Rentetarieven

1 Wordt in "wettelijke rente" voorzien in de lidstaat? Zo ja, hoe wordt "wettelijke rente" er omschreven?

Vertragingsrente is een sanctie ingeval de schuldenaar vertraging oploopt bij de tenuitvoerlegging van zijn verplichting en deze moet, naast de achterstallige schuld zelf, worden betaald tegen een bepaald percentage van het achterstallige deel van de schuld. In de wet wordt bepaald dat de rechten van de schuldeiser en de verplichtingen van de schuldenaar inhoudelijk veranderen als de schuldenaar zijn verplichting te laat naleeft: er ontstaan nieuwe rechten en verplichtingen naast de plicht om de bestaande verplichting na te komen, ongeacht of deze vertraging te wijten is aan een fout van de schuldenaar.

De Slowaakse wetgeving maakt, wat wettelijke rente betreft, een onderscheid tussen vertragingsrente die verschuldigd is uit hoofde van artikel 517, lid 2, van wet nr. 40/194 met daarin het Burgerlijk Wetboek (Občianský zákonník) en vertragingsrente die verschuldigd is uit hoofde van artikel 369 van het Wetboek van Koophandel (Obchodný zákonník). In relaties die onder het burgerlijk recht vallen, kan er niet contractueel worden onderhandeld over vertragingsrente. De partijen kunnen niet een hogere rentevoet overeenkomen dan bij wet is vastgesteld. In het handelsrecht kunnen ondernemingen daarentegen overeenkomsten sluiten over de vertragingsrente. Als er geen rentevoet is overeengekomen, ontstaat er in geval van achterstallige betalingen vertragingsrente tegen de bij wet vastgestelde rentevoet.

De wettelijke rente is dus een vertragingsrente die is vastgesteld in de wet op het gebied van burgerlijke of handelsrelaties. In het burgerlijk recht kan de overeengekomen rente lager zijn dan of gelijk zijn aan de bij wet vastgestelde rentevoet. Bij gebreke van een overeenkomst wordt de vertragingsrente, indien die wordt gevorderd door de schuldeiser, automatisch vastgesteld op de wettelijke rentevoet. In het handelsrecht kan de vertragingsrente naar boven of beneden afwijken van de wettelijke rente; de wettelijke vertragingsrente is uitsluitend van toepassing als er niets is overeengekomen.

2 Zo ja, wat is het percentage respectievelijk de rechtsgrondslag? Als er verschillende percentages wettelijke rente bestaan, vermeld dan onder welke omstandigheden en voorwaarden deze van toepassing zijn.

De wettelijke rentevoet voor de vertragingsrente die verschuldigd is krachtens artikel 517, lid 2, van het Burgerlijk Wetboek wordt conform verordening nr. 87/1995 (nariadenie č. 87/1995 Z.z.) vastgesteld als vijf procentpunt hoger dan de basisrente die is vastgesteld door de Europese Centrale Bank (ECB) en die geldt op de eerste dag vertraging. De basisrente van de ECB (die de ECB toepast voor haar belangrijkste herfinancieringstransacties) wordt dus verhoogd met 5 procentpunt. De ECB-rentetarieven voor afzonderlijke periodes kunnen worden geraadpleegd op de website van de Nationale Bank van Slowakije. De vertragingsrente die geldt op de eerste dag vertraging is van toepassing op de gehele vertragingsperiode. Iedere latere wijziging van de basisrente van de ECB heeft dus geen invloed op de rentevoet.

In het handelsrecht wordt de wettelijke rente beheerst door artikel 369 van het Wetboek van Koophandel, dat de schuldeiser het recht verleent om in geval van vertraging en als hij heeft voldaan aan zijn wettelijke en contractuele verplichtingen vertragingsrente te vorderen tegen een contractueel overeengekomen rentevoet, zonder de schuldenaar hiervan in kennis te stellen. Zoals hierboven is aangegeven, kan de vertragingsrente voor handelsrelaties contractueel worden gewijzigd. Zelfs als de vertragingsrente contractueel is overeengekomen, dient deze echter te stroken met de eerlijke handelspraktijken. Als dit niet het geval is, kan het recht dat voortkomt uit een dergelijke overeenkomst niet worden beschermd. Dit betekent dat de rechter geen rente kan toekennen tegen een rentevoet die strijdig is met de genoemde principes, zelfs als deze contractueel is overeengekomen. Een andere uitzondering zijn schulden die voortkomen uit consumentenovereenkomsten. De vertragingsrente die de consument uit hoofde hiervan verschuldigd is, kan niet hoger zijn dan de rentevoet die is vastgesteld in het burgerlijk recht.

Voorts dient de schuldenaar krachtens dezelfde bepaling, als er geen rentevoet is overeengekomen, vertragingsrente te betalen tegen de rentevoet die is vastgesteld in verordening nr. 21/2013 van de Slowaakse regering. Krachtens de regelgeving zijn vaste en variabele vertragingsrentes toegestaan. De rentevoet voor de vertragingsrente komt overeen met de basisrente van de ECB die geldt op de eerste dag vertraging, verhoogd met 9 procentpunt. De aldus vastgestelde rentevoet geldt gedurende de gehele vertragingsperiode voor de tenuitvoerlegging van de geldelijke verplichting. Iedere wijziging van de basisrente van de ECB na de eerste dag vertraging heeft dus geen invloed op de hoogte van de vertragingsrente (daarom staat deze rentevoet vast). De schuldeiser kan in plaats van een vaste vertragingsrente echter een variabele vertragingsrente vorderen van de schuldenaar. Hij kan dan een rente vorderen tegen een rentevoet die overeenkomt met de basisrente van de ECB die geldt op de eerste dag van het desbetreffende semester, verhoogd met 8 procentpunt. Als de schuldeiser een variabele vertragingsrente toepast, is die berekeningswijze (niet de rentevoet die is vastgesteld op de vertragingsdatum, maar de berekeningswijze van de rentevoet) van toepassing op de gehele vertragingsperiode. De toepassing van een variabele vertragingsrente betekent dus dat de rentevoet kan worden gewijzigd op basis van de afwijking van de basisrente van de ECB die geldt op de eerste dag van het desbetreffende semester, dat wil zeggen op 1 januari of 1 juli. De ECB-rentetarieven voor afzonderlijke periodes kunnen worden geraadpleegd op de website van de Nationale Bank van Slowakije.

3 Indien nodig: is er aanvullende informatie beschikbaar over de berekening van de wettelijke rente?

De berekeningswijze van de vertragingsrente staat duidelijk en ondubbelzinnig in de wet. De geldende rentevoet voor de vertragingsrente wordt gepubliceerd door het Slowaakse ministerie van Justitie (Ministerstvo spravodlivosti Slovenskej republiky) op zijn website. Een informele versie staat op de website https://www.najpravo.sk/, die vaak wordt geraadpleegd door Slowaakse schuldenaren en schuldeisers of hun vertegenwoordigers. Op deze website is het ook mogelijk om met behulp van een speciale rekenmachine de vertragingsrente gemakkelijk te berekenen.

4 Is het mogelijk kosteloos online toegang te krijgen tot voornoemde rechtsgrondslag?

Naast de bovenstaande verwijzingen en links kan de geldende versie van de relevante wetgeving (Burgerlijk Wetboek, Wetboek van Koophandel) en verordeningen (nr. 87/1995 en nr. 21/2013) worden geraadpleegd op https://www.slov-lex.sk/domov.