Jak wnieść sprawę do sądu?

1 Czy muszę skierować sprawę do sądu czy istnieje alternatywne rozwiązanie?

Niekiedy bardziej wskazane może być skorzystanie z alternatywnych metod rozwiązywania sporów. Zob. informacje umieszczone w sekcji „Mediacja”.

2 Czy istnieje termin, w czasie którego należy wnieść sprawę do sądu?

Nie określono terminu procesowego na wniesienie sprawy do sądu, ale roszczenia ulegają przedawnieniu. Jeżeli roszczenie się przedawniło i strona przeciwna podniesie ten zarzut, sąd oddala powództwo. Terminy przedawnienia nie wynikają z prawa procesowego, ale z prawa materialnego. Różnią się one w zależności od sprawy. Kwestię tę można wyjaśnić, zasięgając porady prawnej.

3 Czy powinienem skierować sprawę do sądu w danym państwie członkowskim?

Zob. sekcja „Jurysdykcja”.

4 Jeżeli tak, do którego sądu w tym państwie członkowskim należy się zwrócić, biorąc pod uwagę moje miejsce zamieszkania i miejsce zamieszkania drugiej strony lub inne aspekty mojej sprawy?

Zob. sekcja „Jurysdykcja – Niemcy”.

5 Do którego sądu w danym państwie członkowskim powinienem się zwrócić, uwzględniając charakter sprawy i wartość przedmiotu sporu?

Zob. sekcja „Jurysdykcja – Niemcy”.

6 Czy mogę wytoczyć powództwo osobiście czy też muszę to zrobić przez zastępcę procesowego, na przykład adwokata?

Istnienie przymusu adwokackiego zależy od rodzaju sądu właściwego do rozpoznania sprawy.

W postępowaniu przed sądami krajowymi (Landgerichten) i wyższymi sądami krajowymi (Oberlandesgerichten) obowiązuje przymus adwokacki. Przymus adwokacki obowiązuje także w większości spraw rodzinnych (np. w postępowaniach w sprawach o rozwód lub o alimenty bądź w sporach majątkowych), które rozpoznaje sąd rejonowy (Amtsgericht).

We wszystkich pozostałych rodzajach postępowań przed sądem rejonowym powództwo można wytoczyć osobiście i samodzielnie występować przed sądem.

Sąd rejonowy jest właściwy w postępowaniu w sprawie nakazu zapłaty (Mahnverfahren). Pozew o wydanie nakazu zapłaty można zatem wnieść do sądu osobiście, bez udziału adwokata.

Również przed sąd pracy (Arbeitsgericht) powództwo można wytoczyć osobiście.

7 Aby wszcząć postępowanie, do kogo powinienem skierować powództwo: do biura podawczego, do kancelarii sądu czy do innego organu administracji?

Co do zasady pozew należy wnieść na piśmie do sądu właściwego.

Jeżeli jednak sądem właściwym do prowadzenia postępowania jest sąd rejonowy, powództwo można zgłosić ustnie do protokołu w sekretariacie sądu (Geschäftsstelle des Amtsgerichts). Zgłoszenie powództwa może nastąpić w sekretariacie każdego sądu rejonowego. Sekretariat sądu niezwłocznie przesyła protokół do odpowiedniego sądu.

To samo dotyczy postępowania przed sądem pracy. Powództwo do sądu pracy można również zgłosić ustnie do protokołu w sekretariacie sądu pracy.

8 W jakim języku należy złożyć pozew? Czy można to zrobić ustnie czy też wyłącznie na piśmie? Czy można przesłać pozew faksem lub pocztą elektroniczną?

Językiem postępowania sądowego jest język niemiecki. Pozew należy zatem sporządzić w języku niemieckim.

Zasadniczo pozew wymaga formy pisemnej. Powództwo do sądu rejonowego lub sądu pracy można także zgłosić ustnie do protokołu w sekretariacie sądu (zob. odpowiedź na pytanie 7).

Pozew można również przesłać faksem. Na faksie musi widnieć podpis strony lub adwokata w przypadku zastępstwa procesowego. Tożsamość osoby podpisującej oryginał pozwu musi jednoznacznie wynikać z faksu.

Ponadto pozew można również wysłać w formie dokumentu elektronicznego za pomocą bezpiecznego środka przekazu (De-Mail – niemiecka usługa komunikacji w ramach administracji elektronicznej) lub – o ile jest opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym – na elektroniczną skrzynkę podawczą dla sądów i organów administracji (EGVP). Nie przewidziano możliwości przesyłania dokumentów elektronicznych pocztą elektroniczną.

9 Czy istnieją specjalne formularze służące do wnoszenia pozwu, a jeżeli nie, to w jaki sposób należy przedstawić sprawę? Czy są jakieś elementy, które należy uwzględnić?

W postępowaniach uproszczonych stosuje się standardowe formularze – np. wniosku o wydanie nakazu zapłaty (Mahnbescheid) i wniosku o wydanie tytułu wykonawczego (Vollstreckungsbescheid). Korzystanie z tych formularzy jest obowiązkowe. Jeżeli wniosku nie wniesiono na odpowiednim formularzu we właściwym terminie, sąd odrzuca go jako niedopuszczalny.

Nie przewidziano żadnych standardowych formularzy pozwu. Pozew musi mieć odpowiednią formę i treść:

• musi zawierać dokładne oznaczenie stron i ich pełnomocników procesowych wraz z adresami. Należy wskazać w nim także sąd właściwy do rozpoznania sprawy;
• w pozwie należy jasno sformułować, czego on dotyczy oraz co sąd ma zasądzić na rzecz powoda (żądanie pozwu);
• należy wyczerpująco i jasno opisać przedmiot roszczenia i okoliczności faktyczne, na których strona wnosząca sprawę do sądu opiera swój pozew;
• pozew należy własnoręcznie podpisać. Jeżeli stronę wytaczającą powództwo reprezentuje adwokat, wymagany jest podpis umocowanego adwokata lub osoby przez niego upoważnionej.

10 Czy należy uiścić opłaty na rzecz sądu ? Jeżeli tak, to w jakim terminie? Czy muszę uregulować honorarium adwokata już w momencie wnoszenia pozwu?

Postępowania przed sądami, które rozpoznają sprawy z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego, wiążą się z kosztami sądowymi. Koszty te obejmują opłaty i wydatki sądowe. Po wniesieniu pozwu przez powoda sąd pobiera zaliczkę na poczet kosztów sądowych (Gerichtskostenvorschuss) w wysokości odpowiadającej kwocie ustawowych opłat sądowych. Doręczenie pozwu stronie przeciwnej następuje z reguły dopiero wówczas, gdy powód uiści zaliczkę na poczet kosztów sądowych.

To samo dotyczy postępowania w sprawie nakazu zapłaty (Mahnverfahren).

W postępowaniu przed sądem pracy nie ma wymogu uiszczania opłat z góry.

Korzystanie z zastępstwa procesowego oznacza konieczność poniesienia kosztów. Honorarium adwokackie uiszcza się z reguły dopiero po zakończeniu postępowania lub po wydaniu przez sąd postanowienia w sprawie kosztów, niemniej adwokat może zażądać zaliczki za swoją pracę w wysokości kosztów, które później poniesie, jeszcze przed wniesieniem pozwu.

Koszty postępowania, koszty sądowe i honorarium adwokackie wraz z kosztami zaliczki ponosi ostatecznie strona przegrywająca.

11 Czy można zwrócić się o pomoc prawną?

Każdy, kto nie jest w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego, które toczy się w jego sprawie, może zwrócić się o zwolnienie z kosztów sądowych. Sąd sprawdza, czy powództwo ma szanse na uwzględnienie, czy nie jest bezzasadne oraz czy spełniono przesłanki finansowe. Jeżeli sąd przyzna zwolnienie z kosztów, wówczas powód nie musi uiszczać z góry żadnych kosztów związanych z doręczeniem pozwu.

12 Od którego momentu powództwo uznaje się oficjalnie za wytoczone? Czy można otrzymać od organów potwierdzenie, że sprawa została wniesiona do sądu w prawidłowy sposób?

Jeżeli wniesiony pozew nie zawiera błędów oraz jeżeli uiszczono zaliczkę na poczet kosztów sądowych w kasie sądu, wówczas pozew niezwłocznie doręcza się stronie przeciwnej. Pozew uznaje się za wniesiony z chwilą jego doręczenia stronie przeciwnej.

Jeżeli pozew zawiera błąd, sąd wzywa powoda do jego usunięcia. W przypadku nieusunięcia błędu sąd odrzuca pozew jako niedopuszczalny.

13 Czy można uzyskać dokładne informacje na temat terminów dalszych etapów postępowania (takich jak termin stawiennictwa w sądzie)?

W chwili doręczenia pozwu przewodniczący składu sędziowskiego wyznacza termin pierwszej rozprawy albo zarządza przeprowadzenie wstępnego postępowania pisemnego. Obydwie strony powiadamia się o terminie rozprawy lub o zarządzeniu wstępnego postępowania pisemnego. Sąd może nakazać stronom osobiste stawiennictwo na każdej rozprawie.

Przygotowując rozprawę, sąd może nakazać stronom uzupełnienie złożonych dokumentów lub przedstawienie wyjaśnień na ich temat, jak również może wyznaczyć terminy przedstawienia wyjaśnień dotyczących określonych zagadnień. Sąd może zarządzić przedłożenie przez strony postępowania lub osoby trzecie dokumentów i przedmiotów, a także zasięgnąć informacji ze źródeł urzędowych.

Strony należy poinformować o wszelkich takich zarządzeniach.