Legalne wywiezienie dziecka za granicę

1 W jakich okolicznościach rodzic może zgodnie z prawem wywieźć dziecko do innego państwa bez zgody drugiego rodzica?

Jeżeli rodzice wspólnie wykonują władzę rodzicielską, obydwoje są uprawnieni do podróżowania z dzieckiem bez konieczności uzyskania wyraźnej zgody drugiego z rodziców, chyba że zachodzą szczególne okoliczności. Jeżeli jednak jedno z rodziców wyraźnie nie wyraża zgody na wyjazd dziecka i nie można osiągnąć porozumienia, sprawę należy przekazać sędziemu do spraw rodzinnych w celu rozstrzygnięcia sporu.

Jeżeli rodzice wykonują władzę rodzicielską wspólnie, jedno z rodziców nie może samodzielnie podjąć decyzji o osiedleniu się z dzieckiem za granicą bez zgody drugiego.

Jeżeli jedno z rodziców wykonuje wyłączną władzę rodzicielską, zgoda drugiego z rodziców nie jest konieczna ani do wyjazdu na wakacje, ani do przeprowadzki za granicę. Osoba wykonująca władzę rodzicielską musi jednak informować drugą osobę na podstawie art. 373-2-1 kodeksu cywilnego, który stanowi, że to z rodziców, które nie wykonuje władzy rodzicielskiej, musi być informowane o istotnych wyborach dotyczących życia dziecka.

2 W jakich okolicznościach zgoda drugiego rodzica jest niezbędna dla wywiezienia dziecka do innego państwa?

Sprzeciw wobec wywiezienia dziecka za granicę lub zakaz opuszczania kraju

Aby sprzeciwić się wywiezieniu dziecka za granicę przez jedno z rodziców, drugie z rodziców – o ile również wykonuje władzę rodzicielską – może złożyć na komisariacie sprzeciw przeciwko opuszczeniu przez dziecko terytorium państwa, ważny przez 15 dni, lub zwrócić się do sądu rodzinnego o wydanie zakazu wywożenia dziecka poza terytorium państwa bez zgody obojga rodziców (art. 373-2-6 kodeksu cywilnego), który jest ważny do chwili osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, przez określony czas albo do chwili wydania nowego orzeczenia w tej sprawie. Zakaz opuszczania terytorium państwa przez dziecko bez zgody obojga rodziców uniemożliwia wywiezienie dziecka za granicę. Rodzice mogą jednak wyrazić zgodę na konkretny wyjazd dziecka podróżującego samodzielnie lub z jednym z rodziców, składając odpowiednie oświadczenie przed funkcjonariuszem policji (z zasady na pięć dni przed terminem wyjazdu). Jeżeli jedno z rodziców odmówi złożenia oświadczenia o wyrażeniu zgody, drugie z rodziców może wystąpić do sądu o uchylenie zakazu opuszczania terytorium państwa przez dziecko lub o wyjątkowe udzielenie zgody na opuszczenie terytorium państwa przez dziecko.

Wyjazd w celu zmiany miejsca zamieszkania

Nawet w przypadku braku sprzeciwu przeciwko wywiezieniu dziecka za granicę oraz braku zakazu opuszczania kraju przez dziecko uzyskanie zgody drugiego z rodziców jest wymagane, jeżeli celem wyjazdu dziecka jest zmiana jego miejsca zamieszkania, chyba że osoba, która chce wywieźć dziecko, wykonuje władzę rodzicielską samodzielnie. W takim przypadku może wywieźć dziecko bez zgody drugiego z rodziców, ale musi na bieżąco informować go o tej nowej sytuacji, która jest istotna dla dziecka.

Jeżeli dziecko zostanie wywiezione mimo braku zgody drugiego z rodziców, drugie z rodziców może złożyć wniosek o powrót dziecka, powołując się na bezprawny charakter wywiezienia dziecka zgodnie z Konwencją haską z dnia 25 października 1980 r. dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. Procedurę tę należy wszcząć w państwie, do którego dziecko zostało wywiezione, w razie potrzeby z pomocą organów centralnych ustanowionych na mocy konwencji.

Należy podkreślić, że niezależnie od celu wywiezienia dziecka – i pomijając szczególne przypadki istnienia zakazu wywożenia dziecka oraz sprzeciwu przeciwko opuszczeniu przez nie terytorium państwa – ojciec lub matka opuszczający terytorium państwa z dzieckiem nie są zobowiązani do wykazania, że uzyskali zgodę drugiego z rodziców na wywiezienie dziecka z uwagi na domniemanie istnienia takiej zgody względem osób trzecich.

3 W jaki sposób można zgodnie z prawem wywieźć dziecko do innego państwa, jeżeli drugi rodzic nie udziela zgody na wywiezienie dziecka do innego państwa, mimo że jest to konieczne?

Jeżeli jedno z rodziców wykonujących władzę rodzicielską nie wyraża zgody na wyjazd dziecka, osoba, która chce wywieźć dziecko, może wszcząć postępowanie przed sądem ds. rodzinnych o wydanie zgody na opuszczenie terytorium państwa przez dziecko. To samo dotyczy zakazu opuszczania terytorium państwa przez dziecko bez zgody obojga rodziców.

Podobnie w przypadku gdy wywiezienie dziecka ma na celu zmianę jego miejsca zamieszkania, to z rodziców, które chce wywieźć dziecko, musi zwrócić się do sądu rodzinnego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka o udzielenie zgody na jego wywiezienie, jeżeli druga osoba wykonująca władzę rodzicielską odmawia udzielenia takiej zgody.

4 Czy do tymczasowego wywiezienia dziecka (np. na wakacje, w celach związanych z opieką medyczną itd.) oraz wywiezienia dziecka na stałe takie mają zastosowanie te same zasady? Jeżeli dotyczy, proszę przedstawić właściwe formularze zgody.

Jak wskazano powyżej, należy dokonać rozróżnienia między wyjazdami tymczasowymi a stałymi. W tym kontekście należy odnieść się do poprzednich punktów.