General information
The European Union has set itself the objective of developing an area of freedom, security and justice, by adopting measures relating to judicial cooperation in civil matters having cross-border implications. At the same time, increasing the mobility of citizens within the internal market calls for more flexibility and greater legal certainty.
Council Regulation (EU) No 1259/2010 of 20 December 2010 implementing enhanced cooperation in the area of the law applicable to divorce and legal separation (called Rome III Regulation) provides citizens with appropriate outcomes in terms of legal certainty, predictability and flexibility, protects weaker partners during divorce disputes and prevents 'forum shopping'. This also helps avoiding complicated, lengthy and painful proceedings.
More specifically, Regulation (EU) No 1259/2010 allows international couples to agree in advance which law would apply to their divorce or legal separation as long as the agreed law is the law of the Member State with which they have a closer connection. In case the couple cannot agree, the judges can use a common formula for deciding which country's law applies.
This Regulation does not, on the other hand, apply to the following matters: the legal capacity of natural persons; the existence, validity and recognition of a marriage; the annulment of a marriage; the name of the spouses; the property consequences of the marriage; parental responsibility; maintenance obligation and trusts and successions. It also does not affect the application of Regulation (EC) No 2201/2003 concerning jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in matrimonial matters and the matters of parental responsibility.
It is an instrument implementing enhanced cooperation between the participating Member States. The enhanced cooperation allows a group of at least nine Member States to implement measures in one of the areas covered by the Treaties within the framework of the Union’s non-exclusive competences. According to Article 331 TFEU, the non-participating Member States keep the right to join the established enhanced cooperation in progress.
The European e-Justice Portal provides you with information concerning the application of the Regulation.
Enhanced Cooperation
On 12 July 2010, the Council adopted Decision 2010/405/EU authorizing enhanced cooperation in the area of the law applicable to divorce and legal separation between Belgium, Bulgaria, Germany, Spain, France, Italy, Latvia, Luxembourg, Hungary, Malta, Austria, Portugal, Romania and Slovenia.
As a consequence, the mentioned 14 participating Member States adopted Council Regulation (EU) No 1259/2010, which became applicable on 21 June 2012.
On 21 November 2012, the Commission adopted Decision 2012/714/EU confirming the participation of Lithuania in enhanced cooperation in the area of the law applicable to divorce and legal separation. That Decision foresees that Regulation (EU) No 1259/2010 shall apply to Lithuania from 22 May 2014.
On 27 January 2014, the Commission adopted Decision 2014/39/EU confirming the participation of Greece in enhanced cooperation in the area of the law applicable to divorce and legal separation. That Decision foresees that Regulation (EU) No 1259/2010 shall apply to Greece from 29 July 2015.
On 10 August 2016, the Commission adopted Decision (EU) No 2016/1366 confirming the participation of Estonia in enhanced cooperation in the area of the law applicable to divorce and legal separation. That Decision foresees that Regulation (EU) No 1259/2010 shall apply to Estonia from 11 February 2018.
Please select the relevant country's flag to obtain detailed national information.
Related link
ARCHIVED European Judicial ATLAS website (closed on 30 September 2017)
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Belgijskie przepisy nie przewidują szczególnych formalnych wymogów mających zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego na podstawie art. 7 ust. 2–4 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
W odniesieniu do przepisów dotyczących wyboru prawa właściwego art. 55 § 2 akapit trzeci belgijskiego kodeksu prawa prywatnego międzynarodowego (Wetboek van internationaal privaatrecht/Code de droit international privé) przewiduje, że wyboru należy dokonać w chwili, w której strony stawiły się przed sądem po raz pierwszy (Kodeks prawa prywatnego międzynarodowego z dnia 16 lipca 2004 r., Belgisch Staatsblad/Moniteur belge z dnia 27 lipca 2004 r., który wszedł w życie dnia 1 października 2004 r.).
Ostatnia aktualizacja:
28/02/2023
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Zgodnie z prawem niemieckim (art. 46e ust. 1 niemieckiej ustawy wprowadzającej kodeks cywilny – Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche) porozumienie co do wyboru prawa właściwego zgodnie z art. 7 ust. 2–4 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010 powinno być poświadczone przez notariusza. Artykuł 127a Kodeksu cywilnego (Bürgerliches Gesetzbuch) stosuje się odpowiednio.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Zgodnie z prawem niemieckim (art. 46e ust. 2 niemieckiej ustawy wprowadzającej Kodeks cywilny) małżonkowie mogą dokonać wyboru prawa właściwego zgodnie z art. 5 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010 do zakończenia rozprawy w pierwszej instancji.
Ostatnia aktualizacja:
14/02/2024
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Zgodnie z § 641 ust. 2 i 3 ustawy o prawie rodzinnym małżonkowie mogą zawrzeć umowę o wybór prawa właściwego, o której mowa w rozporządzeniu Rady (UE) nr 1259/2010, osobiście przed notariuszem, w formie aktu notarialnego, albo ustnie do protokołu w sądzie, co stanowi formę równoważną formie aktu notarialnego.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Zgodnie z § 641 pkt (4) ustawy o prawie rodzinnym małżonkowie mogą zawrzeć taką umowę i dokonywać w niej zmian w każdym czasie, aż do chwili przyjęcia przez notariusza wniosku o zawarcie ugody w sprawie rozwodu, a w postępowaniu sądowym aż do zakończenia postępowania rozpoznawczego lub do upływu terminu do złożenia wniosku w postępowaniu nieprocesowym.
Ostatnia aktualizacja:
29/03/2022
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Po otrzymaniu oświadczenia Grecji w tej sprawie, Komisja Europejska potwierdziła, w decyzji z dnia 27 stycznia 2014 r. (Dz.U. L 23 s. 41), uczestnictwo Grecji we wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej, ustanowionej rozporządzeniem (UE) nr 1259/2010 („rozporządzenie Rzym III”).
Na mocy powyższej decyzji rozporządzenie (UE) nr 1259/2010 ma zastosowanie w Grecji począwszy od 29 lipca 2015 r.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
W greckim prawie nie wprowadzono krajowych przepisów szczególnych dotyczących formalnych wymogów mających zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego na podstawie art. 7 ust. 2–4 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
W greckim prawie nie wprowadzono krajowych przepisów szczególnych dotyczących możliwości wskazania prawa właściwego zgodnie z art. 5 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010.
Ostatnia aktualizacja:
01/12/2020
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Prawo hiszpańskie nakłada dodatkowe wymogi formalne dotyczące umów w sprawie wyboru prawa właściwego zgodnie z art. 7 ust. 2 – art. 7 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010, zgodnie z którymi wyboru prawa właściwego należy dokonać w drodze umowy sporządzonej w formie dokumentu urzędowego przed notariuszem lub w formie dokumentu autentycznego, który został w sposób wyraźny i jednoznaczny opatrzony datą i podpisany przez strony, nawet jeżeli dokument ten nie jest aktem notarialnym.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Zgodnie z prawem hiszpańskim małżonkowie nie mogą dokonać wyboru prawa właściwego przed sądem w trakcie postępowania.
Ostatnia aktualizacja:
26/02/2024
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
W rozporządzeniu określono trzy formalne przesłanki ważności umowy w sprawie wyboru prawa: musi ona być sporządzona na piśmie, opatrzona datą i podpisana przez obie strony.
Rozporządzenie stanowi jednak, że państwa członkowskie mogą przewidzieć dodatkowe wymogi formalne i wskazuje sposób, w jaki wymogi te mają zastosowanie w zależności od sytuacji małżonków.
W prawie francuskim nie istnieje żaden przepis regulujący formalne przesłanki ważności umowy w sprawie wyboru prawa w przypadku rozwodu lub separacji. Francja nie złożyła oświadczenia przewidzianego w art. 17 ust. 1 lit. a).
W związku z tym małżonkowie, jeżeli sobie tego życzą, mogą zwrócić się do specjalisty, który będzie w stanie, w ich mniemaniu, udzielić im najlepszych porad.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Umowa, w której małżonkowie wskazują prawo właściwe dla swojego rozwodu lub separacji, może zostać zawarta i zmieniona w każdej chwili, najpóźniej jednak w chwili wniesienia sprawy do sądu.
Jednakże jeżeli przewiduje to prawo państwa sądu orzekającego, małżonkowie mogą wskazać prawo właściwe przed sądem w trakcie postępowania (art. 5 ust. 2 i ust. 3).
Możliwość ta nie jest wyraźnie przewidziana w prawie francuskim. Z tego względu Francja nie złożyła oświadczenia przewidzianego w art. 17 ust. 1 lit. b).
Ostatnia aktualizacja:
05/04/2024
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Prawo łotewskie nie przewiduje żadnych dodatkowych wymogów mających zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego poza wymogami wskazanymi w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Prawo łotewskie nie przewiduje możliwości wskazania prawa właściwego przed sądem w toku postępowania.
Ostatnia aktualizacja:
19/02/2024
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Prawo litewskie nie przewiduje dodatkowych wymogów formalnych dotyczących zawierania umów w sprawie wyboru prawa właściwego dla rozwodów i separacji.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Prawo litewskie nie przewiduje możliwości wyboru prawa właściwego dla rozwodu lub separacji w toku postępowania przed sądem.
Ostatnia aktualizacja:
07/04/2023
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Luksemburg nie przewiduje obecnie żadnych dodatkowych wymogów formalnych.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Luksemburg nie przewiduje możliwości wskazania prawa właściwego przed sądem w toku trwającego postępowania.
Ostatnia aktualizacja:
03/11/2021
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Do umów w sprawie wyboru prawa właściwego nie mają zastosowania żadne inne wymogi formalne niż te określone w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Małżonkowie mogą wskazać w umowie prawo właściwe najpóźniej do zakończenia postępowania rozpoznawczego, w terminie zakreślonym przez sąd.
Ostatnia aktualizacja:
03/04/2023
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Prawo austriackie nie przewiduje żadnych dodatkowych wymogów formalnych dotyczących porozumienia co do wyboru prawa właściwego na podstawie art. 7 ust. 2–4 rozporządzenia UE nr 1259/2010.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Według prawa austriackiego (§ 11 ust. 3 austriackiej ustawy Prawo prywatne międzynarodowe – Bundesgesetz über das Internationalen Privatrecht), małżonkowie mogą dokonać wyboru prawa właściwego na podstawie art. 5 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010 także przed sądem w toku postępowania, o ile wyboru prawa dokonuje się w sposób wyraźny, a nie dorozumiany.
Ostatnia aktualizacja:
16/06/2023
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Brak uwag.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Brak uwag.
Ostatnia aktualizacja:
07/04/2024
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Art. 7 ust. 2 – 4 – Formalne wymogi mające zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego
Nie ma dodatkowych wymogów formalnych mających zastosowanie do umów w sprawie wyboru prawa właściwego innych niż wymogi określone w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1259/2010.
Art. 5 ust. 3 – Możliwość dokonania wyboru prawa właściwego w toku postępowania
Na mocy prawa rumuńskiego małżonkowie mogą również wskazać prawo właściwe mające zastosowanie do postępowania rozwodowego po wniesieniu sprawy do sądu, ale nie później niż w dniu pierwszej rozprawy sądowej, na którą małżonkowie zostali wezwani zgodnie z prawem.
Stosowne przepisy kodeksu cywilnego:
Artykuł 2598.
Termin zawarcia umowy w sprawie wyboru prawa właściwego
1) Umowę w sprawie wyboru prawa właściwego dla rozwodu można zawrzeć lub zmienić najpóźniej do chwili wniesienia wniosku lub pozwu o rozwód do właściwego organu.
2) Sąd może jednak uwzględnić umowę małżonków nie później niż podczas pierwszej rozprawy, na którą strony zostały prawidłowo wezwane.
Artykuł 2599.
Forma zawarcia umowy w sprawie wyboru prawa właściwego
Umowę w sprawie wyboru prawa właściwego w postępowaniu rozwodowym małżonkowie zawierają na piśmie, podpisują i opatrują datą.
Ostatnia aktualizacja:
12/02/2024
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
