwe parti interessata, tista' titlob li tingħatalha konferma dwar ir-rikonoxximent jew le tas-sentenza.

It-talbiet għall-konferma tar-rikonoxximent tas-sentenzi jiġu ttrattati mill-Qrati Distrettwali.

Madankollu, fir-rigward ta' talbiet għad-divorzju ppreżentati f'pajjiżi Nordiċi, tapplika l-Konvenzjoni Nordika tal-1931 dwar iż-Żwiġijiet. Fost l-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, il-partijiet għal din il-Konvenzjoni jinkludu l-Finlandja, l-Isvezja u d-Danimarka. Sentenza ta' divorzju mogħtija f'konformità mal-Konvenzjoni Nordika dwar iż-Żwiġijiet titqies valida fil-pajjiżi Nordiċi kollha mingħajr ma jkun hemm bżonn ta' konferma supplimentari.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Il-proċedura hija l-istess bħal dik imsemmija fil-mistoqsija nru 14.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-liġi Finlandiża tapplika għall-kawżi kollha ta' divorzju li jitressqu fil-Finlandja.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Kemm wieħed kif ukoll iż-żewġ konjuġi flimkien jistgħu jitolbu għad-divorzju. Din it-talba trid issir wara perjodu ta' sitt xhur sabiex il-partijiet jerġgħu jikkunsidraw f'ċerti ċirkustanzi. Dawn iċ-ċirkustanzi japplikaw:

• jekk iż-żewġ konjuġi jitolbu għalih;
• jekk wieħed mill-konjuġi jgħix b'mod permanenti ma' wild minn tagħhom li għandu inqas minn 16-il sena u għandu l-kustodja tiegħu; jew
• jekk wieħed mill-miżżewġin biss jixtieq il-ħall taż-żwieġ.

F'ċerti każijiet eċċezzjonali, madankollu, il-koppji li jaqgħu fil-punti msemmija hawn fuq għandhom ukoll id-dritt għad-divorzju mingħajr il-perjodu biex jerġgħu jikkunsidraw. Dan japplika wkoll jekk il-koppja ilha tgħix separatament għal sentejn. Wieħed mill-konjuġi għandu dritt għad-divorzju wkoll mingħajr dak il-perjodu jekk jinsab li x'aktarx ġie sfurzat jiżżewweġ, jew jekk il-konjuġi żżewweġ qabel ma għalaqx it-18-il sena mingħajr liċenzja uffiċjali. Jekk iż-żwieġ ġie ċelebrat anki jekk il-konjuġi kienu jiġu minn xulxin, jew jekk iż-żwieġ ġie ċelebrat anki jekk wieħed mill-konjuġi kien diġà miżżewweġ jew kien fi sħubija reġistrata u ż-żwieġ ta' qabel jew is-sħubija kienu għadhom fis-seħħ, kull konjuġi għandu dritt għad-divorzju mingħajr dak il-perjodu biex jerġa' jikkunsidra.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Konjuġi dejjem għandu dritt jikseb sentenza ta' divorzju u ma għandux għalfejn jistrieħ fuq xi raġunijiet speċjali biex jiksibha.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Jekk wieħed mill-konjuġi jieħu kunjom l-ieħor, dan il-konjuġi għandu dritt jerġa' juża l-kunjom li kellu qabel iżżewweġ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Wara d-divorzju, il-proprjetà tal-koppja tinqasam bejniethom. Il-prinċipju ġenerali huwa li l-proprjetà tinqasam f'ishma ndaqs. Ir-raġuni għall-ħall taż-żwieġ mhix importanti għad-diviżjoni tal-proprjetà tal-koppja.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Wara divorzju, il-konjuġi awtomatikament ikomplu jkollhom il-kustodja konġunta tat-tfal tagħhom. Il-kustodja konġunta, madankollu, tista' tintemm minn qorti:

• ex officio mill-qorti, jekk il-qorti ssib li l-kustodja konġunta tkun manifestament inkompatibbli mal-aħjar interessi tal-wild; jew
• b'talba ta' wieħed mill-konjuġi, jekk il-qorti ssib li huwa fl-aħjar interessi tal-wild li wieħed mill-konjuġi jkollu l-kustodja esklussiva.

Jekk iż-żewġ konjuġi jitolbu li tintemm il-kustodja konġunta, il-qorti obbligata taċċetta din it-talba.

Iż-żewġ ġenituri jibqgħu responsabbli għall-manteniment ta' uliedhom. Il-ġenitur li ma jgħixx ma' wliedu jissodisfa l-obbligu ta' manteniment billi jħallas il-manteniment ta' wliedu lill-ġenitur l-ieħor.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Wara d-divorzju, kull konjuġi huwa responsabbli biex imantni ruħu. L-eċċezzjonijiet japplikaw biss f'ċerti sitwazzjonijiet speċjali, pereżempju fejn konjuġi wieħed qed isibha diffiċli jmantni lilu nnifsu wara li jkun inħall żwieġ twil jew jekk ikun hemm raġunijiet validi oħra.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Ma hemmx regoli dwar is-separazzjoni personali skont il-liġi Żvediża.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ma hemmx regoli dwar is-separazzjoni personali skont il-liġi Żvediża.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ma hemmx regoli dwar is-separazzjoni personali skont il-liġi Żvediża.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Ma hemmx regoli dwar l-annullament taż-żwieġ skont il-liġi Żvediża. Żwieġ jista' jinħall jew jekk imut wieħed mill-konjuġi jew jekk il-qorti tagħti sentenza ta' divorzju.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Ma hemmx regoli dwar l-annullament taż-żwieġ skont il-liġi Żvediża.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Ma hemmx regoli dwar l-annullament taż-żwieġ skont il-liġi Żvediża.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-qorti biss tista' tħoll żwieġ permezz tad-divorzju. Madankollu, hemm alternattivi sabiex jiġu solvuti l-kwistjonijiet varji li jistgħu jinqalgħu b'rabta ma' divorzju.

Il-konjuġi jistgħu jiksbu dak li huwa magħruf bħala" medjazzjoni tal-familja" li għandha l-għan li tittratta kunflitti tal-koabitazzjoni. B'dan il-mod, il-koppji jistgħu jfittxu għall-għajnuna biex isolvu l-problemi u l-kunflitti tagħhom sabiex jistgħu jkomplu biż-żwieġ tagħhom. Jekk ikun hemm diġà separazzjoni de facto, il-medjazzjoni tal-familja minflok tista' tgħin sabiex tiffaċilita l-kunflitt u tagħmilha possibbli sabiex l-adulti jaħdmu flimkien fir-rwol tagħhom ta' ġenitur. Il-medjazzjoni tal-familja tingħata mis-settur pubbliku (awtoritajiet lokali), għaqdiet tal-knisja, u individwi oħra. L-awtoritajiet lokali huma responsabbli biex jiżguraw li l-medjazzjoni tal-familja tiġi offruta lil kull min jitlobha.

Il-konjuġi għandhom ukoll id-dritt għal hekk imsejħa "diskussjonijiet ta' kooperazzjoni". Dawn id-diskussjonijiet mhumiex maħsuba għar-relazzjoni bejn l-adulti, iżda għat-tfal. Id-diskussjonijiet ta' kooperazzjoni għandhom l-għan li jwasslu għal ftehim dwar kwistjonijiet dwar il-kustodja tat-tfal, fejn jgħixu t-tfal, u l-aċċess għat-tfal. Id-diskussjonijiet ta' kooperazzjoni jsiru taħt is-superviżjoni ta' esperti. L-awtoritajiet lokali huma responsabbli biex jiżguraw li d-diskussjonijiet ta' kooperazzjoni jiġu offruti lil kull min jitlobhom.

Jekk il-konjuġi jixtiequ jagħmlu xi tibdil rigward il-kustodja tat-tfal tagħhom, fejn jgħixu t-tfal, jew l-aċċess għalihom, dan jista' jsir bil-konklużjoni ta' ftehim fuq din il-kwistjoni. Dan il-ftehim jrid jiġi approvat mill-kumitat tas-servizzi soċjali tal-awtorità lokali.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ma hemmx regoli dwar is-separazzjoni personali jew l-annullament taż-żwieġ skont il-liġi Żvediża.

L-ewwel kundizzjoni għall-preżentata ta' talba għal divorzju quddiem qorti Żvediża hija li l-qorti Żvediża jrid ikollha ġuriżdizzjoni biex tisma' l-każ. Minbarra d-dispożizzjonijiet tar-Regolament Brussell II, il-każijiet li ġejjin huma koperti wkoll skont ir-regoli awtonomi tal-ġuriżdizzjoni tal-qorti Żvediża:

• meta ż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini Żvediżi;
• meta r-rikorrent ikun ċittadin Żvediż u residenti l-Iżvezja jew qabel kien residenti l-Iżvezja minn mindu għalaq it-18-il sena;
• meta r-rikorrent ma jkunx ċittadin Żvediż, iżda ilu residenti l-Iżvezja għal tal-inqas sena; jew
• jekk l-intimat ikun residenti l-Iżvezja.

Jekk jintwera li qorti Żvediża jkollha l-ġuriżdizzjoni biex tisma' proċedimenti ta' divorzju, il-każ jinstema' mill-qorti distrettwali (tingsrätt) fl-Iżvezja fiż-żona fejn ikun residenti wieħed mill-miżżewġin. Jekk ħadd minnhom ma jkun residenti l-Iżvezja, il-każ jinstema' mill-Qorti Distrettwali ta' Stokkolma (Stockholms tingsrätt).

Hemm żewġ modi differenti kif titressaq kawża ta' divorzju quddiem il-qorti distrettwali. Jekk iż-żewġ konjuġi jridu d-divorzju, jistgħu jippreżentaw rikors konġunt. Madankollu, jekk wieħed minnhom biss jixtieq id-divorzju, dak il-konjuġi jrid jippreżenta rikors lill-qorti distrettwali. Fiż-żewġ każijiet, iridu jinthemżu l-kopji taċ-ċertifikati tat-twelid taż-żewġ konjuġi. Dawn jistgħu jintalbu mill-Aġenzija Żvediża dwar it-Taxxa (Skatteverket).

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

F'każ li jikkonċerna d-divorzju u kwistjonijiet relatati, l-għajnuna legali tista' tingħata biss jekk ikun hemm raġunijiet speċjali.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Ma hemmx regoli dwar is-separazzjoni personali jew l-annullament taż-żwieġ skont il-liġi Żvediża.

Iva, jista' jsir appell minn sentenza ta' divorzju.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 dwar il-ġuriżdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbiltà tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000 (ir-Regolament Brussell II), sentenza li tingħata fi Stat Membru tiġi rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr ma tkun tinħtieġ xi proċedura speċjali. Madankollu hemm ċerti raġunijiet għan-nuqqas ta' rikonoxximent.

Ir-regola prinċipali fir-Regolament Brussell II għalhekk hija li sentenza ta' divorzju jew separazzjoni personali jew annullament taż-żwieġ li ngħatat f'xi Stat Membru trid tiġi awtomatikament ittrattata bl-istess mod u għandu jkollha l-istess effetti legali daqs deċiżjoni Żvediża ekwivalenti. Anki jekk ir-regolament huwa għalhekk ibbażat fuq il-prinċipju tar-rikonoxximent reċiproku, parti interessata tista' xorta tikseb dikjarazzjoni li s-sentenza barranija ġiet jew ma ġietx rikonoxxuta fl-Iżvezja. Dan ir-rikors isir lill-Qorti tal-Appell Svea (Svea hovrätt), li f'dan l-istadju tieħu deċiżjoni dwar ir-rikors mingħajr ma tikkonsulta mal-parti l-oħra.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Irid isir rikors lill-Qorti tal-Appell ta' Svea sabiex tintuża l-opportunità prevista fir-Regolament Brussell II sabiex tinkiseb dikjarazzjoni li sentenza barranija tkun rikonoxxuta fl-Iżvezja (ara l-mistoqsija nru 14 iktar 'il fuq). Jekk il-Qorti tal-Appell ta' Svea ddikjarat f'dawn il-proċedimenti li s-sentenza inkwistjoni trid tiġi rikonoxxuta fl-Isvezja, il-parti l-oħra tista' tapplika għal rieżami ta' dik id-deċiżjoni. Rikors għal dan ir-rieżami jitressaq quddiem il-Qorti tal-Appell ta' Svea, li tisma' liż-żewġ partijiet għall-bqija tal-proċedimenti. Jista' jitressaq appell mal-Qorti Suprema (Högsta domstolen) kontra deċiżjoni dwar ir-rikors għar-rieżami mill-Qorti tal-Appell ta' Svea.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Talba għad-divorzju li tinstema' minn qorti Żvediża trid dejjem tiġi eżaminata skont il-liġi Żvediża (il-prinċipju tal-lex fori).

F'ċerti każijiet, madankollu, iridu jitqiesu wkoll id-dispożizzjonijiet tal-liġi barranija. Dan japplikaw fil-każijiet li ġejjin:

• meta ż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini barranin u l-ebda wieħed minnhom ma jkun għex l-Iżvezja għal mill-inqas sena, sentenza għal divorzju ma tkunx tista’ tingħata kontra x-xewqat ta' wieħed mill-konjuġi jekk ma jkunx hemm raġuni biex isir hekk skont il-liġi tal-Istat li wieħed mill-miżżewġin ikun ċittadin tiegħu;
• jekk iż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini barranin u wieħed minnhom jsostni li ma jkunx hemm raġuni għall-ħall taż-żwieġ skont il-liġi tal-Istat li jkun ċittadin tiegħu, ma tkunx tista’ tinħareġ sentenza ta' divorzju jekk, meta jitqiesu tal-interessi tal-konjuġi jew ta’ wlied il-konjuġi, ikun hemm raġunijiet partikolari biex dan ma jsirx.

Jekk iż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini barranin u wieħed minnhom jsostni li ma jkunx hemm raġuni għall-ħall taż-żwieġ skont il-liġi tal-Istat li jkun ċittadin tiegħu, ma tkunx tista’ tinħareġ sentenza ta' divorzju jekk, meta jitqiesu l-interessi tal-konjuġi jew ta’ wlied il-konjuġi, ikun hemm raġunijiet partikolari biex dan ma jsirx.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Irid jitressaq rikors miktub (petition) fil-qorti minn wieħed mill-miżżewġin. Rikorsi għal divorzju jiġu ttrattati mill-Qorti tal-Familja u l-miżżewġin iridu jressqu r-rikors tagħhom f'dik il-qorti biex jiksbu d-divorzju. Ir-rikorrent irid jipprova li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment u għandu jipprovdi evidenza ta’ wieħed mill-ħames fatti elenkati hawn taħt.

L-ebda rikors għal divorzju ma jista' jsir qabel tal-inqas sena mid-data taż-żwieġ, għalkemm rikors għall-annullament jista' jsir fi kwalunkwe mument taż-żwieġ. Madankollu, jistgħu jinġabu provi f'perjodu ta' sena mid-data taż-żwieġ li juru li ż-żwieġ tfarrak b'mod irrimedjabbli.

Minn Marzu 2014 kopji tal-istess sess jistgħu jiżżewġu fl-Ingilterra u Wales. L-istess kundizzjonijiet japplikaw għad-divorzju kemm għall-koppji ta' sess differenti u kemm għall-koppji tal-istess sess.

Rikorrent għal divorzju jista’ jippreżenta r-rikors online.

Mill-2005 ’il quddiem koppji tal-istess sess fir-Renju Unit bdew jistgħu jifformalizzaw legalment ir-relazzjoni tagħhom billi jidħlu fi sħubija ċivili. Mill-31 ta’ Diċembru 2019 din ġiet estiża għal koppji ta’ sess oppost. Il-partijiet fi sħubija ċivili jistgħu jxoljuha jew jitolbu ordni ta' separazzjoni meta r-relazzjoni tagħhom titfarrak. Il-proċess huwa analogu għad-divorzju, is-separazzjoni ġudizzjarja u l-annullament taż-żwieġ kif deskritt hawn taħt. Ir-rikorrent li jrid itemm sħubija ċivili ma jistax jippreżenta r-rikors online. Għal iktar informazzjoni żur is-sit web tal-Gvern.

Fi żwieġ bejn persuni tal-istess sess il-koppja tkun raġel u raġel (husband and husband) jew mara u mara (wife and wife).

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

L-unika raġuni għal divorzju huwa t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ. Biex jintwera li ż-żwieġ ikun tfarrak b'mod irrimedjabbli jridu jiġu ppreżentati provi ta’ “fatt” jew “fatti” taż-żwieġ.

• li l-konjuġi l-ieħor wettaq adulterju ma' persuna tas-sess oppost u li r-rikorrent ma jittollerax li jgħix miegħu;

• imġiba irraġonevoli, jiġifieri li l-konjuġi l-ieħor ikun ġab ruħu b'tali mod li r-rikorrent ma jistax ikun raġonevolment mistenni jibqa' jgħix miegħu;

• abbandun, jiġifieri li l-konjuġi l-ieħor ikun telaq lir-rikorrent għal perjodu ta' sentejn qabel iż-żmien tar-rikors għad-divorzju;

• is-separazzjoni tal-partijiet għal perjodu ta’ sentejn qabel ir-rikors għal divorzju (bil-kunsens tal-konjuġi l-ieħor);

• is-separazzjoni għal perjodu ta’ ħames snin qabel ir-rikors għal divorzju (mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor).

Il-qorti hija obbligata tinvestiga kemm tista' l-fatti allegati mir-rikorrent (petitioner) u l-fatti allegati mill-intimat (respondent). Jekk il-qorti tkun sodisfatta bil-provi li ż-żwieġ tfarrak b'mod irrimedjabbli, jingħata digriet ta' divorzju mill-Imħallef tal-Qorti tal-Familja.

Il-fatt tal-adulterju ma jistax jintuża bħala prova għax-xoljiment ta’ sħubijiet ċivili.

Jekk il-qorti tkun sodisfatta li ż-żwieġ tfarrak b'mod irrimedjabbli, l-ewwel toħroġ digriet interim ta' divorzju (decree nisi). Wara perjodu ta' sitt ġimgħat jista' jsir rikors mill-parti li tkun talbet lill-qorti għad-divorzju, biex tikseb id-digriet finali ta' divorzju (decree absolute). Ħlief f'ċirkostanzi eċċezzjonali, ma hemm l-ebda terminu perentorju għal rikors biex digriet isir assolut (finali).

Madankollu, jekk ir-rikors għal digriet finali jsir aktar minn 12-il xahar wara d-digriet interim, ir-rikorrent ikun meħtieġ jippreżenta spjegazzjoni bil-miktub miegħu fejn:

• jispjega d-dewmien;

• jiddikjara jekk hu u l-konjuġi tiegħu ikunux għexu flimkien wara d-digriet interim u, jekk ikunu għamlu hekk, f'liema dati; u

• jiddikjara jekk il-mara, li għal koppji miżżewġin tal-istess sess jinkludu kwalunkwe konjuġi mara, tkunx, jew jaħsibx li kienet, welldet xi tarbija wara d-digriet interim u, jekk ikun il-każ, jekk ikunx allegat li t-tarbija hija tal-familja jew tista' tkun tal-familja.

L-Imħallef tal-Qorti tal-Familja jista' jitlob li r-rikorrent jagħmel dikjarazzjoni ġuramentata fejn jivverifika l-ispjegazzjoni li jkun ta u jista' jagħti kwalunkwe ordni dwar ir-rikors li l-Imħallef tal-Qorti tal-Familja jaħseb li tkun xierqa.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Il-partijiet huma liberi li jerġgħu jiżżewġu (jew jidħlu fi sħubija ċivili) jekk ikunu jixtiequ. Huma jistgħu jagħżlu li jżommu kunjomhom ta' miżżewġin jew jaqilbu lura għall-kunjom ta' qabel iż-żwieġ jew sħubija, kif ikunu jixtiequ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Il-qorti, fl-għotja ta' digriet ta' divorzju, nullità jew separazzjoni ġudizzjarja, jew wara, tista' tordna li proprjetà tiġi ttrasferita minn konjuġi għall-ieħor, jew lil wild tal-familja, jew lil persuna oħra għall-benefiċċju ta' wild tal-familja.

Il-qrati għandhom ukoll is-setgħa li jordnaw il-ħlas ta' pagamenti perjodiċi, jordnaw il-bejgħ ta' proprjetà, jagħtu ordnijiet rigward il-pensjonijiet, jordnaw pagamenti ta' ammont f'daqqa ta' darba u ordnijiet oħrajn. Huma għandhom id-diskrezzjoni dwar x'ordnijiet jagħtu fi kwalunkwe każ partikolari, li jsolvu il-kwistjonijiet ta' dak il-każ skont iċ-ċirkostanzi partikolari tiegħu.

Meta jeżerċitaw id-diskrezzjoni tagħhom, il-qrati jridu jqisu l-aħjar interessi ta' kull wild tal-familja li jkun taħt l-età ta' 18-il sena flimkien mal-kwistjonijiet li ġejjin:

• id-dħul, il-kapaċità ta' qligħ, il-proprjetà u r-riżorsi finanzjarji l-oħrajn li jkollu kull wieħed mill-miżżewġin jew li x'aktarx ikollu fil-ġejjin prevedibbli;

• il-kontribuzzjoni, kemm finanzjarja u kemm le, li ta kull konjuġi biex jieħu ħsieb id-dar u t-tfal titqies ukoll

• il-bżonnijiet, l-obbligi u r-responsabilitajiet finanzjarji l-oħrajn li jkollu kull wieħed mill-miżżewġin jew li x'aktarx ikollu fil-ġejjin prevedibbli;

• l-istandard tal-għajxien li gawdiet minnu l-familja qabel it-tifrik taż-żwieġ;

• l-età ta' kull parti u d-durata taż-żwieġ;

• kwalunkwe diżabilità fiżika jew mentali li tkun tbati minnha waħda mill-partijiet;

• il-kontribuzzjonijiet li tat kull parti, jew li x'aktarx tagħti fil-ġejjieni għall-benessri tal-familja;

• l-imġiba tal-miżżewġin, jekk tkun tali li jkun inġust li din tiġi injorata meta jiġu kkunsidrat kif se tinqasam il-proprjetà;

• il-valur ta' kwalunkwe benefiċċju għal kull wieħed mill-miżżewġin li dik il-parti tkun se titlef l-opportunità li tikseb minħabba d-divorzju jew l-annullament.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Wara d-divorzju, iż-żewġ ġenituri jibqa' jkollhom ir-responsabbiltà tal-ġenituri għat-tfal miż-żwieġ. Kull ġenitur jibqa' jkollu r-responsabbiltà tal-ġenitur għall kull wild minn relazzjonijiet oħrajn li jkollu r-responsabbiltà tal-ġenitur għalih fil-mument tad-divorzju. Iż-żewġ ġenituri jkollhom dmir kontinwu li jmantnu lill-ulied minorenni li jkunu għexu bħala tfal tal-familja.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Id-dmir ta' manteniment tal-konjuġi l-ieħor fil-parti l-kbira tal-każijiet jintemm malli d-divorzju jiġi ffinalizzat (mal-għoti tad-digriet finali), ħlief f'każijiet fejn ikun hemm ordni għal manteniment konjugali bħala parti mill-proċedimenti tad-divorzju. Barra minn hekk, kwalunkwe dmir relatat ma' ordni ġudizzjarja eżistenti (pereżempju dwar il-manteniment konjugali) jibqa' attiv, u jista' jkun possibbli li ordni eżistenti tvarja f'data futura jekk ikun hemm bidliet sinifikanti għar-raġunijiet li l-ordni oriġinali tal-qorti tkun ibbażata fuqhom.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Fl-Ingilterra u Wales, is-“separazzjoni legali” (legal separation) hija magħrufa bħala “Separazzjoni Ġudizzjarja” (Judicial Separation). Meta l-qorti tagħti din l-ordni ma jibqax ikun hemm aspettazzjonijiet li l-konjuġi li jkun talab l-ordni jkompli jgħix mar-raġel jew il-mara tiegħu. Madankollu, ma jkunx jista' jerġa' jiżżewweġ. Effettivament, is-separazzjoni ġudizzjarja hija għażla għal miżżewġin li ż-żwieġ tagħhom ikun tfarrak imma li ma jkunux jixtiequ jerġgħu jiżżewġu. Rikorrent f'każ ta' separazzjoni ġudizzjarja mhux mistenni juri li ż-żwieġ tiegħu tfarrak b'mod irrimedjabbli. Huwa possibbli li titlob ordni għal divorzju wara li tingħata ordni għal separazzjoni ġudizzjarja.

Is-sħab ċivili jistgħu jitolbu ordni ta' separazzjoni, li jkollha preċiżament l-istess effett.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ir-rikorrent irid jipprovdi provi ta' fatt wieħed jew iktar meħtieġa biex juru t-tifrik taż-żwieġ, u, kuntrarjament għal dawk li jitolbu d-divorzju, ma għandux għalfejn jistenna sena mid-data taż-żwieġ biex jibda l-proċeduri.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Jekk parti f'separazzjoni ġudizzjarja tmut mingħajr ma tkun għamlet testment, il-proprjetà tagħha titqassam skont ir-regoli ab intestato u digriet ta' separazzjoni ġudizzjarja jkollu l-istess effett bħal divorzju. Għalhekk, l-ebda wieħed mill-konjuġi ma jista' jkollu l-ebda dritt fuq il-proprjetà tal-parti intestata. Jekk parti f'separazzjoni ġudizzjarja tmut b'testment, is-separazzjoni ġudizzjarja ma jkollha l-ebda effett fuq l-intitolament skont dak it-testment meta, pereżempju, il-parti separata superstiti tkun nominata bħala benefiċjarju fit-testment.

L-istess dispożizzjonijiet għall-qsim tal-proprjetà li japplikaw għad-divorzju japplikaw ukoll għas-separazzjoni ġudizzjarja.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Hemm żewġ forom ta' annullament taż-żwieġ. Iż-żwieġ jista’ jiġi ddikjarat "null” (void), li jfisser li ż-żwieġ qatt ma kien validu u qatt ma eżista. F'ċirkostanzi differenti, iż-żwieġ jista' jkun "annullabbli” (voidable), li jfisser li wieħed mill-miżżewġin jista' jitlob li ż-żwieġ jiġi ddikjarat invalidu. Huwa possibbli li ż-żwieġ ikompli jekk il-miżżewġin ikunu kuntenti hekk.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Żwieġ ikun null u invalidu jekk:

• ma jkunx jissodisfa t-termini tal-Atti dwar iż-Żwieġ (Marriage Acts) ta’ bejn l-1949 sal-1986 billi:

o il-partijiet ikunu relatati mill-qrib wisq.

o waħda mill-partijiet tkun taħt l-età ta' sittax-il sena.

o il-formalitajiet neċessarji għaż-żwieġ ma jkunux ġew issodisfati.

• fil-mument taż-żwieġ waħda mill-partijiet kienet diġà legalment miżżewġa jew kienet sieħba ċivili.

• f'każ ta' żwieġ poligamu konkluż barra mill-Ingilterra u Wales, fejn wieħed mill-konjuġi jkun domiċiljat fl-Ingilterra u Wales fil-mument taż-żwieġ.

Żwieġ ikun annullabbli fiċ-ċirkostanzi li ġejjin:

• li ż-żwieġ ma jkunx ġie kkunsmat minħabba l-inkapaċità ta' wieħed mill-miżżewġin li jikkunsmah. Dan japplika biss għal żwiġijiet bejn persuni ta' sess oppost.

• li ż-żwieġ ma jkunx ġie kkunsmat minħabba li l-intimat volontarjament jirrifjuta li jikkunsmah. Dan japplika biss għal żwiġijiet bejn persuni ta' sess oppost.

• li wieħed mill-miżżewġin ma jkunx ta l-kunsens għaż-żwieġ kif suppost, minħabba li kien taħt pressjoni u kien sfurzat jaqbel, kellu żball dwar l-effetti legali taż-żwieġ, jew ma kienx mentalment kapaċi japprezza l-effetti tad-deċiżjoni li jiżżewweġ.

• li fil-mument taż-żwieġ wieħed mill-miżżewġin kien ibati minn mard mentali tat-tip li jagħmluh inkapaċi li jiżżewweġ jew minn mard trażmess sesswalment f'forma li tittieħed u r-rikorrent ma kienx jaf b'dan il-fatt f'dak il-mument.

• li fil-mument taż-żwieġ l-intimata kienet tqila b'wild xi ħadd li mhux ir-rikorrent u r-rikorrent ma kienx jaf b'dan il-fatt f'dak il-mument.

• li wara l-mument taż-żwieġ ikun inħareġ Ċertifikat interim ta' Rikonoxximent tal-Ġeneru lil kwalunkwe parti.

• li l-intimat ikun persuna li l-ġeneru tiegħu fil-mument taż-żwieġ ikun dak akkwiżit skont l-Att tal-2004 dwar ir-Rikonoxximent tal-Ġeneru u r-rikorrent ma kienx jaf b'dan il-fatt f'dak il-mument.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Jekk iż-żwieġ ikun null ikun kompletament invalidu u jiġi ttrattat daqslikieku qatt ma eżista. Dan ma jaffettwax l-istatus tal-ulied.

Jekk żwieġ ikun annullabbli jiġi ttrattat daqslikieku kien invalidu mid-data li fiha l-ordni ta' annullament taż-żwieġ issir finali. Iż-żwieġ jitqies li kien jeżisti sa dak il-mument.

Kemm f'każ ta' żwieġ null u kemm f'każ ta' żwieġ annullabbli, il-qorti tista' tagħmel arranġamenti għall-qsim tal-proprjetà bl-istess mod bħal fil-każ ta' divorzju.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-Gvern iħeġġeġ l-użu tal-medjazzjoni tal-familja biex isolvi tilwim f'każijiet xierqa. Il-medjazzjoni tista' tkun xierqa għal tilwim relatat mat-tfal u anke għal tilwim li jikkonċerna l-proprjetà u l-finanzi. F'xi oqsma l-uffiċjali tas-Servizz ta' Appoġġ u Konsulenza tal-Qorti tal-Familja u tat-Tfal CAFCASS (l-Ingilterra) jew CAFCASS Cymru (Wales) jipprovdu faċilitajiet għas-soluzzjoni għat-tilwim li jirrigwardaw lit-tfal fil-qorti. Il-qorti tista' taġġorna kawża biex isir tentattiv li t-tilwima tissolva b'dan il-mod.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-rikors għat-talba jista' jsir fi kwalunkwe lok tal-Qorti tal-Familja u jrid juri jekk ir-rikors hux għal divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament. Id-dettalji għall-qrati u l-forom neċessarji jinsabu fis-siti web li ġejjin: il-Ministeru tal-Ġustizzja, is-sit biex issib Qorti jew Tribunal Court and Tribunal finder u l-paġna tal-gvern biex iġġib divorzju "Get a divorce".

Normalment ikun irid isir ħlas mal-preżentata tar-rikors, imma hemm eżenzjonijiet għal dawk li jirċievu benefiċċju mill-istat jew li jkunu jistgħu juru li l-ħlas tat-tariffa jikkawżalhom diffikultajiet żejda. Aktar dettalji dwar it-tariffi tal-Qorti u t-Tribunal tista’ ssibhom hawnhekk.

Parti għand tuża l-formola għal talba (D8) u tibgħatha fi:

• 3 kopji tal-formola għal talba

• kopja oħra għal kull persuna nominata involuta f'adulterju

• ċertifikat taż-żwieġ (mhux fotokopja) akkumpanjat bi traduzzjoni ċċertifikata jekk ikun xieraq.

• Formola ta' eżenzjoni mill-ħlas ta' tariffa.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

L-għajnuna legali ma tkunx normalment disponibbli għad-divorzju jew għal tilwim relatat mal-ulied u tilwim relatat mal-proprjetà sakemm ma jkunx hemm vjolenza domestika. F'dak il-każ ikun hemm ukoll test tal-mezzi u tal-merti. Għal iktar informazzjoni żur is-sit web tal-Gvern.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Meta jingħataw miżuri provviżorji, huwa possibbli li wieħed mill-miżżewġin jippreżenta rikors il-qorti biex iressaq provi għalfejn dawn ma għandhomx isiru finali. Il-qorti tista' jew twarrabha, tordna li ssir finali, tordna li jsiru inkjesti ulterjuri jew tittratta l-kawża b'mod ieħor li tħoss li jkun l-aħjar.

Wara ordni finali, ħlief f'ċirkostanzi eċċezzjonali, ma jistax ikun hemm appelli ulterjuri.

Mhux possibbli li tappella minn ordni għal separazzjoni ġudizzjarja imma jista' jkun possibbli li tbiddilha jekk iż-żewġ partijiet jaqblu.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ir-Regolament (KE) Nru 2201/2003 tal-Unjoni Ewropea jiddikjara li deċiżjoni li twassal għal divorzju, separazzjoni legali (separazzjoni ġudizzjarja) jew annullament taż-żwieġ mogħtija fi Stat Membru tista' tkun rikonoxxuta fi Stat Membru ieħor. Id-dokumenti meħtieġa jistgħu jinkisbu mill-qorti li tkun għamlet l-ordni u għandhom jiġu ppreżentati lill-Qorti Superjuri (High Court).

Dan ir-Regolament ma jaffettwax kwistjonijiet ta' ħtija, konsegwenzi taż-żwieġ fuq il-proprjetà, manteniment jew kwistjonijiet anċillari oħrajn. Irid ikun hemm rabta reali bejn il-parti kkonċernata u l-Istat Membru li jkun qed jeżerċita l-ġuriżdizzjoni.

Ir-rikonoxximent jista' jkun miċħud jekk id-deċiżjoni tmur kontra l-ordni pubbliku, jekk tingħata f'kontumaċja, jekk l-intimat ma jkunx ġie nnotifikat bid-dokumenti rilevanti fil-ħin, jew jekk tkun irrikonċiljabbli ma' sentenza fi proċedimenti bejn l-istess partijiet fl-Ingilterra u Wales, jew tkun irrikonċiljabbli ma' sentenza preċedenti f'pajjiż ieħor, sakemm is-sentenza preċedenti tkun tista' tiġi rikonoxxuta fl-Ingilterra u Wales.

Kull parti interessata tista' titlob deċiżjoni biex is-sentenza tiġi jew ma tiġix rikonoxxuta. Il-Qorti Superjuri tista' twaqqaf il-proċedimenti jekk jiġi ppreżentat appell kontra s-sentenza li jkun qed jintalab ir-rikonoxximent tagħha.

Ir-Regolament UE Nru 2201/2003 se jkompli japplika sal-31 ta’ Diċembru 2020.

Jekk id-deċiżjoni ma tkunx tista' tiġi rikonoxxuta skont dan ir-Regolament, l-arranġamenti għar-rikonoxximent tad-divorzji miksuba f'pajjiżi oħra jinsabu fl-Att tal-1986 dwar il-Liġi tal-Familja. L-Artikolu 46 tiegħu jistipula li:

• Il-validità ta' divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja minn pajjiż ieħor miksub permezz ta' proċedimenti jintgħarfu jekk:

o id-divorzju, annullament jew separazzjoni legali tkun effettiva skont il-liġi tal-pajjiż fejn inkisbet; u

o fid-data rilevanti (jiġifieri fid-data meta bdew il-proċedimenti għall-ksib tad-divorzju) tal-inqas waħda mill-partijiet fiż-żwieġ

• kienet residenti abitwali fil-pajjiż fejn inkiseb id-divorzju, l-annullament jew is-separazzjoni legali; jew
• kienet domiċiljata f'dak il-pajjiż; jew
• kienet ċittadina ta' dak il-pajjiż.

• Il-validità ta' divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja miksuba f'pajjiż ieħor imma mhux permezz ta' proċedimenti tkun rikonoxxuta jekk -

o id-divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja tkun effettiva skont il-liġi tal-pajjiż fejn inkisbet;

o fid-data rilevanti (jiġifieri fid-data meta nkiseb id-divorzju) -

• kull parti fiż-żwieġ kienet domiċiljata f'dak il-pajjiż; jew
• kull parti fiż-żwieġ kienet domiċiljata f'dak il-pajjiż u l-parti l-oħra kienet domiċiljata f'pajjiż li skont il-liġi tiegħu d-divorzju, l-annullament jew is-separazzjoni legali tkun rikonoxxuta bħala valida; u

• L-ebda parti fiż-żwieġ ma kienet residenti abitwali fir-Renju Unit tul il-perjodu ta' sena li tippreċedi minnufih dik id-data.

Kull persuna tista' titlob lill-qorti għal dikjarazzjoni li divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja miksuba barra mill-Ingilterra u Wales għandha tkun rikonoxxuta fl-Ingilterra u Wales. Il-qorti tista' tittratta t-talba sakemm ir-rikorrent

• ikun domiċiljat l-Ingilterra jew Wales fid-data ta' meta nfetħu l-proċedimenti; jew

• kien residenti abitwali fl-Ingilterra jew Wales tul il-perjodu ta' sena li jintemm b'dik id-data.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Kull persuna, suġġetta għall-kundizzjonijiet spjegati iktar 'il fuq, tista' titlob lill-Qorti tal-Familja għal dikjarazzjoni li divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja ma għandhiex tkun rikonoxxuta fl-Ingilterra u Wales.

Talbiet għal rikonoxximent skont ir-Regolament UE jridu jsiru lill-Qorti Superjuri. Ir-rikorrent irid jinforma lill-intimat bir-rikors biex jagħtih il-possibilità li jopponi r-rikonoxximent tad-deċiżjoni billi jibgħat il-karti, sakemm il-qorti ma tiddeċidix li l-intimat ikun aċċetta s-sentenza b'mod inekwivoku.

Ir-Regolament jgħid li kull parti interessata tista' titlob deċiżjoni biex is-sentenza tkun jew ma tkunx rikonoxxuta. Il-Qorti Superjuri tista' twaqqaf il-proċedimenti jekk jiġi ppreżentat appell mis-sentenza li jkun qed jintalab ir-rikonoxximent tagħha fl-Istat Membru fejn tkun saret is-sentenza.

Ir-Regolament UE se jkompli japplika sal-31 ta’ Diċembru 2020.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-qrati fl-Ingilterra u Wales japplikaw dejjem il-liġi tal-Ingilterra u Wales fil-kawżi li jinstemgħu quddiemhom. Il-qrati għandhom il-ġuriżdizzjoni biex jittrattaw divorzju, anke jekk iż-żwieġ ikun seħħ f'pajjiż ieħor, jekk tal-inqas waħda mill-partijiet fiż-żwieġ:

• tkun domiċiljata l-Ingilterra jew Wales fid-data ta' meta nfetħu l-proċedimenti; jew

• kienet residenti abitwali fl-Ingilterra jew Wales tul il-perjodu ta' sena li jintemm b'dik id-data.

Ħoloq relatati

Id-divorzju, is-separazzjoni u tifrik ta' relazzjoni

Għajnuna Legali

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Fl-Irlanda ta’ Fuq il-liġi dwar id-divorzju hija stabbilita fil-Matrimonial Causes (Northern Ireland) Order 1978 (iktar 'il quddiem "l-Ordni tal-1978").

Ir-raġel jew il-mara jista’ jikseb id-divorzju bil-preżentazzjoni ta' talba bil-miktub (imsejħa petition) quddiem il-qorti. Il-persuna li tapplika għad-divorzju tissejjaħ petizzjonant u l-parti l-oħra tissejjaħ l-intimat. Il-petizzjonant irid jipprova li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment u jipprovdi evidenza ta’ wieħed minn ħames fatti (ara l-mistoqsija 2 hawn taħt). Il-petition għal divorzju ma tistax tiġi ppreżentata matul l-ewwel sentejn taż-żwieġ. Madankollu, l-evidenza minn dak il-perjodu ta’ sentejn tista' tintuża bħala prova li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

L-uniku bażi għal divorzju hija l-ħsara irrimedjabbli taż-żwieġ. B’mod ġenerali, sabiex jiġi ppruvat li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment il-petizzjonant għandu jistabbilixxi wieħed jew aktar minn dawn il-fatti li ġejjin:

li l-intimat wettaq adulterju. Dan il-fatt ma jistax jiġi invokat jekk, wara li l-petizzjonant isir jaf bl-adulterju, huwa jibqa’ jgħix mal-intimat għal perjodu li jaqbeż, jew perjodi flimkien ta' aktar minn 6 xhur;

• li l-intimat kien aġixxa b’mod li l-petizzjonant ma jistax ikun raġonevolment mistenni li jkompli jgħix miegħu jew magħha. Dan il-fatt ma jistax jiġi invokat jekk il-partijiet komplew jgħixu flimkien għal 6 xhur jew aktar wara l-aħħar inċident ta’ mġiba mhux raġonevoli;
• li l-intimat kien abbanduna l-applikant għal perjodu kontinwu ta’ sentejn immedjatament qabel il-preżentazzjoni ta’ din il-petition;
• li l-partijiet għexu separati minn xulxin għal perjodu kontinwu ta’ sentejn immedjatament qabel il-preżentazzjoni tal-petition u l-intimat taqbel mal-għoti ta' divorzju;
• li l-partijiet kienu għexu separati għal perjodu kontinwu ta’ ħames snin immedjatament qabel il-preżentazzjoni ta’ din il-petition; Il-kunsens tal-intimat mhuwiex meħtieġ u huwa jista' jopponi divorzju abbażi li dan jirriżulta fi tbatija finanzjarja jew ta’ xort’ oħra gravi.

Fil-kunsiderazzjoni dwar jekk l-intimat ikun abbanduna l-petizzjonant jew jekk il-partijiet għexux separatament għal perjodu kontinwu, ma jittieħidx inkunsiderazzjoni kull perjodu (ta’ mhux aktar minn 6 xhur b’kollox) li l-partijiet ikunu reġgħu bdew jgħixu flimkien. Madankollu, kull perjodu tali ma jgħoddx bħala parti mill-perjodu ta’ diżerzjoni jew separazzjoni.

Jekk il-qorti tkun konvinta fuq l-evidenza li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment, hija tagħti decree nisi (l-ordni tal-qorti li jwassal għal divorzju).

Il-proċess għad-divorzju jintemm meta d-decree nisi jsir definittiv. It-talba sabiex id-decree nisi jsir definittiv tista’ ssir sitt ġimgħat u ġurnata wara d-data tad-decree nisi. Jekk ma tkunx saret talba fi żmien 12-il xahar mid-decree nisi, il-petizzjonant jista’ jintalab li jippreżenta dikjarazzjoni taħt ġurament (affidavit) li jispjega dan id-dewmien. F’ċerti ċirkostanzi, l-intimat jista’ jitlob li din id-deċiżjoni issir definittiva. Il-partijiet ma jistgħux jiżżewġu mill-ġdid sakemm ma jkunu ingħataw deċiżjoni definittiva.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Ma hemmx regoli partikolari li jirregolaw ir-relazzjonijiet wara d-divorzju. Madankollu, il-partijiet ma jkunux mistennija aktar li jgħixu flimkien u, jekk il-mara adottat il-kunjom ta’ żewġha, hija tista’ tiddeċiedi li teqleb lura għall-kunjom ta’ meta kienet xebba.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

L-Ordni tal-1978 jinkludi dispożizzjonijiet b’firxa wiesgħa li jippermettu lill-qorti li tittratta l-proprjetà tal-partijiet u tirregola l-arranġamenti finanzjarji tagħhom, kemm f’relazzjoni ma’ xulxin jew mat-tfal tal-familja.

Il-qorti tista’, meta tagħti deċiżjoni ta’ divorzju, jew wara, tagħmel waħda jew aktar minn dawn li ġejjin:

• tordna ħlasijiet perjodiċi;
• tordna l-ħlas ta' somma f’daqqa;
• tordna t-tqassim tal-beni;
• tordna l-qsim ta' drittijiet tal-pensjoni jew l-allokazzjoni ta’ fondi tal-pensjoni.

Qabel ma toħroġ ordni, il-qorti tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi kollha tal-każ. Madankollu, l-ewwel kunsiderazzjoni tagħha jkun il-benesseri ta’ kull wild tal-familja ta' inqas minn 18-il sena.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Wara d-divorzju, iż-żewġ ġenituri jkomplu jeżerċitaw is-setgħa tal-ġenituri għall-uliedhom li jirriżultaw miż-żwieġ u jkollhom id-dmir ta' manteniment tal-ulied minuri tal-familja.

Jekk hemm tifel jew tifla minorenni (taħt is-16-il sena) jew tifel/tifla ta’ aktar minn 16 li qedha tistudja jew qedha titħarreġ għal kummerċ, professjoni jew vokazzjoni, il-petizzjonant għandu jimla formularju (M4) li jindika l-arranġamenti għal dan il-wild. Il-formolarju jinkoraġġixxi lill-partijiet biex jiftehmu dwar l-edukazzjoni tal-minuri u l-futur tiegħu. Madankollu, jekk ma jkunx jista’ jintlaħaq ftehim, l-intimat ikollu l-opportunità li jikkummenta dwar l-arranġamenti proposti u l-qorti tista’ teżerċita s-setgħat tagħha skont il-liġi tal-1995 dwar it-tfal [Children (Northern Ireland) Order 1995], pereżempju biex tiġi stabbilita r-residenza tal-minuri.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Id-dmir ta' manutenzjoni lejn il-konjuġi l-ieħor jispiċċa f’divorzju, sakemm il-qorti ma tagħtix ordni ta’ ħlas jew tordna d-diviżjoni/l-likwidazzjoni tal-beni.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Tista' tiġi ppreżentata petition għal separazzjoni ġudizzjarja jekk iż-żwieġ ikun spiċċa iżda, għal xi raġuni jew oħra, il-petizzjonant ma jridx jikseb divorzju. Jekk il-petizzjonant jikseb deċiżjoni ta' separazzjoni legali mhuwiex meħtieġ jibqa' jgħix mal-konjuġi tiegħu. Madankollu, ma jkunx jista’ jerġa’ jiżżewweġ. Huwa possibbli li wieħed jagħmel rikors għal divorzju wara li tkun ingħatat deċiżjoni ta' separazzjoni legali.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Fuq il-preżentazzjoni ta’ rikors għal separazzjoni ġudizzjarja, mhemmx bżonn li wieħed juri li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Il-konjuġi ma jkunux mistennija li jgħixu flimkien. Meta deċiżjoni ta' separazzjoni legali tkun fis-seħħ u wieħed mill-konjuġi jmut mingħajr ma jkun għamel testment (ab intestato), il-proprjetà tiegħu titqassam bħallikieku l-konjuġi l-ieħor kien diġà miet u kull benefiċċju li huwa kien jirċievi jintilef. F’dak li għandu x’jaqsam mad-diviżjoni/mal-likwidazzjoni ta’ beni, il-kompetenzi tal-qorti huma ġeneralment l-istess dwar is-separazzjoni legali għal dawk tad-divorzju. Madankollu, il-qorti ma tistax tordna l-qsim ta' drittijiet tal-pensjoni.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Jingħata digriet ta’ nullità jekk il-petizzjonant jipprova li ż-żwieġ huwa null jew annullabbli. Żwieġ null huwa wieħed li qatt ma kellu jiġi ċċelebrat u li huwa meqjus bħala li qatt ma kellu status legali. Żwieġ annullabbli huwa rikonoxxut u jkompli sakemm jiġi annullat.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Iż-żwieġ huwa null u invalidu jekk wieħed mill-fatti li ġejjin jiġi ppruvat:

• il-partijiet għandhom rabta ta' parantela viċina wisq;
• wieħed mill-partijiet għandu inqas minn sittax-il sena;
• iż-żwieġ ma ġiex iċċelebrat skont il-formalitajiet neċessarji;
• fil-mument taż-żwieġ, waħda mill-partijiet kienet diġà miżżewġa legalment;
• il-konjuġi mhumiex ta’ sess differenti (raġel u mara);
• fil-każ ta’ żwieġ poligamu konkluż barra mill-Irlanda ta’ Fuq, wieħed mill-konjuġi kien residenti fl-Irlanda ta’ Fuq fil-mument taż-żwieġ.

Iż-żwieġ huwa annullabbli jekk wieħed mill-fatti li ġejjin jiġi ppruvat:

• ma ġiex ikkunsmat minħabba l-inkapaċità ta’ wieħed mill-konjuġi;
• wieħed mill-konjuġi jkun irrifjuta li jikkunsmah;
• wieħed mill-konjuġi ma tax validament il-kunsens tiegħu għaż-żwieġ (pereżempju minħabba li kien taħt pressjoni u kien sfurzat jaċċetta ż-żwieġ jew kien żbalja dwar in-natura taċ-ċerimonja);
• fid-data taż-żwieġ, wieħed mill-konjuġi kien qiegħed isofri minn mard mentali;
• fid-data taż-żwieġ, wieħed mill-konjuġi kien qiegħed isofri minn mard sesswalment trażmissibbli;
• fid-data taż-żwieġ, il-mara kienet tqila minn raġel differenti minn żewġha.

Talba għal annullament ibbażata fuq wieħed mill-aħħar erba' motivi għandha tiġi ppreżentata fi żmien tliet snin taż-żwieġ. Madankollu, il-qorti tista’, f’ċerti ċirkustanzi, tippermetti perjodu ta' żmien supplementarju.

Jekk it-talba hija bbażata fuq l-aħħar żewġ motivi, il-petizzjonant ikollu jipprova li, fil-mument taż-żwieġ, huwa ma kienx konxju bil-mard jew bit-tqala.

Il-qorti ma tannullax żwieġ annullabbli jekk l-intimat juri:

• li l-petizzjonant kien jaf li ż-żwieġ seta' jiġi annullat, iżda aġixxa b’tali mod li ta lil-parti l-oħra x'taħseb b'mod raġonevoli li ma kienx ħa jitlob l-annullament; kif ukoll
• li l-annullament ma kienx korrett.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Żwieġ null huwa assolutament bla effett u jitqies bħallikieku qatt ma eżista. Jekk żwieġ ikun annullabbli jitqies bħala invalidu mid-data li fiha d-deċiżjoni ta'annullament issir definittiva.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Hemm għadd ta’ aġenziji fl-Irlanda ta’ Fuq li jipprovdu servizzi ta’ medjazzjoni (pereżempju Relate). Il-medjazzjoni tista’ tgħinek bil-prattikalitajiet ta’ divorzju, inklużi l-arranġamenti finanzjarji u l-kwistjonijiet parentali.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Il-petizzjonijiet għal divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament ta’ żwieġ jistgħu jiġu ppreżentati quddiem il-High Court jew qorti tal-kontea għad-divorzju (county court). Madankollu, jekk l-intimat jirrispondi għal petizzjoni mressqa f’qorti tal-kontea, il-kwistjoni tiġi rrinvijata lill-High Court.

L-indirizzi u n-numri tat-telefown tal-qrati huma disponibbli fuq is-sit web tas-Servizz Ġudizzjarju tal-Irlanda ta' Fuq (Northern Ireland Courts and Tribunals Service).

Sabiex jinbdew il-proċeduri, inti trid tibgħat sett ta’ formularji lill-qorti rilevanti flimkien ma’:

• l-att oriġinali taż-żwieġ tiegħek (mhux fotokopja), akkumpanjat minn traduzzjoni attestata u affidavit legali jekk iż-żwieġ sar barra mill-Irlanda ta’ Fuq;
• l-att oriġinali tat-twelid ta’ kull tifel/tifla tal-familja taħt l-età ta’ 18-il sena (dan għandu jkun f’forma twila, li jistabbilixxi d-dettalji kollha tal-ġenituri u l-wild);
• kopja ta’ kull ordni tal-qorti msemmi fil-petizzjoni;
• il-kopja oriġinali, flimkien ma’ żewġ kopji, ta’ kull ftehim (pereż. finanzjarju) li għandu jsir ordni tal-qorti; kif ukoll
• il-miżata tal-qorti (ir-reġistru jkun jista’ jagħti informazzjoni dwar il-miżata attwali).

Ir-reġistru jkun jista’ jipprovdi kopji tal-formularji u jispjega kif jistgħu jiġu mimlija. Madankollu, il-persunal tar-reġistru ma jistax jagħti pariri legali jew jgħidlek x’għandu jingħad.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Inti intitolat li tapplika għall-għajnuna legali. Madankollu, l-għoti ta' assistenza finanzjarja prevista (jekk applikabbli) huwa suġġett għal valutazzjoni tal-mezzi finanzjarji. Anki jekk inti tiġi rikonoxxut bħala finanzjarjament eliġibbli, jista’ jkollok tagħmel kontribuzzjoni finanzjarja lejn l-ispejjeż. Bi ftehim, din il-kontribuzzjoni tista’ titħallas lura lid-Dipartiment tal-Għajnuna Legali (Legal Aid Department) fuq perjodu ta’ żmien. Minbarra l-kriterji ta’ eliġibbiltà finanzjarja inti trid tissodisfa wkoll it-test tal-merti, jiġifieri għandu jkun hemm raġunijiet raġonevoli għall-bidu tal-proċeduri, jew għad-difiża tiegħek fil-proċeduri u jrid ikun raġonevoli li tingħata l-għajnuna legali.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Deċiżjoni definittiva għall-ħall jew l-annullament taż-żwieġ ma tistax tiġi appellata jekk il-parti leża kellha l-possibbiltà li tappella mid-decree nisi, iżda ma għamlitx dan. Barra minn dan, ma jistax isir appell minn deċiżjoni mogħtija bil-kunsens tal-partijiet ħlief bl-approvazzjoni tal-imħallef. Il-qorti tal-appell għandha firxa ta’ setgħat għad-dispożizzjoni tagħha u tista’ tikkonferma, tannulla jew timmodifika d-deċiżjoni mogħtija fl-ewwel istanza.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1347/2000 tad-29 ta’ Mejju 2000 ("ir-Regolament") jipprevedi li deċiżjoni dwar divorzju, separazzjoni legali jew annullament ta’ żwieġ mogħtija fi Stat Membru għandha tkun rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr ma tkun meħtieġa ebda proċedura speċjali (ħlief dik stipulata fir-Regolament innifsu).

Kull parti interessata tista’ titlob biex id-deċiżjoni tiġi rikonoxxuta u li r-raġunijiet għal nuqqas ta’ rikonoxximent ikunu strettament limitati (pereżempju, ir-rikonoxximent jista’ jiġi rrifjutat jekk id-deċiżjoni tkun kuntrarja għall-ordni pubbliku).

Talba għal rikonoxximent għandha ssir quddiem l-High Court fl-Irlanda ta’ Fuq.

Jekk ir-Regolament mhuwiex applikabbli, id-deċiżjoni tista’ tiġi koperta mill-Artikolu 46 tal-liġi dwar il-familja tal-1986, li jistipula l-kundizzjonijiet ġenerali għar-rikonoxximent ta' deċiżjonijiet dwar divorzju, separazzjoni legali jew annullament mogħtija barra mill-pajjiż.

Kull talba għar-rikonoxximent ta’ deċiżjoni dwar divorzju, separazzjoni jew annullament mogħtija barra mill-pajjiż għandha issir quddiem il-High Court. It-talba ssir permezz ta’ petizzjoni, li jiġi anness magħha kopja tad-deċiżjoni ta' divorzju, separazzjoni jew annullament.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Billi l-High Court tittratta r-rikonoxximent ta’ divorzju, separazzjoni jew annullament (kemm skont ir-Regolament u l-liġi tal-familja tal-1986), kull oġġezzjoni għall-proposta ta’ rikonoxximent tiġi ttrattata wkoll f’dik il-qorti. Ir-raġunijiet għan-nuqqas ta’ rikonoxximent huma stabbiliti fl-Artikolu 15 tar-Regolament u fl-Artikolu 51 tal-liġi tal-familja tal-1986.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Jekk il-qorti fl-Irlanda ta’ Fuq tiddeċiedi li għandha ġurisdizzjoni sabiex tittratta divorzju, separazzjoni jew annullament, hija tapplika l-liġi tal-Irlanda ta’ Fuq.

Il-qorti fl-Irlanda ta’ Fuq ikollha ġurisdizzjoni li titratta divorzju jew separazzjoni legali (anki jekk iż-żwieġ sar barra mill-pajjiż) jekk -

• il-qorti għandha ġurisdizzjoni skont ir-Regolament; jew
• l-ebda qorti ta’ Stat kontraenti (jiġifieri Stat li kien parti oriġinali għar-regolament jew Stat li minn dak iż-żmien adottah) ma jkollha ġurisdizzjoni skont ir-regolament u waħda mill-partijiet fiż-żwieġ tkun domiċiljata fl-Irlanda ta’ Fuq meta jkunu bdew il-proċeduri.

Il-qorti fl-Irlanda ta’ Fuq ikollha ġurisdizzjoni li titratta proċeduri għall-annullament ta' żwieġ (anki jekk iż-żwieġ sar barra mill-pajjiż), jekk -

• il-qorti għandha ġurisdizzjoni skont ir-regolament; jew
• l-ebda qorti ta’ Stat Kontraenti ma għandha ġurisdizzjoni skont ir-regolament u waħda mill-partijiet fiż-żwieġ -
• hija domiċiljata fl-Irlanda ta' Fuq fid-data ta' bidu tal-proċeduri; jew
• tkun mietet qabel dik id-data u kienet jew iddomiċiljata fl-Irlanda ta’ Fuq meta mietet jew kienet residenti abitwali fl-Irlanda ta’ Fuq matul il-perjodu ta’ sena li jippreċedi d-data tal-mewt tagħha.

Ħoloq relatati

Servizz Ġudizzjarju tal-Irlanda ta' Fuq

• Għal aktar informazzjoni dwar l-għajnuna legali, ikkonsulta s-sit web tad-Dipartiment tal-Għajnuna Legali tal-Irlanda ta' Fuq.
• Għal aktar informazzjoni dwar il-medjazzjoni, ikkonsulta s-siti web Relate NI u UK College of Family Mediators.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Fl-Iskozja divorzju jrid jinkiseb permezz tal-qorti. Il-qorti tista' tikkonċedi d-divorzju biss jekk tistabbilixxi li jew:

• iż-żwieġ tfarrak b'mod irrimedjabbli, jew
• wara d-data taż-żwieġ ikun inħareġ ċertifikat interim ta' rikonoxximent tal-ġeneru skont l-Att tal-2004 dwar ir-Rikonoxximent tal-Ġeneru lil waħda mill-partijiet.

It-tifrik irrimedjabbli taż-żwieġ jista' jkun stabbilit b'wieħed mill-erba' modi elenkati fil-lista 2 ta' hawn taħt.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

Ara t-tweġiba għall-mistoqsija 1 hawn fuq. It-tifrik irrimedjabbli taż-żwieġ jista' jkun stabbilit bil-modi li ġejjin:

• l-adulterju tal-konvenut
• l-imġiba irraġonevoli tal-konvenut
• in-nuqqas ta' koabitazzjoni tal-partijiet għal sena, bil-kunsens tal-konjuġi l-ieħor
• in-nuqqas ta' koabitazzjoni tal-partijiet għal sentejn.

Hija disponibbli proċedura simplifikata għal ċerti każijiet li jagħmlu parti mill-aħħar żewġ kategoriji.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Il-liġi ma tagħmel l-ebda dispożizzjonijiet speċjali għal relazzjonijiet personali bejn eksmiżżewġin. Dwar il-kunjomijiet, kull wieħed mill-miżżewġin jista' jżomm kunjomu meta jiżżewweġ. Bl-istess mod, huma intitolati jżommu kunjom l-ekskonjuġi tagħhom wara d-divorzju.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

L-Att tal-1985 dwar il-Liġi tal-Familja (l-Iskozja) jistipula dwar il-qsim tal-proprjetà matrimonjali wara d-divorzju. Il-proprjetà matrimonjali hija ġeneralment il-proprjetà kollha miksuba mill-miżżewġin matul iż-żwieġ, kif ukoll il-proprjetà miksuba għall-użu fid-dar matrimonjali - jew apparat domestiku għal dik id-dar - qabel iż-żwieġ. Il-proprjetà matrimonjali ma tinkludix proprjetà oħra miksuba qabel iż-żwieġ, proprjetà miksuba minn konjuġi wara li l-miżżewġin jkunu waqfu jgħixu flimkien, jew proprjetà mogħtija lilhom jew li jkunu wirtu mingħand terzi matul iż-żwieġ.

Kull parti għaż-żwieġ tista' titlob ordni mingħand il-qorti skont l-Att tal-1985. Il-qorti tista' tagħmel ordnijiet għall-ħlas ta' somma kapitali, it-trasferiment ta' proprjetà, il-ħlas ta' benefiċċji perjodiċi, ordnijiet relatati mal-pensjonijiet u kumpens għall-pensjoni, u ordnijiet inċidentali oħrajn.

Meta l-qorti toħroġ ordni, trid tkun iggwidata mill-prinċipji li ġejjin:

• Il-valur nett tal-proprjetà matrimonjali għandu jinqasam b'mod ġust.
• Il-qorti tqis il-vantaġġ ekonomiku derivat minn kull parti mill-kontribuzzjonijiet mingħand il-parti l-oħra, u l-iżvantaġġ ekonomiku miġrub minn kull parti fl-interess tal-parti l-oħra jew tal-familja. Il-kontribuzzjonijiet jistgħu ma jkunux finanzjarji, u speċifikament jinkludu li tieħu ħsieb id-dar jew il-familja kif ukoll kontribuzzjonijiet finanzjarji.
• Il-piż ekonomiku tal-indukrar tat-tfal taż-żwieġ li jkollhom inqas minn 16-il sena għandu jinqasam ġustament bejn il-partijiet.
• Parti li kienet sostanzjalment finanzjarjament dipendenti fuq il-parti l-oħra fiż-żwieġ għandha tingħata manteniment finanzjarju biex tkun tista' taġġusta ruħha għat-telf għall-appoġġ li tkun tilfet. Dan il-manteniment jista' jdum jingħata sa tliet snin.
• Jekk parti fid-divorzju x'aktarx li ġġarrab diffikultajiet finanzjarji serji minħabba d-divorzju, għandu jkun hemm provvediment raġonevoli biex tgħinha toħroġ minn dik id-diffikultà, tul perjodu ta' żmien raġonevoli.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Kif intqal fit-tweġiba 3.2 hawn fuq, il-piż ekonomiku tal-indukrar tat-tfal taż-żwieġ għandu jkun maqsum b'mod ugwali. Ara wkoll il-fuljett informattiv tan-Netwerk Ġudizzjarju Ewropew (NĠE) għall-Iskozja dwar ir-responsabbiltà tal-ġenituri.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Ara wkoll il-fuljett informattiv tan-NĠE għall-Iskozja dwar it-talbiet għal manteniment.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Fl-Iskozja, skont l-Att tal-1976 dwar id-Divorzju (l-Iskozja), il-qorti tista' tagħti digriet ta' separazzjoni. Dan jissejjaħ separazzjoni ġudizzjarja. Dan jista' jingħata lil miżżewġin li jkunu jopponu d-divorzju imma li jkunu jixtiequ jieqfu jgħixu flimkien. Il-miżżewġin jibqgħu miżżewġin, u jridu jkomplu jalimentaw lil xulxin - jiġifieri, xorta jridu jmantnu finanzjarjament lil xulxin bħal kull koppja miżżewġa oħra.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Il-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja huma identiċi għal dawk għal divorzju. Ara t-tweġiba għall-mistoqsija 1 iktar 'il fuq.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Ara t-tweġiba għall-mistoqsija 4 iktar 'il fuq. Ta' min jinnota li separazzjoni ġudizzjarja ma tipprekludix lil konjuġi separat milli jitlob divorzju.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Għalkemm annullament taż-żwieġ mhuwiex terminu ġuridiku użat fl-Iskozja, jekk żwieġ ikun null, kull parti interessata tista' titlob lill-qorti għal dikjarazzjoni ta' nullità. Dikjarazzjoni ta' nullità tfisser li ż-żwieġ jitqies, għall-parti l-kbira tal-finijiet, bħala li qatt ma eżista. Żwieġ fl-Iskozja jkun null jekk:

• Waħda mill-partijiet kienet taħt l-età ta' 16-il sena fil-mument taż-żwieġ.
• Il-partijiet ikunu jiġu minn xulxin mill-qrib wisq - il-gradi ta' relazzjoni mhux permessi huma stabbiliti fl-Iskeda 1 tal-Att tal-1977 dwar iż-Żwieġ (l-Iskozja).
• Tal-inqas waħda mill-partijiet kienet diġà miżżewġa.
• Tal-inqas waħda mill-partijiet kienet inkapaċi li tagħti l-kunsens tagħha għaż-żwieġ.
• Parti li kienet kapaċi tagħti l-kunsens tagħha għaż-żwieġ imma għamlet dan minħabba ġegħil jew żball.

Żwieġ annullabbli huwa wieħed li jeżisti biss sakemm waħda mill-partijiet għaż-żwieġ jitlob għal dikjarazzjoni ta' nullità. L-unika raġuni għal żwieġ annullabbli hija li waħda mill-partijiet tkun permanentement u inkurabbilment impotenti fil-mument li fih daħlet għaż-żwieġ.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Kull parti interessata tista' titlob lill-qorti għal dikjarazzjoni ta' nullità ta' żwieġ null, u kull konjuġi jista' jitlob lill-qorti għal dikjarazzjoni ta' nullità għal żwieġ annullabbli. Ara n-Nru 7 fuq għal iktar dwar żwiġijiet nulli u annullabbli.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Żwieġ null jiġi ttrattat daqslikieku qatt ma kien, għalhekk jaf ma jkunx hemm bżonn titlob dikjarazzjoni. Jekk il-qorti tagħmel dikjarazzjoni ta' nullità, tista' tagħmel ukoll ordnijiet dwar manteniment finanzjarju bejn il-partijiet fiż-żwieġ null. Żwieġ annullabbli ukoll jiġi ttrattat daqslikieku qatt ma kien jekk il-qorti tagħmel dikjarazzjoni ta' nullità.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Relationships Scotland, għaqda volontarja sostnuta b'finanzjament mill-Gvern Skoċċiż tipprovdi medjazzjoni familjari permezz ta' netwerk ta' servizzi lokali għall-koppji li jkunu ddeċidew li jiddivorzjaw jew jisseparaw. Il-medjazzjoni huwa proċess volontarju li jista' jgħin lill-koppji jsibu soluzzjonijiet għal problemi prattiċi. Koppji u individwi li jkunu għaddejjin minn diffikultajiet fir-relazzjoni tagħhom għandhom ukoll aċċes għal konsulenza tar-relazzjoni. L-għoti ta' parir xieraq u sostenn għall-familji jista' jgħinhom jevitaw azzjonijiet li jistgħu jwasslu għal litiġju.

Wieħed jista' jaċċessa l-medjazzjoni familjari wkoll permezz ta' Comprehensive Accredited Lawyer Mediators (Medjaturi Avukati Akkreditati Komprensivi).

Alternattivi oħrajn jinkludu arbitraġġ u liġi kollaborattiva: Flags Scotland

Huwa possibbli li tirreġistra minuta legalment vinkolanti dwar ftehim fil-Books of Council and Session (Kotba tal-Kunsill u s-Sessjoni) miżmum minn Registers of Scotland (ir-Reġistri tal-Iskozja).

Il-Gvern Skoċċiż jipproduċi l-Ftehim tal-Ġenituri għall-Iskozja. Dan huwa għodda biex tgħin il-ġenituri jaqblu dwar xi jkun l-aħjar għal uliedhom meta r-relazzjoni tintemm.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Divorzju/Separazzjoni Ġudizzjarja

i. Talba għal divorzju jew separazzjoni ġudizzjarja tista' ssir jew lill-Court of Session f'Edinburgu, jew waħda mix-Sheriff Courts lokali. Is-Servizz tal-Qrati u t-Tribunali Skoċċiżi fih mappa li turi fejn jinsabu l-qrati u jelenka l-indirizzi u d-dettalji ta' kuntatt.

ii. Liema qorti tuża hija kwistjoni ta' preferenza personali. Biex tuża l-Court of Session, trid tkun tista' tiġi stabbilita l-ġuriżdizzjoni fl-Iskozja. Biex tuża waħda mix-Sheriff Courts, trid tkun tista' tiġi stabbilita l-ġuriżdizzjoni fid-Distrett tax-Sheriff fejn tinsab ġeografikament dik il-qorti. Il-ġuriżdizzjoni tiġi stabbilita skont il-post tar-residenza jew tad-domiċilju. Id-domiċilju jista' jkun stabbilit meta persuna tqis li darha tinsab f'post partikolari fl-Iskozja u li jkun biħsiebha tgħix hemm b'mod permanenti fil-futur prevedibbli.

iii. Hemm żewġ tipi differenti ta' talba għal divorzju fl-Iskozja.

iv. It-Talba Ssemplifikata tista' tintuża f'ċirkostanzi fejn ir-raġunijiet għad-divorzju jistgħu jkunu stabbiliti fuq il-bażi ta' "nuqqas ta' koabitazzjoni (bejn il-partijiet) għal perjodu ta' sena" u l-konvenut jagħti l-kunsens tiegħu għat-talba jew meta jkun hemm "nuqqas ta' koabitazzjoni għal perjodu ta' sentejn" u l-kunsens tal-konvenut ma jkunx jista' jinkiseb. Din tista' tintuża biss jekk:

• Ma hemmx proċedimenti oħrajn pendenti fl-ebda qorti li jista' jkollhom l-effett li ż-żwieġ jinħall;
• Ma hemmx tfal miż-żwieġ taħt l-età ta' 16-il sena;
• Ma hemm l-ebda talba mill-ebda parti għal ordni dwar provvedimenti finanzjarji mad-divorzju; u,
• L-ebda parti fiż-żwieġ ma tbati minn diżordni mentali.

v. Talbiet għal divorzju bl-użu ta' din il-proċedura ssemplifikata ġeneralment isiru mill-partijiet mingħajr l-assistenza ta' avukat. Dan it-tip ta' talba sar magħruf bħala "Do it yourself divorce". Noti ta' gwida u formoli jinsabu fis-sit tas-Servizz tal-Qrati u t-Tribunali Skoċċiżi.

vi. Talba għat-tip (ordinarju) l-ieħor ta' divorzju jew separazzjoni trid issir jew fil-forma ta' Rikors fil-Court of Session jew b'Ċitazzjoni fix-Sheriff Court. Kull Qorti għandha is-sett ta' regoli tagħha li jistabbilixxu l-forma li trid tieħu din it-talba skont ir-"Regoli u l-Prassi" fis-sit tas-Servizz tal-Qrati u t-Tribunali Skoċċiżi. Il-Kapitolu 49 tar-regoli tal-Court of Session u l-Kapitolu 33 tar-Regoli tal-Kawżi Ordinarji għax-Sheriff Court ikopru l-kawżi familjari.

Annullament

vii. Kawża għall-dikjarazzjoni ta' nullità (annullament) ta' żwieġ trid issir fil-qorti.

Formalitajiet u Dokumentazzjoni

viii. F'kull qorti tkun mitlub tħallas ammont għat-talba inizjali u possibbilment fi stadji li jiġu iktar tard fil-proċedura. Jekk tkun qed tirċievi għajnuna legali jew ċerti benefiċċji statali, tista' tkun intitolat titlob eżenzjoni mill-ħlas tat-tariffi. Formola ta' applikazzjoni għal eżenzjoni tinstab fit-taqsima tad-divorzju tas-Servizz tal-Qrati u t-Tribunali Skoċċiżi.

ix. Ma' talba għal divorzju, separazzjoni jew nullità tintalab tippreżenta ċertifikat taż-żwieġ.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

Huma disponibbli Pariri u Assistenza għal kwistjonijiet ta' divorzju bil-kundizzjoni tas-soltu testijiet finanzjarji statutorji. Għajnuna Legali Ċivili hija disponibbli wkoll fi kwistjonijiet ta' divorzju, ħlief f'każ ta' divorzji ssemplifikati, bil-kundizzjoni tat-tliet testijiet statutorji normali ta' eliġibilità finanzjarja, raġonevolezza u kawża probabbli. Ikkuntattja lill-Bord Skoċċiż dwar l-Għajnuna Legali (SLAB) għal aktar informazzjoni dwar l-eliġibilità.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

i. Digriet ta' divorzju wara talba ssemplifikata magħmula fix-Sheriff Court tista' tiġi appellata b'ittra fi żmien 14-il jum mid-data tad-digriet.

ii. Digriet ta' divorzju wara talba ssemplifikata magħmula lill-Court of Session ma tistax tiġi appellata, u biex tneħħi s-seħħ u l-effetti tagħha, trid titressaq kawża għal riduzzjoni fil-Qorti.

iii. Digriet ta' divorzju wara talba tat-tip (ordinarju) l-ieħor jew digriet ta' separazzjoni magħmula fix-Sheriff Court tista' tiġi appellata fi żmien 14-il jum mid-data tad-digriet. Digrieti għal divorzju, separazzjoni jew dikjarazzjoni ta' nullità ta’ żwieġ (annullament) li jsiru fil-Court of Session jista' jkunu appellati fi żmien 21 jum mid-digriet.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Rikonoxximent għal divorzji, annullamenti u separazzjonijiet ġudizzjarji ġeneralment jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament Brussell IIa jiġifieri r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta' Novembru 2003. L-Artikolu 21 ta' dan ir-Regolament jistabbilixxi l-bażi għar-rikonoxximent.

i. Sentenza mogħtija fi Stat Membru tiġi rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr il-bżonn ta’ ebda proċedura speċjali.

ii. Partikolarment, u mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 3, l-ebda proċedura speċjali m'għandha tkun meħtieġa għall-aġġornament tal-atti tal-istat ċivili fi Stat Membru fuq il-bażi ta' sentenza li għandha x'taqsam mad-divorzju, separazzjoni ġudizzjarja jew annullament ta' żwieġ moghti fi Stat Membru ieħor, u mhuwa possibbli l-ebda appell ieħor kontrih skont il-liġi ta' dak l-Istat Membru.

iii. Kull parti interessata, tista' titlob lill-Court of Session deċiżjoni li s-sentenza tkun jew ma tkunx rikonoxxuta.

iv. Meta r-rikonoxximent ta' sentenza titressaq bħala kwistjoni inċidentali f'qorti ta' Stat Membru, dik il-qorti tista' tiddetermina dik il-kwistjoni.

L-Iskozja issa introduċiet iż-żwieġ bejn persuni tal-istess sess. Peress li mhux ċert jekk Brussell IIa japplikax għal relazzjoni bejn persuni tal-istess sess, saret dispożizzjoni, simili għal Brussell IIA, dwar ir-rikonoxximent ta' sentenzi minn Stati Membri oħra. Din tinstab fir-Regolamenti tal-2014 dwar iż-Żwieġ (Koppji tal-Istess Sess) (Ġuriżdizzjoni u Rikonoxximent ta' Sentenzi) (l-Iskozja) (SSI 2014 Nru 362).

Jekk ir-rikonoxximent tad-digriet ma jkunx kopert minn "Brussell IIa" jew dispożizzjonijiet simili, tapplika l-Parti II tal-Att dwar il-Liġi tal-Familja 1986 u, b'mod partikolari, l-artikolu 46. Ir-raġunijiet għar-rikonoxximent skont dan l-artikolu huma kif ġej:

1. Il-validità ta' divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja minn pajjiż ieħor miksub permezz ta' proċedimenti jintgħarfu jekk-

a. id-divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja tkun effettiva skont il-liġi tal-pajjiż fejn inkisbet; u

b. fid-data tal-ftuħ tal-proċedimenti kwalunkwe parti fiż-żwieġ-

i. kienet residenti abitwali fil-pajjiż fejn inkiseb id-divorzju, l-annullament jew is-separazzjoni ġudizzjarja; jew

ii. kienet domiċiljata f'dak il-pajjiż; jew

iii. kienet ċittadina ta' dak il-pajjiż.

2. Il-validità ta' divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja minn pajjiż ieħor miksub b'mezz li ma jikkonsistix fi proċedimenti jintgħarfu jekk-

a. id-divorzju, annullament jew separazzjoni ġudizzjarja tkun effettiva skont il-liġi tal-pajjiż fejn inkisbet;

b. fid-data li fiha nkiseb id-divorzju -

i. kull parti fiż-żwieġ kienet domiċiljata f'dak il-pajjiż; jew

ii. kwalunkwe parti fiż-żwieġ kienet domiċiljata f'dak il-pajjiż u l-parti l-oħra kienet domiċiljata f'pajjiż li skont il-liġi tiegħu d-divorzju, l-annullament jew is-separazzjoni ġudizzjarja tkun rikonoxxuta bħala valida; u

c. l-ebda parti fiż-żwieġ ma kienet residenti abitwali fir-Renju Unit tul il-perjodu ta' sena li tippreċedi minnufih dik id-data.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Rikonoxximent għal divorzji, annullamenti u separazzjonijiet ġudizzjarji ġeneralment jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament Brussell IIa jiġifieri r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta' Novembru 2003. Dwar dan, ara t-tweġiba għall-mistoqsija 14 iktar 'il fuq.

Dikjarazzjoni ta' rikonoxximent jew nonrikonoxximent tista' tintalab lill-Court of Session jew lix-Sheriff Court.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Jekk il-qrati fl-Iskozja jiddeċiedu li jkollhom il-ġuriżdizzjoni ġeneralment japplikaw il-Liġi Skoċċiża.

Ħoloq relatati

Is-Sit tas-Servizz tal-Qrati u t-Tribunali Skoċċiżi

Il-Bord Skoċċiż dwar l-Għajnuna Legali

il-Gvern Skoċċiż

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.

1 X'inhuma l-kundizzjonijiet għall-ksib ta' divorzju?

Il-konjuġi jagħmel talba bil-miktub (petition) lill-qorti kompetenti.  Ir-rikorsi għad-divorzju jiġu ttrattati mill-Qorti Suprema (Supreme Court) u l-konjuġi jridu jressqu l-każ tagħhom quddiem dik il-qorti għad-divorzju tagħhom. Ir-rikorrent irid jipprova li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment u għandu jipprovdi evidenza ta’ wieħed mill-ħames fatti elenkati hawn taħt.

Ebda rikors għal divorzju ma jista’ jiġi ppreżentat fi żmien sentejn mid-data taż-żwieġ. L-uniċi eċċezzjonijiet għal din ir-regola huma meta r-rikorrent ikun sofra tbatija eċċezzjonali, jew il-konvenut ikun wera tħassir morali eċċezzjonali, jew fejn ir-rikorrent kellu anqas minn 16-il sena fid-data taż-żwieġ.

2 X'inhuma r-raġunijiet għal divorzju?

L-unika raġuni għal divorzju huwa t-tkissir irrimedjabbli taż-żwieġ. Sabiex jiġi pprovat li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment, huwa meħtieġ li titressaq evidenza ta’ wieħed jew aktar “fatti” konjugali.

• li l-konjuġi l-ieħor wettaq adulterju u li r-rikorrent iqis li huwa intollerabbli li jgħix miegħu jew magħha;
• l-imġiba mhux raġonevoli, li jfisser li l-konjuġi l-ieħor aġixxa b’mod li r-rikorrent ma jistax raġonevolment jiġi mistenni li jkompli jgħix miegħu jew magħha;
• l-abbandun, li jfisser li l-konjuġi l-ieħor ikun telaq lir-rikorrent għal perjodu ta’ sentejn qabel ir-rikors għal divorzju;
• is-separazzjoni tal-partijiet għal perjodu ta’ sentejn qabel ir-rikors għal divorzju (bil-kunsens tal-konjuġi l-ieħor);
• is-separazzjoni għal perjodu ta’ ħames snin qabel ir-rikors għal divorzju (mingħajr il-kunsens tal-konjuġi l-ieħor).

Il-qorti tivverifika sa fejn huwa possibbli l-fatti allegati mir-rikorrent (petizzjonant) u kull fatt allegat mill-konjuġi l-ieħor (intimat). Jekk il-qorti tkun konvinta dwar l-evidenza li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment, jingħata digriet ta’ divorzju minn imħallef tal-Qorti Suprema, sakemm il-qorti tkun sodisfatta bl-arranġamenti rigward it-tfal tal-partijiet li jkunu qegħdin jiddivorzjaw.

Jekk il-qorti tkun sodisfatta li ż-żwieġ tkisser irrimedjabbilment, hija l-ewwel tagħti “decree nisi” (digriet ta’ divorzju proviżorju). Wara perjodu ta’ sitt ġimgħat tista’ issir talba mill-parti li talbet id-divorzju, sabiex tikseb deċiżjoni finali ta' divorzju (decree absolute). Ħlief f’ċirkostanzi eċċezzjonali, ma hemm l-ebda terminu perentorju għal rikors biex digriet isir assolut (finali).

Madankollu, jekk it-talba ta’ deċiżjoni finali ssir aktar minn 12-il xahar wara d-decree nisi, il-parti attriċi tkun meħtieġa tippreżenta magħha spjegazzjoni bil-miktub:

• billi tagħti r-raġunijiet għal dan id-dewmien;
• billi tiddikjara jekk il-konjuġi għexux ma’ xulxin mill-għoti tad-decree nisi u, jekk iva, f'liema dati; kif ukoll
• billi tindika jekk, bħala mara, hija wellditx xi tfal wara l-għoti tad-decree nisi u, jekk iva, billi tiddikjara l-fatti rilevanti u jekk huwa jew mhuwiex qiegħed jiġi allegat li t-tfal huma jew jistgħu jkunu t-tfal tar-raġel.

L-imħallef jista’ jitlob lill-parti attriċi sabiex tippreżenta dikjarazzjoni ġuramentata li tattesta l-ispjegazzjoni li hija tkun tat, u jista’ jagħti kull ordni dwar ir-rikors kif jidhirlu xieraq.

3 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' divorzju f'dak li jirrigwarda:

3.1 ir-relazzjonijiet personali bejn il-konjuġi (pereżempju l-kunjom)?

Iż-żwieġ jinħall b’tali mod li ma hemm l-ebda dmir ieħor ta' koabitazzjoni jew ta' tkomplija ta' kull relazzjoni personali ulterjuri sakemm il-partijiet ma jkunux jixtiequ dan. Il-partijiet huma liberi li jerġgħu jiżżewġu jekk ikunu jixtiequ. Huma jistgħu jagħżlu li jżommu kunjomhom ta' miżżewġin jew jerġgħu lura għal kunjomhom ta' qabel iż-żwieġ jekk jixtiequ.

3.2 il-qsim tal-proprjetà tal-konjuġi

Dan jiġi ddeterminat mill-qorti fis-smigħ tal-fatti ta’ kull każ. Anki meta jkun hemm ftehim bejn il-partijiet, il-qorti għandha s-setgħa b’mod ġenerali li tapprovah jew li temendah.

3.3 it-tfal minorenni tal-konjuġi

Jew qabel jew wara li l-Qorti Suprema tagħti d-deċiżjoni finali, hija għandha s-setgħa li tiddeċiedi dwar il-kustodja, il-manteniment u l-edukazzjoni tat-tfal taż-żwieġ jew anki tordna li jinbdew il-proċedimenti biex it-tfal jitqiegħdu taħt il-protezzjoni tal-Qorti. Il-Qorti Suprema ma tistax tagħti deċiżjoni definittiva ta’ divorzju sakemm ma tkunx issodisfatta li jkunu saru arranġamenti sodisfaċenti għat-tfal.

3.4 l-obbligu ta’ ħlas tal-manteniment lill-konjuġi l-ieħor?

Fuq l-għoti ta' decree nisi għad-divorzju jew f'kull ħin sussegwenti, il-Qorti Suprema għandha s-setgħa li tordna li r-raġel iħallas lil martu, matul il-ħajja komuni tagħhom, tali somma kull xahar jew kull ġimgħa għall-manteniment u appoġġ tal-mara kif il-Qorti jidhrilha xieraq. L-intitolament tal-mara għal manteniment jieqaf ladarba hija terġa' tiżżewweġ iżda kull manteniment għat-tfal ta’ żwieġ ma jiġix affettwat minn żwieġ mill-ġdid tal-omm.

4 F'termini prattiċi, xi jfisser it-terminu legali "separazzjoni ġudizzjarja"?

Skont il-liġi ta’ Ġibiltà, is-separazzjoni legali hija riferuta bħala “separazzjoni ġudizzjarja”. Meta jingħata tali ordni, ir-rikorrent ikun liberu li ma jgħixx aktar taħt l-istess saqaf bħall-konjuġi tiegħu. Madankollu, huwa ma jkunx jista' jerġa’ jiżżewweġ. Fil-fatt, is-separazzjoni ġudizzjarja hija għażla għal konjuġi li ż-żwieġ tagħhom tkisser iżda li ma jixtiqux jerġgħu jiżżewġu. Rikorrent għal separazzjoni ġudizzjarja mhuwiex obbligat jipprova li ż-żwieġ tiegħu jkun tkisser b’mod irrimedjabbli. Huwa possibbli li ssir talba għal ordni ta' divorzju wara li jingħata ordni ta’ separazzjoni ġudizzjarja.

5 X'inhuma l-kundizzjonijiet għal separazzjoni ġudizzjarja?

Ir-rikorrent għandu jipprovdi evidenza ta’ wieħed jew aktar mill-fatti meħtieġa biex jiġi ppruvat ix-xoljiment taż-żwieġ, u, għall-kuntrarju għat-talba ta' divorzju, ma għandux għalfejn jistenna tliet snin mid-data taż-żwieġ biex jibda l-proċeduri.

6 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' separazzjoni ġudizzjarja?

Jekk parti f'separazzjoni ġudizzjarja tmut mingħajr ma tkun għamlet testment, il-proprjetà tagħha titqassam abbażi tar-regoli ta’ suċċessjoni ab intestato u deċiżjoni għal separazzjoni ġudizzjarja għandha l-istess effett bħal divorzju. Għalhekk, ebda konjuġi ma jkollu sussegwentement dritt ta’ proprjetà tal-parti ab intestato.  Madankollu, jekk parti f'separazzjoni ġudizzjarja tmut wara li tkun għamlet testment, is-separazzjoni ġudizzjarja ma jkollhiex effett fuq l-intitolament abbażi ta' dak it-testment meta, pereżempju, il-parti superstiti li tkun separata b'ordni tal-qorti tiġi nnominata bħala benefiċjarja abbażi ta' dak it-testment.

Fir-rigward tat-tqassim tal-beni, id-dispożizzjonijiet applikabbli għal divorzju jgħoddu wkoll għal separazzjoni ġudizzjarja.

7 Fil-prattika, xi jfisser it-terminu "annullament taż-żwieġ"?

Hemm żewġ forom ta’ annullament taż-żwieġ. Iż-żwieġ jista’ jiġi ddikjarat “null”, li jfisser li ż-żwieġ qatt ma kien validu u qatt ma eżista. F'ċerti ċirkustanzi, iż-żwieġ jista’ ikun “annullat”, li tfisser li wieħed mill-konjuġi jista’ jitlob sabiex iż-żwieġ jiġi ddikjarat bħala invalidu. Huwa possibbli li ż-żwieġ ikompli jekk iż-żewġ konjuġi jkunu kuntenti b'dan.

8 X'inhuma l-kundizzjonijiet biex jingħata annullament taż-żwieġ?

Żwieġ ikun null u invalidu jekk:

• ma jissodisfax id-dispożizzjonijiet tal-Att taż-Żwieġ.
• fil-mument taż-żwieġ waħda mill-partijiet kienet diġà miżżewġa legalment.
• il-partijiet mhumiex ta’ sess differenti. parti waħda mill-konjuġi jrid ikun raġel u l-parti l-oħra trid tkun mara biex żwieġ ikun validu.
• fil-każ ta’ żwieġ poligamu mwettaq barra minn Ġibiltà, fejn wieħed mill-konjuġi kien residenti f’Ġibiltà fil-mument taż-żwieġ.

Żwieġ huwa vvizzjat b'nullità relattiva meta:

• iż-żwieġ ma ġiex ikkunsmat minħabba l-inkapaċità ta’ wieħed mill-konjuġi.
• iż-żwieġ ma ġiex ikkunsmat minħabba r-rifjut intenzjonali tal-intimat.
• wieħed mill-konjuġi ma jkunx ta il-kunsens liberu tiegħu għaż-żwieġ, minħabba li kien taħt pressjoni u kien mġiegħel jaqbel, kellu idea żbaljata dwar l-effetti legali taż-żwieġ, jew kien mentalment inkapaċi li japprezza l-effetti tad-deċiżjoni tiegħu li jiżżewweġ.
• fid-data taż-żwieġ wieħed mill-konjuġi kien isofri minn mard mentali ta’ tip tali li tagħmlu mhux xieraq għal żwieġ jew minn mard sesswali li jittieħed, u r-rikorrent ma kienx konxju ta’ dan il-fatt f’dak iż-żmien.
• fid-data taż-żwieġ il-konjuġi kienet tqila minn xi ħaddieħor li ma kienx ir-rikorrent u r-rikorrent ma kienx konxju ta’ dan il-fatt f’dak iż-żmien.

9 X'inhuma l-konsegwenzi legali ta' annullament taż-żwieġ?

Ladarba tiġi ddikjarata n-nullità ta’ żwieġ, dan ikun null u bla effett. Madankollu, meta jkun hemm xi tfal minn dan iż-żwieġ, il-Qorti Suprema trid tkun issodisfata li jkunu saru arranġamenti xierqa. Jista' jsir provvediment għall-ħlas ta’ manteniment u għall-kustodja / manteniment tat-tfal.

10 Hemm mezzi alternattivi mhux ġudizzjarji biex jissolvew il-kwistjonijiet relatati mad-divorzju mingħajr il-bżonn ta' rikors il-qorti?

Il-Qorti Suprema ta’ Ġibiltà biss hija kompetenti sabiex tiddeċiedi dwar id-divorzju. Madankollu, tista' tinkiseb xi assistenza soċjali permezz ta’ konsulenzi matrimonjali.

11 Fejn għandi nippreżenta r-rikors (petizzjoni) tiegħi għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ? Liema formalitajiet għandhom jitħarsu u liema dokumenti għandi nehmeż mar-rikors tiegħi?

Ir-rikors għandu jiġi ppreżentat fir-Reġistru tal-Qorti Suprema: Supreme Court Registry, 277 Main Street, Gibraltar.

It-talba ssir permezz ta’ rikors u għandha tkun sostnuta permezz ta' evidenza ġuramentata, inkluż kopja taċ-ċertifikat taż-żwieġ, kopji taċ-ċertifikati tat-twelid tat-tfal, u mir-raġunijiet għal divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament. Għandha ssir referenza wkoll għat-tfal taż-żwieġ u ċ-ċirkustanzi finanzjarji tar-rikorrent. Aktar dettalji jistgħu jinkisbu mir-Reġistru tal-Qorti Suprema: Supreme Court Registry, 277 Main Street, Gibraltar, telefown (+ 350) 200 75608.

12 Nista’ ningħata għajnuna legali biex inkopri l-ispejjeż tal-proċedura?

L-għajnuna legali tista’ tinkiseb jekk il-kriterji rilevanti ta’ dħul jiġu sodisfatti. Il-formularji u aktar dettalji huma disponibbli mir-Reġistru tal-Qorti Suprema: Supreme Court Registry, 277 Main Street, Gibraltar.

13 Huwa possibbli li deċiżjoni relatata ma’ divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ tiġi appellata?

Ir-revoka ta’ deċiżjoni ta’ divorzju jew annullament tista’ ssir f’kull ħin qabel ma d-deċiżjoni ssir definittiva. F’każ ta’ separazzjoni ġudizzjarja, f’ċerti ċirkustanzi, id-deċiżjoni tista’ tiġi annullata f'kull ħin wara l-għoti tagħha. L-ordnijiet dwar il-manteniment u l-kustodja u l-manteniment tat-tfal jistgħu jiġu riveduti wara li d-deċiżjoni ssir definittiva.

14 X'għandi nagħmel biex deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti fi Stat Membru ieħor tiġi rikonoxxuta f’dan l-Istat Membru?

Ir-Regolament KE tal-Unjoni Ewropea Nru 2201/2003 jipprovdi li deċiżjoni li twassal għal divorzju, separazzjoni legali (separazzjoni ġudizzjarja) jew annullament ta’ żwieġ mogħtija fi Stat Membru wieħed tkun tista' tiġi rikonoxxuta fi Stati Membri oħra. Id-dokumenti meħtieġa jistgħu jinkisbu mill-qorti li ħarġet l-ordni u għandhom jitressqu quddiem il-Qorti Suprema.

Dan ir-Regolament ma jaffettwax il-kwistjonijiet ta’ tort, il-konsegwenzi tal-proprjetà fiż-żwieġ, il-manteniment jew xi kwistjonijiet anċillari oħra. Għandu jkun hemm rabta vera bejn il-parti kkonċernata u l-Istat Membru li jeżerċita l-ġuriżdizzjoni.

Ir-rikonoxximent jista’ jiġi rrifjutat jekk id-deċiżjoni tkun kuntrarja għall-ordni pubbliku, meta tingħata b’kontumaċja, jekk il-konvenut ma jkunx ġie notifikat b’dokumenti rilevanti fi żmien suffiċjenti, jew jekk tkun irrikonċiljabbli ma’ sentenza mogħtija fi proċedimenti bejn l-istess partijiet f’Ġibiltà, jew jekk tkun irrikonċiljabbli ma’ sentenza preċedenti f’pajjiż ieħor, sakemm is-sentenza preċedenti tista' tiġi rikonoxxuta f’Ġibiltà.

Kull parti interessata tista' titlob għal deċiżjoni ta' rikonoxximent jew ta' nonrikonoxximent tas-sentenza. Il-Qorti Suprema tista’ tissospendi l-proċedimenti jekk ikun ġie preżentat appell mis-sentenza li tagħha qiegħed jintalab ir-rikonoxximent.

Jekk id-deċiżjoni ma tistax tiġi rikonoxxuta skont dan ir-Regolament l-arranġamenti għar-rikonoxximent ta’ divorzji miksuba barra mill-pajjiż huma previsti fl-Att dwar il-Kawżi Matrimonjali (Matrimonial Causes Act). Dan jipprovdi li:

Il-validità ta' divorzju jew separazzjoni legali miksuba barra mill-pajjiż permezz ta' proċedimenti ġudizzjarji għandha tkun rikonoxxuta jekk:

• id-divorzju jew is-separazzjoni legali tkun effettiva skont il-liġi tal-pajjiż fejn inkisbet; kif ukoll
• fid-data rilevanti (jiġifieri fid-data meta bdew il-proċeduri biex jinkiseb divorzju), parti fiż-żwieġ
  • kienet residenti abitwali fil-pajjiż fejn inkiseb id-divorzju jew is-separazzjoni ġudizzjarja; jew
  • kienet domiċiljata f'dak il-pajjiż; jew
  • kienet ċittadina ta' dak il-pajjiż.

15 F'liema qorti għandi nirrikorri biex nopponi għar-rikonoxximent ta' deċiżjoni dwar divorzju/separazzjoni ġudizzjarja/annullament taż-żwieġ mogħtija minn qorti ta' Stat Membru ieħor? Liema proċedura tapplika f'dawn il-każijiet?

Id-divorzji u s-separazzjonijiet legali f’pajjiżi oħra jkunu rikonoxxuti mil-liġi ta’ Ġibiltà jekk ikunu sodisfatti ċerti kundizzjonijiet. Jekk issir oġġezzjoni għar-rikonoxximent ta’ tali divorzju/separazzjoni legali, jista’ jkun minħabba li waħda mill-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Att dwar il-Kawżi Matrimonjali ma tkunx ġiet sodisfatta. Fit-tali każ, jista’ jkun xieraq li ssir talba lill-Qorti Suprema ta’ Ġibiltà sabiex tinkiseb dikjarazzjoni li tikkonstata l-invalidità ta' divorzju / separazzjoni legali partikolari miksuba f’pajjiż ieħor.

16 Liema liġi tad-divorzju tiġi applikata mill-qorti fil-proċeduri ta’ divorzju bejn konjuġi li ma jgħixux f’dan l-Istat Membru jew li huma ta’ nazzjonalitajiet differenti?

Il-qrati f’Ġibiltà dejjem japplikaw il-liġi f’Ġibiltà għall-kawżi mressqa quddiemhom. Il-qrati jkollhom ġuriżdizzjoni biex jittrattaw każijiet ta' divorzju, anki jekk iż-żwieġ ikun sar barra mill-pajjiż, jekk xi waħda mill-partijiet fiż-żwieġ:

• tkun domiċiljata f’Ġibiltà fid-data meta jinbdew il-proċedimenti; jew
• kienet abitwalment residenti f’Ġibiltà matul il-perjodu ta’ sena li jintemm f’dik id-data.

Din il-paġna web hija parti minn L-Ewropa Tiegħek.

Nilqgħu l-feedback tiegħek dwar l-utilità tal-informazzjoni pprovduta.