Sistemi ġudizzjarji nazzjonali

Bélgica

F’din it-taqsima ssib ħarsa ġenerali lejn l-organizzazzjoni tal-qrati.

Contenido facilitado por
Bélgica

Organizzazzjoni tal-ġustizzja — is-sistema ġudizzjarja

Is-sistema legali Belġjana hija sistema ta’ tradizzjoni ċivilista, li tinkludi ġabra ta’ regoli kkodifikati, applikati u interpretati mill-qrati.

Fil-Belġju, l-organizzazzjoni tal-qrati u tat-tribunali hija kompetenza esklussivament federali.

Prinċipji

Qabel il-preżentazzjoni dwar l-organizzazzjoni ġudizzjarja fil-Belġju, tajjeb li jiġu mfakkra xi prinċipji kostituzzjonali u ġenerali dwar l-organizzazzjoni tal-kompetenzi ġudizzjarji.

Flimkien mas-setgħa leġiżlattiva u s-setgħa eżekuttiva, il-Kostituzzjoni stabbilixxiet is-setgħa ġudizzjarja, eżerċitata mill-qrati. Il-qrati għalhekk jikkostitwixxu setgħa indipendenti flimkien mas-setgħat kostituzzjonali l-oħra.

Ir-rwol tal-ġudikatura huwa li tiġġudika l-kawżi. Għalhekk hija tapplika l-liġi: Il-poter ġudizzjarju għandu l-kompitu li jiġġudika. Għaldaqstant huwa japplika d-dritt: hija tiddeċiedi f’tilwim ċivili u tapplika l-liġi kriminali għal persuni li jkunu wettqu reat. Issir distinzjoni bejn il-magistrature assise (maġistratura ġudizzjarja) (l-imħallfin u l-kunsillieri fil-qrati u t-tribunali) u l-magistrature debout (maġistratura inkwerenti) (il-ministeru pubbliku jew il-prosekuzzjoni).

Skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 144 u 145 tal-Kostituzzjoni, it-tilwim dwar id-drittijiet ċivili jaqa’ esklussivament taħt il-ġurisdizzjoni tal-qrati u dawk li għandhom bħala l-għan tagħhom id-drittijiet politiċi jaqgħu taħt il-ġurisdizzjoni tal-qrati, bl-eċċezzjoni tal-eċċezzjonijiet stabbiliti mil-liġi.

L-ebda tribunal u l-ebda qorti kontenzjuża ma jistgħu jitwaqqfu ħlief bil-liġi. Kummissjonijiet jew tribunali straordinarji ma jistgħux jitwaqqfu taħt l-ebda isem skont l-Artikolu 146 tal-Kostituzzjoni.

Is— seduti tat-tribunali huma pubbliċi, sakemm dan il-ftuħ ma jmurx kontra l-ordni pubbliku jew il-morali; f’dak il-każ, il-qorti tiddikjaraha permezz ta’ sentenza (l-Artikolu 148(1) tal-Kostituzzjoni). Il-prinċipju tas-seduti miftuħa għall-pubbliku jippermetti, fost l-oħrajn, it-trasparenza tal-ġustizzja.

Kull sentenza għandha tkun immotivata. Is-sentenza għandha tingħata f’seduta bil-miftuħ (Artikolu 149 tal-Kostituzzjoni). L-obbligu tal-motivazzjoni impost mill-Kostituzzjoni, kif ukoll mill-Artikolu 780 tal-Kodiċi ġudizzjarju jfisser illi l-Imħallef għandu jagħti tweġiba għas-sottomissjonijiet ta’ fatt u ta’ dritt imqajma fil-konklużjonijiet tal-partijiet. Il-motivazzjoni trid tkun ċara, sħiħa, preċiża u adatta. L-obbligu tal-motivazzjoni tas-sentenzi, bħall-indipendenza tal-Imħallef, tħares lir-rikkorent mid-diskrezzjoni arbitrarja tal-Imħallef u tippermettilu, fir-rigward tal-motivazzjoni, li jevalwa l-introduzzjoni ta’ rikors quddiem l-Imħallef fl-appell jew quddiem il-Qorti Kostituzzjonali.

L-Artikolu 151(1) tal-Kostituzzjoni jipprevedi l-indipendenza tal-imħallfin fl-eżerċizzju tal-uffiċċju tagħhom, u l-indipendenza tal-Uffiċċju tal-Konsulenti tal-Istat fit-twettiq ta’ investigazzjonijiet u prosekuzzjonijiet f’każijiet individwali, soġġett biss għad-dritt tal-ministru responsabbli li jordna li tinbeda prosekuzzjoni u li joħroġ linji gwida vinkolanti dwar il-politika kriminali, inklużi linji gwida dwar il-politika ta’ investigazzjoni u prosekuzzjoni.

Skont il-paragrafu 4 ta’ din id-dispożizzjoni, il-Kummissarji tal-Ġustizzja, l-imħallfin tal-qrati, il-konsulenti tal-qrati u tal-Qorti tal-Kassazzjoni għandhom jinħatru mir-Re skont il-kundizzjonijiet u l-modalitajiet previsti mil-liġi.

L-imħallfin jiġu maħtura għal ħajjithom kollha. L-imħallfin jirtiraw meta jilħqu l-età ddeterminata bil-liġi u jibbenefikaw mill-pensjoni stabbilita bil-liġi. L-ebda Mħallef ma jista’ jitneħħa mill-kariga tiegħu jew jiġi sospiż ħlief b’sentenza tal-qorti. It-tneħħija ta’ Mħallef ma tistax isseħħ ħlief b’nomina ġdida u bil-kunsens tiegħu (Artikolu 152 tal-Kostituzzjoni). Ir-Re jinnomina wkoll, u jirrevoka l-kariga tal-uffiċċjali tal-prosekutur pubbliku tal-qrati u tat-tribunali (Artikolu 153 tal-Kostituzzjoni).

Il-kundizzjonijiet tal-kariga tal-membri tal-korp ġudizzarju huma ffissati bil-liġi (Artikolu 154 tal-Kostituzzjoni).

Għaldaqstant, l-ebda Mħallef ma jista’ jaċċetta minn gvern karigi mħallsin, sakemm huwa ma jagħmilx dan mingħajr ħlas u ħlief il-każijiet ta’ inkompatibilità stabbiliti bil-liġi (Artikolu 155 tal-Kostituzzjoni).

Tip ta’ qorti

Il-Belġju għandha ħames żoni ġudizzjarji ewlenin, il-ħames ġurisdizzjonijiet tal-cour d’appel (qorti tal-appell): Brussell, Liege, Mons, Ghent u Antwerp.

Dawn il-ġuriżdizzjonijiet huma maqsuma f’distretti ġudizzjarji b’kull wieħed ikollu tribunal tal-prim’ istanza. Hemm 12 distrett ġudizzjarju fit-territorju Belġjan. Id-distrett ġudizzjarju ta’ Brussell għandu żewġ qrati tal-prim’ istanza, wieħed minnhom jitkellem bl-Olandiż u l-ieħor jitkellem bil-Franċiż.

Barra minn hekk, hemm 9 qorti tax-xogħol u 9 qorti tal-kumpaniji fid-distretti ġudizzjarji.

Id-distretti huma maqsuma, min-naħa tagħhom, f’distretti ġudizzjarji (canton judiciaire/gerechtelijk kanton), kull wieħed b’ qorti tal-maġistrat ċivili (justice de paix /vredegrerecht). Hemm 187 distrett ġudizzjarji fit-territorju Belġjan.

Kull waħda mill-għaxar provinċji kif ukoll id-distrett amministrattiv ta’ Bruxelles-Capitale għandu cour d’assises (qorti bil-ġurija). Il-Qorti bil-ġurija mhijiex qorti permanenti. Tiġi ffurmata kull darba li jitressqu imputati quddiemha.

In-natura u s-serjetà ta’ ksur, in-natura tal-kunflitt kif ukoll l-importanza tas-somom inkwistjoni jiddeterminaw it-tip ta’ qorti li quddiemha wieħed għandu jidher.

F’ċerti każijiet, hija n-natura tat-tilwima li tiddetermina t-tribunal li quddiemu wieħed għandu jirrikorri. Għalhekk, il-ġustizzja tal-paċi għandha ġurisdizzjoni fuq tilwim tal-viċinat u l-qorti tal-ewwel istanza għandha ġurisdizzjoni fi kwistjonijiet ta’ divorzju. F’każijiet oħrajn, il-kriterju huwa l-kwalità tal-partijiet. Fil-prinċipju, il-qorti kummerċjali hija qorti speċjalizzata li tieħu konjizzjoni tat-tilwim bejn in-negozji.

Ladarba jkun determinat it-tip ta’ tribunal, jeħtieġ li jintgħażel il-post fejn għandha tiġi eżaminata l-kwistjoni.

Fi kwistjonijiet ċivili, l-azzjoni tista’ tittieħed quddiem il-qorti fejn ikun residenti il-konvenut jew quddiem il-qorti tal-post fejn l-obbligu ġie kkuntrattat jew kellu jiġi eżegwit.

Fi kwistjonijiet kriminali, il-qorti tal-post fejn sar ir-reat, il-qorti tal-post fejn toqgħod il-persuna ssuspettata u l-qorti tal-post fejn tista’ tinstab dik il-persuna huma kollha kompetenti. Fil-każ ta’ persuni ġuridiċi, din tkun il-qorti tal-post fejn jinstab l-uffiċċju ċentrali u tal-post tan-negozju tal-imsemmija persuna ġuridika.

Il-qrati u t-tribunali, il-ġerarkija tagħhom:

Il-qrati u t-tribunali tal-ordni ġudizzjarju huma organizzati skont ġerarkija strutturata. L-istruttura tal-qrati u tat-tribunali hija kif ġejja:

4

IL-QORTI TAL-KASSAZZJONI

3

Il-qrati tal-appell

Qrati tax-xogħol

Kors bilqiegħdas

2

Il-qrati tal-prim’ istanza

Qrati industrijali

Qrati tal-kumpaniji

1

Kummissarji tal-Ġustizzja

Tribunali tal-pulizija

Id-deċiżjonijiet tat-tribunali huma s-sentenzi. Id-deċiżjonijiet tal-qrati tal-appell, tal-qrati industrijali, tal-qrati bil-ġurija u tal-Qorti tal-kassazzjoni huma sentenzi.

Il-qrati ċivili essenzjalment jisimgħu kawżi ta’ natura privata bejn persuni kemm fiżiċi u ġuridiċi.

L-għan tal— qrati kriminali huwa li jikkundanna l-awturi tal-fatti punibbli b’pieni stabbiliti bil-liġi (pieni ta’ ħabs, xogħol fil-komunità, multi,...).

Jista’ jiġri li waħda mill-partijiet ma taqbilx ma’ sentenza ta’ tribunal. Diversi rimedji legali jippermettu lill-partijiet fil-kawża jew, f’xi każijiet, lil partijiet terzi jiksbu deċiżjoni ġdida f’każ diġà deċiż minn qorti. Ir-rimedji legali jinqasmu f’żewġ kategoriji: il-proċeduri ta’ appell intern ordinarji u l-proċeduri ta’ appell intern straordinarji.

Hemm żewġ rimedji ordinarji: oppożizzjoni u appell.
L-oġġezzjoni tippermetti lill-konvenut li jkun instab ħati fil-kontumaċja li jopponi s-sentenza. F’dan il-każ, il-qorti li tat is-sentenza terġa’ tisma’ l-kawża mill-ġdid.
Ħlief għal numru limitat ta’ każi li għalihom mhuwiex possibbli, l-appell huwa dritt li jista’ jiġi eżerċitat mill-partijiet kollha kkonċernati. Kemm il-kundannat, il-parte ċivile, ir-rikorrent u l-konvenut kif ukoll il-prosekutur jistgħu jitolbu li l-kawża tinstema’ għat-tieni darba. L-appell dejjem jiġi eżaminat minn qorti ogħla minn dik li tkun tat l-ewwel sentenza.

It-tabella li ġejja tagħti ħarsa ġenerali lejn il-qrati u t-tribunali li jisimgħu l-appelli, skont l-istanza fejn tkun ingħatat is-sentenza li wieħed ikun irid jappella minnha:

Sentenza

Appell

Il-Kummissarju tal-ġustizzja

Kawżi ċivili

Tribunal tal-prim’ istanza (sezzjoni ċivili)

— Materji kummerċjali

Il-Qorti Ġenerali tal-impriża

It-Tribunal tal-pulizija

Kawżi kriminali

Tribunal tal-prim’ istanza (Tribunal korrettiv)

Kawżi ċivili

Qorti tal-prim’ istanza (Qorti Ċivili)

Qorti tax-xogħol

Qorti industrijali

Il-Qorti ta’ prim’ istanza

Il-Qorti tal-appell

Il-Qorti Ġenerali tal-impriża

Il-Qorti tal-appell

COUR du travail (Qorti tal-appell) Fl-appell, l-imħallfin (fi tribunal) jew il-kunsilliera (f’qorti) jiddeliberaw għat-tieni u l-aħħar darba fuq il-merti tal-każ u jiddeċiedu għall-aħħar darba. Il-partijiet madankollu għandhom il-possibbiltà ta’ appell fil-kassazzjoni.

Fil-fatt, jeżistu, minbarra dawn il-proċeduri ordinarji, proċeduri ta’ appell intern “straordinarji” bl-ewlenija fosthom il-proċedura ta’ kassazzjoni. Din il-proċedura quddiem il-Qorti tal-kassazzjoni mhix tielet istanza jew qorti tat-tielet grad. Il-Qorti tal-Kassazzjoni ma teżaminax il-fatti tal-kawża li jinġiebu quddiemha, iżda tħares biss ir-rispett tal-legalità.

Minbarra t-tribunali u l-qrati msemmija, jeżistu żewġ ġurisdizzjonijiet oħrajn fil-Belġju. Dawn għandhom kompitu ta’ kontroll: Il-Conseil d’Etat (Kunsill tal-Istat) u l-Cour Constitutionnelle (Qorti Kostituzzjonali). Il-Conseil d’Etat huwa qorti amministrattiva għolja u jikkontrolla l-amministrazzjoni. Dan jintervjeni meta ċittadin jemmen li l-amministrazzjoni ma rrispettatx il-liġi. Ir-rwol tal-Cour Constitutionnelle huwa li tiggarantixxi li l-liġijiet, digrieti u ordinanzi jkunu konformi mal-Kostituzzjoni u li tissorvelja t-tqassim xieraq tal-kompetenzi bejn il-poteri pubbliċi fil-Belġju.

Databases legali

Il-portal tal-Poter ġudizzjarju tal-Belġju jagħti aċċess, inter alia, għall-ġurisprudenza, il-leġiżlazzjoni Belġjana u għall-Ġurnal Uffiċjali.

L-aċċess għall-bażijiet tad-data huwa mingħajr ħlas?

Iva, l-aċċess għall-bażi tad-data huwa mingħajr ħlas.

Links relatati

Servizz Pubbliku Federali tal-Ġustizzja

L-aħħar aġġornament: 13/01/2021

Din hija verżjoni tradotta awtomatikament tal-kontenut. Is-sid ta’ din il-paġna ma jaċċetta ebda responsabbiltà jew obbligazzjoni fir-rigward tal-kwalità ta’ dan it-test tradott b'mod awtomatiku.