Gezinsbemiddeling

In Litouwen wordt bemiddeling/mediation bij civiele geschillen (waaronder gezinsconflicten) gereguleerd door de Wet bemiddeling van de Republiek Litouwen (waarvan een nieuwe versie per 1 januari 2019 van kracht is geworden). De Wet bemiddeling is van toepassing op het beslechten van nationale en internationale civiele geschillen en strekt tot uitvoering van Richtlijn 2008/52/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 mei 2008 betreffende bepaalde aspecten van bemiddeling/mediation in burgerlijke en handelszaken.

Bemiddeling/mediation is een procedure voor het beslechten van civiele geschillen waarbij een of meerdere bemiddelaars/mediators (onafhankelijke derden) de partijen helpen om hun geschil in der minne op te lossen. De partijen kunnen deze methode hanteren voor zowel geschillen die nog niet voor de rechter zijn gebracht (buitengerechtelijke bemiddeling/mediation) als zaken die al bij een rechtbank in behandeling zijn (gerechtelijke bemiddeling/mediation).

Bemiddeling/mediation is alleen mogelijk als beide partijen bij het geschil schriftelijk met deze handelwijze hebben ingestemd. Bovendien is bemiddeling/mediation alleen een optie ten aanzien van de soorten geschillen waarover de partijen een schikkingsovereenkomst kunnen afsluiten. De bemiddelaar/mediator wordt hetzij door de partijen gezamenlijk benoemd hetzij, op verzoek van de partijen, voorgedragen door de overheidsdienst voor rechtsbijstand.

Sinds 1 januari 2019 mogen bemiddelingsdiensten alleen nog worden verricht door personen die daarvoor een speciaal examen hebben afgelegd (enkele uitzonderingen daargelaten), ook aan de andere vereisten voldoen zoals aangegeven in de wet (een goede reputatie, een universitair diploma, een afgeronde opleiding tot bemiddelaar/mediator) en vermeld staan in de lijst van bemiddelaars/mediators van de Republiek Litouwen. De lijst van bemiddelaars/mediators wordt gepubliceerd op de website van de overheidsdienst voor rechtsbijstand (http://vgtpt.lrv.lt/). Van bemiddelaars/mediators wordt ook verwacht dat zij voldoen aan de normen voor onpartijdigheid en professionaliteit. Afhankelijk van de overeengekomen voorwaarden kunnen bemiddelaars/mediators hun diensten tegen betaling of kosteloos aanbieden. De partijen en bemiddelaars/mediators kunnen onderling de methode en procedure voor beslechting van het geschil overeenkomen. Iedere partij mag zich zonder opgaaf van redenen terugtrekken uit de bemiddeling/mediation.

De partijen moeten zich goed realiseren dat een eventuele verjaringstermijn wordt opgeschort zodra met de bemiddeling/mediation wordt begonnen. Dat betekent dat de partijen wanneer zij het geschil niet in der minne kunnen beslechten, alsnog naar de rechter kunnen stappen om verhaal te zoeken. Als de partijen er wel in slagen om het geschil met behulp van een bemiddelaar/mediator in der minne op te lossen, dan sluiten zij een schikkingsovereenkomst af. Die schikkingsovereenkomst is uitvoerbaar zodra zij in een vereenvoudigde procedure door een rechter wordt goedgekeurd.

Verder is in de wet het beginsel van vertrouwelijkheid neergelegd als een van essentiële uitgangspunten van bemiddeling/mediation. Dit betekent dat, tenzij de partijen anderszins overeenkomen, zij zelf, de bemiddelaars/mediators en de beheerders van de bemiddelingsdiensten alle informatie die verband houdt met de bemiddeling/mediation geheim moeten houden, met uitzondering van informatie die nodig is voor de goedkeuring of implementatie van de tijdens de bemiddeling/mediation afgesloten schikkingsovereenkomst en informatie waarvan de niet-openbaarmaking zou indruisen tegen het publieke belang. Met deze bepaling is gewaarborgd dat informatie die tijdens de bemiddeling/mediation wordt verstrekt, behoudens de hierboven vermelde uitzonderingen, niet kan worden gebruikt ten nadele van de partij die haar verstrekt.

In de Wet bemiddeling worden de specifieke kenmerken van verplichte en gerechtelijke bemiddeling/mediation alsmede de disciplinaire verantwoordelijkheid van de bemiddelaars/mediators geregeld.

Met ingang van 1 januari 2020 is bemiddeling/mediation in gezinsconflicten verplicht. Verplichte en gerechtelijke bemiddeling/mediation worden uit de rijksbegroting gefinancierd (tot maximaal zes uur) in gevallen waarin de selectie van de bemiddelaars/mediators wordt beheerd door de overheidsdienst voor rechtsbijstand. De partijen hebben het recht om uit de lijst van bemiddelaars/mediators zelf een bemiddelaar/mediator te kiezen voor het verlenen van verplichte bemiddelingsdiensten, maar als zij dat doen betalen zij zelf de kosten.

Overeenkomstig het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering betalen mensen die bemiddeling/mediation hebben gevolgd, lagere gerechtskosten als zij vervolgens naar de rechter gaan.

Zie voor nadere informatie over bemiddeling/mediation de website van het ministerie van Justitie (in het Litouws).

http://tm.lrv.lt/lt/veiklos-sritys-1/civiliniu-gincu-taikinamasis-tarpininkavimas-mediacija

Er is ook Engelstalige informatie beschikbaar op de website van het ministerie van Justitie:

http://tm.lrv.lt/en/fields-of-activity/mediation