Konstytucja Republiki Chorwacji
Konstytucja Republiki Chorwacji
Główne akty prawne w dziedzinie prawa karnego
Kodeks karny (NN nr https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2011_11_125_2498.html125/11, https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2012_12_144_3076.html144/12, 56/15, 61/15, 101/17, 118/18 i 126/19)
Od pierwszego dnia 2013 r. wszedł w życie nowy kodeks karny, który wprowadza gazety takie jak wyższe kary i dłuższe okresy przedawnienia oraz wprowadza nowe przestępstwa, takie jak niewypłacanie wynagrodzenia, nadużycia w ruchu drogowym i niedozwolone gry hazardowe. Nowelizacją kodeksu karnego z grudnia 2012 r. wprowadzono zmiany w dziedzinie odpowiedzialności karnej - posiadanie narkotyków na własny użytek stanowi obecnie wykroczenie.
Kodeks karny składa się z części ogólnej i części szczególnej:
Część ogólna kodeksu karnego zawiera przepisy mające zastosowanie do wszystkich przestępstw. Przepisy te regulują kwestie związane z ogólnymi przesłankami karalności, wymierzaniem grzywien i sankcjami karnymi.
Specjalna sekcja kodeksu karnego zawiera opis konkretnych przestępstw i kar, które mogą zostać na nie nałożone, w tym czynów zabronionych i kar nałożonych na nie w innych ustawach. W chorwackim kodeksie karnym wyróżniono następujące rodzaje przestępstw:
- przestępstwa przeciwko ludzkości i godności ludzkiej,
- przestępczość przeciwko życiu i zdrowiu
- przestępstwa przeciwko prawom człowieka i podstawowym wolnościom,
- przestępstwa przeciwko stosunkowi zatrudnienia i systemowi ubezpieczeń społecznych,
- przestępczość przeciwko wolności osobistej
- przestępstwa przeciwko prywatności
- przestępstwa przeciwko czci i dobremu imieniu,
- przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności
- przestępstwa niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci,
- przestępstwa przeciwko małżeństwu, rodzinie i dzieciom,
- przestępstwa przeciwko zdrowiu człowieka,
- przestępstwa przeciwko środowisku
- przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu ogólnemu
- przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego
- przestępstwa przeciwko mieniu,
- przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu,
- przestępstwa przeciwko systemom komputerowym, oprogramowaniu komputerowemu i bezpieczeństwu danych,
- przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów,
- przestępstwa przeciwko prawom własności intelektualnej,
- przestępstwa przeciwko obowiązkom służbowym,
- przestępstwa przeciwko sądownictwu
- przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu
- przestępstwa przeciwko prawom wyborczym,
- przestępstwa przeciwko Republice Chorwacji,
- przestępstwa przeciwko państwu trzeciemu lub organizacji międzynarodowej oraz
- przestępstwa przeciwko chorwackim siłom zbrojnym.
Ustawa o postępowaniu karnym (NN nr 152/08, 76/09, 80/11, 91/12 - decyzja i zarządzenie USRH, 143/12, 56/13, 145/13, 152/14, 70/17 i 126/19)
WE wspomnianej ustawie zawarto przepisy służące zagwarantowaniu, aby nigdy nie doszło do skazania niewinnej osoby oraz aby kary lub inne środki karne wymierzano sprawcom przestępstw zgodnie z warunkami przewidzianymi w obowiązujących przepisach w toku postępowania przeprowadzanego zgodnie z prawem przed właściwym sądem.
Postępowanie przygotowawcze i sądowe postępowanie karne może być prowadzone i zostać zakończone wyłącznie zgodnie z obowiązującymi przepisami i na warunkach przewidzianych w ustawie.
Ustawa o postępowaniu karnym transponuje następujące akty prawa UE do chorwackiego systemu prawnego:
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE z dnia 20 października 2010 r. w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym (Dz.U. L 280 z 26. 10 2010),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar (Dz.U. L 101 z 15. 4 2011),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej (Dz.U. L 335 z 17. 12 2011),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/13/UE z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym (Dz.U. L 142, s. 1). 6 2012 R.),
- Decyzja ramowa Rady 2008/977/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (Dz.U. L 350 z 30. 12 2008 R.)
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW (Dz.U. L 315 z 14. 11 2012 R.),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności (Dz.U. L 294 z 6. 11 2013 R.),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/42/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa w Unii Europejskiej (Dz.U. L 127 z 29. 4 2014),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/62/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie prawnokarnych środków ochrony euro i innych walut przed fałszowaniem, zastępująca decyzję ramową Rady 2000/383/WSiSW (Dz.U. L 151 z 21. 5 2014).
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym (Dz.U. L 65 z 11. 3 2016 R.),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania (Dz.U. L 297 z 4. 11 2016 R.).
Postępowania karne prowadzi się na wniosek uprawnionego oskarżyciela.
Upoważniony prokurator w postępowaniu karnym w sprawie przestępstw ściganych z urzędu jest prokuratorem, natomiast w odniesieniu do osób ściganych z oskarżenia prywatnego upoważnionym prokuratorem jest osoba prywatna. W przypadku niektórych przestępstw przewidzianych w obowiązujących przepisach prokurator wszczyna postępowanie karne wyłącznie na wniosek pokrzywdzonego. O ile ustawa nie stanowi inaczej, prokurator wszczyna postępowanie karne, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu, pod warunkiem że nie istnieją żadne przeszkody prawne w ściganiu danej osoby.
Jeżeli prokurator stwierdzi, że nie zachodzą żadne przesłanki uzasadniające wszczęcie lub przeprowadzenie postępowania karnego, jego funkcję może przejąć pokrzywdzony występujący w charakterze oskarżyciela na warunkach określonych w tej ustawie.
Ustawa o skutkach prawnych skazania, rejestrze karnym i zatarciu skazania (Zakon o pravnim posljedicama osude, kaznenoj evidenciji i rehabilitaciji) (NN nr 143/12 i 105/15)
Wspomniana ustawa reguluje kwestie związane ze skutkami prawnymi skazania, a także z organizacją, prowadzeniem i dostępnością rejestrów karnych, dokonywaniem wpisów w tych rejestrach i ich wykreślaniem oraz prowadzeniem międzynarodowej wymiany danych pochodzących z rejestru karnego, jak również kwestie związane z zatarciem skazania.
Ustawa ta zawiera przepisy zgodne z następującymi aktami Unii Europejskiej:
- Decyzja ramowa Rady 2009/315/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie organizacji wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego między państwami członkowskimi oraz treści tych informacji,
- Decyzja Rady 2009/316/WSiSW z dnia 6 kwietnia 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiego systemu przekazywania informacji z rejestrów karnych (ECRIS) zgodnie z art. 11 Decyzja ramowa 2009/315/WSiSW.
W Chorwacji rejestr karny nadzoruje i prowadzi ministerstwo właściwe do spraw wymiaru sprawiedliwości, które pełni jednocześnie funkcję organu centralnego odpowiedzialnego za wymianę tego rodzaju danych z innymi państwami (zwane dalej „Ministerstwem”).
Rejestr karny zawiera informacje o osobach fizycznych i prawnych (zwanych dalej „Osobami”), które skazano za popełnienie przestępstwa prawomocnym wyrokiem wydanym w Chorwacji. Rejestr karny prowadzony jest również w odniesieniu do obywateli Chorwacji oraz osób prawnych mających miejsce zamieszkania w Chorwacji, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwa poza terytorium Republiki Chorwacji, jeżeli takie dane zostały przekazane ministerstwu.
Rejestr karny zawiera również wykaz osób skazanych prawomocnym wyrokiem za przestępstwa niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz inne przestępstwa, o których mowa w art. 13 ust. 4 niniejszej ustawy.
Najważniejsze akty prawne w dziedzinie prawa cywilnego, handlowego i administracyjnego w Republice Chorwacji to:
Ustawa o obowiązkach (NN nr 35/05, 41/08, 125/11, 78/15 i 29/18)
Ustawa reguluje podstawę stosunków obowiązkowych (część ogólna) oraz zobowiązań umownych i pozaumownych (część szczegółowa).
Strony czynności cywilnoprawnych mogą swobodnie regulować swoje zobowiązania cywilnoprawne, jednak zobowiązań tych nie można uregulować w sposób sprzeczny z konstytucją Chorwacji, bezwzględnie obowiązującymi przepisami oraz zasadami współżycia społecznego.
Ustawa o własności i innych prawach rzeczowych (NN nr 91/96, 68/98, 137/99, 22/00, 73/00, 129/00, 114/01, 79/06, 141/06, 146/08, 38/09, 153/09, 143/12 i 143/12)
W ustawie tej zawarto ogólne przepisy regulujące kwestie związane z posiadaniem rzeczy przez osoby; Przepisy tej ustawy będą miały również zastosowanie do przypadków posiadania rzeczy podlegających przepisom szczególnym, chyba że będą one sprzeczne z takimi przepisami szczególnymi.
Przepisy ustawy dotyczące prawa własności i właścicieli stosuje się odpowiednio do wszystkich innych praw rzeczowych, chyba że w obowiązujących przepisach wyraźnie stwierdzono inaczej lub byłoby to niezgodne z ich charakterem prawnym.
Ustawa o dziedziczeniu (NN nr 48/03, 163/03, 35/05, 127/13, 33/15 i 14/19)
Ustawa ta reguluje kwestie związane z prawami spadkowymi i określa zasady postępowania sądów, innych organów i upoważnionych osób w sprawach spadkowych.
Ustawa o rejestrze nieruchomości (Narodne Novine (NN; Dziennik Urzędowy Republiki Chorwacji) nr 63/19)
Ustawa ta reguluje kwestie dotyczące statusu prawnego nieruchomości położonych na terytorium Chorwacji istotne z punktu widzenia dokonywania czynności prawnych, a także określa sposób prowadzenia rejestrów gruntów i formę tych rejestrów (ewidencja gruntów - gruntovnica) w przypadku, gdy dla określonych rodzajów działek nie przyjęto przepisów szczególnych.
Kodeks postępowania cywilnego (NN, nr 53/91, 91/92, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 96/08, 84/08, 123/08, 57/11, 148/11 - teksty skonsolidowane, 25/13, 25/13, i-123/08)
Ustawa ta reguluje przebieg postępowania, w toku którego sąd rozpoznaje i rozstrzyga spory dotyczące podstawowych praw i obowiązków człowieka i obywatela, stosunków osobistych i rodzinnych obywateli oraz stosunku pracy, a także spory gospodarcze, spory dotyczące prawa własności i inne spory cywilne, chyba że obowiązujące przepisy nakładają na sądy obowiązek rozpoznawania niektórych spośród tych sporów w innym trybie.
Ustawa o egzekucji (NN nr 112/12, 25/13, 93/14, 55/16, 73/17 i 131/20)
Ustawa ta reguluje przebieg postępowania, w toku którego sądy i notariusze egzekwują wykonanie zobowiązań na podstawie tytułów wykonawczych i dokumentów urzędowych (postępowanie egzekucyjne), a także postępowania, w toku którego sądy i notariusze zabezpieczają wierzytelność (postępowanie zabezpieczające), o ile przepisy odrębnej ustawy nie stanowią inaczej. Przepisy tej ustawy mają również zastosowanie do stosunków materialnoprawnych, których istnienie stwierdzono w toku postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego.
Najważniejsze akty prawne w dziedzinie współpracy sądowej:
Ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym (NN nr 101/17)
Ustawa reguluje:
- prawo właściwe dla stosunków prywatnoprawnych o charakterze międzynarodowym
- jurysdykcja sądów i innych organów Republiki Chorwacji w sprawach prawnych dotyczących spraw, o których mowa w pkt 1 niniejszego artykułu oraz w regulaminie postępowania
- uznawania i wykonywania zagranicznych orzeczeń sądowych w sprawach prawnych, których przedmiotem jest przedmiot, o którym mowa w pkt 1 niniejszego artykułu.
Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej:
Ta wersja treści strony została przetłumaczona maszynowo. Autorzy tej strony nie ponoszą odpowiedzialności za jakość tłumaczenia maszynowego.