Portal Europeu da Justiça - Tipos de profissões jurídicas

Prokuratorów

Organizacja

Prokuratura (Openbaar Ministerie, OM) jest organizacją krajową posiadającą biura we wszystkich regionach. Istnieje również Prokuratura Krajowa, która koncentruje się na zwalczaniu (międzynarodowej) przestępczości zorganizowanej, oraz prokuratura funkcjonalna, której zadaniem jest zwalczanie przestępstw przeciwko środowisku i oszustwom finansowym.

Obecnie funkcjonuje 10 rejonowych biur prokuratury, w ramach których prokuratorzy, wspomagani przez ekspertów administracyjnych i prawnych, prowadzą kilkaset tysięcy spraw rocznie. Jeżeli złożono odwołanie, sprawa zostanie przekazana do jednego z czterech biur prokuratury okręgowej (ressortsparketten). Przedstawiciel Openbaar Ministerie w biurach prokuratury okręgowej zwany jest Advocaat-Generaal. Biurami zarządzają najwyżsi rangą prokuratorzy i rzecznicy generalni. Na poziomie krajowym służbami prokuratorskimi zarządza Rada Prokuratorów Generalnych (College van Procureurs-generaal) w Hadze. Odpowiedzialność polityczną za służby prokuratorskie ponosi Minister Sprawiedliwości. Wraz z radą prokuratorów generalnych podejmuje on decyzje dotyczące priorytetów dotyczących dochodzenia i ścigania.

Rola i zadania

Każda osoba podejrzewana o popełnienie przestępstwa będzie miała do czynienia ze służbami prokuratorskimi. Są one jedynym podmiotem w Niderlandach, który może postawić podejrzanego przed sądem. W przypadku gdy doszło do popełnienia przestępstwa, służby prokuratorskie mają za zadanie zadbać o wszczęcie dochodzenia i postawienie zarzutów.

Służby prokuratorskie współpracują z policją i innymi służbami dochodzeniowymi. Postępowania przygotowawcze nadzoruje prokurator. Openbaar Ministerie nadzoruje również właściwe wykonywanie orzeczeń sądowych; grzywny muszą być bowiem zapłacone, kara pozbawienia wolności – odbyta, a prace społeczne – wykonane. Wraz z sędziami prokuratura jest częścią wymiaru sprawiedliwości. Openbaar Ministerie nie jest zatem ministerstwem w zwykłym tego słowa znaczeniu.

Sędziowie

Organizacja

Każda osoba pragnąca wykonywać zawód sędziego musi posiadać kilka lat doświadczenia zawodowego. Więcej informacji na temat wymogów można znaleźć tutaj. Doświadczenie zawodowe można uzyskać odbywając wewnętrzne kursy szkoleniowe organizowane przez aparat sądownictwa lub zdobyć je w innych obszarach wymiaru sprawiedliwości. Potrzebne szkolenia organizowane są przez wymiar sprawiedliwości.

Sędziów powołuje monarcha, na wniosek Ministra Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości. Na urząd sędziego mogą być powołani jedynie obywatele niderlandzcy. Ponadto kandydaci muszą mieć ukończone wyższe studia prawnicze na niderlandzkim uniwersytecie.

Poszczególne osoby wyznacza się do sprawowania stanowisk w wymiarze sprawiedliwości na podstawie rekomendacji krajowej komisji selekcyjnej złożonej z członków różnych sądów, prokuratury i osób fizycznych aktywnie działających na forum społecznym.

Sędziego powołuje się do pełnienia funkcji w konkretnym sądzie. Jest to możliwe pod warunkiem, że dany sąd sam wyznaczył przyszłego sędziego. Dzięki tym warunkom system powoływania sędziów zachowuje najwyższy możliwy poziom obiektywizmu.

Sędzia jest urzędnikiem państwowym, któremu przysługuje specjalny status. Sędzia powołany do pełnienia funkcji w sądzie nie może przyjąć innego stanowiska. Sędziowie mogą pełnić urząd do ukończenia 70. roku życia. Do tego czasu wbrew ich woli może ich odwołać z urzędu tylko sąd najwyższej instancji w kraju, czyli Sąd Najwyższy Niderlandów (Hoge Raad der Nederlanden), na wniosek prokuratora generalnego (procureur-general) tego sądu.

Rola i zadania

Zadaniem sędziego jest wydawanie bezstronnych orzeczeń w sporach prawnych – także w sprawach, których stroną jest administracja rządowa. W celu zagwarantowania bezstronności wobec organów państwowych stosuje się specjalny system wyboru i powoływania sędziów, A status prawny sędziego różni się od statusu innych urzędników państwowych.

Konstytucja Niderlandów nakazuje sędziom wydawanie orzeczeń w sporach i zawiera postanowienia dotyczące statusu prawnego członków systemu wymiaru sprawiedliwości.

Sędziowie mogą rozstrzygać sprawy według własnego uznania na podstawie obowiązującego prawa. W szerokim zakresie regulują oni również praktyczny przebieg postępowania, na przykład czas trwania jego poszczególnych etapów.

Istnieje kilka przepisów ustawowych regulujących postępowanie sędziów, których celem jest zagwarantowanie, że sędziowie wykonują swoją pracę w sposób bezstronny. Jeśli strona postępowania ma wątpliwości co do bezstronności sędziego w prowadzonym postępowaniu, przepisy prawa umożliwiają wystąpienie o wyłączenie sędziego rozpoznającego daną sprawę. Zdarza się, iż jedna ze stron postępowania sądowego nie jest zadowolona ze sposobu wypełniania obowiązków przez sędziego. W takim przypadku oddziela się kwestię orzeczenia wydanego przez sąd od kwestii zachowania konkretnego sędziego.

Jeśli problem dotyczy samego orzeczenia, strona skarżąca ma zazwyczaj możliwość wniesienia odwołania.
Skargę na zachowanie sędziego można złożyć do prezesa sądu, w którym dany sędzia sprawuje urząd. W każdym sądzie istnieje procedura składania skarg, która określa zasady ich rozpatrywania.

Sędziowie powinni mieć doświadczenie w co najmniej dwóch dziedzinach. Zazwyczaj rozpoznają oni sprawę w jednej dziedzinie, a następnie w drugiej, na zmianę. Zasada ta ma na celu uniknięcie nadmiernego koncentrowania się sędziów przez długi czas na jednym obszarze specjalizacji.

Sędziowie pracują w sądach okręgowych (rechtbanken). Obejmują one co najmniej cztery sektory: Wydział cywilny, wydział karny, wydział administracyjny i wydział rejonowy. Sędziowie pracujący w tym ostatnim sektorze nazywani są kantonrechter, pozostałe określa się mianem rechtera. Sędziów pracujących w sądach apelacyjnych oraz w Sądzie Najwyższym nazywa się raadsheer.

Składy orzekające przedstawiają się następująco:

Sędziowie w wydziałach rejonowych rozpoznają sprawy w składzie jednoosobowym.
Sędziowie sądów okręgowych zazwyczaj rozpoznają sprawy w składzie jednoosobowym, lecz w niektórych przypadkach wymagany jest skład trzech sędziów.
Sędziowie w sądach apelacyjnych rozpatrują sprawy w składzie trzech sędziów, chyba że sprawa może zostać rozpatrzona przez sąd w składzie jednego sędziego. Zasady w tym zakresie określone są w ustawie (ustawa o organizacji sądowej).
Sąd Najwyższy rozpatruje wszystkie sprawy w składzie pięciu sędziów.

Za regulację zawodu odpowiada Rada Sądownictwa.

Prawna baza danych

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej poświęconej niderlandzkiemu wymiarowi sprawiedliwości, która jest dostępna dla ogółu społeczeństwa.

Organizacja zawodów prawniczych

Adwokaci

Nederlandse Orde van Advocaten (stowarzyszenie prawników) jest publiczną organizacją zawodową wszystkich adwokatów w Niderlandach.

Zgodnie z ustawą o adwokaturze wszyscy prawnicy zarejestrowani w izbie niższej wspólnie tworzą stowarzyszenie. Obecnie zarejestrowanych jest ponad 18.000 adwokatów.

Stowarzyszenie wspiera, w interesie prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, prawidłowe wykonywanie zawodu przez adwokatów. Czyni to między innymi poprzez ustanowienie przepisów dotyczących zawodów prawniczych (na podstawie art. 28 Advocatenwet). Stowarzyszenie zapewnia również kształcenie zawodowe prawników (zgodnie z art. 9 Advocatenwet) oraz przyczynia się do jakości i nadzoru nad zawodem prawniczym. Ponadto stowarzyszenie doradza władzom niderlandzkim, na wniosek i z własnej inicjatywy, w sprawie planów politycznych i projektów aktów prawnych.

Stowarzyszenie należy odróżnić od lokalnych izb adwokackich w okręgach. Te odrębne organizacje mają własne zadania, role i uprawnienia.

Doradcy prawni

Nie istnieje centralna instytucja regulująca ten zawód.

Notariusze

Organizacja

Królewskie Niderlandzkie Stowarzyszenie Notariatów Cywilnych (Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie) broni interesów notariuszy w Niderlandach i zapewnia im możliwość właściwego wykonywania swojej pracy.

Rola i zadania

Dla skuteczności niektórych umów i transakcji handlowych prawo wymaga formy aktu notarialnego. Do najważniejszych należą:

Przeniesienie własności nieruchomości w Niderlandach;
Powstanie lub wygaśnięcie hipoteki;
Utworzenie publicznej lub prywatnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (NV lub BV) lub zmiana umowy spółki;
Utworzenie fundacji lub stowarzyszenia (w tym spółdzielni) lub zmiana ich statutu;
Sporządzanie, zmiana i wykonanie testamentów;
Zawieranie lub zmiana małżeńskich umów majątkowych (zwykle umów przedmałżeńskich) oraz umów krajowych spółek osobowych;
Przeniesienie akcji imiennych; oraz
Dokonanie darowizny w formie aktu notarialnego.

Notariusz może być również zaangażowany jako niezależny ekspert prawny w celu osiągnięcia prawnie wiążących porozumień między osobami. Przykłady obejmują umowy o współpracy (spółki handlowe, spółki osobowe i spółki komandytowe), umowy między konkubentami oraz porozumienia mające na celu ochronę spółek z ograniczoną odpowiedzialnością przed osobami trzecimi.

Inne zawody prawnicze

Królewska Organizacja Zawodowa Komorników Sądowych w Niderlandach (Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders, KBvG) podlega ustawie o urzędnikach sądowych (Gerechtsdeurwaarderswet). Ustawa nakłada na KBvG, do której mają obowiązek należeć wszyscy urzędnicy sądowi, zadanie krzewienia dobrych praktyk zawodowych.

Niderlandzki komornicy sądowi są odpowiedzialni za przyjmowanie i przekazywanie dokumentów zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczącym doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych. Dokumenty do doręczenia na terytorium Niderlandów należy przesyłać bezpośrednio do jednego z urzędników sądowych. Wnioski o doręczenie należy składać w języku niemieckim lub angielskim. Wniosków nie można przesyłać do niderlandzkiego organu centralnego – Królewskiej Organizacji Zawodowej Urzędników Sądowych w Niderlandach. O pomoc ze strony tej organizacji można wnioskować wyłącznie w nadzwyczajnych wypadkach, o których mowa w art. 3 lit. c) wyżej wymienionego rozporządzenia UE.

Usługi prawne pro bono

O podstawową poradę prawną można zwrócić się do jednego z punktów pomocy prawnej (Het Juridisch Loket). Można tam uzyskać wyjaśnienia w sprawach natury prawnej, informacje i porady. Jest to miejsce pierwszego kontaktu w zakresie pomocy prawnej.

Jeżeli zajdzie potrzeba, interesant jest kierowany do prawnika świadczącego usługi odpłatnie lub mediatora, który udziela specjalistycznej porady prawnej.

Wszystkie usługi informacyjne w punktach pomocy prawnej są nieodpłatne. Są one przyznawane na miejscu lub w ramach konsultacji. Punkty pomocy prawnej zajmują się problematyką z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego, karnego oraz imigracyjnego.

Utworzono łącznie 44 punkty pomocy prawnej, które są rozmieszczone równomiernie w całej Holandii, tak aby każdy obywatel Niderlandów miał łatwy dostęp do usług prawnych.

Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej punktów pomocy prawnej.