- Jak to funkcjonuje
- Co się zmieniło w porównaniu do tradycyjnych procedur ekstradycji?
- Podręcznik dotyczący wydawania i wykonywania europejskiego nakazu aresztowania
- Statystyki dotyczące funkcjonowania ENA
- Projekty finansowane w ramach programu „Sprawiedliwość”
- ENA i warunki pozbawienia wolności
- Powiązane strony
Jak to funkcjonuje
Organ sądowy w jednym państwie UE wysyła wniosek o aresztowanie osoby znajdującej się w innym państwie członkowskim i przekazanie jej do ścigania lub o wykonanie kary pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności wydanych w pierwszym państwie. Mechanizm ten opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych. Działa we wszystkich krajach UE dzięki bezpośrednim kontaktom między organami sądowymi.
Organy korzystające z europejskiego nakazu aresztowania są zobowiązane do poszanowania praw procesowych podejrzanych i oskarżonych – takich jak prawo do informacji, prawo do adwokata, prawo do tłumacza ustnego, a także prawo do pomocy prawnej – na podstawie prawa kraju, w którym dana osoba została aresztowana.
Co się zmieniło w porównaniu do tradycyjnych procedur ekstradycji?
Ścisłe terminy: państwo, w którym dana osoba została aresztowana, państwo wykonujące nakaz, musi podjąć ostateczną decyzję w sprawie wykonania ENA w ciągu 60 dni od zatrzymania tej osoby.
Jeżeli dana osoba wyraża zgodę na przekazanie, postanowienie o przekazaniu musi zostać wydane w terminie 10 dni.
Osoba, której dotyczy wniosek, musi zostać przekazana jak najszybciej w terminie uzgodnionym przez zainteresowane organy i nie później niż 10 dni po wydaniu ostatecznej decyzji w sprawie wykonania ENA.- Kontrola podwójnej karalności – nie jest już wymagana w
przypadku 32 kategorii przestępstw w przypadku 32 kategorii przestępstw, w obu krajach nie sprawdza się, czy dany czyn jest przestępstwem. Jedynym wymogiem jest to, aby czyn podlegał karze pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 3 lata w państwie wydającym.
W przypadku innych przestępstw przekazanie może być uzależnione od tego, czyn stanowi przestępstwo w państwie wykonującym nakaz. - Brak wymiaru politycznego
Decyzje są podejmowane wyłącznie przez organy sądowe. Nie bierze się pod uwagę czynników politycznych. - Przekazanie obywateli państw
UE nie może już odmówić przekazania własnych obywateli, chyba że przejmą oni wykonanie kary pozbawienia wolności wobec osoby, której dotyczy wniosek. - Gwarancje
Wykonujący nakaz organ sądowy może wymagać gwarancji, że:
a. po upływie pewnego okresu dana osoba będzie miała prawo do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie, jeżeli orzeczona kara jest karą dożywotniego pozbawienia wolności.b.
osoba poszukiwana może wykonać wynikający z tego okres pozbawienia wolności w państwie wykonującym, jeżeli jest obywatelem tego państwa lub ma w nim miejsce zwykłego pobytu.
Ograniczone podstawy odmowy
Wykonujący nakaz organ sądowy może odmówić przekazania osoby, której dotyczy wniosek, tylko wtedy, gdy zachodzi jedna z podstaw obligatoryjnej lub fakultatywnej odmowy wykonania:
Przesłanki obligatoryjne
- amnestia (państwo wykonania nakazu, mogło ścigać tę osobę, ale przestępstwo jest w tym państwie objęte amnestią).
- dana osoba została już osądzona za to samo przestępstwo (ne bis in idem)
- niepełnoletność (dana osoba nie osiągnęła wieku odpowiedzialności karnej w państwie wykonania nakazu);
Przesłanki fakultatywne – takie jak:
- brak podwójnej karalności przestępstw innych niż 32 przestępstwa wymienione w art. 2 ust. 2 decyzji ramowej w sprawie ENA;
- właściwość miejscową
- toczące się postępowanie w państwie wykonania
- przedawnienie itp.
Podręcznik dotyczący wydawania i wykonywania europejskiego nakazu aresztowania
17 listopada 2023 r. Komisja Europejska opublikowała nowe wydanie podręcznika na temat wydawania i wykonywania europejskiego nakazu aresztowania. Skierowane do europejskich prawników praktyków w celu ułatwienia i uproszczenia codziennej pracy zainteresowanych organów sądowych. Podręcznik zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące kroków proceduralnych związanych z wydawaniem i wykonywaniem ENA oraz pomaga prawnikom praktykom na każdym etapie procedury wydawania osób. Ta zmieniona wersja z 2023 r. odzwierciedla również szybko zmieniające się orzecznictwo TSUE dotyczące ENA oraz zmiany w systemie SIS.
Podręcznik we wszystkich językach można znaleźć tutaj: Stały link EUR-Lex
Statystyki dotyczące funkcjonowania ENA
W 2018 r. osoby, których dotyczy wniosek, zostały przekazane średnio:
- za zgodą – w ciągu 16,4 dni
- bez zgody – w ciągu 45 dni.
W 2019 r. osoby, których dotyczy wniosek, zostały przekazane średnio:
- za zgodą – średnio w ciągu 16,7 dnia
- bez zgody – za 55,75 dni.
W 2020 r. osoby, których dotyczy wniosek, zostały przekazane średnio:
- za zgodą – w ciągu 21,25 dni
- bez zgody – za 72,45 dni.
W 2021 r. osoby, których dotyczy wniosek, zostały przekazane średnio:
- Za zgodą – w ciągu 20,14 dni
- Bez zgody – 53,72 dni.
Odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu dotyczącym ENA: 2014 (1582 Kb) | 2015 (1479 Kb) | 2016 r. (1732 Kb) | 2017 (1268 Kb) ≠ 2018 (1552 Kb) ≠ 2019 (1082 Kb) ≠ 2020 (1479 Kb) ≠ 2021 (1450 Kb)
Nie są dostępne dane dotyczące wszystkich państw. dane dotyczące wydanych ENA za 2015, 2016 i 2017 r. są jednak kompletne.
ENA | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
Wydano | 14.948 | 16.144 | 16.636 | 17.491 | 17.471 | 20.226 | 15.938 | 14.789 |
Wykonana | 5.535 | 5.304 | 5.812 | 6.317 | 6.976 | 5.665 | 4.397 | 5.144 |
Projekty finansowane w ramach programu „Sprawiedliwość”
Projekt badawczy InAbsentiEAW jest analizą porównawczą ENA dotyczącą osób, które nie były obecne w postępowaniu zakończonym wydaniem wyroku skazującego (w postępowaniu zaocznym). Praktyka wskazuje, że często dochodzi do problemów z wydawaniem i wykonywaniem takich nakazów. Celem projektu badawczego było przeanalizowanie przyczyn tych problemów oraz określenie wspólnych standardów wydawania takich ENA, aby zapewnić ich sprawne i sprawiedliwe wykonanie. Badanie przeprowadzono w formie studiów przypadku w Belgii, Irlandii, Niderlandach, Polsce, Rumunii i na Węgrzech.
ENA i warunki pozbawienia wolności
Chociaż wszystkie państwa członkowskie muszą przestrzegać europejskiej konwencji praw człowieka (EKPC), w praktyce istnieją znaczne różnice w odniesieniu do tymczasowego aresztowania, a materialne warunki przetrzymywania znacznie się różnią w poszczególnych państwach członkowskich. Jak przyznał TSUE w wyroku w sprawie Aranyosi/Căldăraru, te różnice w warunkach pozbawienia wolności mają rzeczywisty wpływ na wzajemne zaufanie państw członkowskich i na funkcjonowanie ENA. Od 2016 r. wykonanie ENA opóźnia się lub odmawia ze względu na rzeczywiste ryzyko naruszenia praw podstawowych w prawie 300 przypadkach.
Aby zacieśnić współpracę wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i poprawić warunki panujące w więzieniach w całej UE, 8 grudnia 2022 r. Komisja przyjęła zalecenie w sprawie praw procesowych osób podejrzanych i oskarżonych podlegających tymczasowemu aresztowaniu oraz materialnych warunków pozbawienia wolności. W zaleceniu tym zawarto skonsolidowany przegląd wybranych europejskich norm minimalnych dotyczących materialnych warunków pozbawienia wolności i praw procesowych w aresztach tymczasowych, ze szczególnym uwzględnieniem kluczowych obszarów priorytetowych w zakresie ochrony podstawowych praw osadzonych.
Powiązane strony
Ta wersja treści strony została przetłumaczona maszynowo. Autorzy tej strony nie ponoszą odpowiedzialności za jakość tłumaczenia maszynowego.