Τακτικά δικαστήρια - εισαγωγή

Πρωτοβάθμια δικαστήρια

Πολιτικά δικαστήρια

1. Το πολυμελές πρωτοδικείο (Tribunal de grande instance)

Το πολυμελές πρωτοδικείο εκδικάζει διαφορές μεταξύ ιδιωτών (αστικές και εμπορικές υποθέσεις), οι οποίες αφορούν ποσά άνω των 10.000 ευρώ.

Είναι επίσης αρμόδιο, ανεξαρτήτως του ύψους της απαίτησης, ιδίως στους ακόλουθους τομείς:

• κατάσταση φυσικών προσώπων: γάμος, γονική σχέση, υιοθεσία, κήρυξη αφάνειας (déclaration d’ absence)·
• διόρθωση ληξιαρχικών πράξεων·
• κληρονομική διαδοχή·
• πρόστιμα επιβαλλόμενα από τους υπαλλήλους του ληξιαρχείου (officiers d’état civil)·
• διεκδικητικές αγωγές ή αγωγές που αφορούν τη νομή και σχετίζονται με ακίνητα
• αποζημιώσεις σε υποθέσεις βιομηχανικής φύσης·
• λύση σωματείων
• διάσωση (sauvegarde), δικαστική εξυγίανση (redressement judiciaire) και δικαστική εκκαθάριση (liquidation judiciaire) σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν είναι ούτε έμπορος ούτε καταχωρισμένος στο μητρώο επαγγελματιών (répertoire des métiers)
• ασφάλιση ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας των μη μισθωτών στον τομέα της γεωργίας
• έξοδα μεταγραφής (droits d’enregistrement), τέλη καταχώρισης στο κτηματολόγιο (taxes de publicité foncière), τέλη χαρτοσήμου (droits de timbre) και έμμεσοι φόροι καθώς και τέλη εξομοιούμενα μ’ αυτούς τους δασμούς, φόρους ή εισφορές
• εμπορικές μισθώσεις (baux commerciaux), εξαιρουμένων των διαφορών που αφορούν τον καθορισμό της τιμής του αναθεωρημένου ή ανανεωμένου μισθωτηρίου, επαγγελματικές μισθώσεις (baux professionnels) και συμβάσεις προσωρινής εγκατάστασης για εμπορικούς σκοπούς (conventions d’occupation précaire en matière commerciale)
• αγωγές πλαστογράφησης (inscription en faux) δημοσίων εγγράφων
• αγωγές για δυσφήμιση ή εξύβριση, ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι δημόσια ή μη, προφορική ή γραπτή.
• αμφισβήτηση όσον αφορά την πληρωμή, την εγγύηση ή τη επιστροφή κάθε είδους οφειλής που εισπράττεται από την τελωνειακή διοίκηση και άλλες τελωνειακές αρχές σε περιπτώσεις και υπό τους όρους που προβλέπονται στον τελωνειακό κώδικα.

Το πολυμελές πρωτοδικείο απαρτίζεται από επαγγελματίες δικαστές (magistrats): τον πρόεδρο, τους αντιπροέδρους, τους τακτικούς δικαστές, τον εισαγγελέα (procureur de la République), τους αντιεισαγγελείς (vice-procureurs) και τους αναπληρωτές εισαγγελείς (substituts).

Ορισμένοι από τους δικαστές αυτούς είναι εξειδικευμένοι δικαστές, κυρίως σε ποινικές υποθέσεις, όπως:

• ο δικαστής ανηλίκων (juge des enfants), ο οποίος είναι αρμόδιος για τη λήψη μέτρων προστασίας ανηλίκων που διατρέχουν κίνδυνο και για την εκδίκαση αδικημάτων (πταισμάτων πέμπτης βαθμίδας και πλημμελημάτων) που διαπράττονται από ανήλικους. Στις ποινικές υποθέσεις, όταν ο δικαστής αποφασίζει κεκλεισμένων των θυρών, μπορεί να διατάξει μόνον αναμορφωτικά μέτρα (mesures éducatives) όταν προεδρεύει του δικαστηρίου ανηλίκων, εκδικάζει την υπόθεση με δυο μη επαγγελματίες παρέδρους (assesseurs) και το δικαστήριο μπορεί να διατάξει αναμορφωτικά και σωφρονιστικά μέτρα·
• ο δικαστής εκτέλεσης των ποινών (juge de l’application des peines), ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τον καθορισμό των κύριων λεπτομερειών εκτέλεσης των στερητικών της ελευθερίας ποινών αν έχει επιβληθεί ποινή «στερητική της ελευθερίας», ο δικαστής είναι αρμόδιος για τις λεπτομέρειες εκτέλεσης της ποινής (π.χ.: εξωιδρυματική τοποθέτηση, θέση υπό καθεστώς μερικής ελευθερίας, αποφυλάκιση υπό όρους, θέση υπό ηλεκτρονική παρακολούθηση)· σε περίπτωση που επιβληθεί ποινή η οποία εκτίεται εκτός σωφρονιστικού καταστήματος, ο δικαστής είναι αρμόδιος για την παρακολούθηση και την εποπτεία του καταδικασθέντος κατά την εκτέλεση της ποινής του (π.χ. φυλάκιση με αναστολή και υπό δοκιμασία, κοινωφελής εργασία, κοινωνικοδικαστική παρακολούθηση...)
• ο ανακριτής, ο οποίος είναι αρμόδιος να ενεργεί, υπό τον έλεγχο του ανακριτικού τμήματος του εφετείου, όλες τις αναγκαίες πράξεις για την αποκάλυψη της αλήθειας συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία της υπόθεσης, ενοχοποιητικά ή απαλλακτικά όταν θεωρεί ότι έχει ολοκληρωθεί η ανάκριση, μπορεί να εκδώσει διάταξη περί μη άσκησης δίωξης (ordonnance de non-lieu) ή να παραπέμψει τον κατηγορούμενο ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου.Ο ανακριτής δεν μπορεί να επιληφθεί αυτεπαγγέλτως. Επιλαμβάνεται κατόπιν εντολής του εισαγγελέα ή μετά την υποβολή έγκλησης από το θύμα με δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής.

Το πολυμελές πρωτοδικείο βρίσκεται συνήθως στην πρωτεύουσα του διαμερίσματος, αλλά μπορεί να υπάρχουν και άλλα πρωτοδικεία σε ορισμένους δήμους. Την 1η Ιανουαρίου 2017 υπήρχαν 164 πολυμελή πρωτοδικεία.

2. Το μονομελές πρωτοδικείο (Tribunal d’instance)

Το μονομελές πρωτοδικείο εκδικάζει διαφορές μεταξύ ιδιωτών (αστικές υποθέσεις) η αξία του αντικειμένου των οποίων δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ. (Διατηρεί ορισμένες αποκλειστικές αρμοδιότητες ανεξαρτήτως της αξίας του αντικειμένου της δίκης, όπως αγωγές διακανονισμού ορίων ή αποβολές από μίσθιο.)

Διαθέτει επίσης δικαιοδοτικές αρμοδιότητες (π.χ. κατασχέσεις αποδοχών, ισόβιες πρόσοδοι, προβλήματα σχετικά με τις εκλογές, μισθώσεις κατοικίας) και διοικητικές αρμοδιότητες για παράδειγμα, ο προϊστάμενος της γραμματέας του πρωτοδικείου είναι αρμόδιος για την έκδοση πιστοποιητικών ιθαγένειας.

Επίσης, ο πρωτοδίκης ασκεί καθήκοντα δικαστή επιτροπείας (εξαιρουμένης της επιτροπείας ανηλίκων η οποία υπάγεται, σύμφωνα με το νόμο της 12ης Μαΐου 2009, στον δικαστή οικογενειακών υποθέσεων του πολυμελούς πρωτοδικείου): είναι κατά συνέπεια επιφορτισμένος με την προστασία ευάλωτων ενηλίκων, ιδίως ελέγχοντας τη διαχείριση της περιουσίας τους.

Το μονομελές πρωτοδικείο απαρτίζεται από έναν ή περισσότερους δικαστές, αλλά οι υποθέσεις εκδικάζονται από έναν και μόνο δικαστή.

Το μονομελές πρωτοδικείο εδρεύει συνήθως στην πρωτεύουσα του διαμερίσματος. Την 1η Ιανουαρίου 2017 υπήρχαν 307 πρωτοδικεία.

3. Το δικαστήριο εγγύτητας (juridiction de proximité)

Τα δικαστήρια εγγύτητας εκδικάζουν αστικές διαφορές μεταξύ ιδιωτών, η αξία του αντικειμένου των οποίων δεν υπερβαίνει τις 4.000 ευρώ.

Από την 1η Ιουλίου 2017 τα δικαστήρια εγγύτητας καταργήθηκαν (νόμος αριθ. 2011-1862 της 13ης Δεκεμβρίου 2011) και οι αρμοδιότητές τους ανατέθηκαν στα πρωτοδικεία.

4. Το εμποροδικείο (tribunal de commerce)

Το εμποροδικείο επιλαμβάνεται διαφορών που σχετίζονται με τις ανειλημμένες υποχρεώσεις μεταξύ εμπόρων, πιστωτικών ιδρυμάτων ή μεταξύ των δύο, και διαφορές σχετικές με εμπορικές επιχειρήσεις ή με εμπορικές πράξεις μεταξύ οποιωνδήποτε προσώπων. Επιλαμβάνεται επίσης διαδικασιών σχετικών με προβληματικές επιχειρήσεις.

Το εμποροδικείο απαρτίζεται από μη επαγγελματίες εθελοντές δικαστές, οι οποίοι είναι έμποροι ή διοικητές επιχειρήσεων. Την πρώτη φορά εκλέγονται για θητεία 2 ετών και, στη συνέχεια, μετά τη λήξη της πρώτης εντολής, για θητεία 4 ετών, από σώμα εκλεκτόρων αποτελούμενο από δικαστές και πρώην δικαστές του δικαστηρίου, καθώς και από εκπροσώπους των εμπόρων. Οι τελευταίοι είναι έμποροι ή διοικητές επιχειρήσεων που εκλέγονται κάθε 5 χρόνια εντός της περιφέρειας του εμποροδικείου. Τα καθήκοντά τους συνίστανται στην ετήσια συμμετοχή τους στις εκλογές των δικαστών των εμποροδικείων.

Την 1η Ιανουαρίου 2017 υπήρχαν 134 εμποροδικεία στη μητροπολιτική Γαλλία, 7 τμήματα εμπορικών υποθέσεων στα διαμερίσματα της περιφέρειας Αλσατίας-Μοζέλα και 9 μεικτά εμποροδικεία στις Υπερπόντιες Χώρες και Εδάφη.

Το εμποροδικείο αποτελείται από τρεις, τουλάχιστον, δικαστές, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά.

Η εισαγγελία εκπροσωπεί τα συμφέροντα της κοινωνίας. Τοποθετείται υποχρεωτικά στις υποθέσεις που αφορούν προβληματικές επιχειρήσεις.

Καθήκοντα γραμματείας εκτελεί ο γραμματέας, ο οποίος είναι δημόσιος και κρατικός λειτουργός.

5. Το εργατοδικείο (Conseil de prud’hommes)

Το εργατοδικείο επιλαμβάνεται διαφορών μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας (μισθός, διάρκεια της απασχόλησης, παρενόχληση, κυρώσεις...). Πρόκειται για ισομερές δικαστήριο που απαρτίζεται από μη επαγγελματίες δικαστές, εκπροσώπους των εργοδοτών και των εργαζομένων.

Διαθέτει 5 ειδικά τμήματα (διοίκηση, βιομηχανία, εμπόριο και εμπορικές υπηρεσίες, γεωργία, διάφορες δραστηριότητες). Σε περίπτωση ισοψηφίας μεταξύ των 4 μελών του, του εργατοδικείου προεδρεύει δικαστής ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο του πολυμελούς πρωτοδικείου, ο επιδιαιτητής.

Υπάρχουν ένα ή περισσότερα εργατοδικεία σε κάθε διαμέρισμα και τουλάχιστον ένα στην περιφέρεια του πολυμελούς πρωτοδικείου.

Συνολικά υπάρχουν 210 εργατοδικεία.

Στο πλαίσιο της ανανέωσης των εργατοδικείων το 2017, οι δικαστές του δεν εκλέγονται πλέον, αλλά διορίζονται βάσει προτάσεων αντιπροσωπευτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων και οργανώσεων εργοδοτών ανάλογα με το κοινό τους. Η θητεία τους είναι τετραετής.

6. Το δικαστήριο υποθέσεων κοινωνικής ασφάλισης (Tribunal des affaires de la sécurité sociale)

Το δικαστήριο υποθέσεων κοινωνικής ασφάλισης εκδικάζει τις διαφορές μεταξύ των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης και των ασφαλισμένων (π.χ. πρόβλημα υπαγωγής σε ένα ταμείο, απόδοσης και ρευστοποίησης των παροχών …).

Απαρτίζεται από έναν πρόεδρο (δικαστή του πολυμελούς πρωτοδικείου ή επίτιμο δικαστή), έναν πάρεδρο που εκπροσωπεί τους μισθωτούς εργαζομένους και έναν πάρεδρο που εκπροσωπεί τους εργοδότες και τους αυτοαπασχολούμενους. Οι δύο τελευταίοι διορίζονται για θητεία 3 ετών από τον πρώτο πρόεδρο του εφετείου, βάσει καταλόγου ο οποίος καταρτίζεται στην περιφέρεια κάθε δικαστηρίου από τον περιφερειακό διευθυντή νεολαίας, αθλητισμού και κοινωνικής συνοχής μετά από πρόταση των πλέον αντιπροσωπευτικών συνδικαλιστικών και επαγγελματικών οργανώσεων.

Υπάρχουν 114 δικαστήρια υποθέσεων κοινωνικής ασφάλισης.

7. Το δικαστήριο υποθέσεων αναπηρίας (Tribunal du contentieux de l’incapacité)

Το δικαστήριο υποθέσεων αναπηρίας είναι αρμόδιο να εκδικάζει διαφορές σχετικές με την αναπηρία ή την ανικανότητα προς εργασία ενός ασφαλισμένου, δηλαδή την κατάσταση ή τον βαθμό ανικανότητας σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος που σχετίζονται με την εργασία ή την κατάσταση ή τον βαθμό της αναπηρίας σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος που σχετίζονται με την εργασία.

Απαρτίζεται από έναν πρόεδρο (επίτιμο δικαστή ή εξειδικευμένο πρόσωπο), ο οποίος διορίζεται με διάταγμα του Υπουργού Δικαιοσύνης, από έναν πάρεδρο που εκπροσωπεί τους μισθωτούς εργαζομένους και έναν πάρεδρο που εκπροσωπεί τους αυτοαπασχολούμενους εργαζομένους (αμφότεροι διορίζονται για θητεία 3 ετών από τον πρώτο πρόεδρο του εφετείου στην περιφέρεια του οποίου έχει την έδρα του το δικαστήριο, βάσει καταλόγου καταρτιζόμενου από τον περιφερειακό διευθυντή νεολαίας, αθλητισμού και κοινωνικής συνοχής μετά από πρόταση των πλέον αντιπροσωπευτικών επαγγελματικών οργανώσεων).

Υπάρχουν 26 δικαστήρια υποθέσεων αναπηρίας.

Από την 1η Ιανουαρίου 2019 οι διαφορές οι οποίες υπάγονταν, έως τότε, στα δικαστήρια υποθέσεων κοινωνικής ασφάλισης, στα δικαστήρια υποθέσεων αναπηρίας και, εν μέρει, στις διαμερισματικές επιτροπές κοινωνικής βοήθειας (CDAs) υπάγονται στα τμήματα κοινωνικών υποθέσεων (pôles sociaux) των πολυμελών πρωτοδικείων. Επομένως, τα προαναφερθέντα ειδικά δικαιοδοτικά όργανα καταργούνται.

8. Δικαστήριο αγροτικών μισθώσεων (Tribunal paritaire des baux ruraux)

Το δικαστήριο αγροτικών μισθώσεων επιλαμβάνεται διαφορών μεταξύ εκμισθωτή και μισθωτή σε αγροτικές μισθώσεις, οι οποίες διαφορές αφορούν το καθεστώς της αγρομίσθωσης ή της επίμορτης αγροληψίας, την κτηνοληψία, τις μισθώσεις με δικαίωμα παρακράτησης της κυριότητας βελτιωτικών έργων (baux à domaine congéable), τις μισθώσεις για επίμορτη καλλιέργεια, τις εμφυτευτικές μισθώσεις και τις μισθώσεις για την εκμετάλλευση γαιών ως βοσκοτόπων.

Ο πρωτοδίκης προεδρεύει του δικαστηρίου αγροτικών μισθώσεων. Επικουρείται από 4 μη επαγγελματίες αιρετούς παρέδρους: 2 εκμισθωτές και 2 μισθωτές οι οποίοι εκλέγονται για θητεία 6 ετών βάσει των εκλογικών καταλόγων που καταρτίζονται από τον νομάρχη μετά από πρόταση της επιτροπής κατάρτισης των εκλογικών καταλόγων (commission de préparation des listes électorales).

Στο πλαίσιο της ανανέωσης των δικαστηρίων αγροτικών μισθώσεων το 2018, οι πάρεδροι δεν εκλέγονται πλέον, αλλά διορίζονται κατόπιν πρότασης των πλέον αντιπροσωπευτικών επαγγελματικών οργανώσεων που έχουν και το μεγαλύτερο συμφέρον ανάλογα με το κοινό τους. Η θητεία τους είναι εξαετής.

Τα ποινικά δικαστήρια

1. Το κακουργοδικείο (Cour d’Assises)

Το κακουργιοδικείο επιλαμβάνεται κακουργημάτων, δηλαδή των σοβαρότερων εγκλημάτων για τα οποία μπορεί να επιβληθεί ποινή κάθειρξης η οποία μπορεί να είναι από δεκαετής έως ισόβια.

Είναι δικαστήριο διαμερίσματος και δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα. Οι ημερομηνίες έναρξης των συνεδριάσεων του καθορίζονται κάθε φορά που αυτό καθίσταται αναγκαίο. Εντούτοις, συνεδριάζει κατά τρόπο οιονεί μόνιμο στους μεγαλύτερους νομούς.

Απαρτίζεται από 3 επαγγελματίες δικαστές: έναν πρόεδρο (πρόεδρο τμήματος ή μέλος του εφετείου) και δύο παρέδρους (μέλη του εφετείου ή δικαστές του πολυμελούς πρωτοδικείου του διαμερίσματος στον οποίο συνεδριάζει το κακουργιοδικείο), καθώς και από σώμα ενόρκων (9 πολίτες που επιλέγονται με κλήρωση). Συνεδριάζει επίσης ως κακουργιοδικείο ανηλίκων (cour d’assises des mineurs) με ενόρκους, όταν πρόκειται για εγκλήματα που διαπράχθηκαν από ανήλικους. Οι επαγγελματίες πάρεδροι είναι τότε δικαστές ανηλίκων.

Ορισμένα εγκλήματα που αφορούν την αντιτρομοκρατική ή τη στρατιωτική νομοθεσία ή το εμπόριο ναρκωτικών εκδικάζονται από κακουργιοδικείο απαρτιζόμενο αποκλειστικά από επαγγελματίες δικαστές.

Η εισαγγελική αρχή εκπροσωπείται από γενικό εισαγγελέα.

2. Το πλημμελειοδικείο (Tribunal correctionnel)

Επιλαμβάνεται πλημμελημάτων (délits), δηλαδή των αδικημάτων που τιμωρούνται με μέγιστη ποινή κάθειρξης 10 ετών ή χρηματική ποινή τουλάχιστον 3.750 ευρώ. Υπάγεται στο πολυμελές πρωτοδικείο. Καταρχήν απαρτίζεται από 3 επαγγελματίες δικαστές, εκτός από τις περιπτώσεις αδικημάτων που υπάγονται σε έναν μόνο δικαστή.

Η εισαγγελική αρχή εκπροσωπείται από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή τον αναπληρωτή του.

3. Το πταισματοδικείο (tribunal de police)

Έως την 1η Ιουλίου 2017 το εν λόγω δικαστήριο επιλαμβάνονταν πταισμάτων πέμπτης βαθμίδας και έδρευε στο πρωτοδικείο, ενώ προεδρευόταν από πρωτοδίκη σε μονομελή σύνθεση. Από την εν λόγω ημερομηνία και έπειτα, επιλαμβάνεται όλων των πταισμάτων, εδρεύει στο πολυμελές πρωτοδικείο και η σύνθεσή του συνίσταται σε έναν δικαστή του τελευταίου.

Η εισαγγελική αρχή εκπροσωπείται από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή τον αναπληρωτή του.

4. Το δικαστήριο εγγύτητας (juridiction de proximité)

Από την 1η Ιουλίου 2014 είναι αρμόδιο για την εκδίκαση πταισμάτων των τεσσάρων πρώτων βαθμίδων (contraventions de la première à la quatrième classe). Εδρεύει στο μονομελές πρωτοδικείο. Προεδρεύεται από έναν δικαστή εγγύτητας σε μονομελή σύνθεση.

Τα καθήκοντα της εισαγγελικής αρχής ασκούνται συνήθως από έναν αστυνομικό διοικητή. Από την 1η Ιουλίου 2017 καταργείται και οι αρμοδιότητές του μεταβιβάζονται στο πταισματοδικείο που, από την εν λόγω ημερομηνία, υπάγεται στο πολυμελές πρωτοδικείο.

5. Τα ειδικά δικαστήρια

Υπάρχουν επίσης ειδικά δικαστήρια που επιλαμβάνονται ορισμένων ποινικών υποθέσεων, όπως τα εμπορικά ναυτοδικεία (tribunaux maritimes commerciaux), ο αριθμός των οποίων είναι, επί του παρόντος, 6 και είναι αρμόδια για την εκδίκαση ορισμένων ναυτικών αδικημάτων.

Τα δευτεροβάθμια δικαστήρια

Το εφετείο (cours d’appel) επιλαμβάνεται υποθέσεων σε δεύτερο βαθμό για να εξετάσει εκ νέου τα νομικά και πραγματικά περιστατικά υποθέσεων που έχουν ήδη κριθεί από τα πρωτοβάθμια δικαστήρια.

Απαρτίζεται αποκλειστικά από επαγγελματίες δικαστές: έναν πρώτο πρόεδρο, τους προέδρους τμημάτων και τα μέλη (εξαιρουμένου του εφετείου του κακουργιοδικείου) (cour d’assises d’appel, πρβλ. κατωτέρω).

Κάθε δικαστήριο είναι οργανωμένο σε μεταβλητό αριθμό τμημάτων, ορισμένα από τα οποία είναι ειδικά (αστικών, κοινωνικών, εμπορικών και ποινικών υποθέσεων).

Οι αποφάσεις των κακουργιοδικείων (cours d’assises) κρίνονται σε δεύτερο βαθμό από άλλο κακουργιοδικείο, το οποίο ορίζεται από το ποινικό τμήμα του Ακυρωτικού Δικαστηρίου (cour de cassation). Το κακουργιοδικείο που δικάζει κατ’ έφεση (cour d’assises d’appel) απαρτίζεται από 9 ενόρκους.

Το εθνικό δικαστήριο υποθέσεων αναπηρίας και τιμολόγησης της ασφάλισης κατά εργατικών ατυχημάτων (cour nationale de l’incapacité et de la tarification de l’assurance des accidents du travail) είναι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο για τα δικαστήρια που είναι αρμόδια για την εκδίκαση υποθέσεων αναπηρίας. Επιλαμβάνεται επίσης, σε πρώτο και τελευταίο βαθμό, διαφορών που σχετίζονται με την τιμολόγηση της ασφάλισης κατά εργατικών ατυχημάτων. Η εισαγγελική αρχή εκπροσωπείται από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή από τον γενικό εισαγγελέα ή αναπληρωτή γενικό εισαγγελέα

Από την 1η Ιανουαρίου 2019 το εν λόγω δικαστήριο επίσης καταργείται.

Ακυρωτικό Δικαστήριο (Cour de cassation)

Το Ακυρωτικό Δικαστήριο (Cour de cassation) είναι το ανώτατο δικαστήριο. Εδρεύει στο Παρίσι. Είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της συμμόρφωσης των αποφάσεων των δικαιοδοτικών οργάνων και των δικαστηρίων με τους κανόνες δικαίου, χωρίς να εξετάζει εκ νέου την ουσία των υποθέσεων. Επομένως, δεν είναι τριτοβάθμιο δικαστήριο, αλλά διασφαλίζει την ενότητα της νομολογίας ενεργώντας ως όργανο ρύθμισης του δικαίου και τήρησης της νομιμότητας.

Παραπέμπονται σ’ αυτό αιτήματα «γνωμοδότησης» από τα δικαστήρια, ζητείται δηλαδή η γνώμη του σχετικά με νέα νομικά ζητήματα τα οποία παρουσιάζουν σημαντικό βαθμό δυσκολίας και εμφανίζονται σε μεγάλο αριθμό διαφορών.

Επιλαμβάνεται κατόπιν προσφυγής, της λεγόμενης «αναίρεσης» (pourvoi en cassation), η οποία ασκείται από το πρόσωπο που επηρεάζεται από δικαστική απόφαση ή από την εισαγγελική αρχή.

Επιλαμβάνεται κατόπιν προσφυγής, της λεγόμενης «αναίρεσης» (pourvoi en cassation), η οποία ασκείται από το πρόσωπο που επηρεάζεται από δικαστική απόφαση ή από την εισαγγελική αρχή.

Όταν το Ακυρωτικό Δικαστήριο θεωρεί ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν λήφθηκε σύμφωνα με τους κανόνες του δικαίου, την αναιρεί. Η υπόθεση παραπέμπεται τότε σε δικαστήριο για να δικασθεί εκ νέου.

Σε αντίθετη περίπτωση, το Ακυρωτικό Δικαστήριο απορρίπτει την αναίρεση, με αποτέλεσμα να καθίσταται αμετάκλητη η προσβαλλόμενη απόφαση.

Κατ’ εξαίρεση, το Δικαστήριο μπορεί να αναιρέσει μια απόφαση χωρίς παραπομπή (casser sans renvoi), όταν η αναίρεση δεν συνεπάγεται την επανεξέταση της υπόθεσης επί της ουσίας. Μπορεί επίσης, σε αστικές υποθέσεις, να εξετάσει την ουσία εφόσον αυτό δικαιολογείται από το συμφέρον της καλής διοίκησης της δικαιοσύνης και, σε ποινικές υποθέσεις, αναιρώντας την απόφαση χωρίς παραπομπή, να θέσει τέλος στη δικαστική διαφορά, όταν τα πραγματικά περιστατικά, όπως διαπιστώθηκαν και εκτιμήθηκαν από τους δικαστές που εξέτασαν την ουσία της υπόθεσης, του επιτρέπουν να εφαρμόσει τον κατάλληλο κανόνα δικαίου.

Το Ακυρωτικό Δικαστήριο διαιρείται σε τμήματα (τρία πολιτικά τμήματα, ένα εμπορικό τμήμα, ένα τμήμα κοινωνικών υποθέσεων και ένα ποινικό τμήμα), καθένα εκ των οποίων απαρτίζεται από επαγγελματίες δικαστές της έδρας, έναν πρόεδρο και μέλη. Ανάλογα με τη φύση της υπόθεσης, μπορεί να συνεδριάζει σε μικτή σύνθεση (σύνθεση που απαρτίζεται από δικαστές τουλάχιστον τριών τμημάτων) ή σε ολομέλεια (ο πρώτος πρόεδρος, οι πρόεδροι και οι αρχαιότεροι δικαστές των τμημάτων και ένα μέλος από κάθε τμήμα).

Η εισαγγελική αρχή εκπροσωπείται από τον γενικό εισαγγελέα και τους εισαγγελείς.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Οι νομικές βάσεις δεδομένων στη Γαλλία αποτελούν αντικείμενο δημόσιας υπηρεσίας δημοσίευσης στο Διαδίκτυο. Ο δικτυακός τόπος Légifrance περιλαμβάνει τις αποφάσεις του Ακυρωτικού Δικαστηρίου και των εφετείων:

• στη βάση «CASS» περιέχονται οι δημοσιευμένες αποφάσεις του Ακυρωτικού Δικαστηρίου
• στη βάση «INCA» περιέχονται οι μη δημοσιευμένες αποφάσεις, και
• στη βάση «CAPP» περιέχονται οι αποφάσεις των εφετείων.

Η πρόσβαση στη βάση δεδομένων παρέχεται δωρεάν;

Ναι, η πρόσβαση στη βάση δεδομένων παρέχεται δωρεάν.

Σύντομη περιγραφή του περιεχομένου

Οι αποφάσεις είναι διαθέσιμες στα γαλλικά, ενώ ορισμένες αποφάσεις είναι επίσης μεταφρασμένες στα αγγλικά, τα αραβικά και τα μανδαρίνικα.

• Η βάση «CASS» περιέχει 120.000 αποφάσεις και διαθέτει ετήσια εισροή 2.100 αποφάσεων.
• Η βάση «INCA» περιέχει 246.000 αποφάσεις και διαθέτει ετήσια εισροή 10.000 αποφάσεων.
• Η βάση «CAPP» περιέχει 19.000 αποφάσεις και διαθέτει ετήσια εισροή 20.000 αποφάσεων.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Αρμοδιότητα των δικαστηρίων- Γαλλία