Nationale rechtbanken en relevante niet-justitiële instanties

Nationale rechtbanken

De rechtbanken spelen een speciale rol bij de bescherming van de mensenrechten. Het zijn wettelijk erkende organen waarvan de onafhankelijkheid in de grondwet is vastgelegd. Er bestaat een speciaal mechanisme om de uitoefening van de grondwettelijke rechten en vrijheden te waarborgen: de constitutionele klacht, die kan worden ingediend door burgers die vinden dat de nationale autoriteiten, de lokale en regionale organen voor zelfbestuur en de publiekrechtelijke entiteiten die beslissen over hun rechten en plichten of over vermoedens of beschuldigingen van strafbare feiten, hun mensenrechten of fundamentele vrijheden gewaarborgd door de grondwet hebben geschonden. Een klacht kan enkel worden ingediend nadat alle andere beschikbare rechtsmiddelen werden uitgeput.

Constitutioneel Hof van de Republiek Kroatië (Ustavni sud Republike Hrvatske)
Trg svetog Marka 4
10 000 Zagreb, Kroatië
Tel.: +385 16400251
Fax: +385 14551055
https://www.usud.hr/

Hooggerechtshof van de Republiek Kroatië (Vrhovni sud Republike Hrvatske)
Trg Nikole Šubića Zrinskog 3
10 000 Zagreb, Kroatië
Tel.: +385 14862222 / +385 14810036
Fax: +385 14810035
E-mail: vsrh@vsrh.hr
http://www.vsrh.hr/

Districtsrechtbanken (županijski sudovi)
Gemeentelijke rechtbanken (općinski sudovi)

Hoge handelsrechtbank van de Republiek Kroatië (Visoki trgovački sud Republike Hrvatske)
Berislavićeva 11, 10 000 Zagreb, Kroatië
Tel.: +385 14896888
Fax: +385 14872329
http://www.vtsrh.hr/
Handelsrechtbanken van de Republiek Kroatië   (192 Kb) 

Handelsrechtbanken

Hoge administratieve rechtbank van de Republiek Kroatië (Visoki upravni sud Republike Hrvatske)
Frankopanska 16, 10 000, Zagreb, Kroatië
Tel.: +385 14807800
Fax: +3851 4807928
http://www.upravnisudrh.hr/

Administratieve rechtbanken

Hoge politierechtbank van de Republiek Kroatië (Visoki prekršajni sud Republike Hrvatske)
Ulica Augusta Šenoe 30, 10 000 Zagreb, Kroatië
Tel.: +385 14807510
Fax: +385 14611291
E-mail: predsjednik@vpsrh.pravosudje.hr
https://sudovi.hr/VPSRH/

Ombudsman

Trg hrvatskih velikana 6
10 000 Zagreb, Kroatië
Republiek Kroatië
Tel.: +385 14851855 / +385 14851853
E-mail: info@ombudsman.hr
Fax: +385 16431628

Krachtens artikel 93 van de grondwet van Kroatië vertegenwoordigt de ombudsman het Kroatische parlement (Hrvatski sabor) in het kader van het bevorderen en beschermen van de mensenrechten en vrijheden zoals deze gedefinieerd zijn in de grondwet, de wetten en de internationale instrumenten over mensenrechten en vrijheden ondertekend door de Republiek Kroatië.

De ombudsman en zijn/haar adjuncten worden door het Kroatische parlement verkozen voor een termijn van acht jaar met het doel de burgers te beschermen tegen schendingen van de mensenrechten door handelingen van overheidsorganen of juridische entiteiten met een openbare bevoegdheid. De ombudsman is het centrale orgaan dat discriminatie aanpakt en de taken van het Nationale Preventiemechanisme tegen marteling en andere wrede, onmenselijke of onterende behandelingen of straffen uitvoert. De ombudsman voert deze taken onafhankelijk en autonoom uit.

Verantwoordelijkheden

Bescherming van de mensenrechten

Burgers hebben het recht om een klacht in te dienen bij de ombudsman wanneer zij van mening zijn dat hun rechten werden geschonden door overheidsinstanties. De ombudsman voert een onderzoek uit in antwoord op een klacht en op basis van de ontvangen documenten. Alle overheidsorganen, organen met openbare bevoegdheid en lokale en regionale organen voor zelfbestuur, m.a.w. publiekrechtelijke entiteiten, moeten alle gevraagde informatie verstrekken.

Op basis van de vastgestelde feiten kan de ombudsman meningen, aanbevelingen en kennisgevingen aan de relevante autoriteiten of aan de hoogste organen formuleren en, indien nodig, het Kroatische parlement in kennis stellen.

Bovendien controleert de ombudsman of de voorschriften de Kroatische grondwet en de internationale verdragen over de bescherming van de mensenrechten naleven en kan hij/zij de Kroatische regering oproepen om voorschriften betreffende de mensenrechten te wijzigen of goed te keuren. Hij/zij kan het Kroatische parlement ook oproepen om de voorschriften af te stemmen op de grondwet en de wetgeving. Hij/zij heeft het recht een procedure op te starten voor het Kroatisch Constitutioneel Hof om de naleving van de wetten en andere voorschriften met de Kroatische grondwet te onderzoeken.

Bevorderen van de mensenrechten

Het bevorderen van de mensenrechten gaat gepaard met onderzoek en analyse, ontwikkeling en onderhoud van databanken en documentatie, tijdige en regelmatige informatie aan het publiek en aan de stakeholders, actieve initiatie van en samenwerking met de burgermaatschappij, internationale organisaties en academische onderzoeksinstellingen, en initiatieven om de wetgeving af te stemmen op de internationale en Europese normen en deze wetgeving toe te passen.

Centraal orgaan voor het bestrijden van discriminatie

De ombudsman neemt klachten van natuurlijke personen en rechtspersonen in ontvangst, verstrekt de vereiste informatie over de rechten en plichten en de mogelijkheden voor juridische en andere bescherming, onderzoekt individuele toepassingen en onderneemt binnen zijn bevoegdheidsdomein acties om discriminatie te voorkomen en de rechten van gediscrimineerde personen (uitgezonderd in geval van lopende rechtszaken) te beschermen, voert bemiddelingsprocedures uit om indien mogelijk een minnelijke schikking uit te werken met de toestemming van beide partijen, en dient strafrechtelijke rapporten met betrekking tot discriminatie in bij de bevoegde procureur.

Nationaal Preventiemechanisme

De ombudsman voert taken uit die onder het Nationaal Preventiemechanisme ter preventie van marteling en andere wrede, onmenselijke of onterende behandelingen of straffen vallen, telkens wanneer personen van hun vrijheid worden beroofd of in hechtenis zitten of zijn aangehouden of onder openbaar toezicht worden ondergebracht in gebouwen die zij niet naar eigen goeddunken kunnen verlaten.

Dit houdt in dat vertegenwoordigers van de Ombudsdienst die in deze hoedanigheid handelen een bezoek brengen aan de gevangenissen, penitentiaire inrichtingen, detentiecentra en diverse instellingen waar personen met mentale aandoeningen worden ondergebracht, als preventiemaatregel om mensen te beschermen die van hun vrijheid worden beroofd of van wie de vrijheid wordt beperkt.

Nationale Mensenrechteninstelling (NMI)

Sinds 2009 is de ombudsman de enige nationale instelling voor de bescherming en bevordering van mensenrechten (NMI) in de Republiek Kroatië met een A-status krachtens de beginselen van Parijs van de VN die de onafhankelijkheidsparameters van de nationale mensenrechteninstellingen definiëren.

Dit is het hoogste niveau van institutionele onafhankelijkheid en het werd opnieuw toegekend aan de Ombudsdienst in juli 2013, nadat de VN de implementatie van haar aanbevelingen met betrekking tot het behoud en de bevordering van de onafhankelijke status heeft doorgelicht.

Gespecialiseerde mensenrechteninstellingen

Ombudsman voor kinderrechten

Teslina 10
10 000 Zagreb, Kroatië
Kroatië
E-mail: info@dijete.hr
Tel.: +385 14929669
Fax: +385 14921277
http://www.dijete.hr

Uit te voeren werken

De ombudsman voor kinderrechten controleert de naleving van wetten en andere voorschriften in Kroatië met betrekking tot de bescherming van de rechten en belangen van kinderen in de Kroatische grondwet, het Verdrag inzake de rechten van het kind en andere internationale documenten met betrekking tot de bescherming van de rechten en belangen van kinderen. De ombudsman controleert inbreuken op individuele kinderrechten en bestudeert de algemene gebeurtenissen en de manier waarop de rechten en belangen van kinderen worden geschonden; beschermt en promoot de rechten en belangen van kinderen met speciale noden; stelt maatregelen voor om een omvattend systeem voor de bescherming en bevordering van de kinderrechten uit te bouwen en om schadelijke handelingen die hun belangen in gevaar brengen, te voorkomen; informeert en adviseert kinderen over de manier om hun rechten en belangen uit te voeren en te beschermen, werkt samen met kinderen, moedigt hen aan om hun mening te uiten en respecteert hen; start openbare activiteiten op om het statuut van kinderen te verbeteren en neemt eraan deel en stelt maatregelen voor om hun impact op de samenleving te verhogen; heeft toegang tot en kennis van alle gegevens, informatie en handelingen met betrekking tot de rechten en de bescherming van kinderen, ongeacht de mate van vertrouwelijkheid; is gemachtigd om alle instellingen, overheidsorganen, rechtspersonen en natuurlijke personen met een wettelijk mandaat om zorg te dragen voor kinderen, en religieuze gemeenschappen waar kinderen tijdelijk of permanent worden ondergebracht, te betreden en te inspecteren.

Indien de ombudsman van mening is dat een kind werd blootgesteld aan fysiek of mentaal geweld, seksuele intimidatie, mishandeling of uitbuiting, nalatigheid of nalatige behandeling, moet hij/zij onmiddellijk een verslag sturen naar de bevoegde openbare aanklager en de bevoegde centra voor sociale zorg alarmeren en maatregelen voorstellen om de rechten en belangen van het kind te beschermen. Hij/zij kan professionele bijstand vragen van experts en professionele instellingen die onderzoek doen naar de bescherming, de verzorging, de ontwikkeling en de rechten van de kinderen en krijgt deze bijstand ten gepaste tijde.

Ombudsman voor gendergelijkheid

Preobraženska 4/1
10 000 Zagreb, Kroatië
Tel.: +385 14848100
Fax: +385 14844600
E-mail:ravnopravnost@prs.hr
http://www.prs.hr

Uit te voeren werken

De ombudsman voor gendergelijkheid treedt op bij klachten over discriminatie op basis van geslacht, huwelijkse staat of gezinssituatie en seksuele geaardheid. Hij/zij onderzoekt schendingen van het principe van de gendergelijkheid, discriminatie tegen personen of groepen van personen door nationale autoriteiten, lokale en regionale organen voor zelfbestuur en andere overheidsinstanties, werknemers van deze organen en andere rechtspersonen en natuurlijke personen.

De ombudsman is bevoegd om aanbevelingen te formuleren, bekend te maken en voor te stellen.

Indien de ombudsman van mening is dat het principe van gendergelijkheid werd geschonden, is hij/zij bevoegd om een verzoek voor de constitutionele herziening van de wet of voor een evaluatie van de grondwettelijkheid en de rechtsgeldigheid van andere voorschriften in te dienen.

Ombudsman voor personen met een handicap

Savska cesta 41/3
10 000 Zagreb, Kroatië
Tel.: +385 16102170
Fax: +385 16177901
E-mail: ured@posi.hr

Uit te voeren werken

De ombudsman voor personen met een handicap is een autonome nationale instelling met als belangrijkste taak het doorlichten en bevorderen van de rechten van personen met een handicap krachtens de grondwet van de Republiek Kroatië, internationale verdragen en wetten. In geval van schendingen van de rechten van personen met een handicap is de ombudsman gemachtigd om te waarschuwen, maatregelen voor te stellen, aanbevelingen te formuleren, te informeren en rapporten te vragen over de acties die werden ondernomen.

Als de ombudsman van mening is dat een juridische oplossing nadelig is voor personen met een handicap of voor kinderen met ontwikkelingsproblemen, hen op enigerlei manier achterstelt of hen in een minder gunstige situatie brengt als het gaat om personen met een handicap, formuleert de Ombudsman een voorstel om dergelijke juridische oplossing te wijzigen.

De ombudsman neemt individuele klachten van personen met een handicap of personen die hun belangen verdedigen in ontvangst, onderzoekt klachten over schendingen van de rechten van personen met een handicap en probeert de meest gunstige oplossing te vinden in samenwerking met de instellingen die verantwoordelijk zijn voor het oplossen van deze problemen. De ombudsman voor personen met een handicap adviseert personen met een handicap over hoe ze hun rechten en belangen kunnen uitoefenen en beschermen.

Bescherming van persoonsgegevens

Agentschap voor Bescherming van Persoonsgegevens

Martićeva 14
10 000 Zagreb, Kroatië

Tel.: +385 4609000
+385 4609099
E-mail: azop@azop.hr
http://www.azop.hr

Het Agentschap voor Bescherming van Persoonsgegevens is een overheidsdienst die zijn activiteiten onafhankelijk en autonoom uitvoert binnen het toepassingsgebied van zijn taken en bevoegdheden. Het agentschap is verantwoordelijk voor het uitvoeren van administratieve en professionele taken in het kader van de bescherming van persoonsgegevens. Binnen het toepassingsgebied van zijn openbare bevoegdheid licht het agentschap de bescherming van persoonsgegevens door, vestigt de aandacht op mogelijke misbruiken bij de inzameling van persoonsgegevens, stelt de lijst op van internationale organisaties met naar behoren gereglementeerde gegevensbescherming, behandelt de verzoekschriften om schendingen van de rechten gewaarborgd door de wet betreffende de bescherming van persoonsgegevens te onderzoeken en bewaart het centraal register van bestanden met persoonsgegevens.

Gratis rechtsbijstand

Door de wet betreffende gratis rechtsbijstand goed te keuren, nam het ministerie van Justitie de omvattende en uitdagende taak op zich om een systeem voor gratis rechtsbijstand uit te werken.

Het systeem van gratis rechtsbijstand geeft burgers met beperkte middelen de kans om een advocaat in te huren en rechtsbijstand te krijgen voor specifieke rechtsgedingen en om gelijke toegang te krijgen tot gerechtelijke en administratieve procedures.

Begunstigden

Tot de begunstigden van rechtsbijstand zoals bepaald in de wet betreffende gratis rechtsbijstand behoren:

• Kroatische staatsburgers;
• kinderen die geen Kroatisch staatsburger zijn en die volgens de wet in de Republiek Kroatië worden beschouwd als kinderen die niet worden begeleid door een verantwoordelijke volwassene;
• buitenlanders die tijdelijk in Kroatië verblijven met inachtneming van een wederkerig woonplaatsvereiste en buitenlanders die er permanent verblijven;
• buitenlanders die tijdelijke bescherming genieten;
• buitenlanders die illegaal in het land verblijven en buitenlanders die een kort bezoek brengen en tegen wie een procedure voor uitzetting of gedwongen terugkeer loopt;
• asielzoekers, asielgerechtigden, buitenlanders onder subsidiaire bescherming en hun familieleden die legaal in de Republiek Kroatië verblijven, behoudens een procedure waarbij hun geen rechtsbijstand wordt toegekend krachtens een speciale wet.

Aanbieders van kosteloze rechtsbijstand

De volgende aanbieders van rechtsbijstand zijn opgenomen in de wet betreffende gratis rechtsbijstand (Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći):

• advocaten;
• erkende verenigingen;
• “legal clinics” en
• staatsinstellingen in districten.

Soorten kosteloze rechtsbijstand

Er bestaat primaire en secundaire rechtsbijstand.

Primaire rechtsbijstand

Primaire rechtsbijstand neemt de volgende vormen aan:

• algemene juridische informatie;
• juridisch advies;
• presentatie van opmerkingen voor publiekrechtelijke instellingen, het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en internationale organisaties in overeenstemming met internationale verdragen en de regels voor de werking van deze instellingen;
• vertegenwoordiging in het kader van procedures voor publiekrechtelijke instellingen;
• rechtsbijstand bij buitengerechtelijke geschillenbeslechting.

De primaire rechtsbijstand wordt verleend door staatsinstellingen in districten, erkende verenigingen en legal clinics.
Bij het verlenen van primaire rechtsbijstand zijn instellingen gemachtigd om algemene juridische informatie en juridisch advies te verstrekken en verzoekschriften op te stellen.

Om gebruik te maken van primaire rechtsbijstand, moet contact worden opgenomen met de persoon die deze verleent.

Secundaire rechtsbijstand

Secundaire rechtsbijstand neemt de volgende vormen aan:

• juridisch advies;
• presentatie van opmerkingen in het kader van procedures om de rechten van werknemers ten opzichte van hun werkgever te beschermen;
• presentatie van opmerkingen in het kader van gerechtelijke procedures;
• vertegenwoordiging in het kader van gerechtelijke procedures;
• rechtsbijstand bij minnelijke geschillenbeslechting;
• vrijstelling van gerechtskosten;
• vrijstelling van gerechtelijke bijdragen.

Secundaire rechtsbijstand wordt verleend door advocaten.

In de volgende procedures kan met inachtneming van het soort procedure secundaire rechtsbijstand worden goedgekeurd:

• op het gebied van zakelijke rechten, met uitzondering van procedures met betrekking tot het kadaster;
• op het gebied van arbeidsverhoudingen;
• in familiezaken, behoudens in geval van scheiding met wederzijds goedvinden, indien de echtgenoten geen minderjarige gezamenlijke of geadopteerde kinderen hebben of kinderen over wie zij het ouderlijk gezag uitoefenen nadat zij meerderjarig zijn geworden;
• in het kader van tenuitvoerleggingsprocedures of vrijwaringsprocedures met betrekking tot de gedwongen tenuitvoerlegging of de vrijwaring van vorderingen op basis van een procedure waarvoor rechtsbijstand kan worden toegekend op basis van de wet betreffende gratis rechtsbijstand;
• de minnelijke beslechting van een geschil;
• bij uitzondering in alle andere gerechtelijke en civiele procedures, indien dit noodzakelijk is wegens de specifieke situatie van de verzoeker en de leden van zijn/haar huishouden, in overeenstemming met het hoofddoel van de wet betreffende gratis rechtsbijstand.

De procedure voor de toekenning van secundaire rechtsbijstand wordt ingesteld door een verzoekschrift in te dienen bij de bevoegde staatsinstelling in het district of de bevoegde administratie organisatie in Zagreb.

Krachtens de bepalingen van de wet betreffende gratis rechtsbijstand moeten personen die hun rechten op gratis rechtsbijstand willen uitoefenen een ingevuld standaardformulier voor de uitvoering van rechtsbijstand bezorgen aan de staatsinstelling in het district waar zij zijn gevestigd. Bij het verzoekschrift moet de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van alle verzoekers en van de volwassen leden van hun gezin worden gevoegd voor de raadpleging van alle eigendomsgerelateerde gegevens, evenals een verklaring waarin de verzoekers alle materiële en juridische aansprakelijkheden voor de juistheid van de opgegeven verklaringen aanvaarden.

Het aanvraagformulier kan worden gedownload op de website van het ministerie van Justitie of kan worden aangevraagd bij de staatsinstellingen in de districten, de gemeentelijke rechtbanken of de centra voor sociale zorg tijdens hun normale openingsuren.

Het verzoekschrift moet persoonlijk of per aangetekend schrijven worden ingediend en hiervoor worden geen administratiekosten in rekening gebracht.

De toegekende secundaire rechtsbijstand omvat de volledige of gedeeltelijke betaling van de kosten voor rechtsbijstand, met inachtneming van de financiële situatie van de aanvrager. De gerechtskosten kunnen tot een bepaald percentage worden gedeeld, afhankelijk van de materiële situatie van de begunstigde.

Wanneer rechtsbijstand in beperkte mate wordt toegekend, wordt het verschil tussen het totale bedrag van de bezoldiging en de terugbetaling van de kosten voor de advocaat door de begunstigde in het resterende deel gecompenseerd overeenkomstig de waarde van de dienstverlening gedefinieerd in het Tarief voor Honoraria voor Advocaten en de Compensatie van Kosten.

Het ministerie van Justitie beslist in tweede instantie over de rechtsmiddelen die zijn ingesteld door de persoon die een verzoek om rechtsbijstand heeft ingediend, beslist in eerste instantie over de registratie van verenigingen en legal clinics in het Register van aanbieders van primaire rechtsbijstand dat het bijhoudt, en voert een administratieve en professionele opvolging uit van de activiteiten van de aanbieders van primaire rechtsbijstand.

Begunstigden kunnen informatie over de primaire rechtsbijstand raadplegen op de website van het ministerie van Justitie van de Republiek Kroatië of via het e-mailadres: besplatna.pravna.pomoc@pravosudje.hr en mogen zo spoedig mogelijk een antwoord verwachten.

De begunstigden kunnen vragen ook rechtstreeks aan de staatsinstelling in hun district stellen.

Grensoverschrijdende geschillen

Een grensoverschrijdend geschil is een geschil waarbij de partij die de rechtsbijstand aanvraagt, haar woonplaats of gebruikelijke verblijfplaats heeft in een andere EU-lidstaat dan de lidstaat waar de rechtbank gevestigd is of waar de beslissing ten uitvoer moet worden gelegd.

Rechtsbijstand in grensoverschrijdende geschillen wordt verstrekt bij burgerlijke en handelszaken, bemiddelingsprocedures, minnelijke schikkingen, tenuitvoerlegging van authentieke akten en juridisch advies in deze procedures, maar de bepalingen voor grensoverschrijdende geschillen gelden niet voor procedures rond fiscaliteit en douanezaken en andere administratieve procedures.

Een aanvrager die zijn/haar woonplaats of gebruikelijke verblijfplaats heeft in de Republiek Kroatië en rechtsbijstand vraagt bij een grensoverschrijdend geschil voor een rechtbank van een andere lidstaat, moet het verzoek indienen bij het kantoor van zijn/haar woon- of verblijfplaats. De bevoegde dienst geeft het verzoek door aan het ministerie van Justitie binnen acht dagen na ontvangst van het verzoek. Het ministerie van Justitie vertaalt het verzoek en de bewijsstukken naar de officiële taal of naar een van de officiële talen van de lidstaat en de bevoegde ontvangende autoriteit en stuurt ze binnen 15 dagen na ontvangst door naar de bevoegde autoriteit van de lidstaat waar de rechtbank is gevestigd of waar de beslissing moet worden ten uitvoer gelegd (de ontvangende autoriteit). Indien geen rechtsbijstand wordt toegekend, moet de aanvrager de kosten voor de vertaling betalen.

De aanvrager kan een verzoek ook rechtstreeks indienen bij de ontvangende autoriteit in de lidstaat waar de rechtbank gevestigd is of waar de beslissing moet worden ten uitvoer gelegd.

Een aanvrager die zijn/haar woonplaats of gebruikelijke verblijfplaats heeft in een andere lidstaat en rechtsbijstand vraagt bij een grensoverschrijdend geschil voor de rechtbank van de Republiek Kroatië, heeft recht op rechtsbijstand krachtens de bepalingen van de Wet betreffende Gratis Rechtsbijstand. De aanvrager of de bevoegde autoriteit van de lidstaat waar de aanvrager zijn/haar woon- of verblijfplaats heeft (overdragende autoriteit), dient het verzoek voor rechtsbijstand in Kroatië bij het ministerie van Justitie (de ontvangende autoriteit). De formulieren en de bewijsstukken moeten worden vertaald naar het Kroatisch, anders wordt het verzoek afgewezen.

De verzoeken worden ingediend op het standaardformulier gedefinieerd door Beschikking 2004/844/EG van 9 november 2004 tot vaststelling van een modelformulier voor rechtsbijstandsverzoeken overeenkomstig Richtlijn 2003/8/EG van de Raad tot verbetering van de toegang tot de rechter bij grensoverschrijdende geschillen, door middel van gemeenschappelijke minimumvoorschriften betreffende rechtsbijstand bij die geschillen.