Uwaga: niedawno wprowadzono na tej stronie zmiany w oryginalnej wersji językowej francuski. Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.
Do tej pory przetłumaczono ją na następujące języki: angielski
Swipe to change

Mediacja rodzinna

Francja
Autor treści:
European Judicial Network
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)

W międzynarodowych i europejskich umowach o współpracy promuje się mediację rodzinną o charakterze transgranicznym, aby zachęcać strony do spokojnego i szybkiego rozstrzygania sporów. Francja utworzyła jednostkę w ramach swojej administracji centralnej odpowiedzialną za zachęcanie zainteresowanych stron do korzystania z mediacji w sprawach transgranicznych. Istotne są również przepisy krajowe dotyczące mediacji, ponieważ mają one zastosowanie również do spraw transgranicznych.

Krajowe ramy regulacyjne

Podstawę mediacji sądowej we Francji stanowią ustawa nr 95-125 z dnia 8 lutego 1995 r. i późniejszy dekret nr 2012-66 z dnia 22 lipca 1996 r. Każdy sędzia rozpoznający daną sprawę może, za zgodą stron, wyznaczyć wykwalifikowanego, bezstronnego i niezależnego mediatora będącego osobą trzecią.

Rozporządzenie z mocą ustawy (ordonnance) nr 2011-1540 z dnia 16 listopada 2011 r., które wprowadziło do krajowego porządku prawnego dyrektywę 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r., zmieniło ustawę z dnia 8 lutego 1995 r. Mediacja jest zdefiniowana w tym akcie jako dowolnego rodzaju ustrukturyzowany proces, w ramach którego dwie strony lub większa ich liczba próbują dojść do porozumienia w celu polubownego rozstrzygnięcia sporu, przy wsparciu osoby trzeciej. Akt ten ustanawia wspólne przepisy mające zastosowanie do wszystkich form mediacji.

Jeżeli chodzi o mediację rodzinną, na mocy dekretu rządowego z dnia 2 grudnia 2003 r. (art. R.451-66 i nast. kodeksu socjalnego i rodzinnego (Code de l'Action Sociale et des Familles)) i zarządzeń (arrêté) z dnia 12 lutego 2004 r. i 19 marca 2012 r. ustanowiono krajowe ramy kwalifikacji. Obecnie posiadanie takich kwalifikacji nie jest jednak konieczne do wykonywania zawodu mediatora rodzinnego, ponieważ zawód ten nie jest regulowany.

Mediację rodzinną można przeprowadzić:

1) z pominięciem drogi prawnej: taką mediację określa się mianem mediacji rodzinnej za porozumieniem stron – strony kierują sprawę bezpośrednio do mediatora;

2) w toku postępowania sądowego: art. 1071 kodeksu postępowania cywilnego, art. 255 i art. 373-2-10 kodeksu cywilnego;

  • sędzia orzekający w sprawach rodzinnych (juge aux affaires familiales) może zaproponować stronom mediację, a po uzyskaniu ich zgody może wyznaczyć mediatora rodzinnego;
  • sędzia orzekający w sprawach rodzinnych może nakazać stronom spotkanie się z mediatorem rodzinnym, który poinformuje je o celu i przebiegu mediacji rodzinnej.

Ugoda wypracowana w toku mediacji rodzinnej może zostać zatwierdzona przez sędziego orzekającego w sprawach rodzinnych (art. 1534 oraz 1565 i nast. kodeksu postępowania cywilnego). Sędzia zatwierdzi ugodę, chyba że uzna, iż nie zabezpiecza ona w dostatecznym stopniu dobra dziecka lub że zgoda rodziców nie została udzielona dobrowolnie (art. 373-2-7 akapit drugi kodeksu cywilnego) lub – bardziej ogólnie – że może być ona sprzeczna z porządkiem publicznym.

  • Mediacja rodzinna prowadzona przez jednostkę ds. międzynarodowej mediacji rodzinnej (CMFI) jest bezpłatna. Jeżeli strony skorzystają z usług mediatora prywatnego, mediacja jest płatna. Opłaty uiszczane przez strony za sesję i osobę są ustalane zgodnie z urzędowym cennikiem usług mediacyjnych, w zależności od dochodu uzyskiwanego przez strony (skorzystanie z pomocy prawnej z urzędu lub kasy świadczeń rodzinnych – CAF). Z odpowiednimi przepisami kodeksu postępowania cywilnego można się zapoznać pod tym adresem  Word (56 Kb) fr.
  • Strona informacyjna Ministerstwa Sprawiedliwości na temat mediacji rodzinnej.
  • Łącze do wykazu mediatorów: aby wyszukać osobę świadczącą usługi mediacji rodzinnej, która prowadzi działalność najbliżej naszego miejsca zamieszkania, należy wpisać frazę „mediacja rodzinna” w zakładce „kategorie” na stronie internetowej Justice en région.

Międzynarodowa mediacja rodzinna

Kwestie związane z międzynarodową mediacją rodzinną są uregulowane w międzynarodowych umowach o współpracy w sprawach rodzinnych (konwencja haska z dnia 25 października 1980 r. i rozporządzenie Bruksela II bis), aby usprawnić polubowne rozstrzyganie sporów w celu zapewnienia powrotu dziecka w przypadku jego uprowadzenia za granicę lub w celu wypracowania ugody w kwestii korzystania przez rodzica z przysługującego mu prawa do kontaktów z dzieckiem.

Osoby posiadające interes w danej sprawie mogą:

1) kontaktować się z mediatorami, którzy albo wykonują wolny zawód, albo pracują w sektorze wolontariatu: wykaz mediatorów uprawnionych do prowadzenia mediacji w międzynarodowych sprawach rodzinnych można znaleźć pod następującym adresem: http://www.justice.gouv.fr/justice-civile-11861/enlevement-parental-12063/sources-listes-des-mediateurs-familiaux-internationaux-26139.html (lub na tej stronie internetowej);

2) skorzystać z mediacji prowadzonej przez specjalną jednostkę ds. międzynarodowej mediacji rodzinnej działającą w strukturach francuskiego Ministerstwa Sprawiedliwości, która pełni funkcję francuskiego organu centralnego ds. konwencji haskich z dnia 25 października 1980 r. i z dnia 19 października 1996 r. oraz ds. rozporządzenia Bruksela II bis. Jednostka ta może przeprowadzić mediacje w skierowanych do niej sprawach, w których strony ze sobą współpracują, a także interweniować, w zależności od sytuacji, w sprawach, w których strony ze sobą nie współpracują, dotyczących bezprawnego uprowadzenia dziecka, prawa do transgranicznych kontaktów z dzieckiem oraz ochrony małoletnich w sprawach transgranicznych.

Aby wziąć udział w mediacji, przynajmniej jeden rodzic musi mieszkać we Francji, drugi może natomiast mieszkać za granicą, niezależnie od posiadanego przez nich obywatelstwa. Jeżeli jedno z rodziców zwróci się do jednostki ds. mediacji o przeprowadzenie międzynarodowej mediacji rodzinnej, organ ten zaproponuje drugiemu z rodziców wzięcie udziału w tej mediacji. Udział w mediacji musi być dobrowolny: nie mogą istnieć żadne ograniczenia dotyczące przeprowadzania międzynarodowej mediacji rodzinnej. Mediatorzy z jednostki wykonują swoje obowiązki bezstronnie i starannie, a mediacja podlega zasadzie poufności.

Jednostka ds. międzynarodowej mediacji rodzinnej w ramach Ministerstwa Sprawiedliwości świadczy usługi mediacji nieodpłatnie. Wniosek wraz z dokumentami dotyczącymi toczących się lub zakończonych postępowań sądowych we Francji lub za granicą należy przesłać na poniższy adres:

Ministère de la Justice

Direction des affaires civiles et du Sceau – BDIP

Cellule de médiation familiale internationale

13 place Vendôme

75 042 Paris Cedex 01

Można również skorzystać z adresu e-mail: entraide-civile-internationale@justice.gouv.fr

Łącze do strony internetowej francuskiego Ministerstwa Sprawiedliwości (jednostka ds. międzynarodowej mediacji rodzinnej): http://www.justice.gouv.fr/justice-civile-11861/enlevement-parental-12063/la-mediation-21106.html

Ostatnia aktualizacja: 25/05/2020

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.