Wpływ COVID-19 na sprawy cywilne i upadłościowe

1 Wpływ Covid-19 na postępowanie cywilne

1.1 Terminy w postępowaniu cywilnym

Wdrożono szereg środków w celu złagodzenia największych trudności napotykanych przez obywateli w sprawach pilnych w postępowaniach sądowych, egzekucyjnych lub upadłościowych. W szerokim zakresie stosuje się obowiązujące przepisy kodeksów postępowania dotyczące przywracania terminów w postępowaniu sądowym, jeżeli strona uchybiła terminowi ze względu na obowiązujące ograniczenia, które wynikają ze środków nadzwyczajnych (obowiązkowej kwarantanny oraz ograniczeń dotyczących przemieszczania się i gromadzenia osób).

1.2 Organizacja wymiaru sprawiedliwości i sądownictwo

Ministerstwo Sprawiedliwości zaleca odroczenie wszystkich rozpraw sądowych. Jeżeli odroczenie rozprawy nie jest możliwe, należy ją przeprowadzić ściśle zgodnie z przepisami rozporządzenia rządowego w sprawie stanu wyjątkowego. Wykluczono udział publiczności w rozprawach oraz ograniczono przemieszczanie się osób w budynkach sądów.

Sądy udzielają informacji telefonicznie/pocztą elektroniczną.

Ministerstwo Sprawiedliwości nie będzie traktować opóźnień w postępowaniach sądowych wynikających z zastosowania się do tych zaleceń jako opóźnień w wykonywaniu uprawnień nadzorczych.

Usługi notarialne są nadal powszechnie dostępne, ale notariusze pracują w trybie ograniczonym.

1.3 Współpraca sądowa UE

Urząd ds. Międzynarodowej Ochrony Prawnej Dzieci (rozporządzenie Bruksela II bis i rozporządzenie w sprawie świadczeń alimentacyjnych): program pracy urzędu jest realizowany w trybie wyjątkowym; wszelka komunikacja z urzędem odbywa się nie osobiście, lecz pisemnie (pocztą tradycyjną lub elektroniczną) i telefonicznie; Urząd pracuje od poniedziałku do środy w godzinach 9.00–12.00.

Czeskie Ministerstwo Sprawiedliwości (organ centralny na potrzeby rozporządzenia w sprawie doręczania dokumentów i rozporządzenia w sprawie przeprowadzania dowodów): większość pracowników (w tym wszystkie osoby wyznaczone do kontaktu) pracuje obecnie z domu. Zdecydowanie zaleca się komunikację elektroniczną/zdalną. Wszystkie terminy obowiązują.

Jedynym problemem są coraz większe ograniczenia dotyczące usług pocztowych w niektórych państwach – w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych Ministerstwo Sprawiedliwości usiłuje przezwyciężyć te problemy za pomocą wykorzystania drogi dyplomatycznej do doręczania pism sądowych. Zagraniczne organy centralne powinny zalecić sądom/właściwym organom przesyłanie wszelkich wniosków o doręczenie dokumentów i przeprowadzenie dowodów bezpośrednio do właściwych sądów, a nie do organu centralnego (Ministerstwa Sprawiedliwości), ponieważ w obecnej sytuacji znacznie skróci to czas podjęcia czynności, której dotyczy wniosek.

2 Środki dotyczące upadłości, które przyjęto lub planuje się przyjąć w państwach członkowskich od wybuchu pandemii

2.1 Istotne środki dotyczące upadłości i powiązane środki mające wpływ na wykonanie umów

2.1.1 Zawieszenie postępowania upadłościowego

2.1.1.1 Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (przez dłużników)

Zawieszenie spoczywającego na dłużniku obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (w przypadku upadłości związanej z COVID-19, do której doszło w terminie 6 miesięcy od zniesienia rządowych środków nadzwyczajnych).

Termin wygaśnięcia zawieszenia został przedłużony do 30 czerwca 2021 r.

2.1.1.2 Ochrona dłużników przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzycieli

Zawieszenie przysługującego wierzycielowi prawa do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika do 31 sierpnia 2020 r.

2.1.2 Zawieszenie prawa do dochodzenia wierzytelności i zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy

2.1.2.1 Ogólne/szczególne przypadki zawieszenia prawa do dochodzenia roszczeń / dochodzenia niektórych rodzajów roszczeń

Na mocy nadzwyczajnego moratorium na spłatę długu zawieszeniu ulegają nakazy egzekucji oraz egzekucje z przedmiotu zabezpieczenia. Jest to rozwiązanie łatwo dostępne dla dłużników, ponieważ nie wymaga ono uzyskania zgody wierzycieli przez pierwsze 3 miesiące; następnie w celu przedłużenia tego okresu o kolejne 3 miesiące wymagana jest zgoda wierzycieli.

13 listopada 2020 r. rozpoczął się drugi etap składania wniosków o zastosowanie nadzwyczajnego moratorium (etap ten zakończy się 30 czerwca 2021 r. i jest przeznaczony wyłącznie dla wnioskodawców składających wniosek po raz pierwszy). Przedłużenie nadzwyczajnego moratorium udzielonego w ramach pierwszego etapu nie wymaga uzyskania zgody wierzycieli.

2.1.2.2 Zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy (umowy ramowe/szczegółowe)

Nadzwyczajne moratorium na spłatę długu przewiduje również ochronę dłużnika przed odstąpieniem od umów na dostawę energii, surowców, towarów i usług oraz umożliwia dłużnikowi spłatę zobowiązań bezpośrednio związanych z utrzymaniem działalności przed starszymi zobowiązaniami.

2.2 Zawieszenie pracy sądów cywilnych, w tym sądów upadłościowych, oraz zawieszenie postępowań

Ministerstwo Sprawiedliwości zaleca przełożenie w miarę możliwości wszystkich rozpraw sądowych. Przywrócenie terminów w postępowaniach sądowych, jeżeli strona uchybiła terminowi ze względu na obecne ograniczenia (takie jak obowiązkowa kwarantanna lub ograniczenia dotyczące przemieszczania się).

2.3 Inne środki dotyczące upadłości (np. związane z postępowaniami o stwierdzenie bezskuteczności czynności, planami restrukturyzacyjnymi, nieformalnymi porozumieniami)

Na czas zawieszenia spoczywającego na dłużniku obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości zawieszono również terminy dotyczące zwrotu nadpłaconych kwot związane z postępowaniami o stwierdzenie bezskuteczności transakcji dokonanych przed ogłoszeniem upadłości. Wzmocniono ochronę dłużników przed umarzaniem toczących się postępowań w przedmiocie umorzenia zadłużenia z uwagi na spadek poziomu dochodu.

2.4 Powiązane środki inne niż dotyczące upadłości (odroczenie płatności, kredyty bankowe, zabezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, pomoc dla przedsiębiorców)

Spłatę rat kredytowych należnych za okres od kwietnia do października 2020 r. można odroczyć, a czas trwania umów ulega wówczas automatycznemu przedłużeniu. W okresie ochrony nie nalicza się żadnych kar umownych ani odsetek za zwłokę.

Większość indywidualnych czynności egzekucyjnych dokonywanych przez komorników została zawieszona do 31 stycznia 2021 r.