Family law – custody of children
Germany has a single profession of ‘lawyer’ [Rechtsanwalt] and does not distinguish between lawyers, solicitors, barristers and advocates.
In Germany, lawyers’ fees are charged either in accordance with the Lawyers’ Remuneration Act [Rechtsanwaltsvergütungsgesetz] (RVG) or on the basis of fee agreements. In principle, fee agreements are always possible as an alternative to the statutory charges. However, the provisions of § 49b of the Federal Lawyers Code [Bundesrechtsanwaltsordnung] (BRAO) and §§ 3a to 4b of the Lawyers’ Remuneration Act must be respected. In particular, if the lawyer represents the client in court, the agreed fees cannot be less than those laid down by law. Remuneration higher than that prescribed by law may be agreed at any time.
The remuneration schedule attached to the RVG (Annex 1 to the RVG) prescribes either fixed fees or fee ranges applicable to individual activities. The fee level is normally determined by reference to the value of the claim. The ranges of fees based on claim value stipulate the maximum and minimum fee rates payable. The current fee levels based on claim value are set out in the fees table (Annex 2 to the RVG). In each case, the appropriate fee from the prescribed range must be determined ex aequo et bono, taking into account all the circumstances, in particular the scope and difficulty of the work involved, the importance of the case and the client’s income and financial circumstances. If the lawyer incurs a particular risk of liability, this may also be taken into consideration in the assessment of their fees. Fee ranges with statutory maximum and minimum amounts apply in a number of special fields, notably criminal cases and matters of social law.
Bailiffs [Gerichtsvollzieher] charge only the fees stipulated in the Bailiffs’ Costs Act [Gerichtsvollzieherkostengesetz] (GvKostG). A set fee is prescribed for each individual activity carried out by the bailiff.
Fixed costs for litigants in civil proceedings
Usually, the court receives a court fee, calculated according to the value of the claim. In civil cases it is determined by the Court Costs Act [Gerichtskostengesetz] (GKG) and the Court Costs (Family Matters) Act [Gesetz über Gerichtskosten in Familiensachen] (FamGKG). The fee rates are set out in the schedule of costs (Annex 1 to the relevant Act). The fees are set out by claim value in the table of fees (Annex 2 to the relevant act). For general civil proceedings and those concerning family conflict, in particular for maintenance-related matters, the fee rate is 3.0. For marital matters it is 2.0 and for matters relating to children, including parental custody and access, the fee rate is 0.5. The value of the proceedings is determined as follows:
If no agreement is reached, the fees for court representation by a lawyer are calculated on the basis of the value of the claim. The value of the claim usually corresponds to the value of the proceedings which is set in order to determine the court fees. The RVG sets out precisely which fees can be calculated at which rate for which type of procedure. Annex 2 to the RVG sets out the fees by claim value. For the first instance of civil matters, lawyers usually receive a court fee of 1.3 times the rate and a consultation fee of 1.2 times the rate. For a settlement agreement at first instance, lawyers also receive a settlement fee at a rate of 1.0.
Stage of civil proceedings at which fixed costs must be paid
For general civil matters, maintenance matters and marital matters, the court fees are payable as soon as the action is brought or the application is filed. For family matters, they are due at the end of the proceedings. Providing nothing else has been agreed, lawyers are remunerated for services rendered on completion of their brief. However, they have the statutory right to an advance.
Fixed costs in criminal proceedings
In criminal cases, court costs are not levied until the final sentence has been handed down. The level of the fee is determined by reference to the penalty imposed, and ranges between EUR 140 and EUR 1 000 at first instance. Lawyers with whom no fee has been agreed are entitled, both as defence counsel and as a representative of other interested parties, to charge fees within a set framework.
Stage of criminal proceedings at which fixed costs must be paid
Court costs are due after final sentencing. Providing nothing else has been agreed, lawyers are remunerated for services rendered at the end of their mandate. However, they have the statutory right to an advance.
Fixed costs for litigants in constitutional proceedings
There are no court costs for proceedings before the Federal Constitutional Court [Bundesverfassungsgericht], with the exception of vexatious actions (§ 34 of the Federal Constitutional Court Act [Bundesverfassungsgerichtsgesetz]). A lawyer must be retained only if there is a hearing before the Federal Constitutional Court (§ 22 of the Federal Constitutional Court Act).
Stage of constitutional proceedings at which fixed costs must be paid
Unless agreed otherwise, lawyers’ remuneration is in principle payable on completion of their brief. However, they have the statutory right to an advance.
Lawyers are obliged to give clients full information and advice, and must propose to their clients the safest and least hazardous means of achieving the desired objective. Lawyers must also point out any risks involved in the matter, so that clients are in a position to make a fully informed decision. The extent of the information to be provided depends on the lawyers’ perception of what the client needs to know. Lawyers must answer their clients’ questions fully and truthfully. Before a case proceeds to court, lawyers must make clear the prospects and risks involved in pursuing litigation. This includes the cost risks as well as the prospects for success.
Lawyers have special obligations to provide information in certain cases:
The texts of the laws relating to costs can be obtained from bookshops or are available in their latest versions, free of charge, on the internet.
The information is in German.
The latest versions of laws are accessible from the website of the Federal Ministry of Justice and Consumer Protection [Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz]. The various laws on costs can be downloaded by entering the relevant abbreviation (GKG, FamGKG, GvKostG and RVG).
The Federal Statistical Office [Statistisches Bundesamt] produces an annual series of statistical publications on the administration of justice. Series 10, subseries 2.1, for example, contains data on the length of civil proceedings throughout Germany, broken down by individual Land and higher regional court [Oberlandesgericht] district. Separate data is provided for local courts [Amtsgerichte] and regional courts [Landgerichte], on the one hand, and higher regional courts, on the other, as well as for proceedings at first and second instance. The series does not contain statistics on the length of time taken by the proceedings in different types of case.
There are books that give details of the average cost risk for civil proceedings.
Courts and court bailiffs are not subject to VAT. Lawyers must charge VAT at 19%. It is charged separately as an expense and is not included in their fees.
Legal aid is available upon application to anyone who, owing to their personal or financial circumstances, cannot cover the costs of the proceedings, or can cover them only partially or in instalments. The intended legal action or defence must afford a reasonable chance of success and must not appear frivolous. However, litigants must use their own resources insofar as this is reasonable. Depending on their income, a party can be awarded legal aid either that is not to be paid back or that is to be paid back in instalments. The Federal Ministry of Justice and Consumer Protection has produced a leaflet entitled Beratungshilfe und Prozesskostenhilfe (‘Legal advice and legal aid’), which answers the most frequently asked questions using examples.
Income limits are not applicable to suspects or defendants in criminal proceedings. Legal aid is awarded in accordance with other criteria.
Legal aid is awarded subject to income limits. These are flexible and are determined according to the anticipated costs of the case and the social situation of the claimant (maintenance obligations, housing costs). Legal aid can also be awarded with an obligation to pay it back in instalments.
Victims of certain serious crimes can apply to have a legal advisor assigned to them free of charge, regardless of their financial circumstances.
Legal aid for suspects/defendants (assignment of court-appointed defence counsel) is subject not to income limits, but rather to certain legal conditions. These relate primarily to the seriousness of the offence, the threat of certain legal consequences (such as being banned from practising a profession or being confined to a psychiatric or neurological hospital), whether the defendant is on remand in custody or is the subject of protective custody proceedings, whether the previous defence counsel has been suspended, the complexity of the factual or legal situation, or whether the defendant is able to defend themselves.
Under § 183 of the Social Courts Act [Sozialgerichtsgesetz] (SGG), proceedings before social courts [Sozialgerichte] involve no costs for persons entitled to benefit (i.e. insured persons, persons on benefit including those in receipt of survivor’s benefit, disabled persons and their successors, provided that they are involved in their respective capacities in court proceedings as claimants or defendants). Claimants and defendants who do not fall within categories cited in § 183 SGG must pay a fee in accordance with § 184 of the SGG (EUR 150 for proceedings before the social courts, EUR 225 for proceedings before the regional social courts [Landessozialgerichte], EUR 300 for proceedings before the Federal Social Court [Bundessozialgericht]).§ 197a of the SGG provides for derogation from these special rules whereby the costs customarily payable under the Court Costs Act are also applicable in proceedings before the social courts, if neither the claimant nor the defendant in a case is among the persons mentioned in § 183 of the SGG.
The following arrangements apply in criminal proceedings: if the defendant is acquitted, or the case fails to proceed to trial, or the proceedings against the defendant are terminated, the costs (public expenditure) and expenses necessarily incurred by the defendant are in principle payable from the public purse.
The losing party must pay the other party’s costs insofar as they were necessary for the proper prosecution of the litigation; that is to say, the winning party’s lawyer’s statutory fees and expenses and the winning party’s travel costs, including any loss of earnings incurred through attendance at court.
Experts called by the court receive a fee based on an hourly rate. The fee is fixed by law in the Judicial Remuneration and Compensation Act [Justizvergütungs- und -entschädigungsgesetz] (JVEG) and is paid by the parties to the proceedings.
The costs of an expert privately engaged by a party to prepare for litigation do not form part of the procedural costs, reimbursement of which is fixed in the judgment. These costs must therefore be claimed separately. If the party has engaged an expert to provide advice during litigation, reimbursement depends on the necessity of this in the case in question. The costs of an expert engaged by the court to give evidence are paid by the losing party or, if the parties have been only partially successful, both parties must pay their share of the costs on the basis of the relative extent to which they have won or lost.
Interpreters and translators called by the court receive a fee that is also fixed by the JVEG and is paid by the parties to the proceedings. Interpreters are paid an hourly rate and translators are paid by the line.
In criminal proceedings, interpretation and translation costs for defendants or interested parties, provided that they are necessary for the defence or for the exercise of procedural rights, are paid from the public purse.
Federal Ministry of Justice and Consumer Protection
Mediation Team of the German Lawyers’ Association
Federal Family Mediation Association
Federal Association for Economic and Professional Mediation
Conciliation Board of the German Bundesbank
Ombudsman of the German cooperative banking group
Private building societies ombudswoman
Regional building societies ombudsman
Advisory committees and conciliation boards of the German Medical Association
Conciliation board for local transport in North Rhine-Westphalia
Private Health and Care Insurance Ombudsman
Conciliation Board of the Federal German Funeral Directors’ Association
Conciliation Board of the Federal Network Agency
Real Estate Ombudsman in the German Real Estate Association
Conciliation boards of chambers of commerce and industry
Consensus Board for Fees and Awards
Central Association of the German Motor Vehicle Industry
Country report by Germany concerning the study on the transparency of costs (565 Kb)
The national language version of this page is maintained by the respective Member State. The translations have been done by the European Commission service. Possible changes introduced in the original by the competent national authority may not be yet reflected in the translations. The European Commission accepts no responsibility or liability whatsoever with regard to any information or data contained or referred to in this document. Please refer to the legal notice to see copyright rules for the Member State responsible for this page.
W tym kazusie z zakresu prawa rodzinnego dotyczącym rozwodu zwrócono się do państw członkowskich o udzielenie stronie wytaczającej powództwo o rozwód porady na temat kosztów postępowania w poniższych sytuacjach:
Kazus A – sytuacja krajowa: para zawiera związek małżeński. Po upływie pewnego czasu małżonkowie decydują się na separację i rozwód.
Kazus B – sytuacja międzynarodowa: dwoje obywateli państwa członkowskiego A zawiera związek małżeński w tym państwie. Po ceremonii zaślubin małżonkowie przenoszą się na stałe do innego państwa członkowskiego (państwo członkowskie B). Wkrótce potem małżonkowie rozstają się – żona wraca do państwa członkowskiego A, a mąż pozostaje w państwie członkowskim B. Małżonkowie decydują się na rozwód. Niedługo po powrocie do państwa członkowskiego A żona wnosi pozew o rozwód do sądu w państwie członkowskim B.
Kazus | Sąd | Postępowanie apelacyjne |
Wstępne opłaty sądowe | Wstępne opłaty sądowe | |
Kazus A | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej |
Kazus B | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej |
Kazus | Adwokat |
Średnie koszty | |
Kazus A | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej |
Kazus B | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej |
Kazus | Zwrot kosztów poniesionych przez świadków | Zastaw lub zabezpieczenie |
Czy świadkowie otrzymują zwrot poniesionych kosztów? | Czy przewidziano takie instytucje oraz kiedy i jak się je stosuje? | |
Kazus A | Tak, ale zazwyczaj powołanie świadków nie jest konieczne. | Nie |
Kazus B | Tak, ale zazwyczaj powołanie świadków nie jest konieczne. | Nie |
Kazus | Pomoc prawna | Zwrot kosztów | ||
Kiedy i pod jakimi warunkami ma zastosowanie? | Czy strona wygrywająca może uzyskać zwrot kosztów postępowania? | Jeżeli zwrotowi nie podlega całkowita kwota kosztów, jaka zasadniczo część kosztów podlega zwrotowi? | Czy są sytuacje, w których koszty pomocy prawnej należy zwrócić organizacji jej udzielającej? | |
Kazus A | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej | Tak | Połowa | W przypadku wzrostu zarobków i poprawy sytuacji finansowej danej osoby i w przypadku płatności w ratach. |
Kazus B |
Kazus | Tłumaczenie pisemne | Tłumaczenie ustne | Inne koszty właściwe dla sporów transgranicznych | ||
Kiedy i pod jakimi warunkami jest ono konieczne? | Szacunkowy koszt? | Kiedy i pod jakimi warunkami jest ono konieczne? | Szacunkowy koszt? | Opis | |
Kazus A | |||||
Kazus B | Według uznania sądu. | Zazwyczaj 1,55 euro za 55 znaków plus wydatki i podatek obrotowy. | Według uznania sądu. | 70 euro za godzinę plus wydatki i podatek obrotowy. | Doręczenie pism za granicę. |
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W tym kazusie w dziedzinie prawa rodzinnego dotyczącym sprawowania pieczy nad dziećmi zwrócono się do państw członkowskich o udzielenie powodowi porady na temat kosztów postępowania w poniższych sytuacjach:
Kazus A – sytuacja krajowa: dwie osoby przez kilka lat pozostawały ze sobą w nieformalnym związku. W chwili rozstania mają trzyletnie dziecko. Sąd przyznaje matce prawo do pieczy nad dzieckiem, a ojcu – prawo do osobistej styczności z dzieckiem. Matka wnosi pozew o ograniczenie prawa do osobistej styczności przyznanego ojcu.
Kazus B – sytuacja transgraniczna z perspektywy adwokata prowadzącego praktykę w państwie członkowskim A: dwie osoby przez kilka lat pozostawały ze sobą w nieformalnym związku w państwie członkowskim B. Mają wspólne dziecko, ale bezpośrednio po jego narodzinach rozstają się. Sąd w państwie członkowskim B przyznaje matce prawo do pieczy nad dzieckiem, a ojcu – prawo do osobistej styczności z dzieckiem. Za zgodą sądu matka i dziecko przenoszą się do innego państwa członkowskiego (państwo członkowskie A), natomiast ojciec pozostaje w państwie członkowskim B. Kilka lat później matka dziecka podejmuje kroki prawne w państwie członkowskim A, aby zmienić prawo ojca do osobistej styczności z dzieckiem.
Kazus | Postępowanie w pierwszej instancji | Postępowanie apelacyjne |
Wstępne koszty postępowania | Wstępne koszty postępowania | |
Kazus A | 54,00 euro | Postępowanie apelacyjne: 108,00 euro |
Kazus B | 54,00 euro | Postępowanie apelacyjne: 108,00 euro |
Kazus | Adwokat | Biegły | ||
Czy zachodzi przymus adwokacki? | Średnie koszty | Czy konieczne jest powołanie biegłego? | Koszty | |
Kazus A | Nie | Pierwsza instancja: | Według uznania sądu | 100,00 euro za godzinę plus wydatki i podatek VAT |
Kazus B | Nie | Pierwsza instancja: | Według uznania sądu | 100,00 euro za godzinę plus wydatki i podatek VAT |
Kazus | Wydatki poniesione przez świadków | |
Czy świadkom przysługuje zwrot poniesionych wydatków? | Koszty | |
Kazus A | Tak | Maksymalnie 21 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus B | Tak | Maksymalnie 21 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus | Pomoc prawna | Zwrot kosztów | |
Na jakich warunkach? | Czy strona wygrywająca może ubiegać się o zwrot kosztów postępowania? | Czy są sytuacje, w których koszty pomocy prawnej należy zwrócić? | |
Kazus A | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej | Tak | W przypadku wzrostu zarobków i poprawy sytuacji finansowej danej osoby i w przypadku płatności w ratach |
Kazus B | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej | Tak | W przypadku wzrostu zarobków i poprawy sytuacji finansowej danej osoby i w przypadku płatności w ratach |
Kazus | Tłumaczenie pisemne | Tłumaczenie ustne | Czy ponoszone są inne koszty związane ze sporami transgranicznymi? | |||
Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie pisemne? | Szacunkowy koszt | Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie ustne? | Szacunkowy koszt | Opis | Szacunkowy koszt | |
Kazus A | ||||||
Kazus B | Według uznania sądu | W większości przypadków 1,55 euro za 55 znaków plus wydatki i podatek VAT | Według uznania sądu | 70 euro za godzinę plus wydatki i podatek VAT | Koszty doręczenia pism za granicę |
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W tym kazusie w dziedzinie prawa rodzinnego dotyczącym świadczeń alimentacyjnych zwrócono się do państw członkowskich o udzielenie powodowi porady na temat kosztów postępowania w poniższych sytuacjach:
Kazus A – sytuacja krajowa: dwie osoby przez kilka lat pozostawały ze sobą w nieformalnym związku. W chwili rozstania mają trzyletnie dziecko. Sąd orzeka o przyznaniu prawa do pieczy nad dzieckiem matce. Zgody nie osiągnięto jedynie w kwestii kwoty świadczeń alimentacyjnych, jaką ojciec powinien wypłacać matce na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Matka wnosi pozew w tej sprawie.
Kazus B – sytuacja transgraniczna z perspektywy adwokata prowadzącego praktykę w państwie członkowskim A: dwie osoby przez kilka lat pozostawały ze sobą w nieformalnym związku w państwie członkowskim B. W chwili rozstania mają trzyletnie dziecko. Sąd w państwie członkowskim B orzeka o przyznaniu prawa do pieczy nad dzieckiem matce. Za zgodą ojca dziecka matka i dziecko przenoszą się na stałe do innego państwa członkowskiego (państwo członkowskie A).
Zgody nie osiągnięto jedynie w kwestii kwoty świadczeń alimentacyjnych, jaką ojciec powinien wypłacać matce na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Matka wnosi pozew w tej sprawie w państwie członkowskim A.
Kazus | Postępowanie w pierwszej instancji | Postępowanie apelacyjne |
Wstępne opłaty sądowe | Wstępne opłaty sądowe | |
Kazus A | W zależności od wysokości dochodzonych świadczeń alimentacyjnych | W zależności od wysokości dochodzonych świadczeń alimentacyjnych |
Kazus B | W zależności od wysokości dochodzonych świadczeń alimentacyjnych | W zależności od wysokości dochodzonych świadczeń alimentacyjnych |
Kazus | Adwokat | Komornik | Biegły | |||
Czy zachodzi przymus adwokacki? | Średnie koszty | Czy konieczny jest udział komornika? | Koszty po wydaniu orzeczenia | Czy konieczne jest powołanie biegłego? | Koszty | |
Kazus A | Tak | W zależności od wysokości dochodzonych świadczeń alimentacyjnych | Nie | W zależności od rodzaju środka egzekucyjnego | Według uznania sądu | Według stawek godzinowych. Poziom kosztów różni się w zależności od dziedziny, przy czym stawka maksymalna wynosi 100 euro i należy dodać do niej wydatki i podatek VAT |
Kazus B | Tak | W zależności od wysokości dochodzonych świadczeń alimentacyjnych | Nie | W zależności od rodzaju środka egzekucyjnego | Według uznania sądu | Według stawek godzinowych. Poziom kosztów różni się w zależności od dziedziny, przy czym stawka maksymalna wynosi 100 euro i należy dodać do niej wydatki i podatek VAT |
Kazus | Wydatki poniesione przez świadków | |
Czy świadkom przysługuje zwrot poniesionych wydatków? | Koszty | |
Kazus A | Tak | Maksymalnie 17 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus B | Tak | Maksymalnie 17 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus | Pomoc prawna | Zwrot kosztów | |
Na jakich warunkach? | Czy strona wygrywająca może ubiegać się o zwrot kosztów postępowania? | Czy są sytuacje, w których koszty pomocy prawnej należy zwrócić? | |
Kazus A | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej | Tak | W przypadku wzrostu zarobków i poprawy sytuacji finansowej danej osoby i w przypadku płatności w ratach |
Kazus B | W zależności od dochodów i sytuacji majątkowej | Tak | W przypadku wzrostu zarobków i poprawy sytuacji finansowej danej osoby i w przypadku płatności w ratach |
Kazus | Tłumaczenie pisemne | Tłumaczenie ustne | Czy ponoszone są inne koszty związane ze sporami transgranicznymi? | ||
Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie pisemne? | Szacunkowy koszt | Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie ustne? | Szacunkowy koszt | Opis | |
Kazus A | |||||
Kazus B | Według uznania sądu | Zasadniczo 1,55 euro za 55 znaków plus wydatki i podatek VAT | Według uznania sądu | 70 euro za godzinę plus wydatki i podatek VAT | Koszty doręczenia pism za granicę |
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W tym kazusie z zakresu prawa handlowego dotyczącym umów zwrócono się do państw członkowskich o udzielenie sprzedawcy porady na temat kosztów postępowania w poniższych sytuacjach:
Kazus A – sytuacja krajowa: przedsiębiorstwo dostarcza towary o wartości 20 000 euro. Sprzedawca nie otrzymał zapłaty, ponieważ nabywca uważa, że towary nie odpowiadają wcześniejszym uzgodnieniom.
Sprzedawca decyduje się wnieść pozew, w którym domaga się zapłaty pełnej ceny.
Kazus B – sytuacja transgraniczna: przedsiębiorstwo z siedzibą w państwie członkowskim B dostarcza towary o wartości 20 000 euro nabywcy w państwie członkowskim A. Umowę sporządzono w języku państwa członkowskiego B i podlega ona prawu tego państwa. Nabywca w państwie członkowskim A odmawia zapłaty, ponieważ uważa, że towary nie odpowiadają wcześniejszym uzgodnieniom. Sprzedawca decyduje się wnieść pozew w państwie członkowskim A, w którym domaga się zapłaty pełnej ceny na podstawie umowy zawartej z nabywcą.
Kazus | Postępowanie w pierwszej instancji | Postępowanie apelacyjne |
Wstępne opłaty sądowe | Wstępne opłaty sądowe | |
Kazus A | 1 035,00 euro | Postępowanie apelacyjne: 1 380,00 euro |
Kazus B | 1 035,00 euro | Postępowanie apelacyjne: 1 380,00 euro |
Kazus | Adwokat | Komornik | Biegły | |||
Czy zachodzi przymus adwokacki? | Średnie koszty | Czy konieczny jest udział komornika? | Koszty po wydaniu orzeczenia | Czy konieczne jest powołanie biegłego? | Koszty | |
Kazus A | Tak | Pierwsza instancja: | Nie | W zależności od rodzaju środka egzekucyjnego | Nie | Według stawek godzinowych. Poziom kosztów różni się w zależności od dziedziny, przy czym stawka maksymalna wynosi 125 euro i należy dodać do niej wydatki i podatek VAT |
Kazus B | Tak | Pierwsza instancja: | Nie | Nie | Według stawek godzinowych. Poziom kosztów różni się w zależności od dziedziny, przy czym stawka maksymalna wynosi 125 euro i należy dodać do niej wydatki i podatek VAT |
Kazus | Wydatki poniesione przez świadków | |
Czy świadkom przysługuje zwrot poniesionych wydatków? | Koszty | |
Kazus A | Tak | Maksymalnie 21 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus B | Tak | Maksymalnie 21 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus | Pomoc prawna | Zwrot kosztów | ||||
Kiedy i na jakich warunkach można przyznać pomoc prawną? | Kiedy przysługuje pełna pomoc prawna? | Na jakich warunkach? | Czy strona wygrywająca może ubiegać się o zwrot kosztów postępowania? | Jakie koszty nie podlegają zwrotowi? | Czy są sytuacje, w których koszty pomocy prawnej należy zwrócić? | |
Kazus A | Co do zasady pomoc prawna nie przysługuje osobom prawnym z siedzibą poza UE. Wymogi ogólne: strona znajduje się w złej sytuacji finansowej (nie ma dochodów ani majątku), a powództwo ma wystarczające szanse powodzenia i nie wydaje się bezzasadne. | Jeżeli dochód do dyspozycji strony niemającej dochodów ani majątku nie przekracza 15 euro po odliczeniu określonych podstawowych świadczeń otrzymywanych przez stronę lub członków jej rodziny oraz wydatków mieszkaniowych i kosztów ogrzewania. Przewidziano również możliwość przyznania pełnej pomocy prawnej w innych przypadkach, w których podlega ona jednak zwrotowi w ratach. Wysokość raty zależy od kwoty dochodu do dyspozycji. | 1. Na wniosek (udział adwokata nie jest konieczny) 2. Postępowanie jest w toku 3. Zob. również kolumna 1 | Tak, proporcjonalnie do wygranej | Koszty, których poniesienie nie jest konieczne do wniesienia pozwu lub odpowiedzi na pozew | Zob. kolumna 2 |
Kazus B | Zob. kazus A powyżej | Zob. kazus A powyżej | Zob. kazus A powyżej | Zob. kazus A powyżej | Zob. kazus A powyżej | Zob. kazus A powyżej |
Kazus | Tłumaczenie pisemne | Tłumaczenie ustne | Czy ponoszone są inne koszty związane ze sporami transgranicznymi? | ||
Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie pisemne? | Szacunkowy koszt | Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie ustne? | Szacunkowy koszt | Opis | |
Kazus A | |||||
Kazus B | Zasadniczo tłumaczeniu podlegają wszystkie pisma procesowe składane do sądu na piśmie i wszystkie dowody w postaci dokumentów. Sąd może postanowić, że tłumaczenie pism nie jest konieczne, jeżeli wszyscy sędziowie rozpoznający sprawę znają język, w którym sporządzono dane pisma. | W większości przypadków 1,55 euro za 55 znaków plus wydatki i podatek VAT | Językiem postępowania sądowego jest język niemiecki. Jeżeli wszystkie zainteresowane strony dobrze znają dany język obcy, nie jest konieczne angażowanie tłumacza ustnego. | 70 euro za godzinę plus wydatki i podatek VAT | Koszty doręczenia pism za granicę |
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W tym kazusie dotyczącym odpowiedzialności w dziedzinie prawa handlowego zwrócono się do państw członkowskich o udzielenie klientowi porady na temat kosztów postępowania w poniższych sytuacjach:
Kazus A – sytuacja krajowa: producent urządzeń grzewczych dostarcza urządzenie grzewcze instalatorowi. Instalator sprzedaje to urządzenie klientowi i instaluje je w jego domu. Wkrótce potem w domu klienta wybucha pożar. Każda ze stron (producent, instalator i klient końcowy) jest ubezpieczona. Powstaje spór co do przyczyny pożaru. Nikt nie chce wypłacić odszkodowania klientowi.
Klient decyduje się wytoczyć powództwo przeciwko producentowi urządzeń grzewczych, instalatorowi oraz zakładowi ubezpieczeń o odszkodowanie.
Kazus B – sytuacja transgraniczna: producent urządzeń grzewczych w państwie członkowskim B dostarcza urządzenie grzewcze instalatorowi w państwie członkowskim C. Instalator sprzedaje to urządzenie klientowi i instaluje je w jego domu w państwie członkowskim A. Wkrótce potem w domu klienta wybucha pożar. Każda ze stron (producent, instalator i klient końcowy) jest ubezpieczona w zakładzie ubezpieczeń w swoim państwie członkowskim. Powstaje spór co do przyczyny pożaru. Nikt nie chce wypłacić odszkodowania klientowi.
Klient decyduje się wytoczyć powództwo przeciwko producentowi urządzeń grzewczych, instalatorowi oraz zakładowi ubezpieczeń w państwie członkowskim A o odszkodowanie w tym państwie członkowskim.
Kazus | Postępowanie w pierwszej instancji | Postępowanie apelacyjne |
Wstępne opłaty sądowe | Wstępne opłaty sądowe | |
Kazus A | W zależności od wysokości dochodzonego odszkodowania | W zależności od wysokości dochodzonego odszkodowania |
Kazus B | W zależności od wysokości dochodzonego odszkodowania | W zależności od wysokości dochodzonego odszkodowania |
Kazus | Adwokat | Komornik | Biegły | |||
Czy zachodzi przymus adwokacki? | Średnie koszty | Czy konieczny jest udział komornika? | Koszty po wydaniu orzeczenia | Czy konieczne jest powołanie biegłego? | Koszty | |
Kazus A | Tak | W zależności od wartości przedmiotu sporu | Nie | W zależności od rodzaju środka egzekucyjnego | Brak wymogu ustawowego – decyzję w sprawie ewentualnego powołania biegłego podejmuje sąd | Według stawek godzinowych Poziom kosztów różni się w zależności od dziedziny, przy czym stawka maksymalna wynosi 125 euro i należy dodać do niej wydatki i podatek VAT |
Kazus B | Tak | W zależności od wartości przedmiotu sporu | Nie | W zależności od rodzaju środka egzekucyjnego | Zob. powyżej | Według stawek godzinowych Poziom kosztów różni się w zależności od dziedziny, przy czym stawka maksymalna wynosi 125 euro i należy dodać do niej wydatki i podatek VAT |
Kazus | Wydatki poniesione przez świadków | |
Czy świadkom przysługuje zwrot poniesionych wydatków? | Koszty | |
Kazus A | Tak | Maksymalnie 21 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus B | Tak | Maksymalnie 21 euro za godzinę z tytułu utraty zarobków plus koszty podróży i inne wydatki |
Kazus | Pomoc prawna | Zwrot kosztów | ||||
Kiedy i na jakich warunkach można przyznać pomoc prawną? | Kiedy przysługuje pełna pomoc prawna? | Na jakich warunkach? | Czy strona wygrywająca może ubiegać się o zwrot kosztów postępowania? | Jakie koszty nie podlegają zwrotowi? | Czy są sytuacje, w których koszty pomocy prawnej należy zwrócić? | |
Kazus A | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej |
Kazus B | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej | Zob. kazus 4 powyżej |
Kazus | Tłumaczenie pisemne | Tłumaczenie ustne | Czy ponoszone są inne koszty związane ze sporami transgranicznymi? | ||
Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie pisemne? | Szacunkowy koszt | Kiedy i na jakich warunkach konieczne jest tłumaczenie ustne? | Szacunkowy koszt | Opis | |
Kazus A | |||||
Kazus B | Zob. kazus 4 powyżej | W większości przypadków 1,55 euro za 55 znaków plus wydatki i podatek VAT | Zob. kazus 4 powyżej | 70 euro za godzinę plus wydatki i podatek VAT | Koszty doręczenia pism za granicę |
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.