I. Lijsten en registers van deskundigen

In Roemenië worden de registers van deskundigen gesorteerd op specialisme. De registers van deskundigen worden door het ministerie van Justitie ter beschikking gesteld van de rechtbanken en worden bijgehouden door de civiele rechtbanken of de strafrechtbanken. De registers zijn hier te vinden.

De deskundigen worden gemachtigd en in het register opgenomen nadat zij een door het ministerie van Justitie georganiseerd examen hebben afgelegd.

Om de status van gerechtelijk deskundige te verkrijgen, moet een kandidaat aan de volgende voorwaarden voldoen:

• onderdaan zijn van Roemenië, van een lidstaat van de Europese Unie of van een land dat deel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte of van de Zwitserse Bondsstaat;
• de Roemeense taal machtig zijn;
• volledige handelingsbekwaam zijn;
• afgestudeerd zijn in het specialisme waarvoor hij het deskundigenexamen aflegt, bewezen door middel van een diploma;
• ten minste drie jaar werkervaring in dit specialisme hebben;
• medisch geschikt zijn voor het werk van een deskundige;
• geen strafblad hebben en een goede professionele en sociale reputatie genieten;
• geslaagd zijn voor het examen dat door het ministerie van Justitie is georganiseerd.

Onderdanen van een andere lidstaat van de Europese Unie of een land dat deel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte en Roemeense onderdanen die de vereiste beroepskwalificatie in een andere lidstaat van de Europese Unie of een land dat deel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte hebben verworven, kunnen onder dezelfde voorwaarden als Roemeense onderdanen de status van deskundige in Roemenië verwerven.

Deskundigen kunnen uit het register worden geschrapt als zij dat wensen, als zij niet meer aan de eisen voldoen of als de bevoegde autoriteit daartoe beslist.

II. Kwalificaties van deskundigen

Deskundigen moeten lid zijn van een beroepsorganisatie om zich deskundige te kunnen noemen.

III. Vergoeding van deskundigen

1. Civiele procedure

In de rechterlijke beslissing tot benoeming van een deskundige worden het honorarium van de deskundige en, in voorkomend geval, het voorschot op de reiskosten vastgesteld. De rechtbank kan de deskundige vragen de kosten van het deskundigenonderzoek binnen een bepaalde termijn schriftelijk te begroten.

Het bewijs van betaling van het honorarium wordt binnen vijf dagen na de benoeming of binnen de door de rechtbank vastgestelde termijn ter griffie van de rechtbank neergelegd door de partij tot wie het bevel was gericht. De rechtbank kan het honorarium verhogen totdat het rapport is verstrekt.

2. Strafprocedure

De deskundige heeft recht op een honorarium voor de uitvoering van het deskundigenonderzoek. Het bedrag van het honorarium wordt door de openbaar aanklager of de rechtbank vastgesteld afhankelijk van de aard en de complexiteit van de zaak en de door de deskundige gemaakte kosten.

IV. Aansprakelijkheid van deskundigen

Deskundigen worden aansprakelijk gesteld volgens het algemene recht inzake overeenkomsten en inzake onrechtmatige daad. Zij zijn verplicht om mogelijke aansprakelijkheid te dekken via een beroepsaansprakelijkheidsverzekering.

Gerechtelijke technische deskundigen die zich bij de uitoefening van hun werkzaamheden schuldig hebben gemaakt aan wangedrag, kunnen door de centrale raad voor gerechtelijke technische deskundigen worden onderworpen aan de volgende disciplinaire maatregelen, die in verhouding staan tot de ernst van de gepleegde strafbare handeling:

• schriftelijke waarschuwing;
• opschorting van het recht om gerechtelijke deskundigenonderzoeken te verrichten gedurende een periode van drie maanden tot een jaar;
• intrekking van de status van gerechtelijk deskundige.

V. Aanvullende informatie over deskundigenprocedures

De belangrijkste wettelijke bepalingen die van toepassing zijn op gerechtelijk deskundigen in Roemenië, zijn de artikelen 330 en 331 van het Roemeense wetboek van burgerlijke rechtsvordering. Verder zijn de artikelen 172-191 van het Roemeense wetboek van strafvordering van toepassing.

Deskundigen worden in de registers gesorteerd op specialisme. De registers van deskundigen zijn openbaar en worden op de website van het ministerie van Justitie gepubliceerd.

Deskundigen moeten een aanvraag indienen om in het register te worden opgenomen.

1. Benoeming van deskundigen

Het Roemeense civiele recht voorziet in de benoeming van een of drie deskundigen. Deskundigen kunnen door de rechtbank en door de betrokken partijen worden benoemd. De partijen kunnen in onderlinge overeenstemming één deskundige benoemen. Indien zij niet tot een overeenstemming komen, wordt de deskundige door de rechtbank in openbare zitting op willekeurige basis benoemd uit een lijst die door het bureau van deskundigen is opgesteld en verstrekt.

Het Roemeense strafrecht voorziet in de benoeming van slechts één deskundige. De deskundige kan worden benoemd door de rechtbank tijdens het proces en door de openbaar aanklager tijdens de fase van het strafrechtelijk onderzoek. Over het algemeen benoemt de openbaar aanklager of de rechtbank één deskundige. Alleen in situaties waarin interdisciplinaire kennis vereist is, worden twee of meer deskundigen benoemd.

Daartoe wordt hetzelfde register gebruikt als in een civiele procedure. De eisen die aan deskundigen worden gesteld, zijn zowel in strafrechtelijke als in civiele procedures gelijk.

a) Benoeming door een rechtbank

De civiele rechtbank of de strafrechtbank heeft de bevoegdheid om een deskundige te benoemen, hetzij ambtshalve, hetzij op uitdrukkelijk verzoek van een partij, indien de relevante feiten alleen met de hulp van een specialist kunnen worden vastgesteld. In dit geval zal de deskundige binnen een bepaalde termijn antwoorden op de vragen die door de rechtbank of de openbaar aanklager worden gesteld. De deskundige moet elk belangenconflict aan de rechtbank melden. De door de rechtbank benoemde deskundigen hebben toegang tot het dossier.

b) Benoeming door de partijen

In Roemenië bestaan er veel soorten deskundigen die door partijen kunnen worden benoemd:

• gemachtigde onafhankelijke deskundigen die op verzoek van de partijen of de beklaagde worden benoemd (artikel 172, lid 8, van het wetboek van strafvordering),
• officiële deskundigen van laboratoria of gespecialiseerde instellingen,
• gemachtigde onafhankelijke nationale deskundigen,
• deskundigen uit het buitenland (artikel 172, lid 8, van het wetboek van strafvordering).

Wanneer er geen gemachtigde deskundigen beschikbaar zijn, kan de rechtbank het advies vragen van een of meer personen of specialisten op het desbetreffende gebied (artikel 330, lid 3, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering), die dus als buitengerechtelijke deskundigen en getuige-deskundige zullen optreden. De door de partijen benoemde deskundigen houden toezicht op het optreden van een door de rechtbank benoemde deskundige. Het is niet mogelijk dat de partijen een deskundige benoemen zonder dat de rechtbank een deskundige heeft benoemd (artikel 173, lid 4, van het wetboek van strafvordering). Getuige-deskundigen zijn getuigen met specifieke wetenschappelijke of technische kennis, die door de rechtbank worden verhoord.

Deskundigen hebben het recht om te weigeren het deskundigenonderzoek uit te voeren om dezelfde redenen als die waarom getuigen kunnen weigeren een getuigenis af te leggen.

2. Procedure

a) Civiele procedure

De rechter is niet aan het advies van de deskundige gebonden. De enige verplichting van de deskundige bestaat erin het rapport te verstrekken. Deskundigen mogen tijdens de procedure in contact staan met de partijen, terwijl de door de rechtbank benoemde deskundigen daarvoor de toestemming van de rechtbank nodig hebben.

i. Deskundigenrapport

In de Roemeense deskundigenprocedure is geen voorlopig deskundigenrapport vereist. Het hoofdrapport kan alleen schriftelijk worden uitgebracht. De deskundige moet bij het opstellen van zijn rapport een bepaalde structuur volgen.

Indien in het deskundigenrapport verduidelijkingen of aanvullingen vereist zijn, of indien er tegenstrijdigheden zijn tussen de adviezen van de deskundigen, kan de rechtbank, ambtshalve of op verzoek van de partijen, de deskundigen vragen hun rapporten te verduidelijken of aan te vullen.

De rechtbank kan op verzoek van de partijen of ambtshalve een tegenonderzoek gelasten als daar goede redenen voor zijn. Het tegenonderzoek wordt verricht door een andere deskundige dan de deskundige die het oorspronkelijke rapport heeft opgesteld. De rechtbank beslist vrijelijk op welke redenering zij haar oordeel baseert.

ii. Rechtszitting

Tijdens de strafrechtelijke vervolging of het proces kan de deskundige op verzoek van de openbaar aanklager of de partijen of ambtshalve door de onderzoeksrechter of de rechtbank worden gehoord, indien de hoorzitting nodig is om de bevindingen of conclusies van de deskundige te verduidelijken.

In een civiele procedure worden deskundigen, voor zover zij terstond hun advies kunnen uitbrengen, tijdens de hoorzitting gehoord volgens dezelfde regels als die welke gelden voor getuigenverhoor, en wordt hun advies in de uitspraak vastgelegd.

b) Strafprocedure

Indien de openbaar aanklager of de rechtbank van mening is dat het deskundigenonderzoek onvolledig is en deze tekortkoming tijdens de rechtszitting niet door de deskundige kan worden verholpen, gelast de rechtbank ambtshalve of op verzoek van de partijen dat een bijkomend deskundigenonderzoek door dezelfde deskundige wordt uitgevoerd. Als het niet mogelijk is om dezelfde deskundige te benoemen, wordt een tegenonderzoek gelast.

De openbaar aanklager of de rechtbank gelast een nieuw deskundigenonderzoek indien de conclusies van het deskundigenrapport onduidelijk of tegenstrijdig zijn en deze tekortkomingen tijdens de rechtszitting niet door de deskundige kunnen worden verholpen.

 

De hier gepresenteerde informatie is in het kader van het project “Een deskundige zoeken” verzameld bij nationale contactpunten die zijn geselecteerd door het European Expertise & Experts Institute EEEI.